Xem mẫu
- Bμi 5
S¬ cøu ng−êi bÞ báng
1. Nguyªn nh©n g©y báng
Báng lμ tæn th−¬ng da, tæ chøc d−íi da, phÇn
mÒm do nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra:
- Do søc nãng (n−íc s«i, h¬i nãng, löa,...).
- Do ho¸ chÊt (axÝt, baz¬, phèt pho,...).
- Do ®iÖn.
- Do phãng x¹ nguyªn tö.
2. §¸nh gi¸ t×nh tr¹ng báng
- Nguyªn nh©n g©y báng (báng do ho¸ chÊt
th−êng nÆng h¬n báng nhiÖt).
- DiÖn tÝch báng (diÖn tÝch cμng réng th× cμng
nÆng).
- §é s©u (báng cμng s©u th× cμng nÆng).
- §é tuæi (trÎ em bÞ báng th−êng nÆng h¬n
ng−êi lín).
- Báng > 15% diÖn tÝch c¬ thÓ ë ng−êi lín vμ >
8% diÖn tÝch c¬ thÓ ë trÎ em lμ báng nÆng.
3. Ph©n lo¹i báng theo ®é n«ng, s©u
- Báng ®é I: lμ báng ë líp th−îng b×, da bÞ öng
®á, ®au r¸t, khi lμnh kh«ng ®Ó l¹i sÑo.
65
- - Báng ®é II: tæn th−¬ng líp biÓu b×, trªn nÒn
da ®á, xuÊt hiÖn nèt phång sau 1-2 giê bÞ báng, c¸c
nèt phång chøa huyÕt t−¬ng.
- Báng ®é III: tæn th−¬ng toμn bé c¸c líp cña
da, cã thÓ báng ®Õn c¬, x−¬ng, thÇn kinh. Khi khái
®Ó l¹i sÑo co róm.
§é I §é II §é III
H×nh 5.1. Ph©n lo¹i báng theo ®é s©u
4. TÝnh diÖn tÝch báng
C¸ch tÝnh diÖn tÝch báng theo quy luËt sè 9
cña Wallace:
* Ng−êi lín:
- §Çu, mÆt cæ: 9%.
- Th©n phÝa tr−íc: 9% x 2 = 18%.
- Th©n phÝa sau: 9% x 2 = 18%.
- Mét chi trªn: 9%.
- Mét chi d−íi: 18%.
- Vïng hËu m«n, sinh dôc: 1%.
* TrÎ em:
Cμng nhá tû lÖ ®Çu, mÆt, cæ cμng lín h¬n so
víi ng−êi lín.
- §Çu, mÆt: 19%.
66
- - Mét chi d−íi: 11%.
Ngoμi ra, cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p tÝnh diÖn
tÝch báng mét bμn tay cña Faust ®Ó tÝnh: cø mét
bμn tay óp lμ tÝnh 1%.
5. DiÔn biÕn c¸c giai ®o¹n cña báng
5.1. Giai ®o¹n sèc báng
KÐo dμi kho¶ng 48 giê ®Çu, cã hai thêi kú:
- Thêi kú sèc thÇn kinh: diÔn ra trong 6 giê
®Çu, chñ yÕu do ®au, r¸t.
- Thêi kú sèc báng: sèc do mÊt m¸u, kÐo dμi tõ
6 ®Õn 48 giê.
5.2. Giai ®o¹n nhiÔm ®éc
Giai ®o¹n nhiÔm ®éc kÐo dμi tõ ngμy thø ba
®Õn ngμy thø 15 do c¬ thÓ hÊp thô chÊt ®éc cña tæ
chøc da bÞ ho¹i tö vμ nhiÔm khuÈn.
N¹n nh©n cã biÓu hiÖn:
- Toμn th©n sèt cao > 40oC.
- TiÕt niÖu: ®¸i Ýt, nÆng cã thÓ v« niÖu.
- Tiªu ho¸: n«n möa, Øa láng.
- ThÇn kinh: kÝch thÝch vËt v·, nÆng dÉn ®Õn
h«n mª.
5.3. Giai ®o¹n nhiÔm trïng
Giai ®o¹n nhiÔm trïng tõ ngμy thø 11 do
hμng rμo da bÞ mÊt réng, c¬ thÓ bÞ suy kiÖt, søc
®Ò kh¸ng gi¶m, vi khuÈn rÊt dÔ x©m nhËp.
