Xem mẫu
- Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019
ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ CÁC VỤ NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM
TẠI CÁC TỈNH THÀNH PHÍA NAM NĂM 2010-2018
Lê Thị Ngọc Ánh*, Đặng Văn Chính*
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Tình hình ngộ độc thực phẩm (NĐTP) tại Việt Nam trong những năm qua có nhiều diễn biến
phức tạp. Trong đó khu vực phía Nam là khu vực trọng điểm có nhiều khu công nghiệp nhất trên cả nước nên có
nhiều nguy cơ xảy ra các vụ NĐTP với quy mô lớn.
Mục tiêu: Mô tả đặc điểm dịch tễ các vụ NĐTP tại 20 tỉnh thành phía Nam năm 2010-2018.
Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu cắt ngang mô tả, hồi cứu tất cả các báo cáo về các vụ ngộ độc
thực phẩm đã xảy ra tại 20 tỉnh thành phía Nam báo cáo về Viện Y tế Công Cộng TP. Hồ Chí Minh từ năm
2010-2018.
Kết quả: Trong 9 năm (từ 2010-2018) đã xảy ra 454 vụ NĐTP với 18.300 người mắc và 62 người tử vong
tại 20 tỉnh, thành khu vực phía Nam. Trong đó có 35,7% các vụ NĐTP đã xảy ra với quy mô ≥ 30 người mắc
hoặc có trường hợp tử vong. Năm 2010 có số vụ NĐTP cao nhất với 82 vụ, 2.839 người mắc và 12 người tử
vong, trong khi năm 2018 chỉ có 30 vụ với 705 người mắc và 2 người tử vong. Có 36,3% các vụ NĐTP với
69,0% số người mắc đã xảy ra tại các bếp ăn tập thể (BATT) của các các công ty, xí nghiệp, 30,0% các vụ NĐTP
với 4,1% số người mắc và 82,3% số người tử vong xảy ra tại bữa ăn của gia đình. Các nguyên nhân gây NĐTP
gồm vi sinh vật chiếm 47,6%, độc tố tự nhiên 19,2%, hóa chất 4,2% và không rõ nguyên nhân 29,1%. Nguyên
nhân gây tử vong thường gặp nhất là độc tố tự nhiên (do ăn cá nóc, con Sam biển, con cóc, nấm độc) chiếm
59,7% và do hóa chất (rượu giả có chưa methanol) chiếm 30,6%.
Kết luận: Các vụ NĐTP phần lớn xảy ra tại các BATT của các công ty xí nghiệp, do đó cần đẩy mạnh công
tác tập huấn kiến thức đảm bảo an toàn thực phẩm cho người chế biến tại các BATT của các công ty, xí nghiệp.
Bên cạnh đó nguyên nhân gây hầu hết các trường hợp tử vong là do độc tố tự nhiên và hóa chất nên việc
tăng cường truyền thông kiến thức về nhận biết các thực phẩm có độc tố tự nhiên đến các gia đình là rất cần
thiết. Ngoài ra, cần kiểm soát việc buôn bán rượu giả (rượu có chứa methanol) trên thị trường và truyền thông
kiến thức giúp người dân không sử dụng rượu không rõ nguồn gốc.
Từ khóa: Ngộ độc thực phẩm, các tỉnh thành phía Nam
ABSTRACT
EPIDEMIOLOGICAL CHARACTERISTICS OF FOODBORNE OUTBREAKS
IN SOUTHERN VIETNAM FROM 2010 – 2018
Le Thi Ngoc Anh, Dang Van Chinh
* Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 – No. 5 - 2019: 540 - 545
Background: Foodborne outbreak (FBO) in Vietnam in recent years has been very complicated. The
Southern Vietnam is densely populated with many industrial areas so there is a high risk of large-scale
foodborne outbreaks.
Objective: To describe epidemiological characteristics of FBOs at 20 Southern provinces and cities from
2010 to 2018.
