Xem mẫu
- Cảm xúc và nghệ thuật giao tiếp.
Những cảm xúc và nghệ thuật giao tiếp
Những cảm xúc có thể là những điều gây bối rối, và thế giới của một đứa
trẻ mẫu giáo là một sự hỗn độn của những cảm xúc. Thỉnh thoảng hãy
ngừng lại và quan sát trẻ, cố gắng giải quyết tâm trạng thất vọng và tức
giận của trẻ. Trẻ có thể ném một thứ đồ chơi trong phòng, đứng giậm
chân, đưa ra những đòi hỏi, ngã ra phía sau và lăn lộn trong cơn tức giận,
hay gục xuống trong những dòng nước mắt. Thực tế, trẻ có thể làm tất cả
những điều trên chỉ trong vòng vài phút.
Những điều này đủ để đánh đố người lớn mỗi khi phải giải quyết những
cảm xúc của trẻ, nhưng chúng tôi cũng có một vài gợi ý cho bạn: trẻ vẫn
chưa học được chính xác những cảm xúc đó là gì, vẫn chưa biết được
làm thế nào để xác định và nói chuyện về chúng, và chỉ riêng vấn đề làm
thế nào để giải quyết những cảm xúc đó một cách hiệu quả thì trẻ vẫn
chưa biết chính xác. Và tất nhiên, khi người lớn nói với trẻ rằng không nên
có những cảm xúc như vậy thì chẳng giúp ích được gì cả. Câu nói "Hãy bỏ
ngay hành động như thế đi" sẽ khiến trẻ dễ dàng hiểu thành "Đừng có
cảm xúc giống như vậy."
Hiểu và giao tiếp với trẻ nghĩa là giải mã những ngôn ngữ cơ thể của trẻ,
hiểu được điều mà trẻ đang cảm thấy, và giúp cho trẻ cũng hiểu được nó.
Điều đó cũng có nghĩa là dạy cho trẻ biết rằng điều mà trẻ cảm thấy thì
luôn luôn là tốt, chỉ có điều mà trẻ làm có thể là không tốt. Nói cách khác,
tức giận với em trai thì được thôi, nhưng đánh em là không được. Học để
nhận ra và giải quyết những cảm xúc của trẻ là một bước vô cùng quan
trọng, trong việc hiểu hành vi của trẻ, và xây dựng niềm tin của trẻ về thế
giới.
NHỮNG CẢM XÚC LÀ GÌ?
- Những nhà nghiên cứu về bộ não người đã khám phá ra một sự thật thú vị
là: Những cảm xúc thì chỉ là những cơn bốc đồng không có quy tắc ùa đến
trẻ và người lớn hết lần này đến lần khác. Những cảm xúc được tạo ra bởi
hệ thống thần kinh và thực chất là năng lượng cung cấp cho bộ não.
Những cảm xúc là dụng cụ đo khí áp của bạn, là cách để biết rằng bạn có
đang thấy an toàn và thoải mái, hay cần vài nguồn trợ giúp và ủng hộ. Mọi
người cho rằng những cảm xúc thể hiện nhiều thông tin giá trị; ví dụ thực
tế như một vài cảm xúc thể hiện sự sợ hãi của bạn, sẽ ngăn bạn khỏi làm
những hành động ngốc nghếch. Chú ý đến những cảm xúc của mình giúp
bạn quyết định điều gì phải làm, hoặc là để bạn biết rằng bạn cần phải
thay đổi. Khi con người học được cách điều chỉnh những cảm xúc mang
thông điệp sâu sắc, thay vì bạn triệt tiêu nó, thì lúc đó họ đã tiếp cận được
thông tin quan trọng mang tính sống còn.
Trẻ con cũng có những cảm xúc giống như cha mẹ và những người giáo
viên của chúng. Tuy nhiên, có một sự khác nhau đáng kể. Khi bạn đọc ở
Phần 4 thì phần vỏ não trước trán của trẻ (phần quản lý cảm xúc) vẫn
chưa phát triển đầy đủ cho đến tuổi 25. Học để xác định và quản lý cảm
xúc là một quá trình sẽ mất rất nhiều năm; vì vậy ở trong nhiều khía cạnh
của việc nuôi dạy con cái, trẻ rất cần sự kiên nhẫn, hiểu biết của bạn, và
cũng cần những cả kỹ năng dạy bảo tốt và bền bỉ.
Chỉ khi trẻ đã học được nhiều điều khác trong cuộc sống, thì trẻ sẽ có thể
học để xử lý những cảm xúc của mình bằng cách quan sát người lớn.
(Hãy nhớ rằng, bạn và con của bạn đều có những nơ-ron tế bào thần kinh
phản ánh, những nơ-ron này giúp bạn dễ dàng bắt được những cảm xúc
của người khác). Những bậc cha mẹ rất hay xử lý cảm xúc khó khăn của
mình bằng cả việc thể hiện cảm xúc và đè bẹp hoàn toàn chúng. Bạn có
thể nghĩ rằng bạn che dấu được những cảm xúc mà bạn không muốn thể
hiện, nhưng những cảm xúc đó vẫn ảnh hưởng đến bạn và ở quanh bạn,
- và kết quả thường là gây tổn hại hơn so với việc nếu như những cảm xúc
đó sớm đã được bạn thể hiện.
Thực tế, chính những cảm xúc thì không gây ra rắc rối mà quan trọng là
những hành động. Một vài người đặt những cảm xúc vào cùng loại với
những hành động thể hiện cảm xúc. Một cơn tức giận là một sự thể hiện
cảm xúc; diễn xuất dở tệ cũng là một sự thể hiện cảm xúc. Dù vậy, một
cảm xúc đơn giản chỉ là một cảm xúc. Và tất cả mọi người dù ở bất kỳ độ
tuổi nào đều có những cảm xúc của riêng mình.
DẠY CON HIỂU SỰ KHÁC NHAU GIỮA CẢM XÚC VÀ HÀNH ĐỘNG
Giúp trẻ xác định được cảm xúc của bản thân và thể hiện chúng một cách
đúng đắn là điều hết sức quan trọng. Trẻ con (và cả người lớn) cần phải
hiểu được rằng những cảm xúc thì khác với những hành động. Rất nhiều
người lớn phải đấu tranh với việc chấp nhận sự thật và thể hiện cảm xúc
của mình. Đôi khi người ta dễ dàng ngăn chặn cảm xúc, tuy nhiên những
cảm xúc đó vẫn lộ ra ngoài với hình thức là sự tức giận hay phiền muộn.
Mô hình của việc từ chối thể hiện cảm xúc nhưng vẫn vụng về này thường
có thể che dấu được trẻ con. Hãy xem xét một tình huống quen thuộc sau:
Một đứa trẻ đang tức giận nói - "Con ghét anh con!", và người lớn đáp lại -
"Không, con không được như thế. Mẹ biết là con luôn yêu anh con mà!"
Sẽ là có lợi hơn khi nói với trẻ rằng - "Mẹ có thể thấy được bây giờ con
cảm thấy tức giận và tổn thương thế nào. Nhưng mẹ không thể để cho
con đánh anh con. Chúng ta cùng tìm ra một cách để giúp con thể hiện
cảm xúc mà không làm đau mọi người."
nguon tai.lieu . vn