67
- Vi khuÈn hay gÆp lμ tô cÇu trïng vμng vμ trùc
khuÈn mñ xanh.
5.4. Giai ®o¹n phôc håi
NÕu ®iÒu trÞ tèt, c¸c biÓu hiÖn nhiÔm trïng,
nhiÔm ®éc gi¶m dÇn, ng−êi bÖnh ¨n uèng ®−îc,
vÕt báng kh« dÇn, ng−êi bÖnh phôc håi.
6. S¬ cøu n¹n nh©n báng
6.1. S¬ cøu n¹n nh©n báng do søc nãng
Báng do søc nãng gåm hai lo¹i:
- Søc nãng kh« (löa ch¸y): ch¸y than, cñi,
x¨ng dÇu,...
- Søc nãng −ít (n−íc s«i, dÇu mì s«i, thøc ¨n
nãng,...).
* TiÕp nhËn vμ nhËn ®Þnh t×nh tr¹ng
n¹n nh©n:
- Lo¹i trõ ngay nguyªn nh©n g©y báng.
- §−a n¹n nh©n ra khái n¬i bÞ n¹n.
H×nh 5.2. §−a n¹n nh©n ra khái n¬i bÞ n¹n
68
- - §Æt n¹n nh©n n»m ë vÞ trÝ b»ng ph¼ng.
- NhËn ®Þnh toμn tr¹ng n¹n nh©n, x¸c ®Þnh vÞ
trÝ vμ møc ®é báng.
- Phßng, chèng sèc cho n¹n nh©n.
- Gi¶i thÝch, ®éng viªn n¹n nh©n hoÆc ng−êi
nhμ yªn t©m vÒ thñ thuËt s¾p lμm.
* ChuÈn bÞ dông cô:
- Mét chËu s¹ch.
- Thïng hoÆc x« n−íc l¹nh s¹ch.
- Kh¨n hoÆc v¶i mÒm.
- Mét ca móc n−íc.
- B¨ng cuén, g¹c.
- Mét kÐo.
* Kü thuËt tiÕn hμnh:
- Lμm lé vïng báng, nÕu quÇn ¸o chËt kh«ng
nªn cè cëi quÇn ¸o n¹n nh©n mμ dïng kÐo c¾t bá
quÇn ¸o.
- Báng ë chi nÕu cã ®eo vßng, nhÉn ph¶i
th¸o bá.
- §æ n−íc vμo chËu.
- Dïng kh¨n hoÆc v¶i mÒm röa nhiÒu lÇn t¹i
vïng báng. ë nh÷ng vÞ trÝ báng cã thÓ ®Æt vμo
chËu, ta ng©m vïng báng vμo chËu n−íc l¹nh mét
thêi gian.
- Khi ng©m, röa kh«ng lμm vì nèt phång.
- Kh«ng b«i bÊt cø thuèc hay chÊt g× lªn
vïng báng.
69
- - §¾p kh¨n, g¹c mÒm lªn vïng báng, b¨ng
vïng báng (b¨ng võa ®ñ gi÷ g¹c, kh«ng b¨ng chÆt).
- Nhanh chãng chuyÓn n¹n nh©n ®Õn c¬ së
®iÒu trÞ.
- Khi chuyÓn n¹n nh©n ph¶i theo dâi s¸t, ph¸t
hiÖn c¸c dÊu hiÖu bÊt th−êng x¶y ra.
6.2. S¬ cøu n¹n nh©n báng do axÝt
* TiÕp nhËn vμ nhËn ®Þnh t×nh tr¹ng
n¹n nh©n:
- Lo¹i trõ ngay nguyªn nh©n g©y báng.
- §−a n¹n nh©n ra khái n¬i bÞ n¹n.
- §Æt n¹n nh©n n»m ë vÞ trÝ b»ng ph¼ng.
- NhËn ®Þnh toμn tr¹ng n¹n nh©n, x¸c ®Þnh vÞ
trÝ vμ møc ®é báng.
- Phßng, chèng sèc cho n¹n nh©n.
- Gi¶i thÝch, ®éng viªn n¹n nh©n hoÆc ng−êi
nhμ yªn t©m vÒ thñ thuËt s¾p lμm.
H×nh 5.3. S¬ cøu n¹n nh©n báng ho¸ chÊt
70
- * ChuÈn bÞ dông cô:
- Mét chËu s¹ch.