Methods: Descriptive cross-sectional studies were conducted by retrospective review of all FBO reports
*Viện Y tế Cộng Cộng TP. Hồ Chí Minh
Tác giả liên lạc: ThS. Lê Thị Ngọc Ánh ĐT: 0976119309 Email: lengocanh309@yahoo.com
540 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng
- Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học
submitted from 20 Southern provinces and cities of Vietnam to Institute of Public Health Ho Chi Minh city
during the period 2010-2018.
Results: There were 454 FBOs with 18,300 cases and 62 deaths reported in all 20 Southern provinces and
cities within 9 years (2010-2018). Among those, 35.7% of the total FBOs had more than or equal to 30 cases
or at least one death. The highest number of FBOs was recorded in 2010 with 82 FBOs, 2,839 cases and 12
deaths, while only 30 outbreaks, 705 cases and 2 deaths were reported in 2018. More than one-third (36.3%)
of outbreaks with 69.0% cases occurred in work-place kitchens of companies and factories. About one-third
(30.0%) of outbreaks affecting 4.1% cases and 82.3% deaths associated with family’s meals. Causes of FBOs
included: microorganisms accounting for 47.6%, natural toxins for 19.2%, chemicals for 4.2% and
unknown causes for 29.1%. The most frequent causes of FBOs related to deaths were natural toxins
(Tetraodontidae, Carcinoscorpius rotundicauda, Toad and poisonous mushrooms) with 59.7% and chemicals
(methanol-containing alcohol) with 30.6%.
Conclusions: FBOs occurring in the work-place kitchens highlights the need for strengthening food safety
awareness and practices for persons directly cooking meals at workplaces. Besides, natural toxins and chemicals
were the main factors caused most of deaths in FBOs, so families should pay more attention to identification of
food with natural toxins. In addition, it is necessary to control the sale of counterfeit alcohol (methanol-containing
alcohol) and communicate knowledge to help people not using alcohol of unknown origin.
Keywords: foodborne outbreak, southern provinces and cities
ĐẶT VẤN ĐỀ nghiệp, trong đó khu vực phía Nam là khu vực
trọng điểm có nhiều khu công nghiệp nhất trên
Ngộ độc thực phẩm (NĐTP) là mối quan
cả nước với 80 khu công nghiệp nằm tại 14/20
tâm của mỗi người dân và chính quyền các cấp.
tỉnh thành. Do đó, công tác quản lý về an toàn
Để nâng cao sức khỏe của cộng đồng, cải thiện
thực phẩm tại các bếp ăn tập thể của các khu vực
chất lượng cuộc sống thì đảm bảo an toàn thực
phía Nam tương đối phước tạp và luôn tiềm ẩn
phẩm, phòng chống ngộ độc thực phẩm và các
nguy cơ các vụ NĐTP xảy ra với quy mô lớn.
bệnh lây truyền qua thực phẩm là nhiệm vụ
quan trọng không chỉ của ngành y mà còn của Nghiên cứu này được thực hiện nhằm cung
các cấp chính quyền và mỗi người dân. cấp thông tin về tình hình chuyển biến của các
vụ ngộ độc thực phẩm, các nguyên nhân, địa
Tình hình NĐTP tại Việt Nam trong những
điểm thường xảy ra các vụ NĐTP của 20 tỉnh
năm qua có nhiều diễn biến phức tạp. Các vụ
thành phía Nam Việt Nam trong thời gian qua
ngộ độc thực phẩm có chiều hướng gia tăng cả
(2010-2018), giúp các nhà quản lý xây dựng kế
về số vụ, quy mô mắc. Theo thống kê của Cục
hoạch và đề ra giải pháp phòng ngừa hiệu quả
An toàn thực phẩm trong 10 năm từ 2006-2015
hơn tình hình NĐTP trong thời gian tới.
cả nước trung bình mỗi năm có 180 vụ NĐTP,
5.913 người mắc và 42 người tử vong(1). Nguyên Mục tiêu nghiên cứu
nhân gây NĐTP chủ yếu do vi sinh vật (chiếm Mô tả các đặc điểm dịch tễ các vụ NĐTP tại
40,2%), kế đến là do độc tố tự nhiên 27,9%, do 20 tỉnh thành phía Nam năm 2010-2018.
hoá chất 4,3% và 26,6% các vụ không xác định ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU
được nguyên nhân gây ngộ độc. Số vụ NĐTP Đối tượng nghiên cứu
xảy ra tại các bếp ăn gia đình chiếm tỉ lệ cao nhất
Các vụ NĐTP tại 20 tỉnh thành phía Nam
(51,97%), kế đến là bếp ăn tập thể 18,56%. Tuy
năm 2010-2018 gồm các tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu,
nhiên, số người mắc tại các bếp ăn tập thể là
Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Tây Ninh,
nhiều nhất (chiếm 47,99% số người mắc)(2).
