Cảm nhận về ‘Cảm xúc Hà Nội’ của NSNA Hoài Linh

Cảm nhận về ‘Cảm xúc Hà Nội’ của NSNA Hoài Linh Quê tôi ở phía Bắc, cách Hà Nội 100 km. Tuổi thơ của tôi gắn liền với bãi mía bờ tre. Ngày xưa, mỗi đêm hè dưới trăng, mẹ thường hay kể về Hà Nội. Một Hà Nội xa xăm, một Hà Nội nằm im lìm trong vòng tay của một khúc sông Hồng. Hà Nội với những mái ngói nâu trầm nằm lẩn khuất sau những con phố nối dài. Mười bảy tuổi, lên thành phố trọ học tôi bắt gặp ở Hà Nội những toà nhà cao tầng kiêu hãnh vươn mình. Đây đó ngổn ngang gạch đá. Đây đó những mớ dây điện chằng chịt như những chiếc thòng lọng rình rập người qua lại. Tôi còn nhìn thấy cả những thân cây cổ thụ “đeo biển”: “Đề phòng trộm cắp, cướp giật...”. Tôi muốn lục tìm trong ký ức một Hà Nội hồn hậu, may thay, tôi đã “gặp” Cảm xúc Hà Nội của Hoài Linh. Tôi biết Hoài Linh từ khi anh còn là phóng viên của báo Thiếu niên Tiền phong - Hoa Học Trò. Thời ấy mỗi khi đón đọc tờ báo dành cho lứa tuổi của mình, tôi rất thích những bức ảnh của anh. Đó là những bức ảnh bìa đẹp bởi ý tưởng và sự kỳ công của người chụp cùng với sự kết hợp ăn ý của “người mẫu” học trò. Thế nhưng những bức ảnh trong Cảm xúc Hà Nội của anh mới thực sự để lại trong tôi nhiều ấn tượng. Hà Nội là chốn phồn hoa đô hội. Là trái tim của cả nước. Hà Nội đã đi vào thơ, văn, nhạc hoạ của không biết bao nhiêu nghệ sĩ. Trong những tác phẩm sống mãi với thời gian đó, tôi bắt gặp một Hà Nội hào hùng, một Hà Nội tráng lệ, một Hà Nội với những con phố ngạt ngào hoa sữa, một Hà Nội với những kiều nữ trong tà áo dài nhẹ bay trong gió... Nhưng ở Cảm xúc Hà Nội của Hoài Linh tôi không bắt gặp những hình ảnh như thế. Tôi chỉ nhìn thấy Sông Hồng mùa nước lũ; bánh mì rong ga Hàng Cỏ, ở Ngõ Tạm Thương, thợ bốc than chân cầu Long Biên hay bác thợ già cần mẫn khâu giầy bên góc phố Nguyễn Thái Học... Đó không phải là mặt trái của Hà Nội, mà là góc khuất, là âm thanh tĩnh lặng trong sự náo nhiệt của chốn Hà thành mà chỉ có Hoài Linh mới nhìn thấy, mới nhận ra. Hoài Linh đã đón nhận những âm thanh trầm lắng đó bằng trái tim nóng bỏng đầy nhiệt huyết và ghi lại cảm xúc để người xem thấy được những hình ảnh bình dị nhưng xúc động lòng người. Đó là người thợ bốc than lặng lẽ dưới chân cầu Long Biên, mặc cho dòng đời đang cuồn cuộn chảy phía trên cầu. Đó là chị bán mì rong ở ga Hàng Cỏ. Người xem đã bắt gặp một nụ cười gần gũi, quen thuộc trên môi người bán hàng xa lạ ấy. Hay hình ảnh ông già đang thong dong bên hồ Hoàn Kiếm. Dáng vẻ của ông, hướng nhìn của ông cho người xem như thấy ông đang hoài vọng, ông đang đi tìm những kỷ niệm, những dấu ấn của một thời đã qua... Tôi thích tiếng cười đùa của hai em nhỏ, xen lẫn tiếng rao của người bán hàng rong ở ngõ Hội Vũ. Tiếng cười nhỏ thôi, tiếng rao cũng nhỏ thôi nhưng đã làm thức dậy một khu phố già nua đang im lìm trôi vào quá khứ... Tôi yêu lắm cái rét của mùa Đông Hà Nội. Từng đợt gió mùa trườn đến bứt tung đám lá ném xuống đường để mùa Xuân tới cây cối đâm chồi. Hoài Linh cũng chờ mùa Đông tới. Khi đám lá cuối cùng vừa trút hết, anh đã chọn một góc phố Yên Phụ để ghi lại dấu ấn của mùa Đông. Những hàng cây cổ thụ trơ trụi lá. Những làn sương mong manh phảng bay. Con người cũng lặng lẽ đi về nơi cuối phố, bỏ lại sau lưng tất cả sự ồn áo náo nhiệt của chốn đô thành... Tiếp cận với tác phẩm của Hoài Linh nói chung và Cảm xúc Hà Nội của anh nói riêng, tôi không bắt gặp những phong cảnh lãng mạn, những kiều nữ mĩ miều như ảnh của một số tác giả khác. Tôi chỉ thấy những khuôn mặt, những ánh mắt của người lao động nghèo và nhịp sống của họ... Đưa thắc mắc này hỏi Hoài Linh, tôi được anh cho