- Trang Chủ
- Du lịch
- Giảng dạy các môn học có nội dung về văn hóa trong chương trình đào tạo đại học ngành du lịch (qua khảo sát tại thành phố Hồ Chí Minh)
Xem mẫu
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
GIẢNG DẠY CÁC MÔN HỌC CÓ NỘI DUNG VỀ VĂN HÓA
TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC NGÀNH DU LỊCH
(QUA KHẢO SÁT TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH)
LƯU TUẤN ANH*
Tóm tắt
Hiện nay việc đưa các môn học có nội dung về văn hóa vào chương trình đào tạo bậc đại học khối
ngành Du lịch ở các trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh diễn ra trong 3 mức độ là cần thiết, bình
thường và không cần thiết. Thực tế công việc ở ngành nghề du lịch cho thấy người làm trong ngành
cần có sự am hiểu và khả năng ứng dụng kiến thức về một loại văn hóa nào đó để làm việc thuận lợi và
hiệu quả hơn. Bài viết đánh giá cao việc giảng dạy các môn học có nội dung về văn hóa ở khối ngành
Du lịch bậc đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh trên cơ sở phân tích thực trạng chương trình đào tạo
của các trường và đề xuất một số định hướng giảng dạy hiệu quả này.
Từ khóa: Ngành Du lịch, văn hóa giáo dục, chương trình đào tạo, giáo dục đại học, đào tạo du lịch,
Thành phố Hồ Chí Minh
Abstract
Currently, the subjects with cultural content have been added into the university training program
of tourism industry at universities in Ho Chi Minh City at 3 levels: necessary, normal and unnecessary
through the number of subjects with cultural content and credits arranged in the program. There are
some subjects or faculties of tourism that do not even teach subjects with cultural content. Actual
working in the tourism industry shows that people in the industry need to have the knowledge and
ability to apply knowledge of a certain culture to work more smoothly and effectively. The article highly
appreciates the teaching of subjects with cultural content at higher education in Ho Chi Minh City on
the basis of analyzing the status of the training programs and suggesting some effective teaching
directions.
Keywords: Tourism industry, educational culture, training programs, higher education, tourism
training, Ho Chi Minh City
Đặt vấn đề của sinh viên, đồng thời cũng là phương tiện
V
iệc xây dựng các chương trình đào quảng bá thu hút đối tượng học sinh chuẩn
tạo (CTĐT) hợp lý là một trong bị bước vào cánh cửa đại học lựa chọn ngành
những tiêu chuẩn quan trọng đầu nghề cho họ. CTĐT càng khoa học, cụ thể sẽ
tiên quyết định tính hiệu quả của công tác càng giúp người quản lý kiểm soát được quá
giáo dục ở các trường đại học. Nó là kim chỉ trình đào tạo và xử lý kịp thời những vấn đề
nam để các ngành, bộ môn, khoa định hướng liên quan đến các môn học, ngành học. Hiện
chiến lược đào tạo trong suốt những năm học nay, du lịch đang là ngành học hấp dẫn, hầu
như có mặt ở các trường đại học tại Tp. Hồ
* TS., Trường Đại học KHXH&NV - ĐHQG Tp.HCM Chí Minh với các phân ngành khác nhau. Việc
Số 31 (Tháng 3 - 2020) VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
95
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
nghiên cứu các khía cạnh như nội dung giảng chuyên ngành và các môn khác và do tham gia
dạy trong CTĐT của ngành Du lịch ở các trường vào đời sống xã hội nên xu hướng nghề nghiệp
cần thiết được thực hiện vì mục tiêu nâng cao của nhân cách được hình thành và phát triển ở
chất lượng học tập và năng lực chuyên môn sinh viên” [4, tr.74]. Trong nhận định này, các
của sinh viên, đáp ứng nhu cầu nhân lực của xã môn khoa học xã hội được liệt kê đầu tiên, là
hội và theo kịp xu hướng đào tạo chung ở Việt một trong bốn yếu tố tác động đến sự phát
Nam cũng như trên thế giới. triển của sinh viên bên cạnh các môn chuyên
Bài viết đánh giá thực trạng phân bổ các ngành, các môn học khác và đời sống xã hội.
môn học có nội dung về văn hóa trong CTĐT Thực tế đã minh chứng cho nhận định này khi
bậc đại học chính quy khối ngành Du lịch ở Tp. các môn học trong khối kiến thức khoa học xã
Hồ Chí Minh trên cơ sở khảo sát 6 CTĐT tiêu hội (hiểu theo nghĩa rộng) luôn là một phần
chuẩn của 6 trường. Từ đó đề xuất một số định của các CTĐT bậc đại học ở Việt Nam, trong đó
hướng giảng dạy hiệu quả các môn học có nội bao gồm các môn học có nội dung về văn hóa
dung về văn hóa. Phương pháp nghiên cứu hệ cùng tham gia vào việc hình thành tri thức và
thống và phương pháp nghiên cứu so sánh năng lực của sinh viên. Văn hóa gắn liền với du
được vận dụng kết hợp để làm rõ các nội dung lịch, kiến thức về văn hóa vốn không thể thiếu
trong bài viết. cho các công việc trong ngành Du lịch. Tùy vào
đặc tính của công việc, môi trường làm việc,
1. Nhu cầu cần thiết giảng dạy các môn học
tính cách của các đối tượng khách hàng và thị
có nội dung về văn hóa trong chương trình
trường, các đối tác, địa phương sở tại hay các
đào tạo bậc đại học khối ngành Du lịch
điểm đến mà người làm du lịch cần thiết có sự
Du lịch trong cách hiểu đơn giản thường bị am hiểu và có thể thực hành những nội dung
đánh đồng với lữ hành, tức là đi du lịch. Theo văn hóa nào đó. Những nội dung văn hóa đó
đó, việc ăn uống, ngủ nghỉ, mua sắm, giải có thể được nhận thức rõ ràng hoặc không
trí trong suốt chuyến đi du lịch chỉ là những rõ ràng trong hoạt động du lịch ở dạng kinh
phát sinh đáp ứng các nhu cầu tức thời của nghiệm và thói quen thông qua cách thức tổ
con người mà không phải là yếu tố chính yếu chức và ứng xử của các bên với du lịch. Việc
thuộc về du lịch. Đây là cách hiểu hẹp của từ sinh viên không được đào tạo về các nội dung
du lịch bị giới hạn trong ý nghĩa của một động văn hóa cần có cho nghề nghiệp ngay từ lúc
từ, một hành động. Nếu hiểu đầy đủ thì du còn trên ghế nhà trường sẽ gây ra một vài bất
lịch phải là một quá trình trong đó bao gồm lợi cho họ khi đi làm như: (1) Các thông tin về
các hành động, nhu cầu của con người được văn hóa mà họ thu thập được có thể lấy từ
diễn ra và phát sinh trong các chuyến đi. Khi những nguồn không chính thống nên dễ bị
đưa du lịch vào trong giảng dạy chính quy ở sai lệch, phiến diện hoặc không đầy đủ; (2) Sẽ
các trường đại học thì cần thiết phải hiểu nó bị rối rắm nếu họ không biết cách bao quát, hệ
theo nghĩa rộng ở phạm vi của một lĩnh vực, thống và phân tích các thông tin.
