- Trang Chủ
- Du lịch
- Du lịch gắn với phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới ở Tây Nguyên
Xem mẫu
- VĂN HÓA DU LỊCH
DU LỊCH GẮN VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
VÀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở TÂY NGUYÊN
BÙI THANH THỦY
Tóm tắt
Tây Nguyên là một vùng đất chứa đựng nhiều tiềm năng du lịch, đặc biệt là tiềm năng du lịch sinh
thái và văn hóa tộc người để phát triển kinh tế du lịch, cải thiện đời sống kinh tế - xã hội của vùng và địa
phương, nhất là đối với khu vực nông thôn miền núi, nơi sinh sống của các đồng bào dân tộc thiểu số.
Lựa chọn hướng phát triển du lịch và tìm phương thức giúp sử dụng hiệu quả du lịch như một phương
tiện bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống và phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới là
một hướng đi thích hợp, rất cần cho khu vực Tây Nguyên.
Từ khóa: Du lịch, nông thôn mới, Tây Nguyên
Abstract
The Central Highlands is a place that contains a lot of tourism potential, especially the potential of
ecotourism and ethnic minorities culture tourism, to develop the tourism-based economy and improve
the socio-economic condition of the region, the local, especially in mountainous rural areas where
ethnic minorities live. Choosing the direction of tourism development and find ways to effectively
use tourism as a means of preserving traditional cultural values and socio-economic development,
building modern rural areas is a preferred direction. It is very necessary for the Central Highlands.
Keywords: Tourism, building modern rural areas, Central highland of Vietnam
1. Ý nghĩa của du lịch trong vấn đề phát triển về các vùng phát triển. Hơn nữa, thông qua du
kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới lịch, họ sẽ được tiếp cận với những vấn đề mới
Các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam mà du khách mang đến để nâng cao kỹ năng,
đều nhận thức du lịch là một công cụ xóa đói, thay đổi nhận thức, tư duy, các tập quán lạc
giảm nghèo, góp phần phát triển kinh tế - xã hậu, được giao lưu văn hóa, có nhiều việc làm
hội ở những vùng khó khăn. Do hoạt động du và có thu nhập cao hơn. Ngoài ra, du lịch còn
có tiềm năng hỗ trợ các hoạt động kinh tế khác,
lịch diễn ra ở các vùng địa lý khác nhau của
kể cả việc tạo ra công việc làm thêm bổ sung
một quốc gia (vùng rừng núi, vùng sâu, vùng
cho vấn đề lựa chọn kế sinh nhai, cũng như tạo
xa, vùng biển, đô thị) nên nó trở thành một
ra thu nhập qua hệ thống cung cấp hàng hóa
công cụ quan trọng có thể tác động đến việc
dịch vụ phụ trợ cho hoạt động du lịch.
cải thiện đời sống kinh tế, chất lượng sống
của quốc gia đó ở mọi khu vực thành thị hay Điều đặc biệt, hoạt động du lịch có xu
hướng tuyển dụng nhiều phụ nữ và thanh
nông thôn, vùng phát triển cũng như chưa
niên hơn so với các ngành khác (bởi sự thay
phát triển. Du lịch sẽ tạo cơ hội phát triển cho
thế nguồn lao động thường xuyên). Việc mang
người nghèo ngay tại cộng đồng của họ, tránh
lại lợi ích kinh tế và sự độc lập của người phụ
sự dịch chuyển lao động từ khu vực khó khăn
