Xem mẫu

  1. TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 59 - Thaùng 7/2018 Các yếu tố tạo nên sự thành công của dịch vụ du lịch Homestay tại Việt Nam The Factors to Success in Homestay Tourism Services in Vietnam TS. Hoàng Thúy Hà, Trường Đại học Sài Gòn Hoang Thuy Ha, Ph.D., Saigon University Tóm tắt Trong bài viết này, chúng tôi khái quát thực trạng kinh doanh Homestay tại Việt Nam; từ đó trình bày một số yếu tố cơ bản nhằm phát triển dịch vụ du lịch Homestay: yếu tố văn hóa cư dân bản địa; cách thức làm du lịch của chủ hộ kinh doanh Homestay và các công ty Lữ hành; cơ sở hạ tầng, giao thông và vai trò của cộng đồng trong phát triển bền vững. Từ khoá: Homestay, du lịch Homestay, Việt Nam. Abstract In this article, we described the actual practice of homestay tourism in Vietnam and explained some basic factors for developing homestay tourism services: cultural factors of locals, business methods of homestay tourism for business owners and travel companies, infrastructure, traffic and the community’s role in sustainable development. Keywords: Homestay, Homestay tourism, Vietnam. 1. Đặt vấn đề lịch nổi tiếng thế giới, nhiều du khách đã Du lịch là một ngành mang lại nhiều kể lại đầy hứng thú về trải nghiệm lợi ích kinh tế bởi vì sự đa dạng và sức homestay tại Việt Nam. Thậm chí có khách hút của nó. Nền kinh tế ngày càng phát du lịch còn khẳng định rằng, đến trải triển, du lịch đã không còn xa lạ đối với nghiệm homestay tại Việt nam là "Tour hấp bất cứ ai và hoạt động du lịch ngày càng dẫn nhất châu Á" (Best tour of Asia so far) rộng rãi hơn. [4]. Để tạo nên thành công cho loại hình Hiện nay du lịch homestay ở Việt Nam dịch vụ du lịch này, theo chúng tôi cần dựa là một loại hình dịch vụ mới mẻ, phát triển vào các yếu tố: văn hóa cư dân bản địa; chỉ hơn mười năm trở lại đây, nhưng nhanh cách thức làm du lịch của chủ hộ kinh chóng phổ biến và nở rộ ở khu vực miền doanh Homestay và các công ty lữ hành; núi Tây Bắc, Tây Nguyên, Huế, Hội An và cơ sở hạ tầng, giao thông và vai trò của miền Tây Nam Bộ. cộng đồng trong phát triển bền vững. Du lịch nghỉ tại nhà dân (homestay) ở Với bài báo này, chúng tôi muốn phác Việt Nam được du khách quốc tế rất yêu hoạ bức tranh dịch vụ du lịch Homestay tại thích. Trên các diễn đàn, chuyên trang du Việt Nam, để từ đó phân tích những yếu tố 38
  2. HOÀNG THÚY HÀ góp phần tạo nên thành công trong kinh mạnh tại một số khu vực như Mai Châu doanh du lịch homestay. (Hoà Bình), Huế, Quảng Ninh, Tiền Giang, 2. Nội dung nghiên cứu Bến Tre, Vĩnh Long, Đà Lạt… Tuy nhiên, 2.1. Thực trạng kinh doanh Homestay không có một hình mẫu cụ thể áp dụng cho tại Việt nam tất cả homestay ở những địa điểm du lịch Homestay là một hình thức dịch vụ du khác nhau. Ở Mai Châu (Hoà Bình), khách lịch mà du khách sẽ sống ở trong căn nhà ở và sinh hoạt trong nhà sàn và đi thăm của người bản địa, có thể sẽ sống chung và làng bản. Ở Bến Tre, khách ở trong nhà sinh hoạt như thành viên trong một gia bình dân tham quan làng nghề, ruộng lúa, đình. Homestay giúp cho khách du lịch vườn dừa. Ở Hội An, dịch vụ homestay hiểu sâu về đất nước và con người địa phát triển theo hướng cao cấp hơn khi hầu phương, đồng thời nghỉ ngơi, thư giãn, giải hết các gia đình nâng cấp không gian, trí và trải nghiệm cảm giác làm người dân phòng ốc như một khu nghỉ dưỡng với tiện bản địa… nghi hiện đại, có cả hồ bơi... Tại Đà Lạt còn Ban đầu, Homestay ở Việt Nam không có hàng chục