1. Trang Chủ
  2. Mỹ thuật
  3. Giáo trình Bố cục tranh lụa

Giáo trình Bố cục tranh lụa

Bố cục là một trong những bộ môn quan trọng nhất trong chương trình đào tạo mỹ thuật nói chung, chuyên ngành sư phạm mỹ thuật nói riêng. Chính nhờ có bộ môn này đã tạo tiền đề cho những sự sáng tạo trong các tác phẩm, hay gần gũi hơn với người học mỹ thuật chính là bài hình họa hay những bài chuyên ngành của mình. Bộ môn bố cục có những tác động rất tích cực cũng như làm hành trang rất tốt cho sinh viên sau khi ra trường. MỤC LỤC Học phần III......................................................

Thể loại Tài liệu miễn phí Mỹ thuật

Số trang 24

Ngày tạo 8/30/2018 3:35:34 AM +00:00

Loại tệp DOC

Kích thước 1.25 M

Tên tệp

Tải Giáo trình Bố cục tranh lụa (.docx) Tải Giáo trình Bố cục tranh lụa (.pdf)

Xem mẫu

  1. MỤC LỤC Học phần III....................................................................................................... 4 Bố cục chất liệu Lụa ........................................................................................4 Chương 1............................................................................................................. 4 Vài nét về sự hình thành và phát triển của tranh lụa Việt Nam.................4 GIỚI THIỆU ......................................................................................................................... 4 THỜI GIAN: ......................................................................................................................... 4 I. Mục tiêu...............................................................................................................................5 II. Tài liệu và điều kiện học tập........................................................................................... 5 III. Nội dung........................................................................................................................... 5 1. Khái quát về sự hình thành và phát triển của tranh lụa................................................5 Chương 3............................................................................................................. 7 Vẽ tranh lụa Chân dung ...................................................................................7 I. Mục tiêu...............................................................................................................................7 II.Tài liệu và điều kiện học tập............................................................................................ 7 III. Nội dung........................................................................................................................... 8 1. Khái quát về sự hình thành và phát triển của tranh lụa chân dung...............................8 2. Nét đặc trưng của tranh lụa Chân dung.......................................................................10 3. Phương pháp thể hiện vẽ tranh Chân dung lụa..........................................................11 IV.Kết luận.......................................................................................................................... 12 V.Câu hỏi tự đánh giá ..........................................................................................................12 VI. Bài tập phát triển kỹ năng ............................................................................................ 12 Chương 4........................................................................................................... 13 Tranh bố cuc sinh hoạt.....................................................................................13 ̣ I.Mục tiêu..............................................................................................................................13 II. Tài liệu và điều kiện học tập......................................................................................... 14 III. Nội dung......................................................................................................................... 14 1.Khái quát về Tranh bố cục sinh hoạt........................................................................... 14 2. Phương pháp và kỹ thuật vẽ tranh lụa........................................................................16 Bố cục sinh hoạt ............................................................................................................. 16 V. Câu hỏi tự đánh giá .........................................................................................................21 VI. Bài tập phát triển kỹ năng (tùy từng nội dung- nếu cần)............................................ 21 TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................ 22
  2. Lời giới thiệu Bố cục là một trong những bộ môn quan trọng nhất trong chương trình đào tạo mỹ thuật nói chung, chuyên ngành sư phạm mỹ thuật nói riêng. Chính nhờ có bộ môn này đã tạo tiền đề cho những sự sáng tạo trong các tác phẩm, hay gần gũi hơn với người học mỹ thuật chính là bài hình họa hay những bài chuyên ngành của mình. Bộ môn bố cuc có những tac đông rât tich cực cung như lam hanh trang rât tôt cho sinh ̣ ́ ̣ ́ ́ ̃ ̀ ̀ ́ ́ viên sau khi ra trường, bởi đó là những kiến thức, kỹ năng tổng hợp, cung cố rât nhiêu ̉ ́ ̀ cho người học những ý tưởng hoăc công viêc liên quan đên sáng tác hôi hoa. ̣ ̣ ́ ̣ ̣ Sự cảm thụ tác phẩm mỹ thuật có thể nói chưa thật sự đầy đủ nếu không có sự hiểu biết về vẻ đẹp của chất liệu, cách sử lý kỹ thuật chất liệu của nghệ sĩ. Môn Bố cục trong chương trình Mĩ thuật của trường ĐHSP Nghệ thuật TW đã được thực hiện trong suốt quá trình đào tạo của nhà trường hơn 40 năm qua. Tuy vậy, trong chương trình CĐSP Mỹ thuật, việc học môn Bố cục chỉ dừng lại ở sử dụng chất liệu bột màu, sinh viên không được làm quen, không có hiểu biết thực tế về các chất liệu khác do thời gian, nội dung chương trình đào tạo không đủ để sinh viên được học chuyên sâu như với trình độ đại học. Thực tế trong đào tạo ở hệ Đại học từ khi trường được nâng cấp lên từ Cao đẳng vẫn chưa có giáo trình Bố cục của hệ đại học. Phần lớn các giảng viên bộ môn mới soạn bài giảng theo kinh nghiệm vốn có từ thực tế giảng dạy ở hệ CĐSP và thực tế sáng tác chất liệu của mỗi cá nhân giảng viên. Từ năm 2006 đến nay, Chương trình Bộ môn Bố cục hệ ĐHSP đã được xây dựng và có sự chỉnh sửa cho phù hợp với từng khóa đào tạo của trường hàng năm. Từ Khóa 1, khóa 2, khóa 3, khóa 4, đều có thay đổi về số học phần môn bố cục đ ể phù hợp với thực tế từng khóa học và có sự cập nhật, bổ sung, chỉnh sửa về nội dung chương trình, số tiết của từng khóa. và đến nay là khóa 5 và khóa 6 mới tương đối ổn định về chương trình khung để có thể biên soạn tài liệu giảng dạy, giáo trình môn Bố cục chất liệu cho hệ Đại học sư phạm. Vừa qua, Bộ môn Bố cục có tiến hành biên soạn giáo trình mới theo chương trình đào tạo trình độ CĐSP. Tuy vậy, so với yêu cầu và sự đổi mới về nội dung, phương pháp dạy học Mỹ thuật ở trình độ Đại học thì giáo trình này chỉ phù hợp cho hệ Cao đẳng sư phạm, mới chỉ có các bài học bố cục cơ bản với chất liệu bột mầu.
