Xem mẫu
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers
Chất lượng
recognized cuộc
wrinkled sống
skin signs vàin urban
(14.4 % mộtandsố2.1%yếu tố region,
in rural liên respectively);
quan ở11người % of
mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’
caoknowledge
tuổi about
tại huyện
prevention ofTân Phú
diarrhea Đông,
and ARI in urban tỉnh Tiền
was better Giang
than that năm
of mothers in rural2020
and
mountain regions.
Hồ Văn Son1, Bùi Thị Tú Quyên2
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Tại huyện Tân Phú Đông, người cao tuổi (NCT) chưa thực sự quan tâm nhiều đến sức
Taùc giaû:
khỏe, việc đánh giá chất lượng cuộc sống (CLCS) liên quan đến tình trạng sức khỏe sẽ là cơ sở
1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
cho chiếnEmail:
lược thangtcyt@gmail.com
chăm sóc sức khỏe NCT tại địa phương.
Mục2. tiêu:CuïĐánh
c phoønggiá
choáCLCS và xác
ng HIV/AIDS định
– Boä Y teá một số yếu tố có liên quan đến CLCS của NCT tại huyện
Email: longmoh@yahoo.com
Tân Phú Đông, tỉnh Tiền Giang năm 2020.
3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang
Email: vietanhmsg1@gmail.com, trên 400 NCT từ tháng 02/2020 đến tháng 5/2020.
dinhminhnb01@gmail.com
Kết4.quả: Boä
SứcY khỏe
teá thể chất (SKTC) ở NCT chỉ đạt 52.4 ±19.7 điểm, sức khỏe tinh thần (SKTT) là
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
68.2 ±18.0 điểm, sức khỏe chung (SKC) là 58.4 ± 18.4 điểm. Phân theo 4 mức độ của thang đo
SF36, sức khỏe tốt là 20.2%, sức khỏe trung bình khá chiếm 48%; kế đó là mức trung bình với
27.5% và thấp nhất là sức khỏe kém 4.6%. Có nhiều yếu tố thuộc về cá nhân, hành vi, lối sống có
mối liên quan với CLCS của NCT.
Kết luận: CLCS của NCT tại địa bàn nghiên cứu chưa thực sự tốt, nhiều đặc điểm cá nhân, hành
1. sống
vi lối Ñaët vaá
cón liên
ñeà quan đến CLCS của NCT naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò
phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng
Từ Tieâ
khóa: Tân
u chaû y vaøPhú
nhieãĐông,
m khuaåchất
n hoâ lượng
haáp caápcuộc
ôû treûsống, caùc beäcao
em Người nh nhieã
tuổi,mSF36
khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay.
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Elderly health and some related factors in Tan Phu
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc
tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu
Dong district, Tien Giang province, 2020
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9
laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maé c vaø töû vong cuû a tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho
Ho Van Son1, Bui Thi Tu Quyen2
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh
Abstract
vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
ngöôø i daâ n noù i chung vaø ngöôø i chaê m soù c treû noù i rieân g
Background: In Tan Phu Dong district, elderly people do not care much about health. The
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
assessment
lyù of cthe
khi treû bò maé beänquality
h ñeå giaûof
mlife
tyû leärelated
maéc vaøtotöûhealth
vong. status will be the basis for the health care strategy
Chính
for thevìelderly
lyù do ñoù in, the
chuùnlocal
g toâi area.
thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû
Objectives:
phoø ng choáng To tieâuassess
chaûy vaøthenhieã
qualitym khuaå of nlife
hoâand
haáp identify
caáp lôøsome
i phoûnfactors
g vaán. related to the quality of life of the
tính ôû treûinem
Elderly Tan taïiPhu
moät Dong
soá vuøng/mieà
District, n Vieä t Nam”,
Tien Giang vôùiProvince in 2020.
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn
Methods: A cross-sectional study
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån of 400 elderly people from
hoaëc khoâ ngFebruary
coù maët taïi2020 to ñình
hoä gia Maytrong
2020.thôøi gian
hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù
Results: Physical health in the elderly was only 52.4 ± 19.7 points, mental health was 68.2 ± 18.0
214 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 439/2020
Số 53 tháng
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
trình phoûand
ng vaá n. 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
points, general health was 58.4 ± 18.4 points. Classified
sau khi thuby thaä04 levels
p ñöôï c kieåof
m SF36 with
tra, laøm saïcgood
h, maõ health
hoaù vaø
is 20.2%, average health is 48%, the average
2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang with nhaäp
27.5%, baèn
andg phaà
then meàm
lowest Epidata
is poor 3.1,
healthxöû lyù
withthoáng keâ
4.6%.
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
Personal, behavioral, and lifestyle factors are related to the quality of life of the elderly.
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh
2
.
Conclusion: The quality of life of the elderly in the study area is not good. Many personal
2.7.quality
2.4.1. Côõ maãuand lifestyle behaviors are related to the
characteristics Ñaïo ñöù
ofclife
nghieân cöùelderly.
of the u: Nghieân cöùu ñöôïc
tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
Keywords:
Söû duïng Tan
coângPhu
thöùcDong,
tính côõ quality
maãu choofmoä
life,
t tyûElderly
leä ñeå people,
phöông,SF36
laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn
toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc
Tác giả: p 1 P ñích nghieân cöùu.
N Z2 x 2
Y t h 2 n T px
1
T ng t n h ông, T n ng 3. Keát quaû
2 TVôùi Zng
= 1,96ạ (öùhng cvôùY
i t = Công
0,05), p cộng
= 0,37 [3], = 0,14
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
1. döôùi vấn
Đặt 5 tuoåiđề
. th ế ng khi
buù ñuù ộ tbòn tieâ
c u chaû
th p,y ch c ột c ộc
n2.4.2.gCaùchh choï tạn maãut: ng t t n c h CT c th c h n t ng
Choï n maã u nhieà u giai ñoaï
thách th c n h tốc ộ g h nh nh t ng n phạ t nh T n ng n ch ng h n
ố Giai
c nhñoaïn n 1:c tmoãi mieà n n choï ộtn ngaãốcu nhieâ
g nc 1 tænh:c T n h ông n ng, c ch c
Hoø
th a nh
Bình-mieà
p t ng n Baécnh , HaøthTónh
p Tạ– Mieà
t nhn Trung
T n vaø Kieâng,n h ạch nh các chính ách, ế h ạch ch
Giang- Mieàm Nam; c h ch CT nh nT n h
t n 20 , công tác ch c c h CT
Hìnhông1. Kieáhn thöù hôngc cuûa baø meï veà caùcn, h cho ng treûnaên/ c
c ngñoaï
Giai nhn Y2: tế
moãti tænh n choï
h n ngaã
th uc nhieâ
h nn th3 xaõ bao
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö
goà m xaõ
án ố 25 9/noâ n g thoâ n ,SYT ng 3 / 0/20 cvaø khoù
thaø n h thò (thò traá n /phöôø ng) S th c h n há c h nh ch t t c
(n=409)
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; CT th c ánh g á C CS thông ph ng
Y tế T nh n, th án n , ch c CT Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
t Giai
0 t ñoaï t n 3:nmoãi xaõ choï c nh 46t hoächgiaphí ñình coù caùcnh ạchochtreûcaênng /buùc khi
p thông
bò tieâut chaû
n y,t tyûnhleät baøạngmeï ôûc
con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieà
h n nuù c i coù kieá
CT,n thöù t c ñuùgng veà caùch cho
p các n treû buùn/aên khin
t c h nh h ng n , các ố t ng
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù
CT t phaù0p laø9 “coå
hông c ng”.
