Xem mẫu
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam Trêng ®¹i häc
x©y dùng §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
-------------o0o----------------- --------------o0o---------------
Khoa : C¬ khÝ X©y dùng
Bé m«n: M¸y X©y dùng
NhiÖm vô
thiÕt kÕ tèt nghiÖp
Hä vµ tªn sinh viªn: Lª Ngäc S¬n
Líp : 44M N¨m thø: 5
Ngµnh : M¸y X©y dùng
1. §Çu ®Õ thiÕt kÕ :
ThiÕt kÕ cæng trôc søc n©ng Q=20/5 T
2. C¸c sè liÖu ban ®Çu:
- Søc n©ng Q = 20T; khÈu ®é L = 30m; chiÒu cao n©ng H =
12m.
- Søc n©ng têi phô Q = 5T; chÕ ®é lµm viÖc: trung b×nh (A5).
- Tèc ®é n©ng têi chÝnh: 9,82m/s; tèc ®é n©ng têi phô: 19,9
m/s.
- Tèc ®é di chuyÓn cæng: 20m/s; tèc ®é di chuyÓn xe con:
38,4m/s.
- Sö dông xe con tiÓu chuÈn ®· cã s½n.
3. Néi dung c¸c phÇn thuyÕt minh tÝnh to¸n:
- Giíi thiÖu chung vÒ cæng trôc.
- TÝnh to¸n thiÕt kÕ kÕt cÊu thÐp.
- TÝnh to¸n thiÕt kÕ c¬ cÊu di chuyÓn cæng.
- TÝnh to¸n thiÕt kÕ m¹ch ®iÖn ®iÒu khiÓn.
- TÝnh to¸n thiÕt kÕ côm tang r¶i c¸p.
- X©y dùng quy tr×nh l¾p ®Æt.
4. C¸c b¶n vÏ vµ ®å thÞ:
- B¶n vÏ h×nh chung m¸y thiÕt kÕ A0
- B¶n vÏ ch©n cæng trôc A1
- B¶n vÏ c¬ cÊu di chuyÓn cæng A1
- B¶n vÏ dÇm cæng trôc A1
- B¶n vÏ s¬ ®å nguyªn lý ®iÖn A1
- B¶n vÏ thanh gi»ng ch©n cæng A1
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 1 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
- B¶n vÏ chÕ t¹o chi tiÕt A1
- B¶n vÏ côm tang r¶i c¸p ®iÖn A1
- B¶n vÏ quy tr×nh l¾p dùng A1
5. C¸n bé híng dÉn chÝnh :
TS. Tr¬ng Quèc Thµnh
6. Ngµy giao nhiÖm vô thiÕt kÕ: Ngµy 14 th¸ng 10 n¨m 2003
7. Ngµy hoµn thµnh : Ngµy 9 th¸ng 2 n¨m 2004
C¸n bé híng dÉn tèt nghiÖp
(Ký tªn vµ ghi râ hä tªn)
NhiÖm vô thiÕt kÕ tèt nghiÖp ®· ®îc
Bé m«n th«ng qua ngµy .. ..th¸ng .. ..n¨m 2004
Trëng bé m«n
(Ký tªn vµ ghi râ hä tªn)
Sinh viªn ®· hoµn thµnh vµ nép ®å ¸n
cho
Bé m«n ngµy 11 th¸ng 2 n¨m 2004
Sinh viªn lµm thiÕt kÕ tèt nghiÖp
(Ký tªn vµ ghi râ hä tªn)
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 2 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
Môc lôc
Tran
Lêi nãi ®Çu g
5
Ch¬ng I: Giíi thiÖu chung 7
I. Giíi thiÖu chung vÒ cæng trôc 7
1. Giíi thiÖu chung 7
2. KÕt cÊu thÐp cæng trôc 9
3. Xe con 11
4. C¬ cÊu di chuyÓn cæng 13
5. Mét sè d¹ng kÕt cÊu ®Æc biÖt 14
II. Giíi thiÖu cæng trôc thiÕt kÕ 15
1. Giíi thiÖu chung 15
2. KÕt cÊu thÐp 16
3. Xe con 17
4. C¸c th«ng sè h×nh häc 20
Ch¬ng II: TÝnh søc bÒn kÕt cÊu thÐp 21
I. TÝnh to¸n dÇm 21
1. S¬ ®å tÝnh to¸n vµ t¶i träng t¸c dông 21
2. Tæ hîp t¶i träng 23
3. M«mem qu¸n tÝnh chän s¬ bé 24
4. Néi lùc trong dÇm 28
5. øng suÊt trªn dÇm 33
6. TÝnh to¸n ®é æn ®Þnh côc bé 35
7. TÝnh chuyÓn vÞ 36
II. TÝnh bÒn ch©n cæng 38
1. S¬ ®å tÝnh to¸n vµ t¶i träng t¸c dông 38
2. Tæ hîp t¶i träng 39
3. Néi lùc trong ch©n cæng 40
4. øng suÊt trong ch©n 47
III. TÝnh to¸n chèt liªn kÕt 48
Ch¬ng III: c¬ cÊu di chuyÓn cæng 50
1. Chän s¬ ®å dÉn ®éng 50
2. X¸c ®Þnh lùc nÐn b¸nh lín nhÊt 50
3. X¸c ®Þnh lùc c¶n di chuyÓn 51
4. TÝnh c«ng suÊt ®éng c¬ 52
5. TÝnh bé truyÒn ngoµi 53
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 3 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