  3. Vì thế cần phải có giáo trình phù hợp với chương trình Bố cục chất liệu cho hệ ĐHSP. Các tài liệu, giáo trình tham khảo mà các giảng viên đã và đang sử dụng mới chỉ phục vụ cho các trường đào tạo các nghệ sĩ sáng tác chuyên nghiệp; chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học bộ môn bố cục và chưa phù hợp với hệ đào tạo ĐHSP chuyên ngành Mỹ thuật, chưa cập nhật được những tư liệu mới mang tính đương đại để giúp cho người học có những kiến thức, kỹ năng của người giáo viên vừa dạy học, vừa sáng tác Mỹ thuật hiện nay. Tài liệu này trước tiên sẽ phục vụ cho công tác giảng dạy, nghiên cứu và học tập chuyên khoa Lụa của giảng viên và sinh viên SPMT, tiến tới xây dựng bộ giáo trình các chất liệu chuyên khoa bố cục cho hệ ĐHSP của trường ĐHSP Nghệ thuật TW và các trường có cùng chuyên ngành đào tạo hiện nay. Nghiên cứu biên soạn nội dung tài liệu giảng dạy bố cục chất liệu Lụa theo phương pháp dạy học tích cực hiện nay nhằm bổ sung, cập nhật những kiến thức, kỹ năng, phương pháp dạy học chuyên khoa Bố cục chất liệu Lụa cho sinh viên SP MT của trường ĐHSP Nghệ thuật TW để tiến tới xây dựng bộ giáo trình môn Bố cục các chất liệu, trong đó có chất liệu Lụa của chuyên ngành Đại học SPMT và các chuyên ngành có liên quan của trường ĐHSP Nghệ thuật TW, đáp ứng nhu cầu của thực tế giảng dạy đại học sư phạm Mỹ thuật hiện nay. Trước mắt, giúp cho các giảng viên trong tổ bộ môn có được sự thống nhất về nội dung kiến thức, cấu trúc bài giảng, phương pháp dạy học đặc thù cho các bài học Bố cục chất liệu trong chương trình đào tạo và các bài tập thực hành cho sinh viên Hệ ĐHSP Mĩ thuật. Từng bước sẽ tiến hành biên soạn giáo trình giảng dạy hoàn chỉnh, thống nhất cho các giảng viên và tài liệu học tập, nghiên cứu, tự học cho sinh viên Sư phạm mĩ thuật.
  4. Học phần III Bố cục chất liệu Lụa Chương 1 Vài nét về sự hình thành và phát triển của tranh lụa Việt Nam GIỚI THIỆU Tranh lua là một trong những nghệ thuât truyên thông của Phương Đông nói ̣ ̣ ̀ ́ chung và củaViệt Nam nói riêng. Khi trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương được thành lập năm 1925, Một thế hệ hoạ sĩ ra đời với những tác phẩm chịu ảnh hưởng phong cách Châu Âu. Phải đến những năm 30 của thế kỷ XX, nghệ thuật tranh lụa Việt Nam mới có tác phẩm ghi đậm bản sắc riêng, duyên dáng, nhẹ nhàng, nhuần nhị mà sâu lắng. Tranh lụa Việt Nam với chất liệu đặc biệt, bố cuc nên thơ và mau săc ̣ ̀ ́ sông đông là một trong những đặc điểm của thể loại này. ́ ̣ Cùng với sự phát triển của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, nghệ thuật vẽ tranh lụa đã trải qua các giai đoạn với những thay đổi về nội dung và kỹ thuật thể hiện, có nhiều bước tiến trong xử lý ánh sáng, hoà sắc. Nhiều hoạ sĩ đã khám phá rộng hơn ngôn ngữ biểu hiện của chất liệu lụa với những gam màu rực rỡ, đối chọi, đường nét bố cục mạnh mẽ, kỹ thuật chất liệu cũng đã phong phú, đa dạng hơn về phong cách, phương pháp thể hiện. Sự cảm thụ tác phẩm mỹ thuật nói chung, tranh lụa nói riêng có thể nói chưa thật sự đầy đủ nếu không có sự hiểu biết về vẻ đẹp của chất liệu, cách sử lý kỹ thuật chất liệu của nghệ sĩ. Tranh lụa là một thể loại tranh trong hội hoạ truyền thống và hiện đại cần được bảo tồn và phát triển, vì vậy Chương trình môn Bố cục chất liệu sẽ giới thiệu lần lượt về các thể loại tranh Lụa để người học có thêm những kiến thức và kỹ năng thể hiện trong học tập, nghiên cứu và sáng tác tranh Lụa. THỜI GIAN: Lý thuyết: 2 giờ Thực hành trên lớp : 13 giờ ( Bài tranh Tĩnh vật) Thực hành tự học: 15 giờ
