Xem mẫu
- BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC .....
KHOA ....
Đề tài “Thiết kế, lắp đặt và
khai thác mô hình Hộp số ô
tô’’
- NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
- NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
................................................................................................................
- MỤC LỤC
Trang
NHÂN XET CUA GIAO VIÊN HƯỚNG DÂN ……………….……1
̣ ́ ̉ ́ ̃
̣ ́ ̉ ́ ̉ ̣
NHÂN XET CUA GIAO VIÊN PHAN BIÊN ………………….…...2
LỜI NOI ĐÂU…………………………………………………….…..6
́ ̀
PHÂN I : TÔNG QUAN VỀ HÔP SỐ SỬ DUNG TRÊN Ô TÔ. ….8
̀ ̉ ̣ ̣
Giơi thiêu chung về hôp sô………………………………………8
̣ ̣ ́
1.1.
̣ ̣ ̀
Nhiêm vu, yêu câu, phân loai…………………………………….8
1.2.
̣ ̣
Nhiêm vu…………………………………………………….…..8
1.2.1.
̀
Yêu câu……………………………………………………….….9
1.2.2.
̣
Phân loai…………………………………………………….……9
1.2.3.
1.2.3.1. Yêu câu cua hôp số có câp…………………………………….9
̀ ̉ ̣ ́
1.2.3.2. Phân loai theo phương phap thay đôi tỉ số truyên………….
̣ ́ ̉ ̀
….10
1.2.3.3. Phân loai theo cơ câu điêu khiên………………………….…...11
̣ ́ ̀ ̉
1.2.4. Phân tich chon phương an kêt câu hôp
́ ́ ́́ ̣
́
sô……………………….12
1.2.5. Chon sơ đồ câu tao cua hôp sô………………………………......13
̣ ̣́ ̉ ̣ ́
1.3. Phân tich đăc điêm kêt câu hôp số ô tô……………………………14
́ ̣ ̉ ́́ ̣
1.3.1. Hôp số ba truc (hôp số đông tâm)...……………………………..14
̣ ̣ ̣ ̀
1.3.2. Hôp số hai truc…...……………………………………………...16
̣ ̣
1.4. Phân tich đăc điêm cua hôp số theo số câp………………………..18
́ ̣ ̉ ̉ ̣ ́
1.4.1. Hôp số thương (câp số tư 3 đên 6)…...
̣ ́ ́
………………………….18
1.4.2. Hôp số nhiêu câp (tư 8 đên 20)……………………………….....21
̣ ̀ ́ ́
PHÂN II. CÂU TAO VÀ NGUYÊN LÝ LAM VIÊC CUA HÔP SỐ
̀ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̣
XE ZIL-130……………………………………………………………27
- ̣́
2.1. Câu tao……………………………...……………………………..27
2.2. Cơ câu điêu khiên hôp sô………………..…………….…………..30
́ ̀ ̉ ̣ ́
2.2.1. Đặc điểm của cơ cấu điều khiển hộp
số…………………………30
2.2.2. Đặc điểm kết cấu cơ cấu định vị và khóa
hãm…………………..31
2.2.2.1. Cơ cấu định vị…………………………………………………
31
2.2.2.2. Khóa hãm……………………………………………………...31
2.2.2.3. Cơ cấu an toàn khi gài số
lùi…………………………………..32
2.4. Bộ đồng tốc hộp số ô tô……………………………………………
32
2.4.1. Phân tích đặc điểm kết cấu của bộ đồng
tốc…………………….33
a. Bộ đồng tốc loại I……………………………………………………
33
b. Bộ đồng tốc loại II (loại răng hãm)………………...
