Xem mẫu
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014
Nghiên cứu Y học
ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG
CỦA BỆNH NHÂN TÁO BÓN DO SA TRỰC TRÀNG KIỂU TÚI
Trần Đình Cường*, Nguyễn Trung Tín**
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Táo bón do sa trực tràng kiểu túi là bệnh lành tính xảy ra hầu như ở phụ nữ đặc biệt là phụ nữ
sanh đẻ nhiều qua đường âm đạo. Bệnh thường gặp ở tuổi trung niên, ảnh hưởng nhiều đến công việc và sinh
hoạt của bệnh nhân.
Mục tiêu: Xác định đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của táo bón do sa trực tràng kiểu túi.
Phương pháp: Mô tả loạt ca. Chúng tôi đánh giá táo bón dựa theo tiêu chuẩn chẩn đoán thang điểm đánh
giá táo bón Agachan ‐ Wexner 1996 (điểm Wexner), thang điểm đánh giá hội chứng tống phân tắc nghẽn 5 tiêu
chí của Aldolfo Renzi (2012) (điểm 5 tiêu chí). Đánh giá kích thước túi sa trực tràng và phân độ theo Yang trên
hình cộng hưởng từ trực tràng hoạt động.
Kết quả: Thời gian bị táo bón trước điều trị trung bình là 6,43 ± 6,32 năm. Điểm Wexner trung bình: 15,85
± 3,41. Điểm 5 tiêu chí trung bình: 10,39 ± 2,95. Nhóm > 9 điểm chiếm 57,6%. Kích thước túi sa trực tràng
trung bình: 3,23 ± 0,56 cm, cổ túi sa trung bình: 3,15 ± 0,66 cm. Độ II (theo Yang): 91,4%. Độ III (theo Yang):
8,6%. Sa tạng chậu và lồng trực tràng hậu môn kèm theo: Sa sàn chậu (từ độ II trở lên): 68,6%, Sa bàng quang
(từ độ II trở lên): 8,6%, Sa tử cung (từ độ II trở lên): 5,7%, Lồng trực tràng hậu môn: 34,3%.
Kết luận: Thời gian táo bón trung bình của bệnh nhân trên 6 năm. Phần lớn bệnh nhân có sa trực tràng
kiểu túi độ II (91,4%). Tỷ lệ sa sàn chậu là 68,6% và lồng trực tràng hậu môn là 34,3%.
Từ khóa: sa trực tràng kiểu túi, Sa sàn chậu, Sa tử cung, Sa bàng quang, Phẫu thuật STARR
ABSTRACT
CLINICAL AND PARACLINICAL CARACTERISTICS OF PATIENTS
WITH CONSTIPATION CAUSED BY RECTOCELE
Tran Dinh Cuong, Nguyen Trung Tin
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 375 ‐ 381
Background: Constipation caused by rectocele is benign sickness which occurres in women espsecially in
multipara. The sickness usually occurres in mid‐age adults, influences to working and daily activities of patients.
Objectives: To determine the clinical and para clinical caracteristics of patients with constipation caused by
rectocele.
Methodologies: Case serie study was conducted in this study. We evaluated the constipation of patient
based on the Wexner scoring system, five items scoring of Aldolfo Renzi (2012). The assessement of rectocele size
on magnetic resonance imaging was based on the classification of Yang.
Results: The mean time of constipation before operation was 6.43 ± 6.32 years. Mean wexner score was
15.85 ± 3.41. Mean five items score was 10.39 ± 2.95. Majority of them had five items score was greater than 9
(57.6%). Mean size of rectocele was 3.23 ± 0.56 cm, mean size of the neck of the rectocele was 3.15 ± 0.66 cm.
Among of them, grade II and III (according to Yang) were 91.4% and 8.6%, respectfully. Pelvic floor descending
* Bệnh viện Bình Long‐ Bình Phước, ** Đại học Y Dược TPHCM
Tác giả liên lạc: PGS. TS. Nguyễn Trung Tín ĐT: 0934666697 Email: bsnguyentrungtin@yahoo.com
Ngoại Tổng Quát
375
Nghiên cứu Y học
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014
of equal to or greater than grade II was 68.6%. Prolapse of urinary bladder and uterus equal to or greater than
grade II were 8.6% and 5.7%, respectfully. Internal rectal intussusception was 34.3%.
Conclusions: Mean duration of constipation of study patients was greater than 6 years. Majority of
patients had second grade of rectocele (91.4%). The proportion of pelvic floor descending was 68.6% and internal
rectal intussusception was 34.3%.