Số 24 - Tháng 6 - 2018 VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
85
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
nữ, nhất là những phụ nữ dân tộc thường do với hệ thống các giá trị văn hóa vật thể, phi vật
tập quán tộc người nên địa vị thấp kém, ít được thể trong quá trình thích ứng, tương tác với
coi trọng, là rất quan trọng trong các chương môi trường tự nhiên (cao nguyên, thung lũng,
trình phát triển gia đình của quốc gia, đảm bảo núi cao, rừng rậm,…) mang đậm sắc thái tộc
phát triển bền vững, bình đẳng giới và phá vỡ người. Là nơi cư trú, sinh sống, làm ăn,… được
vòng đói nghèo. hình thành, tồn tại trong suốt quá trình lịch sử
Mặt khác, du lịch không chỉ mang lại lợi ích với các buôn làng, thôn bản, bon, play,…
vật chất cho những người dân bản địa mà còn Tây Nguyên còn là một vùng có tiềm năng
tạo ra nhiều lợi ích ý nghĩa như sự tự hào về kinh tế dồi dào, có kho tàng văn hóa tộc người
truyền thống văn hóa, nhận thức đúng đắn phong phú, đa dạng và hết sức độc đáo để
về việc gìn giữ, phát huy các giá trị, di sản văn tạo nên một hệ thống tài nguyên du lịch đặc
hóa dân tộc, địa phương, nâng cao chất lượng trưng. Một vùng văn hóa được hình thành và
cuộc sống như sức khỏe, phúc lợi xã hội và phát triển chủ yếu trên cơ sở của nền “văn minh
giáo dục. Cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng xã hội nương rẫy”, “văn minh núi rừng”. Nơi đây chính
xây dựng theo yêu cầu của phát triển du lịch là địa bàn cư trú của 20 dân tộc anh em với các
như giao thông, bưu chính viễn thông, ngân dân tộc bản địa chính như Gia Rai, Ê Đê, Ba Na,
hàng, hệ thống cung cấp nước sạch, an ninh, Cơ Ho, Xê Đăng, M’Nông, Pa Cô, Vân Kiều, Mạ,...
vệ sinh, dịch vụ y tế lại mang lại lợi ích chung Họ đã tạo nên một nền văn hóa truyền thống
cho cả cộng đồng. Điều đó thực sự cần thiết với hệ thống các giá trị văn hóa trong đời sống
cho các khu vực còn thiếu thốn, khó khăn như tộc người, tiêu biểu là các công trình kiến trúc,
Tây Nguyên, nơi có số đông đồng bào dân tộc trang phục, ẩm thực, phương tiện đi lại, vận
thiểu số sinh sống. chuyển, công cụ sản xuất cổ truyền, nhạc khí,
2. Du lịch Tây Nguyên, những lợi thế lễ hội, phong tập tập quán, nghi thức, văn học,
nghệ thuật dân gian…
Tây Nguyên là vùng đất chiến lược quan
trọng vào bậc nhất nước ta, giáp với Hạ Lào và Công trình kiến trúc bao gồm hệ thống các
Đông Bắc Campuchia, gồm 5 tỉnh: Kon Tum, kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng, sinh hoạt cộng
Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng, với 3 đồng (chùa, nhà thờ, nhà mồ, nhà rông, nhà
thành phố Plêiku, Buôn Ma Thuột, Đà Lạt. Theo dài); các di tích/di chỉ khảo cổ; các công trình
kết quả điều tra dân số 1/4/2011, dân số Tây kiến trúc dân dụng... Ở mỗi tộc người, các giá
Nguyên có trên 5 triệu người, chiếm khoảng trị kiến trúc đó biểu hiện rất sinh động, gắn bó
6% dân số cả nước. mật thiết với môi trường sinh thái nhân văn, hài
hòa trong nếp sống tộc người... tạo nên sự hấp
Đây cũng là vùng sơn nguyên lớn nhất của
dẫn đối với du khách trong nước và quốc tế.
