Xem mẫu
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đồ án môn học này, tôi đã nhận được
sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô
trường Đại học Trà Vinh.
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quí thầy cô
trường Đại học Trà Vinh, đặc biệt là những thầy cô đã tận
tình dạy bảo cho tôi trong suốt thời gian học tập tại trường.
Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Thầy Mã Học
Nhân đã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn
nghiên cứu giúp tôi hoàn thành đồ án môn học.
Bên cạnh đó, tôi nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của
các bạn bè đã có những nhận xét, đánh giá, trao đổi và cung
cấp cho tôi nhiều tài liệu tham khảo bổ ích giúp tôi hoàn
thành tốt đồ án.
Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng để hoàn thiện đồ án
bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của mình, tuy nhiên
không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được
những đóng góp quí báu của quí thầy cô và các bạn.
Trà Vinh, ngày 31 tháng 12 năm 2013
Sinh viên
Ngô Văn Nhân
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 1
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
MỤC LỤC
CHƯƠNG I: PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................3
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.............................................................................................3
2. MỤC TIÊU CHỌN ĐỀ TÀI......................................................................................3
3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................................................................3
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................3
CHƯƠNG II: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ NGUỒN XUNG.....................................4
2.1. KHÁI NIỆM NGUỒN XUNG...............................................................................4
2.2. PHÂN LOẠI NGUỒN XUNG...............................................................................4
2.2.1 Nguồn xung kiểu : Buck.....................................................................................4
2.2.2 Nguồn xung kiểu : Boot....................................................................................6
2.2.3 Nguồn xung kiểu : Flyback...............................................................................9
2.2.4 Nguồn xung kiểu : Push-Pull.........................................................................11
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
CHƯƠNG III: KHỐI NGUỒN XUNG TIVI CRT..................................................13
3.1 TỔNG QUÁT VỀ KHỐI NGUỒN TIVI MẦU...................................................14
3.1.1 Chức năng của khối nguồn tivi màu..............................................................14
3.1.2 chỉ tiêu kỹ thuật của nguồn tivi mầu.............................................................14
3.1.3 Nguyên tắc của các bộ nguồn công suất lớn nói chung và tivi màu nói riêng
...................................................................................................................................15
..................................................................................................................................................
3.1.4 Sơ đồ tổng quát của khối nguồn tivi mầu....................................................15
3.2 KHỐI NGUỒN XUNG..........................................................................................17
3.2.1 Mạch đầu vào của nguồn xung...............................................................17
3.2.2 Nguồn xung(nguồn Switching).......................................................................19
3.2.2.1 Mạch tạo nguồn xung..................................................................................19
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 2
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
3.2.2.2 Mạch hồi tiếp để giữ điện áp ra.................................................................21
3.2.2.3 Các mạch bảo vệ..........................................................................................24
CHƯƠNG III: PHẦN KẾT LUẬN..........................................................................26
TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................26
CHƯƠNG I: PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Nguồn xung đang được dùng rất phổ biến bởi nó có ưu điểm là hiệu suất biến
đổi năng lượng cao và khả năng thay đổi linh hoạt trong thiết kế.Chẳng hạn như có
thể có nhiều đầu ra (output Voltage) với nhiều cực khác nhau từ một đầu vào
đơn(single Input voltage), khả năng ổn định áp tại ngõ ra, hạn chế tổn hao công suất
đến mức tối thiểu, tránh nhiễu nguồn do hiện tượng dội áp và còn nhiều h ơn n ữa
……. Sao đây em xin giới thiệu “ Khối nguồn xung tivi CRT “, mà em đã tìm hiểu và
nghiên cứu cho đồ án của mình.
2. Mục tiêu chọn đề tài.
Tìm hiểu và nghiên cứu nguyên lý hoạt động của nguồn xung trên các máy
Tivi, hiểu được nguồn xung của Tivi CRT ,cũng như sẽ hiểu được nguyên lý
chung của các nguồn điện trên các thiết bị điện tử khác...
3. Phạm vi nghiên cứu.
Chỉ nghiên cứu “Khối nguồn xung tivi CRT”….
4. Phương pháp ghiên cứu:
Phương pháp thu thập số liệu, giả thiết nghiên cứu, thu thập thong tin, xử lí
kết quả nghiên cứu ……..