………………..37
PHÂN III. PHÂN TICH ĐĂC ĐIÊM KÊT CÂU CAC BỘ PHÂN
̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣
́
CHINH………………………………………………………………...46
́ ́ ̣ ́
3.1. Cac banh răng hôp sô……………………………………………...46
3.2. Cơ câu gai sô………………………...…………………………….46
́ ̀́
3.3. Bộ đông tôc……………………………...………………………...47
̀ ́
- 3.3.1. Cơ câu đông tôc loai có khoa………...………………………….47
́ ̀ ́ ̣ ́
̣́
a. Câu tao…………..…………………………………………………..47
̣ ̣
b. Hoat đông………................................................................................49
3.3.2. Cơ câu đông tôc kiêu không có khoa..….……………………….51
́ ̀ ́ ̉ ́
̣ ̣ ́
3.4. Truc hôp sô…………………..……………………………………53
3.5. Vỏ và năp hôp sô, cac ổ bi………………………...………………53
́ ̣ ́́
PHÂN IV. PHƯƠNG PHAP KIÊM TRA SƯA CHƯA ……………
̀ ́ ̉
54
4.1. Cac hư hong cua hôp sô...................................................................54
́ ̉ ̉ ̣ ́
4.2. Phương phap kiêm tra và sưa chưa……………………………….54
́ ̉
̀ ̀ ̣ ̉
PHÂN V. TAI LIÊU THAM KHAO ………………………………..58
- LỜI NÓI ĐẦU
Trong giai đoạn công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nươc ngành
công nghiệp ô tô của nươc ta đang trên đà phát triển mạnh mẽ.
Trong nhưng năm gần đây lượng ô tô tham gia giao thông không
ngưng tăng lên. Ngày nay ô tô đã trở thành phương tiện đi lại thân
thiện đối vơi ngươi dân Việt Nam. Nhận ra nhu cầu này nhiều
hãng xe nổi tiếng trên thế giơi đã đầu tư vào Việt Nam. Theo đó
Nhà nươc cũng có nhưng chính sách phù hợp để thúc đẩy ngành
công nghiệp ô tô phát triển. Ngoài nhưng công ty đã phát triển tư lâu
đơi ở Việt Nam như Công ty ô tô mùng 1 tháng 5 hay công ty cơ khí
ô tô Sài Gòn. Nhưng năm gần đây nhiều công ty ô tô nươc ngoài
đã đầu tư vào thị trương Việt nam như : Toyota, Suzuki, Ford,
Mercedes, Mazda, Huynđai.
Việc xuất hiện các công ty nươc ngoài đã tác động mạnh mẽ
- tơi việc đào tạo kỹ thuật viên trong nươc sao cho đáp ứng được vơi
nền công nghiệp ô tô nươc nhà. Theo dự án đào tạo nghề của Cộng
Hòa Liên Bang Đức đầu tư vào Việt Nam. Trương Đại Học Sư
Phạm Kỹ Thuật Hưng Yên là một trọng tâm trong dự án đó. Trong
đó ngành cơ khí động lực được chú trọng ngay tư đầu. Trong quá
trình hoạt động đã đào tạo được các kỹ thuật viên có trình độ
chuyên môn cao đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Là sinh Đại học được đào tạo chính quy , qua thơi gian học tập
và nghiên cứu tại trương dươi một mô hình đào tạo có chất lượng.
Để khẳng định chất lượng đào tạo của Nhà trương nói chung và
khoa cơ khí động lực nói riêng , chúng em được giao đề tài tốt
nghiệp: “Thiết kế, lắp đặt và khai thác mô hình Hôp số ô tô’’. Đề
̣
tài gồm bốn phần:
PHẦN I. TỔNG QUAN VỀ HỘP SỐ SƯ DỤNG TRÊN ÔTÔ.
PHÂN II. CÂU TAO VÀ NGUYÊN LÝ LAM VIÊC CUA HÔP SỐ
̀ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̣
XE ZIL-130.
PHÂN III. PHÂN TICH ĐĂC ĐIÊM KÊT CÂU CAC BỘ PHÂN
̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣
́
CHINH.
PHÂN IV. PHƯƠNG PHAP KIÊM TRA SUA CHƯA.
̀ ́ ̉ ̉
Trang bị hệ thống điều hòa trên ô tô là rất quan trọng, nhơ vậy
tính tiện nghi của ô tô ngày một nâng cao , giúp con ngươi cảm
thấy thoải mái khi sư dụng ô tô . Nhận thức được tính cấp thiết
của đề tài, nên ngay sau khi nhận được đề tài em đã tìm hiểu
nhưng vấn đề có liên quan, sưu tập tài liệu.
Trong quá trình thực hiện chúng em gặp không ít nhưng khó
- khăn, nhưng vơi sự hương dẫn tận tình của thầy LÊ VĂN ANH
cùng các thầy cô trong khoa và các bạn cùng lơp chúng em đã dần
khắc phục được nhưng khó khăn. Đến nay đề tài của chúng em đã
hoàn thành đề tài đúng thơi gian quy định.