một khối ngành (cũng có thể gọi là ngành), Trong phạm vi của lĩnh vực du lịch, lữ hành
tức là không chỉ có mỗi lữ hành. Trong Chương là ngành cần thiết có kiến thức về văn hóa
5 của Luật Du lịch Việt Nam năm 2017 đã xác nhất. Hướng dẫn viên ở cả 3 thị trường (nội địa,
định cụ thể việc kinh doanh du lịch bao gồm Inbound, Outbound) đều phải có sự am hiểu
kinh doanh dịch vụ lữ hành, kinh doanh vận văn hóa ngoài kỹ năng nghiệp vụ, chẳng hạn
tải khách du lịch, kinh doanh lưu trú du lịch, về lịch sử văn hóa các di tích, văn hóa ứng xử
kinh doanh dịch vụ du lịch khác (như dịch vụ với khách trong các tour tuyến (nhất là khách
ăn uống, dịch vụ mua sắm, dịch vụ thể thao, đến từ các vùng miền khác nhau và các quốc
dịch vụ vui chơi, giải trí, dịch vụ chăm sóc sức gia khác), ý nghĩa của các di sản, văn hóa bảo
khỏe, dịch vụ liên quan khác phục vụ khách du đảm đời sống của cư dân địa phương… Những
lịch) [3, chương V]. người làm công tác quản lý, tổ chức các hoạt
“Trong thời gian học tập ở đại học, do ảnh động lữ hành ở các công ty du lịch ngoài khả
hưởng của giảng dạy các môn khoa học xã hội, năng về quản trị cũng cần hiểu biết về văn hóa
96 Số 31 (Tháng 3 - 2020)
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
để có thể xây dựng được các chương trình tour nước, đảm bảo sinh viên sau khi tốt nghiệp là
hấp dẫn, giao tiếp hiệu quả với các kiểu đối tác nguồn nhân lực du lịch đủ trình độ và kỹ năng.
và khách hàng (gồm khách hàng bên trong và Thiết nghĩ, các trường cần có CTĐT về du lịch
khách hàng bên ngoài), huấn luyện về các kỹ đảm bảo quy tắc mà chúng tôi gọi là 3Đ: đúng
năng cho nhân viên (chẳng hạn kỹ năng xây đắn, đầy đủ và đáp ứng. Đúng đắn chính là đúng
dựng bài thuyết minh), tổ chức hoặc phối hợp về phương pháp, đúng về nội dung, đúng về
tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về văn hóa vùng chuẩn mực và đạo đức nghề nghiệp theo quy
miền trong du lịch… Ngoài ra, những người định của xã hội, quốc gia và thế giới. Đầy đủ
làm việc ở các nhà hàng, khách sạn cũng cần tức là đầy đủ về kiến thức, đầy đủ về kỹ năng
được trang bị kiến thức về văn hóa liên quan để hướng tới đạt được sự đầy đủ về khả năng.
đến công việc, chẳng hạn văn hóa ẩm thực, Đáp ứng ở đây nghĩa là nguồn nhân lực được
văn hóa giao tiếp, văn hóa các nước, để biết đào tạo phải thỏa mãn được nhu cầu và yêu
cách ứng xử, có phương án phát triển sản cầu của xã hội, ít nhất cũng là cơ bản, để trong
phẩm ẩm thực hoặc thiết kế không gian kinh tương lai có thể trở thành nguồn nhân lực du
doanh phù hợp với các đối tượng khách hàng lịch chất lượng cao cho xã hội. Chúng tôi cho
mục tiêu. Những người làm trong ngành giải rằng, trong cả 3Đ này thì văn hóa, từ việc rèn
trí hoặc tổ chức sự kiện lại càng phải am hiểu luyện văn hóa học đường để sinh viên có thể
về văn hóa vì tính đa dạng và gắn liền với các thích ứng với xã hội cho đến nội dung học tập
khía cạnh đời sống văn hóa - xã hội của các sự về văn hóa trong CTĐT để sinh viên thích ứng
kiện. Thậm chí, ngay cả tài xế đưa đón khách với sự đa dạng của ngành nghề trong du lịch,
du lịch cũng cần biết ít nhất là văn hóa giao vẫn luôn là yếu tố chắc chắn không thể thiếu.
tiếp với hướng dẫn viên và với du khách trên
Hiện tại, ngành Du lịch ở các trường đại học
xe trong các chuyến đi.
tại Việt Nam nói chung, Tp. Hồ Chí Minh nói
Nói chung, dù ở cấp độ nhân viên hay quản riêng được đào tạo theo 3 hướng: (1) Hướng
lý, dù phải trực tiếp ra ngoài hướng dẫn hay
du lịch nói chung, như bộ môn hoặc khoa Du
làm những công việc trong nhà thì người làm
lịch; (2) Hướng văn hóa du lịch và đất nước
du lịch đều cần phải am hiểu ít nhiều về văn
học, như các bộ môn hoặc khoa Văn hóa du
hóa, văn hóa nào hay trình độ am hiểu thế
lịch, Việt Nam học - du lịch; (3) Hướng quản trị,
nào thì tùy vào tính chất của công việc và môi
như bộ môn Quản trị du lịch, Quản trị lữ hành,
trường làm việc của họ.
Quản trị nhà hàng - khách sạn, có thể trực
Có thể tổng kết 4 nhóm văn hóa mà người thuộc khoa Quản trị du lịch - nhà hàng - khách
làm trong ngành du lịch cần biết, đó là: (1) Văn sạn, khoa Quản trị kinh doanh hoặc khoa Kinh
hóa Việt Nam, cụ thể là các điểm đến ở từng tế. Dù cho ngành Du lịch được đào tạo theo
vùng miền; (2) Văn hóa thế giới, cụ thể là điểm hướng nào, tác giả bài viết vẫn đánh giá cao
đến ở các nước; (3) Văn hóa tổ chức, (4) Văn hóa việc đưa các môn học có nội dung về văn hóa
ứng xử, văn hóa giao tiếp với môi trường làm vào trong các CTĐT bậc đại học nhằm mục
việc, đồng nghiệp, khách hàng và đối tác. Sự tiêu vì sự thích ứng tốt nhất với xã hội và nghề
thích ứng xã hội của sinh viên được hình thành
nghiệp của sinh viên, bởi lẽ “thích ứng tốt sẽ
từ hai quá trình là giáo dục - giáo dưỡng và xã
tạo thành cơ sở cho sự ổn định nghề nghiệp”
hội hóa. Trong đó, sự giáo dục và giáo dưỡng
[4, tr.74] cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.