- Kh¨n hoÆc v¶i mÒm.
- Mét thïng hoÆc x« n−íc l¹nh s¹ch.
- Dung dÞch trung hßa: n−íc xμ phßng, n−íc
v«i trong hoÆc natribicarbonat 1-2%.
- Mét ca móc n−íc.
- B¨ng cuén, g¹c.
- Mét kÐo.
* Kü thuËt tiÕn hμnh:
- Lμm lé vïng báng, nÕu quÇn ¸o chËt kh«ng
nªn cè cëi bá quÇn ¸o n¹n nh©n mμ dïng kÐo c¾t
bá quÇn ¸o.
- Báng ë chi nÕu cã ®eo vßng, nhÉn ph¶i th¸o bá.
- §æ n−íc vμo chËu.
- Dïng kh¨n hoÆc v¶i mÒm röa nhiÒu lÇn t¹i
vïng báng. ë nh÷ng vÞ trÝ báng cã thÓ ®Æt vμo
chËu, ta ng©m vïng báng vμo chËu n−íc l¹nh mét
thêi gian.
- Khi ng©m, röa kh«ng lμm vì nèt phång.
- Kh«ng b«i bÊt cø thuèc hay chÊt g× lªn
vïng báng.
- §¾p kh¨n, g¹c mÒm lªn vïng báng, b¨ng
vïng báng (b¨ng võa ®ñ gi÷ g¹c, kh«ng b¨ng chÆt).
- Nhanh chãng chuyÓn n¹n nh©n ®Õn c¬ së
®iÒu trÞ.
71
- - Khi chuyÓn n¹n nh©n ph¶i theo dâi s¸t, ph¸t
hiÖn c¸c dÊu hiÖu bÊt th−êng x¶y ra.
6.3. S¬ cøu n¹n nh©n báng v«i
* TiÕp nhËn vμ nhËn ®Þnh t×nh tr¹ng
n¹n nh©n:
- Lo¹i trõ ngay nguyªn nh©n g©y báng.
- §−a n¹n nh©n ra khái n¬i bÞ n¹n.
- §Æt n¹n nh©n n»m ë vÞ trÝ b»ng ph¼ng.
- NhËn ®Þnh toμn tr¹ng n¹n nh©n, x¸c ®Þnh vÞ
trÝ vμ møc ®é báng.
- Phßng, chèng sèc cho n¹n nh©n.
- Gi¶i thÝch, ®éng viªn n¹n nh©n hoÆc ng−êi
nhμ yªn t©m vÒ thñ thuËt s¾p lμm.
* ChuÈn bÞ dông cô:
H×nh 5.4. Th¸o ®å trang søc
- Mét chËu s¹ch.
- Mét thïng hoÆc x« n−íc l¹nh s¹ch.
- Dung dÞch trung hßa: n−íc dÊm ¨n, n−íc
chanh, axÝt axªtÝc 0,5%....
- Kh¨n hoÆc v¶i mÒm.
72
- - Mét ca móc n−íc.
- B¨ng cuén, g¹c.
- Mét kÐo.
* Kü thuËt tiÕn hμnh:
- Lμm lé vïng báng, nÕu quÇn ¸o chËt kh«ng
nªn cè cëi bá quÇn ¸o n¹n nh©n mμ dïng kÐo c¾t
bá quÇn ¸o.
- Báng ë chi nÕu cã ®eo vßng, nhÉn ph¶i
th¸o bá.
- §æ n−íc vμo chËu.
- Dïng kh¨n hoÆc v¶i mÒm röa nhiÒu lÇn t¹i
vïng báng, röa ®Õn khi s¹ch v«i.
- ë nh÷ng vÞ trÝ báng cã thÓ ®Æt vμo chËu,
ng©m vïng báng vμo chËu n−íc l¹nh cã pha dung
dÞch trung hßa (n−íc dÊm ¨n, n−íc chanh hoÆc
axÝt axªtÝc 0,5%,...).
- Nh÷ng vÞ trÝ báng kh«ng ng©m ®−îc vμo
dung dÞch trung hßa, ta dïng kh¨n, g¹c mÒm
nhóng vμo dung dÞch trung hßa ®¾p lªn vïng
báng, b¨ng vïng báng.
- Khi ng©m, röa kh«ng lμm vì nèt phång.
- Kh«ng b«i bÊt cø thuèc hay chÊt g× lªn
vïng báng.