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 3
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
CHƯƠNG II:
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ NGUỒN XUNG
2.1. KHÁI NIỆM NGUỒN XUNG.
- Mạch nguồn xung (còn gọi là nguồn ngắt/mở - switching) là mạch
nghịch lưu thực hiện việc chuyển đổi năng lượng điện một chiều thành năng
lượng điện xoay chiều và ngược lại,có thể tăng hoặc giảm điện áp tùy theo nhu
cầu của người sử dụng.
2.2. PHÂN LOẠI NGUỒN XUNG.
Nguồn xung hiện nay có rất nhiều loại khác nhau nhưng nó được chia
thành 2 nhóm nguồn : Cách ly và không cách ly
* Nhóm nguồn không cách ly :
+ Boot
+ Buck
+ Buck – Boot
* Nhóm nguồn cách ly :
+ flyback
+ Forward
+ Push-pull
+ Half Bridge
+ .......
Mỗi loại nguồn trên đều có những ưu nhược điểm khác nhau. Nên tùy
theo yêu cầu của nguồn mà ta chọn các kiểu nguồn xung như trên. Sau đây là
nguyên tắc hoạt động của từng bộ nguồn trên mình chỉ nói về các bộ nguồn hay
dùng trong thực tế :
2.2.1 Nguồn xung kiểu : Buck
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 4
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
Đây là kiểu biến đổi nguồn cho điện áp đầu ra nhỏ hơn so với điện áp
đầu vào tức là Vin
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
Điện áp đầu ra được tính như sau :
Vout = Vin * (ton/(ton+toff) = Vin* D ( với D là độ rộng xung %)
Với ton, toff lần lượt là thời gian mở và thời gian khóa của van
Đối với kiểu nguồn Buck này thì cho công suất đầu ra rất lớn so với công suất
đầu vào vì sử dụng cuộn cảm, tổn hao công suất thấp. Do vậy nên nguồn buck
được sử dụng nhiều trong các mạch giảm áp nguồn DC. ví dụ như từ điện áp
100VDC mà muốn hạ xuống 12VDC thì dùng nguồn Buck là hợp lý.
Dưới đây là một ứng dụng của nguồn Buck trong việc tạo ra nguồn 3.3V
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 6
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
Mạch dùng LM3485 để tạo xung đóng cắt van.Mạch có thể điều chỉnh
đựoc điện áp đầu ra, có phản hổi để ổn định điện áp
2.2.2 Nguồn xung kiểu : Boot
Kiểu dạng nguồn xung này cho điện áp đầu ra lớn hơn điện áp đầu vào :
Vin < Vout
Xét một mạch nguyên lý như sau :
Mạch có cấu tạo nguyên lý khá đơn giản. Cũng dùng một nguồn đóng cắt,
dùng cuộn cảm và tụ điện. Điện áp đầu ra phụ thuộc vào điều biến độ rộng
xung và giá trị cuộn cảm L
Khi "Swich On" được đóng lại thì dòng điện trong cuộn cảm được tăng
lên rất nhanh, dòng điện sẽ qua cuộn cảm qua van và xuống đất. Dòng điện
không qua diode và tụ điện phóng điện cung cấp cho tải. Ở thời điểm này thì tải
được cung cấp bởi tụ điện. Chiều của dòng điện như trên hình vẽ
Khi "Switch Off" được mở ra thì lúc này ở cuối cuộn dây xuất hiện với 1
điện áp bằng điện áp đầu vào. Điện áp đầu vào cùng với điện áp ở cuộn cảm
qua diode cấp cho tải và đồng thời nạp cho tụ điện. Khi đó điện áp đầu ra sẽ lớn
hơn điện áp đầu vào, dòng qua tải được cấp bởi điện áp đầu vào. Chiều của
dòng điện được đi như hình vẽ!
