Xem mẫu

  1. Lý luận Giáo dục thể chất và Thể thao trường học “ĐIỂM SÁNG” VỀ NĂNG LỰC NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM CỦA ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THỂ DỤC THỂ THAO HÀ NỘI ThS. Hà Thị Kim Oanh – Trường ĐH Sư phạm TDTT Hà Nội Tóm tắt: Năng lực nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giảng viên tạo nên chất lượng đào tạo theo mục tiêu dạy học và giáo dục và phát triển nghề nghiệp đáp ứng nhu cầu của xã hội. Chính vì thế, chúng tôi nhấn mạnh “điểm sáng” về năng lực nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giảng viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Hà Nội. Từ đó, đề xuất một số biện pháp nâng cao năng lực nghiệp vụ sư phạm ở đội ngũ giảng viên nhà trường. Bốn biện pháp được chúng tôi đề xuất đó là: Biện pháp nâng cao kỹ năng giáo dục sinh viên cho giảng viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Hà Nội qua mỗi giờ giảng; Biện pháp nâng cao kỹ năng dạy học cho giảng viên;Biện pháp nâng cao hứng thú rèn luyện nghiệpvụ sư phạm cho mỗi giảng viên nhà trường thông qua các phong trào thi giảng ở giảng viên trong phạm vi toàn trường; Biện pháp nâng cao kỹ năng dự kiến và xử lý tình huống sư phạm trong hoạt động dạy học và giáo dục. Từ khóa: Năng lực, nghiệp vụ sư phạm, giảng viên. Abstract: The pedagogical professional capacity of the lecturers creates the quality of training according to the goals of teaching and education and professional development to meet the needs of society. Therefore, we emphasize the "bright spot" of the pedagogical competence of the teaching staff of Hanoi University of Physical Education and Sports. From there, propose some measures to improve the pedagogical professional capacity of the school's lecturers. Four measures are proposed by us: Measures to improve student education skills for lecturers of Hanoi University of Physical Education and Sports through each teaching hour; Measures to improve teaching skills for lecturers; Measures to raise interest in pedagogical training for each school teacher through lectures at lecturers throughout the school; Measures to improve the skills of anticipating and handling pedagogical situations in teaching and educational activities. Key words: Competency, pedagogy, lecturer. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Năng lực nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giảng viên bao gồm năng lực dạy học, năng lực giáo dục và năng lực phát triển nghề nghiệp. Đó là tổ hợp những kiến thức, kỹ năng, thái độ và giá trị nghề nghiệp thiết yếu đảm bảo cho người giảng viên thực hiện thành công quá trình dạy học – giáo dục sinh viên. Điều này là một trong những điểm mạnh của nhà trường đại học sư phạm đào tạo giáo viên phổ thông. Bởi “một học trò giỏi không thể thiếu một thầy giáo giỏi, người thầy giáo là người quyết định chất lượng đào tạo”. Đã có một số công trình nghiên cứu liên quan như Đề tài cấp Bộ của trường năm 2004 “Xây dựng hệ thống đánh giá năng lực nghiệp vụ, kỹ năng chuyên môn cho sinh viên hệ đại học Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Hà Tây” do Đào Ngọc Dũng và các cộng sự tiến hành đã xác định năng lực nghiệp vụ sinh viên sư phạm thể dục thể thao; Kiều Tất vinh (2007) với luận án tiến sĩ giáo dục học “Nghiên cứu các giải pháp nâng cao năng lực sư phạm cho sinh viên trường đại học sư phạm thể dục thể thao Hà Tây”... Trường ĐHSP Thể dục Thể thao Hà Nội, với quy trình đào tạo song song giữa học thuật và kỹ năng PROCEEDINGS OF INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE 11/2021 17
