- Trang Chủ
- Mỹ thuật
- Đào tạo mỹ thuật ứng dụng ở Việt Nam hiện nay tầm nhìn và định hướng phát triển
Xem mẫu
- Nghiên
Tạp chí cứu
Khoatrao
họcđổi ● Research-Exchange
- Viện of 60
Đại học Mở Hà Nội opinion
(10/2019) 1-7 1
ĐÀO TẠO MỸ THUẬT ỨNG DỤNG Ở VIỆT NAM HIỆN
NAY TẦM NHÌN VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN
ART TRAINING APPLICATION IN VIETNAM TODAY VISION AND
DEVELOPMENT ORIENTATION
Nguyễn Lan Hương*
Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 4/04/2019
Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 4/10/2019
Ngày bài báo được duyệt đăng: 25/10/2019
Tóm tắt: Lĩnh vực đào tạo mỹ thuật ứng dụng (MTUD) ở Việt Nam hiện nay đã đạt
được những thành tựu to lớn sau nhiều thập kỷ phát triển. Nhưng trong thành tựu đó, vẫn
còn rào cản và thách thức đến từ nhiều mặt, của xã hội, của cơ chế, của nền kinh tế... Thực
tại này buộc các cơ sở đào tạo MTUD cần có những giải pháp, tầm nhìn, chiến lược nhằm
đưa công tác đào tạo MTUD nói riêng và nền giáo dục đại học nói chung phát triển mạnh
mẽ. Tầm nhìn, chiến lược đó nằm ở các lĩnh vực liên quan đến công tác đào tạo như chương
trình, liên kết đào tạo, người dạy, người học, cơ sở vật chất... Đối mặt với rào cản, với thách
thức để từ đó tìm ra những hướng đi, tháo gỡ khó khăn, tiến về phía trước, tạo ra những thay
đổi phát triển, giúp nâng cao vị thế công tác đào tạo MTUD là hướng đi đúng đắn, là chìa
khóa chính thống, góp phần mở cửa sự phát triển của nền kinh tế và của dân tộc.
Từ khóa: Đào tạo MTUD, tầm nhìn, chiến lược phát triển
Abstract: The field of applied arts training in Vietnam now has achieved great
achievements after decades of development. But in that achievement, there are still barriers
and challenges coming from many aspects, of society, mechanism, economy... This reality
forces applied art training institutions to apply solutions., vision, strategy to bring the
training of applied arts in particular and the higher education in general to develop strongly.
Vision, that strategy is located in the fields related to the training such as programs, joint
training, teachers, learners, facilities... Facing barriers, with challenges to words then find
the directions, remove difficulties, move forward, make development changes, help improve
the position of applied art training is the right direction, is the key key, contribute to opening
up the development of the economy and the nation.
Keywords: Applied art training, vision, development strategy
* Trường Đại học Mở Hà Nội
- 2 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
1. Đặt vấn đề vậy việc gắn kết đào tạo với doanh nghiệp
Xã hội phát triển đã tác động nhiều được coi là mô hình kết hợp nghiên cứu và
đến các lĩnh vực của đời sống như: văn sản xuất kinh doanh đúng hướng trong xu
hóa, kinh tế, khoa học, chính trị, xã hội hướng phát triển hiện nay.
và giáo dục... Phát triển đào tạo gắn với Bên cạnh việc kết hợp đào tạo với
nhu cầu xã hội là nhiệm vụ trọng tâm, là doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo MTUD
chiến lược hàng đầu mà các cơ sở đào còn cần đẩy mạnh các giải pháp về chất
tạo MTUD trên cả nước đang nỗ lực thực lượng đào tạo, về chương trình giảng dạy,
hiện, nhất là khi xu hướng toàn cầu hoá về người học, về cơ sở vật chất, về các
đang diễn ra ngày càng sâu rộng trên hầu phương thức liên kết với các cơ sở đào tạo
hết các lĩnh vực... nền kinh tế thay đổi, cùng ngành nghề... để có thể đưa công tác
nhu cầu tiêu dùng của con người trong xã đào tạo MTUD phát triển có tầm nhìn và
hội ngày càng phát triển, đòi hỏi lớn hơn có chiến lược mạnh mẽ.