cả nước, do kiến tạo của địa chất đã tạo nên
những cao nguyên đất đỏ bazan Kon Tum, Kon Trang phục cổ truyền các dân tộc vùng Tây
Plông, Kon Hà Nừng, M’Drăk, Buôn Ma Thuột, Nguyên là một kho tàng phong phú về nghệ
Lâm Viên, Di Linh gối lên nhau kéo dài bất tận. thuật tạo dáng, trang trí, về chủng loại, thể hiện
Vùng đất Tây Nguyên nổi tiếng với độ rừng che sự tài hoa, óc thẩm mỹ của người dân và góp
phủ trên 60% diện tích, với những cánh rừng phần quan trọng tạo nên bản sắc văn hóa tộc
đại ngàn mênh mông chứa đựng thảm thực vật người, tạo nên nét hấp dẫn cho điểm đến du
đa dạng, đồi thông ngút ngàn, một hệ thống lịch. Văn hóa ẩm thực phản ánh nghệ thuật ăn
sông, suối, hồ, thác, các khu bảo tồn thiên uống trong mối quan hệ ứng xử của con người
nhiên hùng vĩ, phong cảnh tuyệt đẹp rất thuận nơi đây với môi trường tự nhiên và xã hội.
lợi để phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, Những món ăn, đồ uống nổi tiếng của đồng
tham quan ngắm cảnh thiên nhiên. Đây cũng bào Tây Nguyên như cơm lam, thịt nướng, cà
là nơi chứa đựng môi trường sinh thái nhân đắng, muối kiến, cà phê, rượu cần cùng những
văn của các dân tộc thiểu số do con người tạo đặc sản như mật ong, hạt điều, măng khô…
nên trên những địa bàn cư trú của mình, cùng làm nên sức cuốn hút rất lớn trong du lịch.
Phương tiện đi lại bằng voi, thuyền, bè… trên
86 Số 24 - Tháng 6 - 2018
- VĂN HÓA DU LỊCH
các vùng núi, vùng hồ, cao nguyên… giúp cho mạng, kháng chiến như Bản Đôn, làng Kông
môi trường hoạt động du lịch thêm hấp dẫn. Hoa quê hương anh hùng Núp, là ngục Kon
Các loại nhạc cụ độc đáo như: đàn đá, đàn K’ny, Tum, là chiến thắng An Khê, Play Me, Đắk Tô,
tù và, Đinh tuk, Klongpút, T’rưng, chiêng Klong Đắk Nông, Đăk Min,...
Klai, trống Sơgơr,… Nghề và sản phẩm thủ Hệ thống tài nguyên du lịch thiên nhiên,
công truyền thống của các dân tộc Tây Nguyên
nhân văn vô cùng phong phú, độc đáo, hấp
như nghệ thuật điêu khắc tượng gỗ, trang trí
dẫn như trên đã tạo cho Tây Nguyên điều kiện
cột, vật thờ, dệt thổ cẩm, làm đồ trang sức, đan
và môi trường để du lịch nơi đây phát sinh và
lát (gùi, bồ)… là những giá trị tạo nên một hệ
phát triển. Giá trị của những cảnh quan: rừng,
thống sản phẩm du lịch độc đáo, riêng biệt, có
sông hồ, suối, thác; của di sản văn hóa: di tích
sức hút cao.
lịch sử, công trình kiến trúc nghệ thuật, các
Mỗi tộc người nơi đây còn lưu giữ một kho hình thức sinh hoạt văn nghệ, các tập quán, lễ
tàng văn hóa phi vật thể đa dạng. Đó là hệ hội, ngành nghề truyền thống… là những đối
thống triết lý về vũ trụ và nhân sinh; là các lễ tượng cho du khách khám phá, thưởng thức,
hội, lễ nghi thờ cúng tổ tiên; các bộ luật tục cho du lịch khai thác, sử dụng. Chính những
giàu giá trị lịch sử; các trò chơi dân gian, các tài nguyên này không chỉ tạo ra môi trường
loại hình dân ca, dân vũ; là kho tàng văn học và điều kiện cho du lịch phát sinh và phát
truyền miệng (sử thi, truyền thuyết, thần thoại, triển mà còn quyết định quy mô, thể loại, chất
ngụ ngôn…) và đặc biệt tiêu biểu là không gian lượng và hiệu quả của hoạt động du lịch của
văn hóa cồng chiêng. Văn hóa cồng chiêng trải vùng/địa phương.