  5. I. Mục tiêu - Kiến thức: Hiểu được vẻ đẹp đặc trưng của tranh Lụa nói chung, tranh lụa Việt Nam nói riêng cùng sự phát triển của chất liệu. Biết cách vẽ và kỹ thuật thể hiện tranh lụa. - Kỹ năng: Thể hiện được tranh Lụa với kỹ thuật truyền thống và vận dụng sự sáng tạo, linh hoạt các kỹ thuật hiện đại khác nhau của chất liệu trong các thể loại tranh. II. Tài liệu và điều kiện học tập Tài liệu và phương tiện cần thiết Tài liệu về các thể loại tranh với các chất liệu Tài liệu về tranh Lụa: + Triển lãm tranh Lụa toàn quốc 2007 + Tranh và tượng Nữ tác giả thế kỷ XX + Triển lãm toàn quốc 2000, 2005, 2010 Điều kiện hỗ trợ học tập. + Đồ dùng phục vụ học tập như: khung đã căng sẵn lụa, màu nước, bút lông dụng cụ vẽ lụa khác,... + Tài liệu đi thực tế hoặc tài liệu ảnh cá nhân... III. Nội dung 1. Khái quát về sự hình thành và phát triển của tranh lụa. Lụa là chất liệu truyền thống của phương Đông nói chung và của Việt Nam nói riêng. Nghệ thuật tranh lụa Việt Nam còn rất trẻ, nó chỉ được phát triển từ những năm 30 của thế kỉ XX, cùng với việc thành lập trường Cao đẳng mĩ thuật Đông Dương. Trước đó, người làm mĩ thuật ở Việt Nam đều không được đào tạo ở một trường lớp nào, mà chỉ là sự truyền nghề. Tuy nhiên, nghệ nhân xưa đã để lại một di
  6. sản nghệ thuật rất phong phú, mang tính dân tộc đậm đà và đó là một yếu tố cho sự phát triển nghệ thuật sau này. Do nhiều nguyên nhân; ở miền Bắc nước ta rất khắc nghiệt, độ ẩm cao, nhiều mối, mọt, bão lụt. Rồi chiến tranh liên miên nên nhiều di sản nghệ thuật đã bị phá hủy. Những gì còn lại chủ yếu là tác phẩm có chất liệu bền như đá, gỗ, là nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc. Ngày nay tranh lụa hầu như chỉ còn lại rất ít như chân dung Nguyễn Trãi, chân dung Phùng Khắc Khoan và một số tranh thờ. Trường Cao đẳng Mĩ thuật Đông Dương khai giảng khóa đầu tiên vào năm 1925. Các họa sĩ Việt Nam thời ấy đã nghiên cứu vẽ sơn dầu và tiếp thu những phương pháp đã được đúc kết của phương Tây. Ảnh hưởng của các trường phái hội họa châu Âu vào Việt Nam lúc đó cũng là tất nhiên. Song, trong những họa sĩ thời ấy, có những người đã biết sử dụng phương pháp nghiên cứu của châu Âu đ ể khai thác những vốn nghệ thuật truyền thống của dân tộc. Sự kết hợp tính dân tộc với tính hiện đại, giữa tinh hoa nghệ thuật phương Đông với nghệ thuật phương Tây đã bắt đầu từ đây, đem lại một sắc thái mới trong sáng tác và là bước đầu của sự phát triển tranh lụa Việt Nam. Nét nổi bật của nghệ thuật tranh lụa Việt Nam là đã tìm được một bảng màu riêng cho lụa, thật kiệm màu mà vẫn tạo nên sự phong phú của sắc. Các sợi tơ óng mịn được nhuộm màu nhuần nhị như có hương, có sắc, ngân lên tiếng ca sâu thẳm của tâm hồn người Việt. Thời kì trường Mỹ thuật Đông Dương, chỉ có một số ít họa sĩ nghiên c ứu v ề lụa như Nguyễn Phan Chánh, Nguyễn Tiến Chung, Lương Xuân Nhị, Trần Văn Cẩn, Tô Ngọc Vân, Lưu Văn Sìn, Mai Trung Thứ, Lê Thị Lựu, Lê Phổ, Lê Văn Đệ... Khuynh hướng của thời kì này thiên về tìm tòi những mảng màu đơn giản, tìm phối sắc trong mảng hình, thường dùng hoà sắc nâu, đen, màu sáng là màu của lụa. Bố cục tranh chặt chẽ, các nhân vật thường lớn, không gian nền ít.