há c h nh h ạch nh chính ách ết nh t ng c
phöông ng lieàn coå ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
n phí nT n h ông, t nh T n áp ng các g pháp h , t n ng
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu ch ng tieâhu chaûhy (n=409) c ng ốn t c
ng h n c n nh tế, hộ c
n,: hPhieáunphoû
tBoähcoângh cuï c ng/ vaán ñöôïccxaâ y döïngphvaø
Chính h ch t ngThaø c nộc
h ống
Noâng c Mieàn nuùCT
i Toå tạng h n
chænh söû
công nh n a sau khi coù thöû nghieä m taï
c th ci Thaï ch Thaá tph
, Haø Noä
ngi. T n Noäihdung ông hthò n tạ thoân nh png
n % n % n % n %
n t í thphaùp, ph thuthống tế clieänu: nh ế tố n n ến ch t ng c ộc ống c
Phöông thaäp soá Ñieàu hạn chến
tra vieâ Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
phoû
hạ tngngvaágn tröïcthông
tieáp caù
chc baø meï coù c hconndöôùth i 5ntuoå
Thi. c h t “Chất lượng cuộc sống và một0,006 số
Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1
tế, tSaing nh ng n c n phí t n yếu
theâm tố liên quan ở người cao tuổi tại huyện Tân
soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung
caáộpnh
thoânng t boûng
g tin soùt hoaët c coá0tình
t sai t thöïcnteác, ñeåháhaïn PhúNhaäông, n xeùt:tỉnhVeà Tiềnlyù doGiang
khoâng nămcho treû 2020”,
aên buù bình c
cheác saih soá, ñieà
nhu tra vieâ n
h ng n ñöôï c taä p huaá n kyõ ,
há th p, ncoù kinh thöôø
t nng hkhi bò th tieâc uhchaûn,y, gaàn 10% c tngöôøi ñöôï ô ct phoû
th ngc
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaá n cho
t ạng ch t raè n g treû bò naë
ng c ộc ống n g theâm neáu tieá
ác nh ộtn/buùố
p tuïc cho aê
20 u tra vieâ
ñieà 5 n kieåmn tra 20 9 u ngay ñeå khoâ
laïi phieá ngnth g boû, bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám
soùt thoâ
các ố ng tin.thống
Giaùm saùt vieâ
chn kieå
t m ng tracphieá
ộcu ống
khi keát tyûếleä tốcaocnhaát vôù n i 12,1%, n ếngaách p gaàtn 4 laàng c vôù
n so ộci thaøống
nh
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò.
c CoùCT 1,7% tạ ngöôø
h i khoâ n Tngn choh treû aêông,
n/buùTbình n thöôøng ng
t nh t ạng nh t t c CT tạ ph ng c n
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa
n 2020
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn53
g, 3.2017, Soá 43
tháng 9/2020 15
2
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
mothers
T ng ngh being
n c ablen to, tdetect
ng some á t severe
nh th signs
th pof diarrhea h andông ARIc wast low.
hôOnly
ngh 6.6%
c ofnh mothers
t h n,
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
ch ng recognized
mothers tô hông signs gh nh n các t (25.9
of dyspnea ng % h inp urban Tandn 1.5% h cin mountainous n region).
nh t nMothers’nh nh t,
knowledge
c tính t ạng aboutc prevention
h ofhông
diarrhea
th andt ARI in urbanT was n Th better
nh than that
ột Cof mothers int rural
p and 5
mountain regions.
ph ng n S , hông g p các t ng h p c n ạ ạn 2 ch n ng nh n
n Keywords:
cách Diarrhea, acute ng respiratory
nh n h infections,
thống, knowledge,
h thống, under t nh ách ngchild.t 0 t
5-year-old t n
c ng nh t c các nh c , ếc, t th n Tạ Yt c ng c p g c 2 9 ng
CT h n T n h ông t th p, các á t 0t t n n 20 9 h ố
cá Taù
thc giaû
c :p c ng nh Y tế ph ng ch ết 2 9/ 00
h 1.ng 0,Vieän ñaøCT
o taïocY hoï
các nhngnvaø Y teá coâng coäng, tröôøNội
c döï phoø ng Ñaïdung
i hoïc Y đánh
Haø Noäi giá: T nh t ạng c h c
Email: thangtcyt@gmail.com
CT c ánh g 3 c h th ộc 0
2. Phương
2. Cuïpháp
c phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
Email: longmoh@yahoo.com ch c ộ công c S 3 , g T nh t ạng
2.1. Đối tượng nghiên cứu
3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï c
phoøh
ng vaøtYng
teá coângátcoän0g, tröôø
c nghÑaïi hoïc YạtHaø Noä
ộng i th
T chí Email:
ch n, vietanhmsg1@gmail.com,
CT nh ống tạ dinhminhnb01@gmail.com
h nT n c 0c h ạn chế h ạt ộng th c 0
h 4. ôngBoä Y nteá t c ít nh t tháng t c th c h ạn chế h ạt ộng n t nh th n
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
t ng th g ngh n c 03 c h S th á t nh th n 05 c h
T chí ạ , nh ng CT ng t tạ n S c ống 05 c h ạt ộng hộ 0
ngh n c h c c h hông ch ph p t c h T nh t ạng n 02 c h T nh
c h h át t ạng S TC g 5 nh c h ạt ộng
2.2. Phương pháp nghiên cứu ch c n ng, g hạn ch c n ng, c nh n
1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. n, Töø ñoùánh coùgtheå
á ñöa c rahmoätt soángkhuyeá
át,n cnghò
Thiết kế nghiên cứu: gh n c c t ng ng c
phuø
nh nhôïp vaøco coâ ng taù
ống T cnhtruyeà n thoâ
t ạng S nTT g phoø
g ng 5choánhng
ph Tieân tích
u chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieäcn nay.
ánh g á c h t ng át, c nh n
Cỡ mẫu: S ng công th c tính
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâuc ch
c ống, h ạt ộng hộ , g hạn t
chaûộty gxaûáy tra ôût treû em döôù á ti 2 tuoå
p i, bình 0, quaâthn 1 treû döôù
h i 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
ánh g á t nh th n T n c th ng
t5 tuoånghi moãni naê
c m cmaéc töø 0,8-2,2 n ñôï
ngt tieâu chaûyhánh
, öôùc
tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. gốc
2.1. Ñòa ngñieåt ếng nh,i gian
m vaø thôø ch ng tô n cöùuh g á
nghieâ
20 9 2
ch n 5 ố
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 ng ốn, h
n T ếng nh ch ô /ng c nh t
laàốn,ph
tyû leä
n phốtöû vong ch don,NKHH ộchieá t nmc1/3 95 (30-35%)th so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh:t Hoøa nh,
Bình, Haø Tónh th vaøngh t n ñaï0i dieäCT
Kieân Giang, n cho
9 , tính c c 3 ng t
hai
/2 beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3
cácmieà
t nnhBaéc,ộTrung,
h c Nam n hác cuûa nh
Vieät Nam.
nh
baè0ng caùCT ch chuû hôngñoäng phoøp ng ctraùhnh ctaùtc nhaâ
chốn gaâ
th y beägnh
c h ng, h , ngôn t ng ph
vaø
nghxöû nlí ckòp thôø, hi khi bòcbeänh. Ñeå phoø 05ngngchoáng Th beänh,c 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng h p ng cc ộc h
tế nh ngh n c th th p
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöûc ố t
S Caù 3 ,c các
baø meïc coùtcon döôùi 5 tuoå i.
c gh t th ng
lyù00khi treû
CT bò maé c beä n h ñeå giaû m tyû leä maé c vaø töû vong.
