Xem mẫu

  1. Đề tài: "MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM ĐẨY MẠNH NGHIỆP VỤ GIAO NHẬN VẬN CHUYỂN HÀNG HOÁ XUẤT NHẬP KHẨU BẰNG ĐỪÒNG HÀNG KHÔNG Ở CÔNG TY VINATRANCO"
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn nãi ®Çu Th­¬ng m¹i vµ vËn t¶i lµ hai lÜnh vùc cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt vµ t­¬ng hç lÉn nhau. VËn t¶i ®Èy nhanh qu¸ tr×nh trao ®æi giao l­u hµng ho¸ gi÷a c¸c khu vùc vµ trªn ph¹m vi thÕ giíi cßn th­¬ng m¹i lµ ®IÒu kiÖn ®Ó vËn t¶i ra ®êi ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y víi chÝnh s¸ch më cöa vµ ®æi míi kinh tÕ, cïng víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, ngµnh vËn t¶i nãi chung vµ vËn t¶i hµng kh«ng nãi riªng ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn nh¶y vät. M¹ng l­íi vËn t¶i hµng kh«ng néi ®Þa ®­îc phñ kÝn, nhiÒu ®­êng bay quèc tÕ ®­îc më réng vµ n©ng cÊp. Nhê ®ã khèi l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b»ng ®­êng kh«ng ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc ngµy cµng t¨ng nhanh, thÞ tr­êng ®­îc më réng, th­¬ng m¹i quèc tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn. Lµ mét trong nh÷ng C«ng ty cã uy tÝn trong lÜnh vùc giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b»ng ®­êng kh«ng, VINATRANCO ®· vµ ®ang tõng b­íc cñng cè vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®Ó cã thÓ ®¸p øng tèt nhÊt nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng, c¹nh tranh ®Ó tån t¹i, ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ gãp phÇn phôc vô cho ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹I cña ®Êt n­íc. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng song t×nh h×nh kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b»ng ®­êng hµng kh«ng ë VINATRANCO vÉn ch­a thùc sù ®¹t hiÖu qu¶ tèi ­u, b»ng chøng lµ gÇn ®©y C«ng ty ®· ph¶i bï lç cho mét sè l« hµng. VËy nguyªn nh©n lµ do ®©u ? vµ ph¶i cã biÖn ph¸p kh¾c phôc, rót kinh nghiÖm nh­ thÕ nµo trong nh÷ng l« hµng tíi ?. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña ho¹t ®éng giao nhËn ®­êng kh«ng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc nãi chung vµ ë VINATRANCO nãi riªng, qua mét thêi gian trùc tiÕp t×m hiÓu ho¹t ®éng kinh doanh nghiÖp vô giao nhËn hµng kh«ng ë VINATRANCO, em ®· chän ®Ò tµi: "Mét sè gi¶I ph¸p nh»m ®Èy m¹nh nghiÖp vô giao nhËn vËn chuyÓn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b»ng ®õßng hµng kh«ng ë C«ng ty VINATRANCO". 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Víi mong muèn tù hoµn thiÖn kiÕn thøc thùc tÕ cho b¶n th©n ®ång thêi ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ cho sù ph¸t triÓn cña C«ng ty. Ngoµi phÇn nãi ®Çu vµ kÕt luËn, chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña em gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I : Kh¸i qu¸t vÒ dÞch vô giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu chuyªn chë b»ng ®­êng kh«ng. Ch­¬ng II : Thùc tr¹ng vÒ ho¹t ®éng giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu chuyªn chë b»ng ®­êng kh«ng ë VINATRANCO . Ch­¬ng III : Mét sè biÖn ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu chuyªn chë b»ng ®­êng kh«ng ë VINATRANCO . §©y thùc sù lµ vÊn ®Ò phøc t¹p ®èi víi mét doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i nãi chung còng nh­ víi b¶n th©n c¸ nh©n em nãi riªng. ChÝnh v× vËy vÒ néi dung bµi viÕt vµ kü n¨ng tr×nh bµy ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o, gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó gióp em hoµn thiÖn kiÕn thøc phôc vô cho qu¸ trÝnh c«ng t¸c sau nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o NguyÔn V¨n TuÊn cïng c¸c c« chó, c¸c anh chÞ lµm viÖc t¹i C«ng ty VINATRANCO ®· h­íng dÉn vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn chuyªn ®Ò nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Hµ néi th¸ng 5 n¨m 2001 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I Kh¸I qu¸t vÒ dÞch vô giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu chuyªn chë b»ng ®­êng kh«ng. I.Kh¸i niÖm chung vÒ giao nhËn. 1. Giao nhËn vµ vai trß cña giao nhËn trong Th­¬ng m¹Þ quèc tÕ a. Kh¸i niÖm giao nhËn. VËn chuyÓn hµng ho¸ quèc tÕ lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña bu«n b¸n quèc tÕ lµ mét kh©u kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh l­u th«ng nh»m ®­a hµng ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng. VËy dÞch vô giao nhËn lµ g× ? “DÞch vô giao nhËn hµng ho¸ lµ hµnh vi Th­¬ng m¹i, theo ®ã ng­êi lµm dÞch vô giao nhËn hµng ho¸ nhËn hµng tõ ng­êi göi, tæ chøc vËn chuyÓn , l­u kho, l­u b·i, lµm c¸c thñ tôc giÊy tê vµ c¸c dÞch vô kh¸c cã liªn quan ®Ó giao hµng cho ng­êi nhËn theo sù uû th¸c cña chñ hµng, cña ng­êi vËn t¶i hoÆc ng­êi lµm dÞch vô giao nhËn kh¸c ( gäi chung lµ kh¸ch hµng) - §iÒu 136 