Do kiến thức chuyên môn còn hạn chế, tính rộng lơn của đề tài
nên mặc dù đã cố gắng hết sức nhưng đề tài cũng không thể tránh
khỏi nhưng khiếm khuyết , rất mong nhận được sự đóng góp ý
kiến của các quý thầy cô và các bạn trong lơp để đề tài của chúng
em được hoàn thiện hơn nưa. Em hy vọng đề tài của chúng em
sẽ là tài liệu tham khảo hưu ích cho các bạn sinh viên khóa sau và
là bài giảng hưu ích trong việc giảng dạy của nhà trương.
Em xin chân thành cảm ơn!
PHÂN I. TÔNG QUAN VỀ HÔP SỐ SƯ DUNG TRÊN Ô TÔ.
̀ ̉ ̣ ̣
1.1. Giơi thiêu chung về hôp sô.
̣ ̣ ́
Khi ô tô chuyên đông trên đương, sức can chuyên đông cua ô tô thay
̉ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉
đôi trong giơi han rât rông tư 20÷30 lân như luc không tai, lăng gio,
̉ ̣ ̣́ ̀ ́ ̉ ̣ ́
đương tôt hoăc luc ngược gió to,đương sâu, quá tai, lên rôc… Cac loai
́ ̣́ ́ ̉ ́ ́ ̣
đông cơ trên ô tô có khả năng thay đôi momen xoay trong giơi han hep:
̣ ̉ ́ ̣ ̣
đông cơ xăng khoang 1,1÷1,2 ;đông cơ diezel khoang 1,05÷1,15, đông cơ
̣ ̉ ̣ ̉ ̣
tăng ap lơn hơn môt chut. Nhin chung viêc thay đôi momen xoăn cân
́ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̀
thiêt để thăng sức can chuyên đông trên đương cua xe. Để giai quyêt vân
́ ́ ̉ ̉ ̣ ̉ ̉ ́́
đề nay trên ô tô ngươi ta phai đăt hôp sô.
̀ ̣̉ ̣ ́
- Hộp số dùng để thay đổi lực kéo tác động lên bánh xe dẫn động ôtô
bằng chách thay đổi tỉ số truyền động giưa động cơ vơi bánh xedẫn
động. thông thương, muốn kéo bánh xe dẫn động quay một vòng,trục
khuỷu động cơ phải quay 4,8 hay 12 vòngnhiều hơn. Ngoài ra, hộp số
còn cho phép cài số lui và về tư điểm cho xe đứng yên trong lúc động
cơ vẫn làm việc.
̣ ̀ ̣
1.2. Nhiêm vu, yêu câu, phân loai.
̣ ̣
1.2.1 nhiêm vu.
Hôp số dung để thay đôi tỉ số truyên nhăm thay đôi momen xoăn ở
̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ̉ ́
cac banh xe chủ đông cua ô tô, đông thơi thay đôi tôt độ chay xe sao cho
́ ́ ̣ ̉ ̀ ̉́ ̣
phù hợp vơi sức can bên ngoai.
̉ ̀
̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̀
Ta luy chiêu chuyên đông cua ô tô (tiên hay lui).
Tach đông cơ ra khoi hệ thông truyên lực trong khoang thơi gian tuy
́ ̣ ̉ ́ ̀ ̉ ̀
ý(số 0)mà không cân tăt may và mở ly hợp.
̀́ ́
Dân đông lực ra ngoai cho cac bộ phân công tac cua xe chuyên
̃ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̉
dung(có phân trich công suât cho tơi keo, xe tự đô…)
̀ ̀ ́ ́ ́ ̉
̀ ̉ ̣ ́
1.2.2. Yêu câu cua hôp sô.
Có đủ tỉ số truyên môt chach hợp lý để nâng cao tinh kinh tê, và tinh
̀ ̣ ́ ́ ́ ́
đông lực cua ô tô.
̣ ̉
̣ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̉
Hiêu suât truyên luc cao, khi lam viêc không gây tiêng ôn, thay đôi
số nhẹ nhang không sinh lực va đâp ở cac banh răng.
̀ ̣ ́ ́
- Kêt câu gon gang,chăc chăn, rễ điêu khiên bao dương và sưa chưa,
́́ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ̉
giá thanh ha.