rộng suốt 5 tỉnh với chủ nhân là cư dân các dân
Hiện toàn khu vực Tây Nguyên có 943 cơ sở
tộc: Ba Na, Xê Đăng, M’Nông, Cơ Ho, Rơ Măm,
lưu trú, trong đó có 1 khách sạn 5 sao, 9 khách
Ê Đê, Gia Rai. Cồng chiêng Tây Nguyên là biểu
sạn 4 sao, 8 khách sạn 3 sao, 20 khách sạn 2
tượng, là tiếng nói của tâm linh, tâm hồn con
sao; có 30 doanh nghiệp lữ hành với hơn 100
người, gắn với mọi hoạt động sản xuất, sinh
xe vận chuyển khách du lịch. Hệ thống mạng
hoạt của đồng bào. Năm 2005, không gian văn
lưới giao thông với các quốc lộ 14, 20, 27, 28,
hóa Cồng chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO
51, 19 gắn kết toàn vùng cùng các sân bay Liên
công nhận là kiệt tác di sản truyền khẩu và phi
Khương - Đà Lạt, Buôn Mê Thuột, Plêiku và một
vật thể của nhân loại.
số sân bay nhỏ khác đã tạo môi trường thuận
Nói đến Tây Nguyên còn phải kể đến kho lợi cho đầu tư và du lịch phát triển. Tây Nguyên
tàng sử thi “sống” trường tồn trong đời sống cũng đã có 25 dự án đầu tư với số vốn 3.215
của các tộc người nơi đây, với hàng trăm tác tỷ đồng trên toàn vùng. Một số dự án tiêu
phẩm được trình diễn trong sinh hoạt cộng biểu có thể kể đến như: Dự án khu du lịch sinh
đồng. Đây được coi là vùng sử thi duy nhất ở thái vườn quốc gia Chư Mom Ray (Kon Tum)
Việt Nam và cũng là vùng sử thi quý hiếm trên với vốn đầu tư 200 tỷ đồng; khu du lịch sinh
thế giới với hơn 622 tác phẩm được tìm thấy. thái đồi thông Hà Tam (Gia Lai), vốn đầu tư 30
Ngoài ra, những tri thức dân gian như kinh triệu USD; khu du lịch sinh thái đồi Cư Luê (Đắk
nghiệm thuần dưỡng voi, những bài thuốc Lắk), vốn đầu tư 500 tỷ đồng; 151 dự án đầu
gia truyền chữa bệnh, bí quyết về kỹ thuật đúc tư tại Lâm Đồng với tổng vốn đầu tư là 43.865
đồng để chế tạo ra đàn đá và nhạc khí cồng tỷ đồng; khu du lịch sinh thái - văn hóa Nam
chiêng… cũng là những giá trị văn hóa tinh Nung (Đắk Nông) với vốn đầu tư 180 tỷ đồng.
thần quý giá trong kho tàng di sản văn hóa của
Trong 15 năm (2000 - 2015), tốc độ tăng
vùng đất này, tạo nên những sản phẩm du lịch
trưởng khách du lịch quốc tế của Tây Nguyên
độc đáo, khác biệt.
đạt trung bình 4,9%/năm; khách du lịch nội
Đặc biệt, Tây Nguyên còn có một hệ thống địa đạt 13%/năm. Nhiều chính sách khai thác
những di tích thời kỳ cận hiện đại, di tích cách sản phẩm được triển khai như quy hoạch các
Số 24 - Tháng 6 - 2018 VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
87
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
Tỉnh Các điểm du lịch được khai thác
từ các tài nguyên du lịch nổi bật của Tây Nguyên
Chùa Minh Thành; khu Tây Sơn Thượng (căn cứ vua Quang Trung), quê hương anh
Gia Lai hùng Núp (làng Kông Hoa), địa danh Pleime, Cheo Reo, Ja Đrăng; nhà máy thủy điện
Ialy; cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh (giáp Campuchia); buôn làng người Bahnar, Jrai.
Biển Hồ; thác Phú Cường, thác Queng Thao, thác Chín Tầng; vườn quốc gia Kon Ka
Kinh, khu bảo tồn thiên nhiên Kon Ja Răng.