- Nhanh chãng chuyÓn n¹n nh©n ®Õn c¬ së
®iÒu trÞ.
- Khi chuyÓn n¹n nh©n ph¶i theo dâi s¸t, ph¸t
hiÖn c¸c dÊu hiÖu bÊt th−êng x¶y ra.
73
- B¶ng kiÓm: Kü thuËt s¬ cøu n¹n nh©n báng
do søc nãng
TT Néi dung Cã Kh«ng
TiÕp nhËn vμ nhËn ®Þnh t×nh
tr¹ng n¹n nh©n
1 §−a n¹n nh©n ra khái n¬i bÞ n¹n
2 NhËn ®Þnh toμn tr¹ng n¹n nh©n vμ
x¸c ®Þnh vÞ trÝ báng, møc ®é báng
3 Gi¶i thÝch, ®éng viªn n¹n nh©n
hoÆc ng−êi nhμ yªn t©m vÒ thñ
thuËt s¾p lμm
ChuÈn bÞ dông cô
4 Mét chËu s¹ch
5 Mét thïng hoÆc x« n−íc l¹nh s¹ch
6 Kh¨n hoÆc v¶i mÒm
7 Mét ca móc n−íc
8 B¨ng cuén, g¹c
9 Mét kÐo
Kü thuËt tiÕn hμnh
10 Lμm lé vïng báng, nÕu quÇn ¸o chËt
kh«ng nªn cè cëi bá quÇn ¸o n¹n
nh©n mμ dïng kÐo c¾t bá quÇn ¸o
11 Báng ë chi nÕu cã ®eo vßng, nhÉn
ph¶i th¸o bá
12 §æ n−íc vμo chËu
13 Dïng kh¨n hoÆc v¶i mÒm röa nhiÒu
lÇn t¹i vïng báng. ë nh÷ng vÞ trÝ
báng cã thÓ ®Æt vμo chËu, ta ng©m
vïng báng vμo chËu n−íc l¹nh mét
thêi gian.
74
- 14 Khi ng©m, röa kh«ng lμm vì nèt
phång
15 Kh«ng b«i bÊt cø thuèc hay chÊt g×
lªn vïng báng
16 §¾p kh¨n, g¹c mÒm lªn vïng báng,
b¨ng vïng báng (b¨ng võa ®ñ gi÷
g¹c, kh«ng b¨ng chÆt)
17 KiÓm tra t×nh tr¹ng cña ng−êi bÖnh
18 Nhanh chãng chuyÓn n¹n nh©n ®Õn
c¬ së ®iÒu trÞ
19 Khi chuyÓn n¹n nh©n ph¶i theo dâi
s¸t, ph¸t hiÖn c¸c dÊu hiÖu bÊt
th−êng x¶y ra
B¶ng kiÓm: Kü thuËt s¬ cøu n¹n nh©n báng
do axÝt
TT Néi dung Cã Kh«ng
TiÕp nhËn vμ nhËn ®Þnh t×nh
tr¹ng n¹n nh©n
1 §−a n¹n nh©n ra khái n¬i bÞ n¹n
2 NhËn ®Þnh toμn tr¹ng n¹n nh©n vμ
x¸c ®Þnh vÞ trÝ báng, møc ®é báng
3 Gi¶i thÝch, ®éng viªn n¹n nh©n hoÆc
ng−êi nhμ yªn t©m vÒ thñ thuËt s¾p
lμm
ChuÈn bÞ dông cô
4 Mét chËu s¹ch
5 Mét thïng hoÆc x« n−íc l¹nh s¹ch
6 Dung dÞch trung hßa: n−íc xμ phßng,
n−íc v«i trong hoÆc natribicarbonat
1-2%
75
- 7 Kh¨n hoÆc v¶i mÒm
8 Mét ca móc n−íc
9 B¨ng cuén, g¹c
10 Mét kÐo
Kü thuËt tiÕn hμnh
11 Lμm lé vïng báng, nÕu quÇn ¸o chËt
kh«ng nªn cè cëi bá quÇn ¸o n¹n
nh©n mμ dïng kÐo c¾t bá quÇn ¸o
12 Báng ë chi nÕu cã ®eo vßng, nhÉn
ph¶i th¸o bá
13 §æ n−íc vμo chËu
14 Dïng kh¨n hoÆc v¶i mÒm röa nhiÒu
lÇn t¹i vïng báng. ë nh÷ng vÞ trÝ
báng cã thÓ ®Æt vμo chËu, ta ng©m
vïng báng vμo chËu n−íc l¹nh cã pha
dung dÞch trung hßa mét thêi gian.
