- Trang Chủ
- Du lịch
- Cộng sinh công nghiệp - đô thị - dịch vụ thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam
Xem mẫu
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021. ISBN: 978-604-82-5957-0
CỘNG SINH CÔNG NGHIỆP - ĐÔ THỊ - DỊCH VỤ THÚC ĐẨY
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TUẦN HOÀN Ở VIỆT NAM
Lê Minh Thoa
Trường Đại học Thủy lợi, email: thoalm@tlu.edu.vn
1. TỔNG QUAN VỀ CỘNG SINH CÔNG triển, trung tâm ươm tạo doanh nghiệp và một
NGHIỆP - ĐÔ THỊ - DỊCH VỤ VÀ số hạng mục công trình kinh tế - xã hội khác),
KINH TẾ TUẦN HOÀN được đầu tư, xây dựng đồng bộ để đảm bảo sự
Phát triển kinh tế tuần hoàn trở thành xu phát triển hiệu quả, bền vững về kinh tế, xã
hướng của tất cả các quốc gia, nhất là khi hội, môi trường của khu công nghiệp.
nguồn tài nguyên trên thế giới ngày càng cạn Đặc trưng cộng sinh công nghiệp - đô thị -
kiệt. Một số quốc gia đã tiên phong trong dịch vụ là tập trung vào khu vực địa lý nhất
việc tái sử dụng các nguồn tài nguyên một định, trong đó các doanh nghiệp tham gia vào
cách hiệu quả thông qua mô hình cộng sinh mạng lưới cộng sinh công nghiệp có thể được
công nghiệp - đô thị - dịch vụ để phát triển hưởng lợi từ việc cải thiện hiệu quả sử dụng
kinh tế tuần hoàn như: Thụy Điển, Anh, Hàn tài nguyên không tái tạo và giảm lượng phát
Quốc, Singapore… Bài viết đưa ra đánh giá thải gây ô nhiễm, giảm chi phí đầu tư cho sản
tác động của cộng sinh công nghiệp - đô thị - xuất, quản lý chất thải, tăng giá trị thu về do
dịch vụ thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn tăng dòng chảy của chất thải, cải thiện mối
của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. quan hệ với bên ngoài thông qua việc xây
Cộng sinh công nghiệp (industrial dựng hình ảnh sản xuất xanh, sản xuất và
symbiosis) là hoạt động hợp tác giữa các marketing mới, cũng như tạo thêm việc làm
doanh nghiệp trong một khu công nghiệp và nâng cao chất lượng công việc hiện tại
hoặc với doanh nghiệp trong các khu công đồng thời phát triển các đô thị thông minh
nghiệp khác nhằm tối ưu hóa việc sử dụng giải quyết các nhu cầu về nhà ở, các công
các yếu tố đầu vào, đầu ra như nguyên vật trình văn hóa, thể thao, các khu vui chơi giải
liệu, nước, năng lượng, chất thải, phế liệu... trí cũng như các tiện ích xã hội khác nhằm
trong quá trình sản xuất kinh doanh. Thông đảm bảo cho cư dân sống và làm việc tại đó.
qua hoạt động hợp tác, các doanh nghiệp Cộng sinh công nghiệp-đô thị-dịch vụ: Mối
hình thành mạng lưới trao đổi các yếu tố đầu liên kết cộng tác giữa các doanh nghiệp và các
vào, đầu ra phục vụ sản xuất, sử dụng chung đô thị - dịch vụ trong việc thu gom, xử lý và tái
hạ tầng và các dịch vụ phục vụ sản xuất, cải sử dụng nguyên vật liệu, rác thải, năng lượng
thiện quy trình công nghệ và nâng cao hiệu và nước; chia sẻ các dịch vụ và hoạt động giữa
quả hoạt động sản xuất kinh doanh. các công ty và trong khu công nghiệp.
Khu công nghiệp - đô thị - dịch vụ
(Industrial - urban - service zones) bao gồm:
khu công nghiệp là khu chức năng chính; khu
đô thị - dịch vụ có chức năng hỗ trợ, cung ứng
các dịch vụ, tiện tích xã hội và công cộng cho
khu công nghiệp (gồm các phân khu chức
năng như: nhà ở, bệnh viện, trường học, khu
văn hóa, thể thao, công viên, trung tâm đổi Hình 1. Mô hình cộng sinh công nghiệp -
mới sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát đô thị - dịch vụ
450
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021. ISBN: 978-604-82-5957-0
Kinh tế tuần hoàn (circular economy) là chính thức, không có công bố và đăng ký với
mô hình kinh tế trong đó các hoạt động thiết các cơ quan chức năng có liên quan. Phần lớn
kế, sản xuất, dịch vụ đặt ra mục tiêu kéo dài các cộng sinh này thuộc nhóm Cộng sinh phụ
tuổi thọ của vật chất và loại bỏ tác động tiêu phẩm. Các hình thức cộng sinh công nghiệp -
cực đến môi trường. Trên thế giới, kinh tế đô thị - dịch vụ phát sinh dựa trên nguyên tắc
tuần hoàn được coi là mô hình kinh tế đáp thị trường và lợi ích thu được rõ ràng nhất là
ứng yêu cầu về giải quyết ô nhiễm môi giảm chi phí vận chuyển do có lợi thế về
trường, ứng phó với biến đổi khí hậu gắn với khoảng cách địa lý. Cộng sinh công nghiệp -
mục tiêu phát triển bền vững. Các mô hình đô thị - dịch vụ không chỉ dừng lại ở loại hình
kinh doanh tuần hoàn có thể mang lại lợi cộng sinh phụ phẩm và chất thải mà còn có
nhuận nhưng vẫn cho phép người tiêu dùng nhiều tiềm năng về các loại hình cộng sinh
sử dụng các sản phẩm và dịch vụ tương tự, khác như: Cộng sinh tiện ích và chia sẻ hạ
đóng vai trò quan trọng với nền công nghiệp tầng, Cộng sinh nguồn cung, Cộng sinh dịch
trong những năm qua. vụ và Cộng sinh công nghiệp - đô thị vẫn
Kinh tế tuần hoàn được quan tâm như là chưa được hiểu rõ, phát hiện và khai thác ở
mô hình công nghiệp - đô thị - dịch vụ mới các khu công nghiệp của Việt Nam.