LuËt Th­¬ng m¹i ” . Tr­íc kia, viÖc giao nhËn cã thÓ do ng­êi göi hµng( nhµ xuÊt khÈu) ng­êi nhËn hµng (nhµ nhËp khÈu ) hay do ng­êi chuyªn chë ®¶m nhiÖm vµ tiÕn hµnh. Tuy nhiªn, cïng víi sù ph¸t triÓn cña bu«n b¸n quèc tÕ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ víi møc ®é vµ qui m« chuyªn m«n ho¸ ngµy cµng cao, giao nhËn còng dÇn dÇn ®­îc chuyªn m«n hãa, do c¸c tæ chøc, c¸c ngiÖp ®oµn giao nhËn chuyªn nghiÖp tiÕn hµnh vµ giao nhËn ®· chÝnh thøc trë thµnh mét NghÒ. NghÒ giao nhËn trªn thÕ giíi ®· ra ®êi c¸ch ®©y kho¶ng 500 n¨m. N¨m 1552, h·ng VANSAI ®· ra ®êi ë BADILAY, Thuþ SÜ lµm c«ng viÖc giao nhËn vµ kiªm c¶ viÖc vËn t¶i hµng ho¸. Nh­ vËy, nãi mét c¸ch ng¾n gän: DÞch vô giao nhËn lµ mét dÞch vô liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh vËn t¶i nh»m tæ chøc viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ n¬i nhËn hµng ®Õn n¬i giao hµng. b. Vai trß cña giao nhËn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña Th­¬ng m¹i quèc tÕ. 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Trong xu thÕ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng x· héi hiÖn nay, còng nh­ lµ sù më réng giao l­u hîp t¸c th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc, ®· khiÕn cho giao nhËn ngµy cµng cã vai trß quan träng. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn ë : + Giao nhËn t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ l­u th«ng nhanh chãng, an toµn vµ tiÕt kiÖm mµ kh«ng cã sù tham gia hiÖn diÖn cña ng­êi göi còng nh­ ng­êi nhËn vµo t¸c ngiÖp. + Giao nhËn gióp cho ng­êi chuyªn chë ®Èy nhanh tèc ®é quay vßng cña c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, tËn dông ®­îc mét c¸ch tèi ®a vµ cã hiÖu qu¶ dung tÝch vµ t¶i träng cña c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c c«ng cô vËn t¶i, còng nh­ c¸c ph­¬ng tiÖn hç trî kh¸c. + Giao nhËn lµm gi¶m gi¸ thµnh hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. + Bªn c¹nh ®ã, giao nhËn còng gióp c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu gi¶m bít c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt nh­ chi phÝ x©y dùng kho tµng bÕn b·i cña ng­êi giao nhËn hay do ng­êi giao nhËn thuª, gi¶m chi phÝ ®µo t¹o nh©n c«ng. 2. Ng­êi giao nhËn a. Kh¸i niÖm vÒ ng­êi giao nhËn Ng­êi giao nhËn lµ ng­êi thùc hiÖn c¸c dÞch vô giao nhËn theo sù uû th¸c cña kh¸ch hµng hoÆc ng­êi chuyªn chë. Nãi c¸ch kh¸c, ng­êi kinh doanh c¸c dÞch vô giao nhËn gäi lµ ng­êi giao nhËn. Ng­êi giao nhËn cã thÓ lµ chñ hµng (khi anh ta tù ®øng ra thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc giao nhËn cho hµng ho¸ cña m×nh), lµ chñ tµu ( khi chñ tµu thay mÆt ng­êi chñ hµng thùc hiÖn c¸c dÞch vô giao nhËn ), c«ng ty xÕp dì hay kho hµng hoÆc ng­êi giao nhËn chuyªn nghiÖp hay bÊt kú mét ng­êi nµo kh¸c thùc hiÖn dÞch vô ®ã. Theo Liªn ®oµn quèc tÕ c¸c HiÖp héi giao nhËn FIATA: “Ng­êi giao nhËn lµ ng­êi lo toan ®Ó hµng ho¸ ®­îc chuyªn chë theo hîp ®ång uû th¸c vµ hµnh ®éng v× lîi Ých cña ng­êi uû th¸c mµ b¶n th©n anh ta kh«ng ph¶i lµ ng­êi chuyªn chë. Ng­êi giao nhËn còng ®¶m nhËn thùc hiÖn mäi c«ng viÖc liªn quan ®Õn hîp ®ång giao nhËn nh­ b¶o qu¶n, l­u kho trung chuyÓn, lµm thñ tôc h¶I quan, kiÓm ho¸ …” b. §Æc tr­ng cña ng­êi giao nhËn. + Ng­êi giao nhËn ho¹t ®éng theo hîp ®ång uû th¸c ký víi chñ hµng b¶o vÖ lîi Ých cña ng­êi chñ hµng. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. + Ng­êi giao nhËn lo liÖu vËn t¶i nh­ng kh«ng ph¶I lµ ng­êi chuyªn chë. Anh ta còng cã thÓ cã ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, cã thÓ tham gia chuyªn chë nh­ng ®èi víi víi hµng ho¸, anh ta chØ lµ ng­êi giao nhËn ký hîp ®ång uû th¸c giao nhËn, kh«ng ph¶i lµ ng­êi chuyªn chë. + Cïng víi viÖc tæ chøc vËn t¶i ng­êi giao nhËn cßn lµm nhiÒu viÖc kh¸c trong ph¹m vi uû th¸c cña chñ hµng ®Ó ®­a hµng tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c theo nh÷ng ®iÒu kho¶n ®· cam kÕt. c. Vai trß cña ng­êi giao nhËn * Vai trß truyÒn thèng cña ng­êi giao nhËn trong Th­¬ng m¹i quèc tÕ (ng­êi giao nhËn víi vai trß lµ ®¹i lý, m«i giíi ) Khëi ®Çu ng­êi giao nhËn chØ lµm ®¹i lý thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc do c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu uû th¸c, thay mÆt cho hä nh­ xÕp dì, l­u kho hµng ho¸, lµm thñ tôc h¶i quan, lo liÖu vËn t¶I néi ®Þa, lµm thñ tôc thanh to¸n tiÒn hµng… Sau nµy do sù më réng cña Th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i ph¹m vi dÞch vô giao nhËn ®· ®­îc më réng thªm. Ngµy nay, ng­êi giao nhËn kh«ng chØ lµm c¸c thñ tôc h¶i quan hoÆc thuª tµu mµ cßn cung cÊp dÞch vô trän gãi vÒ toµn bé qu¸ tr×nh vËn t¶i vµ ph©n phèi hµng ho¸. Khi míi ra ®êi, vai trß truyÒn thèng cña ng­êi giao nhËn chØ thÓ hiÖn ë trong n­íc. HÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng cña ng­êi giao nhËn ®Òu chØ diÔn ra