Xem mẫu
- Luận văn
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu
cà phê vào thị trường EU của Tổng
công ty cà phê Việt Nam
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
§Èy m¹nh xuÊt khÈu lµ chñ tr¬ng kinh tÕ lín cña §¶ng vµ Nhµ níc
ViÖt Nam. Chñ tr¬ng nµy ®îc kh¼ng ®Þnh trong v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu
toµn quèc lÇn thø VIII vµ trong nghÞ quyÕt 01NQ/TW cña Bé ChÝnh trÞ víi
môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng CNH-H§H híng vÒ xuÊt
khÈu. §Ó thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng cïng víi viÖc ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ gióp ViÖt Nam b¾t kÞp ®îc víi
tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp, chóng ta cÇn ph¶i t¨ng cêng më réng thÞ
trêng xuÊt khÈu.
HiÖn nay EU ®· vµ ®ang lµ ®èi t¸c quan träng, mét thÞ trêng lín cã kh¶
n¨ng tiªu thô nhiÒu hµng ho¸, s¶n phÈm cña ViÖt Nam. C¸c mÆt hµng xuÊt
khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam còng chÝnh lµ nh÷ng mÆt hµng mµ thÞ trêng nµy
cã nhu cÇu nhËp khÈu hµng n¨m víi khèi lîng nh giÇy dÐp, thuû h¶i s¶n, cµ
phª… Trong ®ã mÆt hµng cµ phª lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n quan
träng nhÊt ®îc b¸n réng r·i trªn thÞ trêng EU. Kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cµ phª
cña ViÖt Nam vît xa hai lo¹i ®å uèng lµ chÌ vµ ca cao. V× vËy ®Èy m¹nh xuÊt
khÈu hµng ho¸ nãi chung vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª nãi riªng vµo thÞ
trêng EU lµ mét viÖc lµm cÊp thiÕt ®èi víi níc ta hiÖn nay. Tuy nhiªn ®Ó
lµm ®îc ®iÒu nµy ViÖt Nam cÇn tËp trung nghiªn cøu t×m c¸ch gi¶i quyÕt c¸c
víng m¾c, c¶n trë ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang EU vµ t×m ra c¸c gi¶i ph¸p c¨n
b¶n ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng
EU trong thêi gian thùc tËp t¹i Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam ®îc sù gióp ®ì
nhiÖt t×nh cña ban l·nh ®¹o c«ng ty ®Æc biÖt lµ Ban Kinh doanh tæng hîp cïng
víi sù híng dÉn tËn t×nh cña tiÕn sÜ Ng« Xu©n B×nh t«i xin chän ®Ò tµi: "Mét
sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng EU cña Tæng c«ng ty
cµ phª ViÖt Nam" lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh.
Môc ®Ých nghiªn cøu: Trªn gãc ®é lý thuyÕt luËn v¨n ph©n tÝch vai trß
cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trªn gãc ®é thùc tiÔn,
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
luËn v¨n nh÷ng mÆt lµm ®îc vµ cha lµm ®îc cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª cña
Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam vµ ®a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu
mÆt hµng nµy.
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi,
luËn v¨n ®· vËn dông ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, ph¬ng ph¸p thèng kª
tæng hîp, ph¬ng ph¸p so s¸nh vµ dù b¸o.
Bè côc cña luËn v¨n, luËn v¨n chia lµm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ xuÊt khÈu mÆt hµng cµ phe vµ vai
trß cña xuÊt khÈu cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cµ phª cña Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt
Nam vµo thÞ trêng EU.
Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ trêng
EU cña Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam.
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Ch¬ng I
Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ xuÊt khÈu mÆt hµng cµ phª
vµ vai trß cña xuÊt khÈu cµ phª trong
nÒn kinh tÕ quèc d©n
I. VÞ trÝ cña ngµnh cµ phª vµ vai trß cña xuÊt khÈu cµ phª trong nÒn kinh
tÕ quèc d©n.
1. Vµi nÐt vÒ mÆt hµng cµ phª vµ nh÷ng lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt vµ
xuÊt khÈu cµ phª:
1.1. Nguån gèc c©y cµ phª ë ViÖt Nam
C¸ch ®©y kho¶ng 1000 n¨m, mét ngêi du môc Ethiopa ®· ngÉu nhiªn
ph¸t hiÖn h¬ng vÞ tuyÖt vêi cña mét lo¹i c©y l¹ lµm cho con ngêi thÊy s¶ng
kho¸i vµ tØnh t¸o l¹ thêng. Tõ ®ã tr¸i c©y nµy trë thµnh ®å uèng cña mäi
ngêi vµ lÊy tªn lµng Cafa n¬i ph¸t hiÖn ra c©y nµy lµm tªn ®Æt cho c©y.
Tõ thÕ kû VI cµ phª trë thµnh ®å uèng cña mäi ngêi d©n Ethiopa vµ
nhanh chãng lan ra Trung CËn §«ng.
§Õn ®Çu thÕ kØ XVI cµ phª b¾t ®Çu xuÊt hiÖn ë ch©u ¢u vµ lan dÇn
sang Ch©u ¸, ch©u §¹i D¬ng. N¨m 1857 c©y cµ phª ®îc c¸c nhµ truyÒn ®¹o
c«ng gi¸o ®a vµo trång ë ViÖt Nam, tríc hÕt ®îc trång ë mét sè nhµ thê ë
Hµ Nam, Qu¶ng B×nh... Sau ®ã ®îc trång ë ®ån ®iÒn vïng Trung Du B¾c Bé
vµ B¾c Trung Bé. Tõ ®ã diÖn tÝch cµ phª ngµy cµng ®îc më réng.
Tõ n¨m 1994- nay c©y cµ phª ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ cµ phª vèi ph¸t
triÓn rÊt nhanh vµ ®¹t kÕt qu¶ trªn nhiÒu mÆt. HiÖn nay cµ phª lµ mÆt hµng
n«ng s¶n xuÊt khÈu ®øng thø 2 ë níc ta. Cã thÓ nãi trong ngµnh n«ng nghiÖp
hiÖn nay, cµ phª chØ ®øng sau lóa g¹o vµ cã chç ®øng v÷ng ch¾c trë thµnh
ngµnh s¶n xuÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
1.2. Chñng lo¹i cµ phª ë ViÖt Nam
Nh chóng ta ®· biÕt trªn thÕ giíi cã h¬n 70 lo¹i cµ phª kh¸c nhau
nhng ngêi ta chñ yÕu gieo trång 2 nhãm cµ phª chÝnh lµ cµ phª vèi
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
(Robusta), cµ phª chÌ (Arabica) nhê vµo u ®iÓm vÒ n¨ng xuÊt vµ chÊt lîng
ngoµi ra cßn dùa vµo ®Æc ®iÓm thÝch nghi cña tõng lo¹i c©y.
* Cµ phª vèi thÝch hîp víi khÝ hËu kh« r¸o, n¾ng Êm, nhiÖt ®é thÝch hîp
nhÊt lµ 24-26 0 C, ®é cao kho¶ng 600-2000m, mËt ®é tõ 1200 -1500 c©y/ha.
Cµ phª Robusta cã h×nh qu¶ trøng hoÆc h×nh trßn, qu¶ chÝn cã mµu thÉm, vá
cøng vµ thêng chÝn tõ th¸ng 2. §Æc biÖt c©y cµ phª nµy kh«ng ra hoa kÕt qu¶
t¹i c¸c m¾t cña cµnh. Nh©n h¬i trßn, to ngang, vá lôa mµu ¸nh l©u b¹c. Lo¹i cµ
phª nµy ®îc trång nhiÒu nhÊt ë Ch©u Phi vµ Ch©u ¸ trong ®ã ViÖt Nam vµ
Indonecia lµ hai níc s¶n xuÊt cµ phª lín nhÊt thÕ giíi.