Key terms: rectocele, Pelvic Floor Descending, Uterus prolapse, Urinary Bladder prolapse, STARR
procedure
ĐẶT VẤN ĐỀ
KẾT QUẢ
Táo bón gặp ở nữ nhiều hơn nam giới từ 2,2
đến 3 lần và hầu hết các nghiên cứu cho thấy
triệu chứng gia tăng sau 65 tuổi(7,16). Trong khảo
sát ở 10018 người của Stewart và cộng sự(17), táo
bón chiếm 14,7% trong đó 4,6% là táo bón chức
năng, 2,1% hội chứng ruột kích thích, 4,6% hội
chứng tống phân tắc nghẽn và 3,4% là kết hợp
giữa hội chứng tống phân tắc nghẽn và hội
chứng ruột kích thích, hội chứng tống phân tắc
nghẽn có hoặc không có kết hợp với hội chứng
ruột kích thích thường gặp nhất ở phụ nữ với tỉ
lệ nữ/nam là 2,27/1,65.
Trong khoảng thời gian từ tháng 8‐2011 đến
tháng 12‐2012, tại bệnh viện Đại học Y Dược
Thành Phố Hồ Chí Minh có 35 bệnh nhân nữ đã
được điều trị bệnh lý sa trực tràng kiểu túi bằng
phẫu thuật STARR có hoặc không có kèm theo
khâu bản nâng (KBN) để điều trị sa sàn chậu
phối hợp.
Hội chứng tống phân tắc nghẽn ảnh hưởng
nhiều đến chất lượng cuộc sống bệnh nhân, có
nhiều nguyên nhân gây ra hội chứng tống phân
tắc nghẽn, tùy theo nguyên nhân mà có các
phương pháp điều trị khác nhau, sa trực tràng
kiểu túi là một trong những nguyên nhân gây ra
hội chứng này.
Sa trực tràng kiểu túi là bệnh lý lành tính
xảy ra hầu như ở phụ nữ đặc biệt là phụ nữ
sanh đẻ nhiều qua đường âm đạo(11,4). Bệnh
thường gặp ở tuổi trung niên(8,11,14,20), ảnh
hưởng nhiều đến công việc và sinh hoạt của
bệnh nhân. Nghiên cứu này nhằm xác định
đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của táo
bón do sa trực tràng kiểu túi.
Đặc điểm bệnh nhân
Tuổi
Tuổi trung bình của bệnh nhân là 44,40 +
12,01 (26 đến 76). Bệnh nhân trong nhóm 90 ml nước) là 23,5% (4/17).
Chẩn đoán sa trực tràng kiểu túi theo Yang
dựa trên hình ảnh chụp cộng hưởng từ trực
tràng hoạt động
Kích thước túi sa trực tràng trung bình là
3,23 ± 0,56 cm, nhỏ nhất là 2,18 và lớn nhất là
4,75 (n = 35). Cổ túi sa trung bình là 3,15 ± 0,66
cm (n = 12), dao động từ 2,25 đến 4,12 cm. Phân
độ Yang độ II chiếm 91,4% (32/35), độ III chiếm
8,6% (3/35).
Chẩn đoán sa tạng chậu kèm theo dựa trên
hình ảnh chụp cộng hưởng từ trực tràng
hoạt động
Điểm và triệu chứng theo thang điểm 5 tiêu
chí
Điểm 5 tiêu chí trung bình là 10,39 ± 2,95,
điểm thấp nhất bằng 4,0 và cao nhất bằng 16,0.
Nhóm 9 điểm chiếm
57,6% (19/33).
Bệnh kèm theo gặp nhiều nhất là sa sàn chậu
68,6% (24/35), ít hơn là lồng trực tràng hậu môn
34,3% (12/35) sa bàng quang 8,6% (3/35), sa tử
cung 5,7% (2/35).
Bảng 1. Điểm trung bình triệu chứng theo thang
điểm 5 tiêu chí
Đặc điểm bệnh nhân
Triệu chứng
Rặn nhiều
Trực tràng tống xuất không hoàn
toàn
Dùng thuốc nhuận trường/thụt tháo
Dùng tay ấn âm đạo/tầng sinh môn
Khó chịu/đau bụng
Điểm trung bình
3,06 ± 0,97
3,06 ± 0,86
0,73 ± 1,23
1,60 ± 1,54
1,94 ± 1,67
Áp lực hậu môn trực tràng, phản xạ đại
tiện, rặn tống bóng
Áp lực hậu môn trực tràng thì nghỉ trung
bình 20,7 ± 1,6 mmHg (19 đến 24), bình thường
(
nguon tai.lieu . vn
Nghiên cứu Y học
ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG
CỦA BỆNH NHÂN TÁO BÓN DO SA TRỰC TRÀNG KIỂU TÚI
Trần Đình Cường*, Nguyễn Trung Tín**
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Táo bón do sa trực tràng kiểu túi là bệnh lành tính xảy ra hầu như ở phụ nữ đặc biệt là phụ nữ
sanh đẻ nhiều qua đường âm đạo. Bệnh thường gặp ở tuổi trung niên, ảnh hưởng nhiều đến công việc và sinh
hoạt của bệnh nhân.