Nhà thờ gỗ (nhà thờ Chánh Tòa), đại chủng viện Kon Tum; ngục Kon Tum, ngục Tố
Hữu, ngục Đắk Lei, các địa danh Đắk Tô, Tân Cảnh, đồi Chelesi, sân bay Phượng Hoàng;
các buôn làng của người Bana (Kon Ktu, Rơ Hai, Kon Chri), Gia Rai (Lung, Rắc), Xơ Đăng
Kon Tum (Dakripeng, Đakrijob); cửa khẩu Bờ Y (giáp Lào).
Sông Đakbla, Poko; đỉnh Ngọc Lĩnh, Ngọc Phan; rừng nguyên sinh Chư Mom Ray, Đak
Uy, Sa Thầy, rừng thông Măng Đen; hồ Yaly.
Nhà đày Buôn Ma Thuột; chùa Sắc Tứ Khải Đoan, đình Lạc Giao; Bảo tàng dân tộc Đắk
Lắk; Buôn làng của người Ê Đê, M’Nông, Lào, Gia Rai (buôn Đôn, làng nghề ở buôn Alê
A, Păn Lăm, Kô Sia, Niên…); căn cứ cách mạng hang đá Dak Tuar, hang đá Ba tầng (xã
Đắk Lắk Krông Nô, huyện Lăk).
Hồ Lăk, hồ Ea Nhaie, hồ Eo Kao, suối Đan Kia; thác Dray Nur, Gia Long, Dray H’lonh,
thác Krông Kma, thác Thủy Tiên, thác Dray Nao; đồi thông Cư D’lue, vườn quốc gia Yok
Đôn, Chư Yang Sin, khu bảo tồn thiên nhiên Ea Sô.
Cụm di tích N’Trang Lơng, di tích lịch sử kháng chiến B4 - liên tỉnh IV tại Nâm Nung,
ngục Đắk Mil, di tích lịch sử đồi 722 Đắk Sắk; buôn làng của người M’Nông, Mạ (bon
N’Jriêng, Bu Kon, Buôr, Bu Prâng).
Đắk Nông
Thác Đắk Glun, thác Đắk P’lao, cụm thác Đray Sáp - Gia Long; cao nguyên M’Nông; Hồ
Ea Snô; khu bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng (Đắk Glong); các hang dung nham núi lửa xã
Buôn Choáh, huyện Krông Nô
Nhà thờ Con Gà, Do Maine; ga Đà Lạt; chùa Thiên Vương cổ sát, Dinh Bảo Đại, thiền
viện Trúc Lâm; Buôn làng dân tộc Mạ (Bảo Lộc), Cơ Ho (Dai Linh), Chu Ru (Đơn Dương),
các làng nông trại (trồng hoa, chè, cây ăn quả, rau,…)
Lâm Đồng
Hồ Xuân Hương, hồ Than Thở, hồ Suối Vàng; Hồ Tuyền Lâm, hồ Đa Nhim; Thác Cam Ly,
Prenn, Datanla, Ponggour, Gougar; đồi Cù; núi Bà (Lang Bian), núi Voi; thung lũng
Tình Yêu.
làng văn hóa dân tộc, tổ chức các lễ hội truyền dựng nông thôn mới với tốc độ vừa nhanh,
thống, nhất là lễ hội Cồng Chiêng Tây Nguyên, vừa bền vững, do không những tham gia tích
khai thác các cảnh quan thiên nhiên nơi đồng cực vào việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế, mở
bào dân tộc sinh sống. rộng đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp, thay
đổi diện mạo cảnh quan, môi trường, mà còn
3. Giải pháp phát triển du lịch, nâng cao đời
bảo tồn được các giá trị văn hóa gốc của nông
sống kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn
thôn, tộc người hoặc giá trị về thương hiệu
mới khu vực Tây Nguyên
hàng hóa đặc thù cho địa phương, khu vực.