̀ ̣
̣ ̣ ́
1.2.3. Phân loai hôp sô.
1.2.3.1. Yêu cầu của hộp số có cấp.
Để đảm bảo nhưng công dụng trên, ngoai các yêu cầu chung về
sức bền, kết cấu gọn, hộp số có cấp ô tô, máy kéo phải thoả mãn các
yêu cầu đặc chưng sau:
1. Hộp số ô tô máy kéo phải có đủ tỷ số truyền cần thiết nhằm
đảm bảo tốt tính chất động lực và tính kinh tế nhiên liệu khi làm
việc.
2. khi gài số không sinh ra các lực va đập lên các răng nói riêng và
hệ thống truyền lực nói chung. Muốn vậy hộp số ô tô phải có
bộ đồng tốc để gài số hoặc ống để gài số.
3. hộp số phải có vị trí trung gian để có thể ngắt truyền động của
động cơ khỏi hệ thống truyền lực trong thơi gian lâu dài. Phải có
cơ cấu chống gài hai số cùng lúc để đảm bảo an toàn cho hộp số
không bị gãy, vơ răng.
4. hộp số phải có số lùi để cho phép xe có thể chuyển động lùi;
đồng thơi phải có cơ cấu chống gài số lùi ngẫu nhiên.
5. điều khiển nhẹ nhàng, làm việc êm và hiệu suất cao.
1.2.3.2. phân loai theo phương phap thay đôi tỉ số truyên.
̣ ́ ̉ ̀
- Loai hôp số có câp. Ngay nay trên ô tô dung nhiêu nhât là loai hôp só
̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̣
có câp(loai nay thay đôi tỉ số truyên bang cach thay đôi sự ăn khơp giưa
́ ̣̀ ̉ ̀ ̀ ́ ̉
cac căp banh răng), vì câu tao đơn gian, lam viêc chăc chăn, hiêu suât
́ ̣ ́ ̣́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ́
truyên lực cao, giá thanh re.
̀ ̀ ̉
Trong loai hôp số có câp nay ngươi ta chia ra:
̣ ̣ ́ ̀
́ ́ ̣ ̀
+ Theo tinh chât truc truyên:
- loai có truc tâm cố đinh viêc thay đôi số bang cac con trượt thương
̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ́
có loai hai truc tâm doc hoăc ngang, loai ba truc tâm doc.
̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣
- loai có truc tâm di đông (hôp số hanh tinh).
̣ ̣ ̣ ̣ ̀
+ Theo câp số ta co: hôp số 3 câp, 4 câp, 5 câp…
́ ́ ̣ ́ ́ ́
Nêu hôp số cang nhiêu câp tôc độ cang cho phep sủ dung hợp lý công
́ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̣
suât cua đông cơ, trong điêu kiên lực can khac nhau do đó tăng được
́̉ ̣ ̀ ̣ ̉ ́
tinh kinh teescuar ô tô nhưng thơi gian thay đôi số dai, kêt câu phức tap.
́ ̉ ̀ ́́ ̣
Loai hôp số vô câp.
̣ ̣ ́
Hôp số vô câp có ưu điêm là có thể thay đôi tỉ số truyên liên tuc
̣ ́ ̉ ̉ ̀ ̣
trong môt gioi han nao đo, thay đôi tự đông, liên tuc phụ thuôc vao sức
̣ ̣́ ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̀
can chuyên đông cua ô tô, nó rut ngăn được quang đương tăng tôc, tăng
̉ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ̃ ́
lơn nhât tôc độ trung binh cua ô tô.
́́ ̀ ̉
+ Hôp số vô câp kiêu cơ hoc(it sư dung).
̣ ́ ̉ ̣́ ̣
+ Hôp số vô câp kiêu va đâp(it dung).
̣ ́ ̉ ̣́ ̀
+ Hôp số vô câp kiêu ma sat (banh ma sat hinh côn).
̣ ́ ̉ ́ ́ ́̀
+Hôp số vô câp dung điên. Dung đông cơ đôt trong keo may phat điên,
̣ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣
cung câp điên cho đông cơ điên đăt ở banh xe chủ đông(hoăc có nguôn
́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̀
- điên là ăc quy). Ta thay đôi dong điên kich thich cua đông cơ điên sẽ
̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̉ ̣ ̣
thay đôi tôc độ và momen xoăn cua đông cơ điên và banh xe chủ đông.