  7. Chương 3 Vẽ tranh lụa Chân dung GIỚI THIỆU Tranh lụa Việt Nam có thể đã có một lịch sử lâu đời, bởi thông qua một số tác phẩm chân dung như: chân dung Nguyễn Trãi, Phùng Khắc Khoan và Trịnh Đình Kiên. Nhưng tranh lụa Việt Nam thực sự có vị thế khi Tác phẩm đầu tay “Chơi ô ăn quan” của Nguyễn Phan Chánh tham gia đấu xảo quốc tế Pari tại pháp; cũng có thể nói Họa sỹ là người đặt nền móng cho tranh lụa hiện đại tại Việt Nam. Trong chương trình đào tạo của môn Bố cục Lụa có phần Vẽ tranh lụa Chân dung nhằm giới thiệu cho người học những nét khái quát về nghệ thuật tranh chân dung qua chất liệu Lụa với đặc điểm, tính chất đặc trưng phong cách, kỹ thuật thể hiện truyền thống của Việt Nam và tiếp thu có chọn lọc những kỹ thuật khác c ủa nước ngoài nhằm làm phong phú ngôn ngữ tạo hình cho thể loại tranh chân dung. THỜI GIAN: Định ra thời gian cho bài học khoảng : 30 giờ I. Mục tiêu Học xong bài này, bạn cần đạt được những mục tiêu sau: - Kiến thức: Biết được các hình thức thể hiện vẽ chân dung bằng chất liệu lụa. Hiểu được kĩ thuật vẽ tranh chân dung bẵng chất liệu lụa - Kỹ năng: Thể hiện được kỹ thuật vẽ chân dung trong tranh lụa để. II.Tài liệu và điều kiện học tập Tài liệu và phương tiện cần thiết • Giáo trình tranh lụa của họa sỹ Nguyễn Thụ • Tranh lụa Nhật Bản • Tranh lụa Trung Quốc • Tranh lụa Nguyễn Phan Chánh.
  8. Điều kiện hỗ trợ học tập. III. Nội dung Chương này có … nội dung chính: 1. Khái quát về sự hình thành và phát triển của tranh lụa chân dung. Tranh lụa Việt Nam có thể đã có một lịch sử lâu đời, nhưng những tác phẩm vẽ trên chất liệu lụa cổ nhất hiện còn được lưu giữ đến ngày nay là ba tác ph ẩm chân dung Nguyễn Trãi, Phùng Khắc Khoan và Trịnh Đình Kiên. Chúng có niên đại khá muộn khoảng thế kỷ XVIII - XIX thuộc giai đoạn nghệ thuật thời Hậu Lê. Đây cũng là giai đoạn mà các tranh chân dung đặc biệt phát triển, và thường do các hoạ sĩ cung đình vẽ. H92.Chân dung Nguyễn Trãi Chất liệu lụa được sử dụng để vẽ tranh cũng khác xa với loại lụa mà các hoạ sĩ trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương sau này. Chúng thường là loại l ụa khá dày, và thường không cần bồi phần hậu. Vào thế kỷ XVII, XVIII, do triều đình chúa Trịnh ít nhiều đã có quan hệ với Tây phương, nên các màu trên các tranh giai đoạn này một phần được du nhập từ phương Tây vào như màu nước được dùng khá phổ biến. Ngoài ra các họa sĩ cung đình vẫn sử dụng một số màu có tính chất truyền thống như các màu được lấy từ tự nhiên, mực nho, bột đá, chu sa… Một số màu là màu bột của Trung Quốc.
  9. H93. Chân dung Trịnh Đình Kiên Chúng ta có thể thấy được các biểu đạt rất rõ rệt kiểu phương Đông là l ối nhìn ngay ngó thẳng, và hoàn toàn không có sự diễn tả không gian xa gần như ở tranh vẽ Nguyễn Trãi, hoặc lối vẽ theo kiểu không gian ước lệ như bức vẽ ông Trịnh Đình Kiên. Tác phẩm này có niên đại muộn hơn tranh Nguyễn Trãi, nên không gian phẳng dẹt đã được thêm vào chiếc bình phong vẽ thuỷ mặc ở phía sau lưng. Các nếp áo của vị Thụy Trung hầu này cũng được miêu tả như có khối nổi, chứ không đơn thuần là các nét đen tạo điểm phân cách như trên trang phục của Nguyễn Trãi. Đặc biệt là khuôn mặt và bàn tay, cách miêu tả có vờn khối này là sản phẩm của sự pha trộn của hai dòng thẩm mỹ Đông Tây, chứ không đơn giản là dạng gợi tả bằng mảng, nét kiểu phương Đông cổ truyền. Mặc dầu là ít ỏi, nhưng các tác phẩm này phần nào giúp chúng ta hiểu bi ết một cách sâu sắc hơn về một nền nghệ thuật trong quá khứ, mà ở đó tranh lụa đã có được một vị thế nhất định. Lịch sử Mỹ thuật Việt nam ghi nhận Họa Sỹ Nguyễn Phan Chánh như người đặt nền móng cho chất liệu Lụa ở Việt Nam. Tác phẩm đầu tay “Chơi ô ăn quan” của Nguyễn Phan Chánh tham gia đấu xảo quốc tế Pari tại pháp. Năm 1961, triển lãm tranh lụa Nguyễn Phan Chánh được tổ chức nhân dịp mừng thọ ông 60 tuổi, giới thiệu hơn 60 bức tranh ông tập trung diễn tả vẻ đẹp người phụ nữ nông thôn trong cuộc sống đời thường và một số đề tài khác. Trong đó đáng kể phải nói đ ến nh ững chân dung các thôn nữ.
  10. Sau này có rất nhiều họa sỹ vẽ chân dung lụa như: Nguyễn Tiến Chung, Lương Xuân Nhị, Trần Văn Cẩn, Tô Ngọc Vân, Lưu Văn Sìn, Mai Trung Thứ, Lê Thị Lựu, Lê Phổ, Lê Văn Đệ và đặc biệt là Họa sĩ Nguyễn Thụ… H98. CD NSND Quách Thị Hồ- Tranh của Nguyễn Thị Mộng Bich. H99. Thiếu nữ Dao- Tranh của Ng Công Mỹ 2. Nét đặc trưng của tranh lụa Chân dung. 2.1. Đặc điểm tranh lụa chân dung của một số nền Mỹ thuật. 2.1.1.Tranh lụa chân dung Nhật Bản 2.1.2.Tranh lụa chân dung Trung Quốc H100, 101. Thiếu nữ- Tranh của Trung Quốc 2.1.3.Tranh lụa chân dung Việt Nam H102. Thiếu nữ và đàn tỳ bà H103. Bên bếp lửa Tranh của Vũ T Quỳnh Hương Tranh của Nguyễn Thụ 2.1.4.Tranh lụa chân dung ngoài khu vực châu Á.