“được thực hiện bởi xã hội mà trước hết là nhà
trường và hướng vào việc phát triển những 2. Thực trạng phân bổ các môn học có nội
tiềm năng nhất định về tri thức và hệ thống dung về văn hóa trong chương trình đào
các giá trị cho cá nhân” [4, tr.74]. Trường đại học tạo bậc đại học ngành Du lịch ở các trường
là cơ sở chính quy, chuyên nghiệp về giáo dục đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh
và đào tạo của các địa phương, quốc gia. Một Bài viết khảo sát 6 CTĐT tiêu chuẩn bậc
ngành học hay một khoa về du lịch được mở ra đại học chính quy (giảng dạy bằng tiếng Việt)
thì chắc chắn phải trải qua quá trình đăng ký, ngành Du lịch từ 6 trường đại học ở Tp. Hồ Chí
kiểm định theo tiêu chuẩn của trường, của Nhà Minh đã được công bố chính thức trên website
Số 31 (Tháng 3 - 2020) VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
97
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
của các trường, đó là: CTĐT ngành Quản trị dịch và cho sinh viên đóng vai để giải quyết tình
vụ Du lịch và Lữ hành của Trường Đại học Văn huống đó. Ở hình thức 2, giảng viên cần để
Lang (khóa 2019 - 2023), CTĐT ngành Quản trị sinh viên chủ động, có thể cố vấn khi cần thiết
dịch vụ Du lịch và Lữ hành của Trường Đại học hoặc tham gia đóng 1 vai trong tình huống
Công nghệ Tp. Hồ Chí Minh - HUTECH (áp dụng để thử thách khả năng xử lý của sinh viên,
từ khóa tuyển sinh năm 2019), CTĐT ngành Du nhận xét và góp ý cho họ sau khi kết thúc tình
lịch của Trường Đại học Văn Hiến (áp dụng từ huống. Các câu hỏi và tình huống được đặt ra
khóa tuyển sinh năm 2018), CTĐT ngành Du đều phải vận dụng được kiến thức về văn hóa
lịch của Trường Đại học Văn hóa Tp. Hồ Chí Minh đã được học trong hoạt động du lịch, tức là
(ban hành vào tháng 8 năm 2019), CTĐT ngành gắn lý thuyết với thực tế ngành học, như vậy,
Quản trị dịch vụ Du lịch và Lữ hành của Trường hiệu quả đạt được sẽ sâu và lâu dài hơn.
Đại học Ngoại ngữ - Tin học Tp. Hồ Chí Minh (3) Nếu được trường cho phép và giảng viên
- HUFLIT (áp dụng từ khóa tuyển sinh năm có khả năng quản lý lớp học bên ngoài trường,
2015), CTĐT ngành Quản trị Du lịch - Nhà hàng số lượng sinh viên có thể kiểm soát được, thì
- Khách sạn của Trường Đại học Hùng Vương giảng viên có thể tổ chức 1 buổi (tương đương
Tp. Hồ Chí Minh (áp dụng từ năm học 2017 - với 5 hoặc 6 tiết học) cho sinh viên đi thực tế
2018) (Bảng 1). về văn hóa Việt Nam trong phạm vi thành phố,
Kết quả khảo sát cho thấy có 5 CTĐT chọn không quá xa trường học để thuận tiện và đảm
dạy môn Cơ sở văn hóa Việt Nam trong khối bảo an toàn cho sinh viên khi đi lại, chẳng hạn
kiến thức giáo dục đại cương. Ngoài ra, Môn thực tế ở các bảo tàng, nhà hát múa rối nước,
Văn hiến Việt Nam của Trường Đại học Văn các di tích, công trình kiến trúc, chợ… Hình
Hiến nếu theo tên gọi thì vẫn có nội dung thức này phù hợp với môn học có 3 tín chỉ. Địa
tương đồng với môn Cơ sở văn hóa Việt Nam. điểm thực tế không phân biệt là nơi có giá trị
Khối kiến thức này thường được giảng dạy truyền thống, lâu đời hay hiện đại, cao cấp hay
vào khoảng học kỳ 1 và học kỳ 2 của năm thứ bình dân. Mục đích của các chuyến đi là giúp
nhất, nghĩa là khi sinh viên vừa bước vào giảng sinh viên được trải nghiệm, được phát triển
đường đại học ngành Du lịch thì đã được tiếp khả năng tư duy và lập luận, biết cách tổ chức
cận môn học có nội dung về văn hóa. Đây là bản thân. Qua đó có thể làm thay đổi không
sự sắp xếp thuận lợi cho môn học về văn hóa khí học tập, khiến sinh viên yêu thích môn học,
Việt Nam vì thời điểm này sinh viên vẫn đang gần gũi hơn với lớp. Sau chuyến thực tế, sinh
trong tâm thế mọi thứ còn mới mẻ và chưa viên sẽ làm báo cáo thu hoạch theo dạng đề
phải ghi nhớ quá nhiều kiến thức. Tuy nhiên, mở, viết những đánh giá, quan điểm của họ về
cũng vì vậy càng đòi hỏi giảng viên phụ trách các điểm đến, không cho phép sao chép từ các
môn học này phải có kinh nghiệm giảng dạy nguồn. Giảng viên khi chấm bài cần chú trọng
và kiến thức chuyên môn tốt, để vừa cung cấp vào khả năng bao quát, phân tích, lập luận của
cho sinh viên nội dung về văn hóa Việt Nam sinh viên vì những khả năng này sẽ hỗ trợ tích
làm hành trang cho nghề nghiệp của họ sau cực cho công việc của người làm du lịch trong
này, vừa tạo động lực học tập cho họ trong tương lai. Đối với những nội dung nhạy cảm,
những năm học tiếp theo. quan điểm tiêu cực về văn hóa của dân tộc,
Chúng tôi cho rằng môn Cơ sở văn hóa Việt đi ngược lại với đạo đức xã hội và chuẩn mực
Nam nên được dạy trong 3 tín chỉ (45 tiết), trong nghề nghiệp, giảng viên nên trao đổi riêng với
đó có tối đa 1 tín chỉ (15 tiết) thực hành các nội sinh viên trên tinh thần cố vấn và định hướng
dung văn hóa được học bằng các hình thức: cho họ, sau đó nên tạo cơ hội cho họ hoàn
(1) Giảng viên đặt câu hỏi cho sinh viên thiện lại bài báo cáo nếu họ có nguyện vọng.