̉́ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̣
+ hôp số vô câp thuy lực: truyên momen xoăn nhơ năng lượng dong
̣ ́ ̉ ̀ ́ ̀
chât long có thể là thuy đông hoăc thuy tinh. Hôp số vô câp thuy lực có
́̉ ̉ ̣ ̣ ̉̃ ̣ ́ ̉
kêt câu phức tap, giá thanh cao, hiêu suât truyên lực thâp,thay đôi
́́ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̉
momen soăn trong giơi han hep. Thông thương ngươi ta kêt hợp vơi
́ ̣ ̣ ́
hôp số có câp có truc tâm di đông(kiêu hanh tinh) vơi biên momen thuy
̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̉
lực.
• Yêu cầu của hộp số có cấp
1.2.3.3. Phân loai theo cơ câu điêu khiên.
̣ ́ ̀ ̉
• Loai điêu khiên cương bức (thương ở hôp cố có câp).
̣ ̀ ̉ ̣ ́
• Loai điêu khiên ban tự đông (thương ở hôp số kế hợp).
̣ ̀ ̉ ́ ̣ ̣
• Loai điêu khiên tự đông (thương ở hôp số vô câp).
̣ ̀ ̉ ̣ ̣ ́
1.2.4. Phân tích chọn phương án kết cấu hộp số:
Bươc quan trọng khi thiết kế hộp số phải phân tích đặc điểm kết
cấu của hộp số ôtô và chọn phương án hợp lý. Việc phân tích này
phải dựa trên các yêu cầu đảm bảo hộp số làm việc tốt chức năng:
-Thay đổi mômen xoắn truyền tư động cơ đến bánh xe chủ động.
-Cho phép ôtô chạy lùi.
-Tách động cơ khỏi hệ thống truyền lực khi dưng xe mà động cơ
vẫn làm việc
Hộp số thiết kế phải đáp ứng được các yêu cầu:
- 1-Có tỷ số truyền hợp lý, đảm bảo chất lượng kéo cần thiết.
2-Không gây va đập đầu răng khi gài số, các bánh răng ăn khơp có
tuổi thọ cao
3-Hiệu suất truyền lực cao
4-Kết cấu đơn giản, gọn, dễ chế tạo, điều khiển nhẹ nhàng, có độ
bền và độ tin cậy cao
Nhằm nâng cao tuổi thọ cho các bánh răng ăn khơp, trong hộp số
cơ khí có cấp thương bố trí bộ đồng tốc. Nhiệm vụ của bộ đồng tốc
là cân bằng tốc độ góc của các chi tiết chủ động và bị động trươc khi
chúng ăn khơp vơi nhau.
Trên ôtô ngày nay đều sư dụng khá rộng rãi hộp số 2 trục và 3
trục.Hộp số 3 trục thương bố trí trục sơ cấp và trục thứ cấp đồng
tâm.
Đối vơi ôtô vận tải thương dùng loại hộp số 5 và 6 số [1]. Vậy
ta chọn hộp số loại 5 số, vơi hộp số 6 số kết cấu sẽ phức tạp khó
chế tạo.
1.2.5. Chon sơ đồ cấu tạo của hộp số.
Sơ đồ
của hộp
số là loại 3
trục:
- Sơ đồ hộp số loại 3 trục.
Sơ đồ trên là hộp số 3 trục có trục sơ cấp và trục thứ cấp đồng tâm.
Gồm 5 cấp (5 số tiến, 1 số lùi). Trong đó tay số 5 là tay số truyền
thẳng.
Số II, III, IV, V được gài bằng bộ đồng tốc.
Số lùi (R) và số I được gài bằng khơp răng.
Các bánh răng trên trục trung gian được chế tạo rơi và lắp chặt
trên trục trung gian.
- Trong hộp số có một cặp bánh răng luôn ăn khơp để dẫn truyền
mômen quay tư trục thứ nhất đến trục trung gian. Trục thứ nhất được
chế tạo thành một khối vơi bánh răng chủ động của cặp bánh răng
luôn ăn khơp và vành răng ngoài để gài số truyền thẳng (i=1). Trục
thứ nhất được đơ bằng hai ổ bi, một ổ đặt trong bánh đà và một ổ đặt
ở vỏ hộp số, ổ bi này thương chọn có đương kính ngoài lơn hơn bánh
răng chủ động để đảm bảo tháo lắp trục thứ nhất được dễ dàng.