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:
0 ến 00, c ch th nh c ộ S c
Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
Phương
“Kieá n thöùcpháp cuûa caù chọn
c baø mẫu:
meï coù S con döôù ngi 5phtuoåi ng
veà 5 htuoåi, coù tinht thaà0 n25
minh maãnS, töïcnguyeä
h nt, hôïng
p taùcnh traû
phoø n g
pháp ch n choá n g tieâ u chaû y vaø
h g nhieã m khuaå
ạn n hoâ haá p
ạncaá p lôøi phoû
25 50 n g vaá n . S c h t ng nh há 50 5
tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi
Ch n ngh n c g 3 T n h ,
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi TieâS c hn loaïtốt
u chuaå 5 thaàn khoâng minh maãn
i tröø: Tinh
T tuoå
5 n Thạnh,
i veà phoønhg choáông ng tieâu chaûcácy vaøc nhieã
t ng m khuaån, hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian
Phương pháp thu thập thông tin: h ng n
hoânh haátế,
p ôû treûhộem taïi moä t soá vuø n g/mieà n Vieä t Nam
n c hác nh T ng , nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù
214 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 439/2020
Số 53 tháng
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
ttrình
c phoû
t ếpng vaá
CTn. ng ộ c h g thông t n h nkhi
sau c thu
h thaä
t thp ñöôï
ốc c ákieåtm tra, laø
CT c ch,
m saï t pmaõthhoaù vaøc
nh
2.3. nThieá
ht keá hnghieâ
c, n ột
cöùu:ốMoâ
h taû
nhcaét ngang
c h , nhaä
h ngp baè
ngng phaànhá meàcm Epidata
ến 3.1, 2 ,xöû lyùngthoá
thng ,keâ
t
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
ánh g á t nh t ạng c h công c S nt á c , h ng ng c CT c ng
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.
3 Th g n th th p t tháng 02/2020 ến tc ến 3 5 ột ố ế tố hộ
tháng 5/2020
2.4.1. Côõ maãu ch 2.7.
ng tôÑaïgh o ñöùnhc nnghieâ
ch nthcöùuc: Nghieâ
25 n cöùCT c nc
u ñöôï
tieá
th gn haøn h döôù
nh h ạt c hộ CT, hộ ph n hñòa
i söï chaáp thuaän cuûa chính quyeà n
Xử Söûlý số liệu: h p ng ph n p t
duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
3xaùc ñònhphsoánhoätích ng coù
gia ñình phbaøn meï coù SconSS 22i 50tuoå
döôù S i: cácu vaø
cöù c ñoáạc i töôïộng nghieâ
n c nt cöùut . ,Thoâng gtin ñöôï,c hoaø
CTn
ng nh T T t ph ng pháp h toaø
c nn baûo tmaät vaønh keáh tạtquaû
tônchæ
g ñöôï
á nh c söû nh
duïngccho muïc
n chá
p 1 P ñích nghieâch n cöù u . ng , ến nh th c ố
ến t ếnNtínhZ 2 xác nh 2các ế tố n
1 px t n,
n C CS c 2
CT 3. tKeát nquaû 3 5
ĐạoVôùđức
i Z =nghiên
1,96 (öùng cứu:
vôùi = 0,05),
gh pn=c0,37 [3], =c0,14
hộ 3.2. Chất lượng cuộc sống của người cao tuổi
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø
ng
choái ạtraû lôøi,ccuoá
t i cuø
ngngngh
côõ maãunlaøc 409 Y nhñình
hoä gia h coù
c ccon Bảng 3.1.1.Kieá
Đánhn thöùgiá
c cuû8a lĩnh
baø meï
vựcveà chất
caùch lượng
cho treûcuộc
aên/
döôùi 5 tuoåi. buù ñuùng khi bò tieâu chaûy
T ng ạ h c Y tế công cộng thông sống của NCT
ch 2.4.2.
ph pCaù t ến
ch hchoï
nh nghu: n c th
n maã ết nh
Choï n maã u nhieà
ố 2 /2020/YTCC u giai ñoaï n
3 ng /02/2020 Nam Nữ Tổng
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
Nội dung Điểm Điểm Điểm
3. Kết quả n Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân
Hoøa Bình-mieà đánh giá TB TB TB
Giang- Mieàm Nam;
3.1. Thông tin chung về người cao tuổi (SD) (SD) (SD)
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
T ng Giai ôñoaïn002: moã CTi tænh
th choïng ngaãngh
u nhieânn c3 xaõ bao n ánh gbuùáñuùncg khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù 50 32 5
ch ế ố ông t ng ngh n c n h t(n=409)
ng
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; 5 9
ộ t , nh t 0 ến ch ế t c át
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
nh Giait ñoaïn 3: moãhi xaõ c choïn,n 46 hoäốgiat ñình ng ccoù caùchạtchoộng treû th
aên/buù khi5 bò tieâu chaûy, tyû leä baø 5 meï
5 ôû
con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi
t nh ộ hñoù clöïa choï
n nc caùpc hoäộ t gia ñình
h c ttieáp theo,
ốngtheo c 3 2 2
tieâ u, sau bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù
phöông
ố ố tphaùng p laø “coå
t ng clieàn coånộngg”. t 32 ñeánạn mieàchến nuùh i ạt
vaø thaáp nhaá0t laø ôû noâ35
ng thoân vôùi374,3%.
9
T CT n nh tế h h n hộ ngh /c n Baûộng
ng 1.th Lyù do ckhoâng cho treû 3 aên buù bình thöôøng5khi bò
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
ngh ch ế ến 2 2 , t CT h n ng ạn chế tieâuhchaû
ạty (n=409) 93 02 33
g Boä ng cuï:h Phieá
, coâhôn, c u ộcphoûnth
g vaá
n nc ñöôï
ngc chxaâyế döïntg vaø ộng t nh th n Thaøn3h Noâng Mieà3n nuùi Toång 9
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. thò thoân
T nh Noäitdung
ạng p
hác c ến 39 nh h n ng c n %2 n % n 9 % n %0 3
th á t nh
hPhöông
c ch phaù
ng p thu2 thaäp soá lieä ố u:CT Ñieàuốngtrat vieâ ngn Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 65 4,3 0 5 0 6 1,7 5
phoû n g vaá n tröï c tieá p caù c baø meï coù con döôù i 5 tuoå i . th n
g nh c 2 thế h 0 nh ng n c n Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006
S mnh c
theâ 59 2
ộtSai t soá vaø
ángkhoáng cheá CTsaiống soá: Saiộtsoá do
nhngöôøi 3cung
c ống 90 2 20
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình
t nh t ạng c nh, CT h n ng
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøạt ng khi ộngbò tieâu chaûy0, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc 9phoûng
c m trong
nghieä nh giao n tính,
tieáp. tSaungkhi keát thuù
c c0phoûngnhvaán, vaá
hộn cho raèng treû bò naën9g theâm neá2u tieáp tuïc cho 20aên/buù
ñieà
3,5u tra vieâcn 02
kieåm tra
nh laïi 2phieáu ngay
Các hñeånhkhoâng boû c bình thöôø
T nh t ạng n g, trong ñoù , ngöôøi daâ n ôû noân g thoân chieám
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 04 laàn so vôùi3thaø 3 nh
h c ñeå kòp
thuù CTthôø g i phaù
, cht hieäcn sai
9 5soá vaø boå
CTsungng ốngi.