* Cµ phª Arabica a khÝ hËu m¸t mÎ cã kh¶ n¨ng chÞu rÐt, thêng ®îc
trång ë ®é cao trªn díi 200m. Arabica cã nhiÒu tµn l¸, h×nh trøng hoÆc h×nh
lìi m¸c. Qu¶ cña lo¹i cµ phª chÌ cã h×nh qu¶ trøng hoÆc h×nh trßn, cã mµu
®á t¬i, mét sè gièng khi chÝn cã mµu vµng. Loai cµ phª nµy chñ yÕu trång ë
Brazin vµ Colombia víi mïi th¬m ®îc nhiÒu níc a chuéng.
ë ViÖt Nam cµ phª vèi ®îc trång tuyÖt ®¹i ®a sè ë T©y Nguyªn vµ
§«ng Nam Bé. §©y lµ hai vïng chñ lùc s¶n xuÊt cµ phª cña c¶ níc víi n¨ng
suÊt kh¸ cao (trªn 1,6 tÊn nh©n /ha) chÊt lîng tèt, víi diÖn tÝch 443.000 ha,
chiÕm 86% diÖn tÝch c¶ níc. Cµ phª chÌ l¹i thÝch hîp víi c¸c vïng nói trung
du phÝa b¾c, tËp trung ë S¬n La, Lai Ch©u, Thanh Ho¸, NghÖ An, qu¶ng TrÞ vµ
Thõa Thiªn HuÕ. DiÖn tÝch cµ phª chÌ c¶ níc n¨m 2003 lµ 30.000 ha. Cµ phª
chÌ cã chÊt lîng h¬n nhng hay bÞ s©u bÖnh vµ kh¶ n¨ng thÝch nghi kÐm h¬n
v× vËy n¨ng suÊt còng thÊp h¬n kho¶ng 0,9-1,2tÊn/ha.
1.3. Lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt, xuÊt khÈu cµ phª ë ViÖt Nam
1.3.1. Lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt cµ phª.
- Lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn.
Níc ViÖt Nam n»m trong vµnh ®ai nhiÖt ®íi B¾c b¸n cÇu, tr¶i dµi theo
ph¬ng kinh tuyÕn tõ 8o 30’ ®Õn 23o 30’ vÜ ®é b¾c. §iÒu kiÖn khÝ hËu, ®Þa lý
vµ ®Êt ®ai thÝch hîp cho viÖc ph¸t triÓn cµ phª ®· ®em l¹i cho cµ phª ViÖt Nam
mét h¬ng vÞ rÊt riªng, ®éc ®¸o.
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
VÒ khÝ hËu :
ViÖt Nam n»m trong vµnh ®ai nhiÖt ®íi, hµng n¨m khÝ hËu n¾ng l¾m
ma nhiÒu. Lîng ma ph©n bè ®Òu gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m nhÊt lµ nh÷ng
th¸ng cµ phª sinh trëng. KhÝ hËu ViÖt Nam chia thµnh hai miÒn râ rÖt. MiÒn
khÝ hËu phÝa nam thuéc khÝ hËu nhiÖt ®íi nãng Èm thÝch hîp víi cµ phª
Robusta. MiÒn khÝ hËu phÝa b¾c cã mïa ®«ng l¹nh vµ cã ma phïn thÝch hîp
víi cµ phª Arabica.
VÒ ®Êt ®ai : ViÖt Nam cã ®Êt ®á bazan thÝch hîp víi c©y cµ phª ®îc
ph©n bæ kh¾p l·nh thæ trong ®ã tËp trung ë hai vïng T©y Nguyªn vµ §«ng
Nam Bé, víi diÖn tÝch hµng triÖu ha.
Nh vËy c©y cµ phª cÇn hai yÕu tè c¬ b¶n lµ níc vµ ®Êt th× c¶ hai yÕu
tè nµy ®Òu cã ë ViÖt Nam. §iÒu nµy t¹o cho ViÖt Nam lîi thÕ mµ c¸c níc
kh¸c kh«ng cã ®îc.
- Lîi thÕ vÒ nh©n c«ng:
ViÖt Nam víi d©n sè 80 triÖu ngêi trong ®ã 49% lµ trong ®é tuæi lao
®éng. §©y lµ ®éi ngò lao ®éng kh¸ dåi dµo, cung cÊp cho c¸c mäi ho¹t ®éng
trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. S¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu lµ mét qu¸ tr×nh bao
gåm nhiÒu c«ng ®o¹n, b¾t ®Çu tõ kh©u nghiªn cøu chon gièng, gieo trång
kh©u ch¨m sãc, thu mua, chÕ biÕn, b¶o qu¶n, bao gãi , xuÊt khÈu. Qu¸ tr×nh
nµy ®ßi hái mét ®éi ngò lao ®éng kh¸ lín. §Æc biÖt ë ViÖt Nam th× viÖc øng
dông m¸y mãc vµo viÖc, s¶n xuÊt chÕ biÕn cµ phª cha nhiÒu v× thÕ lîi thÕ vÒ
nh©n c«ng cã thÓ gióp níc ta gi¶m rÊt nhiÒu chi phÝ cho s¶n xuÊt cµ phª xuÊt
khÈu tõ ®ã cã thÓ h¹ gi¸ thµnh gióp cho ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®îc vÒ
gi¸ so víi c¸c níc trªn thÕ giíi.
Theo dù tÝnh th× viÖc s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu thu hót kh¸ nhiÒu lao
®éng: 1 ha cµ phª thu hót tõ 120.000- 200.000 lao ®éng. Riªng ë níc ta hiÖn
nay cã kho¶ng 700.000 – 800.000 lao ®éng s¶n xuÊt cµ phª, ®Æc biÖt vµo thêi
®iÓm ch¨m sãc, thu ho¹ch con sè nµy lªn ®Õn h¬n 1 triÖu ngêi. Nh vËy víi
nguån lao ®éng dåi dµo nh níc ta hiÖn nay cã thÓ cung cÊp mét lîng lao
®éng kh¸ ®«ng ®¶o cho ngµnh cµ phª.
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
- N¨ng suÊt cµ phª: Cµ phª ViÖt Nam cã n¨ng suÊt kh¸ cao: NÕu nh
n¨ng suÊt cµ phª b×nh qu©n trªn thÕ giíi lµ 0.55 t¹/ ha, Ch©u ¸ lµ 0.77 t¹/ ha
th× ë ViÖt Nam ®¹t tíi 1.2- 1.3 tÊn/ ha. Tõ n¨m 2000- 2004, n¨ng suÊt b×nh
qu©n ®¹t 2 tÊn/ ha, cã n¨m ®¹t 2,4 tÊn/ ha. N¨ng suÊt cao nµy chÝnh lµ do ViÖt
Nam cã nhiÒu gièng tèt, cã c¸c yÕu tè thuËn lîi vÒ ®Êt ®ai khÝ hËu, ®Æc biÖt
ngêi ViÖt Nam cã kinh nghiÖm l©u n¨m trong viÖc gieo trång cµ phª.