- - Trên trục trung gian được lắp cố định nhiều bánh răng để dẫn
truyền mômen quay đến trục thứ hai, giá trị của mômen quay được
thay đổi tuỳ theo cách gài các bánh răng lắp trượt và cùng quay trên
trục thứ hai. Trục trung gian được đơ trên hai ổ bi đặt ở vỏ hộp số.
Thương các bánh răng trên trục trung gian có hương đương nghiêng
của răng cùng chiều để giảm lực chiều trục tác dụng lên trục.
- Trục thứ hai được đơ bằng hai ổ bi trong đó ổ bi kim được đặt
ngay trong lỗ đầu trục thứ nhất, biện pháp này đảm bảo độ đồng tâm
giưa hai trục và tiện lợi cho việc gài số truyền thẳng. ổ bi thứ hai đặt
ở vỏ hộp số. Trong các xe thương lắp hộp đo tốc độ ở đuôi trục thứ
hai.
- Xu hương phát triển thiết kế hộp số là sư dụng bộ đồng tốc vơi
mọi tay số và do đó tất cả các bánh răng luôn luôn ăn khơp và t hương
sư dụng bánh có răng nghiêng. Riêng cặp bánh răng gài số 1 và số lùi
được chế tạo là bánh răng răng thẳng.
1.3. Phân tích đặc điểm kết cấu hộp số ô tô.
1.3.1. Hôp số ba truc (con có thể goi là hôp số đông tâm) : kêt câu hôp
̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ́́ ̣
số đông truc thương có it nhât 3 truc truyên đông: truc sơ câp ,truc thứ
̀ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̣
câp và truc trung gian. Trong đó truc sơ câp và truc thứ câp nôi liên truc
́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣
vơi nhau. Truc trung gian có thể có môt, hai hoac ba truc bố trí chung
̣ ̣ ̣
quanh truc sơ câp và truc thứ câp nhăm lam tăng độ vưng trai cho truc
̣ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̃ ̣
thứ câp, duy trì sự ăn khơp cho cac căp banh răng trên cac truc.
́ ́ ̣ ́ ́ ̣
Sơ đồ nôi bât cua sơ đồ hôp số đông truc là cho phep tao ra số
̣̉̉ ̣ ̀ ̣ ̣́
truyên thăng (không qua căp banh răng nao) nên hiêu suât cao nhât có
̀ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́
thể coi như băng môt nêu bỏ qua cac tôn thât khac. Điêu nay có ý nghia
̀ ̣́ ́̉ ́ ́ ̀ ̀ ̃
- rât lơn đôi vơi hôp số ô tô vì phân lơn thơi gian lam viêc cua hôp số là
́ ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ̉ ̣
số truyên thăng (chiêm tỉ lệ đên 50÷80%). Cho phep nâng cao hiêu suât
̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́
truyên cua hôp soosvaf do đó giam tiêu hao nhiên liêu và lam tăng tuôi
̀ ̉ ̣ ̉ ̣ ̀ ̉
thọ cua hôp sô. Vì vây hôp số kiêu nay được sủ dung rông rai trên hâu
̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ̣ ̃ ̀
hêt cac loai ô tô (tư xe khach , xe du lich đên xe tai).
́́ ̣ ́ ̣ ́ ̉
Tuy vây hôp số kiêu nay có nhược điêm là có truc thứ câp phai bố
̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̣ ́ ̉
trí gôi lên truc sơ câp thông qua ổ bi đăt bên trong phân rông cua đâu ra
́ ̣ ́ ̀ ̃ ̉ ̀
truc sơ câp. Do bị không chế bởi điêu kiên kêt câu (kich thươc ngoai
̣ ́ ́ ̀ ̣ ́́ ́ ̀
đâu truc có banh răng chủ đông truyên momen xuông cho truc trung
̀ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̣
gian) nên ổ bi nay có thể không được chon theo tiêu chuân tinh toan ổ bi
̀ ̣ ̉́ ́
mà phai thiêt kế riêng . Điêu nay có thể lam cho ổ bi nay rễ bị tinh trang
̉ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣
quá tai. Tuy nhiên, nhơ đăc điêm nôi bât là có khả năng truyên thăng
̉ ̣ ̉ ̣̉ ̀ ̉
như đã nêu ở trên, nên thực tế ổ bi nay lam viêc không nhiêu, it anh
̀̀ ̣ ̀ ́̉
hưởng đên tuôi thọ cua ổ bi.