  2. Lý luận Giáo dục thể chất và Thể thao trường học chuyên ngành (giáo dục thể chất), đội ngũ giảng viên nhà trường đã thực sự bắt tay vào công tác rèn luyện nghiệp vụ sư phạm hình thành kỹ năng cho sinh viên ngay từ năm đầu tới khi ra trường. Song việc nâng cao hơn nữa năng lực nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ giảng viên nhà trường là đáp ứng yêu cầu tất yếu của sự phát triển, đảm bảo đáp ứng chuẩn đầu ra cho giáo viên giáo dục thể chất tương lai ở các nhà trường phổ thông có chất lượng tốt và ngày càng tốt hơn. Bởi lẽ, mối liên quan giữa năng lực nghiệp vụ sư phạm của giảng viên với chất lượng đào tạo giáo viên (hình thành và phát triển năng lực nghề nghiệp đặc biệt là năng lực sư phạm của sinh viên) là rất biện chứng, là hệ quả tất yếu quá trình giáo dục sư phạm….Nhấn mạnh “điểm sáng” về năng lực nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giảng viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Hà Nội, từ đó đề xuất một số biện pháp thiết thực nhằm nâng cao năng lực nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ giảng viên là rất cần thiết, đáp ứng yêu cầu tất yếu của sự phát triển nhà trường. 2. Năng lực nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giảng viên về phương pháp dạy học đáp ứng yêu cầu phát huy tính chủ động, sáng tạo, rèn luyện phương pháp tự học của sinh viên Với hình thức đào tạo đặc thù của nhà trường Sư phạm thể thao, phương pháp dạy học của giảng viên nhà trường mang nét riêng biệt. Vừa đảm bảo song song giảng dạy lý thuyết và thực hành theo từng năm học, phương pháp giảng dạy của giảng viên nhà trường nhìn chung đã tạo ra kết quả học tập tốt nhất cho sinh viên. Về môn lý luận, các em nhận thấy ý nghĩa của các môn học trong chuyên ngành giúp các em chủ động trong học tập, rèn luyện, có đạo đức tốt, thành tích cao, tự học để có thể sử dụng tốt kiến thức đã học vào hoạt động thể thao và các bài tập thể chất có hiệu quả hơn. Về môn thực hành: Phương pháp giảng dạy của từng môn học chuyên sâu đáp ứng yêu cầu kỹ thuật nguyên tắc tập luyệnvà nâng cao thành tích thể thao. Vì vậy kết hợp giữa dạy học lý thuyết và các bài tập thực hành, các giảng viên với sự hỗ trợ của các dụng cụ thể thao, điều kiện vật chất tương đối tốt đã giảng dạy đạt kết quả cao. Giảng viên tự tìm ra cách thức riêng để giảng dạy giúp sinh viên học tập – tập luyện – thi đấu có hiệu quả. Một số bộ môn thực hành đã sử dụng băng hình thường xuyên kết hợp với sử dụng nhiều dụng cụ bổ trợ góp phần nâng cao hiệu quả giờ dạy, sinh viên hứng thú học tập, tiếp thu bài học tốt hơn, chất lượng đào tạo ngày càng được nâng lên. Điều này được khẳng định trong kết quả tốt các phần thi kết thúc môn học chuyên sâu của các em, kiểm tra chất lượng đẳng cấp 3, 2 cho sinh viên đạt kết quả nhất định. Do đặc thù giảng dạy và học tập của nhà trường, hầu hết các em có năng