6. KiÓm tra ®éng c¬ 53
7. TÝnh b¸nh xe di chuyÓn 56
8. TÝnh trôc 57
9. Chän æ bi 61
Ch¬ng IV: ThiÕt kÕ hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÖn 64
I. Giíi thiÖu chung 64
II. TÝnh chän c¸c thiÕt bÞ ®iÖn 64
III. ThiÕt kÕ hÖ thèng ®iÒu khiÓn 68
Ch¬ng V: TÝnh to¸n tang r¶i c¸p ®iÖn 74
1. S¬ ®å côm tang 74
2. Chän s¬ bé c¸c thiÕt bÞ 74
3. TÝnh to¸n hÖ tang cuèn c¸p 75
4. ThiÕt kÕ côm lÊy ®iÖn 77
5. TÝnh trôc ®ì 78
6. Chän æ ®ì 79
S¬ ®å l¾p dùng 81
Tµi liÖu tham kh¶o 83
Lêi nãi ®Çu
§Êt níc ta ®ang trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Nªn nhu
cÇu vÒ x©y dùng lµ rÊt lín. §Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh lín, hiÖn ®¹i ®ßi
hái tiÕn ®é thi c«ng vµ chÊt lîng c«ng tr×nh ngµy cµng cao. Cïng víi sù
ph¸t triÓn cña ngµnh X©y dùng th× ngµnh M¸y X©y dùng cÇn ®¸p øng nhu
cÇu vÒ tiÕn ®é thi c«ng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c«ng tr×nh x©y dùng. V×
vËy bªn c¹nh viÖc t¨ng cêng ®Çu t vÒ tµi chÝnh th× viÖc ¸p dông nh÷ng
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 4 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
c«ng nghÖ míi nh»m n©ng cao chÊt lîng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng nh
®¶m b¶o tiÕn ®é thi c«ng lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt. Víi viÖc øng
dông c¸c c«ng nghÖ míi tiªn tiÕn th× sö dông c¸c m¸y vµ thiÕt bÞ lµ ®iÒu
tÊt yÕu. Khi ®ã m¸y vµ thiÕt bÞ x©y dùng kh«ng nh÷ng chØ t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng, t¨ng nhÞp ®é thi c«ng mµ cßn lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu
®îc ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng vµ h¹ gi¸ thµnh c«ng tr×nh, thËm chÝ trë thµnh
nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù h×nh thµnh mét c«ng tr×nh hiÖn ®¹i. Thùc tÕ
x©y dùng ë c¸c níc tiªn tiÕn còng nh ë níc ta ®· chØ ra r»ng viÖc x©y dùng
c¸c nhµ cao tÇng kh«ng thÓ thiÕu ®îc c¸c cÇn trôc cã chiÒu cao n©ng,
tÇm víi, t¶i träng n©ng lín, c¸c m¸y b¬m bªt«ng hiÖn ®¹i còng nh nhiÒu
thiÕt bÞ kh¸c. ViÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn bÕn c¶ng cÇu ®-
êng kh«ng thÓ hoµn thµnh vµ ®¶m b¶o chÊt lîng nÕu kh«ng sö dông c¸c
m¸y lµm ®Êt vµ c¸c thiÕt bÞ gia cè nÒn mãng, c¸c thiÕt bÞ s¶n xuÊt vËt
liÖu vµ nhiÒu thiÕt bÞ kh¸c cã tÝnh n¨ng kü thuËt phï hîp. ChÝnh v×
nh÷ng lÝ do trªn, m¸y x©y dùng ngµy cµng cã ý nghÜa vµ vai trß lín h¬n
trong c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung.
Sau kho¶ng thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu ë trêng th× ®å ¸n tèt
nghiÖp lµ sù hÖ thèng l¹i toµn bé nh÷ng kiÕn thøc ®· häc tríc ®ã, chuÈn
bÞ cho qu¸ tr×nh ra trêng ®i lµm sau nµy. Cô thÓ trong ®å ¸n nµy lµ thiÕt
kÕ “Cæng trôc cã søc n©ng 20/5T”. Trong qu¸ tr×nh lµm §ATN ®îc sù híng
dÉn vµ gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o TS. Tr¬ng Quèc Thµnh em ®· hoµn
thµnh ®å ¸n ®óng thêi h¹n vµ ®Çy ®ñ khèi lîng mµ bé m«n vµ thÇy ®·
giao.
Do qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ cha kü cµng vµ tµi liÖu tham kh¶o cha
®Çy ®ñ nªn ®å ¸n cßn nhiÒu sai sãt mong c¸c thÇy c« bá qua.