- Ngêi d©n ViÖt Nam cã ®øc tÝnh chÞu khã cÇn cï, cã tinh thÇn häc hái
tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ ®Ó ¸p dông vµo trång vµ chÕ biÕn cµ phª xuÊt
khÈu. §iÒu nµy còng lµ lîi thÕ trong viÖc t¹o ra mét nguån hµng cho cµ phª
xuÊt khÈu.
- Cµ phª ViÖt Nam cã h¬ng vÞ tù nhiªn ngon. Cµ phª ViÖt Nam ®îc
trång trªn vïng cao nguyªn, nói cao cã khÝ hËu, ®Êt ®ai phï hîp. §iÒu kiÖn
nµy tao cho cµ phª ViÖt Nam cã h¬ng vÞ riªng, ®Æc biÖt mµ c¸c quèc gia kh¸c
kh«ng cã ®îc. §iÒu nµy lµ mét lîi thÕ lín cña ViÖt Nam v× cµ phª lµ thø ®å
uèng dïng ®Ó thëng thøc, ®«i khi cßn thÓ hiÖn ®¼ng cÊp cña con ngêi trong
x· héi v× vËy h¬ng vÞ cµ phª lu«n lµ mét yÕu tè l«i cuèn kh¸ch hµng, ®Æc biÖt
lµ kh¸ch hµng khã tÝnh.
- Mét trong nh÷ng lîi thÕ thuéc vÒ chñ quan lµ do ®êng lèi ®æi míi
kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ Níc ViÖt Nam ®· t¹o m«i trêng thuËn lîi ®Ó ph¸t
triÓn s¶n xuÊt c©y cµ phª. NghÞ uyÕt 09/2000/ NQ/ CP cña chÝnh phñ x¸c ®Þnh
quy ho¹ch vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn c©y cµ phª níc ta ®Õn n¨m 2010. V× thÕ
tõ n¨m 2003, s¶n xuÊt cµ phª nhÊt thiÕt theo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch cña nhµ
níc c¶ vÒ diÖn tÝch, gièng, s¶n lîng, chÊt lîng kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng
tù ph¸t duy ý trÝ ch¹y theo phong trµo. V× thÕ ®· khuyÕn khÝch c¸c hé n«ng
d©n yªn t©m trång c©y cµ phª. Ngoµi ra, Nhµ níc cßn cã chÝnh s¸ch hç trî vÒ
gi¸ khi gi¸ cµ phª cña thÞ trêng thÕ giíi xuèng thÊp.
1.3.2. Lîi thÕ so s¸nh trong xuÊt khÈu cµ phª
- ChiÕn lîc cña nhµ níc: trong nh÷ng n¨m 2003- 2010 nhµ níc ®·
x©y dùng hoµn thiÖn c¸c chiÕn lîc mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu chñ lùc cña
ViÖt Nam trong ®ã cµ phª ®îc xem xÐt lµ mÆt hµng chñ lùc sè 1. VÞ trÝ ®ã
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
®îc xuÊt ph¸t tõ lîi thÕ ®Êt ®ai, khÝ hËu, kinh nghiÖm s¶n xuÊt cña n«ng d©n.
Lîi thÕ nµy kÕt hîp víi chÕ ®é chÝnh trÞ, x· héi æn ®Þnh, c¬ chÕ chÝnh s¸ch
thêi kú ®æi míi ®· ®îc kh¼ng ®Þnh trong ®êng lèi kinh tÕ do §¹i Héi IX cña
§¶ng ®Ò ra ®· vµ ®ang trë thµnh søc m¹nh ®Ó ViÖt Nam héi nhËp vµo nÒn kinh
tÕ thÕ giíi vµ khu vùc.
- Nhu cÇu thÕ giíi ngµy cµng tiªu dïng cµ phª nhiÒu h¬n vµ t¨ng lªn
nhanh chãng. Cµ phª lµ thø ®å uèng phæ biÕn trong mäi tÇng líp, hiÖn nay
nhu cÇu tiªu dïng cµ phª vît xa hai lo¹i ®å uèng truyÒn thèng lµ chÌ vµ ca
cao. §iÒu nµy ®· thóc ®Èy vµ khuyÕn khÝch c¸c níc s¶n xuÊt cµ phª xuÊt
khÈu.
- VÒ chi phÝ s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu: chi phÝ s¶n xuÊt cµ phª xuÊt
khÈu cña ViÖt Nam thÊp h¬n so víi c¸c níc trång cµ phª xuÊt khÈu kh¸c. Chi
phÝ b×nh qu©n cña ViÖt Nam lµ 650- 700 USD/ tÊn cµ phª nh©n. NÕu tÝnh c¶
chi phÝ chÕ biÕn th× gi¸ thµnh cho mét tÊn cµ phª xuÊt khÈu lµ 750- 800 USD.
Trong khi ®ã chi phÝ s¶n xuÊt cña Ên §é lµ 1,412 triÖu USD/ tÊn cµ phª chÌ,
926,9 USD/ tÊn ®èi víi cµ phª vèi. Chi phÝ s¶n xuÊt rÎ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi
®Ó h¹ gi¸ thµnh, t¨ng søc c¹nh tranh cho mÆt hµng cµ phª cña ViÖt Nam trªn
thÞ trêng thÕ giíi.
- ViÖt Nam ®· ra nhËp ICO, sÏ tham gia tæ chøc hiÖp héi c¸c níc s¶n
xuÊt cµ phª (ACPC) vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c cã liªn quan. ViÖt Nam ®·
t¨ng cêng hîp t¸c kinh tÕ, th¬ng m¹i, khoa häc c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn
nguån nh©n lùc. §iÒu nµy cã thÓ gióp cho ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn ®Ó häc hái,
trao ®æi kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn cµ phª ®ång thêi më réng ®îc
giao lu trao ®æi mÆt hµng cµ phª víi c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi.
- VÒ thÞ trêng xuÊt khÈu cµ phª: thÞ trêng xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam
ngµy cµng më réng, mét sè s¶n phÈm cµ phª chÊt lîng cao nh cµ phª Trung
Nguyªn, Vinacafe, Nam Nguyªn, Thu Hµ,… ®· cã th¬ng hiÖu vµ ®øng v÷ng
trªn thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi.
- VÒ quy ho¹ch: ViÖt Nam ®· x©y dùng, quy ho¹ch nhiÒu vïng trång
cµ phª ®Ó xuÊt khÈu, cho n¨ng suÊt cao, chÊt lîng tèt nh T©y
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Nguyªn, §«ng Nam Bé vµ mét sè tØnh MiÒn Trung. §©y lµ mét lîi
thÕ lín ®Ó t¹o ra mét nguån hµng phôc vô cho nhu cÇu xuÊt khÈu cµ
phª
2. VÞ trÝ cña ngµnh cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n
Cµ phª lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam lµ
mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu ®øng thø 2 vÒ kim ng¹ch sau g¹o. ChÝnh v× thÕ
ngµnh cµ phª ®· cã mét vai trß rÊt lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
2.1. VÞ trÝ cña cµ phª ®èi víi ngµnh n«ng nghiÖp níc ta.
- Ngµnh cµ phª gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trong ngµnh
n«ng nghiÖp níc ta. NÕu nh tríc kia ViÖt Nam lµ mét ®Êt níc ®îc biÕt
®Õn víi s¶n phÈm lµ lóa g¹o th× ngµy nay ViÖt Nam cßn ®îc biÕt ®Õn víi mét
mÆt hµng n÷a ®ã chÝnh lµ cµ phª. §iÒu nµy kh«ng chØ gióp cho ngêi d©n ®a
d¹ng ®îc c¬ cÊu c©y trång trong ngµnh n«ng nghiÖp mµ cßn ®a d¹ng ho¸
®îc c¸c mÆt hµng trong viÖc xuÊt khÈu n«ng s¶n cña ViÖt Nam.