kòp thôø n c
thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng
20 22 3 2 9
c ng hạ 22 t ng ố h dothngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn53
g, 3.2017, Soá 43
tháng 9/2020 15
29
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
ếtmothers ch being
th able, to detect
T csome nhsevere
t th ộc signs of diarrhea
Bảng 3. andPhânARI wasloạilow.
sứcOnly 6.6%
khỏe of mothers
của đối tượng
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
t nhmothers
t ạng threcognized á tsigns
nh thofndyspnea0(25.9 3 % in nghiên
5 urban cứu theo
and 1.5% thang đo SF-36
in mountainous region). Mothers’
knowledge
, ế abouth ạt prevention
ộng ofhộ diarrhea
9 and20 ARI in urban was better thanNam that of mothers
Nữ in ruralTổng
and
mountain regions. Phân
, hạn chế h ạt ộng t nh th n 3 3 Thang
loại
9Keywords: CácDiarrhea,
nh nộacutengrespiratory c n ạ infections, knowledge, điểm
sức under 5-year-old
n % child. n % n %
0 , t ng t nh t ạng c h ch ng chuẩn
khỏe
ch ạt 5 n hạn chế h ạt
0 25 2 5 5 5
ộngTaùc giaûth
: cc th p nh t ch 3 9
T ng
5 1. t o ng
Vieän ñaøo taï Y hoïc nh cácngch
döï phoø vaø Yốteá coâcng coä
h ng, tröôøng Ñaïi hoïc2Y Haø
50 Noä3i 23 5 9 29 5 0 2 5
Email: thangtcyt@gmail.com nh
nh n c h n nh n .
2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá T ng
Bảng 2. Email:
Đánhlongmoh@yahoo.com
giá tình trang sức khỏe của
nh 5 5 0 5 5 32 9 3 92 0
người
3. cao tuổi
CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoø
há ng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
4. Boä Y teá Nam Nữ Tổng Tốt 39 29 5 2 5 20 2
Nội dung Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com 00
Điểm Điểm Điểm
đánh giá h ph n ạ c h c ố t ng th
TB (SD) TB (SD) TB (SD)
c ộ c th ng S 3 , ch ng tô nh n th
S c h 5 2 95 52 ố CT ếp c c h t ng nh há
th ch t 9 93 9 ế c t ng nh 2 ,5
S c h 23 2 2 c h tốt 20 2 th p nh t ếp
1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò
t nh th n 5 0 phuøchôïpc vaøho coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng
STieâ
c u hchaûy vaø nhieã 3 m khuaån55 hoâ 9haáp caáp 5ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
g , nh n ,t c c h c
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay.
nöôùcchñang ngphaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu tốt 5 t ng h t n n 29 5 ,
chaû
ghy xaûny cra ôû treû
ch emthdöôù,i 2 tuoåi, bình
c quaâ
h n 1thtreû ch
döôùti t 2. Phöông
c h phaùpcnghieâ,n tcöùung nh t ng
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc
CT ch ạt 52 9 , t ng h
tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].
c nh2.1. nÑòa ñieå
n m vaø
t thôø
5 i gian
, 29 5 , 93
nghieân cöùu
Veà
h NKHH, t nh th trung
n cbình moãi naê ố mc moäht ñöùna treû2maéc 4-90 nh n 5 , 23 5 , 5 5
laàn, tyû, leä töû vong
c h ch ngchieá5m 1/3 (30-35%) so
do NKHH Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho
haih beänh naø , th th ng
y raát cao nhöng ánh
hoaøgn átoaøn coù
00theå
c haïcông
n cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.
cbaèngS caù3ch, chuûcñoänhg phoønCT g traùtạ
nh taùhc nhaânn Tgaâny beähnh
vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
ông ch ạt c t ng nh há
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû
phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán.
tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian
hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù
14
30 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 439/2020
Số 53 tháng
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
trình Một
phoûnsố
g vaá n. tố liên quan đến chất lượng cuộc sống của người cao tuổi 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
3.3. yếu sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø
2.3.4.Thieá
Bảng Một t keá
sốnghieâ
yếu ntốcöù u: Moâ
liên quantaû caé
vớit ngang nhaäpqua
CLCS của NCT baènmô
g phaàn meà
hình m Epidata
hồi quy đa 3.1,
biếnxöû lyù thoáng keâ
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu
Sai
Hệ số hồi %, thoáng số
keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.
Biến độc lập p 95% CI của (β)
quy (β) chuẩn
2.4.1. Côõ maãu 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc
C n t nt 5 20 tieán haønh döôùi söï 0 00p thuaän 3cuûa chính quyeà
chaá 3 n ñòa
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
xaùTc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 50tuoå
5 i: cöùu vaø0 ñoá0i töôïng nghieâ
0 00n cöùu. Thoâ
0 ng tin ñöôï0c33hoaøn
toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc
p 1 P ñích nghieân cöùu.
N Z2 x 2 2 2 00 9 05
1 px
2
3. Keát quaû
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14
T nh t ạng hôn nh n
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø
choáth
ộc i traûn,lôøg
i, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù
5 con 3.1. Kieán thöùc0cuû
00a baø meï veà caù2ch cho treû aê0n/
döôùi 5 tuoåi. buù ñuùng khi bò tieâu chaûy
C /ch ng
Th2.4.2.cCaùch choïn maãu:
Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn
C 5 0 00 9 22 25
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
hông
Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân
nh ạn tính
Giang- Mieàm Nam;
hông nh 5 20 0 00 0 52 2 2
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
C Giai
nhñoaï n 2: moã i tænh choï n ngaã u nhieâ n 3 xaõ bao
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù
(n=409)
khaên (mieàcn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;
C 5 2 2n xeùt: Gaàn080%
Nhaä 00 baø meï coù2 kieá
09 n thöùc 3ñuù20
ng veà
Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû
conhông
döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi
tieâu, sau
n t ñoù löï
c a choï
ngn caùcthhoängia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
Tốt 0 25 35 0 00 2 3 22
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
Ch2.5.tốt
Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
tieâu chaûy (n=409)
399 2 02 2 95 p 0 00
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø
0 5 20 Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång
chænh thò thoân
ếnsöûph
a sauthkhiộc
coù thöû nghieämc taïihThaïcch
h Thaá
ngt,th
Haø Noäthi. ng Noäi dung
S 3 S C p
n % n % n % n %
hPhöông
ng t phaù
nh tp thu ến thaä : Ñieà
tínhp soá lieäuS C u tra5 vieâ 20n 0Ngöôø
25i khaùc gkhuyeân th1 n0,7 n6 t 4,3 0hông
0 tốt
6 1,7 5
phoûnhông
g vaánctröïnc tieáp caùccbaø meï5coù con döôù i 5 tuoå i
c nh ạn tính 5 . hông t p th c 5 0,006
Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 ng
theâm
c Sai/ch
soá vaøng 2 sai CT
khoáng cheá soá: Sainsoá do ngöôø
0 5 i cung
t
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình
h sai soá,, ñieà
cheá h ucác ế ntố
tra vieâ c cntaäpạ huaá
ñöôï t nngkyõ, coù
ô hkinh
nh hông
thöôø ng ckhinbò htieân ng yn, gaànp10%
u chaû 0 00 ngöôøi ñöôï CTc phoûhôngng
nghieä
t mngtrong
t nhgiao th tieáp. Sau
CTkhihôngkeát thuù
nhc phoû
n ng cvaán, vaánccho nhraèng treû bò naë
ạn tính c n g theâm neá u tieá
c h tốt h n 5p tuïc cho aên /buù
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám
n t ng tin.