Điện áp ra tải còn phụ thuộc giá trị của cuộn cảm tích lũy năng l ượng và
điều biến độ rộng xung (điều khiển thời gian on/off). Tần số đóng cắt van là khá
cao hàng Khz để triệt nhiễu công suất và tăng công suất đầu ra.Dòng qua van
đóng cắt nhỏ hơn dòng đầu ra.Van công suất thường là Transior tốc độ cao,
Mosfet hay IGBT... Diode là diode xung, công suất
Công thức tính các thông số đầu ra của nguồn Boot như sau :
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 7
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
Ipk = 2 x Iout,max x (Vout / Vin,min)
Tdon = (L x Ipk) / (Vout - Vin)
Điện áp đầu ra được tính như sau :
Vout = ((Ton / Tdon) + 1) x Vin
Với : Ton là thời gian mở của Van
Ipk là dòng điện đỉnh
Trong nguồn Boot thì điện áp đầu ra lớn hơn so với điện áp đầu vào do đó
công suất đầu vào phải lớn hơn so vói công suất đầu ra. Công suất đầu ra phụ
thuộc vào cuộn cảm L.Hiệu suất của nguồn Boot cũng khá cao nên đ ược dùng
nhiều trong các mạch nâng áp do nó truyền trực tiếp nên công suất c ủa nó r ất
lớn.
Ví dụ như mạch biến đổi từ nguồn 12VDC lên 310VDC chả hạn.
Nguồn boost có 2 chế độ:
- Chế độ không liên tục: Nếu điện cảm của cuộn cảm quá nhỏ, thì trong
một chu kỳ đóng cắt, dòng điện sẽ tăng dần nạp năng lượng cho điện cảm rồi
giảm dần, phóng năng lượng từ điện cảm sang tải. Vì điện cảm nhỏ nên năng
lượng trong điện cảm cũng nhỏ, nên hết một chu kỳ, thì năng lượng trong điện
cảm cũng giảm đến 0. Tức là trong một chu kỳ dòng điện sẽ tăng từ 0 đ ễn max
rồi giảm về 0.
- Chế độ liên tục: Nếu điện cảm rất lớn, thì dòng điện trong 1 chu kỳ
điện cảm sẽ không thay đổi nhiều mà chỉ dao động quanh giá trị trung bình.Chế
độ liên tục có hiệu suất và chất lượng bộ nguồn tốt hơn nhiều chế đ ộ không
liên tục, nhưng đòi hỏi cuộn cảm có giá trị lớn hơn nhiều lần.
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 8
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
Một ứng dụng của mạch nguồn Boot
Đây là mạch tạo được điện áp đầu ra lớn hơn đầu vào từ 12VDC lên
được
24VDC. Sử dụng IC dao động
2.2.3 Nguồn xung kiểu : Flyback
Đây là kiểu nguồn xung truyền công suất dán tiếp thông qua biến áp. Cho
điện áp đầu ra lớn hơn hay nhỏ hơn điện áp đầu vào. Từ một đầu vào có thể cho
nhiều điện áp đầu ra
Sơ đồ nguyên lý như sau :
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 9
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
Mạch có cấu tạo bởi 1 van đóng cắt và 1 biến áp xung. Biến áp dùng đ ể
truyền công suất từ đầu vào cho đầu ra. Điện áp đầu ra phụ thuộc vào băm xung
PWM và tỉ số truyền của lõi
Như chúng ta đã biết chỉ có dòng điện biến thiên mới tạo được ra từ thông
và tạo được ra sức điện động cảm ứng trên các cuộn dây trên biến áp. Do đây là
điện áp một chiều nên dòng điện không biến thiên theo thời gian do đó ta phải
dùng van đóng cắt liên tục để tạo ra được từ thông biến thiên.