- §a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô kinh doanh trong ngµnh n«ng nghiÖp: ho¹t
®éng s¶n xuÊt cµ phª g¾n liÒn víi ho¹t ®éng chÕ biÕn cµ phª. V× thÕ kÐo theo
mét lo¹t c¸c dÞch vô cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh: dÞch vô nghiªn
cøu gièng c©y trång, dÞch vô cung cÊp thuèc trõ s©u, ph©n bãn, dÞch vô cung
cÊp m¸y mãc thiÕt bÞ cho ph¬i sÊy chÕ biÕn cµ phª, dÞch vô bao gãi, dÞch vô t
vÊn xuÊt khÈu…
- Ph©n bæ l¹i nguån lao ®éng trong nÒn n«ng nghiÖp. NÒn n«ng nghiÖp
níc ta tríc kia chñ yÕu lµ lao ®éng phôc vô cho ngµnh trång lóa níc. §©y
lµ lao ®éng mang tÝnh chÊt thêi vô v× thÕ cã mét lîng lao ®éng d thõa kh¸
lín trong thêi kú n«ng nhµn. Ngµnh cµ phª ph¸t triÓn kÐo theo mét lîng lao
®éng kh¸ lín phôc vô cho nã. Víi quy m« diÖn tÝch cµ phª ngµy cµng më réng
th× cµng cÇn mét ®éi ngò lao ®éng lín. §iÒu nµy t¹o cho ngêi d©n c¸c vïng
miÒn nói còng nh c¸c vïng ®ång b»ng chuyªn canh lóa cã viÖc lµm thêng
xuyªn, t¹o thªm thu nhËp cho hä, h¹n chÕ ®îc c¸c tÖ n¹n x· héi.
- H¹n chÕ ®îc c¸c vïng ®Êt bÞ bá hoang: V× ®Æc ®iÓm cña c©y cµ phª lµ
thÝch hîp víi nh÷ng cao nguyªn, ®åi nói cao n¬i ®©y cha ®îc khai th¸c triÖt
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
®Ó… V× vËy ®· h¹n chÕ ®îc c¸c vïng ®Êt bá hoang, phñ xanh ®Êt trèng ®åi
träc.
2.2. VÞ trÝ ngµnh cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n
- Ngµnh cµ phª gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ: ngµnh cµ phª
g¾n víi c¶ mét qu¸ tr×nh khÐp kÝn tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng. §iÒu nµy kÐo
theo theo mét lo¹t c¸c ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn nh ngµnh x©y dùng c¸c c¬ së
®Ó nghiªn cøu gièng, ngµnh thuû lîi, ngµnh giao th«ng, ngµnh chÕ t¹o m¸y
mãc,... V× thÕ ®Èy m¹nh qóa tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë c¸c vïng n¬i
cã c©y cµ phª ph¸t triÓn. §iÒu nµy gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ trong n«ng nghiÖp n«ng th«n.
- Ngµnh cµ phª ®· gãp phÇn rÊt lín vµo nguån thu ng©n s¸ch nhµ níc.
Hµng n¨m ngµnh cµ phª ®em vÒ cho ®Êt níc tõ 1- 1,2 tû USD/ n¨m chiÕm
10% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc.
- Gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n:
3. Vai trß xuÊt khÈu cµ phª trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
HiÖn nay xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp ®ang diÔn ra m¹nh mÏ nh
vò b·o trªn ph¹m vi toan thÕ giíi, l«i cuèn rÊt nhiÒu níc trªn thÕ giíi tham
gia.ViÖt Nam còng kh«ng thÓ n»m ngoµi vßng xo¸y nµy vµ ®ang nç lùc hÕt
søc ®Ó cã thÓ hoµ m×nh vµo tiªn tr×nh nµy mét c¸ch nhanh nhÊt. Ho¹t ®éng
xuÊt nhËp khÈu sÏ lµ cÇu nèi hÕt søc quan träng ®Ó ®Èy nhanh tiÕn tr×nh nµy.
ChÝnh v× vËy mµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ngµy cµng trë nªn quan träng trong
chÝnh s¸ch vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam.
Cµ phª lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ë níc ta. Ph¸t
triÓn s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu sÏ ®ãng gãp vai trß lín ®èi víi nÒn kinh tÕ
níc ta. Ta ®i xem xÐt vai trß cña viÖc xuÊt khÈu cµ phª ®èi víi nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam.
3.1. Vai trß tÝch cùc cña xuÊt khÈu cµ phª.
3.1.1. XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô c«ng
nghiÖp ho¸ ®Êt níc
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc theo nh÷ng bíc ®i thÝch hîp lµ con ®êng
tÊt yÕu ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nghÌo vµ chËm ph¸t triÓn cña níc ta. §Ó thùc
hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®ßi hái ph¶i cã nguån vèn rÊt
lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc trang thiÕt bÞ, kÜ thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ tr×nh
®é qu¶n lÝ cña níc ngoµi. Nguån vèn ®Ó nhËp khÈu cã thÓ l©ý tõ: ®Çu t níc
ngoµi, vay nî thu tõ ho¹t ®éng du lÞch, xuÊt khÈu mÆt hµng kh¸c. Tuy nhiªn
c¸c nguån vèn vay, vèn ®Çu t tõ níc ngoµi ®Òu ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy hay
c¸ch kh¸c. Nguån vèn quan träng vµ bÒn v÷ng ®ã lµ thu tõ ho¹t ®éng xuÊt
khÈu. XuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é t¨ng cña nhËp khÈu.
Tuy nhiªn xuÊt khÈu kh«ng lµ hoat ®éng dÔ dµng. §Ó xuÊt khÈu thµnh
c«ng, mçi quèc gia ph¶i t×m cho m×nh nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cã lîi thÕ
nhÊt, ®em l¹i lîi Ých cao nhÊt. V× thÕ mçi quèc gia ph¶i x©y dùng cho m×nh
chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. N¾m b¾t ®îc ®iÒu nµy, ViÖt Nam
còng ®· x©y dùng cho m×nh chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc riªng.
Nh÷ng mÆt hµng nµy sÏ t¹o cho ViÖt Nam nguån thu ng©n s¸ch chñ yÕu. Cµ
phª lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña níc ta. Hµng n¨m ngµnh cµ phª ®·
®ãng gãp mét kim ng¹ch kh¸ lín cho ng©n s¸ch nhµ níc. Kim ng¹ch thu
®îc tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª vµo kho¶ng 1-1,2 tû USD, chiÕm kho¶ng
10% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc. Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH-
H§H ®Êt níc ta cÇn mét nguån vèn kh¸ lín ®Ó ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n, nhËp
khÈu m¸y mãc, c«ng nghÖ tõ níc ngoµi. Nguån vèn thu tõ xuÊt khÈu cµ phª
sÏ ®ãng gãp mét phÇn nµo ®ã ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng nhËp khÈu phôc vô cho nhu
cÇu nhËp khÈu phuc vô cho tiÕn tr×nh CNH-H§H ®Êt níc.