hộ dân đã cải tạo, bố trí thiết phải là ý tưởng xuất phát từ các công ty du kế lại ngôi nhà cũ đang sinh hoạt hoặc xây lịch mà từ nhu cầu của khách du lịch nước mới theo phong cách độc, lạ. Đặc biệt, một ngoài. Thay vì chọn những nhà nghỉ hoành số homestay trong các căn biệt thự cổ tái tráng hay khách sạn cao cấp, khách du lịch hiện đời sống của gia đình Đà Lạt những có xu hướng muốn ở ngay tại nhà của dân năm 1970 - 1980 luôn được khách du lịch địa phương, sinh hoạt cùng người dân địa thích thú lựa chọn... phương để tìm hiểu văn hóa, cuộc sống của Thời gian đầu ở Việt Nam, các công ty người bản địa. Chính xu hướng này đang du lịch còn chưa tập trung phát triển dịch khiến trào lưu kinh doanh homestay ngày vụ du lịch Homestay. Nó mới là nhu cầu càng nở rộ trên khắp cả nước. của những khách nước ngoài và người dân Dịch vụ du lịch Homestay tại Việt kinh doanh mang tính tự phát, lác đác, Nam có mối quan hệ gần gũi với du lịch không chuyên nghiệp. Mãi đến những năm văn hóa, du lịch đồng quê, du lịch khám sau 2005, loại hình dịch vụ du lịch này phá. Homestay được biết đến như một loại mới phát triển mạnh mẽ. Thấy được nhu hình dịch vụ du lịch trong du lịch sinh thái, cầu và tiềm năng của nó, nhiều công ty du với tên gọi được Việt hóa là dịch vụ du lịch lịch như Saigon Tourist, Fiditour, ngủ nhà dân. Hiện nay, cách sử dụng tên Vietravel.., đã xây dựng, phát triển và làm gọi Homestay cũng được sử dụng giống cho homestay trở thành những tour quan như cách gọi marketing. trọng trong chiến lược kinh doanh của Việt Nam có tiềm năng lớn trong việc mình. Các công ty đó đã thiết kế nhiều phát triển loại hình kinh doanh homestay, tour du lịch đồng quê hay những tour khi lượng du khách du lịch nước ngoài có khám phá thôn quê rất hấp dẫn đối với cả xu hướng thích ở homestay hơn khách sạn du khách nước ngoài và trong nước với liên tục gia tăng qua các năm. Đến nay, những chương trình như tát mương bắt cá, Homestay vẫn còn là một hình thức dịch vụ tour trồng rau, gặt lúa, bắt chuột..; các tour du lịch mới lạ với du khách trong nước, này thường kéo dài 1 ngày với những nhưng đối với du khách nước ngoài thì nó người nông dân là “những hướng dẫn viên đã quá quen thuộc. Homestay phát triển khá tại điểm”. 39
  3. CÁC YẾU TỐ TẠO NÊN SỰ THÀNH CÔNG CỦA DỊCH VỤ DU LỊCH HOMESTAY TẠI VIỆT NAM Trong những năm gần đây, homestay đã khách du lịch nước ngoài trước hết bởi đây có những bước phát triển, các thương hiệu là đất nước có nhiều tiềm năng và điều kiện homestay đã được du khách trong nước, về tài nguyên du lịch (tài nguyên thiên nước ngoài biết đến như nhà vườn ông Tám nhiên như khí hậu, địa hình..; tài nguyên Lộc (Vĩnh Long), Cái Sơn (Cần Thơ), Ba nhân văn như lịch sử, văn hoá, lễ hội...), sự Đức (Tiền Giang), Dốc mây (Đà lạt)... ổn định chính trị và các điều kiện an toàn Thực tế, homestay tại Việt nam cũng là cho du khách.., để phát triển các loại hình một dạng nhà nghỉ độc lập nhưng mang du lịch. Đặc biệt, Việt Nam là quốc gia có tính cá nhân (không nằm trong quần thể nhiều vùng miền và nhiều dân tộc cùng resort, khách sạn nào). Người đến thuê chung sống trên một đất nước; văn hóa homestay cũng không khác gì thuê phòng Việt Nam rất đa dạng (cả văn hóa vật thể khách sạn nhưng được không gian rộng cũng như phi vật thể đều có nét đặc sắc). hơn với đầy đủ đồ dùng hơn. Khác với Nền văn hóa Việt Nam đa dạng có sự đóng khách sạn, ở đây khách du lịch sẽ phải tự góp tích cực cho sự phát