  11. 2.2. Đặc trưng về phong cách tạo hình trong tranh lụa chân dung. 2.2.1. Phong cách hiện thực H104. Thiếu nữ với đàn tỳ bà- Tranh của Phạm Công Thành H105. Lão ngư Hoằng Hóa- Tranh của Tạ Thúc Bình 2.2.2. Phong cách Hiện thực lãng mạng H106. Phụ nữ Hà Nội H107. Chân dung ông già Tranh của Lê Thị Kim Bạch. 2.2.3. Phong cách Ấn tượng H108. Em Thủy Ly H109.Thiếu nữ Nhật Bản Tranh của Nguyệt Nga Tranh của phạm T Ngọc Thanh 2.2.4. Phong cách cổ điển H110. Chân dung thiếu nữ H111. Cô gái ngồi trên cầu ao Tranh của Lê Thị Lựu Tranh của Lê Văn Đệ 3. Phương pháp thể hiện vẽ tranh Chân dung lụa 3.1.Tìm ý tưởng; 3.1.1. Chọn hướng nhìn của đối tượng 3.1.2. Ý tưởng về bố cục. 3.2. Phác thảo 3.2.1. Tìm Bố cục mảng 3.2.2. Tìm hoà sắc 3.3. Tìm hình 3.4. Thể hiện 3.5. Biểu và bo tranh.
  12. IV.Kết luận Có nhiều cách thể hiện chân dung Lụa tùy thuộc vào người vẽ có thể chọn phong cách nào phù hợp với mình để thể hiện và nghiên cứu. V.Câu hỏi tự đánh giá 1. Sự khác nhau giữa tranh lụa các nước. 2. Tranh chân dung lụa có những ưu điểm, hạn chế nào 3. Kỹ thuật nào được sử dụng nhiều nhất trong tranh lụa chân dung 4. Làm thế nào giúp tranh lụa chân dung giữ được màu và ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết VI. Bài tập phát triển kỹ năng 1. Thể hiện một chân dung nam hoặc nữ già. Yêu cầu: • Kích thước 45cm x 55cm trên lụa thưa. • Chân dung có đặc điểm và đúng giải phẫu 2. Những việc cần thực hiện: Cách thức tiến hành: • Xem ý đồ; phác thảo • Phóng và can hình • Đi nét điều chỉnh • Lên màu và hoàn thiện • Biểu bài • Bo bài.
  13. Chương 4 Tranh bố cuc sinh hoạt ̣ GIỚI THIỆU Tranh bố cuc sinh hoạt là thể loai tranh noi về cac hoat đông cua con người trên ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̉ nhiêu linh vực: Lao đông san xuât, chiên đâu, hoc tâp và cac sinh hoạt trong gia đinh…. ̀ ̃ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ Sau các chương giới thiệu về thể loại tranh Tĩnh vật, Phong cảnh, Chân dung trên chất liệu Lụa là thể loại Tranh sinh hoạt, đó là thể loại tranh tương đ ối tổng hợp, nó có thể kết hợp nhiều yếu tố trong ý tưởng về nội dung và xây dựng bố cục tranh. Đối tượng phản ánh chính trong tranh sinh hoạt là con người, nhưng không thể không gắn kết với cảnh vật thiên nhiên, và không gian xung quanh. Bài học này sẽ giới thiệu khái quát về thể loại bố cục tổng hợp với những hoạt động của con người trong mọi lĩnh vực của đời sống. Thông qua những tác phẩm, người học có thể nắm vững phương pháp xây dựng bố cục tranh và có kỹ năng thể hiện chất liệu với các kỹ thuật đa dạng và phong phú hơn. THỜI GIAN: Lý thuyết: 2 giờ Thực hành trên lớp : 13 giờ Thực hành tự học: 15 giờ I.Mục tiêu - Kiến thức: Hiểu được vẻ đẹp của tranh Bố cục sinh hoạt chất liệu Lụa nói chung, tranh lụa Việt Nam nói riêng cùng sự phát triển của chất liệu ở các thời kì. Biết cách vẽ và kỹ thuật thể hiện tranh lụa Bố cục sinh hoạt.