Nh©n ®©y em muèn göi lêi c¶m ¬n ®Õn thÇy Tr¬ng Quèc Thµnh vµ
c¸c thÇy c« trong bé m«n ®· gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ lµm ®å
¸n.
Hµ Néi, Th¸ng 2 n¨m 2004
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 5 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn thùc hiÖn
Lª Ngäc S¬n
Ch¬ng I: giíi thiÖu chung
I. Giíi thiÖu chung vÒ cæng trôc
1. gií thiÖu chung.
Cæng trôc lµ mét lo¹i cÇn trôc kiÓu cÇu cã dÇm cÇu ®Æt trªn c¸c ch©n
cæng víi c¸c b¸nh xe di chuyÓn trªn ray ®Æt díi ®Êt.
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 6 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
Theo c«ng dông cã thÓ ph©n thµnh cæng trôc cã c«ng dông chung
cßn gäi lµ cæng trôc dïng ®Ó xÕp dì, cæng trôc dïng ®Ó l¾p r¸p trong x©y
dùng vµ cæng trôc chuyªn dïng.
Cæng trôc cã c«ng dông chung cã t¶i träng n©ng tõ 3,2 - 10T, khÈu ®é
dÇm cÇu 10- 40m, chiÒu cao n©ng 7 - 16m. Cæng trôc dïng ®Ó l¾p r¸p
trong X©y dùng cã t¶i träng n©ng 50 - 400t, khÈu ®é ®Õn 80m vµ chiÒu
cao n©ng ®Õn 30m. Cæng trôc dïng ®Ó l¾p r¸p cã tèc ®é n©ng, di
chuyÓn xe con vµ di chuyÓn cæng nhá h¬n so víi cæng trôc cã c«ng dông
chung. §Æc biÖt nã cã tèc ®é chËm khi dïng l¾p ghÐp, n©ng h¹ vËt 0,05-
0,1 m/ph vµ di chuyÓn xe con di chuyÓn cæng 0,1 m/ph.
H×nh 1.1: cæng trôc mét dÇm
Cæng trôc cã c«ng dông chung dïng ®Ó bèc dì, vËn chuyÓn hµng thÓ
khèi, vËt liÖu rêi trong c¸c kho b·i bÕn c¶ng nhµ ga, ®êng s¾t. Cæng trôc
dïng ®Ó l¾p r¸p dïng trong l¾p r¸p thiÕt bÞ trong nhiÒu lÜnh vùc, ®Æc
biÖt trong c¸c c«ng tr×nh n¨ng lîng vµ l¾p ghÐp c¸c c«ng tr×nh giao th«ng.
ThiÕt bÞ mang vËt cña cæng trôc thêng lµ mãc treo, gµu ngo¹m hoÆc lµ
nam ch©m ®iÖn. Cæng trôc chuyªn dïng thêng ®îc sö dông trong c¸c nhµ
m¸y thuû ®iÖn.
Theo kÕt cÊu thÐp cã cæng trôc kh«ng cã c«ngx«n (h×nh 1.1), cæng
trôc cã mét ®Çu c«ngx«n vµ hai ®Çu c«ngx«n (h×nh 1.2). KÕt cÊu dÇm
cÇu vµ kÕt cÊu ch©n cæng còng rÊt da d¹ng. DÇm cÇu cã thÓ ®îc chÕ
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 7 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
t¹o díi d¹ng dÇm hép hµn, d¹ng èng, dÇm dµn kh«ng gian vµ cã thÓ mét
hoÆc hai dÇm. KÕt cÊu ch©n cæng cã thÓ lµ dµn hoÆc hép.
H×nh1.2: cæng trôc mét dÇm cã c«ngx«n
Ray di chuyÓn xe con trªn dÇm cÇu cã thÓ ®Æt phÝa trªn hoÆc
treo ë phÝa díi dÇm cÇu. Ch©n cæng thêng cã mét ch©n cøng (cã
kÕt cÊu hép hoÆc dµn kh«ng gian liªn kÕt cøng víi dÇm cÇu) vµ mét
ch©n mÒm (cã kÕt cÊu èng hoÆc giµn ph¼ng vµ liªn kÕt khíp víi
dÇm cÇu). Ch©n mÒm cã liªn kÕt khíp víi dÇm cÇu ®Ó ®¶m b¶o cho
kÕt cÊu lµ hÖ tÜnh ®Þnh, nã cã thÓ l¾c quanh trôc th¼ng ®øng
®Õn 50 ®Ó bï trõ sai lÖch cña kÕt cÊu vµ ®êng ray do chÕ t¹o, l¾p
®Æt vµ ¶nh hëng cña biÕn d¹ng do nhiÖu ®é. Nh vËy ch©n mÒm
cña cæng trôc cã t¸c dông gi¶m ma s¸t thµnh b¸nh xe víi ray, gi¶m t¶i
träng x« lÖch vµ tr¸nh kÑt ray khi di chuyÓn. Cæng trôc cã khÈu ®é
díi 25m cã thÓ chÕ t¹o haich©n cøng. §èi víi cæng trôc h¹ng nÆng cã
søc n©ng trªn 100T thêng lµ hai ray di chuyÓn cho mçi bªn vµ côm
b¸nh xe di chuyÓn gåm nhiÒu b¸nh xe ®Æt trªn cÇu c©n b»ng ®Ó
®¶m b¶o cho chóng cã lùc nÐn b¸nh ®Òu nhau. C¸c cæng trôc cã
søc n©ng lín thêng ®îc bè trÝ thªm mét ®Õn hai têi n©ng phô.