́ ̉ ̉
Vơi hôp số đông tâm có nhiêu truc trung gian cho phep tăng độ
̣ ̀ ̀ ̣ ́
cứng vưng cua truc thứ câp, do đó khăc phuc được nhược điêm nêu
̉ ̣ ́ ́ ̣ ̉
trên. Măt khac do điêu kiên ăn khơp cua cac banh răng tôt hơn nên cai
̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̉
thiên được hiêu suât cua hôp số môt cach đang kê. Về câu tao, kiêu hôp
̣ ̣ ́̉ ̣ ̣́ ́ ̉ ̣́ ̉ ̣
số có nhiêu truc trung gian khá công kênh và phức tap lam năng thêm về
̀ ̣ ̀ ̀ ̣̀ ̣
hôp sô, vì vây chung chỉ sư dung trên cac ô tô tai lơn hoăc cực lơn.
̣ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̣
1.3.2. hôp số hai truc.
̣ ̣
Kiêu hôp số hai truc là hôp số thông dung cua truyên đông hôp số
̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ̣
noi chung, gôm môt truc sơ câp găn cac banh răng chủ đông và môt truc
́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣
thứ câp găn cac banh răng bị đông cua cac câp số truyên tương ứng.
́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀
- Loai hôp số hai truc không thể tao ra số truyên thăng như hôp số nhiêu
̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀
truc như đã nêu trên măc dù tỉ số truyên cua môt câp số nao đó băng môt
̣ ̣ ̀ ̉ ̣́ ̀ ̀ ̣
vì phai thông qua môt căp banh răng ăn khơp (dĩ nhiên phai có số banh
̉ ̣̣ ́ ̉ ́
răng băng nhau). Điêu đó có nghia là hiêu suât cua moi câp số truyên
̀ ̀ ̃ ̣ ́̉ ̣́ ̀
trong hôp số nay đêu nhỏ hơn môt.
̣ ̀ ̀ ̣
Sơ đồ hôp số kiêu nay phù hợp hệ thông truyên lực có câu chủ đông
̣ ̉ ̀ ́ ̀ ̀ ̣
bố trí cung phia vơi đông cơ (cum đông cơ, ly hợp, hôp số bố trí ngay
̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̣
trên canh cum câu chủ đông) như vây như trên môt số ô tô du lich.
̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣
Chiêu truyên đông là ngược nhau : truyên đông được dân ra tư truc thứ
̀ ̀ ̣ ̀ ̣ ̃ ̣
câp có chiêu ngược vơi chiêu vao cua truc sơ câp.
́ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ́
Điêu đó thuân lợi cho viêc thiêt kế truyên lực chinhscuar câu chủ
̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̀
đông vơi kiêu banh răng trụ (thay vì banh răng côn). Hơn nưa kêt câu
̣ ̉ ́ ́ ́́
nay, không cân sư dung câu chuyên đông cac-đăng để nôi chuyên đông
̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣
tư hôp số đên câu chủ đông như cac sơ đồ bố trí cổ điên trên ô tô sư
̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉
dung hôp số ba truc đông tâm. Hôp số hai truc cung được sư dung rông
̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̃ ̣ ̣
rai phổ biên đôi vơi hệ thông truyên lực cua cac loai may keo, hay ô tô
̃ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ́
̣ ́
chuyên dung khac.
Ưu điêm cua hôp số hai truc là cho phep truyên lực gon như đã nêu
̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̣
trên và như vây hiêu suât truyên lực noi chung cao (cac số truyên cua
̣ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̉
hôp số hai truc chỉ qua môt banh răng ăn khơp)
̣ ̣ ̣́
L
I
- II
4 3 2 1
Hình 3-2b : sơ đồ hộp số hai trục.
I : T rục sơ cấp của hộp số.
II : trục thứ cấp của hộp số.
1 . số cấp số 1 của hộp số.
2 . số cấp số 2 của hộp số.
3 . số cấp số 3 của hộp số.
4 . số cấp số 4 của hộp số.
L : Số cấp số lùi của hộp số.
Nhược điêm cơ ban cua hôp số hai truc là kich thươc chiêu ngang
̉ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̀
lơn hơn hôp số ba truc đông tâm khi có cung giá trị tỉ số truyên (ở hôp
̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣
số đông tâm, môi tỉ số truyên phai qua it nhât hai căp banh răng nên kich
̀ ̃ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́
thươc gon hơn nhưng hiêu suât thâp hơn, trù số truyên thăng). Kich
̣ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́
thươc lơn keo theo trong lượng lơn, nhât là khi xe có tỉ số truyên lơn.
