Xem mẫu
- Coi chừng chứng bí tiểu
Vị trí của bàn quan (4) trong cấu tạo cơ quan sinh dục nữ
- Người ta ví con đường đi của nước tiểu như một
dòng sông, chúng được hình thành từ các cầu
thận, chạy qua các tiểu quản để đổ vào đài thận
rồi đến bồn thận. Từ bồn thận nước tiểu sẽ dẫn
theo niệu quản và chảy vào bàng quang, để sau
cùng là thoát ra ngoài qua niệu đạo. Với một
đường đi dài và phức tạp như vậy thì cũng có lúc
nước tiểu bị tắc nghẽn. Trong bài viết này chúng
tôi muốn đề cập đến chứng tiểu khó do bất
thường ở đường tiểu dưới (bàng quang và niệu
đạo).
Vì sao có tình trạng bí tiểu?
Đi tiểu là một động tác theo ý muốn do sự kết hợp hài hòa
giữa sự co bóp mạnh của bàng quang và sự giãn nở thật
rộng của cổ bàng quang, đó là cơ vòng trong và cơ vòng
ngoài (cơ vòng niệu đạo). Cơ vòng trong còn có tên là cơ
vòng nhẵn, chịu sự chi phối của hệ thần kinh thực vật, còn
cơ vòng ngoài chịu sự chi phối của não. Như vậy, muốn đi
tiểu được phải có đủ các điều kiện: bàng quang co bóp đủ
mạnh, các cơ vòng giãn nở đủ rộng, niệu đạo thông thương,
- không bị vướng mắc. Thiếu một trong các yếu tố trên sẽ
dẫn đến bí tiểu.
Khi nào bàng quang không co bóp đủ mạnh?
Bàng quang là một cơ rỗng, có 3 lớp, chịu sự chỉ huy của
hệ thần kinh thực vật hay tự chủ, do vậy sự co bóp của
bàng quang là hiện tượng phản xạ xảy ra ngoài ý muốn.
Khi bàng quang có đủ lượng nước tiểu từ 300- 400ml là
xuất hiện cung phản xạ muốn đi tiểu. Nhưng đi tiểu là một
động tác theo ý muốn, nếu chưa muốn đi tiểu não sẽ ức chế
không cho cung phản xạ hoạt động, tức sẽ cắt đứt ngay
luồng thần kinh của cung phản xạ thực vật chi phối mót
tiểu đồng thời không cho cơ vòng vân mở rộng. Ngược lại
nếu muốn đi tiểu, não sẽ thả lỏng cho cung phản xạ hoạt
động và sai khiến cơ vòng vân mở rộng. Lúc đó bàng
quang sẽ co bóp và tống nước tiểu thoát ra ngoài thành vòi
với áp lực khoảng 700mm nước.
- Bàng quang sẽ không co bóp đủ mạnh trong các trường
hợp: mất sự liên hệ với hệ thần kinh thực vật, đặc biệt là
khi bị chấn thương cột sống; thành bàng quang bị chai xơ
do viêm mạn tính, mô đàn hồi bị thay thế bằng mô sợi làm
bàng quang co bóp yếu.
Khi nào các cơ vòng nhẵn không giãn nở gây bí tiểu?
Cơ vòng nhẵn tức cổ bàng quang không
giãn nở khi: mất liên lạc với hệ thần kinh
thực vật, hay gặp trong các trường hợp
chấn thương cột sống; cơ vòng bị xơ chai
bẩm sinh hay do viêm mạn tính; cơ vòng bị
biến dạng và chèn ép bởi u tiền liệt tuyến; Film chụp
bị bít kín do sỏi ở bàng quang. Bản chất bàng quang bị
của cơ vòng ngoài là luôn luôn co thắt lại. viêm
Lúc đi tiểu não sẽ ức chế sự co thắt này và làm giãn nở.
Nếu vì lý do gì đó não không tác động được vào cơ vòng
nữa sẽ gây bí tiểu như trong chấn thương cột sống.
- Khi nào niệu đạo mất thông suốt gây bí tiểu?
Niệu đạo mất sự thông suốt khi bị chít hẹp do viêm làm xơ
hóa, bị bít lại do sỏi, bị vỡ do chấn thương.
Các loại bí tiểu và biện pháp xử trí
Bí tiểu cấp tính là hiện tượng đột ngột bí tiểu, bệnh nhân cố
rặn mới may ra có vài giọt nước tiểu thoát ra ngoài, trong
khi đó thì bàng quang căng đầy, cảm giác rất tức bụng và
đôi khi xuất hiện cơn co thắt. Nguyên nhân chủ yếu thường
là do u lành tiền liệt tuyến gây chèn ép, sỏi mắc nghẽn tại
cổ bàng quang hay niệu đạo, chấn thương vỡ, giập niệu
đạo, chấn thương cột sống. Với tình trạng này bệnh nhân
phải được thông tiểu ngay, đó là các biện pháp phẫu thuật
lấy sỏi, giải quyết sự chèn ép đường tiểu, hoặc dùng các
ống dẫn nước tiểu luồn vào niệu đạo tới bàng quang cho
nước tiểu thoát ra ngoài.
- Bí tiểu mạn tính là kết quả của tình trạng tiểu khó và tiểu
không hết trải qua thời gian dài, nước tiểu tồn tại trong
bàng quang ngày một tăng. Đến lúc nào đó bụng dưới hình
thành khối cầu bàng quang lớn dần nhìn thấy được, to như
quả bóng nhỏ. Bệnh nhân dần dần thích nghi với tình trạng
bất thường này. Nhưng sự ứ đọng này vô cùng nguy hiểm
với thận. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ gây ra sự căng
trướng toàn bộ hệ tiết niệu, viêm nhiễm tiết niệu ngược
dòng và suy thận. Lúc đó sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng.
Do vậy biện pháp điều trị là thông đường tiểu qua da, giảm
ngay sự căng trướng, ứ đọng của nước tiểu trong bàng
quang, sau đó loại bỏ nguyên nhân gây bí tiểu.
Các trường hợp bí tiểu có nguyên nhân tại chỗ hoặc
ở sự chỉ huy thần kinh trung ương hoặc thần kinh
thực vật. Các nguyên nhân tại chỗ như sỏi bàng
quang, u tiền liệt tuyến đều phải giải quyết bằng phẫu
thuật hoặc nội soi. Các nguyên nhân khác có thể
dùng thuốc hoặc can thiệp ngoại khoa. Tất cả các
hiện tượng bí tiểu đều phải được nhanh chóng tìm ra
- nguyên nhân và có các biện pháp xử trí kịp thời,
người bệnh (đặc biệt là nam giới lớn tuổi) cần phải
đặc biệt chú ý đến điều này, nếu để lâu sẽ gây ra
những biến chứng nguy hiểm.
nguon tai.lieu . vn