Mục tiêu: Xác định đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của táo bón do sa trực tràng kiểu túi.
Phương pháp: Mô tả loạt ca. Chúng tôi đánh giá táo bón dựa theo tiêu chuẩn chẩn đoán thang điểm đánh
giá táo bón Agachan ‐ Wexner 1996 (điểm Wexner), thang điểm đánh giá hội chứng tống phân tắc nghẽn 5 tiêu
chí của Aldolfo Renzi (2012) (điểm 5 tiêu chí). Đánh giá kích thước túi sa trực tràng và phân độ theo Yang trên
hình cộng hưởng từ trực tràng hoạt động.
Kết quả: Thời gian bị táo bón trước điều trị trung bình là 6,43 ± 6,32 năm. Điểm Wexner trung bình: 15,85
± 3,41. Điểm 5 tiêu chí trung bình: 10,39 ± 2,95. Nhóm > 9 điểm chiếm 57,6%. Kích thước túi sa trực tràng
trung bình: 3,23 ± 0,56 cm, cổ túi sa trung bình: 3,15 ± 0,66 cm. Độ II (theo Yang): 91,4%. Độ III (theo Yang):
8,6%. Sa tạng chậu và lồng trực tràng hậu môn kèm theo: Sa sàn chậu (từ độ II trở lên): 68,6%, Sa bàng quang
(từ độ II trở lên): 8,6%, Sa tử cung (từ độ II trở lên): 5,7%, Lồng trực tràng hậu môn: 34,3%.
Kết luận: Thời gian táo bón trung bình của bệnh nhân trên 6 năm. Phần lớn bệnh nhân có sa trực tràng
kiểu túi độ II (91,4%). Tỷ lệ sa sàn chậu là 68,6% và lồng trực tràng hậu môn là 34,3%.
Từ khóa: sa trực tràng kiểu túi, Sa sàn chậu, Sa tử cung, Sa bàng quang, Phẫu thuật STARR
ABSTRACT
CLINICAL AND PARACLINICAL CARACTERISTICS OF PATIENTS
WITH CONSTIPATION CAUSED BY RECTOCELE
Tran Dinh Cuong, Nguyen Trung Tin
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 375 ‐ 381
Background: Constipation caused by rectocele is benign sickness which occurres in women espsecially in
multipara. The sickness usually occurres in mid‐age adults, influences to working and daily activities of patients.
Objectives: To determine the clinical and para clinical caracteristics of patients with constipation caused by
rectocele.
Methodologies: Case serie study was conducted in this study. We evaluated the constipation of patient
based on the Wexner scoring system, five items scoring of Aldolfo Renzi (2012). The assessement of rectocele size
on magnetic resonance imaging was based on the classification of Yang.
Results: The mean time of constipation before operation was 6.43 ± 6.32 years. Mean wexner score was
15.85 ± 3.41. Mean five items score was 10.39 ± 2.95. Majority of them had five items score was greater than 9
(57.6%). Mean size of rectocele was 3.23 ± 0.56 cm, mean size of the neck of the rectocele was 3.15 ± 0.66 cm.
Among of them, grade II and III (according to Yang) were 91.4% and 8.6%, respectfully. Pelvic floor descending
* Bệnh viện Bình Long‐ Bình Phước, ** Đại học Y Dược TPHCM
Tác giả liên lạc: PGS. TS. Nguyễn Trung Tín ĐT: 0934666697 Email: bsnguyentrungtin@yahoo.com
Ngoại Tổng Quát
375
Nghiên cứu Y học
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014
of equal to or greater than grade II was 68.6%. Prolapse of urinary bladder and uterus equal to or greater than
grade II were 8.6% and 5.7%, respectfully. Internal rectal intussusception was 34.3%.
Conclusions: Mean duration of constipation of study patients was greater than 6 years. Majority of
patients had second grade of rectocele (91.4%). The proportion of pelvic floor descending was 68.6% and internal
rectal intussusception was 34.3%.