và cùng với sự phát triển của khoa học, sự
2. Tầm nhìn, chiến lược đào tạo
ra đời một ngành đào tạo Design - Thiết kế
kết hợp doanh nghiệp
(Mỹ thuật ứng dụng) là nhu cầu thiết yếu
của nền Công nghiệp hiện đại. Việc chấp Hợp tác giữa trường đại học và doanh
nhận một sản phẩm thiết kế mới vào thị nghiệp là một xu hướng quan trọng trong
trường phụ thuộc rất nhiều vào đối tượng sự phát triển của giáo dục đại học hiện đại.
tiêu dùng trong xã hội, chúng ta không Các doanh nghiệp có vai trò quyết định
thể quên rằng mọi thiết kế sáng tác của trong tạo lập các liên kết và đưa các hoạt
chúng ta là nhằm tạo nên một cuộc sống động hợp tác cụ thể từ liên kết đó vào các
chất lượng hơn bằng các sản phẩm phục chương trình thực tiễn. Doanh nghiệp cần
vụ cho cuộc sống, con người nhìn thấy và quảng bá, phổ biến nâng cao nhận thức,
cảm nhận mọi thứ tạo ra xung quanh cuộc coi hợp tác với đại học là phương tiện góp
sống được hiển thị bởi các ngành thiết kế - phần thức đẩy và phát triển doanh nghiệp,
vì vậy thiết kế không thể xa rời cuộc sống. đóng góp cho phát triển doanh thu, kinh
tế - xã hội đất nước. Xây dựng mối liên kết
Thiết kế luôn gắn liền với cuộc
lâu dài để chia sẻ, phát triển tri thức công
sống, gắn liền với sự phát triển của xã hội,
nghệ mới.
để làm được điều này đòi hỏi công tác
đào tạo cần có sách lược, chiến lược phù Nhận thức được như vậy thì liên kết
hợp như: “Học đi đôi với hành”, “Đào doanh nghiệp với đào tạo có vai trò xây
tạo phải gắn với thực tiễn”, “Lý thuyết dựng các chính sách, quản lý quyền sở
đi đôi thực hành” những cụm từ này gắn hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ... thúc
liền công tác đào tạo với doanh nghiệp, và đẩy sáng tạo trong sinh viên bằng các hình
chúng ta cũng thấy rõ: Đại học là nơi tập thức hoạt động mang tính sáng tạo design
hợp các đội ngũ các nhà khoa học hàng trong cuộc sống, xây dựng các phong trào
đầu, trong khi đó doanh nghiệp có thế thi sáng tác, xây dựng khởi nghiệp... cụ thể
mạnh trong nắm bắt thị trường - đầu tư và về vai trò của doanh nghiệp xây dựng các
triển khai thương mại hóa để chuyển giao chính sách, tiến hành các biện pháp thích
công nghệ, các kết quả nghiên cứu. Do hợp trong triển khai các mục tiêu liên kết.
- Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 3
Hiện nay, trong thực tiễn hợp tác giữa cấp thiết bị, công nghệ, kỹ thuật hỗ trợ
doanh nghiệp và nhà trường ở một số cơ sở thao tác, chế tác, thực hiên sản phẩm, hỗ
đào tạo, một số doanh nghiệp thường gặp trợ kinh phí.
phải vấn đề là họ không muốn hợp tác với Doanh nghiệp cung cấp thiết bị
doanh nghiệp nhà trường hoặc việc hợp tác công nghệ, hỗ trợ kinh phí cho việc giảng
giữa nhà trường và doanh nghiệp bị gián dạy, nghiên cứu khoa học và học tập cho
đoạn ngay từ đầu. Tại sao một số doanh trường đại học.
nghiệp không muốn hợp tác với cơ sở đào
Tuyển các nhà khoa học từ trường
tạo? Bởi: Thứ nhất, chất lượng của sinh
đại học vào doanh nghiệp tư vấn, sáng tác
viên còn chưa đáp ứng được yêu cầu, và rất
theo thời hạn chiến lược của chương trình
khó thích ứng với nhu cầu phát triển doanh
công ty.
nghiệp; Thứ hai, doanh nghiệp không có
được hoặc quá ít lợi nhuận trong các dự án Doanh nghiệp tham gia hội đồng tư
hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp, vấn chuyên môn trong trường đại học.
hoặc không thể mang lại lợi nhuận rõ Doanh nghiệp khai thác giá trị
ràng; Thứ ba, thiếu sự bảo vệ pháp lý; Thứ thương mại từ các sản phẩm sáng tạo nghệ
tư, nhận thức về trách nhiệm xã hội của thuật, các nghiên cứu khoa học của giảng
doanh nghiệp là không đủ. Vì những yếu tố viên, sinh viên các cấp theo hợp đồng
này, việc các doanh nghiệp thiếu động lực và chuyển giao công nghệ.