  14. - Kỹ năng: Thể hiện được tranh Lụa với kỹ thuật truyền thống và vận dụng sự sáng tạo, linh hoạt các kỹ thuật hiện đại khác nhau của chất liệu trong thể loại tranh Bố cục sinh hoạt. II. Tài liệu và điều kiện học tập Tài liệu và phương tiện cần thiết Tài liệu về các thể loại tranh với các chất liệu Tài liệu về tranh Lụa: + Triển lãm tranh Lụa toàn quốc 2007 + Tranh và tượng Nữ tác giả thế kỷ XX + Triển lãm toàn quốc 2000, 2005, 2010 .... Điều kiện hỗ trợ học tập. + Đồ dùng phục vụ học tập như: khung đã căng sẵn lụa, màu nước, bút lông dụng cụ vẽ lụa khác,... + Tài liệu đi thực tế hoặc tài liệu ảnh cá nhân... III. Nội dung 1.Khái quát về Tranh bố cục sinh hoạt Pham vi cua tranh bố cuc sinh hoat rât rông lớn vì đôi tượng được miêu tả chinh ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́ yêu là con người. Và trong bât cứ thời điêm nao thì con người cung luôn luôn là nguôn ́ ́ ̉ ̀ ̃ ̀ đề tai vô tân cho cac hoa sy. ̀ ̣ ́ ̣ ̃ H112. Trong vườn- Tranh của Trung Quốc H113. Lá mùa thu- Tranh của Trung Quốc
  15. H114. Xem bói- Tranh của Nguyễn Phan Chánh Giai đoan trước cach mang thang tam đã có rât nhiêu tac phâm lua đep về cuôc ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ̣ sông cua nhân dân, từ những bức tranh về cac em bé hôn nhiên ngây thơ với mau săc ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́ tươi tăn, mới mẻ cua hoa sỹ Mai Trung Thứ đên những bức về cuôc sông sinh hoat ́ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̣ hang ngay cua người nông dân chât phac mang mau săc âm nông và dân dã cua Nguyên ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ̃ Phan Chanh như: Bữa cơm, Vườn trẻ nông thôn…. ́ H115.Lớp mâu giao – Nguyên Phan Chanh ̃ ́ ̃ ́ H116.Vườn trẻ nông thôn – Nguyên Phan Chanh ̃ ́
  16. Đên giai đoan khang chiên chông Phap và chông mỹ thì kho tang tranh lua cua ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ Viêt nam xuât hiên nhiêu tac phâm có giá trị : Ghé thăm nhà cua Trong Kiêm, Bộ đôi ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ về ban cua Trân Lưu Hâu, Hanh quân mưa cua Phan Thông, Bế Văn Đan cua Lê ̉ ̉ ̀ ̣ ̀ ̉ ̀ ̉ Vinh, Dân công chiên dich cua Thanh Ngoc, Bếp lửa Trường Sơn cua Vũ Giang ́ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ Hương…. H117.Bếp lửa Trường Sơn- tranh của Vũ Giáng Hương Ngay nay, đât nước hoa binh, cuôc sông thay đôi từng ngay có nhiêu hoa sỹ trẻ ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ vẽ lua với rât nhiêu phong cach. Có thể kể đên Phương Dung, Nguyên Thu Thuy, Yên ̣ ́ ̀ ́ ́ ̃ ̉ ́ ̣ ̀ ̀ Nguyêt, Trân Xuân Binh… H118. Bóng mát ở nông thôn. Tranh của Lê Phương Dung H119. Trước giờ lên đường-Lê Văn Sửu Để có được những tac phâm tâm huyêt nhiêu hoa sỹ đã có những chuyến đi ́ ̉ ́ ̀ ̣ thực tế ở nhiêu vung miên trên khăp cả nước để lây tư liêu nghiên cứu sang tac. Đó là ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ́ ́ tiên đề cho những bức tranh được sang tac sau nay. ̀ ́ ́ ̀ 2. Phương pháp và kỹ thuật vẽ tranh lụa Bố cục sinh hoạt Vẽ tranh lua hay bất cứ thể loại chất liệu nào thì việc đâu tiên cua môt bức ̣ ̀ ̉ ̣ tranh bố cuc sinh hoat là phac thao bố cuc. Với tranh lụa, bước này càng quan trọng ̣ ̣ ́ ̉ ̣ hơn bởi đặc trưng của chất liệu không cho phép làm ẩu, làm tắt hay bỏ qua bước phác thảo và tìm hình cẩn thận. 2.1.Tim ý tưởng ̀ Trước tiên, muốn phác thảo bố cục cần có ý tưởng về nội dung và cách thể hiện phù hợp với nội dung định lựa chọn để vẽ: chủ đề về cái gì? Các nhân vật trong tranh nhiều hay ít? Động tác, dáng hoạt động ra sao? Khung cảnh của tranh diễn ra ở đâu? Tranh sẽ thể hiện với phong cách thế nào? Hòa sắc của màu? V.v… 2.2. Phác thảo bố cục Phac thao bố cuc có thể dựa vao nhiêu yêu tô: có thể dựa vao ký hoa hoăc dựa ́ ̉ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̣ vao trí nhớ, hôi tưởng lai những khoanh khăc hoat đông cua con người để tai tao lai ̀ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̣
  17. hinh anh cua hoat đông ây qua con măt gan loc cua người ve. Viêc côt yêu cua người ̀ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̃ ̣ ́ ́ ̉ hoa sỹ là chon lọc hinh tượng qua con măt tao hinh nhăm gửi găm vao tranh những ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ cam xuc cua minh. Như vây phac thao bố cuc có khi chỉ có môt hai nhân vât, có khi ̉ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ nhiêu nhân vật tuy theo cam xuc và ý đồ cua người ve. Có khi bố cuc it nhân vât, không ̀ ̀ ̉ ́ ̉ ̃ ̣ ́ ̣ có phôi canh mà vân diên tả sâu được nhân vât. ́ ̉ ̃ ̃ ̣ Ví dụ như tranh Chơi ô ăn quan và Xem boi cua Nguyên Phan Chanh, hay như ́ ̉ ̃ ́ Ghé thăm nhà cua Trong Kiêm, chỉ băng những net gian lược nhưng rât linh hoat tac ̉ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ́ giả nhân manh nhom người phia trước là anh chiên sỹ trên đường hanh quân bât chợt ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ́ găp người thân trong gia đinh, phia sau chỉ có vai chiên