TP. Hồ Chí Minh, Lâm Đồng, An Giang, Bạc
Tại Việt Nam hiện nay có 109 khu công Liêu, Bến Tre, Cà Mau, Cần Thơ, Đồng Tháp,
Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 541
- Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019
Hậu Giang, Kiên Giang, Long An, Sóc Trăng, xảy ra NĐTP, căn nguyên, tình hình lấy mẫu
Tiền Giang, Trà Vinh và Vĩnh Long. thực phẩm và bệnh phẩm.
Phương pháp nghiên cứu Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
Thiết kế nghiên cứu Số liệu được nhập liệu bằng phần mềm Excel
Cắt ngang mô tả. và phân tích bằng Sata 13.0.
Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu Thống kê mô tả sử dụng trong nghiên cứu là
tần số (n), tỉ lệ (%).
Toàn bộ 454 vụ NĐTP tại 20 tỉnh thành phía
Nam được báo cáo về Viện Y tế Công Cộng TP. KẾT QUẢ
Hồ Chí Minh từ năm 2010-2018. Các đặc điểm chung của các vụ NĐTP tại khu
Phương pháp thu thập số liệu vực Phía Nam từ năm 2010-2018
Hồi cứu tất cả các báo cáo về các vụ ngộ độc Số liệu thống kê 9 năm (2010-2018) tại khu
thực phẩm đã xảy ra tại 20 tỉnh thành phía Nam vực phía Nam cho thấy: tổng cộng có 454 vụ
báo cáo về Viện Y tế Công Cộng TP. Hồ Chí NĐTP với 18300 người mắc và 62 người tử vong.
Minh từ năm 2010-2018. Các biến số nghiên cứu Trung bình mỗi năm khu vực Phía Nam có 50,4
gồm số vụ, số mắc, số tử vong, quy mô mắc, nơi vụ NĐTP với 2033,3 người mắc và 6.9 người tử
vong (Bảng 1).
Bảng 1: Các đặc điểm chung của các vụ NĐTP khu vực phía Nam từ 2010-2018
Năm 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Tổng (%) Trung bình/năm
Số vụ NĐTP 82 51 55 48 42 52 55 39 30 454 50,4
Số mắc 2839 1720 2299 2077 1924 2834 2177 1725 705 18300 2033,3
Số chết 12 15 13 4 7 2 5 2 2 62 6,9
Quy mô mắc 0 0,0
≥ 30 người /có tử vong 21 13 22 13 20 26 22 15 10 162 (35,7) 18,0
< 30 người (0 tử vong) 61 38 33 35 22 26 33 24 20 292 (64,3) 32,4
Năm 2010 là năm có số vụ và số mắc nhiều Số vụ, số mắc, số chết theo nơi xảy ra ngộ độc
nhất với 82 vụ và 2839 người mắc, 2 người tử thực phẩm
vong. Trong khi năm 2018 là năm có số vụ và số Số liệu thống kê 9 năm cho thấy các vụ
mắc ít nhất trong 9 năm qua với 30 vụ và 705 NĐTP xảy ra tại bếp ăn tập thể (BATT) chiếm
người mắc. Số vụ, số mắc và số tử vong có vẻ phần lớn 36,3% (165/454 vụ) và tại gia đình
giảm trong 2 năm gần đây từ 2017-2018. chiếm 30% (136/454 vụ), phần còn lại xảy ra tại
Về quy mô mắc, trung bình mỗi năm khu các đám tiệc, nhà hàng, bếp ăn trường học hoặc
vực phía Nam có 18 vụ ngộ độc với quy mô ≥ 30 nhà trẻ, thức ăn đường phố và các quán ăn nhỏ
người mắc hoặc có trường hợp tử vong. (Bảng 2).