biết: Những phong cảnh lãng mạn, những mĩ nữ kiêu sa đã có rất nhiều người thể hiện và thể hiện rất thành công. Hoài Linh chụp ảnh trước hết là cho chính mình, vì vậy anh đã ghi lại những gì làm anh rung động. Anh muốn đắm mình vào cuộc sống để hiểu và chia sẻ theo cách của riêng mình, bằng ngôn ngữ của nhiếp ảnh. Hoài Linh tâm sự: nhiếp ảnh đối với anh là “bữa cơm hàng ngày mà tôi vẫn ăn, là tất cả những gì đang hiện hữu quanh tôi mà tôi không thể sống thiếu chúng”. Vâng! Với Hoài Linh, nhiếp ảnh là bữa cơm hàng ngày mà anh vẫn ăn. Nghĩa là bữa cơm với tương, cà, mắm, muối... Một bữa cơm bình dị chứ không phải là những món đặc sản trong bữa tiệc thịnh soạn. Chính vì vậy, những tác phẩm của Hoài Linh không có những thứ vừa bày ra người xem đã ồ lên thích thú, nhưng khi thoả mãn nhãn quan rồi, những hình ảnh đó lại rơi vào quên lãng. Ngược lại, những bức ảnh của anh khiến người đọc phải trăn trở, nghĩ suy... Hoài Linh sinh năm 1967, anh là phóng viên của báo Thiếu niên Tiền phong – Hoa Học Trò, báo ảnh Việt Nam và anh còn cộng tác cho một số tạp chí nước ngoài. Làm việc trong môi trường đó, anh có điều kiện sáng tác nhiều. Những sáng tác của anh khá ổn định. Anh là tay máy nổi lên khi tuổi đời còn rất trẻ. Anh đoạt nhiều giải thưởng cao trong các cuộc triển lãm: Triển lãm ảnh Nghệ thuật Toàn quốc lần thứ 17, 18, Triển lãm ảnh Nghệ thuật Hà Nội năm 1996, 1997, Triễn lãm ảnh Quốc tế FIAP 1996, Triển lãm ảnh Quốc tế cộng đồng Pháp ngữ 2001... Không những thế, anh còn tham gia nhiều triển lãm tại Nhật Bản, Mỹ, Thụy Điển... Cũng chính vì vậy, tác phẩm của anh được nhiều người biết đến. Khi bàn về ảnh của Hoài Linh, có ý kiến cho rằng anh quá lạm dụng ống kính góp rộng. Tìm hiểu những tác phẩm của Hoài Linh, tôi thấy sử dụng ống kính góc rộng là phong cách của anh. Anh chỉ sử dụng ống kính có tiêu cự ngắn khi cần làm rõ con người và đặc điểm nghề nghiệp của họ. Anh không tuỳ tiện sử dụng ống kính. Anh muốn tạo lớp lang. Muốn nhân vật của mình không bị bó hẹp bởi khuôn hình. Anh còn muốn người xem hiểu được bối cảnh xung quanh đối tượng mà anh giới thiệu. Vì vậy anh sử dụng ống kính góc rộng để tạo hiệu quả... Và tôi thấy anh có lý. Nếu tác phẩm “Sông Hồng mùa nước lũ”, anh không sử dụng ống kính góc rộng, người xem sẽ không thấy được cái mênh mông của sông nước. Không thấy cây cầu Long Biên dài hun hút bị nước sông Hồng dềnh lên như nuốt chửng. Không thấy được sự thực hiểm nguy mà con người phải đối mặt với thiên nhiên. Hay như tác phẩm “Ngõ Hội Vũ”, nếu sử dụng ống kính có tiêu cự trung bình hoặc tiêu cự ngắn, người xem khó thấy được những chỗ loang lổ, những vết bong tróc ghi tạc dấu thời gian trên những bức tường... Xem những tác phẩm của Hoài Linh, tôi còn thích thú bởi những dòng chú thích. Có lần tôi hỏi anh: “Tại sao anh không đặt cho những “đứa con tinh thần” của mình một cái tên “thơ” hơn?”. Anh trả lời: Vì bản thân mỗi bức ảnh đều bật lên một cái tên và anh muốn khi xem ảnh, người xem tự gọi tên theo cảm nhận của riêng mình. Anh chỉ giúp người xem hiểu rõ hơn về ảnh của mình bằng những chú thích: “Ai? Cái gì? Ở đâu? Khi nào? và Tại sao?...”. Và tôi hiểu vì sao những tác phẩm của anh lại có những tên gọi giản dị. Giản dị như tên một con phố, một ngõ nhỏ ở Hà Nội... Từ khi xuất bản đến nay, Cảm xúc Hà Nội của Hoài Linh đã được tái bản lần thứ 5, mỗi lần in 2000 cuốn - một con số biết nói. Tuy nhiên, có thể những tác phẩm của Hoài Linh nói chung và Cảm xúc Hà Nội của anh nói riêng chưa làm thoả mãn con mắt của những người lãng mạn ưa bóng bẩy. Nhưng tôi muốn tìm lại một Hà Nội cổ kính với ... - tailieumienphi.vn