trong ®Êt n­íc hä. T¹i ®ã ng­êi giao nhËn tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu b»ng mét viÖc hoµn tÊt thñ tôc h¶i quan cho hµng ho¸ vµo n­íc nhËp khÈu víi vai trß lµ mét m«i giíi h¶I quan. MÆt kh¸c, ng­êi giao nhËn hoµn tÊt thñ tôc h¶i quan cho hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ dµnh chç cho hµng trong vËn t¶I quèc tÕ hoÆc l­u c­íc víi h·ng tµu ( tr­êng hîp chuyÓn chç b»ng ®­êng biÓn) víi chi phÝ cho ng­êi xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu chÞu tuú thuéc vµo ®IÒu kiÖn th­¬ng m¹i ®­îc chän trong hîp ®ång mua b¸n. T¹i mét sè n­íc nh­ ph¸p, mü ho¹t ®äng cña ng­êi dao nhËn yªu cÇu ph¶i cã giÊy phÐp lµm m«i giíi h¶i quan. Tr­íc ®©y ng­êi dao nhËn kh«ng ®¶m nhËn tr¸nh nhiÖm cña ng­êi chuyªn chë, anh ta chØ ho¹t ®éng nh­ mét cÇu nèi gi÷a chñ hµng vµ ng­êi chuyªn chë hoÆc lµ mét chung gian m«i giíi. Khi ng­êi giao nhËn ®ãng vai trß ®¹i lý, nhiÖm vô cña anh ta chñ yÕu lµ do kh¸ch hµng qui ®Þnh. Nh÷ng nhiÖm vô nµy th­êng ®­îc quy ®Þnh trong luËt 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. tËp tôc vÒ ®¹i lý hoÆc lËt d©n sù vÒ uû quyÒn tuy nhiªn, nh÷ng quy ®Þnh nµy kh«ng cßn nhÊn m¹nh vµo vÊn ®Ò dao nhËn n÷a vµ ®IÒu kiÖn hoµn c¶nh còng kh¸c nhau. QuyÒn h¹n cña ng­êi cña ng­êi dao nhËn khi ®ãng vai trß lµ ®¹i lý theo ®IÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn quy ­íc chung cña FIATA, ng­êi giao nhËn cã quyÒn : + Tù do lùa chän ng­êi ký hîp ®ång phô vµ tuú ý quyÕt ®Þnh sö dông nh÷ng ph­¬ng tiÖn vµ tuyÕn ®­êng vËn t¶i th«ng th­êng. + CÇn gi÷ hµng ho¸ ®Ó ®¶m b¶o ®­îc thanh to¸n nh÷ng kho¶n tiÒn kh¸ch hµng nî. MÆc dï ng­êi dao nhËn cã c¸c quyÒn cña ng­êi ®¹i lý ®èi víi chñ cña m×nh, nh÷ng quyÒn nµy kh«ng thùc sù ®ñ ®Ó b¶o vÖ cho hä trong thùc tÕ giao nhËn hiÖn ®¹i ngµy nay. V× lý do ®ã tèt h¬n hÕt lµ ng­êi giao nhËn nªn giao dÞch theo nh÷ng ®IÒu kiÖn vµ ®iÒu kho¶n ®· biÕt vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chÈu cña c¸c hiÖp héi giao nhËn quèc gia - Nghi· vô cña ng­êi dao nhËn víi t­ c¸ch lµ ®¹i lý. Theo ®iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn quy ­íc trung cña FIATA, ng­êi dao nhËn ph¶i: + Thùc hiÖn sù uû th¸c cña kh¸ch hµng víi mét sù quan t©m hîp lý nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña kh¸ch hµng. + Tæ chøc vµ lo liÖu vËn chuyÓn hµng ho¸ ®­îc uû th¸c theo sù chØ dÉn cña kh¸ch hµng. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi vËn t¶i víi t­ c¸ch lµ ng­êi ®¹i lý. Lµ ®¹i lý ng­êi giao nhËn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng lçi cña b¶n th©n m×nh hoÆc ng­êi lµm c«ng cho m×nh. * Tr¸ch nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng. + Ng­êi giao nhËn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng vÒ nh÷ng mÊt m¸t hoÆc h­ háng vËt chÊt vÒ hµng ho¸ nÕu mÊt m¸t hoÆc h­ háng lµ do lçi cña anh ta hoÆc ng­êi lµm ng­êi lµm c«ng cña anh ta. MÆc dï theo nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn, ng­êi dao nhËn kh«ng ph¶i chÞu ch¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng tæn thÊt hoÆc hËu qu¶ gi¸n tiÕp nh­ng ng­¬× giao nhËn nªn b¶o hiÓm c¶ nh÷ng rui ro ®ã v× kh¸ch hµng vÉn cã thÓ khiÕu n¹i. + Ng­êi giao nhËn ph¶i chÞu ch¸ch nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng vÒ nh÷ng lçi lÇm vÒ nghiÖp vô: ng­êi dao nhËn hoÆc ng­êi lµm c«ng cña anh ta 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. cã thÓ cã lçi lÇm hoÆc s¬ suÊt kh«ng ph¶i do cè ý nh­ng g©y thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh cho kh¸ch hµng cña m×nh. VÝ dô : + Giao hµng tr¸i víi chØ dÉn: giao hµng kh«ng ®óng nh­ chØ dÉn cña kh¸ch hµng. + Quªn mua b¶o hiÓm b¶o hiÓm mµ kh¸ch hµng ®· cã chØ thÞ mua. + Sai sãt khi lµm thñ tôc h¶I quan g©y nªn chËm trÔ vÒ khai h¶i quan hÆc g©y tæn thÊt cho kh¸ch hµng. + Göi hµng sai ®Þa chØ: chuyÓn hµng ®Õn sai ®Þa ®iÓm. + T¸i xuÊt hµng mµ kh«ng tu©n theo nh÷ng thñ tôch cÇn thiÕt ®Ó xin hoµn thuÕ g©y thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng, kh«ng th«ng b¸o hoÆc th«ng b¸o kh«ng kÞp thêi cho ng­êi nhËn hµng vÒ thêi gian giao hµng, giao hµng mµ kh«ng thu tiÒn cña chñ hµng. + Giao hµng thiÕu mµ kh«ng cã gi¸m ®Þnh cña h¶i quan hoÆc cña vinacontrol. §èi víi viÖc giao hµng chËm mÆc dï ng­êi giao nhËn th­êng kh«ng rµng buéc m×nh ph¶i giao hµng vµo mét ngµy nhÊt ®Þnh t¹i n¬i ®Õn vµ kh«ng nhËn tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc giao hµng chËm song xu h­íng hiÖn nay lµ chÊp nhËn mét møc ®é tr¸ch nhiÖm võa ph¶i vÒ sù chËm trÔ qu¸ ®¸ng ; giíi h¹n b»ng sè tiÒn c­íc ph¶i tr¶ cho hµng chËm giao. * Tr¸ch nhiÖm ®èi víi h¶i quan HÇu hÕt ë tÊt c¶ c¸c quèc gia ng­êi giao nhËn cã giÊy phÐp ®­îc tiÕn hµnh c«ng viÖc khai h¶i quan ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc c¬ quan h¶i quan vÒ sù tu©n nh÷ng qui ®Þnh h¶i quan vÒ sù khai b¸o ®óng vÒ trÞ gi¸ sè l­îng vµ tªn hµng nh»m tr¸nh thÊt thu cho chÝnh phñ. NÕu vi ph¹m nh÷ng qui ®Þnh nµy ng­êi giao nhËn cã thÓ sÏ ph¶i chÞu ph¹t tiÒn mµ tiÒn ph¹t ®ã kh«ng ®ßi l¹i ®­îc tõ phÝa kh¸ch hµng. * Tr¸ch nhiÖm ®èi víi bªn thø ba Ng­êi giao nhËn dÔ bÞ bªn thø ba ch¼ng h¹n nh­ c«ng ty bèc xÕp, c¬ quan c¶ng…. Lµ nh÷ng ng­êi cã liªn quan ®Õn hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh chuyªn chë, khiÕu n¹i vÒ: + Tæn thÊt vËt chÊt vÒ tµi s¶n cña bªn thø ba vµ hËu qu¶ cña tæn thÊt ®ã. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. + Ng­êi cña bªn thø ba bÞ chÕt, bÞ th­¬ng hoÆc èm ®au vµ hËu qu¶ cña viÖc ®ã. VÒ chi phÝ, ng­êi giao nhËn ph¶i gh¸nh chÞu mäi chi phÝ trong qu¸ tr×nh ®IÒu tra, khiÕu n¹i ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho m×nh vµ h¹n chÕ tæn thÊt nh­ chi phÝ gi¸m ®Þnh, chi phÝ ph¸p lý, phÝ l­u kho thËm chÝ nÕu ng­êi giao nhËn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm anh ta cung kh«ng thÓ ®­îc phÝa bªn kia båi th­êng l¹i. * Tr­êng hîp miÔn tr¸ch. Nh­ ®· nãi ë trªn, ng­êi dao nhËn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng lçi hoÆc s¬ suÊt cña b¶n th©n hoÆc cña ng­êi lµm c«ng cña m×nh. Anh ta kh«ng chÞu trt¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng hµnh vi hay s¬ suÊt cña bªn thø ba, ch¼ng h¹n nh­ ng­êi chuyªn chë, ng­êi nhËn l¹i dÞch vô dao nhËn miÔn lµ anh ta ®É biÓu hiÖn mét sù cÇn mÉn hîp lý trongviÖc lùa chän bªn thø ba ®ã. QuyÒn h¹n,nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi dao nhËn khi ®ãng vai trß lµ m«i giíi. Víi vai trß m«i giíi, ng­êi giao nhËn chØ lµ mét trung gian gi÷a c¸c kh¸ch hµng lµ chñ hµng hÆc chuyªn chë. Anh ta chØ thùc hiÖn nhiÖm vô nh­ mét chiÕc cÇu nèi gi÷a c¸c kh¸ch hµng lµ chñ hµng hoÆc ng­êi chuyªn chë víi nhau vµ nhê ®ã anh ta ®­îc h­ëng phÝ m«i giíi hoÆc tiÒn thö¬ng cña kh¸ch hµng. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi giao nhËn trong vai trß m«i giíi nµy nãi chung rÊt thÊp vµ hÇu nh­ kh«ng ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, trong nhiÒu tr­êng hîp, ng­êi giao nhËn lµm m«i giíi nh­ng l¹i nhËn ®­îc sù uû th¸c cña kh¸ch hµng ®Ó hµnh ®éng thay mÆt hä trong mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh. Khi ®ã ng­êi giao nhËn trë thµnh nh­ mét ®¹i lý cã quyÒn h¹n nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi ®¹i lý ®· ®Ò cËp ë phÇn trªn. * Vai trß míi cña ng­êi giao nhËn Ngoµi nh÷ng vai trß ®· nªu ë phÇn trªn, ng­êi giao nhËn cßn cã nh÷ng vai trß míi ph¸t sinh thªm trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô giao nhËn cña m×nh. Ng­êi giao nhËn víi vai trß lµ ng­êi chuyªn chë. Khi ng­êi giao nhËn ®· cung cÊp dÞch vô vËn t¶i, tøc lµ nhËn chuyªn chë hµng ho¸ tõ mét ®IÓm nµy tíi mét ®Þa ®IÓm kh¸c dï b»ng ph­¬ng tiÖn cña 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. m×nh hay thuª cña ng­êi kh¸c anh ta kh«ng cßn ®ãng vai trß lµ ®¹i lý n÷a mµ ®ãng vai trß lµ mét ng­êi chuyªn chë mét bªn chÝnh cña hîp ®ång. Do ®ã anh ta kh«ng ®­îc lîi dông nh÷ng quyÒn b¶o vÖ vµ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm dµnh cho ®¹i lý n÷a mµ ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn hîp lý toµn bé qu¸ tr×nh vËn t¶i vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tæn thÊt hµng ho¸ dï lµ do nçi cña m×nh hay do hµnh vi hoÆc khuyÕt ®iÓm cña ng­êi lµm c«ng hay ®¹i lý cña m×nh. NÕu ng­êi giao nhËn tù ®øng ra vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô giao nhËn kh¸c b»ng ph­¬ng tiÖn cña m×nh hoÆc thuª cña ng­êi kh¸c th× anh ta ®­îc gäi lµ ng­êi chuyªn chë thùc sù. Tr­êng hîp theo hîp ®ång víi kh¸ch hµng, anh ta lµ ng­êi chuyªn chë nh­ng nh­ng khi ký c¸c hîp ®ång phô – thuª ng­êi chuyªn chë hoÆc ng­êi kh¸c thùc hiÖn c¸c dÞch vô giao nhËn ( ng­êi nhËn l¹i dÞch vô giao nhËn) th× anh ta ®­îc gäi lµ ng­êi chuyªn chë theo hîp ®ång. Nh­ng dï lµ ng­êi chuyªn chë thùc tÕ hay chuyªn chë theo hîp ®ång th× ng­êi giao nhËn vÉn mang ®Þa vÞ cña ng­êi chuyªn chë. Ng­êi giao nhËn ®ãng vai trß lµ ng­êi chuyªn chë trong c¸c tr­êng hîp : anh ta cung cÊp dÞch vô gom hµng (gäi lµ ng­êi gom hµng ), dÞch vô vËn t¶I ®a ph­¬ng thøc (gäi lµ ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc ) hoÆc anh ta cung cÊp dÞch vô vËn t¶i trän gãi (tù vËn chuyÓn b»ng c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau vµ c¸ dÞch vô ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh vËn chuyÓn ®ã ) Hay nãi c¸ch kh¸c ng­êi gom hµng vµ ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc thùc chÊt còng chÝnh lµ ng­êi chuyªn chë. Tuy nhiªn víi vai trß lµ ng­êi gom hµng hoÆc ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc, ng­êi giao nhËn cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng do nh÷ng dÞch vô nµy mang nh÷ng ®Æc ®IÓm riªng biÖt – kh«ng gièng nh÷ng dÞch vô vËn t¶i th«ng th­êng. VËn t¶i ®a ph­¬ng thøc lµ g× ? HiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n, vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc (cßn gäi lµ vËn t¶i liªn hîp) lµ viÖc hµng ho¸ ®­îc tiÕn hµnh b»ng Ýt nhÊt hai ph­¬ng thøc vËn t¶i. VËn t¶i ®a ph­¬ng thøc quèc tÕ ? Lµ mét ph­¬ng thøc vËn t¶i trong ®ã hµng ho¸ ®­îc vËn chuyÓn b»ng hai hay nhiÒu ph­¬ng thøc vËn t¶I kh¸c nhau trªn c¬ së m«t hîp ®ång vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc, mét chøng tõ vËn t¶i, mét chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vµ chØ mét ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng ho¸ trong suèt hµnh tr×nh chuyªn chë tõ mét ®Þa ®IÓm nhËn hµng ®Ó chë ë n­íc nµy ®Õn mét ®Þa ®IÓm giao hµng ë n­íc kh¸c. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ¦u ®iÓm næi bËt cña vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc lµ kh¶ n¨ng vËn t¶i tõ cöa ®Õn cöa gäi lµ vËn t¶i ®i suèt th«ng qua viÖc sö dông nh÷ng c«ng nghÖ míi nhÊt trong vËn t¶i vµ th«ng tin, mét ®Çu mèi duy nhÊt, mét chøng tõ duy nhÊt, nh÷ng thñ tôc xuÊt nhËp khÈu vµ h¶i quan ®¬n gi¶n nhÊt nh»m gi¶m tíi møc thÊp nhÊt chi phÝ bá ra ®¶m b¶o tÝnh an toµn cña hµng ho¸ vµ kh¶ n¨ng giao hµng kÞp thêi. Trong vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc chØ mét ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng ho¸ trong toµn bé hµnh tr×nh - ®ã lµ ng­êi kinh doanh vËn t¶I ®a ph­¬ng thøc. Theo C«ng ­íc cña Liªn Hîp Quèc vÒ chuyªn chë hµng ho¸ vµ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc quèc tÕ 1980 th× : “ Ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøclµ bÊt kú ng­êi nµo tù m×nh hoÆc th«ng qua ng­êi kh¸c ký kÕt mét hîp ®ång vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc vµ ho¹t ®éng nh­ mét bªn chÝnh chø kh«ng ph¶i ®¹i lý hoÆc thay mÆt cho ng­êi göi hµng hayng­êi tham gia vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc". Nh­ vËy ng­êi tæ chøc qu¸ tr×nh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc lµ ng­êi duy nhÊt chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc chñ hµng trong toµn bé qu¸ tr×nh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc víi t­ c¸ch lµ ng­êi chuyªn chë chø kh«ng ph¶i lµ ®¹i lý. Còng nh­ ng­êi chuyªn chë, ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc cã thÓ tù m×nh thùc hiÖn viÖc chuyªn chë hoÆc cã thÓ thuª ng­êi kh¸c thùc hiÖn mét phÇn hoÆc toµn bé hîp ®ång vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc. NghiÖp vô cña ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc phô thuéc vµo møc ®é møc ®é yªu cÇu göi hµng cña kh¸ch hµng vµ kh¶ n¨ng thùc tÕ cña ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc. Ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc cã thÓ ®¶m nhËn toµn bé c«ng viÖc vËn chuyÓn tõ kho ®Õn kho, kÓ c¶ viÖc ®ãng hµng vµo container, niªm phong kÑp ch× container, gi¸m ®Þnh hµng ho¸, lo liÖu thñ tôc h¶i quan… nh­ng còng cã thÓ chØ ®¶m nhËn tõ tr¹m göi hµng lÎ container ®Õn tr¹m göi hµng lÎ cho kh¸ch hµng hoÆc tõ tr¹m göi hµng lÎ ®Õn kho cña ng­êi giao nhËn vµ ng­îc l¹i. Nh­ng dï viÖc thùc hiÖn cña nghiÖp vô vËn t¶I ®a ph­¬ng thøc ë møc ®é nµo th× khi ®ãng vai trß lµ ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc ng­êi giao nhËn còng cã quyÒn h¹n nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm nh­ mét ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc, ng­êi giao nhËn còng cã quyÒn h¹n, nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm nh­ mét ng­êi kinh doanh vËn t¶I vµ còng ph¸t hµnh c¸c chøng tõ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc. - Ng­êi giao nhËn víi vai trß lµ ng­êi gom hµng. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Trong chuyªn chë hµng ho¸ nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ lµ trong chuyªn chë hµng ho¸ b»ng container, dÞch vô gom hµng lµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. Gom hµng lµ viÖc tËp hîp nh÷ng l« hµng lÎ tõ nhiÒu ng­êi göi hµng ë cïng mét n¬I ®i thµnh nh÷ng l« hµng nguyªn ®Ó göi vµ giao cho cho mét hoÆc nhiÒu ng­êi nhËn ë cïng mét n¬i ®Õn. Hµng lÎ lµ nh÷ng l« hµng nhá kh«ng ®Ó ®ãng trong mét container hoÆc lµ nh÷ng l« hµng lín nh­ng cã nhiÒu ng­êi göi vµ nhiÒu ng­êi nhËn. Hµng nguyªn lµ nh÷ng l« hµng ®ñ lín ®Ó ®ãng trong mét hoÆc nhiÒu container vµ th­êng chØ cã mét ng­êi göi vµ mét ng­êi nhËn. Ng­êi kinh doanh dÞch vô gom hµng gäi lµ ng­êi gom hµng - ®­îc tiÕn hµnh theo quy tr×nh sau: + Ng­êi gom hµng nhËn c¸c l« hµng lÎ tõ nhiÒu ng­êi göi hµng t¹i tr¹m giao nhËn ®ßng gãi hµng lÎ. + Ng­êi gom hµng, tËp hîp c¸c l« hµng lÎ ®ã thµnh c¸c l« hµng nguyªn, kiÓm tra h¶i quan vµ ®ãng gãi hµng lÎ. + Ng­êi gom hµng göi c¸c container nµy b»ng ®­êng biÓn, d­êng s¾t hoÆc ®­êng hµng kh«ng … cho ®¹i lý cña m×nh t¹i n¬i ®Õn. + §¹i lý cña ng­êi gom hµng ë n¬i ®Õn nhËn c¸c container nµy, dì hµng ra vµ giao cho