15 Khi ng©m, röa kh«ng lμm vì nèt
phång
16 Kh«ng b«i bÊt cø thuèc hay chÊt g×
lªn vïng báng
17 §¾p kh¨n, g¹c mÒm lªn vïng báng,
b¨ng vïng báng (b¨ng võa ®ñ gi÷
g¹c, kh«ng b¨ng chÆt)
18 KiÓm tra t×nh tr¹ng cña ng−êi bÖnh
19 Nhanh chãng chuyÓn n¹n nh©n ®Õn
c¬ së ®iÒu trÞ
20 Khi chuyÓn n¹n nh©n ph¶i theo dâi
s¸t, ph¸t hiÖn c¸c dÊu hiÖu bÊt
th−êng x¶y ra
76
- B¶ng kiÓm: Kü thuËt s¬ cøu n¹n nh©n
báng v«i
TT Néi dung Cã Kh«ng
TiÕp nhËn vμ nhËn ®Þnh t×nh
tr¹ng n¹n nh©n
1 §−a n¹n nh©n ra khái n¬i bÞ n¹n
2 NhËn ®Þnh toμn tr¹ng n¹n nh©n vμ
x¸c ®Þnh vÞ trÝ báng, møc ®é báng
3 Gi¶i thÝch, ®éng viªn n¹n nh©n hoÆc
ng−êi nhμ yªn t©m vÒ thñ thuËt s¾p
lμm
ChuÈn bÞ dông cô
4 Mét chËu s¹ch
5 Mét thïng hoÆc x« n−íc l¹nh s¹ch
6 Dung dÞch trung hßa: n−íc dÊm ¨n,
n−íc chanh, axÝt axªtÝc 0,5%,...
7 Kh¨n hoÆc v¶i mÒm
8 Mét ca móc n−íc
9 B¨ng cuén, g¹c
10 Mét kÐo
Kü thuËt tiÕn hμnh
11 Lμm lé vïng báng, nÕu quÇn ¸o chËt
kh«ng nªn cè cëi bá quÇn ¸o n¹n
nh©n mμ dïng kÐo c¾t bá quÇn ¸o
12 Báng ë chi nÕu cã ®eo vßng, nhÉn
ph¶i th¸o bá
13 §æ n−íc vμo chËu
14 Dïng kh¨n hoÆc v¶i mÒm röa nhiÒu
lÇn t¹i vïng báng. ë nh÷ng vÞ trÝ báng
cã thÓ ®Æt vμo chËu, ta ng©m vïng
báng vμo chËu n−íc l¹nh mét thêi gian
77
- 15 Khi ng©m, röa kh«ng lμm vì nèt phång
16 Kh«ng b«i bÊt cø thuèc hay chÊt g×
lªn vïng báng
17 §¾p kh¨n, g¹c mÒm lªn vïng báng,
b¨ng vïng báng (b¨ng võa ®ñ gi÷ g¹c,
kh«ng b¨ng chÆt)
18 KiÓm tra t×nh tr¹ng cña ng−êi bÖnh
19 Nhanh chãng chuyÓn n¹n nh©n ®Õn
c¬ së ®iÒu trÞ
20 Khi chuyÓn n¹n nh©n ph¶i theo dâi
s¸t, ph¸t hiÖn c¸c dÊu hiÖu bÊt th−êng
x¶y ra
78
- Bμi 6
CÇM m¸u - GAR¤
M¸u lμ mét trong nh÷ng thμnh phÇn quan
träng nhÊt cña c¸c chÊt néi m«i. Khèi l−îng cña
m¸u chiÕm 7-9% tæng träng l−îng c¬ thÓ. M¸u cã
c¸c chøc n¨ng: h« hÊp, dinh d−ìng, ®μo th¶i, b¶o
vÖ c¬ thÓ, ®iÒu nhiÖt,... Do mét t¸c nh©n nμo ®ã
lμm tæn th−¬ng m¹ch m¸u, nhÊt lμ tæn th−¬ng
®éng m¹ch, sÏ lμm cho khèi l−îng m¸u trong c¬
thÓ gi¶m xuèng nhanh chãng. NÕu kh«ng ®−îc xö
trÝ kÞp thêi n¹n nh©n sÏ bÞ tö vong.