Bảng 2: Số vụ, số mắc, số chết theo nơi xảy ra NĐTP tại khu vực phía Nam (2010-2018)
Năm 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Tổng (%)
Số vụ theo nơi xảy ra NĐTP
Bếp ăn tập thể 27 13 18 21 16 29 20 9 12 165 (36,3)
Gia đình 26 20 18 15 15 12 16 8 6 136 (30,0)
Đám tiệc (cưới/giỗ/sinh nhật) 13 12 2 3 1 3 2 2 5 43 (9,5)
Nhà hàng 0 1 1 1 1 0 1 5 2 12 (2,6)
Bếp ăn nhà trẻ, trường học 0 0 2 0 0 2 2 4 3 13 (2,9)
Thức ăn đường phố 7 4 4 8 4 5 4 0 0 36 (7,9)
Khác (Quán ăn nhỏ, suất ăn chế biến sẵn) 9 1 10 0 5 1 10 11 2 49(10,8)
Số mắc theo nơi xảy ra NĐTP
Bếp ăn tập thể 1968 672 1789 1630 1460 2493 1453 816 351 12632 (69,0)
542 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng
- Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học
Năm 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Tổng (%)
Gia đình 193 92 101 64 73 52 98 53 29 755 (4,1)
Đám tiệc (cưới/giỗ/sinh nhật) 448 421 103 57 25 101 63 34 138 1390 (7,6)
Nhà hàng 0 439 21 39 27 0 16 161 88 791 (4,3)
Bếp ăn nhà trẻ, trường học 0 0 42 0 0 76 96 264 65 543 (3,0)
Thức ăn đường phố 74 69 163 287 41 101 123 0 0 858 (4,7)
Khác (Quán ăn nhỏ, suất ăn chế biến sẵn) 156 27 80 0 298 11 328 397 34 1331 (7,3)
Số chết theo nơi xảy ra NĐTP
Bếp ăn tập thể 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Gia đình 12 11 7 4 7 2 4 2 2 51 (82,3)
Đám tiệc (cưới/giỗ/sinh nhật) 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 (1,6)
Nhà hàng 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Bếp ăn nhà trẻ, trường học 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Thức ăn đường phố 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Khác (Quán ăn nhỏ, suất ăn chế biến sẵn) 0 3 6 0 0 0 1 0 0 10 (16,1)
Về số người mắc NĐTP đa số xảy ra tại (Bảng 3).
BATT chiếm 69% (12632/18300 người). Mặc dù Bên cạnh đó, các độc tố tự nhiên (cá nóc, con
số người mắc xảy ra tại gia đình chỉ chiếm 4,1% sam biểm, con so biển, con cóc) là nguyên nhân gây
(755/18300 người) nhưng tỉ lệ tử vong xảy ra tại ra 18,2% (78/454 vụ) các vụ ngộ độc thực phẩm.
gia đình chiếm hầu hết trong số các trường hợp Tuy độc tố tự nhiên chỉ chiếm 3,3% (608/18300
tử vong do NĐTP trong 9 năm qua 82,3% (51/62 người) số người mắc NĐTP nhưng đã gây ra
trường hợp tử vong). 59,7% (37/62) các trường hợp tử vong trong số
Số vụ, số mắc, số chết theo theo nguyên nhân các trường hợp tử vong do NĐTP.
mắc Ngoài ra, hóa chất (ngộ độc rượu chứa
Trong số các nguyên nhân gây ngộ độc thực methanol) cũng là nguyên nhân gây ra 4,2%
phẩm tại khu vực phía Nam trong thời gian từ (19/454 vụ) vụ NĐTP và 2,6% (476/18300) số
2010-2018 thì nguyên nhân do vi sinh vật chiếm người mắc NĐTP, dẫn đến 30,6% (19/62) các
47,6% (216/454 vụ) các vụ NĐTP đã xảy ra và trường hợp tử vong trong số các trường hợp tử
68,2% (12484/18300 người) số người mắc do vong do NĐTP. Có đến 29,1% (132/454 vụ) vụ
NĐTP. Tuy nhiên vi sinh vật chỉ chiếm 1,6% ngộ độc thực phẩm không xác định được
(1/62) trong số các trường hợp tử vong do NĐTP nguyên nhân.