nh÷ng ng­êi nhËn t¹i c¸c tr¹m giao nhËn vµ ®ãng gãi hµng lÎ. ViÖc gom hµng mang l¹i lîi Ých cho tÊt c¶ c¸c bªn cã liªn quan nh­ ng­êi xuÊt khÈu, ng­êi göi hµng, ng­êi chuyªn chë, ng­êi giao nhËn vµ cho c¶ nÒn kinh tÕ quèc d©n. - §èi víi ng­êi xuÊt khÈu : + Ng­êi göi hµng ®­îc h­ëng lîi do hä ®­îc h­ëng gi¸ c­íc tr¶ cho ng­êi gom hµng thÊp h¬n gi¸ c­íc mµ hä th­êng ph¶I tr¶ cho ng­êi chuyªn chë. §iÒu nµy dÆc biÖt cã lîi cho nh÷ng chñ hµng nhá ch­a cã c¬ së kinh doanh v÷ng ch¾c vµ ch­a ®ñ søc m¹nh ®Ó cã lîi thÕ trong th­¬ng l­îng gi¸ c­íc víi c¸c h·ng tµu biÓn, hµng kh«ng, ®­êng s¾t… + Ng­êi göi hµng c¶m thÊy thuËn lîi khi ng­êi giao nhËn lµm dÞch vô gom hµng cã thÓ göi hµng ®i tÊt c¶ c¸c tuyÕn h¬n lµ khi liªn hÖ víi nhiÒu h·ng chuyªn chë mµ mçi h·ng chØ kinh doanh trªn mét tuyÕn ®­êng nhÊt ®Þnh. 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. + Ng­êi gom hµng th­êng cung cÊp c¸c dÞch vô vËn t¶i tõ cöa ®Õn cöa vµ dÞch vô ph©n phèi – lµ nh÷ng dÞch vô mµ ng­êi chuyªn chë vµ c¸c h·ng tµu th­êng kh«ng lµm. - §èi víi ng­êi chuyªn chë + Ng­êi chuyªn chë tiÕt kiÖm ®­îc giÊy tê, chi phÝ vµ thêi gian do kh«ng ph¶i gi¶i quyÕt c¸c l« hµng lÎ. + TËn dông hÕt kh¶ n¨ng chuyªn chë v× ng­êi gom hµng ®· gom hµng ®ãng ®Çy c¸c container vµ giao nguyªn c¸c container. + Kh«ng ph¶i lo bÞ thÊt thu tiÒn c­íc tõ c¸c chñ hµng lÎ, ng­êi gom hµng chÞu tr¸ch nhiÖm thu ë ng­êi göi hµng lÎ vµ ®øng ra trùc tiÕp tr¶ cho ng­êi chuyªn chë coi nh­ hä lµ chñ hµng cña toµn bé l« hµng lÎ. - §èi víi ng­êi giao nhËn VÒ tµi chÝnh, ng­êi giao nhËn khi ®ãng vai trß lµ ng­êi gom hµng th× ®­îc h­ëng chªnh lÖch gi÷a tæng sè tiÒn c­íc thu ë nh÷ng ng­¬× göi hµng lÎ víi sè tiÒn c­íc ph¶i tr¶ do ng­êi chuyªn chë tÝnh gi¸ c­íc theo c­íc hµng nguyªn thÊp h¬n.Ng­êi gom hµng còng th­êng ®­îc h­ëng gia c­íc ­u ®·i mµ c¸c h·ng tµu vµ ng­êi chuyªn chë kh¸c dµnh cho hä v× hä lu«n cã khèi l­îng hµng ho¸ lín h¬n vµ th­êng xuyªn h¬n ®Ó göi. Gom hµng kh«ng nh÷ng ®· t¨ng thu cho ng­êi giao nhËn mµ cßn gi¶m cghi phÝ cho ng­êi göi hang do ®ã lµm gi¶m gi¸ thµnh xuÊt khÈu, t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¶ nÒn kinh tÕ quèc d©n. Khi ®ãng vai trß lµ ng­êi gom hµng, ng­êi giao nhËn nh©n danh m×nh thùc hiÖn dÞch vô gom hµng vµ cËp vËn ®¬n gom hµng cña m×nh. §èi víi ng­êi cã hµng göi, ng­êi gom hµng coi nh­ lµ ng­êi chuyªn chë nh­ng ®èi víi ng­êi chuyªn chë thùc sù anh ta l¹i lµ ng­êi göi hµng. Nh÷ng ng­êi göi hµng lÎ vµ nhËn hµng lÎ kh«ng trùc tiÕp göi hµng tõ ng­êi chuyªn chë thùc sù. Trong kinh doanh, dÞch vô gom hµng ng­êi giao nhËn thùc chÊt lµ “ mua bu«n” chç xÕp hµng cña ng­êi chuyªn chë ®Ó b¸n lÎ cho nh÷ng ng­êi göi hµng lÎ vµ h­ëng chªnh lÖch tõ viÖc bu«n b¸n ®ã. VÒ nguyªn t¾c, khi cung cÊp dÞch vô gom hµng,ng­êi giao nhËn ph¶i ®ãng vai trß lµ ng­êi chuyªn chë v× anh ta ®· cam kÕt vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ mét n¬I nµy ®Ðn mét n¬i kh¸c. Do vËn ®¬n gom hµng ch­a ®­îc phßng 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. th­¬ng m¹i quèc tÕ th«ng qua vµ cã néi dung kh«ng thèng nhÊt trªn toµn thÕ giíi nªn cã nh÷ng lóc ng­êi gom hang chØ ®ãng vai trß lµ ®¹i lý.V× vËy trong ho¹t ®éng cña m×nh, ng­êi gom hµng cã thÓ ®ãng vai trß lµ ng­êi chuyªn chë hoÆc chØ lµ ®¹i lý thuÇn tuý tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña vËn ®¬n mµ hä cÊp cho kh¸ch hµng. NÕu ng­êi giao nhËn lµm dÞch vô gom hµng vµ cÊp vËn ®¬n vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc th× anh ta lu«n ®ãng vai trß lµ ng­êi chuyªn chë. Khi cung cÊp dÞch vô gom hµng, ng­êi giao nhËn cã thÓ sö dông dÞch vô vËn t¶i cña nh÷ng ng­êi chñ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i thuéc c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau (®­êng biÓn, ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng kh«ng).Trong tr­êng hîp nµy nªu ng­êi giao nhËn ®ãng vai trß lµ ng­êi chuyªn chë th× anh ta lµ ng­êi chuyªn chë theo hîp ®ång ®èi víi chñ hµng vµ lµ ng­êi göi hµng ®èi víi ng­êi chuyªn chë thùc tÕ. Ng­êi giao nhËn víi t­ c¸ch lµ ng­êi gom hµng ,khi ®ãng vai trß lµ ng­êi chuyªn chë, kh«ng nh÷ng ph¶I chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµnh vi, lçi lÇm cña m×nh mµ cßn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng tæn thÊt cña hµng ho¸ x¶y ra khi hµng ho¸ cßn thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña ng­êi chuyªn chë thùc tÕ. Ng­êi giao nhËn, ®Æc biÖt ë nh÷ng n­íc cã ®IÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn ®· chÊp nhËn tr¸ch nhiÖm ®ã. Hä vÉn tiÕp tôc coi m×nh chØ lµ ®¹i lý, chØ chÞu nhËn tr¸ch nhiÖm phï hîp víi vai trß ®¹i lý vµ ghi râ ®iÒu nµy trong vËn ®¬n gom hµng cña m×nh. Trong tr­êng hîp vËn t¶i hµng kh«ng, tr¸ch nhiÖm cña ng­êi gom hµng ch­a chÊm døt khi anh ta giao hµng cho h·ng hµng kh«ng ë s©n bay ®i mµ cßn cho ®Õn khi h·ng hµng kh«ng ®· tr¶ hµng ë n¬i ®Õn vµ nÕu cã yªu cÇu th× cho ®Õn khi giao hµng cho ng­êi nhËn cuèi cïng. Tãm l¹i víi ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña vËn t¶i vµ bu«n b¸n quèc tÕ, c¸c dÞch vô giao nhËn ngµy cµng më réng vµ ®· trë thµnh mét ngµnh dÞch vô hiÖn ®¹i, cã quy m« lín vµ tæ chøc chÆt chÏ ë c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. 