1. DÊu hiÖu mÊt m¸u nhiÒu
Khi ng−êi bÞ mÊt m¸u nhiÒu cã c¸c biÓu hiÖn
chÝnh sau:
- Ng−êi bÖnh ho¶ng hèt, ý thøc ló lÉn, vËt v·
kÝch thÝch hoÆc li b×.
- Da xanh, niªm m¹c nhît, v· må h«i, sê vμo
thÊy l¹nh.
- M¹ch nhanh, nhá, huyÕt ¸p h¹.
- NhÞp thë nhanh, n«ng.
- Cã thÓ quan s¸t thÊy cã mét khèi l−îng lín
m¸u ch¶y ra bªn ngoμi.
79
- 2. Ph©n lo¹i ch¶y m¸u
* Ch¶y m¸u ngoμi:
Lμ m¸u ch¶y ra tõ c¸c c¬ quan, tæ chøc bªn
ngoμi c¬ thÓ hoÆc nh×n thÊy m¸u ch¶y ra tõ vÕt
th−¬ng ë bªn ngoμi c¬ thÓ.
* Ch¶y m¸u trong:
Lμ m¸u ch¶y ra tõ vÕt th−¬ng ë c¸c c¬ quan, bé
phËn bªn trong c¬ thÓ. Chóng ta cã thÓ nh×n thÊy
hoÆc kh«ng nh×n thÊy m¸u ch¶y ra tõ vÕt th−¬ng.
3. Ph©n lo¹i vÕt th−¬ng m¹ch m¸u
3.1. VÕt th−¬ng ®éng m¹ch
Lμ vÕt th−¬ng mμ chóng ta cã thÓ quan s¸t
thÊy m¸u ch¶y ra tõ ®éng m¹ch khi nã bÞ tæn
th−¬ng. §Æc ®iÓm cña vÕt th−¬ng ®éng m¹ch:
- M¸u ch¶y nhiÒu, phôt thμnh tia, m¹nh lªn
khi m¹ch ®Ëp.
- M¸u mμu ®á t−¬i (trõ m¸u ®éng m¹ch phæi).
3.2. VÕt th−¬ng tÜnh m¹ch
Lμ vÕt th−¬ng mμ chóng ta cã thÓ quan s¸t
thÊy m¸u ch¶y ra tõ tÜnh m¹ch khi nã bÞ tæn
th−¬ng. §Æc ®iÓm cña vÕt th−¬ng tÜnh m¹ch:
- Tèc ®é ch¶y m¸u chËm h¬n so víi vÕt th−¬ng
®éng m¹ch. NÕu nh÷ng tÜnh m¹ch lín bÞ tæn
th−¬ng th× m¸u ch¶y nhiÒu trμo ra ®Òu ë bÒ mÆt
vÕt th−¬ng.
- Mμu m¸u ®á sÉm (trõ m¸u tÜnh m¹ch phæi).
80
- 3.3. VÕt th−¬ng mao m¹ch
Lμ vÕt th−¬ng nhá, n«ng do tæn th−¬ng c¶ mao
®éng m¹ch vμ mao tÜnh m¹ch. §Æc ®iÓm cña vÕt
th−¬ng mao m¹ch lμ m¸u ch¶y ra sè l−îng Ýt, tèc
®é ri rØ.
4. S¬ cøu n¹n nh©n ch¶y m¸u ngoµi
Sau khi tai n¹n x¶y ra:
- Nhanh chãng chuyÓn n¹n nh©n ra khái n¬i
bÞ n¹n.
- §Æt n¹n nh©n n»m theo t− thÕ phï hîp vμ
thuËn lîi.
- Quan s¸t, ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng vÕt th−¬ng: tuú
theo t×nh h×nh cô thÓ cña vÕt th−¬ng ®Ó sö dông
mét trong c¸c biÖn ph¸p xö trÝ sau ®Ó cÇm m¸u.
4.1. Ph−¬ng ph¸p b¨ng Ðp
H×nh 6.1. B¨ng Ðp
- ¸p dông cho c¸c vÕt th−¬ng tÜnh m¹ch, mao
m¹ch hoÆc nh÷ng vÕt th−¬ng ®éng m¹ch nhá.