khiếu thể thao nên rất linh hoạt trong học tập cách thức giảng dạy của giảng viên các môn chuyên sâu và không chuyên sâu cho hoạt động tập luyện thể thao và chủ động, sáng tạo trong cách thức tập luyện các bài tập thể chất phù hợp với lượng vận động của cá nhân. Chính vì vậy, kết quả thi đấu trong các giải thi đấu thể thao như giải Báo Hà Nội mới, giải thể thao các trường đại học cao đẳng, sư phạm miền Bắc, … nhiều năm gần đây sinh viên nhà trường ngày càng có thành tích cao, đạt giải huy chương Vàng, Bạc, đồng ở tất cả các nội dung. Thành tích toàn đoàn thể thao nhà trường luôn dẫn đầu… Qua đó cũng cho thấy năng lực nghiệp vụ sư phạm trong cách thức hướng dẫn, huấn luyện thể thao của đội ngũ giảng viên nhà trường. Không thể không kể đến hoạt động tự rèn luyện, tự tập luyện của sinh viên sau mỗi giờ lên lớp. Thầy và trò cùng hòa đồng trong môi trường thân thiện của thể thao. Từ đó, các em tiếp cận tốt hơn với môi trường thực tập tại trường phổ thông ở mỗi đợt thực tập, thu hút được tập thể học sinh ở cơ sở thực tập tham gia vào hoạt động học tập trên lớp, xử lý hợp lý các tình huống nảy sinh, giao tiếp thân thiện, tạo môi trường học tập tương tác giữa các lớp học, khóa học tại trường thực tập. PROCEEDINGS OF INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE 11/2021 18
  3. Lý luận Giáo dục thể chất và Thể thao trường học Rõ ràng điều này cho thấy nét đặc trưng trong phương pháp dạy và học đáp ứng yêu cầu phát huy tính chủ động, sáng tạo, rèn luyện phương pháp tự học của sinh viên ở nhà trường ĐHSP TDTT Hà Nội. 3. Năng lực nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giảng viên trong phương pháp giáo dục, rèn luyện kỹ năng tổ chức hoạt động ngoại khóa và tổ chức các hoạt động giáo dục sinh viên Công tác ngoại khóa, Công tác tổ chức thi đấu sư phạm và thi đấu đối ngoại là nội dung chủ yếu được thực hiện ở các bộ môn chuyên ngành. Từ những hoạt động đó vừa tạo điều kiện để cho các em phát huy năng lực, sở trường của mình, để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp trong nhà trường phổ thông vừa giúp các sinh viên có khả năng thu hút phát huy năng lực tập thể lớp tham gia vào các hoạt động ngoại khóa, tổ chức phong trào văn nghệ, thể dục thể thao trong đợt thực tập sư phạm. Mỗi thầy cô giáo và cán bộ nhà trường luôn nêu cao tinh thần tích cực thực hiện lối sống mẫu mực, tinh thần trách nhiệm cao trong giảng dạy, luôn là tấm gương sáng cho sinh viên noi theo. Chính vì vậy, đa số SV có ý thức phấn đấu vươn lên trong học tập và rèn luyện. Mỗi ngày qua đi, mỗi năm học tới, giảng viên nhà trường càng tiếp tục phát huy hơn nữa giáo dục, rèn luyện kỹ năng tổ chức hoạt động ngoại khóa và tổ chức các hoạt động giáo dục sinh viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục sinh viên trong nhà trường. 