soùt thoâ c Giaùng m saùtht vieâ
n n kieå
c m tra c hphieáu khihkeánt tyû leä cao nhaát vôùiCT c gaánh
12,1%, p gaànp 4 0laà00 h ng
n so vôùi thaø nh
thuù
0 c25ñeå kòp thôøpi phaù
0 00t hieän sai
CTsoácvaønboå sung kòp
c hthôø
ngi. thò.
ng Coù 1,7% hôngngöôø
c ithkhoâng cho n ttreûp aêthn/buù bình
c c thöôø
ng cng
ng c c h tốt h n 5 CT docngöôø h i khaùc khuyeâ
h n5 n . Söï khaù c bieä t naø yCT c nghóa
coù yù th
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn53
g, 3.2017, Soá 43
tháng 9/2020 15
3
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
mothers
n t p th beingc able
p 0to002
detect some
h ngsevere
ng signsốngof diarrhea
ết and ánhARI was
g á low.c Only
h 6.6%
th of
chmothers
t c ố
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
ộcmothers
th n, g recognized
, ạ signs
c ofc dyspnea
h tốt(25.9
h n 5% in urban
t ng 5 in mountainous region).
and 1.5% S các ngh n
Mothers’
knowledgengabout prevention
ng c of
/chdiarrhea
ng p and
0 00ARI in urban
c was better
ng c than
ng that of mothers
ộ công cộng Sin rural
3 , and
ết
mountain regions.
g c c h h nn g 5 5 n t ng t c n ng hánh
p 0 0 Diarrhea,
Keywords: g , h respiratory
acute t c ốinfections,
t ng knowledge,20 9 t tunder c các nh cchild.c h
5-year-old th ộc
t ng n th c h c CT g c ộ t ng nh há , nh ng ạ th p h n c
2
05 p 0 00 g n Th ng h 20 9 , tác g n ch
Taùc giaû: ết 3 5 CT c C CS tốt S hác t
4. Bàn
1.
luận các
Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïccông t nh
Y Haø Noä i ngh n c hác c th
4.1. ĐánhEmail:giá 8thangtcyt@gmail.com
lĩnh vực chất lượng cuộc sống nh ng n nh n t n, n nh
2. Cuï c
của người cao tuổiphoø n g choá n g HIV/AIDS – Boä Y teá
tế c CT tạ ph ng, t hộ ngh
Email: longmoh@yahoo.com
Th ết ngh n c c ch ng tô ến h n 50 nh ng ng th nh p
3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
T c nhEmail: t th vietanhmsg1@gmail.com,
ộc nộ h n n 20 0
ng t nh dinhminhnb01@gmail.com
t ạng th g c n 2 2 t ng
á 4.t nh th
Boä n,
Y teá ế h ạt ộng hô hạn ngh n c n , nh ng n ít nh nh
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
chế h ạt ộng t nh th n Các nh nộ ng h ng ến h ph n, chế ộ nh ng h ng
c n ạ 0 , th p nh t hạn chế ng c ng nh c t ếp c n ch tế c ch t
h ạt ộng th c ết n c ng t ng ng tốt g , ột hí cạnh áng
t ngh n c c n ng hánh n CT c nh ạn tính, nh ng ạ ít
20 9 c ng ch ết CT ánh g á C CS c nt ến há c h nh , n
nh 1.t Ñaëhạn
t vaáchế
n ñeà h ạt ộng t nh th n 0 , cnaêm
ng2014. ngTöø ñoù
n coù
nh theå n ñöan raếnmoät soá
c tkhuyeá
ánh gá
n nghò
t ếp th t ạng thá t nh th n 9 2 , tphuø
nh hôï p vaøth
t ạng o coâ
chng t taùc c truyeà
CTn chthoângtốt
phoøng choáng
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
ng beä
laø hai th nh3coù tyûh leäạtmaéộng hộ cao nhaát ôû nhöõ
c vaø töû vong
2
nết
g S
hieäcn nay.
h t nh th n ế tố t n t ng,
nöôùccñang chphaùngt trieå
tô nc. ÔÛ nöôùhác
c ta, 80% t töû vong do tieâuc t nh th n hông th á , nh ng, ph n
chaûynh
Th xaûy20ra ôû2treû em döôù
, tác g i n2 tuoåch i, bình quaâ
ết Cn 1CS treû döôù
c i 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
ộn nh h ng ến c h , n c th
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc
nh
tính thaøng 3 naêm3 coù 1100 tröôø c ngnh hôïpntöû vong [6], n, t[5].
ếp n2.1. ếnÑòa ñieåmp vaø
c thôø
th i gian
ch t,nghieânchcöùu CT t
Veà NKHH, 9 33trung bình moã h iạtnaêmộngmoät ñöùahộ treû maéc h4-9
3
n h ạnh t th nh g ế gh n c c
laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
ch ng, há n C CS c th nh há
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa ch
tænh:ngHoøtô ch gHaøá Tónh
a Bình, t vaø2Kieân Giang, ñaïối dieän cho
nộ
ạ beä
hai ố nh naøyCT, raát cao nhöngột hoaøhán toaønn coù theå haï
ngntính
cheá 3 mieà
ng nnBaéc, Trung,
ết Nam c cuûch
a Vieä
ngt Nam.
tô c h n
baè
chng caùcnh chuû ñoäch ng phoø, nng ntraùnh ctaùchnhaâthác
n gaâythông
beänh ngh n c c n ng hánh
vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
t n ci daân noùi chung
ngöôø t n ngöôø
vaø c ngi chaê
nhm soù nhc treû
n th noùicrieâ
c ng 20 9 tạ T ế 0 2
c ng
phaû
CTi coù kieá
nộn thöùcngñaàcy ñuûhveà phoøch ng beäth
nh vaø caùch xöû
chính ác c Caù h cnbaøc meï coù con
S ndöôùi các
5 tuoåcộng
i. 20 5 tạ
lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.
t t ố , c th c hác tg T Tieâng u chuaåốcn53 5
h , c h
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
các ngh
“Kieá n thöùcn cuû
c a ,caùnh ngmeïếtcoù concác
c baø döôùngh
i 5 tuoån ic veà t nh
5 tuoåith
, coùntinh
c thaàCT tạ maã
n minh h n, ntöïTnguyeä
n hn, hôïpông
taùc traû
phoø ng choá
hông ch nnhg tieâuch chaû
nhy vaø nhieãm ố khuaån hoâ haáp caáp lôøi
ch phphoû n g vaán . ột g á t tốt nh ng ạ ng ng
tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi
4.2.c Đánh
muï tieâu moâgiá 3 nhóm
taû kieá n thöùc tình trạng
cuûa caù sứccoùkhỏe
c baø meï củai
con döôù g á Tieâ
t uc chuaå h n nloaïi tröø: Tinh
nh thaàngh n khoânngc minh
t maãngn
5 tuoåi veà
thang đo phoø
SF-36 ng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaë
t c khoâng ng ccoùng
maët ộtaïcông
i hoä gia
c Sñình 3 trong
S thôøci gianết
hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù
nh n c ch ng tô th n
14
32 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 439/2020
Số 53 tháng
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
trình phoûhông
ng vaánc. các ế tố ô t 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
nông, ng ô nh nhkhi thu thaä
sau 50p ñöôïc kieåmếttra, laøm c saïcch ng hoaù
h, maõ tô cvaø
nh 2.3.