Khi "Switch on " được đóng thì dòng điện trong cuộn dây sơ cấp tăng dần
lên. Cực tính của cuộn dây sơ cấp có chiều như hình vẽ và khi đó bên cuộn dây
thứ cấp sinh ra một điện áp có cực tính dương như hình vẽ. Điện áp ở sơ cấp
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 10
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
phụ thuộc bởi tỷ số giữa cuộn dây sơ cấp và thứ cấp. Lúc này do diode chặn nên
tải được cung cấp bởi tụ C
Khi "Switch Off" được mở ra. Cuộn dây sơ cấp mất điện đột ngột lúc đó
bên thứ cấp đảo chiều điện áp qua Diode cung cấp cho tải và đồng thời nạp
điện cho tụ
Trong các mô hình của nguồn xung thì nguồn Flybach được sử dụng nhiều
nhất bởi tính linh hoạt của nó, cho phép thiết kế được nhiều nguồn đầu ra với 1
nguồn đầu vào duy nhất kể cả đảo chiều cực tính. Các bộ biến đổi kiểu Flyback
được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống sử dụng nguồn pin hoặc acqui, có một
nguồn điện áp vào duy nhất để cung cấp cho hệ thống cần nhiều cấp điện
áp(+5V,+12V,-12V) với hiệu suất chuyển đổi cao.Đặc điểm quan trọng của bộ
biến đổi Flyback là pha(cực tính) của biến áp xung được biểu diễn bởi các d ấu
chấm trên các cuộn sơ cấp và thứ cấp (trên hình vẽ)
Công thức tính toán cho nguồn dùng Flyback
Vout=Vin x (n2/n1) x (Ton x f) x (1/(1-(Ton x f)))
với :
n2 = cuộn dây thứ cấp của biến áp
1 = Cuộn dây sơ cấp biến áp
Ton = thời gian mở của Q1 trong 1 chu kì
f là tần số băm xung (T=1/f = (Ton + Toff))
Nguồn xung kiểu Flyback hoạt động ở 2 chế độ : Chế độ liên tục (dòng
qua thứ cấp luôn > 0) và chế độ gián đoạn (dòng qua thức cấp luôn bằng 0)
Một mạch ứng dụng nguồn dùng Flyback như sau:
Đây là mạch nâng ấp dùng nguồn chuyển đổi flyback. Điện áp đầu vào
12V cho đầu ra tới 180V. Sử dụng IC555 và có ổn định điện áp đầu ra
2.2.4 Nguồn xung kiểu : Push-Pull
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 11
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
Đây là dạng kiểu nguồn xung được truyền công suất gián tiếp thông qua
biến áp, cho điện áp đầu ra nhỏ hơn hay lớn hơn so với điện áp đầu vào. từ một
điện áp đầu vào cũng có thể cho nhiều điện áp đầu ra. Nó đ ược gọi là nguồn
đẩy kéo
Xét sơ đồ nguyên lý sau :
Đối với nguồn xung loại Push-Pull này thì dùng tới 2 van để đóng cắt biến
áp xung và mỗi van dẫn trong 1 nửa chu kì. Nguyên tắc cũng gần giống với
nguồn flyback
Khi A được mở B đóng thì cuộn dây Np ở phía trên sơ cấp có điện đồng
thời cảm ứng sang cuộn dây Ns phía trên ở thứ cấp có điện và điện áp sinh ra có
cùng cực tính. Dòng điện bên thứ cấp qua Diode cấp cho tải. Như trên hình vẽ
Khi B mở và A đóng thì cuộn dây Np ở phía dưới sơ cấp có điện đồng thời cảm
ứng sang cuộn dây Ns phía dưới thứ cấp có điện và điện áp này sinh ra cũng cùng
cực tính. Như trên hình vẽ
Với việc đóng cắt liên tục hai van này thì luôn luôn xuất hiện dòng điện
liên tục trên tải. Chính vì ưu điểm này mà nguồn Push Pull cho hiệu suất biến
đổi là cao nhất và được dùng nhiều trong các bộ nguồn như UPS, Inverter...
Công thức tính cho nguồn Push-Pull
Vout = (Vin/2) x (n2/n1) x f x (Ton,A + Ton,B)
Với :
Vout=Điện áp đầu ra –V
Vin= Điện áp đầu vào - Volts
n2=0.5 x cuộn dây thứ cấp. Tức là cuộn dây thứ cấp sẽ quấn sau đó chia
1/2. Đợn vị tính bằng Vòng
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 12
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
n1=Cuộn dây sơ cấp
f = Tần số đóng cắt – Hertz
Ton,A = thời gian mở Van A – Seconds
Ton,B = Thời gian mở Van B – Seconds
Một số lưu ý khi dùng nguồn đẩy kéo:
+ Trong 1 thời điểm thì không được cả hai van A và B cùng dẫn. Mỗi van
chỉ được dẫn trong 1 nửa chu kì. Khi van này mở thì van kia phải đóng và ngược
lại
+ Thời gian mở các van phải chính xác, giữa 2 van cần phải có thời gian
chết để đảm bảo cho hai van không dẫn cùng
Tham khảo một sơ đồ ứng dụngh mạch Push-Pull
Trong mạch này thì nguồn đẩy kéo chỉ giữa chức năng là nâng điện áp từ
12V lên tới 310V. TL494 làm chức năng tạo xung đóng cắt có thời gian chết đển
điều khiển các van đóng cắt.