nhiệt huyết khi tham gia vào sự hợp tác, đã Xây dựng các xưởng thực hành,
hạn chế nhiều sự hợp tác giữa các trường đại trung tâm trong trường để đầu tư nghiên
học và doanh nghiệp,, từ đó tác động không cứu, sáng tác sản phẩm mẫu và chuyển
nhỏ ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nhân giao công nghệ.
sự có tay nghề. Do đó, cần phải cải thiện Trường xây dựng các xưởng thực
hơn nữa cơ chế hoạt động lâu dài của sự hợp hành, trung tâm triển khai các bản vẽ nắm
tác giữa nhà trường và doanh nghiệp, tăng sát ý tưởng sáng tác và thực thi các công
cường động lực nội bộ của doanh nghiệp trình, sản phẩm theo nhu cầu xã hội (gọi
tham gia hợp tác giữa nhà trường và doanh xưởng tạo nguồn nhân lực, có các doanh
nghiệp. Đối với trường đại học môi trường nghiệp hỗ trợ thực tế).
cạnh tranh, hội nhập quốc tế, sứ mệnh đào
Doanh nghiệp và nhà trường thường
tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, các
xuyên có những tương tác hỗ trợ sinh viên
trường phải quan tâm đến thương mại hóa
thư giãn tạo tinh thần tốt, lấy được lửa
sản phẩm thiết kế sáng tạo, quan tâm đến sáng tác. Cùng sinh viên tác nghiệp nghề
phát minh sáng chế...Vì vậy vai trò của nhà tại các địa phương, các tỉnh hoặc các nơi
trường ngày càng trở nên quan trọng trong di tích lịch sử, danh lam phong cảnh đặc
kết nối với doanh nhân và các tổ chức, các trưng, các làng nghề truyền thống...
ngành nghề truyền thông và công nghiệp
Doanh nghiệp có thể thực hành kỹ
Các hình thức hợp tác giữa trường năng, thao tác các sản phẩm theo tiêu
đại học và doanh nghiệp chuẩn công nghệ cao phát triển nhu cầu xã
Doanh nghiệp tiếp nhận sinh viên hội (thao tác tại trường các giờ chuyên đề,
đến thực tập, thực tế, doanh nghiệp cung giờ thực hành và ngoại khóa...)
- 4 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
Dựa vào các chiến lược công ty phát Việc gắn kết với trường đại học
động, các chương trình thi sáng tác để tất doanh nghiệp còn quảng bá được thương
cả các sinh viên tham gia như là một động hiệu. Việc tuyển chọn người tài vào công
lực bên lề trường học (hoạt động chuyên ty, đáp ứng nhu cầu tuyển chọn nhân lực
môn có quà, thưởng, hoặc giải khích lệ...) chất lượng cao phục vụ sản xuất phát triển
kinh doanh. Đây cũng là thuận lợi trong
Doanh nghiệp có thể tạo điều kiện
phát triển cạnh tranh thương hiệu của
cho các sinh viên học giỏi, có hoàn cảnh
công ty, xây dựng chiến lược cạnh tranh
khó khăn bằng nhiều hình thức (cho học
bền vững cho sự phát triển của công ty.
bổng cả 5 năm học với mức học theo quy
định, thông tư chính phủ, cung cấp công Đối với trường đại học nâng cao
việc làm tại công ty, thăm hỏi với các lớp nghiên cứu, tăng cường đội ngũ cán bộ,
các sinh viên...) giảng viên, nghiên cứu viên chuyên môn
sâu, tăng cả về chất lượng, số lượng, khẳng
Doanh nghiệp có thể có các suất học
định được các giá trị sáng tác thiết kế trên
bổng định kỳ nhất định theo tiêu chí của
thị trường phục vụ nhu cầu đời sống trong
Bộ giáo dục & Đào tạo.
xã hội - nâng cao uy tín ngành, thương
Doanh nghiệp tạo điều kiện tốt về hiệu nhà trường.
công nghệ cho các nhà khoa học, các
3. Luôn cập nhập và nâng cấp
giảng viên uy tín các phương tiện giảng
phương pháp giảng dạy từ phía người dạy
dạy cập nhật tiên tiến.