Xe con cña cæng trôc cã thÓ lµ pal¨ng ®iÖn hoÆc têi treo ch¹y
trªn ray treo vµ cã thÓ lµ xe con gièng nh cÇu trôc. C¬ cÊu n©ng vµ
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 8 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
c¬ cÊu di chuyÓn xe con cã thÓ bè trÝ trªn kÕt cÊu thÐp cña cæng
truc, dÉn ®éng xe con b»ng c¸p kÐo.
2. KÕt cÊu thÐp cæng trôc
KÕt cÊu thÐp cña cæng trôc bao gåm dÇm cÇu vµ c¸c ch©n
cæng.
a. KÕt cÊu thÐp cña dÇm cÇu
Cæng trôc mét dÇm cã kÕt cÊu dÇm lµ tæ hîp ®îc sö dông rÊt
phæ biÕn víi søc n©ng tõ 5 - 10 t. C¸c cæng trôc mét dÇm thêng sö
dông pal¨ng ®iÖn ch¹y trªn ray treo díi dÇm (h×nh 1.1,1.2). Mét sè tr-
êng hîp dïng xe con ch¹y trªn hai ray ®Æt díi dÇm (h×nh 1.3g,h,i).
DÇm cÇu d¹ng dµn kh«ng gian thêng cã thªm c¸c thanh xiªn ë bªn
trong ®Ó t¨ng cøng.
a b c d e
f g h i
H×nh 1.3: kÕt cÊu dÇm lo¹i mét dÇm
a b
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 9 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
H×nh 1.4: kÕt cÊu dÇm lo¹i hai dÇm
Cæng trôc cã sø n©ng lín thêng lµ lo¹i hai dÇm hép cã ray di chuyÓn
xe con ®Æt phÝa trªn dÇm cÇu. Lo¹i nµy thêng dïng xe con ch¹y trªn hai
dÇm, trªn h×nh 1.4 lµ mÆt c¾t dÇm cÇu cña cæng trôc hai dÇm cã søc
n©ng lín. Ngoµi ra víi t¶i träng n©ng lín dÇm cÇu cã thÓ lµ giµn kh«ng
gian.
b. kÕt cÊu thÐp cña ch©n cæng
Ch©n cæng cã kÕt cÊu hép hoÆc dµn, víi kÕt cÊu dµn th× ch©n cã
kh¶ n¨ng chÞu t¶i träng lín tuy nhiªn chóng cã nhîc ®iÓm lµ thêng chiÕm
nhiÒu diÖn tÝch, ch©n cæng kiÓu hép kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm nµy cña
ch©n dµn. Trªn h×nh 1.5a,b lµ ch©n cøng cña cæng trôc cã d¹ng hép vµ
mÆt c¾t dÇm cÇu nh trªn h×nh 1.4, víi kÕt cÊu nµy cæng trôc cã thÓ cã
mét hoÆc hai ®Çu c«ngx«n.
a b c
H×nh 1.5: ch©n cæng
Ch©n cæng cã kÕt cÊu giµn cïng dÇm cÇu lo¹i giµn kh«ng gian (mét
dÇm), trong trêng hîp nµy thêng xe con di chuyÓn trªn ray bªn díi dÇm
cÇu, vËt n©ng ®îc treo trªn c¸c pal¨ng c¸p (h×nh 1.5c).
Cabin cña cæng trôc cã thÓ ®îc ®Æt cè ®Þnh t¹i ch©n cøng hoÆc treo
trªn xe con vµ di chuyÓn cïng xe con.
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 10 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
Cæng trôc hai dÇm cã xe con ch¹y trªn ray ®Æt trªn hai dÇm thêng cã
thªm sµn thao t¸c ®Ó b¶o dìng vµ söa ch÷a.