sy. Cac nhân vât chinh chiêm ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̃ ́ ̣ ́ ́ gân hêt diên tich bức tranh nhưng với cach vẽ gợi không gian như vây vân cho thây ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̃ ́ đoan quân đi cung anh chiên sỹ rât đông. ̀ ̀ ́ ́ Bố cuc tranh vẽ trong nhà cung có thể không cân đên phôi canh cua căn nha. Tac ̣ ̃ ̀ ́ ́ ̉ ̉ ̀ ́ phâm Bên bêp lửa cua Nguyên Thụ vẽ trong tranh chỉ có hai mẹ con, người mẹ trẻ điu ̉ ́ ̉ ̃ ̣ đứa con nhỏ sau lưng và môt bêp lửa đang đồ xôi. Toan bộ tranh là môt hoa săc âm ap, ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ́ cach vẽ net phong khoang và dường như hoa sỹ đã quá thuôc khi tim hinh cho nhân vât ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ cung với cach diên đat không gian đơn gian nhưng vô cung hiêu qua. Bên canh đó thì ̀ ́ ̃ ̣ ̉ ̀ ̣ ̉ ̣ hoa sỹ Nguyên Thụ cung có rât nhiêu tranh vẽ phụ nữ Thai bên nhà san được diên tả rât ̣ ̃ ̃ ́ ̀ ́ ̀ ̃ ́ đơn gian, chăt loc cả về mang hinh và mau ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ̀ H120.Bên bếp lửa. Tranh của Nguyễn Thụ Là hoa sỹ nữ nhưng tranh cua Kim Bach luôn hiên lên với cá tinh rât riêng, có ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ́ tranh đăm thăm nữ tinh có tranh manh mẽ tao bao. Ở tranh Xe ngựa thì canh tượng ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̉ hiên ra chân thực như trong cuôc sông hang ngay. Tât cả cac hinh thể trong tranh đêu ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ được diên tả tinh tế đên từng chi tiêt, từ cac nan tre đan trên sot đên cac nan mây trên ̃ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ thung mung hay đường uôn cua dây quang…đên khăn đâu riu cua đan ông và dây quai ́ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ non cua phụ nữ, luôn diên biên với nhiêu lớp săc độ phong phú hoa vao nhau chân thực ́ ̉ ̃ ́ ̀ ́ ̀ ̀ mà như hư ao. ̉ H122. Xe ngựa- Tranh của Lê Kim Bạch Tranh Lua con rât thich hợp với những đề tai mang mau thời gian cổ kinh. Đăng ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̣ Quý Khoa trong tranh Nguyên Trai đã thể hiên hinh anh đam đông nhân dân đên chao ̃ ̃ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀ mừng vị anh hung dân tôc. Môt thời thinh trị hiên lên trang nghiêm và huy hoang với ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀
  18. hoa săc đo, nâu hông chin nuc tương phan với mau trăng cua ngựa bach cang chim sâu ̀ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ ̣ ̀ ̀ vao dĩ vang xa xưa. ̀ ̃ Với tranh Mua găt cua Nguyên Tiên Chung thì quang canh găt hai trên canh ̀ ̣ ̉ ̃ ́ ̉ ̣ ́ ́ đông chiêm mua và những người nông dân hiên lên rât chân thực. Tac giả bố cuc theo ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̣ chiêu dai, chiêu cao chỉ chiêm hai phân ba chiêu ngang rai tâm nhin bao quat vao canh ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ̀ ́ đông lớn, nâng chân trời lên sat mep trên cua tranh. Phân trong tâm là canh đông lua ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ́ với những người nông dân được săp xêp theo nhip điêu nhip nhang. ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ Hoăc như bức tranh Hanh quân mưa cua Phan Thông chỉ với rât it mau và net ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ́ khi ro, khi nhoe đã lam nôi bât hinh anh anh bộ đôi trên lưng có canh lá cọ nguy trang. ̃ ̀ ̀ ̉ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ Cung đề tai mưa nhưng gian lược hơn nhiêu là tac phâm Mưa cua Nguyên Thu. ̃ ̀ ̉ ̀ ́ ̉ ̉ ̃ ̣ Tranh được bố cuc với ba nhân vât đi trong mưa và tac giả chỉ gợi vai hinh anh cây với ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ hang cây mờ dân trong mưa. Tât cả được diên trên nên lua trăng với những bong nước ̀ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ́ ́ để gợi mưa…. Bước phác thảo giúp cho người vẽ chủ động tìm các phương án bố cục phù hợp với ý tưởng thể hiện cả nội dung đề tài và hình thức của tranh. ̀ ̀ 2.3.Tim hinh Cung giông như bố cuc cac chât liêu sơn mai, sơn dâu và khăc gỗ thì bố cuc cua ̃ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ tranh lua rât phong phú và đa dang. ̣ ́ ̣ Khi tim mang hinh cho bố cuc, sinh viên cân chú ý đên viêc phân bố đâm nhat vì ̀ ̉ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ nêu tim được đâm nhat tôt thì cac bước tiêp sau để hoan thanh môt bức tranh lua sẽ dễ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ đat kêt quả tôt. Trong quá trinh tim bố cuc, có thể tim hinh cac nhân vât và đơn gian hoa ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ́ chung đi nhưng không nên bop meo hinh tuy tiên. Cuôi cùng, dựa vao phân đâm nhat ́ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ để tim môt hoa săc cho bố cuc ̀ ̣ ̀ ́ ̣ Cac bai tâp cho sinh viên thể hiên ban đâu có thể là những bố cuc it người, từ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ hai đên năm sau nhân vât. Không nên là những bố cuc đông người sẽ găp khó khăn khi ́ ́ ̣ ̣ ̣ thể hiên. ̣ 2.3.Tìm đậm nhạt và phác thảo mầu 2.4. Can hình lên khung lụa và thể hiên ̣ Sau khi can hinh lên lua là vẽ mau theo phac thao mau đã co. Có thể vẽ những ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ́ mang mau phăng cho khăn, quân ao mà không dung đên net để diên tả nêp quân ao hoăc ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̃ ́ ̀ ́ ̣