Bảng 3: Số vụ, số mắc, số chết theo nơi xảy ra NĐTP theo nguyên nhân mắc tại khu vực phía Nam (2010-2018)
Năm 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Tổng (%)
Số vụ theo nguyên nhân mắc
Vi sinh 36 22 18 20 27 31 30 13 19 216 (47,6)
Hóa chất 5 4 6 0 0 1 0 1 2 19 (4,2)
Độc tố tự nhiên 10 11 11 12 11 11 12 4 5 87 (19,2)
Không rõ nguyên nhân 31 14 20 16 4 9 13 21 4 132 (29,1)
Số mắc NĐTP theo nguyên nhân
Vi sinh 1485 1218 776 1651 1742 2550 1396 1060 606 12484 (68,2)
Hóa chất 228 85 33 0 0 3 0 97 30 476 (2,6)
Độc tố tự nhiên 29 49 32 77 109 163 62 60 27 608 (3,3)
Không rõ nguyên nhân 1097 368 1458 349 73 118 719 508 42 4732 (25,9)
Số chết theo nguyên nhân
Vi sinh 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 (1,6)
Hóa chất 3 6 9 0 0 1 0 0 0 19 (30,6)
Độc tố tự nhiên 8 9 1 3 7 1 5 2 1 37 (59,7)
Không rõ nguyên nhân 1 0 3 1 0 0 0 0 0 5 (8,1)
Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 543
- Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019
BÀN LUẬN người mắc tại các bếp ăn tập thể chiếm 69%
(12632/18300 người) trong số những người mắc
Các đặc tính chung của các vụ NĐTP tại khu
NĐTP trong thời gian qua. Kết quả này gần
vực phía Nam từ 2010-2018
tương đồng với nghiên cứu của tác giả Vo HT và
Kết quả nghiên cứu số liệu 9 năm (2010-2018)
cộng sự (năm 2017) với tỉ lệ các vụ NĐTP xảy ra
của 20 tỉnh thành cho thấy trung bình mỗi năm
tại BATT là 38% và tại gia đình là 31% nhưng số
khu vực phía Nam có 50,4 vụ NĐTP xảy ra với
người mắc tại BATT chiếm 70% và gia đình chỉ
2033,3 người mắc và 6,9 người tử vong. Kết quả
chiếm 4%(10). Một trong các nguyên nhân gây
này thấp hơn so với nghiên cứu của tác giả Vo
NĐTP tại BATT của công ty, xí nghiệp là do thực
HT thực hiện 5 năm (2009-2013) tại 19 tỉnh thành
hành vệ sinh cá nhân của người chế biến thực
phía Nam với trung bình mỗi năm có 52,2 vụ
phẩm không được đảm bảo và thời gian từ khi
NĐTP, 2052,6 người mắc và 10 người tử vong(10).
thực phẩm được nấu xong để đến khi phục vụ
Ngoài ra nghiên cứu của chúng tôi cho thấy quá 2 giờ(4,9). Điều này có thể đã dẫn đến ô nhiễm
năm 2010 là năm có số vụ và số mắc nhiều nhất vào thực phẩm và vi khuẩn tăng sinh trong thực
với 82 vụ và 2839 người mắc, 2 người tử vong. phẩm(7,8). Như vậy công tác truyền thông kiến
Trong khi năm 2018 là năm có số vụ và số mắc ít thức đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong
nhất trong 9 năm qua với 30 vụ, 705 người mắc quá trình chế biến và bảo quản thực phẩm cho
và 2 người tử vong. Kết quả này cho thấy theo người chế biến thực phẩm tại các BATT của các
thời gian số vụ, số mắc và số tử vong có vẽ giảm công ty, xí nghiệp cần phải được tăng cường.