cácThieá
h t keá nghieâ
c th nh n cöùth
u: Moâột ết ngang
taû caé tố n nhaä
th pp hbaènng phaàn meà m Epidata
ngh n c 3.1, c xöû lyùnthoáng ng keâ
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
CT c th nt h n phát t n hánh 20 9 52 c h t ng
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.
ng c ng nh nh c h thống c hạ t ng nh há 2 c c h tốt 2 h c
chính ách
2.4.1. Côõ maãu n ng nh n h n c2.7.
Th Ñaï
nho 20ñöùc 2nghieâ
, cácn gcöùáu:t Nghieâ
n n ncöùu ñöôï t c
50 g ng t n 20 3, c n ng c p các ến tieá
5 n haøn h döôù
2 i söï 3chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
ết c ch ng tô c
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
xaùcng
ñònhngsoáthhoänh
gia ến
ñìnhphcoù tbaø tmeïng n döôùin5t tuoån,i:
coù con h un vaø
cöù c ñoái gtöôïngnnghieâ
Th n cöù ngu. Thoâ
h n20g tin9 ñöôï
, thc hoaø
tácn
c ộng t ến ng t nh h ng toaø
g n nbaûo maä3 t5vaø keátCT quaûch
chæ ñöôï
t nhc söû duïng cho
t ạng c muï
h c
t ng c NtôngZ 2h x ng n p c ngp 1 P ñích
ch tốt nghieâ n cöù u . 50 g , nh n
2
nh ng t c p c2 th px
1
h c công nh n th 3. Keá5 t nquaû g c c h c t ng nh
Vôùi Zt= 1,96
n (öùn20
g vôùi th= 0,05), p =ết nh =
0,37 [3], ố 0,14
3 / há tốt t ng h t n nh n ch
tính
TTgñöôïc
c N =Th 334. Döï
t phoøngngChính
khoaûng 20%
ph ñoái töôïng ng,
töø 5 ết n c ng t ng t ngh n c
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
CTdöôùiống
5 tuoåi. n , nh n th c c nh ng th cbuù ñuùngg khinbò tieânu chaû T ếny 20 ng th ng
ch t ng c ộc ống c h t ng ch ết t n g c
2.4.2. Caùch choïn maãu:
n n, maãu nhieà
Choï n ucgiaingñoaïn h nt h n t c c h th ch t, c h t
nh ng ch t t g n h nh ng th p t c ô t ng c h n ph n
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
h ph ố t n c th ột c t ng ch ng c CT
Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân
Giang-
Về sứcMieà m Nam;
khỏe chung, c ố t ng 5 t , t ng ố c nh n th ng ch
ết n , ngh n c c nh
Hình 1.áp Kieáncthöùc cuûat baø ch meït, tveành
caùth n treûc aên/ ế tố
ch cho
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao
chmng
goà xaõtô
noâncg thoân, thaø
thnhpthò
h (thò
n traán/phöôø
nh ng)ngh n
vaø khoù nh h buù c nhñuùng khi h bòn tieâ
n u chaûgy phaâ n theo ñòa nh
, chính dö ng
(n=409)
khaê
c n (mieà
hácnnh nuùi/haû
c i ñaûo): toånng 9 xaõng
; hánh ế tố n c h h c g nh nh
20 Giai
9 ñoaïn0,3: moãi xaõ2 hchoïnc 46 hoä gia cñình Th nh h nNhaä n n xeùgt: Gaàn 80% ết baø cmeï coù chkieángn thöù
tô c cñuùnth
g veà
p
coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû
con
20 döôù
2 i 5 tuoå2i, choïn ngaãu nhieâ
3
ết n hoäc giachñình ng ñaà
tôu h nn nuùột
mieà i coù ốkieángh
n thöùcnñuù
cng veà c caùth
ch cho treû buù/aên khi n
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò
ngh tieâunchaû c y chieá
c mch tyû leä
ngcao tô nhaát vôùng i 83,9%,
nôngsau ñoù
thôn,
c h nc c h n g n Th ng
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
h 20 9 5 h n ch ng, h n c nh nh tế c CT, các ế tố
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
g á 2.5.
t 5Phöông phaù chp, kyõ
ththuaä
ng t thuSthaä3p soá
/ 00lieäu n ống c n h h n n các tác
tieâu chaûy (n=409)
há coâ
phng hcuï:p Phieáu phoûng vaán nñöôïcnhxaâtế, g t n t ến h nh ngh n c C c n c
Boä y döïnghộ vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång
chænh
tạ söûa sau khi coùnthöû
n ngh c nghieäC mth
taïi Thaïph
ch Thaá
n t, nHaø Noä
CTi. nh ng ngh n c thò hthoânn h thác nh ng ế
Noäi dung p
tố nh h ng ến n t%nh tn ạng % nc % h nc % CT,
c n nh tế c t ng nh, ố ông
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân Ngöôø
h ng vaá c ítn tröï
nhc ttieápột nhmeï coùn con
tínhdöôùi h5 tuoåi. c c i khaùtc khuyeâgn 1 th0,7nh th 6 4,3 nông 0 0 thôn,
6 1,7 n h
phoû caùc baø
Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006
ống ch ng g nh c n chá ng
theâm
n, nh tế, hộ , c ng các chính ách
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung nh ch CT h n hác t n
Phân
caá p thoâloại
ng tinsức khỏe
boû soù t hoaëtheo thang
c coá tình sai đo
thöïcSF36, c
teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình
cheá
h sai soá , ñieàạtu tra cvieâ
CT t n50ñöôïc taäp thuaán nkyõ, coù kinh
2 4.3. nMột
thöôø g khisố yếu
bò tieâ tố yliên
u chaû , gaànquan đến ichất
10% ngöôø ñöôïclượng
phoûng
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaá n cho raè n g treû bò naë
cuộc sống của người cao tuổi n g theâm neá u tieáp tuïc cho aên/buù
g u tra vieân ckieåm tra
ñieà c laïhi phieát u ng
ngay ñeå nhkhoâháng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám
soù
20t 2thoâncg tin.
t nhGiaù m saùt vieâ
t ạng c nhkieåm tốttra, tphieá
ngu khi keát
h ch tyû ột
leä cao
ô nhaáế t tô
vôùi 12,1%,
n gaá
n p gaà
ếnn C 4 laàCS
n socvôùi thaøCT
nh
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng
c 32 CT ếp ạ c h t ng T , , t nh t ạng hôn nh n, t p th c,
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn53
g, 3.2017, Soá 43
tháng 9/2020 15
33
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
cmothers
nh being ablectondetect some
n tính, c, severe nsigns t of diarrhea ng cand ộcARIống was low. Only 6.6% of mothers
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
c mothers
ng threcognized
n signs of dyspnea (25.9 % in urban Tình andtrạng
1.5% hônin mountainous
nhân: Chregion). ng tô Mothers’
th ng
knowledge
Tuổi t about prevention
c ng c th C CS c ng of diarrhea and ARI in urban
, nh ng ng was better than that of mothers
g , ộc th n ạ c C CS tốt h n in rural and
mountain regions.