CHƯƠNG III
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 13
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
KHỐI NGUỒN XUNG TIVI CRT
3. 1 Tổng quát về khối nguồn
3.1.1 Chức năng của khối nguồn Ti vi mầu
Sơ đồ cung cấp điện của bộ nguồn .
Nhiệm vụ của khối nguồn là cung cấp điện áp cho vi xử lý và khối quét
dòng hoạt động, đầu ra của nguồn là hai điện áp B1 = 110V và B2 = 12V là hai
điện áp một chiều bằng phẳng và ổn định .
- Nguồn 110 cung cấp cho cao áp và tầng kích dòng
- Nguồn 12V cung cấp cho dao động dòng và ổn áp qua IC LA7805 xuống
5V cung cấp cho vi xử lý
Điện áp đầu vào của nguồn có tầm thay đổi rộng từ 90V đến 280V AC
3.1.2 Chỉ tiêu kỹ thuật của nguồn Ti vi mầu :
• Điện áp vào là nguồn xoay chiều thay đổi tử 90 => 280V
• Điện áp đầu ra là hai hoặc nhiều nguồn một chiều bằng phẳng không thay
đổi khi điện áp vào thay đổi và dòng tiêu thụ thay đổi.
• Công suất cung cấp khoảng 100W và biến đổi gấp 10 lần giữa chế độ chờ
( khoảng 10W) với chế độ máy hoạt động ( khoảng 100W)
• Kích thước gọn nhẹ, khả năng cho công suất lớn.
Để đạt được chỉ tiêu kỹ thuật trên, nguồn Ti vi mầu không thể sử dụng
các bộ nguồn tuyến tính như ta đã từng thấy trong Ti vi đen trắng được
Giả thiết nguồn Ti vi mầu có cấu tạo như nguồn Ti vi đen trắng :
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 14
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
• Ta biết rằng bộ nguồn Ti vi đen trắng chỉ cho công suất khoảng 30W nhưng
đã có trọng lượng khoảng 2Kg, vậy nếu để có công suất khoảng 100W thì trọng
lượng sẽ là 6Kg , điều ấy không phù hợp với tiêu chuẩn gọn nhẹ .
• Nếu sử dụng nguồn tuyến tín, điện áp đầu vào chỉ có thể lớn hơn và lớn hơn
không qua 50% điện áp ra, như vậy không thoả mãn tiêu chuẩn là điện áp vào là dải
rộng.
• Chính vì các lý do trên mà bộ nguồn Ti vi mầu và các thiết bị điện tử khác có
công suất tiêu thụ lớn không sử dụng nguồn ổn áp tuyến tính.
3.1.3 Nguyên tắc của các bộ nguồn có công suất lớn nói chung và nguồn Ti
vi mầu nói riêng .
• Để thoả mãn được hai tiêu chuẩn là gọn nhẹ và cho công suất lớn , vừa giảm
kích thước và trọng lượng, vừa tăng công suất người ta làm như sau :
Nguyên tắc hoạt động của các bộ nguồn xung
Điện áp xoay chiều 50Hz được chỉnh lưu và lọc phẳng thành điện áp một
chiều, sau đó được ngắt mở thông qua công tắc điện tử với tần rất cao khoảng
15KHz đến 30KHz , sau đó người ta mới đưa điện áp xoay chiều cao tần này đi
qua biến áp xung, khi hoạt động ở tần số cao thì biến áp xung cho công xuất rất
mạnh, bởi vì tần số hoạt động của biến áp tỷ lệ với công xuất , chỉ cần một
biến áp có trọng lượng khoảng 0,2Kg nhưng có thể cho công xuất trên 100W =>
đó là nguyên tắc cơ bản của nguồn xung được sử dụng trong Ti vi mầu.