đi. Điều này có thể là do sự nỗ lực trong công tác
Mặc dù tỉ lệ người mắc NĐTP tại gia đình
phòng chống NĐTP của các ban ngành đoàn thể,
chỉ chiếm 4,1% (755/18300 người) nhưng tỉ lệ tử
đặc biệt là ngành y tế. Tuy nhiên số lượng các vụ
vong xảy ra tại gia đình chiếm hầu hết trong số
NĐTP với số người mắc và tử vong còn cao, do
các trường hợp tử vong do NĐTP trong 9 năm
đó công tác quản lý và truyền thông đảm bảo an
qua với 82,3% (51/62 trường hợp tử vong). Trong
toàn vệ sinh thực phẩm tại khu vực phía Nam
đó, kết quả của chúng tôi cho thấy các độc tố tự
cần tiếp tục được phát huy.
nhiên là nguyên nhân gây ra tử vong 59,7%
Về quy mô mắc, tổng cộng 9 năm qua khu (37/62 trường hợp tử vong) các trường hợp tử
vực phía Nam có 162 vụ NĐTP xảy ra với quy vong do NĐTP. Các thực phẩm có độ tố tự nhiên
mô ≥ 30 người hoặc có trường hợp tử vong như cá nóc, con sam biểm, con so biển, con cóc,
chiếm 35,7% trong tổng số các vụ NĐTP đã xảy nấm độc có thể gây tử vong nếu ăn phải. Ngoài
ra. Kết quả này gần tương đồng với nghiên cứu ra, NĐTP do hóa chất (Rượu có chứa methanol
của tác giả Đoàn Thanh Phong thực hiện tại Tiền nồng độ cao) cũng là nguyên nhân dẫn đến
Giang năm 2006-2015 với số vụ NĐTP có từ 30 30,6% (19/62) các trường hợp tử vong trong 9
người mắc hoặc có tử vong chiếm 36,7%(3). năm qua. Như vậy để hạn chế các tử vong đáng
Nơi xảy ra các vụ NĐTP và nguyên nhân gây tiếc do NĐTP gây ra thì công tác truyền thông
NĐTP kiến thức về nhận biết các thực phẩm có độc tố
Nghiên cứu cho thấy phần lớn các vụ NĐTP tự nhiên đến các gia đình cần được đẩy mạnh.
xảy ra tại bếp ăn tập thể (BATT) của các công ty, Bên cạnh đó cần tăng cường kiểm soát viêc buôn
xí nghiệp (36,3%, 165/454 vụ) và gia đình (30%, bán rượu giả (rượu có chứa methanol) trên thị
136/454 vụ) và phần còn lại xảy ra tại các đám trường và truyền thông kiến thức giúp người
tiệc, nhà hàng, bếp ăn trường học/nhà trẻ, thức dân không sử dụng rượu không rõ nguồn gốc.
ăn đường phố, các quán ăn nhỏ và các suất ăn Trong số các nguyên nhân gây ngộ độc thực
sẵn. Mặc dù tỉ lệ các vụ NĐTP xảy ra tại BATT phẩm thì vi sinh vật chiếm 47,6% (216/454 vụ)
gần bằng các vụ xảy ra tại gia đình nhưng số các vụ NĐTP đã xảy ra và 68,2% người mắc
544 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng
- Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học
(12484/18300 người) và 01 người tử vong trong 9 Tăng cường truyền thông kiến thức về nhận
năm qua. Các vi sinh vật thường gây ngộ độc biết các thực phẩm có độc tố tự nhiên đến các gia
thực phẩm tìm thấy gồm E. coli, S. aureus, đình, đặc biệt là tại các tỉnh vùng biển. Bên cạnh
Salmonella spp., B. cereus, C. perfringens, Shigella đó cần kiểm soát viêc buôn bán rượu giả (rượu
spp. và Coliforms. Kết quả này phù hợp với có chứa methanol) trên thị trường và truyền
nghiên cứu của Vo HT và cộng sự (năm 2017) thông kiến thức giúp người dân không sử dụng
cũng cho thấy có 41% các NĐTP tại khu vực rượu không rõ nguồn gốc.