81
- - Ph−¬ng tiÖn gåm: hai cuén b¨ng hoÆc hai
m¶nh v¶i s¹ch cuén l¹i, kÝch th−íc to, nhá tuú theo
vÕt th−¬ng. Th−êng dïng b¨ng cuén hoÆc m¶nh v¶i
to b¶n (réng 6-8cm, dμi 1-2m), mét miÕng v¶i, g¹c
s¹ch (v« khuÈn nÕu cã ®iÒu kiÖn).
- TiÕn hμnh:
+ §Æt mét cuén b¨ng ®Ì lªn trªn ®−êng ®i cña
m¹ch m¸u hoÆc lãt mét miÕng g¹c råi ®Æt trùc tiÕp
lªn vÕt th−¬ng.
+ Dïng cuén b¨ng cßn l¹i ®Ó b¨ng Ðp chÆt l¹i
(b¨ng chÆt h¬n b×nh th−êng).
4.2. Ph−¬ng ph¸p b¨ng nhåi
- ¸p dông cho c¸c vÕt th−¬ng miÖng réng hoÆc
vÕt th−¬ng s©u nh−ng trong vÕt th−¬ng kh«ng cßn
dÞ vËt (m¶nh kim lo¹i hoÆc m¶nh thuû tinh,…).
H×nh 6.2. B¨ng nhåi
82
- - Ph−¬ng tiÖn:
+ Mét m¶nh v¶i hoÆc m¶nh g¹c dμi, ng¾n tuú
theo vÕt th−¬ng.
+ Mét cuén b¨ng.
- TiÕn hμnh:
+ Lμm s¹ch s¬ bé vÕt th−¬ng (lo¹i bá c¸c dÞ vËt
nÕu cã).
+ NhÐt m¶nh g¹c, lÊp ®Çy vμo trong lßng vÕt
th−¬ng.
+ LÊy b¨ng cuén b¨ng Ðp chÆt l¹i.
4.3. Ph−¬ng ph¸p gÊp chi tèi ®a
- ¸p dông: víi vÕt th−¬ng m¹ch m¸u ë chi nh−
®éng m¹ch c¸nh tay, ®éng m¹ch c¼ng tay, ®éng
m¹ch ®ïi, ®éng m¹ch c¼ng ch©n nh−ng chi ®ã
kh«ng bÞ g·y.
- Ph−¬ng tiÖn:
+ Mét con chÌn b»ng gç.
+ Mét cuén b¨ng.
- TiÕn hμnh:
+ §Æt con chÌn vμo nÕp gÊp khuûu tay, hoÆc
hâm n¸ch, hoÆc khoeo ch©n, hoÆc nÕp bÑn tïy theo
vÕt th−¬ng, sau ®ã gÊp chi l¹i.
+ Dïng cuén b¨ng b¨ng chÆt chi l¹i theo t−
thÕ võa gÊp.
- Chó ý khi gÊp chi:
+ GÊp c¼ng tay vμo c¸nh tay.
+ GÊp c¸nh tay vμo th©n m×nh.
83
- + GÊp c¼ng ch©n vμo ®ïi.
+ GÊp ®ïi vμo th©n.
Chi trªn §ïi C¼ng ch©n
H×nh 6.3. GÊp chi tèi ®a
4.4. Ph−¬ng ph¸p gar« cÇm m¸u
Gar« cÇm m¸u lμ mét biÖn ph¸p cÇm m¸u
®−îc chØ ®Þnh trong c¸c tr−êng hîp sau:
- VÕt th−¬ng ®éng m¹ch.
- Trong phÉu thuËt hoÆc c¾t côt chi.
4.4.1. Nguyªn t¾c ®Æt gar«
- Kh«ng ®Æt d©y gar« trùc tiÕp lªn da n¹n nh©n.
- §Æt gar« c¸ch mÐp vÕt th−¬ng 2cm vÒ phÝa
trªn ®èi víi vÕt th−¬ng nhá, 5cm ®èi víi vÕt
th−¬ng lín.
- Kh«ng gar« chÆt qu¸ hoÆc láng qu¸ (chØ nªn
gar« ®ñ ®Ó cÇm m¸u lμ ®−îc).
- Sau 1 giê ph¶i níi gar« mét lÇn, thêi gian
mét lÇn níi gar« lμ 1-2 phót.
- Tæng sè thêi gian ®Æt gar« kh«ng qu¸ 6 giê
(tæng sè lÇn níi gar« lμ 5 lÇn).
84
nguon tai.lieu . vn