4. Năng lực nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giảng viên trong việc đảm bảo năng lực phát triển nghề nghiệp cho sinh viên Năng lực này ở giảng viên được biểu hiện qua các hoạt động cụ thể: Giảng viên tham gia hướng dẫn thực hành sư phạm, thực tập sư phạm có trách nhiệm cao, theo dõi sát sao tình hình hoạt động của các em. Kết quả ở sinh viên được đánh giá cao, thiết thực và phù hợp với năng lực thực tế ở các em. Điều đó không chỉ thể hiện năng lực nghiệp vụ của giảng viên hướng dẫn đoàn thực tập mà hơn hết là của đội ngũ toàn thể giảng viên nhà trường tâm huyết hết mình cho công tác giảng dạy, giáo dục sinh viên hình thành ở các em nhiều khía cạnh nhận thức và kỹ năng của từng môn học, cả môn lý thuyết và thực hành, cả ở học sinh môn chuyên sâu và không chuyên. Các giảng viên đăng ký thi giảng và tích cực tham gia Công tác nghiên cứu khoa học - tự bồi dưỡng. Nhà trường thành lập Hội đồng đánh giá chất lượng với những quy định cụ thể và có kết quả nhất định nâng cao trình độ chuyên môn cũng như năng lực sư phạm cho giảng viên. Nhà trường đã cử nhiều đồng chí cán bộ, giảng viên đi học các lớp bồi dưỡng ngắn ngày, bồi dưỡng NVSP và đào tạo tập trung dài hạn. Nhìn chung, cùng với xu hướng ngày càng phát triển mạnh mẽ của nhà trường về mọi mặt, vấn đề đảm bảo năng lực phát triển nghề nghiệp cho sinh viên ở đội ngũ giảng viên luôn gắn liền với chất lượng của đội ngũ giảng viên cũng như lòng yêu nghề và đam mê nghề nghiệp. Do đó đây cần được coi là một trong những vấn đề trọng tâm của hoạt động RLNVSP giúp hình thành năng lực phát triển nghề nghiệp cho sinh viên. Những năm gần đây, đội ngũ giảng viên theo định hướng tầm nhìn và giá trị cốt lõi của nhà trường đã thể hiện rõ năng lực phát triển nghề nghiệp cho sinh viên. Cùng với điều đó là hàng thế hệ sinh viên nhà trường sau khi học tập và tốt nghiệp tại trường đã đáp ứng nhu cầu của xã hội về giáo viên giáo dục thể chất. Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại về những điều kiện hỗ trợ như phòng tư vấn tâm lý học đường định hướng phát triển nghề nghiệp, Hội nghị, diễn đàn về năng lực phát triển nghề nghiệp sư phạm GDTC, tự hào nhà giáo thể dục….chưa đuợc phổ biến rộng rãi. Đặc biệt, trong hoạt động nâng cao năng lực NVSP của đội ngũ giảng viên trường ĐHSP TDTT Hà Nội chưa thực sự PROCEEDINGS OF INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE 11/2021 19
  4. Lý luận Giáo dục thể chất và Thể thao trường học có quy định theo hệ thống riêng về lịch trình rèn luyện và nâng cao năng lực NVSP cho giảng viên. 5. Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giảng viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Hà Nội + Nâng cao hứng thú rèn luyện nghiệpvụ sư phạm cho mỗi giảng viên nhà trường thông qua phong trào thi giảng ở giảng viên trong phạm vi toàn trường. * Mục đích biện pháp: Nâng cao hứng thú rèn luyện nghiệpvụ sư phạm cho mỗi giảng viên tạo điều kiện cho quá trình tự rèn về năng lực nghiệp vụ sư phạm có hiệu quả, tự giác và chủ động. * Nội dung biện pháp Hứng thú rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho mỗi giảng viên nhà trường thông qua phong trào thi giảng ở giảng viên là thể hiện tính tự giác cao trong giờ thi giảng: thể hiện từ khâu chuẩn bị giờ thi giảng, phương pháp giảng dạy và phong cách của giảng viên. Giảng viên tích cực tìm hiểu sâu về nội dung bài giảng, giá trị bài học của giờ giảng đối với sinh viên, thông qua đó trau dồi, hoàn thiện nhân cách người thầy. * Tổ chức thực hiện biện pháp - Tổ chức hoạt động thi giảng trong năm học cho toàn bộ giảng viên nhà trường, trở thành một yêu cầu không thể thiếu cho nhiệm vụ của một người giảng