Hiện nay, chương trình mục tiêu quốc gia
Suy cho cùng việc xây dựng nông thôn mới
xây dựng nông thôn mới đang được tiến hành
là rất quan trọng song mục tiêu lớn nhất là
thực hiện đã tạo một môi trường thuận lợi cho
phải làm cho người dân có cuộc sống khá giả
việc phát triển du lịch tại các vùng dân tộc,
và sung túc hơn, góp phần giảm khoảng cách
nông thôn, và ngược lại du lịch sẽ là động lực
giàu nghèo, sự chênh lệch giữa người dân
thúc đẩy cho việc thực hiện phong trào xây
88 Số 24 - Tháng 6 - 2018
- VĂN HÓA DU LỊCH
thành thị và nông thôn, vùng sâu, vùng xa, góp phần tăng thu nhập và việc làm từ du
vùng có hoàn cảnh khó khăn. Thực tế đã phản lịch. Tài nguyên du lịch sẽ được khai thác để
ánh, muốn thực hiện được mục tiêu chiến lược tổ chức các loại hình du lịch mới, với các sản
phát triển kinh tế - xã hội, mục tiêu xây dựng phẩm và dịch vụ đa dạng, độc đáo, mang tính
nông thôn mới, nhất là ở vùng đồng bào dân đặc trưng của cảnh quan, của từng tộc người,
tộc thiểu số, trước hết cần phải nâng cao đời địa phương và khu vực. Hình thành các khu du
sống kinh tế cho người dân. lịch, khu vui chơi giải trí không chỉ tập trung
Tây Nguyên là địa bàn hết sức đặc biệt, nơi ở các khu vực thành thị, thị trấn mà ở cả các
sinh sống của các dân tộc thiểu số, tập trung vùng nông thôn, tộc người. Các dự án du lịch
nhiều những người nghèo nhất Việt Nam hiện phải có sự tham gia của cộng đồng dân cư và
nay. Mặc dù 53 dân tộc thiểu số ở Việt Nam chỉ đem lại lợi ích cho cộng đồng.
chiếm 15% tổng dân số cả nước nhưng chiếm Để du lịch gắn với phát triển kinh tế - xã hội
tới 47% trong tổng số người nghèo ở Việt Nam. và xây dựng nông thôn mới ở Tây Nguyên, cần
Theo kết quả khảo sát mức sống dân cư và điều thực hiện một số nội dung:
tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo trên toàn Một là, xây dựng chính sách thu hút đầu tư
quốc năm 2012, tỷ lệ người nghèo khu vực Tây du lịch; chính sách khôi phục, phát triển các
Nguyên là 29,7%, trong đó tỷ lệ người nghèo ngành nghề truyền thống như dệt thổ cẩm
ở các tộc người thiểu số chiếm 76,6% chỉ thấp của người Mạ, đan lát của người Cơ Ho, nghề
hơn vùng Duyên hải Nam Trung Bộ (78,4%), gốm của người Churu,… chính sách bảo tồn
đứng cao thứ hai trong cả nước. Vì vậy, việc lựa và phát triển đàn voi, phát triển các chương
chọn du lịch, tìm các giải pháp phát triển du trình du lịch sinh thái gắn với bản làng dân tộc;
lịch nói chung và du lịch ở các vùng dân tộc chính sách tuyên truyền giáo dục nâng cao
thiểu số nói riêng ở khu vực Tây Nguyên là rất nhận thức về bảo tồn văn hóa truyền thống,
phù hợp, cần thiết bởi nó có vai trò thiết yếu lễ hội của đồng bào dân tộc, nâng cao lòng tự
trong tăng trưởng kinh tế, tạo nhiều việc làm hào của người dân Tây Nguyên,…
mới tại chỗ, thay đổi diện mạo, cảnh quan môi
Hai là, tăng cường phối hợp hoạt động liên
trường làng bản, phát triển cơ sở hạ tầng, hệ
ngành nhằm khai thác hiệu quả nền văn hóa
thống phúc lợi cho người dân. Có như vậy mới
đa dạng các dân tộc thiểu số, góp phần bảo
đảm bảo được việc thực hiện các mục tiêu, tiêu
tồn gìn giữ bản sắc văn hóa của đồng bào dân
chí trong xây dựng nông thôn mới.