3.1.2. XuÊt khÈu cµ phª gãp phÇn vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn
ViÖt Nam cã lîi thÕ rÊt lín trong viÖc s¶n xuÊt cµ phª. Hµng n¨m ViÖt
Nam s¶n xuÊt ra mét khèi lîng lín cµ phª. Tuy nhiªn tiªu thô cµ phª néi ®Þa
cña ViÖt Nam lµ rÊt thÊp. V× thÕ thÞ trêng thÕ giíi lµ híng quan träng ®Ó tæ
chøc s¶n xuÊt. Ngµy nay c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña thÕ giíi thay ®æi
m¹nh mÏ ®ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ phï hîp víi xu
híng ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi lµ tÊt yÕu ®èi víi níc ta.
* Cã 2 c¸ch nh×n nhËn vÒ t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi s¶n xuÊt vµ
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ:
Mét lµ, xuÊt khÈu chØ lµ viÖc tiªu thô nhng s¶n phÈm thõa do s¶n xuÊt
vît qu¸ nhu cÇu tiªu thô néi ®Þa. Trong trêng hîp nÒn kinh tÕ cßn l¹c hËu vµ
chËm ph¸t triÓn nh níc ta, s¶n xuÊt vÒ c¬ b¶n cßn cha ®ñ tiªu dïng. NÕu
chØ thô ®éng chê ë sù thõa ra cña s¶n xuÊt th× xuÊt khÈu vÉn cø nhá bÐ vµ t¨ng
trëng chËm ch¹p. S¶n xuÊt vµ sù thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ rÊt chËm ch¹p.
Hai lµ, coi thÞ trêng vµ ®Æc biÖt thÞ trêng thÕ giíi lµ híng quan träng
®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. Quan ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÕ giíi ®Ó tæ chøc
s¶n xuÊt. §iÒu nµy cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ
thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
§èi víi ngµnh cµ phª th× s¶n xuÊt cµ phª cña ViÖt Nam víi s¶n lîng
lín, nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa rÊt h¹n hÑp do ViÖt Nam cã truyÒn thèng trong
viÖc thëng thøc trµ. V× vËy trªn thÞ trêng ViÖt Nam sÏ xÈy ra t×nh tr¹ng cung
cµ phª vît qu¸ cÇu cµ phª do ®ã ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Tuy nhiªn ViÖt
Nam lai kh«ng coi cµ phª lµ s¶n phÈm Õ thõa cÇn xuÊt khÈu mµ xuÊt ph¸t tõ
thÞ trêng thÕ giíi ngµy cµng tiªu dïng nhiÒu cµ phª h¬n. Do ®ã thÞ trêng thÕ
giíi lu«n lµ môc tiªu cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cµ phª. §iÒu nµy gãp
phÇn chuyÓn dÞch m¹nh mÏ c¬ cÊu kinh tÕ níc ta vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t
triÓn. ThÓ hiÖn :
- Tríc hÕt s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu sÏ kÐo theo hµng lo¹t c¸c ngµnh
kinh tÕ ph¸t triÓn theo nh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp chÕ
t¹o m¸y mãc, thóc ®Èy c¸c ngµnh x©y dùng c¬ b¶n nh x©y dùng ®êng x¸,
trêng, tr¹m thu mua cµ phª , … Ngoµi ra cßn kÐo theo hµng lo¹t c¸c ngµnh
dÞch vô ph¸t triÓn theo nh : dÞch vô cung cÊp gièng c©y trång, thuèc b¶o vÖ
thùc vËt, ng©n hµng, cho thªu m¸y mãc trang thiÕt bÞ,… §iÒu nµy gãp phÇn
lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ níc ta theo híng xuÊt khÈu.
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
- XuÊt khÈu cµ phª t¹o ra kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng tiªu thô, gãp
phÇn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¾n víi viÖc t×m
kiÕm thÞ trêng xuÊt khÈu, do ®ã khi xuÊt khÈu thµnh c«ng tøc lµ khi ®ã ta ®·
cã ®îc mét thÞ trêng tiªu thô réng lín. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng t¹o cho ViÖt
Nam cã ®îc vÞ trÝ trong th¬ng trêng quèc tÕ mµ cßn t¹o cho ViÖt Nam chñ
®éng trong s¶n xuÊt ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cµ phª thÕ giíi. ThÞ trêng tiªu
thô cµng lín cµng thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn cã nh vËy míi ®¸p øng ®îc
nguån hµng cho xuÊt khÈu.
- XuÊt khÈu cµ phª t¹o ra ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo
cho s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. Còng nh bÊt cø m«t
ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ nµo xuÊt khÈu, s¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu còng t¹o
®iÒu kiÖn ®Ó më réng vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý, n©ng cao ®êi sèng
ngêi lao ®éng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt më réng.
- XuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ kÜ thuËt nh»m c¶i t¹o vµ n©ng
cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. XuÊt khÈu cµ phª lµ ph¬ng tiÖn quan träng
t¹o ra vèn vµ kÜ thuËt c«ng nghÖ tõ thÕ giíi bªn ngoµi vµo viÖt Nam. Khi xuÊt
khÈu cµ phª th× sÏ t¹o cho ViÖt Nam n¾m b¾t ®îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ
giíi ®Ó ¸p dông vµo níc m×nh. Nh c«ng nghÖ chÕ biÕn cµ phª xuÊt khÈu,
c«ng nghÖ, ph¬i sÊy, b¶o qu¶n sau thu ho¹ch cµ phª, ngoµi ra cßn häc hái
®îc kinh nghiÖm qu¶n lý tõ quèc gia kh¸c. Nh vËy sÏ n©ng cao ®îc n¨ng
lùc s¶n xuÊt trong níc ®Ó phó hîp víi tr×nh ®é cña thÕ giíi.
- Th«ng qua xuÊt khÈu, cµ phª ViÖt Nam sÏ tham gia vµo cuéc c¹nh
tranh trªn thÕ giíi, vÒ gi¸ c¶ chÊt lîng. Cuéc c¹nh tranh nµy ®ßi hái chóng ta
ph¶i tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt lu«n thÝch nghi víi thÞ
trêng. S¶n xuÊt cµ phª ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, khi ®ã muèn ®øng v÷ng
thÞ trêng buéc c¸c doang nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ph¶i lµm sao ®Ó h¹ gi¸
thµnh, n©ng cao chÊt lîng ®Ó ®¸nh bËt ®èi thñ c¹nh tranh.
- XuÊt khÈu cµ phª ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®æi míi vµ hoµn
thiÖn c«ng nghÖ s¶n xuÊt kinh doanh thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ më réng thÞ trêng.
ThÞ phÇn lu«n lµ môc tiªu cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª v× thÕ buéc
12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝch cùc trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, qu¶ng c¸o vµ
x©m nhËp vµo trêng thÕ giíi.
3.1.3. XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc
lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. S¶n xuÊt cµ phª xuÊt khÈu sÏ thu hót hµng
triÖu lao ®éng vµo lµm viÖc vµ cã thu nhËp cao vµ thêng xuyªn. Víi mét ®Êt
níc cã 80 triÖu d©n, lùc lîng ngêi trong tuæi lao ®éng kh¸ cao chiÕm
kho¶ng 50% th× viÖc ph¸t triÓn cµ phª sÏ gãp phÇn thu hót mét ®éi ngò lao
®éng rÊt lín lµm gi¶m g¸nh nÆng vÒ thÊt nghiÖp cho ®Êt níc. Gióp ngêi d©n
æn ®Þnh ®êi sèng gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi. §ång thêi gióp ngêi d©n cã thu
nhËp cao ®©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó hä tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ kü thuËt, hoµ
nhËp ®îc víi sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi.
3.1.4. XuÊt khÈu cµ phª lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ
kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta.
XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng ®æi bu«n b¸n víi níc ngoµi do ®ã khi xuÊt
khÈu sÏ cã ®iÒu kiÖn gióp cho quèc gia ®ã cã ®îc nhiÒu mèi quan hÖ víi c¸c
níc kh¸c. HiÖn nay ta ®· xuÊt khÈu cµ phª vµo 53 quèc gia trªn thÕ giíi, ®iÒu
nµy gióp cho ViÖt Nam cã ®îc nhiÒu mèi quan hÖ hîp t¸c ph¸t triÓn. §©y lµ
®iÒu kiÖn quan träng ®Ó ViÖt Nam cã ®îc c¸c quan hÖ hîp t¸c ®a ph¬ng vµ
song ph¬ng ®Èy nhanh tiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam.
Bªn c¹nh ®ã, c©y cµ phª ph¸t triÓn gãp phÇn phôc håi m«i trêng sinh
th¸i, phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc sau thêi gian bÞ suy tho¸i nghiªm träng do bÞ
tµn ph¸ cña thiªn nhiªn cïng sù huû ho¹i do chÝnh bµn tay con ngêi.
3.2. Nh÷ng vÊn ®Ò tiªu cùc cña xuÊt khÈu cµ phª
VÊn ®Ò ®Æt ra lín nhÊt ®Æt ra trong xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam hiÖn nay
lµ tÝnh bÒn v÷ng cha cao. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tuy s¶n lîng xuÊt khÈu t¨ng
nhanh nhng gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng chËm hoÆc
gi¶m sót. VÊn ®Ò nµy cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu trong
®ã tÝnh tù ph¸t trong s¶n xuÊt dÉn ®Õn cung vît cÇu, c«ng viÖc chÕ biÕn b¶o
qu¶n sau thu ho¹ch cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu t¨ng s¶n lîng vµ n©ng cao
chÊt lîng, thÞ trêng xuÊt khÈu cµ phª cha æn ®Þnh.
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
3.2.1. S¶n xuÊt cµ phª thiÕu quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch: t×nh tr¹ng tù ph¸t,
manh món kh«ng g¾n víi thÞ trêng diÔn ra phæ biÕn dÉn hËu qu¶ cung vît
cÇu, gi¸ c¶ gi¶m lµm thu nhËp cña ngêi s¶n xuÊt gi¶m sót g©y khã kh¨n cho
c¸c doanh nghiÖp nhµ níc xuÊt khÈu cµ phª. Trong mÊy n¨m trë l¹i ®©y nhµ
níc ®· quy ho¹ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt cµ phª, tuy nhiªn còng cßn nhiÒu n¬i
ngêi d©n tù ph¸t gieo trång, v× thÕ ®· lµm cho ngµnh cµ phª kh«ng qu¶n lý
®îc s¶n lîng cµ phª dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cung vît qu¸ cÇu, ®Èy gi¸ xu«ng
thÊp, lµm cho c¸c vïng chuyªn cµ phª kh«ng bï ®¾p næi chi phÝ s¶n xuÊt dÉn
®Õn bÞ lç kh¸ lín.
3.2.2. C¬ cÊu s¶n xuÊt cha hîp lý, tËp trung qu¸ lín vµo cµ phª
Robusta trong khi ®ã l¹i cha quan t©m ®Õn më réng cµ phª Arabica lµ lo¹i cµ
phª ®ang ®îc thÞ trêng a chuéng gi¸ cao. Cµ phª vèi ®îc trång phæ biÕn ë
ViÖt Nam, tuy nhiªn nhu cÇu thÕ giíi l¹i thÝch tiªu dïng cµ phª chÌ. §iÒu nµy
®Æt ra cho ViÖt Nam vÊn ®Ò lµ nÕu kh«ng thay ®æi c¬ cÊu cµ phª phï hîp sÏ
dÉn ®Õn t×nh tr¹ng qu¸ thõa trong mÆt hµng cµ phª vèi song l¹i thiÕu trong cµ
phª chÌ. §iÒu nµy g©y bÊt lîi lín cho xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam.
3.2.3. ChÊt lîng cµ phª cßn thÊp cha t¬ng xøng víi lîi thÕ vÒ ®Êt
®ai, khÝ hËu ViÖt Nam, cßn c¸ch xa víi yªu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi. Xu
híng ch¹y theo n¨ng suÊt vµ s¶n lîng khiÕn kh«ng Ýt c¸c hé kinh doanh
quan t©m ®ªn ch©t lîng cµ phª dÉn ®Õn gi¸ cµ phª bÞ thÊp h¬n rÊt nhiÒu cµ
phª thÕ giíi. Cµ phª ViÖt Nam nhiÒu t¹p chÊt, cµ phª cha chÝn, c«ng nghª
ph¬i sÊy b¶o qu¶n l¹c hËu, dÉn ®Õn nÊm mèclµm gi¶m chÊt lîng cµ phª. §Æc
biÖt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cha khai th¸c ®îc lîi thÕ cña cµ phª ViÖt
Nam chÝnh lµ ë h¬ng vÞ mÆt hµng nµy.
3.2.4. Tæ chøc qu¶n lý, thu mua cµ phª cßn nhiÒu bÊt cËp. HiÖp héi cµ
phª chØ qu¶n lý ®îc mét phÇn c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cµ phª, chñ yÕu
thuéc tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam, cßn ®¹i bé phËn cµ phª hé gia ®×nh do t
th¬ng chi phèi.
Do nh÷ng nhîc ®iÓm trªn nªn søc c¹nh tranh cña cµ phª trªn thÞ
trêng thÕ giíi cßn thÊp vÒ chÊt lîng, gi¸ thµnh cao, chñng lo¹i s¶n phÈm
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
cßn ®¬n ®iÖu. §©y lµ nh÷ng th¸ch thøc lín ®èi víi viÖc xuÊt khÈu cµ phª ViÖt
Nam trong giai ®o¹n héi nhËp víi thÞ trêng thÕ giíi.
II. Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ thÞ trêng EU
1. Vµi nÐt vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Liªn minh EU
ý tëng vÒ mét Ch©u ¢u thèng nhÊt ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt sím. N¨m 1923
B¸ tíc ngêi ¸o s¸ng lËp ra "Phong trµo liªn ¢u" nh»m ®i tíi thiÕt lËp " Hîp
chñng quèc Ch©u ¢u" ®Ó lµm ®èi träng víi Hîp chñng quèc Hoa Kú. N¨m
1929, Ngo¹i trëng Ph¸p ®a ra ®Ò ¸n thµnh lËp: Liªn minh Ch©u ¢u nhng
®Òu kh«ng thµnh. Mèc lÞch sö ®¸nh ®Êu sù h×nh thµnh EU lóc ®ã lµ b¶n:
"Tuyªn bè Schuman" cña bé trëng Ngo¹i giao Ph¸p vµo ngµy 9/5/1950 víi
®Ò nghÞ ®Æt toµn bé nÒn s¶n xuÊt than, thÐp cña Céng hoµ liªn bang §øc vµ
Ph¸p díi mét c¬ quan quyÒn lùc chung trong mét tæ chøc më cöa ®Ó c¸c
níc Ch©u ¢u kh¸c cïng tham gia. Do ®ã HiÖp íc thµnh lËp céng ®ång than
thÐp Ch©u ¢u ®· ®îc ký kÕt ngµy 18/4/1951 . Vµ ®©y lµ tæ chøc tiÒn th©n cña
EU ngµy nay. Ban ®Çu liªn minh Ch©u ¢u gåm 15 quèc gia ®éc lËp vÒ chÝnh
trÞ. N¨m 2004 Liªn minh Ch©u ¢u ®· trë thµnh khu vùc kinh tÕ lín thø 2 thÕ
giíi sau Mü víi 25 thµnh viªn sau khi ®· kÕt n¹p thªm 10 thµnh viªn míi ngµy
1/5/2004. Víi thÞ trêng trªn 455 triÖu ngêi, tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP)
lªn tíi kho¶ng 10 ngh×n tû Euro. Hµng n¨m EU chiÕm 20% thÞ phÇn th¬ng
m¹i thÕ giíi vµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Theo sè liÖu thèng kª cña IMF,
khèi kinh tÕ nµy thu hót trªn 53% hµng nhËp khÈu cña thÕ giíi trong ®ã 72,5%
lµ hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
2. §Æc ®iÓm cña thÞ trêng EU
ThÞ trêng chung EU lµ mét kh«ng gian lín gåm 25 níc thµnh viªn
mµ ë ®ã hµng ho¸, søc lao ®éng, vèn vµ dÞch vô ®îc lu chuyÓn hoµn toµn tù
do gièng nh khi chóng ta ë trong mét thÞ trêng quèc gia. ThÞ trêng chung
g¾n víi chÝnh s¸ch th¬ng m¹i chung. Nã ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
vµ lu th«ng hµng ho¸, dÞch vô trong néi khèi.