Key terms: rectocele, Pelvic Floor Descending, Uterus prolapse, Urinary Bladder prolapse, STARR
procedure
ĐẶT VẤN ĐỀ
KẾT QUẢ
Táo bón gặp ở nữ nhiều hơn nam giới từ 2,2
đến 3 lần và hầu hết các nghiên cứu cho thấy
triệu chứng gia tăng sau 65 tuổi(7,16). Trong khảo
sát ở 10018 người của Stewart và cộng sự(17), táo
bón chiếm 14,7% trong đó 4,6% là táo bón chức
năng, 2,1% hội chứng ruột kích thích, 4,6% hội
chứng tống phân tắc nghẽn và 3,4% là kết hợp
giữa hội chứng tống phân tắc nghẽn và hội
chứng ruột kích thích, hội chứng tống phân tắc
nghẽn có hoặc không có kết hợp với hội chứng
ruột kích thích thường gặp nhất ở phụ nữ với tỉ
lệ nữ/nam là 2,27/1,65.
Trong khoảng thời gian từ tháng 8‐2011 đến
tháng 12‐2012, tại bệnh viện Đại học Y Dược
Thành Phố Hồ Chí Minh có 35 bệnh nhân nữ đã
được điều trị bệnh lý sa trực tràng kiểu túi bằng
phẫu thuật STARR có hoặc không có kèm theo
khâu bản nâng (KBN) để điều trị sa sàn chậu
phối hợp.
Hội chứng tống phân tắc nghẽn ảnh hưởng
nhiều đến chất lượng cuộc sống bệnh nhân, có
nhiều nguyên nhân gây ra hội chứng tống phân
tắc nghẽn, tùy theo nguyên nhân mà có các
phương pháp điều trị khác nhau, sa trực tràng
kiểu túi là một trong những nguyên nhân gây ra
hội chứng này.
Sa trực tràng kiểu túi là bệnh lý lành tính
xảy ra hầu như ở phụ nữ đặc biệt là phụ nữ
sanh đẻ nhiều qua đường âm đạo(11,4). Bệnh
thường gặp ở tuổi trung niên(8,11,14,20), ảnh
hưởng nhiều đến công việc và sinh hoạt của
bệnh nhân. Nghiên cứu này nhằm xác định
đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của táo
bón do sa trực tràng kiểu túi.
Đặc điểm bệnh nhân
Tuổi
Tuổi trung bình của bệnh nhân là 44,40 +
12,01 (26 đến 76). Bệnh nhân trong nhóm 90 ml nước) là 23,5% (4/17).
Chẩn đoán sa trực tràng kiểu túi theo Yang
dựa trên hình ảnh chụp cộng hưởng từ trực
tràng hoạt động
Kích thước túi sa trực tràng trung bình là
3,23 ± 0,56 cm, nhỏ nhất là 2,18 và lớn nhất là
4,75 (n = 35). Cổ túi sa trung bình là 3,15 ± 0,66
cm (n = 12), dao động từ 2,25 đến 4,12 cm. Phân
độ Yang độ II chiếm 91,4% (32/35), độ III chiếm
8,6% (3/35).
Chẩn đoán sa tạng chậu kèm theo dựa trên
hình ảnh chụp cộng hưởng từ trực tràng
hoạt động
Điểm và triệu chứng theo thang điểm 5 tiêu
chí
Điểm 5 tiêu chí trung bình là 10,39 ± 2,95,
điểm thấp nhất bằng 4,0 và cao nhất bằng 16,0.
Nhóm 9 điểm chiếm
57,6% (19/33).
Bệnh kèm theo gặp nhiều nhất là sa sàn chậu
68,6% (24/35), ít hơn là lồng trực tràng hậu môn
34,3% (12/35) sa bàng quang 8,6% (3/35), sa tử
cung 5,7% (2/35).
Bảng 1. Điểm trung bình triệu chứng theo thang
điểm 5 tiêu chí
Đặc điểm bệnh nhân
Triệu chứng
Rặn nhiều
Trực tràng tống xuất không hoàn
toàn
Dùng thuốc nhuận trường/thụt tháo
Dùng tay ấn âm đạo/tầng sinh môn
Khó chịu/đau bụng
Điểm trung bình
3,06 ± 0,97
3,06 ± 0,86
0,73 ± 1,23
1,60 ± 1,54
1,94 ± 1,67
Áp lực hậu môn trực tràng, phản xạ đại
tiện, rặn tống bóng
Áp lực hậu môn trực tràng thì nghỉ trung
bình 20,7 ± 1,6 mmHg (19 đến 24), bình thường
(