tương phản với mô hình tuyến tính, khuyến
khích sử dụng sản phẩm có nguồn gốc tự
nhiên, khi hết vòng đời có thể tận dụng lại
được hoặc thải bỏ mà không gây nguy hại tới
môi trường và sức khỏe con người.
Hình 3. Quy trình xây dựng và thực hiện
cộng sinh công nghiệp - đô thị - dịch vụ
Qua nghiên cứu cho thấy: cộng sinh công
Hình 2. Mô hình kinh tế tuần hoàn nghiệp - đô thị - dịch vụ thỏa mãn quy luật
cung - cầu, đem lại lợi ích lớn về kinh tế và
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU môi trường. Trong bài viết này, tác giả nghiên
Trong bài báo tác giả sử dụng một số cứu một số loại hình cộng sinh công nghiệp -
đô thị - dịch vụ điển hình như bảng sau:
phương pháp nghiên cứu, cụ thể sau: Phương
pháp thu thập số liệu, phương pháp phân tích Bảng 1. Các loại hình cộng sinh
tổng hợp nhằm đánh giá tác động của cộng công nghiệp - đô thị - dịch vụ
sinh công nghiệp - đô thị - dịch vụ thúc đẩy
phát triển kinh tế tuấn hoàn ở Việt Nam trong
giai đoạn hiện nay.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Xây dựng quy trình cộng sinh công
nghiệp - đô thị - dịch vụ
3.2. Đánh giá tác động của cộng sinh
Cộng sinh công nghiệp - đô thị - dịch vụ ở
công nghiệp - đô thị - dịch vụ đến phát
Việt Nam hiện nay đang dừng ở mức độ tự
triển kinh tế tuần hoàn
phát, nghĩa là các doanh nghiệp tự tìm kiếm
cơ hội liên kết và thực hiện các quan hệ cộng Theo tính toán sơ bộ, cộng sinh công
sinh công nghiệp - đô thị - dịch vụ không nghiệp - đô thị - dịch vụ có tác động lớn đến
451
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021. ISBN: 978-604-82-5957-0
phát triển kinh tế tuần hoàn và giảm thiểu
môi trường rất lớn. Các điển hình nổi bật
cộng sinh gồm: Thứ nhất, giải pháp cộng sinh
“thu hồi nhiệt thải từ lò thủy tinh của nhà
máy kính nổi Tràng An tạo hơi cấp cho công
ty may Nien Hsing” tại khu công nghiệp
Khánh Phú - Ninh Bình với đầu tư ban đầu là
4,17 tỷ đồng; chi phí vận hành là 1,88 tỷ
đồng/năm; lợi ích kinh tế là 14,4, tỷ
đồng/năm; thời gian hoàn vốn là 0,3 năm;
giảm khí thải 19 tấn CO2/năm. Thứ hai, giải
pháp cộng sinh “thu gom và phân loại giấy,
bìa thải để làm nguyên liệu đầu vào cho công
ty sản xuất giấy” tại khu công nghiệp Hòa
Khánh - Đà Nẵng với đầu tư ban đầu không
tốn các khoản tiền nào, chi phí vận hành 0,25
tỷ đồng/ năm; lợi ích kinh tế là 1 tỷ/năm; thời
gian hoàn vốn là 0,1 năm; giảm khí thải 13,7
tấn CO2/năm. Thứ ba, giải pháp “dịch vụ kho
lạnh dùng chung - tận dụng dư thừa của các
kho có sẵn” tại khu công nghiệp Trà Nóc
1&2 thành phố Cần Thơ. Không phải chi phí
đầu tư ban đầu; chi phí vận hành là 0,445
tỷ/năm; lợi ích kinh tế: 2 tỷ/năm; thời gian
hoàn vốn là 0,2 năm; giảm khí thải 393 tấn
CO2/năm.
Về mặt môi trường, công sinh công nghiệp
- đô thị - dịch vụ sẽ giảm phát thải, giúp cải 4. KẾT LUẬN
thiện môi trường sống và làm việc của cư dân Mô hình cộng sinh công nghiệp - đô thị -
trong khu công nghiệp. Kết quả tính toán ở dịch vụ cần có những cơ chế chính sách phù
bảng sau: hợp, tạo điều kiện tốt nhất cho các doanh
Bảng 2. Lợi ích kinh tế, môi trường, xã hội
nghiệp trong việc cộng sinh để giảm thiểu
của cộng sinh công nghiệp - đô thị - dịch vụ môi trường, tận dụng được các phế liệu, tro
thải để tái tạo lại, nhằm thúc đẩy phát triển
kinh tế tuần hoàn hiệu quả nhất của Việt Nam
hiện nay.
5. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Delphine G. et al (2016). Circular
Economy, Industrial Ecology and Short
Supply Chain, Wiley, Hoboken.
[2] Sadhan K.G (2020). Circular Economy:
Global Perspective, Springer, Singapore.
[3] Mika S. et al (2019). The circular economy
Case Studies about the Transition from the
Linear Economy, Academic Press, London.
452
nguon tai.lieu . vn