Cæng trôc cã khÈu ®é díi 25m cã thÓ chÕ t¹o víi hai ch©n cøng (h×nh
1.6a), cæng trôc cã khÈu ®é lín thêng mét ch©n liªn kÕt cøng víi dÇm cßn
ch©n kia liªn kÕt khíp víi dÇm. Trªn s¬ ®å 1.6b,c cã ch©n cæng liªn kÕt
khíp víi dÇm. S¬ ®å 1.6b cã ch©n cæng bªn tr¸i liªn kÕt cøng víi dÇm cßn
ch©n cæng bªn ph¶i liªn kÕt khíp víi dÇm nhê khíp quay h×nh trô víi trôc
xoay n»m trong mÆt ph¼ng ngang. Víi s¬ ®å nµy ch©n cæng cã thÓ l¾c
quanh trôc th¼ng ®øng tíi 50 vÒ c¶ hai phÝa vµ gãc l¾c ®îc khèng chÕ
bëi khe hë gi÷a vá khíp phÝa díi vµ phÝa trªn. Trong trêng hîp nµy cæng
trôc bÞ x« lÖch do tèc ®é hai bªn kh«ng ®ång ®Òu nhau th× dÇm cÇu bÞ
uèn trong mÆt ph¼ng ngang.
c
d
b
l< 25000
a
c
b
H×nh 1.6
Nhîc ®iÓm nµy ®îc kh¾c phôc trong s¬ ®å 1.6c, ch©n cøng bªn tr¸i ®îc
liªn kÕt víi dÇm b»ng nót trît (nót B) cho phÐp dÇm cã thÓ xoay t¬ng ®èi
quanh vÊu ®Þnh vÞ th¼ng ®øng (nót C). Ch©n mÒm bªn ph¶i liªn kÕt víi
dÇm b»ng khíp cÇu cho phÐp xoay theo híng bÊt kú. Khi cæng trôc bÞ x«
lÖch th× dÇm cÇu kh«ng bÞ uèn vµ hoµn toµn tr¸nh ®îc kh¶ n¨ng bÞ kÑt.
3. Xe con cña cæng trôc
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 11 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
KÕt cÊu xe con cña cæng trôc rÊt ®a d¹ng tuú thuéc vµo kÕt cÊu cña
dÇm cÇu vµ t¶i träng n©ng cña cæng trôc.
Cæng trôc mét dÇm cã t¶i träng n©ng nhá thêng dïng pal¨ng ®iÖn ch¹y
däc ray treo ë díi dÇm. Lo¹i cæng trôc nµy thêng ®îc ®iÒu khiÓn tõ cabin
hoÆc hép nót bÊm tõ díi nÒn.
Cæng trôc hai dÇm cã t¶i träng n©ng lín thêng dïng xe con ch¹y trªn c¸c
ray ®Æt trªn hai dÇm. Mét sè cæng trôc cã xe con tùa hoÆc treo trªn hai
ray ®Æt díi dÇm (thêng lµ dÇm dµn kh«ng gian). Theo c¸ch dÉn ®éng cã
lo¹i xe con tù hµnh vµ xe con di chuyÓn nhê c¸p kÐo.
a
6 5 6
2 3 4 1
b
H×nh 1.7: s¬ ®å m¾c c¸p trªn xe con di chuyÓn b»ng c¸p kÐo
a. c¬ c©u n©ng vËt, b. c¬ cÊu di chuyÓn xe con
1,2. c¸c thiÕt bÞ ®iÒu chØnh lùc c¨ng c¸p kÐo
3. xe con, 4. cabin, 5. tang cña c¬ cÊu di chuyÓn
6. c¸c puly ®æi híng c¸p
C¬ cÊu di chuyÓn xe con b»ng c¸p kÐo thêng ®Æt ngoµi xe con (trªn
kÕt cÊu thÐp cña cæng trôc). S¬ ®å m¾c c¸p cña c¬ cÊu di chuyÓn xe
con nh h×nh 1.7b, hai ®Çu cña c¸p ®îc quÊn vµo tang theo chiÒu ngîc
nhau do ®ã khi tang quay th× mét ®Çu cuèn cßn mét ®Çu nh¶ ®¶m b¶o
cho xe con di chuyÓn ®îc. Tang cña c¬ cÊu nµy cã thÓ lµ tang thêng
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 12 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
hoÆc tang ma s¸t. Cabin ®iÒu khiÓn cã thÓ ®îc g¾n trªn xe con vµ di
chuyÓn cïng nã.
C¬ cÊu n©ng cña cæng trôc còng cã thÓ ®îc ®Æt trªn xe con hoÆc
ngoµi xe con (trªn kÕt cÊu thÐp cña cæng trôc). Khi ®Æt ngoµi xe con
(h×nh 1.7a), ®Ó ®¶m b¶o chiÒu cao n©ng kh«ng ®æi khi xe con di
chuyÓn th× c¸p n©ng v¾t qua c¸c puly trªn xe con vµ trªn côm mãc treo
sau ®ã ®i ra khái xe con vÒ phÝa cuèi dÇm cÇu vµ c¸p ®îc cè ®Þnh vµo
dÇm cuèi. Ph¬ng ¸n nµy cho phÐp gi¶m ®¸ng kÓ kÝch thíc vµ träng lîng
cña xe con do ®ã träng lîng cña dÇm cÇu còng gi¶m ®¸ng kÓ kho¶ng
20%. Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ¸n nµy lµ c¸p n©ng cã thÓ cã ®é vâng rÊt lín
khi xe con di chuyÓn kh«ng t¶i träng n©ng. §Ó kh¾c phôc nhîng ®iÓm
nµy, ngêi ta lµm c¸c con l¨n ®ì c¸p n©ng vµ t¨ng träng lîng cña côm mãc
treo.