3. Ph¹m vi c¸c dÞch vô giao nhËn . Trõ mét sè tr­êng hîp b¶n th©n ng­êi göi hµng/ng­êi nhËn hµng muèn tù m×nh tham gia bÊt cø kh©u thñ tôc vµ chøng tõ nµo ®ã, cßn th«ng th­êng, ng­êi giao nhËn thay mÆt anh ta lo liÖu qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng ho¸ qua c¸c c«ng ®o¹n. Ng­êi giao nhËn cã thÓ lµm c¸c dÞch vô trùc tiÕp hay th«ng qua nh÷ng ng­êi kÝ hîp ®ång phô hay nh÷ng ®¹i lý mµ hä thuª, ng­êi giao 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nhËn còng sö dông nh÷ng ®¹i lý cña hä ë n­íc ngoµi. Nh÷ng dÞch vô nµy bao gåm : a) Thay mÆt ng­êi göi hµng (ng­êi xuÊt khÈu). Theo nh÷ng chØ dÉn cña ng­êi göi hµng ng­êi giao nhËn sÏ: + Chän tuyÕn ®­êng, ph­¬ng thøc vËn t¶i vµ ng­êi chuyªn chë thÝch hîp + L­u c­íc víi ng­êi chuyªn chë ®· chän läc . + NhËn hµng vµ cÊp chøng tõ thÝch hîp nh­ :giÊy chøng nhËn hµng cña ng­êi giao nhËn, giÊy chøng nhËn chuyªn chë cña ng­êi giao nhËn … + Nghiªn cøu nh÷ng ®iÒu kho¶n trong tÝn dông th­ vµ tÊt c¶ nh÷ng luËt lÖ cña chinh phñ ¸p dông cho viÖc giao hµng ë n­íc xuÊt khÈu, n­íc nhËp khÈucòng nh­ ë bÊt cø n­íc qu¸ c¶nh nµo vµ chuÈn bÞ nh÷ng chøng tõ cÇn thiÕt. + §ãng gãi hµng ho¸ (trõ phi viÖc nµy do ng­êi göi hµng lµm tr­íc khi giao nhËn) cã tÝnh ®Õn tuyÕn ®­êng, ph­¬ng thøc vËn t¶i, b¶n chÊt cña hµng ho¸ vµ nh÷ng luËt lÖ ¸p dông nÕu cã, ë n­íc xuÊt khÈu, n­íc qu¸ c¶nh vµ n­íc göi hµng ®Õn. + Lo liÖu viÖc l­u kho hµng ho¸ nÕu cÇn. + C©n ®o hµng ho¸. + L­u ý ng­êi göi hµng cÇn ph¶i mua b¶o hiÓm vµ nÕu ng­êi göi hµng yªu cÇu th× mua b¶o hiÓm cho hµng. + VËn chuyÓn hµng ho¸ ®Õn c¶ng, lo liÖu khai b¸o h¶i quan, lo c¸c thñ tôc chøng tõ liªn quan vµ giao hµng cho ng­êi chuyªn chë. + Lo viÖc giao dÞch ngo¹i hèi (nÕu cã). + Thanh to¸n phÝ vµ nh÷ng phÝ kh¸c bao gåm c¶ tiÒn c­íc. + NhËn vËn ®¬n ®· ký cña ng­êi chuyªn chë, giao cho ng­êi göi hµng. + Thu xÕp viÖc chuyÓn t¶i trªn ®­êng (nÕu cÇn). + Gi¸m s¸t viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ trªn ®­êng ®­a tíi ng­êi nhËn hµng th«ng qua nh­ng mèi liªn hÖ ng­êi chuyªn chë vµ ®¹i lý cña ng­êi giao nhËn ë n­íc ngoµi. + Ghi nhËn nh÷ng tæn thÊt cña hµng ho¸ nÕu cã. + Gióp ®ì ng­êi göi hµng tiÕn hµnh khiÕu n¹i ng­êi chuyªn chë vÒ nh÷ng tæn thÊt cña hµng ho¸ (nÕu cã). 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. b.Thay mÆt ng­êi nhËn hµng(ng­êi nhËp khÈu). Theo nh÷ng chØ dÉn giao hµng cña ng­êi nhËp khÈu ng­êi giao nhËn sÏ: + Thay mÆt ng­êi nhËn hµng gi¸m s¸t viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ khi ng­êi nhËn hµng lo liÖu vËn t¶i hµng. + NhËn vµ kiÓm tra tÊt c¶ chøng tõ liªn quan ®Õn viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸. + NhËn hµng cña ng­êi chuyªn chë vµ thanh to¸n c­íc(nÕu cÇn). + Thu xÕp viÖc khai b¸o h¶i quan vµ tr¶ lÖ phÝ thøc vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c cho h¶I quan vµ nh÷ng nhµ ®­¬ng côc kh¸c. + Thu xÕp viÖc l­u kho qu¸ c¶nh (nÕu cÇn). + Giao hµng ®· lµm thñ tôc h¶i quan cho ng­êi nhËn hµng. + NÕu cÇn gióp ®ì ng­êi nhËn hµng tiÕn hµnh khiÕu n¹i ®èi víi ng­êi chuyªn chë vÒ nh÷ng tæn thÊt cña hµng ho¸ nÕu cã. + Gióp ng­êi giao nhËn hµng trong viÖc l­u kho vµ ph©n phèi nÕu cÇn. c. Nh÷ng dÞch vô kh¸c Ngoµi nh÷ng dÞch vô ®· nªu ë trªn, ng­êi giao nhËn còng cã thÓ lµm mét sè nh÷ng dÞch vô kh¸c n¶y sinh trong qu¸ tr×nh chuyªn chë vµ c¶ nh÷ng dÞch vô ®Æc biÖt kh¸c nh­ gom hµng (tËp hîp nh÷ng l« hµng lÎ l¹i) cã liªn quan ®Õn hµng c«ng tr×nh: c«ng tr×nh ch×a kho¸ trao tay (cung cÊp thiÕt bÞ, x­ëng … s½n sµng vËn hµnh)…vv Ng­êi giao nhËn còng cã thÓ th«ng b¸o kh¸ch hµng cña m×nh vÒ nhu cÇu tiªu dïng, nh÷ng thÞ tr­êng míi, t×nh h×nh c¹nh tranh, chiÕn l­îc xuÊt khÈu, nh÷ng ®iÒu kho¶n thÝch hîp cÇn ®­a vµo hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng vµ tãm l¹I tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc kinh doanh cña anh ta. B¶ng 1 Nh÷ng dÞch vô ®­îc ng­êi giao nhËn thùc hiÖn T­ vÊn/ cè vÊn vÒ : §ãng gãi - Lùa chän nguyªn liÖu ®Ó sö dông TuyÕn ®­êng - Chän hµnh tr×nh vµ ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn B¶o hiÓm - Lo¹i b¶o hiÓm cÇn cho hµng ho¸ Thñ tôc h¶i quan - Khai b¸o hµng xuÊt nhËp khÈu Chøng tõ vËn t¶i - Nh÷ng chøng tõ ®i kÌm (ng­êi chuyªn chë) Nh÷ng quy ®Þnh cña L/C - Yªu cÇu cña Ng©n hµng 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ng­êi tæ chøc vÒ Nh÷ng l« hµng xuÊt nhËp khÈu vµ qu¸ c¶nh Gom hµng, vËn t¶i hµng nÆng vµ ®Æc biÖt – hµng c«ng tr×nh Hµng nhËp Dì hµng ra khái ph­¬ng tiÖn cña ng­êi vËn vËn