thảo luận cá nhân hoặc theo nhóm, câu hỏi có Các hình thức giảng dạy trên chỉ là 3 trong
thể được đặt ra tại lớp hoặc cho sinh viên về rất nhiều hình thức mà giảng viên có thể vận
nhà chuẩn bị vào buổi học trước. dụng cho môn Cơ sở văn hóa Việt Nam, Lịch
(2) Giảng viên tạo tình huống ngay tại lớp sử Việt Nam hay Lịch sử văn hóa Việt Nam nói
liên quan đến nội dung về văn hóa đã học riêng, các môn học có nội dung về văn hóa nói
98 Số 31 (Tháng 3 - 2020)
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
chung. Điều cốt yếu là làm sao cho sinh viên Đại học Văn hóa Tp. Hồ Chí Minh có giảng dạy
học tập và rèn luyện tốt nhất, hiệu quả, có thể môn này trong 2 tín chỉ. Việc phân bổ số tín
ứng dụng được vào công việc trong tương lai. chỉ như vậy là phù hợp với tính chất và lượng
Một môn học khác có nội dung về văn kiến thức của môn học. Môn học này giúp
hóa mà chúng tôi đánh giá là cần thiết cho sinh viên có cái nhìn trọn vẹn hơn về mối quan
CTĐT ngành Du lịch là Văn hóa du lịch. Trong 6 hệ giữa văn hóa với du lịch, hiểu được các khái
trường, chỉ có CTĐT ngành Du lịch của Trường niệm liên quan như văn hóa du lịch và du lịch
Bảng 1. Thực trạng phân bổ các môn học có nội dung về văn hóa
trong CTĐT bậc đại học ngành Du lịch tại Tp. Hồ Chí Minh (Nguồn: Tác giả lập)
Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH
Văn Lang HUTECH Văn Hiến Văn hóa HUFLIT Hùng Vương
CTĐT ngành CTĐT ngành CTĐT ngành Tp.HCM CTĐT ngành Tp.HCM
Quản trị dịch Quản trị dịch vụ Du lịch CTĐT ngành Quản trị dịch CTĐT ngành
vụ Du lịch và Du lịch và Du lịch vụ Du lịch và Quản trị Du
Lữ hành Lữ hành Lữ hành lịch - Nhà hàng
- Khách sạn
Cơ sở văn hóa Cơ sở văn hóa Văn hiến Việt Cơ sở văn hóa Cơ sở văn hóa Cơ sở văn hóa
Việt Nam Việt Nam Nam Việt Nam Việt Nam Việt Nam
(2 TC, lý thuyết) (3 TC, lý thuyết) (3 TC, lý thuyết) (3 TC) (2 TC, lý thuyết) (3 TC, lý thuyết)
Kinh tế, văn hóa, Lịch sử văn Lịch sử văn
xã hội ASEAN minh thế giới minh thế giới
(3 TC, lý thuyết) (2 TC. Môn tự (3 TC, lý thuyết)
chọn)
Khối
kiến Đại cương lịch Lịch sử tư tưởng Văn hóa và
thức sử Việt Nam phương Đông nghệ thuật ẩm
(3 TC, lý thuyết) và Việt Nam thực
giáo
(2 TC. Môn tự (2 TC, lý thuyết.
dục chọn) Môn tự chọn)
đại
cương Kiến trúc và mỹ
thuật
Thông (2 TC, lý thuyết.
Môn tự chọn)
tin về
các Di sản văn hóa
môn Việt Nam và thế
học giới
có nội (2 TC, lý thuyết.
dung Môn tự chọn)
về văn Văn hóa ẩm thực Văn hóa các nước Tôn giáo và tín Lịch sử Việt Nam Văn minh văn Lịch sử văn hóa
hóa (2 TC, lý thuyết. Đông Nam Á ngưỡng (3 TC) hóa các nước Việt Nam
Môn tự chọn) (3 TC, lý thuyết) (2 TC, lý thuyết) Đông Nam Á (2 TC, lý thuyết.
(TC: (3 TC, lý thuyết. Môn tự chọn)
tín Môn tự chọn
chỉ) Khối thay thế
kiến khóa luận)
thức Văn hóa ẩm thực Văn hóa các dân Văn hóa thế giới
giáo trong du lịch tộc Việt Nam (3 TC, lý thuyết)
dục (2 TC, lý thuyết) (3 TC. Môn tự
chuyên chọn)
nghiệp Văn hóa Đông
Nam Á
(3 TC. Môn tự
chọn)
Văn hóa du lịch
(2 TC)
Bắt buộc: 2 TC Bắt buộc: 8 TC Bắt buộc: 5 TC Bắt buộc: 6 TC
Tổng Bắt buộc: 6 TC Bắt buộc: 13 TC
Tự chọn: 2 TC Tự chọn: 10 TC Tự chọn: 9 TC Tự chọn: 2 TC
Số 31 (Tháng 3 - 2020) VĂN HÓA NGHIÊN CỨU
99
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
văn hóa, nắm bắt được những đặc điểm cơ Trường Đại học HUFLIT (6 môn), Trường Đại
bản của văn hóa nhận thức, văn hóa tổ chức, học Văn Hiến (5 môn), Trường Đại học Hùng
văn hóa ứng xử trong các hoạt động du lịch Vương (3 môn), Trường Đại học HUTECH và
trong nước và quốc tế. Vai trò của môn học này Trường Đại học Văn Lang (đều có 2 môn). Thứ
trong CTĐT ngành Du lịch có phần tương ứng tự này cũng thể hiện rõ khi so sánh về tỷ lệ
với môn Kinh tế du lịch ở các khoa theo định phần trăm phân bổ số tín chỉ các môn học có
hướng quản trị hoặc kinh tế. Ngoài ra, môn Văn nội dung về văn hóa so với tổng số tín chỉ của
hóa giao tiếp hoặc những môn tương tự như khối kiến thức toàn khóa đào tạo bậc đại học
Văn hóa ứng xử, Văn hóa đàm phán và ngoại ngành Du lịch ở các trường (Bảng 2). Số lượng
giao cũng là những môn học có thể gợi ý đưa các môn học có nội dung về văn hóa trong 6
vào CTĐT ngành Du lịch vì tính liên quan và CTĐT phản ánh việc đánh giá của các trường
khả năng ứng dụng của chúng vào các công đối với sự cần thiết của các môn học có nội
việc du lịch. Tuy nhiên, cả 6 CTĐT được khảo dung về văn hóa trong CTĐT ngành Du lịch.
sát đều không có những môn học này. Với Trường Đại học Văn hóa Tp. Hồ Chí Minh,
Các môn học còn lại trong CTĐT của 6 số lượng các môn học có nội dung về văn hóa
trường có thể chia vào 4 nhóm: (1) Văn hóa ẩm nhiều nhất (7 môn) có lẽ cũng dễ hiểu, vì đây
thực, như môn học Văn hóa ẩm thực, Văn hóa là một trong những trường đầu ngành về văn
ẩm thực trong du lịch, Văn hóa và nghệ thuật ẩm hóa. Tuy nhiên, trong số 7 môn học đó thì đã
thực; (2) Văn hóa thế giới và các môn gần với có 4 môn tự chọn, chỉ có 3 môn bắt buộc được
văn hóa Việt Nam, như Văn hóa các nước Đông giảng dạy. Số liệu cho thấy Trường Đại học
Nam Á, Văn minh văn hóa các nước Đông Nam Văn Hiến vẫn có phần trội hơn về các môn bắt
Á, Văn hóa thế giới, Di sản văn hóa Việt Nam và buộc có nội dung về văn hóa (với tỷ lệ 9,77%)
thế giới, Văn hóa các dân tộc Việt Nam; (3) Lịch so với Trường Đại học Văn hóa Tp. Hồ Chí Minh
sử và lịch sử văn hóa, như Đại cương lịch sử Việt (với tỷ lệ 6,15%). Song, nếu 4 môn học tự chọn
Nam, Lịch sử văn minh thế giới, Lịch sử tư tưởng đó là môn tự chọn có định hướng thì Trường
phương Đông và Việt Nam, Lịch sử văn hóa Việt Đại học Văn hóa Tp. Hồ Chí Minh vẫn có thể là
Nam, Lịch sử Việt Nam; (4) Các môn học khác, trường giảng dạy nhiều môn học có nội dung
như Kinh tế, văn hóa, xã hội ASEAN, Tôn giáo và về văn hóa nhất trong 6 trường.