́ ̣ ́ ̀
1.4. Phân tich đăc điêm cua hôp số theo số câp.
́ ̣ ̉ ̉ ̣ ́
1.4.1. hôp số thương (câp số tư 3 đên 6)
̣ ́ ́
Số câp cua hôp số anh hưởng đên tinh năng đông lực cung như tinh
́ ̉ ̣ ̉ ́́ ̣ ̃ ́
kinh tế nhiên liêu cua xe. Số câp tăng lên cung như tinh năng đông lực
̣ ̉ ́ ̃ ́ ̣
cung như tinh kinh tế nhiên liêu đêu tăng, công suât để lây đà và tăng tôc
̃ ́ ̣ ̀ ́ ́ ́
cung nhanh hơn, nhưng luc đó số lân gai số cung phai tăng theo lam
̃ ́ ̀ ̀ ̃ ̉ ̀
- phức tap phân điêu khiên và keo rai thơi gian lây đa.
̣ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̀
Vơi ô tô du lich thương thiêt kế vơi đương đăc tinh đông lực tôt,
̣ ́ ̣́ ̣ ́
tinh năng tăng tôc cao, nên phân lơn thơi gian lam viêc là ở số truyên
́ ́ ̀ ̀ ̣ ̀
thăng, con số truyên trung gian khac rât it sư dung. Vì vây hôp số ba câp
̉ ̀ ̀ ́ ́́ ̣ ̣ ̣ ́
được sư dung cho xe du lich có thể tich công tac lơn và vưa.
̣ ̣ ́ ́
Vơi ô tô du lich có thể tich công tac nhỏ thương sư dung hôp số
̣ ́ ́ ̣ ̣
bôn câp nhăm sư dung hợp lý công suât cua đông cơ và nâng cao tinh
́ ́ ̀ ́̉ ̣ ́
kinh tế nhiên liêu cua đông cơ.
̣ ̉ ̣
Ngay nay để sư dung tôt công suât cua đông cơ, nâng cao tinh nhiên
̀ ̣ ́ ́̉ ̣ ́
liêu (giam lượng tiêu hao nhiêu liêu ) cho xe và để tăng tuôi thọ cho
̣ ̉ ̣ ̉
đông cơ ngươi ta cung thiêt kế hôp số năm câp cho xe du lich. Trong đó
̣ ̃ ́ ̣ ́ ̣
số truyên thứ năm thương là số truyên tăng.
̀ ̀
Số truyên tăng được thiêt kế cho xe chay trên đương có chât lượng
̀ ́ ̣ ́
tôt hơn hoăc tai trong nhỏ hơn so vơi thiêt kê. Sư dung số truyên tăng
̣̉ ̣ ́́ ̣ ̀
không nhưng tiêt kiêm nhiên liêu mà con cho phep nâng cao tinh năng
́ ̣ ̣ ̀ ́ ́
đông lực môt cach hợp lý cua xe, tăng tuôi thọ đông cơ. Điêu nay có ý
̣ ̣́ ̉ ̉ ̣ ̀ ̀
nghia rât quan trong đôi vơi ô tô vân tai: vì chung có trong lượng thay
̃́ ̣ ́ ̣̉ ́ ̣
đôi trong giơi han khá lơn.
̉ ̣
Đôi vơi ô tô vân tai, thương được thiêt kế vơi tiêu chí tiêu hao
́ ̣̉ ́
nhiêu liêu thâp, do vây tinh đông lực không cao; hơn nua pham vi thay
̣ ́ ̣́ ̣ ̃ ̣
đôi trong lượng toan bộ cua xe năm trong rong rai nên hôp số thương
̉ ̣ ̀ ̉ ̀ ̣ ̃ ̣
được thiêt kế vơi số câp nhiêu hơn; phổ biên dung hôp số năm câp đên
́ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ́
sau câp. Vơi hôp số năm câp thì cac số tư 2 đên 5 đêu có bố trí bộ đông
́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̀
tôc, số 1 và số lui chỉ dung ông gai đơn gian (hình H3-5a,b).
́ ̀ ̀ ́ ̀ ̉
nguon tai.lieu . vn