viên. - Hỗ trợ điều kiện thuận lợi nhất về phương tiện giảng dạy. - Quy chế về tích điểm thi đua theo kết quả đánh giá vừa khích lệ vừa là nhiệm vụ giảng dạy của giảng viên. + Nâng cao kỹ năng dạy học cho giảng viên * Mục đích biện pháp: Nâng cao kỹ năng dạy học cho giảng viên từ kiến thức bộ môn, phương pháp giảng dạy và kinh nghiệm sư phạm là yếu tố chủ yếu tạo nên năng lực dạy học của giảng viên nhà trường * Nội dung biện pháp: Kỹ năng dạy học là khả năng của giáo viên thực hiện có kết quả hoạt động dạy học trên cơ sở vận dụng những kiến thức vào việc giải quyết nhiệm vụ cụ thể của quá trình dạy học. Để cải thiện chất lượng đội ngũ, nâng cao năng lực sư phạm của giảng viên trường ĐHSP TDTT Hà Nội là một quá trình tổng thể, đề cập tới rất nhiều vấn đề: Kiến thức, phương pháp, kinh nghiệm, tài chính, phương tiện, thái độ, trách nhiệm, tổ chức, quản lý….Đặc biệt chú ý tới kỹ năng chế biến và gia công tài liệu, kỹ năng sử dụng ngôn ngữ, kỹ năng soạn giáo án, thi công bài giảng… * Tổ chức thực hiện biện pháp: - Xây dựng và thực hiện quy trình rèn luyện kỹ năng dạy học cho giảng viên nhà trường một cách có hệ thống - Giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho lực lượng giảng viên trong đảm bảo chất lượng dạy học - Phát huy tính tự giác, tích cực, sáng tạo của giảng viên trong quá trình rèn luyện và nâng cao kỹ năng dạy học bằng những chính sách khen thưởng xứng đáng… - Nâng cao chất lượng hiệu quả việc tự rèn luyện kỹ năng dạy học cho giảng viên thông qua phong trào thi đua giảng viên giỏi hàng năm. + Nâng cao kỹ năng giáo dục sinh viên cho giảng viên trường ĐHSP TDTT Hà Nội qua mỗi giờ giảng PROCEEDINGS OF INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE 11/2021 20
  5. Lý luận Giáo dục thể chất và Thể thao trường học * Mục đích biện pháp: Nâng cao giá trị mỗi giờ lên lớp, giúp giảng viên luôn thực hiện song song thực hiện kỹ năng dạy học và kỹ năng giáo dục, trên cơ sở đó nâng cao năng lực nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên. * Nội dung biện pháp: Thực hiện tốt chức năng giảng dạy và có hiệu quả kỹ năng dạy học của mình, giáo viên giáo dục thể chất luôn có những phẩm chất và năng lực riêng như: Thế giới quan khoa học, có trình độ chuyên môn thể dục thể thao sâu, nghiệp vụ giảng dạy huấn luyện vững vàng, có trình độ văn hóa chung rộng và phương pháp tư duy biện chứng. Đồng thời, cần phải có một số phẩm chất tâm lý đặc trưng về trí tuệ, tình cảm nghề nghiệp và ý chí vượt khó, năng động quyết đoán. Những đặc điểm đó liên quan mật thiết với nhau, tạo thành cấu trúc thống nhất với yêu cầu của hoạt động sư phạm giáo dục thể chất. * Tổ chức thực hiện biện pháp: - Sử dụng linh hoạt phương pháp dạy học và phong cách giao tiếp sư phạm gắn liền với bài học về giá trị đạo đức, phẩm chất nhân cách cho sinh viên. - Sử dụng tốt biện pháp nêu gương trong giáo dục ở những nội dung bài học có liên quan. - Luôn là tấm gương mẫu mực về nhân cách … + Nâng cao kỹ năng dự kiến và xử lý tình huống sư phạm trong hoạt động dạy học và giáo dục. * Mục đích biện pháp: Nhằm nâng cao năng lực nghiệp vụ sư phạm trong xử lý tình huống sư phạm, thể hiện khả năng linh hoạt, yếu tố văn hóa sư phạm cũng như kinh nghiệm nhà giáo. * Nội dung