3.1.4 Sơ đồ tổng quát của khối nguồn Ti vi mầu :
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 15
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
Khối nguồn có thể chia làm hai phần chính :
Phần mạch đầu vào : Hầu hết các bộ nguồn xung đều có mạch đầu vào
giống nhau, mạch có nhiệm vụ cung cấp nguồn một chiều DC phẳng và sạch cho
nguồn xung, phẳng là không còn gợn xoay chiều, sạch là không có can nhiễu, mạch
đầu vào bao gồm các mạch:
- Mạch lọc nhiễu : Lọc bỏ nhiễu cao tần bám theo đường dây không cho lọt
vào nguồn xung .
- Mạch chỉnh lưu và lọc : Đổi điện áp xoay chiều AC 50Hz thành điện áp một
chiều DC phẳng , điện áp DC thu được bằg 1,4AC, khi ta cắm 220V AC ta thu được
điện áp khoảng 300V DC. Một số máy có mạch chỉnh lưu nhân đôi tự động khi ta
cắm điện AC 110V ta vẫn thu được 300V DC .
- Mạch khử từ : Khử từ dư trên đèn hình ( mạch này không có liên quan đến
sự hoạt động của nguồn ).
Phần nguồn xung : Phần nguồn xung có nhiều loại khác nhau nhưng về cơ
bản chúng có 3 mạch chính :
- Mạch tạo dao động : Có nhiệm vụ tạo xung dao động để điều khiển đèn công
xuất đóng mở , tạo thành điện áp xoay chiều đưa vào biến áp xung .
- Mạch hồi tiếp để ổn định áp ra : Mạch dao động chỉ tạo ra điện áp ra nhưng
điện áp ra không cố định . Mạch hồi tiếp có nhiệm vụ giữ cho điện áp ra không đ ổi
khi điện áp vào thay đổi hoặc dòng tiêu thu thay đổi .
- Mạch bảo vệ : Có nhiệm vụ bảo vệ đèn công xuất nguồn khi phụ tải bị
chập hoặc điện áp đầu vào tăng cao, và bảo vệ các mạch phía sau khi khối nguồn ra
điện áp quá mạnh .
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 16
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
- Đèn công xuất : Có nhiệm vụ ngắt mở để tạo thành dòng điện xoay chiều tần
số cao chạy qua biến áp xung. đèn công xuất đồng thời là đèn tham gia dao động nếu
nguồn dao động sử dụng kiểu dao động nghẹt, không tham gia dao động nếu nguồn
sử dụng dao động đa hài.
3.2 Khối nguồn xung
3.2.1 Mạch đầu vào của bộ nguồn
Sơ đồ mạch đầu vào của khối nguồn
• SW là công tắc tắt mở chính , Fuse là cầu chì .
• C1, T1, C2 là mạch lọc nhiều cao tần ( mạch mầu tím )
• TH ( Themmistor ) là điện trở khử từ, Degauss là cuộn dây khử từ
• R1 là điện trở sứ hạn dòng hạn chế dòng nạp vào tụ, D1 - D4 là mạch chỉnh
lưu cầu, C3 là tụ lọc nguồn chính .
* Mạch lọc nhiễu cao tần
Nhiễu cao tần bám theo nguồn điện được
loại bỏ sau khi đi qua mạch lọc nhiễu
Hình ảnh khối nguồn Ti vi mầu :
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 17
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
Hình ảnh khối nguồn Ti vi mầu JVC
* Mạch chỉnh lưu nhân đôi tự động .
Mạch chỉnh lưu nhân đôi tự động sử dụng ở một số loại
nguồn như nguồn JVC, nguồn National, nguồn Panasonic
* Mạch chỉnh lưu nhân 2 : Nếu ta dùng 2 tụ lọc có điện dung bằng
nhau đấu nối tiếp, khi ta đấu điểm giữa của hai tụ lọc vào một đầu của nguồn
xoay chiều AC thì ta sẽ thu được điện áp DC đầu ra tăng gấp 2 lần .