Giáo viên giảng dạy được coi là trái
Tham gia các buổi hội thảo, tọa
tim của các trường nói chung và của các
đàm, xây dựng chương trình đào tạo theo
trường đào tạo MTUD nói riêng. Sinh
hướng thực hành
viên ngành MTUD thường coi giáo viên
Lợi ích của trường đại học và là những người “am hiểu giấc mơ”, và
doanh nghiệp là người góp phần rất lớn để sinh viên
Kiến thức và công nghệ là hai yếu MTUD đạt được ước mơ, kỳ vọng đó.
tố quan trọng nhất cho việc phát triển Để làm được điều này và hơn hết là
trường đại học và doanh nghiệp. Về kiến thức đẩy đào tạo phát triển, chức năng và
thức, trường đại học luôn phong phú, đi nhiệm vụ của người giáo viên là vô cùng
đầu trong nghiên cứu, sáng chế, sáng tạo lớn, là trái tim của mọi chiến lược. Người
và ngược lại công nghệ với doanh nghiệp giáo viên giảng dạy trên lớp là người lãnh
là không ngừng phát triển cải tiến kỹ đạo trong quá trình giảng dạy. Do đó, giáo
thuật, áp dụng công nghệ mới trong sản viên cần có ý tưởng sáng tạo trong việc cập
xuất, trong kinh doanh nhằm đem lại lợi nhật cấu trúc kiến thức, thay đổi ý tưởng
nhuận cao nhất - trường đại học là trung phương pháp giảng dạy theo tình hình thực
tâm nghiên cứu sáng tạo ra các sản phẩm tế, liên tục hoàn thiện và cải tiến phương
mới đẹp, thẩm mỹ cao hữu dụng - công pháp để kích thích sự quan tâm tích cực của
nghệ mới là nơi doanh nghiệp phát triển sinh viên. Việc cập nhật phương pháp và ý
bền vững để đưa các sản phẩm thiết kế đẹp tưởng giảng dạy xuất phát từ nền tảng kiến
hữu dụng vào cuộc sống tiêu dùng. thức rộng, thu thập kỹ lưỡng, quan điểm
- Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 5
chuyên nghiệp, nhiều kinh nghiệm giảng khan trên các giảng đường. Dạy và học hiện
dạy, làm chủ các phương pháp. Bên cạnh nay mang tính truyền bá kiến thức đại trà,
đó, giảng đường là nơi sinh viên học tập, do đó mô hình học tại xưởng hướng đến đào
trong nhiều tình huống, giáo viên nên thay tạo từng con người về kỹ năng hành nghề.
đổi vai trò là người lãnh đạo trong lớp học Trong quá trình học tại xưởng, các kỹ năng
và truyền đạt sáng kiến cho sinh viên, để của sinh viên sẽ được bộc lộ và được tôi
sinh viên lãnh đạo lớp học. Việc này không luyện. Được chứng kiến cách làm việc của
chỉ có lợi cho vấn đề giao tiếp giữa giáo các chuyên gia giúp cho sinh viên có những
viên và sinh viên, mà còn giúp sinh viên có hứng thú trong công việc. Bởi lẽ, một hành
những tư duy, suy nghĩ đột phá, sâu sắc, có vi sáng tạo nhiều khi gây nên niềm cảm
hệ thống. Cách trao vai trò nhiều khi làm hứng cho một hành vi sáng tạo khác.
cho sinh viên nghĩ rằng giáo viên đã mang
Học tập trong các môi trường sản
lại luồng gió mới và nuôi dưỡng cách tư
xuất của các doanh nghiệp mang lại lợi ích
duy đa chiều cho sinh viên. Tăng khả năng
thiết thực. Những kiến thức mà sinh viên
tư duy toàn diện và có hệ thống trong việc
thu được xuất phát từ thực tế cuộc sống.
nghiên cứu và phát triển ý tưởng.