biện pháp: Tình huống sư phạm chỉ được giải quyết khi vấn đề của công tác giáo dục học sinh - tức vấn đề sư phạm trong tình huống được chủ thể phát hiện, chấp nhận và giải quyết trong những điều kiện nhất định. Để giải quyết tình huống có vấn đề đó, giảng viên phải tiến hành một quá trình tư duy sư phạm có tính logic, khoa học và nghệ thuật cao. Giải quyết tình huống sư phạm bao giờ cũng tuân thủ theo ba bước, đó là: Nhận định tình huống: Là chỉ ra mâu thuẫn nảy sinh của tình huống là gì. Giải quyết tình huống: Cần chỉ ra mục đích, nội dung và cách thức tiến hành giải quyết tình huống sư phạm. Kết luận sư phạm: chỉ ra ưu, nhược điểm của việc giải quyết tình huống trên và kinh nghiệm rút ra của bản thân từ tình huống đó. * Tổ chức thực hiện biện pháp - Giảng viên vận dụng thuần thục các quy luật của dạy học và giáo dục, quy luật tâm lý lứa tuổi, đặc điểm tâm lý sinh viên, những con đường và phương tiện giáo dục phù hợp tình huống. - Giảng viên linh hoạt đưa ra giải pháp phù hợp, biến thế bị động thành thế chủ động trong tình huống sư phạm. - Giảng viên vận dụng linh hoạt các quy tắc ứng xử một cách khoa học, sáng tạo, phù hợp với đối tượng như một nghệ thuật (nghệ thuật sư phạm). - Giảng viên phải bình tĩnh, sáng suốt, có khả năng phân tích, tổng hợp nhanh nhạy, sâu sắc để ứng xử giải quyết vấn đề một cách khách quan, minh bạch và có hiệu quả giáo dục. Các biện pháp này đều phải được triển khai, ứng dụng đồng thời vào quá trình tổ chức, quản lý các hoạt động nhằm nâng cao năng lực nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên nhà trường. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục Đào tạo – Yêu cầu về năng lực sư phạm của người học sau khi tốt nghiệp. 2014 PROCEEDINGS OF INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE 11/2021 21
  6. Lý luận Giáo dục thể chất và Thể thao trường học 2. Nguyễn Đình Bình (2002), Năng lực sư phạm và đánh giá năng lực sư phạm, Tài liệu Hội thảo nâng cao năng lực sư phạm, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. 3. Đào Ngọc Dũng (2004), Xây dựng hệ thống đánh giá năng lực nghiệp vụ, kỹ năng chuyên môn cho sinh viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Hà Tây, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, mã số B2004- 74- 09, Hà Tây. 4. Th.S Vũ Thanh Hiền (chủ nhiệm), TS. Nguyễn Thu Nga; Th.s. Ngô Thanh Huyền; Th.S Hà Thị Kim Oanh. Xây dựng một số biện pháp định hướng giá trị nghề nghiệp cho sinh viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Hà Nội. Đề tài khoa học cấp cơ sở Trường ĐHSP TDTT Hà Nội. 2021. 5. Lê Đức Ngọc, 2005, “Giáo dục đại học - Phương pháp dạy và học”, NXB ĐH QG Hà Nội. 6. Hà Thị Kim Oanh. Chủ nhiệm đề tài cấp cơ sở Trường ĐHSP TDTT Hà Nội, 2014. Xây dựng một số biện pháp nhằm nâng cao kỹ năng soạn giáo án theo chương trình môn học thể dục tại các trường THPT cho sinh viên Trường Đại học Sư phạm TDTT Hà Nội. 7. Hà Thị Kim Oanh. Chủ nhiệm đề tài cấp cơ sở trường ĐHSP TDTT Hà Nội, 2016. Xây dựng biện pháp nhằm nâng cao hứng thú học tập rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên Trường Đại học Sư phạm TDTT Hà Nội. PROCEEDINGS OF INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE 11/2021 22
nguon tai.lieu . vn