* Nguyên lý hoạt động của mạch nhân 2 tự động :
• Khi cắm điện AC 220 thì mạch chỉnh lưu bình thường
• Khi cắm điện AC 130V trở xuống thì mạch tự động nhân 2
• Để thực hiện chức năng trên người ta phải lắp một mạch dò áp để phát hiện
điện áp thấp và mạch công tắc nối từ điểm giữa hai tụ với một đầu điện áp AC, khi
áp AC vào < 130V thì mạch dò áp xuất hiện áp điều khiển đ ưa tới đóng mạch công
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 18
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
tắc, mạch công tắc trong thực tế thường sử dụng đèn Thiristor là Diode có điều
khiển
3.2.2 Nguồn xung (Nguồn Switching)
Nguồn xung còn gọi là nguồn Switching ( Ngắt mở ) hay nguồn dải rộng ,
là nguồn có dòng điện đi qua biến áp thay đổi đột ngột tạo thành điện áp ra có
dạng xung điện - gọi là nguồn xung. Điện áp cung cấp cho nguồn là áp một
chiều được ngắt mở tạo thành dòng xoay chiều cao tần đi qua biến áp - gọi là
nguồn Switching ( Ngắt mở ) . Nguồn có khả năng điều chỉnh điện áp đầu vào
rất rộng từ 90V đến 280V AC - gọi là nguồn dải rộng .
Bất kể nguồn xung nào cũng có 3 mạch điện cơ bản sau đây :
• Mạch tạo dao động .
• Mạch hồi tiếp để ổn định áp ra .
• Mạch bảo vệ .
Sau đây ta sẽ xét từng mạch cụ thể :
3.2.2.1. Mạch tạo dao động
a) Nhiệm vụ :
Nhiệm vụ của mạch tạo dao động là tạo ra xung điện để điều khiển đèn
công xuất ngắt mở => tạo thành dòng điện xoay chiều tần số cao chạỵ qua biến
áp => cho ta điện áp thứ cấp .
Nếu không có mạch dao động đồng nghĩa với đèn công xuất không
hoạt động đồng nghĩa với không có điện áp ra trên các cuộn thứ cấp
Mạch tạo dao động có nhiệm vụ tạo ra xung
điện điều khiển đèn công xuất đóng mở
Trong nguồn Ti vi mầu người ta có thể sử dụng mạch dao động nghẹt
hoặc mạch dao động đa hài .
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 19
- Trường Đại học Trà Vinh SVTH: Ngô Văn Nhân
b) Nguồn sử dụng mạch dao động nghẹt
Mạch dao động nghẹt có cấu tạo như sau :
Cấu tạo của mạch dao động nghẹt trong nguồn xung
Các linh kiện không thể thiếu của mạch dao động nghẹt là :
• Điện trở mồi ( R1 ) có giá trị lớn khoảng 470K , có nhiệm vụ mồi cho đèn
Q1 dẫn .
• Tụ hồi tiếp ( C1) : đưa điện áp từ cuộn hồi tiếp về để chuyển trạng thái đèn
Q1 từ đang dẫn => sang trạng thái ngắt, Điện trở hồi tiếp (R2) : hạn chế dòng hồi
tiếp đi qua tụ C1 .
• Đèn công xuất Q1 : Tạo dòng điện ngắt mở đi qua cuộn sơ cấp biến áp, dòng
điện ngắt mở này tạo thành từ trường cảm ứng lên cuộn hồi tiếp đ ể tạo ra điện áp
hồi tiếp - duy trì dao động, đồng thời cảm ứng lên cuộn thứ cấp để tạo thành điện
áp đầu ra .
• Trong nguồn sử dụng dao động nghẹt, Đèn công xuất Q1 vừa tham gia dao
động vừa đóng vai trò như một công tắc ngắt mở , đèn công xuất của nguồn dao
động nghẹt là đèn BCE
Hỏng các linh kiện của mach
c) Nguồn sử dụng mạch dao động đa hài ( IC dao động )
Dao động đa hài là mạch dao động không có sự tham gia của cuộn dây,
mạch dao động đa hài thường sử dụng IC kết hợp với điện trở, tụ điện để tạo
thành dao động, đèn công xuất trong nguồn dao động đa hài không tham gia dao động
và sử dụng đèn Mosfet để ngắt mở .
GVHD: MÃ HỌC NHÂN Trang 20
nguon tai.lieu . vn