tín ngưỡng, Kiến trúc và mỹ thuật. Các môn học So sánh giữa tỷ lệ phân bổ tổng số tín chỉ
ở nhóm 1 và nhóm 2 đều phù hợp đào tạo cho các môn học có nội dung về văn hóa (bắt buộc
tất cả các chuyên ngành như lữ hành, nhà hàng, và tự chọn) với tổng số tín chỉ của Khối kiến
khách sạn. Các môn học ở nhóm 3 và nhóm 4 có thức toàn khóa bậc đại học ngành Du lịch tại
thể được cân nhắc đưa vào CTĐT tùy theo mục Bảng 2, có thể nhận thấy: ngoại trừ cao nhất
tiêu và chuẩn đầu ra mà các bộ môn, các khoa là Trường Đại học Văn hóa Tp. Hồ Chí Minh với
đề ra cho môn học, vì trong chừng mực thì các 13,84%, thì các trường còn lại trong khoảng từ
môn học trong 2 nhóm này vẫn có sự liên quan 3,07% (Trường Đại học Văn Lang) đến 9,85%
đến các công việc du lịch sau này của sinh viên. (Trường Đại học HUFLIT), trung bình của 6
Chẳng hạn, môn Tôn giáo và tín ngưỡng rất hữu trường là 7,95%. Tỷ lệ này còn tương đối thấp,
ích cho người làm hướng dẫn du lịch, làm trong cũng cho thấy các môn học có nội dung về văn
nhà hàng và khách sạn để biết được cách giao hóa chưa được chú trọng trong CTĐT ngành
tiếp, có thể tổ chức bữa ăn, chỗ ở hoặc các hoạt Du lịch của các trường. Nếu quan sát cụ thể
động phù hợp với đối tượng khách từ các tôn thực tế các công việc trong ngành Du lịch thì
giáo hoặc niềm tin khác nhau trong quá trình rõ ràng sự am hiểu các kiến thức về văn hóa và
họ sử dụng các dịch vụ du lịch. khả năng thực hành chúng là 2 trong những
Nếu sắp xếp theo số lượng giảm dần các yêu cầu quan trọng cần có của người làm du
môn học có nội dung về văn hóa (bao gồm cả lịch song song với yêu cầu về năng lực quản trị.
các môn tự chọn) trong 6 CTĐT đã nêu ở bảng Trong một vài công việc (như hướng dẫn viên
1 thì sẽ có thứ tự các trường như sau: Trường du lịch, thiết kế tour tuyến, thuyết minh viên
Đại học Văn hóa Tp. Hồ Chí Minh (7 môn), tại điểm…), thậm chí chúng còn được đánh giá
100 Số 31 (Tháng 3 - 2020)
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
Bảng 2. Tỷ lệ phân bổ số tín chỉ các môn học có nội dung về văn hóa trên tổng số tín chỉ của Khối kiến thức
toàn khóa trong CTĐT bậc đại học ngành Du lịch tại Tp. Hồ Chí Minh (Nguồn: Tác giả lập)
Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường Trung
Văn Lang HUTECH Văn Hiến Văn hóa HUFLIT ĐH Hùng bình của 6
CTĐT CTĐT CTĐT Tp.HCM CTĐT Vương trường
ngành ngành ngành Du CTĐT ngành Tp.HCM
Quản trị Quản trị lịch ngành Du Quản trị CTĐT
dịch vụ Du dịch vụ Du lịch dịch vụ Du ngành
lịch và Dữ lịch và Lữ lịch và Lữ Quản trị
hành hành hành Du lịch -
Nhà hàng -
Khách sạn
Tổng số tín chỉ (TC) của
Khối kiến thức toàn khóa
130 TC 131 TC 133 TC 130 TC 142 TC 126 TC 132 TC
đào tạo bậc đại học
ngành Du lịch
Tỉ lệ phân Tổng số tín
bổ số tín chỉ của các
1,53% 4,58% 9,77% 6,15% 3,52% 4,76% 5,05%
chỉ các môn học bắt
môn học buộc
có nội
Tổng số tín
dung về
chỉ của các
văn hóa/ 1,53% - - 7,69% 6,33% 1,58% 2,9%
môn học tự
Tổng số
chọn
tín chỉ của
Khối kiến Tổng số tín
thức toàn chỉ của các
khóa đào môn học bắt
3,07% 4,58% 9,77% 13,84% 9,85% 6,34% 7,95%
tạo bậc đại buộc và tự
học ngành chọn
Du lịch
cao hơn năng lực quản trị. Điểm đặc biệt trong thức giáo dục đại cương, các môn học trong
Bảng 1 là môn Văn minh văn hóa các nước Đông khối kiến thức giáo dục chuyên nghiệp có
Nam Á là 1 trong số các môn tự chọn thay thế thể chia vào 4 nhóm: (1) Nhóm kiến thức về
khóa luận tốt nghiệp trong CTĐT của Trường kỹ năng cứng (gồm các môn như Nghiệp vụ
Đại học HUFLIT. Đây là điểm khác biệt so với hướng dẫn, Nghiệp vụ buồng phòng, Nghiệp
5 trường còn lại trong việc phân bổ các môn vụ bàn, Thiết kế sản phẩm du lịch, Thiết kế
học tự chọn thay thế khóa luận hoặc đồ án tốt và điều hành tour…); (2) Nhóm kiến thức về
nghiệp (Bảng 3). Điều này tuy có thể cho thấy quản trị - kinh tế; (3) Nhóm kiến thức về năng
Trường Đại học HUFLIT đánh giá cao sự am hiểu lực mềm (gồm các môn như Địa lý du lịch,
văn hóa và văn minh của khu vực Đông Nam Á Tổng quan du lịch, Lễ tân ngoại giao, Luật và
trong hoạt động du lịch, nhưng vẫn chưa thể khởi nghiệp…); (4) Nhóm khóa luận, đồ án
làm thay đổi bối cảnh chung về việc giảng dạy tốt nghiệp (hoặc các môn học thay thế). Nếu
các môn học có nội dung về văn hóa trong CTĐT chia đều số tín chỉ cho 4 nhóm thì mỗi nhóm
bậc đại học ngành Du lịch ở Tp. Hồ Chí Minh. sẽ chiếm 25% tổng số tín chỉ khối kiến thức
giáo dục chuyên nghiệp. Các môn học có nội
3. Một số định hướng giảng dạy môn học có
dung về văn hóa sẽ thuộc nhóm 3, trừ môn
nội dung về văn hóa trong chương trình đào
Cơ sở văn hóa Việt Nam thuộc khối kiến thức
tạo bậc đại học ngành Du lịch ở các trường
giáo dục đại cương. Vì trong nhóm 3 còn có
đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh
một số môn học khác, do đó số tín chỉ của các
Định hướng thứ nhất, về nội dung và tỷ lệ môn học có nội dung về văn hóa (bắt buộc)
phân bổ các môn học có nội dung về văn hóa. ít nhất nên chiếm khoảng 15% tổng số tín
Trong khối kiến thức toàn khóa của CTĐT chỉ khối kiến thức giáo dục chuyên nghiệp.