Đó là những bài học sống động, bổ ích mà
Giáo viên cần phát triển phương họ mang theo trong hành trang của mình
pháp giảng dạy theo hướng tư duy có hệ sau khi tốt nghiệp [1]
thống bằng cách phối kết hợp các thành
phần khác nhau của bài giảng như: chương 5. Kết luận
trình, nội dung, phương pháp giảng dạy, Có thể nói, trong nhiều năm qua, công
công nghệ, truyền thông. Sự phối kết hợp tác đào tạo MTUD đã góp phần nâng cao
một cách có hệ thống này là điều rất cần chất lượng cuộc sống, góp phần vào sự thành
thiết cho các giáo viên trong việc đào tạo công cho tăng trưởng, phát triển kinh tế và
mỹ thuật ứng dụng hiện nay. thay đổi bộ mặt xã hội. Mặc dù công tác đào
tạo MTUD còn phải đối mặt với nhiều khó
4. Xây dựng các mô hình học tập khăn, rào cản và thách thức như hiện nay,
song hành và gắn liền với thực tiễn nhưng những thách thức đó đồng thời cũng
Học tập đi đôi với thực hành là cách mang đến nhiều cơ hội cho công tác đào tạo
thực tế nhất từ trước đến nay nền giáo dục MTUD, để tìm ra những tầm nhìn, những
nước ta hướng đến. Trong đào tạo MTUD, hướng đi mới, mang lại nhiều giá trị hơn cho
việc học và hành này càng trở nên quan trọng. sinh viên và nguồn nhân lực MTUD. Bằng
Các cơ sở đào tạo luôn hướng đến việc mở cách “bắt tay” với doanh nghiệp; Luôn cập
các xưởng thực hành để sinh viên có thể thực nhập và nâng cấp phương pháp giảng dạy
tập ngay sau những giờ học lý thuyết. từ phía người dạy; Xây dựng các mô hình
học tập song hành và gắn liền với thực tiễn;
Trong quá trình tiếp thu lý thuyết tại Tận dụng thành tựu của công nghệ mới, hợp
xưởng, sinh viên có điều kiện để thấy người tác với các lực lượng công nghiệp hiện có
thầy thị phạm, thao tác trên máy móc, thiết để đưa ra chiến lược xây dựng một mô hình
bị. Đây là những bài học từ thực tế sinh đào tạo MTUD mới, có hiệu quả, giúp nhà
động, giúp cho người học dễ nắm bắt kiến trường, và sinh viên định hình một cách làm
thức hơn là những bài giảng lý thuyết khô việc và học tập mới.
- 6 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
Thời điểm hiện tại chính là thời xưởng. Kỷ yếu hội thảo khoa học, Trường Đại
khắc tái tạo hệ thống đào tạo ở các trường học Mở Hà Nội, tháng 5 năm 2019.
đại học tại Việt Nam, từ đó xây dựng công
2. Nguyễn Lan Hương (2018). Đào tạo ngành
tác đào tạo MTUD trở thành bệ đỡ, là nền
MTUD trong bối cảnh cuộc cách mạng công
tảng chuẩn bị đầy đủ hành trang về kiến
nghiệp lần thứ 4 (4.0). Kỷ yếu hội thảo khoa học,
thức, về kỹ năng cho sinh viên MTUD
Trường Đại học Mở Hà Nội, tháng 8 năm 2018
thành công trong một tương lai mới, trong
một thế giới phát triển./. 3. Nguyễn Lan Hương (2019). Đào tạo ngành
Design gắn kết doanh nghiệp. Kỷ yếu hội thảo
khoa học, Trường Đại học Mở Hà Nội, tháng
Tài liệu tham khảo: 5 năm 2019.
1. Trần Thanh Nam (2019). Đào tạo ngành Địa chỉ tác giả:Trường Đại học Mở Hà Nội
tạo dáng công nghiệp với mô hình học tập tại Email: huongnttdcn@gmail.com
PHỤ LỤC ẢNH
Một số hoạt động đào tạo gắn với thực tiễn của Khoa Tạo dáng Công nghiệp, Trường
Đại học Mở Hà Nội
Đào tạo kết hợp với doanh nghiệp
Sinh viên trong giờ học chuyên đề với doanh nghiệp Vĩnh Tường, Việt Nam
Sinh viên trong giờ học chuyên đề với Sinh viên trong giờ học chuyên đề với
Công ty Koei Temo Công ty Elle Việt Nam
- Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 7
Đào tạo kết hợp với nhà thiết kế nổi tiếng
Sinh viên chuyên ngành thiết kế thời trang trong buổi học chuyên đề với nhà thiết kế
Vũ Trần Đức Hải
Đào tạo kết hợp với việc thực hành tại xưởng
Sinh viên thực hành sáng tác định kỳ thường niên tại làng nghề Gốm Phù Lãng
Sinh viên thực hành tại làng nghề Gốm Bát Tràng
nguon tai.lieu . vn