nh n nh n c ng t ng t ngh n c c ng c g nh ết n c
Keywords:
ng Diarrhea,
ng 20 acute 0 hrespiratorycinfections,
Th nh knowledge, t h p under , 5-year-old
t hộchild.
h c, CT t
20 2 T 3
c ng c th á t nh cô n c t g , n n c ộc th n, g t n
h , th g các ch c n ng c ph ng n th ết c C CS h n
Taù c giaû
th , c ng nh : n tính Các ế tố n T ng ngh n c n , t c nh n tính
1.g Vieä n ñaøo taïoSY hoï
áng TC c döï
c phoøhng vaø Y teáhcoânng coäng, tröôøcng Ñaïiốhoïct Y Haø
ngNoäi , n n t ng ột g nh,
Email: thangtcyt@gmail.com
các t ch ng , nh h ng áng ến ác tc h ch ng c nh ạn tính
2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
S TT thông các n c
Email: longmoh@yahoo.com c tc ,t áp c nh tế t n ng
Giới:
3. g th naêmnghoïcc 2015-2016,
CNYTCC4 c h Vieätốt ho ntaïonY hoïc th
n ñaø , tng vaø hộ
döï phoø CT
Y teá coâ c ng,h tröôønngc Ñaï
ng coä nhi hoïhc Y Haøh Noä
n ic ng
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
há c , n n cộng h ng các ế tố n , h
g , ết n t ng t công ố c ng
4. Boä Y teá g nh ch ch n ph ng n ột ng th
ng 20 0 h t ng ngh n c c
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
g n n T ến 20 Tạ t ,t ô h nh ng các c ạ ng th t
c ng c th t n g c ng c , t c ng ch c /ch ng nh, t n ến
ột ố nh ạn tính CT n g c h n h ng ết nh ngh n c n ô h nh
CT n g . g nh t n thống n c n h n h T n
h ông, nh ng ng g , th ng
Tập thê dục t p th c c h nh
1. Ñaët vaán ñeà naêmc2014.
t Töø , th
ñoù coù theåá ñöa
h n,
ra moä hông ph nchnghò
t soá khuyeá
tốt ch c h các công c nh nh ng phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng
ch /ch ng nh ng h n c c n chá
h ng Tieâng
u chaûcy vaø
ngnhieã
g nmgkhuaå
ốngnnh hoâ haápộtcaáhp ôûnhtreûthemc caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
nt ch c, n n c h th ch t
tlaø phaithbeänh coù
c tyû ết
leä maéc vaø
c töû vong
ch ngcaotônhaác t ôûngnhöõ phng hieän nay.
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu t nh th n c h n tốt h n c ,
hchaûpy xaûy ra ôûg treû emn Th ngi, bình
döôùi 2 tuoå h quaâ 20n 19 treû döôù
h i 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
c ng c n c ến ố t nh t ạng hôn nh n t ng
5 tuoåni moãi naê ngm maéc töø hánh 0,8-2,220 ñôït 9tieâ2u cchaû
ngy, chöôùc
tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. ố 2.1.
c nhÑòa nhñieå
t m nh, t ingian
vaø thôø c nghieân cöùuc ánh
ết th n t p th c tác ộng tích c c ến
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 g á ph h p, hông n n h n t n ết
CLCS
laà c töû vong
n, tyû leä CT do T NKHH
n c chieám , chính
1/3 (30-35%) n so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
vôù ph n tích
phi töûng vong c chung
n c nh [1], ng
[4].cTyûn leä
thmaépc hvaø ptöû vong
, t cuûnga tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieànmạn
Bệnh Baéc, tính:
Trung, Nam
h cuûa Vieä c p,t Nam.
c CT c
ch t ng tạ c hộ ch CT c
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh n
vaø
h ạt xöû líộng
kòp thôø
th i khi
ch bò beänh. Ñeå phoø
t thông ng choá
các c ngạc beänh,ộ nh2.2. Ñoán tính, ng th n cöù
i töôïng nghieâ c ung c ố n n
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng
ng nh, th c, ng th c ng n g t nh t ạng c nh n tính C CS
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
t khictreûtạ
lyù nhc beänhn ñeå
bò maé h giaûm ntyû leä
p,maécn vaø töû ộng c
n vong. CT ết c ch ng tô c ng t ng t
Chínhn vì lyù ph do ñoù
c , chuùchng toâ
cáci thöï
h cạthieänộng nghieâ
th n cöùc,u: nghTieânu cchuaåcn löïa choï
g n: nLaøTh caùc baø ng
meï coùh con
20döôù
9i
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coùntinh
c thaàcn minh maã n n, töï nguyeä
ng n, hôïp taùhánh
c traû
n ộng c CT S ng ng , c n t n lôø, ingh
phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp phoûng2 vaán.
tính
t ôûntreû h emngtaïi moä n t soáCT
vuøcách
ng/mieànnVieäộng t Nam”,
h p vôù,i 20 9 , ngh n c c ng ng
muïcc tieâut moâng taû kieánt thöù
n c 0cuûta caù,c baøtmeï
áchcoùnhconng döôù
ti 20 Tieâ
0 u9chuaånnhloaïi tröø Tinh thaà
n :tính hôngn khoâ
chng minh ng maãn
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian
thếhaá
hoâ t pn ôûthtreû ng
em taï ếni moä
c tthsoá, vuø
g ng/mieành hn Vieä ch t nh
ngt Nam n n ến g c h th ch t
nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù
314 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 439/2020
Số 53 tháng
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
ctrình
n phoûnếg vaátốn. n ến nh ng ng t nh nh khi
sau n, thu thaänp tñöôïcckieåmngtra, laøth n,ch, maõ
m saï c thoaù
p thvaø
th n2.3.c ThieáCT ột n ccöùu: Moân taû caét ngang
t keá nghieâ CT h n nhaäc,p baèncg phaànhn meàạnm tính
Epidata 3.1, xöû clyùnh thoánhg ng
keâ
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
T n h ông h ít nt ến n c ng
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.
h , th ng hông c th n há c 5.2. Khuyến nghị: n t nh h n ến
h 2.4.1.nhCôõ maã, u n h nh th nh t t ng á CT 2.7.t Ñaï5o tñöùc nghieât nn,cöùth
u: Nghieâ
ng n cöùnu th ñöôïc
h nh n h n ch h n th n tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå
hộ, t n c h ch CT, ít nh t 0
phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
n/
nxaùc ñònh
20 soá3 hoä gia
c ñình
hôngcoùphát h coùn con döôù
baø meï các i 5 tuoånhi: cöùu vaøC ñoán itạtöôïng nghieân cöù chu. Thoâ
CTnghtinạtñöôï ộng
c hoaøthn
ạn tính, hông c h ng n, t n các toaøn baû
ch t thông o maä t vaø keá t quaû chæ ñöôï
c n ng c p các h c söû duïn g cho
c côngc
muï
chế ộ nh N ng, p 1 P ñích nghieân cöùu.