  19. không dung net để viên chu vi cua cac mang như tranh Chơi ô ăn quan cua Nguyên ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̉ ̉ ̃ ́ Phan Chanh. Với cach vẽ viên net cho cac nêp quân ao thì dung net to, net manh từ tôn hay ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̉ ́ phong khoang tuy theo ý đồ cua người vẽ và tuy theo bố cuc cua tranh. Khi vẽ net như ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̣ ̉ ́ vây ta nên vẽ lên trên mang quân hoăc ao đã lot môt lớp mau chưa khô nhăm lam cho ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ net vẽ hơi loang ra môt cach mêm mai ́ ̣ ́ ̀ ̣ Trong tranh có nhân vât thì vẽ cac nhân vât trước, bôi canh sau, nhân vât gân vẽ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̀ trước, nhân vât xa vẽ sau. Cac mang đâm cua cac nhân vât nên vẽ trước. Trên cac mang ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̉ đâm có thể đăt mau lên nhiêu lân, con cac mang sang cân giữ thât trong và không vẽ ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̣ nhiêu lân để tranh gây đuc, bân lua. ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ̣ Cung giông như tranh tinh vât, chân dung và phong canh những mang cân vờn ̃ ́ ̃ ̣ ̉ ̉ ̀ có đâm nhat thì cung là cach vờn dung nước rât đơn gian. Dung but lông to ban quet ̣ ̣ ̃ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ́ nước sach lên trên mang sang sau đó có thể dung but lông tron vẽ mau mang đã đinh ̣ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ̣ bên canh mang sang đo, chỗ mau găp nước trong sẽ nhoe êm và ranh giới giữa cac ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ́ mang sẽ không bị cứng và săc net. ( Lưu ý dung but để vuôt nước to hay nhỏ con tuy ̉ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̀ theo khuôn khổ lua và cac mang hinh). ̣ ́ ̉ ̀ Viêc vuôt nước tao độ loang nhoe cho lua là môt kỹ thuât đơn gian và dễ thực ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ hiên tuy nhiên cân phai rât linh hoat trong từng trường hợp. Ví dụ but vuôt không chứa ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ́ nhiêu nước, và không nên tô những mang mau đươc pha quá loang. Khi hai mang quá ̀ ̉ ̀ ̃ ̉ nhiêu nước găp nhau sẽ không đem lai hiêu quả như mong muôn bởi chung lam cho lua ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̣ bị loang nhoe hơn độ cân thiêt. ̀ ̀ ́ Trong quá trình thể hiên bai vẽ khi thây căn mau đong lai trên măt lua có thể đem ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ đi dôi nước và không nên rửa từng mang nhỏ vì như thế căn mau lai găn lai xung ̣ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ quanh chỗ rửa. Nêu mang nao bị lôi khi thể hiên mới nên cọ rửa và lên mau lai. Lua là ́ ̉ ̀ ̃ ̣ ̀ ̣ ̣ môt chât liêu thâm mau sâu cho nên nêu đã vẽ mau lên cho dù là môt lượt mau sang thì ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ́ lam cach nao cung không thể trăng lai đươc nữa, nêu đã bị hong thì tôt nhât là nên thay ̀ ́ ̀ ̃ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ môt tâm lua khac. Cach vẽ thông thường mà sinh viên hay thể hiên là vẽ net viên cho mang hinh rôi ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ tô kin mang hinh ây. Lam như vây tranh dễ bị đơn điêu và khô cứng ở đường chu vi, ́ ̉ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ cach dung nước sach để tao độ loang nhoe cho mang là cach vẽ đơn gian và hiêu qua. ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ̣ ̉ Tuy nhiên khi bị hong nhẹ như là đường chu vi bị cứng thì có thể dung but vẽ đã cun ̉ ̀ ́ ̀ cỡ nhỏ cọ nhẹ đi từng đoan chu vi, khi ây đường chu vi sẽ đỡ cứng. Hoăc khi vẽ xong, ̣ ́ ̣
  20. tranh đã biêu vân có thể điêu chinh lai đôi chut ở những điêm cân đâm lên. Luc nay ̉ ̃ ̀ ̉ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ mau cân phai khô cho nên cach lam là châm mau rôi vây but hoăc chui lông but vẽ vao ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̀ giây thâm sau đó mới vuôt nhẹ lên chỗ lua cân nhân đâm thêm. Tranh dung but đong ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ nhiêu mau nước quá để lua khoi bị sung nước lam bong lớp giây biêu. ̀ ̀ ̣ ̉ ̃ ̀ ́ ̉ Trong trường hợp giây biêu bị thâm nước và bong ra, có thể lôt lớp giây đó ra ́ ̉ ́ ̣ ́ và biêu lai băng tờ giây khac ̉ ̣ ̀ ́ ́ Gia đinh – tranh của Mai Trung Thứ ̀ Trẻ con chơi – tranh của Mai Trung Thứ
nguon tai.lieu . vn
Âm nhạc Ẩm thực Chụp ảnh - Quay phim Thời trang - Làm đẹp Khéo tay hay làm Mỹ thuật Sân khấu điện ảnh Điêu khắc - Hội họa