bậc đại học ngành Du lịch, ngoài khối kiến Chẳng hạn, nếu lấy trung bình tổng số tín chỉ
Số 31 (Tháng 3 - 2020) VĂN HÓANGHIÊN CỨU
101
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
Bảng 3. Danh mục các môn học tự chọn thay thế khóa luận/đề án tốt nghiệp
trong CTĐT bậc đại học ngành Du lịch tại Tp. Hồ Chí Minh (Nguồn: Tác giả lập)
Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH
Văn Lang HUTECH Văn Hiến Văn hóa Tp.HCM HUFLIT Hùng Vương
CTĐT ngành CTĐT ngành Quản CTĐT ngành Du CTĐT ngành Du CTĐT ngành Tp.HCM
Quản trị dịch trị dịch vụ Du lịch lịch lịch Quản trị dịch CTĐT ngành
vụ Du lịch và và Lữ hành vụ Du lịch và Lữ Quản trị Du
Lữ hành hành lịch - Nhà hàng -
Khách sạn
- Quản trị rủi ro Nhóm Dịch vụ khách - Giao tiếp và lễ - Quản lý nhà - Văn minh văn - Quản lý điểm
trong du lịch hàng và sự kiện: tân ngoại giao nước về du lịch hóa các nước đến du lịch
Các - Quản trị chăm - Dịch vụ chăm sóc - Quản trị chiến - Quản lý chất Đông Nam Á - Thiết kế và điều
môn sóc khách hàng khách hàng lược trong du lịch lượng dịch vụ - Quản trị chiến hành chương
học tự - Du lịch MICE - Quản trị quan hệ du lịch, lược trình du lịch
chọn - Quản trị chất khách hàng trong - Quản trị rủi ro - Thiết kế và điều
thay lượng dịch vụ du lịch trong kinh do- hành chương
thế - Tổ chức sự kiện - Quy hoạch du anh du lịch trình du lịch
Khóa Nhóm Dịch vụ lưu lịch - Quản lý điểm - Quản trị chất
luận/ trú: đến du lịch lượng dịch vụ lữ
Đề án - Lễ tân ngoại giao hành
tốt - Nghiệp vụ lễ tân
nghiệp - Quản trị buồng
- Quản trị nhà hàng
Bảng 4. Phân bổ số tín chỉ trong các khối kiến thức trong CTĐT bậc đại học ngành Du lịch
tại Tp. Hồ Chí Minh (Nguồn: Tác giả lập)
Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường ĐH Trường Tổng số
Văn Lang HUTECH Văn Hiến Văn hóa HUFLIT ĐH Hùng tín chỉ
CTĐT CTĐT CTĐT Tp.HCM CTĐT ngành Vương trung
ngành ngành ngành Du CTĐT Quản trị dịch Tp.HCM bình
Quản trị Quản trị lịch ngành Du vụ Du lịch và CTĐT ngành
dịch vụ Du dịch vụ Du lịch Lữ hành Quản trị
lịch và Lữ lịch và Lữ Du lịch -
hành hành Nhà hàng -
Khách sạn
Khối kiến
thức toàn 130 TC 131 TC 133 TC 130 TC 142 TC 126 TC 132 TC
khóa
Khối kiến
Phân
thức giáo
bổ tín 48 TC 43 TC 49 TC 40 TC 68 TC 45 TC 48,8 TC
dục đại
chỉ
cương
(TC)
Khối kiến
thức giáo
82 TC 88 TC 84T C 90 TC 74TC 81 TC 83,1 TC
dục chuyên
nghiệp
của khối kiến thức giáo dục chuyên nghiệp Văn hóa Tp. Hồ Chí Minh (như trong Bảng 1).
của 6 trường là 83,1 (Bảng 4), thì số tín chỉ Tuy nhiên, số tín chỉ nhiều vẫn chưa phản ánh
của các môn học có nội dung về văn hóa (bắt được hàm lượng kiến thức về văn hóa cần có
buộc) sẽ là 12,46 tương đương với khoảng 6 nếu các môn học có ít nội dung đề cập đến
môn học (nếu 1 môn có 2 tín chỉ) hoặc 4 môn nó. Vì vậy, cần tiến hành lựa chọn các môn
học (nếu 1 môn có 3 tín chỉ). Cách tính này có học có nội dung về văn hóa song song với
vẻ phù hợp với việc phân bổ trong CTĐT của việc phân bổ số tín chỉ thích hợp để tạo hiệu
Trường Đại học Văn Hiến và Trường Đại học quả cao cho CTĐT ngành Du lịch.
102 Số 31 (Tháng 3 - 2020)
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
Ở đây, chúng tôi không đề cập đến chuyên tế), hiếm có người đúng ngành Du lịch hoặc lữ
ngành Văn hóa du lịch, vì chắc chắn số lượng hành, nhà hàng, khách sạn, nếu có thì thường
và hàm lượng các môn học về văn hóa trong là từ nước ngoài về. Thế hệ sinh viên du lịch
CTĐT chuyên ngành này sẽ được chú trọng đã tốt nghiệp hiện nay ở Tp. Hồ Chí Minh đều
hơn các chuyên ngành khác. Các môn học có được học từ các giảng viên có chuyên môn từ
nội dung về văn hóa cần thiết có trong CTĐT các ngành học khác nhau. Đây là thực tế cần
về du lịch trước hết phải kể đến là Cơ sở văn chấp nhận trong thời gian dài sắp tới khi việc
hóa Việt Nam, Văn hóa du lịch. Ngoài ra còn có đào tạo giảng viên có bằng cấp sau đại học
Văn hóa giao tiếp, Văn hóa ứng xử, Văn hóa kinh ngành Du lịch ở Việt Nam vẫn còn hạn chế.
doanh (hoặc Văn hóa doanh nghiệp), Giao tiếp Vì vậy, những người làm quản lý các bộ
liên văn hóa (hoặc Giao tiếp đa văn hóa), văn môn và khoa về du lịch ở các trường đại học tại
hóa của khu vực nào đó (chẳng hạn Văn hóa Tp. Hồ Chí Minh cần có tư duy mở, tổng hợp và
Đông Nam Á, Văn hóa Đông Bắc Á). Ở đây cần linh hoạt để chấp nhận việc giảng dạy du lịch
xác định môn Văn hóa giao tiếp sẽ khác với theo hướng liên ngành, trong đó tất nhiên có
môn Kỹ năng giao tiếp mặc dù 1 trong 2 môn sẽ nội dung về văn hóa, ít nhất là trong giai đoạn
bao gồm trong đó phần nào nội dung của môn hiện nay. Tư duy mở thể hiện ở việc: (1) Chấp
còn lại. Ở một số trường, môn Kỹ năng giao nhận một bộ phận đội ngũ giảng viên đến từ
tiếp sẽ do các trung tâm phụ trách. Ngoài các những ngành học liên quan; (2) Chấp nhận
môn học cần thiết trên, các môn học khác có việc đưa các môn học có nội dung về văn hóa
nội dung về văn hóa sẽ do các khoa lựa chọn, vào CTĐT bậc đại học như một phần thiết yếu
việc phân bổ chúng ở học kỳ nào, số tín chỉ là của năng lực chuyên môn của sinh viên ngành
bao nhiêu tùy thuộc vào tính chất và mục tiêu Du lịch. Đội ngũ giảng viên dạy các môn học có
đào tạo của từng chuyên ngành cụ thể về du nội dung về văn hóa tối thiểu phải có trình độ
lịch ở các trường. Chẳng hạn, các môn học sẽ thạc sỹ vì yêu cầu về mức độ lý luận nhất định
được bố trí theo nội dung từ tổng quan đến trong các bài giảng, đồng thời phải tốt nghiệp
chuyên sâu, từ cơ sở đến chuyên ngành, như từ các ngành Văn hóa học, Quản lý văn hóa,
môn Cơ sở văn hóa Việt Nam sẽ được dạy trước Di sản văn hóa hoặc các ngành liên quan như
môn Văn hóa các tộc người thiểu số ở Việt Nam. Dân tộc học, Nhân học, Việt Nam học, Lịch sử
Định hướng thứ hai, về đội ngũ quản lý và Việt Nam, Lịch sử thế giới, Đông Phương học,
giảng viên Châu Á học, Triết học,… thậm chí là Văn học (ở
Du lịch vốn là lĩnh vực năng động, linh các nước phát triển như Trung Quốc, Hàn Quốc
hoạt, dễ biến đổi theo sự biến động của xã hay Nhật Bản, văn học được chú trọng trong sự
hội và đặc biệt là mang tính liên ngành. Tính nghiệp đào tạo giáo dục con người).