Z2 x n t p 2 ch c cộng, nh nh n p, tông h ng
h CT ng c ng2
1 px ết ngh n n3. Keá
p T t quaû
ng c ng t át các nh n
c Vôù n i Z =ch1,96 (öùngnvôùi = 0,05),
t n pc= 0,37 ng[3],
nh =tế 0,14 tính ch ng t ng n n t 0 t phát
tính ñöôï c N = 334. Döï
ph ng c n n ng c n ng c ph ng ng phoø n g khoaû n g 20% ñoá i töôï ng töø
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con h n3.1. Kieán thöùc cuû t a baø meï veàátcaùchhạnchochếtreû aêtnnh
/
döôùi 5 tuoåát
i. nh hông nh t g ạn buù
t ạngñuù n g khi bò tieâ u
nh t t c t g chaû y nh c n nh
t t ng n n p th phát h n, t nh th g n n t , ch c th ch t
2.4.2. Caùch choïn maãu:
c th
Choï n maãnu nhieà
c uhgiaich
ñoaïng
n n h t g n t nh th n ch ng c t
Sự quan tâm của người thân: gh n c c
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
Hoøang
ch tô gh n nh
Bình-mieà Baécn, Haø
nếTónh ng – Mieà thn nTrungnhvaønh
Kieân
Giang- Mieà
n t m Nam;
ch CT th h t ánh g á
t nhGiai
t ạng c h tốt h n p 0 00 ết Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö
n m xaõ
goà t noâ
ngngt thoâTn, thaø
n Th Th(thò traán/phöôø
nh thò 20 n3g) vaø
0
hkhoù
(n=409)
khaê
g n (mieà
n Thn nuùi/haûng
i ñaûo):ptoång 9hxaõ; , ng c
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
ch Giai ñoaïtnch 3: tmoã
chi xaõ CTchoïnch46nghoät gia
c ñình
n coùn caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû
tcon döôù ếni 5 tuoå
ố i, choïn nh ngaã
g u nhieâCTn hoä giacác
ñình th ñaà
nhu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù
n t ng g nh , c ng ột
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
t ng nh ng ế tố c n ch hông c
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
2.5.
t ng Phöông
các ch phaùpng
, kyõtthuaä
nh tcthu
n thaä
th ppsoán lieäng
uc
tieâu chaûy (n=409)
Boäống
coântgnh
cuï:thPhieá
n ch
u phoûnCT g vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. Noäi dung thò thoân
p
5. Kết luận, khuyến nghị n % n % n % n %
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
5.1.
phoûnKết
g vaánluận:
tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006
gh n c t n 00 CT tạ h n T n h theâm
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung
caáp thoântgnh
ông, tin T n t hoaëng
boû soù c coách
tình saiếtthöï
Cc teá
CS , ñeå chaïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình
cheáCTsaichsoá, ñieà
ế u tra
ếpvieân ñöôï c c taäcp huaá
h n tkyõ,ng coù kinh
nh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù
há gh n c ch ế tố c
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû
n n bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám
soùến t nh
t thoâ ng ttin.
ạng
Giaùmc saùht vieâcn kieåmCT h u khi
tra phieá n Tkeánt tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh
thuù
h c ñeåôngkòp thôøi phaù
g t hieätn sai, soá
g vaø, boå sung
t nh kòp thôø
t ạng hôni. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn53
g, 3.2017, Soá 43
tháng 9/2020 15
35
- | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
TÀImothers
LIỆU being
THAMableKHẢO
to detect some severe signs of diarrhea
g andn ARI ng
was low.
ngOnly
T 6.6% ột
of mothers
ố n
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
Tmothers
ng t recognized
Y tế signs n Tof ndyspnea
h (25.9
ông Báo % in urbanc andh 1.5% c in mountainous
ng c tregion). Mothers’
các ế tố
cáoknowledge
kết quả thực about prevention
hiện Đề án chămof diarrhea
sóc sức andkhỏe
ARI in urban n wasnbetter tạ thannthat of, mothers
h n innh rural and
c, t nh
mountain regions.
người cao tuổi năm 2019. 20 9 n 20 Tạp chí y học dự phòng.
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, 20 5 under323
5-year-old child.
2 n , , g T, h n T, g n T
YS C , S C CT T S 9 ng ng Th c t ạng ch t ng
TY T Y c ộc ống c ng c t h n nông
Taùc giaû:
T , C TY thôn n c t Tạp chí y học thực
1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøhành.
ng Ñaïi hoï
2010c Y Haø Noä
2 i /20 0
20 Email: Journal of Medicine and Pharmacy.
thangtcyt@gmail.com
20 2.9 55 Cuï 2 c phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá 0 T n Th Th T , h n T ng n,
3 cEmail:
Th nh longmoh@yahoo.com
Nghiên cứu chất lượng cuộc g n Th Th ng Các ế tố t nh
CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc th n ng vaø Yhộteá coânnh
g coähng, tröôø
ng ntg Ñaïch
i hoïct Y Haøng
Noäic ộc
sống3. người cao tuổi tại thị xã Hương Trà, tỉnh döï phoø
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
Thừa Thiên Huế, n án ch n h c p ống ng c t Tạp chí y học dự phòng.
4. Boä Y teá
ch n ngEmail:nh dducthien@yahoo.com,
n Y tế, T ng ạ h c Y 20 3 T p
trantuananh2000@yahoo.com
, ố5
c ế 20 2 g n Th ng p T T Các nh n
g n Th ng h Ch t ng tố nh h ng ến c h c ng c t
c ộc ống các ế tố n n ng c t Tạp chí khoa học, Trường Đại học
t tạ ph ng ng , Th nh phố ế, t nh Hồng Đức. 20 Số 2 20 9
Th Th n ế Y học dự phòng. 20 9 T p
1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò
29, ố phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
5 hai
laø S nbeänh, coù tyû leängmaé S,cTvaøntöû vong t Y, cao tnhaát ôû nhöõnt g hieän nay.
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ th nöôùc cta, 80% n töû tvong do tieâ ngu
chaûy xaûy ra n ôû treû em döôù
c t i 2 tuoå i
ct , bình quaâp p t ni
n 1 treû döôù 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc
tính haøngt naêm ncoù 1100 n tröôøng hôïpCh töû nvongArchives
[6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu
Veà NKHH, trungand
of gerontology bìnhgeriatrics.
moãi naêm moä20 t ñöù5a treû
0 maé
2 3c 4-9
laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
3
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho
hai beännh naøg y raánt cao
T, nhöngn ghoaøn ntoaøn, coù theå c haïgn cheá n 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh
T, xöû nlí kòp
vaø g thôøinkhiT, Thbò beänh. g Ñeå nphoø T ng choángnc beänh, n 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
ngöôøitdaân noùi chung n vaø ngöôø c ti chaêmctsoùc treû noùng i rieâth
ng
phaûi coù kieán n thöù c ñaà ytnñuû veà phoø n g beä n h
Journal of preventive vaø caù ch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.
medicine
Chính vì lyùand
do hygiene.
ñoù, chuùng20 toâi thöï5c hieän nghieâ 3 n cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû
ng ng Nghiên cứu chất lượng
phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán.
cuộcôû sống
tính treû emngười
taïi moäcao tuổi
t soá vuø và thử
ng/mieà n Vieä nghiệm
t Nam”,giải vôùi
muï
pháp can thiệp ở huyện Chí Linh, tỉnh Hảii
c tieâ u moâ taû kieá n thöù c cuû a caù c baø meï coù con döôù Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian
Dương
hoâ haáp ôû treûc em ntaïi moänt Y20 soá vuø0 ng/mieàn Vieät Nam nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù
314 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 439/2020
Số 53 tháng
nguon tai.lieu . vn