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
2.1. TËp qu¸n tiªu dïng vµ kªnh ph©n phèi:
2.1.1. TËp qu¸n tiªu dïng
EU gåm 25 quèc gia, mçi quèc gia cã mét ®Æc ®iÓm tiªu dïng riªng do
®ã cã thÓ thÊy r»ng thÞ trêng EU cã nhu cÇu rÊt ®a d¹ng vµ phong phó vÒ
hµng ho¸. Tuy cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh vÒ tËp qu¸n vµ thÞ trêng tiªu
dïng gi÷a c¸c thÞ trêng quèc gia trong EU nhng c¸c quèc gia nµy ®Òu n»m
trong khu vùc T©y vµ B¾c ¢u nªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm t¬ng ®ång vÒ kinh tÕ
vµ v¨n ho¸. Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c thµnh viªn lµ kh¸ ®ång
®Òu cho nªn ngêi d©n thuéc khèi Eu cã ®Æc ®iÓm chung vÒ së thÝch, thãi
quen tiªu dïng. Hµng ho¸ ®îc nhËp khÈu vµo thÞ trêng nµy ph¶i ®¶m b¶o
®Çy ®ñ vÒ chÊt lîng, nguån gèc, mÉu m· vÖ sinh an toµn cao. Ngêi tiªu
dïng Ch©u ¢u thêng cã së thÝch vµ thãi quen sö dông c¸c s¶n phÈm cã nhÉn
hiÖu næi tiÕng thÕ giíi v× hä cho r»ng nh÷ng nh·n hiÖu næi tiÕng nµy g¾n víi
chÊt lîng s¶m phÈm vµ cã uy tÝn l©u ®êi cho nªn dïng nh÷ng s¶n phÈm mang
nh·n hiÖu næi tiÕng sÏ rÊt an toµn vÒ chÊt lîng vµ an t©m cho ngêi sö dông.
Tõ ®Æc ®iÓm trªn, khi xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ nµy c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam cÇn ph¶i n¾m b¾t ®îc nhu cÇu cña tõng thµnh viªn trong EU nh
thÝch cµ phª d¹ng bét hay cµ phª rang xay, cµ phª tan th× tØ lÖ ®êng, s÷a , cµ
phª nh thÕ nµo th× h¬p lý,...Tuy nhiªn còng ph¶i t×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña thÞ
trêng chung nµy nh quy ®Þnh víi chñng lo¹i cµ phª, gi¸ cµ phª, ®é an toµn
cña cµ phª,…§Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª vµo thÞ
trêng nµy. §Æc biÖt kinh doanh víi thÞ trêng EU c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam cÇn chó ý nhiÒu ®Õn th¬ng hiÖu cµ phª. §©y lµ thÞ trêng cã møc thu
nhËp kh¸ cao, c¸i mµ thÞ trêng nµy cÇn ®ã lµ th¬ng hiÖu g¾n víi chÊt lîng
chø kh«ng ph¶i lµ gi¸ c¶. V× thÕ ta lµm sao ®Ó cã c¸c th¬ng hiÖu næi tiÕng
c¹nh tranh víi c¸c th¬ng hiÖu næi tiÕng cña thÕ giíi nh : Nestle, Kraft
Foods, Saralee, Tchibo, P&G Larazza,…
2.1.2. Kªnh ph©n phèi:
H×nh thøc tæ chøc phæ biÕn nhÊt cña c¸c kªnh ph©n phèi trªn thÞ trêng
EU lµ theo tËp ®oµn vµ kh«ng theo tËp ®oµn.
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Kªnh ph©n phèi theo tËp ®oµn cã nghÜa lµ c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ nhµ nhËp
khÈu cña tËp ®oµn chØ cung cÊp hµng ho¸ cho hÖ thèng cöa hµng vµ siªu thÞ
cña tËp ®oµn mµ kh«ng cung cÊp hµng cho hÖ thèng b¸n lÎ cña hÖ thèng kh¸c.
Kªnh ph©n phèi kh«ng theo tËp ®oµn th× ngîc l¹i, c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ
nhËp khÈu cña tËp ®oµn nµy ngoµi viÖc cung cÊp hµng ho¸ cho hÖ thèng b¸n lÎ
cña tËp ®oµn m×nh cßn cung cÊp hµng ho¸ cho hÖ thèng b¸n lÎ cña tËp ®oµn
kh¸c vµ c¸c c«ng ty b¸n lÎ ®éc lËp.
Cµ phª ViÖt Nam tham gia thÞ truêng EU thêng theo kªnh ph©n phèi
kh«ng theo tËp ®oµn. V× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thêng la doanh nghiÖp
nhá vµ võa cha cã ®ñ tiÒm lùc ®Ó ®iÒu chØnh c¶ hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp
nhËp khÈu cµ phª cña EU.
2.2. C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ ngêi tiªu dïng cña EU:
Mét ®Æc ®iÓm næi bËt trªn thÞ trêng EU lµ quyÒn lîi cña ngêi tiªu
dïng rÊt ®îc b¶o vÖ kh¸c h¼n víi thÞ trêng c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. §Ó
®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi tiªu dïng EU tiÕn hµnh kiÓm tra c¸c s¶n phÈm
ngay tõ n¬i s¶n xuÊt vµ cã hÖ thèng b¸o ®éng gi÷a c¸c thµnh viªn, ®ång thêi
b·i bá viÖc kiÓm tra c¸c s¶n phÈm ë biªn giíi. HiÖn nay EU cã 3 tæ chøc ®Þnh
chuÈn: Uû ban Ch©u ¢u vÒ ®Þnh chuÈn, Uû ban Ch©u ¢u vÒ ®Þnh chuÈn ®iÖn
tö, ViÖn ®Þnh chuÈn viÔn th«ng Ch©u ¢u. TÊt c¶ c¸c s¶n phÈm chØ cã thÓ b¸n
®îc ë thÞ trêng nµy víi ®iÒu kiÖn ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn an toµn chung
cña EU, c¸c luËt vµ ®Þnh chuÈn quèc gia ®îc sö dông chñ yÕu ®Ó cÊm bu«n
b¸n s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra tõ c¸c níc cã ®iÒu kiÖn cha ®¹t møc an toµn
ngang víi tiªu chuÈn EU. §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi ngêi tiªu dïng EU tÝch côc
tham gia chèng n¹n hµng gi¶ b»ng c¸ch kh«ng cho nhËp khÈu nh÷ng s¶n
phÈm ®¸nh c¾p b¶n quyÒn, ngoµi ra EU cßn ®a ra c¸c chØ thÞ kiÓm so¸t tõng
nhãm hµng cô thÓ vÒ chÊt lîng vµ an toµn ®èi víi ngêi tiªu dïng.