tộc Tây Nguyên, đồng thời thỏa mãn nhu cầu
Muốn vậy, phát triển du lịch phải được xác giao lưu, tìm hiểu văn hóa giữa du khách và
định là một giải pháp trọng yếu trong chiến cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi
lược xóa đói giảm nghèo của quốc gia. Được tư duy, cải thiện đời sống, tạo cơ hội việc làm
chính quyền địa phương triển khai nhằm mục cho cư dân bản địa.
tiêu vì lợi ích của người nghèo chứ không phải
Ba là, triển khai xây dựng các mô hình du
vì lợi ích thuần túy tăng ngân sách cho địa
lịch ở nông thôn miền núi Tây Nguyên sao
phương.
cho phù hợp với đặc điểm tộc người, các địa
Việt Nam có thể học hỏi rất nhiều kinh phương khác nhau như mô hình du lịch trang
nghiệm từ các nước đã trải qua 30, 40 năm trại/nông trại; du lịch làng bản, du lịch làng
và đã thành công trong việc đặt nền móng và nghề; du lịch sinh thái nhân văn, du lịch mạo
phát triển du lịch, thay đổi diện mạo của vùng hiểm với những nét khác biệt. Nông thôn miền
nông thôn/nông nghiệp với điểm xuất phát núi Tây Nguyên thường là vùng sâu, vùng xa,
ban đầu giống Việt Nam hiện nay như Hàn nơi mà dân trí chưa cao, điều kiện kinh tế - xã
quốc, Nhật Bản và một số nước Châu Âu. hội còn khó khăn và bất kỳ hoạt động nào
Xác định rõ nội dung chủ yếu để khai thác cũng dễ dàng tác động đến người dân, vì vậy,
tài nguyên du lịch trên địa bàn Tây Nguyên là việc tham gia vào một hoạt động thiết thực,
phát triển du lịch sinh thái, cảnh quan thiên giúp họ cải thiện được đời sống cũng là cách
nhiên rừng, du lịch văn hóa tộc người với tích cực góp phần giảm nghèo, giảm tệ nạn,
phương thức đa dạng hóa thủ thể tham gia, tạo sinh kế và cuộc sống ổn định.
Số 24 - Tháng 6 - 2018 VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
89
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
Bốn là, cần chú ý trong công tác quản mô cấp vùng. Nối kết với các địa phương Huế,
lý để bảo tồn và phát triển sự độc đáo riêng Đà Nẵng, Bình Định, Phú Yên, Nhà Trang để
có của từng thôn bản, buôn làng về di tích, tăng dòng khách, tạo hệ thống sản phẩm hỗ
danh thắng, về nếp sống và các ngành nghề trợ và giảm chi phí cho các hoạt động quảng
thủ công truyền thống. Định hướng, khuyến bá, xúc tiến du lịch.