liên ngành thể hiện ở phạm vi bao quát của Định hướng thứ ba, về việc tạo điều kiện
các công việc trong du lịch và sự liên kết giữa cho sinh viên thực hành các nội dung về văn hóa
chúng, đồng thời còn thể hiện ở phạm vi kiến đã được học
thức đa dạng cần có của người làm du lịch. Việc học tập của sinh viên cần được kết hợp
Kiến thức đó là sự tổng hợp từ nhiều ngành với những hoạt động thực nghiệm nhằm củng
liên quan như địa lý du lịch, văn hóa học, quản cố và phát huy khả năng vận dụng kiến thức
lý văn hóa, kinh tế, quản trị kinh doanh, tâm lý đã học, tạo cơ hội cho những sự sáng tạo của
học, lịch sử, nghệ thuật học, dân tộc học, y học họ liên quan đến ngành nghề đang học.
điều dưỡng… Trong đó, có 2 ngành liên quan Hiện tại, việc thực tập của sinh viên ngành
trực tiếp đến tất cả các phân ngành trong khối Du lịch tại các trường là thực tập nghề nghiệp
ngành Du lịch là quản trị và văn hóa. tại các doanh nghiệp (bao gồm tập sự nghề
Hiện tại, đội ngũ quản lý và giảng viên trong nghiệp, thực tập tốt nghiệp, thực tập nhận
các bộ môn, khoa về du lịch ở nhiều trường đại thức), riêng ngành lữ hành sẽ có những chuyến
học tại Tp. Hồ Chí Minh có bằng cấp chuyên thực tập tuyến điểm đến các địa phương. Du
môn là những ngành liên quan (phổ biến là lịch là ngành học thiên về hướng ứng dụng, nên
địa lý, văn hóa học, quản trị kinh doanh, kinh khi đưa các nội dung về văn hóa vào giảng dạy
Số 31 (Tháng 3 - 2020) VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
103
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
thì chúng phải vận dụng được để phục vụ cho (3) Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về văn hóa
nghề nghiệp được đào tạo. Điều này hoàn toàn trong du lịch như thi thuyết trình, phim phóng
có thể thỏa mãn được, vì bản thân văn hóa vẫn sự, dựng video theo cá nhân hoặc đội nhóm;
ứng dụng được trong tất cả các khía cạnh của (4) Chấp nhận thực tập tốt nghiệp liên
đời sống. Hiện tại các môn học có nội dung về quan đến lĩnh vực văn hóa hoặc ở các sở, ban
văn hóa trong CTĐT ngành Du lịch ở các trường
ngành quản lý văn hóa.
thường được dạy về lý thuyết, phổ biến phương
pháp thuyết giảng truyền thống. Tuy vẫn trên Cả 3 định hướng trên đều nhằm mục đích
cơ sở lấy người học làm trung tâm, vẫn có thời tăng cường kiến thức và phát triển khả năng
gian cho sinh viên thảo luận và có hình thức về văn hóa một cách bài bản và chất lượng
thi thuyết trình, nhưng có thể do định kiến về cho sinh viên thông qua việc học tập các môn
vai trò không quan trọng của các môn học có học có nội dung về văn hóa trong CTĐT bậc
nội dung về văn hóa (có hay không có cũng đại học ngành Du lịch ở các trường đại học tại
không sao) trong CTĐT bậc đại học ngành Du Tp. Hồ Chí Minh. Định hướng thứ nhất và định
lịch, cùng với việc một số trường đại học hiện hướng thứ hai cần tiến hành song hành nhưng
nay chạy theo mục tiêu đạt được các chuẩn giáo không nhất thiết phải cùng một lúc, nghĩa là có
dục một cách công nghiệp, nên vô hình trung thể xây dựng CTĐT trước rồi tìm kiếm đội ngũ
biến giảng viên thành các thợ giảng, tức là giảng giảng viên phù hợp, hoặc là, trên cơ sở nguồn
dạy 1 môn học nào đó cho các lớp (thậm chí ở giảng viên sẵn có, tiến hành xây dựng, cấu
các khóa) theo 1 đề cương môn học, 1 giáo trình trúc lại CTĐT. Đối với định hướng thứ ba, tùy
(thậm chí 1 bài giảng), hình thức thi cử thống vào khả năng và điều kiện thực tế ở các khoa,
nhất với ngân hàng đề thi sẵn có. Tình trạng này cùng chính sách phát triển của các trường, mà
dễ làm triệt tiêu sự sáng tạo, đổi mới và xúc cảm bộ phận phụ trách ngành Du lịch có thể lựa
của giảng viên trong quá trình dạy học, dẫn đến chọn thực hiện trong số (hoặc cùng một lúc) 4
việc giảng dạy các môn học có nội dung về văn hình thức tổ chức thực hành các nội dung về
hóa bị mang tính hình thức, máy móc, nặng văn hoá cho sinh viên được đề xuất trên đây. Cả
về lý thuyết, khiến sinh viên không hứng thú,
3 định hướng nên được tiến hành từng bước,
không biết học để làm gì, dần dần hình thành
theo từng giai đoạn để người quản lý có thời
cách nghĩ áp đặt về sự không cần thiết của các
gian kịp thời chỉnh sửa những bất cập trong
môn học đó trong CTĐT ngành Du lịch.
việc phân bổ các môn học có nội dung về văn
Vì vậy, để thay đổi quan niệm không đúng hóa trong chiến lược và chất lượng đào tạo sinh
về vai trò của các môn học có nội dung về văn viên ngành Du lịch. Đội ngũ quản lý và giảng
hóa trong CTĐT ngành Du lịch, cần tìm cách
viên cần có ý thức cập nhật, hoàn thiện CTĐT
phát huy được khả năng ứng dụng của chúng
cùng các môn học theo sự phát triển của các
ngay lúc sinh viên còn trên ghế nhà trường.
chương trình bậc đại học trong và ngoài nước
Ngoài việc tạo những điều kiện tích cực cho
ở ngành Du lịch và các ngành học liên quan.
việc giảng dạy của giảng viên, có thể thông
qua 4 hình thức tổ chức thực hành các nội dung Tất cả đều hướng tới phát triển các môn học có
được học về văn hóa cho sinh viên như sau: nội dung về văn hóa phù hợp với CTĐT bậc đại
học ngành Du lịch ở các trường đại học tại Tp.