4. C¬ cÊu di chuyÓn cæng trôc
ë mét sè cæng trôc nhá lo¹i cò c¬ cÊu di chuyÓn cæng trôc thêng dïng
ph¬ng ¸n dÉn ®éng chung vµ c¬ cÊu ®Æt trªn dÇm cÇu. Ph¬ng ¸n nµy tuy
gi¶m t¶i träng x« lÖch cæng song cång kÒnh, khã l¾p ®Æt vµ ®¾t nªn
hiÖn nay kh«ng dïng. HiÖn nay c¬ cÊu di chuyÓn cæng thêng dïng ph¬ng
¸n dÉn ®éng riªng. Trªn mçi ch©n cæng cã mét c¬ cÊu di chuyÓn riªng, sè
b¸nh xe chñ ®éng thêng kh«ng vît qu¸ 50% tæng sè b¸nh xe .
H×nh 1.8: c¸c s¬ ®å dÉn ®éng c¬ cÊu di chuyÓn cæng trôc
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 13 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
Cæng trôc hiÖn ®¹i thêng dïng c¬ cÊu di chuyÓn cã hép gi¶m tèc ®Æt
®øng hoÆc hép gi¶m tèc trôc vÝt - b¸nh vÝt vµ ®éng c¬ l¾p mÆt bÝch víi
hép gi¶m tèc. KÕt cÊu nµy võa gän nhÑ võa dÔ th¸o l¾p. Cæng trôc cì lín
thêng cã ch©n cæng tùa trªn c¸c b¸nh xe, sè b¸nh xe trªn mçi côm lµ hai
®Õn bèn b¸nh ®Ó gi¶m t¶i cho b¸nh. C¸c côm b¸nh xe thêng l¾p trªn c¸c
cÇu c©n b»ng ®Ó ®¶m b¶o lùc nÐn ®Òu trªn c¸c b¸nh xe. Ray di chuyÓn
cæng cã thÓ lµ mét hoÆc hai ray. Trªn h×nh 1.8 lµ c¸c s¬ ®å dÉn ®éng
cña c¬ cÊu di chuyÓn cæng.
Cæng trôc chñ yÕu lµm viÖc ngoµi trêi do ®ã cÇn ph¶i cã c¬ cÊu kÑp
ray ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong trêng hîp giã lín khi kh«ng lµm viÖc. ThiÕt
bÞ kÑp ray dÉn ®éng b»ng tay lµm viÖc t¬ng ®èi tin cËy song mÊt nhiÒu
thêi gian vµ nÆng nhäc, hiÖn nay phæ biÕn lo¹i kÑp ray dÉn ®éng b»ng
m¸y. Lo¹i nµy ho¹t ®éng tù ®éng nhê t¸c ®éng cña thiÕt bÞ ®o giã khi ¸p
lùc giã vît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp. Tuy nhiªn cæng trôc vÉn ph¶i cã thiÕt bÞ
kÑp ray dÉn ®éng b»ng tay ®Ò phßng thiÕt bÞ kÑp ray b»ng m¸y háng.
5. Mét sè d¹ng kÕt cÊu ®Æc biÖt cña cæng trôc
a. Cæng trôc tù l¾p dùng
H×nh 1.9: s¬ ®å l¾p dùng cæng trôc tù l¾p dùng
L¾p dùng cæng trôc lµ mét c«ng viÖc nÆng nhäc vµ tèn thêi gian. KÕt
cÊu cæng trôc tù l¾p dùng cho phÐp gi¶m nhÑ møc ®é nÆng nhäc vµ rót
ng¾n thêi gian l¾p dùng. Lo¹i cæng trôc nµy ngµy cµng ®îc sö dông réng
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 14 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
r·i. S¬ ®å l¾p dùng nh h×nh 1.9, t¶i träng n©ng cña cæng trôc tù l¾p dùng
thêng kh«ng vît qu¸ 20t.
b. Cæng trôc xÕp dì c«ngt¬n¬
Lo¹i cæng trôc nµy chuyªn dïng ®Ó xÕp dì c«ngt¬n¬ trong c¸c nhµ ga
bÕn c¶ng, kho b·i. §Æc ®iÓm chÝnh lµ dïng c¸c thiÕt bÞ mang chuyªn
dïng rót ng¾n thêi gian xÕp dì vµ gi¶m nhÑ søc lao ®éng. Cæng trôc xÕp
dì c«ngt¬n¬ thêng cã hai ®Çu c«ngx«n. Mét ®Çu c«ngx«n thêng ®Æt
trong nhµ kho chøa c«ngt¬n¬ mét ®Çu lµ ë b·i ®Ó c«ngt¬n¬. PhÇn phÝa
trong ch©n cæng thêng cã ray di chuyÓn ®Ó tµu ho¶ hoÆc c¸c ph¬ng
tiÖn kh¸c vµo ®Ó vËn chuyÓn hµng ho¸ ®Õn hoÆc ®i.