§èi víi nhãm mÆt hµng n«ng s¶n khi nhËp khÈu vµo thÞ trêng EU, ph¶i
®¶m b¶o an toµn vÖ sinh cao, chÊt lîng ph¶i ®¶m b¶o chÊt lîng chung cña
EU. §ÆcbiÖt nh÷ng s¶n phÈm nµy cã nguån gèc xuÊt xø râ rµng. §èi víi cµ
phª EU chØ nhËp cµ phª vèi, cµ phª chÌ ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ trêng
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
nµy rÊt Ýt do c«ng nghÖ chÕ biÕn cña ta cha ®¶m b¶o, chÊt lîng thua kÐm rÊt
nhiÒu cµ phª cña Brazin, Colombia,…Ngoµi ra cµ phª cña ta xuÊt khÈu vµo
EU chñ yÕu lµ cµ phª nh©n, cµ phª thµnh phÈm, cµ phª hµo tan rÊt Ýt, v× ta cha
®¸p øng ®îc c¸c quy ®Þnh cña EU vÒ tØ lÖ trong cµ phª hoµ tan.
2.3. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i chung cña EU
2.3.1. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i néi khèi
ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i néi khèi tËp trung vµo viÖc x©y dùng vµ vËn
hµnh thÞ trêng chung Ch©u ¢u nh»m xo¸ bá viÖc kiÓm so¸t biªn giíi, l·nh
thæ quèc gia, biªn giíi h¶i quan ®Ó tù do lu th«ng hµng ho¸, søc lao ®éng,
dÞch vô vµ vèn, ®iÒu hoµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cña c¸c níc thµnh viªn
- Lu th«ng tù do hµng ho¸: C¸c quèc gia EU nhÊt trÝ xo¸ bá mäi lo¹i
thuÕ quan ®¸nh vµo hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c thµnh viªn, xo¸ bá h¹n
ng¹ch ¸p dông trong th¬ng m¹i néi khèi. Xo¸ bá tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p t¬ng
tù h¹n chÕ vÒ sè lîng, xo¸ bá c¸c rµo c¶n vÒ thuÕ gi÷a c¸c thµnh viªn.
- Tù do ®i l¹i vµ c tró trªn toµn l·nh thæ Liªn minh: tù do ®i l¹i vÒ mÆt
®Þa lý, tù do di chuyÓn v× nghÒ nghiÖp, nhÊt thÓ ho¸ vÒ x· héi, tù do c tró
- Lu chuyÓn tù do dÞch vô: Tù do cung cÊp dÞch vô, tù do hëng c¸c
dÞch vô, tù do chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn tÝn, c«ng nhËn lÉn nhau c¸c v¨n b»ng
- Lu chuyÓn vèn tù do: Th¬ng m¹i hµng ho¸ dÞch vô sÏ kh«ng thÓ duy
tr× ®îc nÕu vèn kh«ng ®îc lu chuyÓn tù do vµ ®îc chuyÓn tíi n¬i
nã ®îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ kinh tÕ nhÊt.
ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i néi khèi cña EU thêng t¹o cho c¸c thµnh viªn
sù tù do nh ë trong quèc gia m×nh. §iÒu nµy t¹o cho ViÖt Nam thuËn lîi
trong viÖc t×m hiÓu c¸c ®èi t¸c míi cña EU th«ng qua c¸c ®èi t¸c truyÒn
thèng, Ýt ph¶i ®iÒu tra ngay tõ ®Çu, gi¶m chi phÝ cho viÖc t×m kiÕm thÞ trêng
míi. Ngoµi ra nÕu cã ®îc quan hÖ tèt víi thÞ trêng truyÒn thèng, sÏ lµ ®iÒu
kiÖn thuËn lîi ®Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng míi dÏ dµng h¬n.
2.3.2. ChÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng:
ChÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng ®îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c: Kh«ng ph©n
biÖt ®èi xö, minh b¹ch, cã ®i cã l¹i vµ c¹nh tranh c«ng b»ng. C¸c biÖn ph¸p
18
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
®îc ¸p dông phæ biÕn trong chÝnh s¸ch nµy lµ thuÕ quan, h¹n chÕ vÒ sè
lîng, hµng rµo kü thuËt , chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ trî cÊp xuÊt khÈu. HiÖn nay
ViÖt Nam cha gia nhËp WTO nªn cha ®îc hëng u ®·i tõ tæ chøc nµy. V×
vËy EU vÉn cß nh÷ng quy ®Þnh riªng cho ViÖt Nam, nh quy ®Þnh h¹n ng¹ch,
thuÕ nhËp khÈu cao nªn khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. §Æc biÖt
c¸c hµng rµo vÒ kü thuËt, nh ®é an toµn thùc phÈm, vÖ sinh thùc phÈm. §ã l¸
khã kh¨n mµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn vît qua.
2.4. T×nh h×nh nhËp khÈu cña EU trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
Liªn minh EU cã nÒn ngo¹i th¬ng lín thø hai thÕ giíi sau Mü, lµ thÞ
trêng xuÊt khÈu lín nhÊt vµ thÞ trêng nhËp khÈu lín thø hai thÕ giíi. Hµng
n¨m EU nhËp khÈu mét khèi lîng tõ kh¾p c¸c níc trªn thÕ giíi. Kim ng¹ch
nhËp khÈu kh«ng ngõng gia t¨ng: tõ 622,48 tû USD n¨m 1994 lªn tíi 757,85
tû USD n¨m 1997 vµ gÇn 900 tû USD n¨m 2004. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ
yÕu cña EU lµ n«ng s¶n chiÕm 11,79% trong ®ã cã chÌ, cµ phª, g¹o,...kho¸ng
s¶n 17,33%, m¸y mãc 24,27%, thiÕt bÞ vËn t¶i chiÕm trªn 8,9%, ho¸ chÊt
7,59%, c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c 27,11% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu.
N¨m 2004 quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam- EU tiÕp tôc ph¸t triÓn c¶ vÒ bÒ réng vµ
chiÒu s©u. Tæng kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu ®¹t gÇn 11 tû USD trong ®ã
xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU chiÕm trªn 4,5 tû USD trong ®ã cµ phª
chiÕm 10% trong tæng kim ng¹ch. Dù b¸o tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu
ViÖt Nam- EU n¨m 2005 ®¹t 14 tû USD t¨ng 27% so víi n¨m 2004. Kim
ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU dù b¸o ®¹t 6 tû USD.
Riªng mÆt hµng cµ phª , EU nhËp khÈu tõ nhiÒu níc trªn thÕ giíi nh
Brazin, Colombia, Indonesia, ViÖt Nam . Hµng n¨m EU nhËp khÈu kho¶ng
24,846 triÖu bao cµ phª Robusta, 52,643 triÖu bao cµ phª Arabica.
19
nguon tai.lieu . vn