(1) Mở rộng các hoạt động thảo luận bằng
Hồ Chí Minh một cách chất lượng, ấn tượng và
phương pháp đặt câu hỏi hoặc phương pháp
tiến bộ, mang lại hiệu quả tích cực cho việc học
đóng vai tại lớp, tăng cường việc thi báo cáo,
tập và rèn luyện của sinh viên trước khi làm việc
thuyết trình cho các môn học có nội dung về
văn hóa, khuyến khích sinh viên đăng ký các chính thức trong ngành Du lịch.
đề tài nghiên cứu ứng dụng được các nội dung Kết luận
về văn hoá trong hoạt động du lịch; Trong thời gian tới, du lịch vẫn là một trong
(2) Tổ chức các sự kiện văn hóa thường kỳ những lĩnh vực đóng góp rất lớn cho sự phát
dưới hình thức lễ hội, hội trại hoặc triển lãm triển kinh tế - xã hội và là ngành học thu hút
văn hóa; sự quan tâm của đông đảo học sinh, sinh
104 Số 31 (Tháng 3 - 2020)
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
viên ở Tp. Hồ Chí Minh nói riêng, cả nước nói Tài liệu tham khảo
chung. Sự chuẩn bị cho CTĐT bậc đại học của 1. Đặng Vũ Hoạt (chủ biên), Hà Thị Đức (2017),
ngành được hấp dẫn, đầy đủ kiến thức chuyên Lý luận dạy học đại học, Nxb. Đại học Sư phạm, Tp.
môn lẫn kỹ năng sẽ góp phần rất lớn cho sự Hồ Chí Minh.
phát triển của sinh viên, của các khoa và các 2. Phạm Thành Nghị (2001), Quản lý chất
trường. Từ lâu, văn hóa với du lịch vốn không lượng giáo dục đại học, Nxb. Đại học Quốc gia Hà
có sự tách biệt. Đứng ở góc độ quản trị, trong Nội, Hà Nội.
chừng mực nào đó, văn hóa càng trở nên cần 3. Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ
thiết cho việc quản lý và vận hành của ngành nghĩa Việt Nam (2017), Luật Du lịch, https://
thuvienphapluat.vn/van-ban/van-hoa-xa-hoi/
Du lịch. Một nhà quản lý hay tổ chức du lịch
Luat-du-lich-2017-322936.aspx
thành công, ngoài những kiến thức về kỹ năng
4. Nguyễn Thạc (chủ biên), Phạm Thành Nghị
nghiệp vụ, cần có sự am hiểu và thực hành
(2017), Tâm lí học sư phạm đại học, Nxb. Đại học
được các nội dung văn hóa nhất định của Sư Phạm, Tp. Hồ Chí Minh.
địa phương, vùng miền, khách hàng, đối tác.
5. Trường Đại học HUFLIT (2015), “Chương
Văn hóa sẽ giúp rút ngắn những khoảng cách trình đào tạo ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ
không cần thiết giữa người với người và tạo ra hành (áp dụng từ khóa 2015)”, https://huflit.edu.
sự hứng thú trong công việc du lịch. vn/chuong-trinh-dao-tao-DLKS/chuong-trinh-
Trên thực tế, căn cứ vào năng lực và mục dao-tao-nganh-quan-tri-dich-vu-du-lich-va-lu-
tiêu đào tạo của các trường mà CTĐT bậc đại hanh-163.html
học ngành Du lịch sẽ có sự khác nhau, bao gồm 6. Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ
việc có hay không môn học có nội dung về văn Chí Minh (2017), “Chương trình đào tạo ngành
Quản trị du lịch - nhà hàng - khách sạn”, http://
hóa, và nếu có thì hàm lượng kiến thức sẽ thế
hvuh.edu.vn/chuong-trinh-dao-tao-nganh-
nào. Hiện nay, một số trường đại học ở Tp. Hồ quan-tri-du-lich-nha-hang-khach-san/
Chí Minh còn đánh giá thấp hoặc không giảng
7. Trường Đại học HUTECH (2019), “Nội dung
dạy các môn học có nội dung về văn hóa trong chương trình đào tạo trình độ đại học ngành
CTĐT ngành Du lịch vì lý do ngành được phát Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành”, http://
triển theo hướng quản trị. Đây là một cách webdaotao.hutech.edu.vn/daotao/i91184-noi-
lựa chọn của các trường, điều cốt yếu vẫn là dung-chuong-trinh-dao-tao-dai-hoc-chinh-quy-
sinh viên khi ra nghề có thể đáp ứng được các khoa-2019.aspx
phương diện của công việc, nhanh chóng theo 8. Trường Đại học Văn Hiến (2019), “Nội dung
kịp sự phát triển của cộng đồng du lịch, nhất chương trình đào tạo trình độ đại học ngành
là trong thời đại toàn cầu hóa sâu rộng khiến Du lịch”, https://dl.vhu.edu.vn/vi/chuong-trinh-
cho các khoảng cách văn hóa ngày càng thu hoc-9/chuong-trinh-dao-tao-khoa-2018
hẹp. Bài viết này không nhằm mục đích đánh 9. Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ
giá thấp CTĐT bậc đại học ngành Du lịch không Chí Minh (2019), “Chương trình đào tạo ngành
Du lịch”, http://www.hcmuc.edu.vn/chuong-
có hoặc ít có môn học có nội dung về văn hóa.
trinh-dao-tao-cac-chuyen-nganh-dao-tao-cua-
Tác giả bài viết chỉ mong muốn qua đây gợi mở truong-dai-hoc-van-hoa-tp-ho-chi-minh.html
thêm những định hướng để phát triển ngành
10. Trường Đại học Văn Lang (2019), “Chương
Du lịch bậc đại học ở Tp. Hồ Chí Minh bằng việc trình đào tạo ngành Quản trị dịch vụ du lịch và
đưa các môn học có nội dung về văn hóa vào lữ hành”, http://www.vanlanguni.edu.vn/nganh-
CTĐT. Muốn vậy, cần có sự phối hợp đồng đều dao-tao-menu/834-nganh-quan-tri-dich-vu-du-
giữa đội ngũ nhân lực, nội dung và chất lượng lich-lu-hanh
các môn học, cùng quá trình thực tế hóa các
kiến thức về văn hóa được học cho sinh viên Ngày nhận bài: 6 - 3 - 2020
trong quá trình học tập tại các trường. Ngày phản biện, đánh giá: 10 - 3 - 2020
L.T.A Ngày chấp nhận đăng: 25 - 3 - 2020
Số 31 (Tháng 3 - 2020) VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
105
nguon tai.lieu . vn