khích làng nghề sản xuất các vật phẩm lưu Tạm kết
niệm, mỹ nghệ, tránh sao chép. Việc nâng cấp,
Phát triển du lịch gắn với phát triển kinh tế
sửa sang nhà cửa, vườn, đường sá, cầu cống,
- xã hội, xây dựng nông thôn mới là một trong
phục dựng, khôi phục và phát huy sinh hoạt lễ
những giải pháp hiệu quả và thích hợp cho
hội, các hoạt động văn hóa nghệ thuật là cần
khu vực Tây Nguyên. Đây là một vùng đất có
thiết để tạo thuận tiện và tăng tiện nghi đón
tầm quan trọng đặc biệt về chính trị, kinh tế,
khách, nhưng song song với đó phải giữ gìn
an ninh, quốc phòng. Sơn nguyên không chỉ
được các di sản kiến trúc, phong cảnh thanh
là mái nhà của Việt Nam mà cả Đông Nam Á
bình đúng nghĩa buôn, bon và nét đẹp văn
lục địa. Đảm bảo an sinh, ổn định trật tự và giải
hóa, thuần phong mỹ tục. Có như vậy, mới
quyết các vấn đề xã hội, xây dựng đời sống văn
đảm bảo tạo sức hấp dẫn du lịch, cuốn hút du
hóa cơ sở và thực hiện thành công xây dựng
khách và mang tính bền vững. Đồng thời, khai
nông thôn mới vùng Tây Nguyên là một vấn
thác những phương tiện thô sơ như xe bò, voi,
đề hết sức quan trọng, cần sự quan tâm, vào
thuyền gỗ,… với những nét đặc sắc của từng
cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành. Hoàn
vùng, là phương tiện vận chuyển thường ngày
cảnh địa lý, môi trường, sinh thái và con người
của người dân, nâng cấp phù hợp với tiện ích
ở đây với cấu trúc xã hội độc đáo, với một tập
và thẩm mỹ phục vụ du khách đến tham quan,
hợp các yếu tố văn hóa phong phú, đa dạng,
du lịch.
nhiều màu sắc hấp dẫn, một khu vực lịch sử
Năm là, chú trọng công tác sử dụng và đào hiếm có không chỉ ở Đông Nam Á và thế giới
tạo, phát triển nguồn nhân lực tại chỗ. Đào tạo thông qua du lịch sẽ phát triển mạnh mẽ và trở
các kỹ năng tối thiểu cho cư dân địa phương, thành điểm sáng trong tương lai.
cho đồng bào dân tộc thiểu số khi tham gia
B.T.T
thị trường lao động du lịch. Đảm bảo sinh kế
lâu dài cho họ và giúp họ phát triển trở thành (PGS.TS, Trưởng khoa Gia đình và Công tác
những người làm chủ. xã hội, Trường ĐHVH HN)
Sáu là, đầu tư phát triển mạnh cơ sở hạ tầng Tài liệu tham khảo
để tăng khả năng tiếp cận với các điểm du lịch,
đặc biệt là đường đến các khu bảo tồn, bản 1. Bùi Thanh Thủy (2009), Phát triển du lịch
làng, thôn xã vùng sâu, vùng xa với hệ thống vùng dân tộc thiểu số trong mối quan hệ với cộng
giao thông đường thủy, đường bộ. Đối với các đồng, (phần 1, 2), Tạp chí Du lịch, số 7, 8, tr. 49 -51.
điểm phát triển du lịch cần xem xét lại tiêu 2. Bùi Thanh Thủy (2010), Sự thích ứng của văn
chí bê tông hay cứng hóa đường giao thông hóa truyền thống nhìn từ góc độ du lịch, Kỷ yếu Hội
theo quy định quốc gia trong xây dựng nông thảo khoa học quốc tế Văn hóa trong thế giới hội
thôn mới, bởi điều này chưa thực sự phù hợp nhập, Nxb. Văn hóa - Thông tin, Hà Nội.
với tiêu chí hấp dẫn của các điểm du lịch, làm
3. Nhiều tác giả (2004), Vùng văn hóa Cồng
thay đổi quá mức diện mạo cảnh quan nguyên
chiêng Tây Nguyên, Viện Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
sơ của buôn làng; chú ý đầu tư cho cơ sở vật
chất, thiết bị kỹ thuật, hạ tầng xã hội phục vụ Ngày nhận bài: 26 - 2 - 2018
du lịch, sao cho đáp ứng được các nhu cầu của
du khách, đảm bảo sự tiện ích, an toàn trong Ngày phản biện, đánh giá: 15 - 6 - 2018
du lịch và hỗ trợ đời sống của bà con dân cư. Ngày chấp nhận đăng: 25 - 6 - 2018
Bảy là, đẩy mạnh liên kết du lịch với các
tỉnh, hợp tác xúc tiến, quảng bá du lịch ở quy
90 Số 24 - Tháng 6 - 2018
nguon tai.lieu . vn