phía Nam là do vi sinh vật gây nên (3). Điều này TÀI LIỆU THAM KHẢO
có thể là do khu vực phía Nam khí hậu ấm áp và 1. Cục An toàn Thực phẩm- Bộ Y tế (2016). Báo cáo kết quả
ẩm ướt nhiệt độ khoảng từ 28°C đến 35°C cho Chương trình mục tiêu quốc gia Vệ sinh an toàn thực phẩm từ
năm 2006 đến 2015.
phép các vi sinh vật phát triển và tăng sinh
2. Chính Phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2017).
nhanh hơn trong thực phẩm bị ô nhiễm(5,6). Báo cáo tình hình thực thi chính sách, pháp luật về quản lý an
Ngoài ra, kết quả nghiên cứu này còn cho toàn thực phẩm giai đoạn 2011 - 2016, tr 25.
3. Đoàn Thanh Phong (2016). Đặc điểm dịch tễ các vụ ngộ độc
thấy có đến 29,1% (132/454 vụ) vụ NĐTP không thực phẩm tại Tiền Giang từ năm 2006-2015. Y học TP. Hồ Chis
xác định được nguyên nhân. Kết quả này tương Minh, 20(S5):209-215.
4. Greig JD, Todd EC, Bartleson CA, Michaels BS (2007).
đồng với nghiên cứu của Vo HT và cộng sự
Outbreaks where food workers have been implicated in the
(năm 2017) với 22,6% (59/261 vụ) vụ NĐTP spread of foodborne disease. Part 1. Description of the problem,
không xác định được nguyên nhân(10). Điều này methods, and agents involved. J Food Prot, 70:1752-1761.
5. Kovats R, Edwards S, Hajat S, Armstrong B, Ebi K, Menne B
một phần có thể là do một số vụ NĐTP xảy ra, (2004). The effect of temperature on food poisoning: a time-
các cơ quan chức năng đã không thể thu thập series analysis of salmonellosis in ten European countries.
được các mẫu thực phẩm nghi ngờ để xét Epidemiol Infect, 132:443-453.
6. Lake IR, Gillespie IA, Bentham G, et al (2009). A re-evaluation of
nghiệm do nhiều nguyên nhân. Mặt khác các the impact of temperature and climate change on foodborne
mẫu bệnh phẩm (phân, dịch nôn) từ người nghi illness. Epidemiol Infect, 137:1538-1547.
7. Ministry of Health (2006). Promulgating the regulation on
bị ngộ độc thực phẩm cũng không thu thập
reporting regime and forms of reports on food hygiene and
được gây khó khăn cho công tác xác định safety. Decision No. 01/2006/QD-BYT,
nguyên nhân gây NĐTP. http://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Quyet-dinh-
01-2006-QD-BYT-che-do-bao-cao-va-mau-bao-cao-ve-ve-sinh-
KẾT LUẬN an-toan-thuc-pham/9385/noi-dung.aspx.
8. Ministry of Health (2015). Issuing regulations for foodborne
Các vụ NĐTP xảy ra phần lớn tại các BATT diseases investigations. Decision No. 39/2006/QD-BYT.
tại các công ty, xí nghiệp và tại gia đình. Nguyên 9. Vo Huu Thuan, et al (2014). Applying Standard
nhân gây NĐTP chủ yếu do vi sinh vật và Epidemiological Methods for Investigating Foodborne Disease
Outbreak in Resource-Poor Settings: Lessons from Vietnam. J
nguyên nhân gây hầu hết các trường hợp tử Food Prot, 77:1229-1231.
vong là do độc tố tự nhiên và hóa chất (rượu có 10. Vo Huu Thuan, et al (2017). Epidemiologic Characteristics of
Foodborne Outbreaks in Southern Vietnam, 2009–2013. Journal
chứa methanol). of Microbiology and Infectious Diseases, 7(1):13-20.
KIẾN NGHỊ
Ngày nhận bài báo: 15/08/2019
Đẩy mạnh công tác tập huấn kiến thức đảm
bảo an toàn thực phẩm trong quá trình chế biến Ngày phản biện nhận xét bài báo: 31/08/2019
và bảo quản thực phẩm cho người chế biến tại Ngày bài báo được đăng: 15/10/2019
các BATT của các công ty, xí nghiệp.
Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 545
nguon tai.lieu . vn