T¶i träng n©ng cña cæng trôc xÕp dì c«ngt¬n¬ thêng ®îc chän theo t¶i
träng cña c«ngt¬n¬ vµ thiÕt bÞ mang chuyªn dïng v× chóng kh¸ nÆng.
c. Cæng trôc phôc vô nhµ m¸y thuû ®iÖn
Cæng trôc nµy thêng ®îc dïng trong l¾p r¸p vµ vËn hµnh khai th¸c nhµ
m¸y thuû ®iÖn. Chóng thêng cã t¶i träng n©ng lín (tõ 100 - 500t) vµ cã
khÈu ®é dÇm cÇu kh«ng lín.
Cã thÓ chia cæng trôc trong nhµ m¸y thuû ®iÖn lµm 3 lo¹i:
- Cæng trôc dïng ®Ó l¾p r¸p vµ phôc vô c¸c thiÕt bÞ trong nhµ m¸y
thuû ®iÖn.
- Cæng trôc phôc vô c¸c thiÕt bÞ vµ n©ng h¹ cña ®Ëp.
- Cæng trôc ®Ó phôc vô l¾p r¸p cöa ®Ëp.
Cæng trôc trªn cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã c«ngx«n. C¬ cÊu n©ng cña
cæng trôc lo¹i nµy cã ®Æc ®iÓm lµ dïng hai tê n©ng ®Æt c¸ch nhau ®óng
b»ng chiÒu réng cña cöa ®Ëp vµ ®Ó tr¸nh kh¶ n¨ng bÞ kÑt cöa ®Ëp trong
khung dÉn híng cña nã, hai têi n©ng ph¶i ®ång ®Òu. Cöa ®Ëp trong c¸c
nhµ m¸y thuû ®iÖn ph¶i ®îc n©ng víi tèc ®é chËm. Cßn khi kh«ng n©ng
th× ph¶i cã tèc ®é nhanh ®Ó rót ng¾n thêi gian do vËy têi n©ng ph¶i cã
hai tèc ®é.
II. giíi thiÖu cæng trôc thiÕt kÕ
1. cÊu t¹o chung.
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 15 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
Víi nhiÖm vô thiÕt kÕ lµ cæng trôc cã søc n©ng Q=20/5t vµ khÈu ®é
L=30m ta lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ lµ cæng trôc hai dÇm xe con di
chuyÓn trªn ray ®Æt trªn hai dÇm. S¬ ®å h×nh chung cæng trôc thiÕt kÕ
nh h×nh 1.10.
Cæng trôc nµy ®îc thiÕt kÕ víi hai ch©n liªn kÕt khíp trô víi dÇm, víi
kÕt cÊu khíp sÏ gióp cho c«ng viÖc l¾p dùng ®¬n gi¶n h¬n, gi¶m thêi gian
do ®ã t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
33200
3 4 5
6
2
12000
1 8 7
30000
H×nh 1.10: cæng trôc thiÕt kÕ
1. Ch©n cøng, 2. cabin, 3. dÇm cæng, 4. xe con
5. sµn thao t¸c, 6. ch©n mÒm, 7. c¬ cÊu di chuyÓn
8. c¬ cÊu tang r¶i c¸p ®iÖn
2. KÕt cÊu thÐp cña cæng trôc thiªt kÕ
a. KÕt cÊu thÐp cña dÇm
DÇm cña cæng trôc lµ dÇm hép ®îc hµn tõ thÐp tÊm CT3. Trªn dÇm
chÝnh ë hai ®Çu cã dÇm nèi dïng ®Ó liªn kÕt cøng hai dÇm l¹i víi nhau
®¶m b¶o ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña cæng trôc. Ngoµi ra trªn mçi ®Çu dÇm
chÝnh con cã c¸c tai liªn kÕt dïng ®Ó liªn kÕt dÇm chÝnh víi ch©n c«ng.
PhÝa dÇm dïng ®Ó l¾p ch©n cøng cã ®é dµi lín h¬n so víi l¾p ch©n
mÒm.
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 16 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
Hai bªn dÇm cßn cã sµn thao t¸c dïng ®Ó söa ch÷a vµ b¶o hµnh m¸y.
1 2 3 4
H×nh 1.11: kÕt cÊu dÇm cÇu
1. tai liªn kÕt, 2. dÇm cÇu
3. dÇm nèi, 4. ray di chuyÓn xe con
b. KÕt cÊu thÐp ch©n cæng
Ch©n cæng trôc còng ®îc hµn tõ c¸c thÐp tÊm CT3. Ch©n cæng trôc
cã hai lo¹i ch©n cøng vµ ch©n mÒm. Ch©n mÒm cho phÐp cæng bï trõ
sai lÖch do chÕ t¹o vµ l¾p ®Æt. Ch©n cøng ®îc liªn kÕt cøng víi dÇm
b»ng bèn chèt, cßn ch©n mÒm liªn kÕt víi dÇm b»ng hai chèt.