t¶i Th¸o dì hµng thu gom. Khai b¸o h¶i quan. Hµng xuÊt LÊy hµng §ãng gãi vµ ®¸nh ký m· hiÖu hµng ho¸ L­u c­íc, l­u khoang víi ng­êi chuyªn chë Giao hµng cho ng­êi chuyªn chë CÊp chøng tõ vËn t¶i chøng tõ c­íc phÝ ®i kÌm Gi¸m s¸t giao hµng Th«ng b¸o giao hµng cho kh¸ch hµng Khai b¸o h¶i quan Qu¸ c¶nh LÊy mÉu §ãng gãi l¹i L­u kho h¶i quan(d­íi sù kiÓm so¸t cña H¶i quan) 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. B¶ng 1.2 : DÞch vô cña ng­êi giao nhËn Giao nhËn - CÊp chøng tõ vËn t¶i - L­u c­íc hµng ho¸ - Tæ chøc vËn t¶i C­íc phÝ (®­êng s¾t/®­êng kh«ng/bé/biÓn) Thuª tµu - §Æt khoang Ra lÖnh th«ng qua telex hay Gom hµng ®iÖn tÝn cho ng­êi nhËn §¹i lý tµu chë Dì hµng vµ xö lý hµng nhËp BH vËn t¶i Khai b¸o h¶i quan hay chØ tiÕp hµng qu¸ c¶nh G ® Þnh chÊt l­îng L­u kho & ph©n phèi hµng KÕ ho¹ch xÕp hµng theo lÞch tµu Giao hµng = ®Þa ph­¬ng L­u kho D¸n nh·n hiÖu DÞch vô VC =«t« Nh÷ng dÞch vô ®Æc biÖt : hµng t­¬i sèng, hµng may mÆc treo m¾c CÊp chøng tõ xuÊt Hµng c«ng tr×nh & nh÷ng CT ch×a kho¸ trao tay §ãng gãi KiÓm so¸t ®¬n hµng 4. Mèi quan hÖ cña ng­êi giao nhËn víi c¸c bªn. Ngoµi ng­êi göi hµng vµ ng­êi nhËn hµng, ng­êi giao nhËn cßn ph¶i giao dÞch víi c¸c bªn thø ba trong qóa tr×nh phôc vô kh¸ch hµng cña m×nh. a. ChÝnh phñ vµ c¸c nhµ ®­¬ng côc kh¸c. - C¬ quan H¶i quan ®Ó khai b¸o h¶i quan - C¬ quan C¶ng ®Ó lµm thñ tôc th«ng qua C¶ng. - Ng©n hµng TW ®Ó ®­îc phÐp kÕt hèi. 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Bé y tÕ ®Ó xin giÊy phÐp y tÕ, kiÓm dÞch thùc vËt - Quan chøc l·nh sù ®Ó xin giÊy chøng nhËn xuÊt xø. - C¬ quan kiÓm so¸t nhËp khÈu - C¬ quan cÊp giÊy phÐp vËn t¶i b. C¸c bªn t­ nh©n. + Ng­êi chuyªn chë hay c¸c ®¹i lý kh¸c nh­ : - Chñ tµu - Ng­êi kinh doanh vËn t¶i bé - §­êng s¾t - Hµng kh«ng - Ng­êi kinh doanh vËn t¶i néi thñy vÒ mÆt s¾p xÕp lÞch tr×nh vËn chuyÓn vµ l­u c­íc. + Ng­êi gi÷a kho ®Ó l­u kho hµng ho¸. + Ng­êi b¶o hiÓm ®Ó b¶o hiÓm hµng ho¸ + Tæ chøc ®ãng gãi bao b× ®Ó ®ãng gãi hµng + Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Ó thùc hiÖn tÝn dông chøng tõ Mèi quan hÖ nµy cã thÓ ®­îc m« t¶ bëi s¬ ®å sau : ChÝnh phñ & c¸c nhµ ®­¬ng côc kh¸c C¸c c¬ quan c¶ng C¬ quan h¶i quan KiÓm so¸t nhËp khÈu - gi¸m s¸t ngo¹i hèi, vËn t¶i, cÊp giÊy phÐp y tÕ C¬ quan l·nh sù Ng­êi chuyªn chë vµ c¸c ®¹i lý Ng­êi göi/ ng­êi kh¸c Ng­êi giao nhËn nhËn Chñ tµu Ng­êi KD vËn t¶i bé/®­êng s¾t/vËn t¶i néi thñy Ng­êi gi÷ kho Ng­êi KD vËn t¶i ®­êng kh«ng T/chøc ®ãng gãi §¹i lý NgÇn hµng Tè tông. Ng­êi b¶o hiÓm hµng Ng­êi b¶o hiÓm ho¸ tr¸ch nhiÖm 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. II. Giao nhËn hµng ho¸ XNK chuyªn chë b»ng ®­êng hµng kh«ng. 1. C¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ giao nhËn hµng ho¸ b»ng ®­êng kh«ng. §Ó thèng nhÊt ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn, còng nh­ viÖc thèng nhÊt c¸c thñ tôc ph¸p lý, ph©n chia khu vùc ho¹t ®éng cña c¸c h·ng hµng kh«ng d©n dông, trªn thÕ giíi ®· h×nh thµnh c¸c tæ chøc quèc tÕ cã liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng cña nghiÖp vô hµng kh«ng d©n dông. Nhê cã ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy mµ m¹ng l­íi hµng kh«ng quèc tÕ ®­îc thèng nhÊt vµ ®ång bé, nh»m tr¸nh ®­îc nh÷ng tranh chÊp cã thÓ x¶y ra. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông c¸c quy ph¹m ®iÒu luËt cña c¸c tæ chøc nµy lµ mang tÝnh tïy ý v× bªn c¹nh viÖc ¸p dông ®ã c¸c h·ng hµng kh«ng quèc gia hay khu vùc cßn ®­a ra nh÷ng ®iÒu luËt quy ®Þnh riªng phï hîp víi tËp qu¸n chuyªn chë ë c¸c ®Þa ph­¬ng ®ã. Sau ®©y lµ mét sè tæ chøc tiªu biÓu. a. Tæ chøc hµng kh«ng d©n dông quèc tÕ (INternational Civil Aviation Organization - ICAO). §©y lµ mét c¬ quan ®Æc biÖt cña Liªn hiÖp quèc, thµnh lËp n¨m 1947 ®Ó qu¶n lý ho¹t ®éng cña h·ng hµng kh«ng trong c¸c n­íc héi viªn. C¸c c¬ quan nµy ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së c«ng ­íc vÒ hµng kh«ng d©n dông quèc tÕ do Liªn hiÖp quèc th«ng qua n¨m 1944 t¹i Chicago. Môc ®Ých t«n chØ ho¹t ®éng cña ICAO lµ thiÕt lËp nh÷ng nguyªn t¾c chung cho ho¹t ®éng hµng kh«ng cña c¸c n­íc thµnh viªn ®Ò ra tiªu chuÈn chung cho kü thuËt c«ng nghiÖp hµng kh«ng khuyÕn khÝch c¸c h·ng thµnh viªn tham gia kÕ ho¹ch vËn chuyÓn hµng kh«ng quèc tÕ, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña sù nghiÖp hµng kh«ng d©n dông thÕ giíi. Trô së cña ICAO ®ãng t¹i Montreal, Cana®a, cã cac v¨n phßng ®¹i diÖn ë Paris, Dakar, Cairo, Bankok, Lima & Mexico. b. HiÖp héi vËn t¶i hµng kh«ng quèc tÕ (International Air Trans port Association - IATA). IATA lµ mét tæ chøc tù nguyÖn phi chÝnh trÞ cña c¸c h·ng hµng kh«ng trªn thÕ giíi ®­îc thµnh lËp n¨m 1945. Thµnh viªn cña HiÖp héi nµy ®­îc dµnh cho tÊt c¶ nh÷ng h·ng hµng kh«ng cã danh s¸ch ®¨ng ký ë nh÷ng n­íc lµ thµnh viªn cña ICAO vµ mét sè thµnh viªn kh¸c. TÝnh ®Õn ngµy IATA cã 19
nguon tai.lieu . vn