C¸c ch©n cæng tùa trªn c¸c côm b¸nh xe, mçi bªn cã hai côm b¸nh xe vµ
chóng ®îc liªn kÕt víi nhau b»ng thanh gi»ng. V× t¶i träng n©ng lín nªn ®Ó
gi¶m t¶i träng t¸c dông vµo b¸nh xe ta bè trÝ hÖ b¸nh xe kÐp trªn mçi côm
b¸nh. Mçi bªn ch©n cæng ®îc bè trÝ mét c¬ cÊu di chuyÓn riªng.
Trªn ch©n cøng cßn cã bè trÝ hÖ tang cuèn c¸p ®iÖn, cabin ®iÒu
khiÓn vµ cÇu thang dÉn lªn sµn thao t¸c.
3. Xe con
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 17 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
Xe con sö dông trªn cæng trôc lµ xe con tiªu chuÈn ®îc lùa chon theo
¸tl¸t m¸y x©y dùng. Xe con di chuyÓn trªn ray ®Æt trªn hai dÇm cña cæng
trôc b»ng c¬ cÊu di chuyÓn riªng. Trªn xe con bè trÝ 3 c¬ cÊu chÝnh lµ: c¬
cÊu n©ng chÝnh Q=20t, c¬ cÊu n©ng phô Q= 5t vµ c¬ cÊu di chuyÓn xe
con.
C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña xe con:
- Tæng träng lîng xe con Qx= 8500 (kg)
- ChiÒu dµI: L= 3092 (mm)
- ChiÒu réng: B= 2670 (mm)
- ChiÒu cao: h= 1383 (mm)
- ChiÒu réng gi÷a 2 b¸nh xe: b = 2000 (mm)
- Kho¶ng c¸ch gi÷a 2 b¸nh xe: l = 2500 (mm)
- Kho¶ng c¸ch tõ t©m mãc ®Õn ray di chuyÓn xe con h1 = 1440 (mm)
a. C¬ cÊu n©ng chÝnh
S¬ ®å dÉn ®éng c¬ cÊu n©ng chÝnh cña cæng trôc nh h×nh 1.12
1 2 3 4
7
6
5
H×nh 1.12: c¬ cÊu n©ng chÝnh
1. ®éng c¬, 2. khíp nèi, 3. phanh, 4. hép gi¶m tèc
5. tang, 6. pal¨ng c¸p, 7. gèi ®ì trôc tang
C¸c th«ng sè cña c¬ cÊu n©ng chÝnh:
- T¶i träng n©ng Q= 20 (t)
- VËn tèc n©ng Vn= 9,82 (m/ph)
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 18 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
- §éng c¬ : lo¹i MTB 511-8
N = 30 (kw)
n = 720 (v/p)
- Hép gi¶m tèc: lo¹i PM650- II- 4M
i =31,65
- Phanh: lo¹i TKTT
Dp= 300 (mm)
Mp= 8000 (kgcm)
- Tang kÐp: Dt = 500 (mm)
- C¸p thÐp: Lc= 120 (m)
Lùc t¸c dông trªn mét sîi c¸p P = 2710 (kg)
Sè nh¸nh c¸p: 8 nh¸nh
b. C¬ cÊu n©ng phô
S¬ ®å c¬ cÊu n©ng phô nh h×nh 1.13
1 2 3 4
7
6
5
H×nh 1.13: c¬ cÊu n©ng phô
1. ®éng c¬, 2. khíp nèi, 3. phanh, 4. hép gi¶m tèc
5. tang, 6. pal¨ng c¸p, 7. gèi dì trôc tang
C¸c th«ng sè cña c¬ cÊu n©ng phô:
- T¶i träng n©ng Q= 5 (t)
- VËn tèc n©ng Vn= 19,8 (m/ph)
- §éng c¬ : lo¹i MTB 411-8
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 19 -
- Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp
N = 16 (kw)
n = 710 (v/ph)
- Hép gi¶m tèc: lo¹i PM500- IV- 4M
i = 23,34
- Phanh: lo¹i TKTT
Dp= 300 (mm)
Mp= 8000 (kgcm)
- Tang kÐp: Dt = 400 (mm)
- C¸p thÐp: Lc= 63 (m)
Lùc t¸c dông trªn mét sîi c¸p P = 1380 (kg)
Sè nh¸nh c¸p: 4 nh¸nh
c. c¬ cÊu di chuyÓn xe con
C¬ cÊu di chuyÓn xe con nh h×nh 1.14:
1 2 3 4
7 6 5
H×nh 1.14: c¬ cÊu di chuyÓn xe con
1. ®éng c¬, 2. phanh, 3. khíp nèi, 4. hép gi¶m tèc
5. b¸nh xe di chuyÓn, 6. khíp nèi trôc
7. gèi ®ì trôc b¸nh xe
C¸c th«ng sè cña c¬ cÊu di chuyÓn xe con:
- VËn tèc di chuyÓn xe con Vx= 38,4 (m/ph)
- §éng c¬ : lo¹i MT 21-6
N = 5 (kw)
n = 945 (v/ph)
- Hép gi¶m tèc: lo¹i B400
Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 20 -
nguon tai.lieu . vn