triển của ngành du phục vụ các nhu cầu của mình. Thị trường lịch nói riêng và đất nước nói chung. homestay tại Việt Nam phát triển khá đa Mấu chốt đem đến thành công trong dạng, phân cấp để hướng tới từng đối dịch vụ du lịch homestay, trước hết phải là tượng khách hàng. Từ các homestay giá rẻ nơi có đời sống văn hóa, thắng cảnh đặc dành cho thanh niên, sinh viên như kiểu chỉ sắc đủ sức thu hút du khách. Bởi vì, dịch cần thuê giường tầng, cho tới các khu vụ homestay muốn duy trì được cần phải homestay đầu tư quy mô trải rộng. Chi phí bảo tồn nét văn hóa của người dân bản địa. thuê khu homestay cao cấp khá đắt đỏ (tại Tại những ngôi nhà làm dịch vụ này, người Đà Lạt, 1 phòng nghỉ rộng rãi tiện nghi dân vẫn sống, vẫn sinh hoạt bình thường bình thường giá 1,0 triệu đồng/ ngày, vào nhưng họ được tập huấn để phục vụ du mùa du lịch có thể lên 2,0 triệu đến 2,5 khách. Sự quyến rũ đối với du khách chính triệu đồng/ ngày). là ở nét mộc mạc, chân quê nhưng rất Tuy nhiên nhìn chung, các dịch vụ duyên dáng của người dân trong sinh hoạt du lich homestay có sự phát triển chưa hàng ngày. Cung cấp dịch vụ homestay đồng bộ, quy mô còn nhỏ, lẻ, mang tính phải kèm theo những chương trình trải tự phát, thiếu chuyên nghiệp, đầu tư chưa nghiệm thắng cảnh, văn hóa địa phương bài bản, nguồn nhân lực còn thiếu và chất chứ không đơn thuần làm dịch vụ lưu trú. lượng thấp. Chẳng hạn, những hộ làm homestay ở Mai 2.2. Một số yếu tố cơ bản nhằm phát Hịch (tỉnh Hòa Bình) đã đưa ra các chương triển dịch vụ du lịch homestay trình đi bộ khám phá nét đẹp của bản làng, Ở phần này, chúng tôi làm rõ một số vượt suối bằng bè tre, tổ chức các chương yếu tố cơ bản nhằm phát triển dịch vụ du trình văn nghệ ngoài trời để du khách và lịch homestay đáp ứng nhu cầu trong người dân có cơ hội giao lưu... chương trình ngủ nhà dân, ăn uống cùng Du khách mong muốn có những ấn với cư dân bản địa và trải nghiệm những tượng đặc biệt, những kỉ niệm đẹp trong cảm giác làm người dân bản địa với mục chuyến du lịch, được đi nhiều biết nhiều, đích nghỉ ngơi, giải trí, thư giãn... nên trước hết nhà ở cần được trang trí đẹp, 2.2.1. Yếu tố văn hóa cư dân bản địa độc đáo để thu hút nhiều bạn trẻ đến ở và Việt Nam là một điểm đến hấp dẫn chụp hình đưa lên các trang mạng xã hội. 40
  4. HOÀNG THÚY HÀ Nhu cầu trải nghiệm có vị trí hàng đầu đối homestay, điều quan trọng là phải có biện với du khách, vì vậy bộ phận phục vụ du pháp vừa khai thác tài nguyên để phục vụ lịch cần có những hiểu biết về nhiều gói du lịch vừa bảo vệ được môi trường sinh trải nghiệm, đặc biệt là cần có sự phối hợp, thái và duy trì được bản sắc văn hóa vốn có hợp tác, liên kết đồng bộ mang tính chuyên của địa phương. Việc bảo tồn các giá trị nghiệp trong du lịch nhằm cung cấp thêm này ở địa phương rất quan trọng không chỉ những gói trải nghiệm khác cho du khách. cho hoạt động du lịch mà còn cho đời sống Hiện nay, rất nhiều hộ tư nhân kinh cư dân nói chung. doanh du lịch theo dạng tự phát, đơn lẻ, Để phát triển hơn nữa dịch vụ du lịch thiếu chuyên nghiệp, nên chưa đáp ứng homestay, các địa phương cần thực hiện được đầy đủ nhu cầu của khách hàng. Hoặc những giải pháp bảo vệ tài nguyên và môi các hộ dân tự liên kết với các công ty du trường: nâng cao nhận thức của các đối lịch hình thành nên sản phẩm du lịch theo tượng về các giá trị tài nguyên thiên nhiên, yêu cầu của doanh nghiệp và nhu cầu của các hệ sinh thái tự nhiên, các khu bảo tồn; khách tham quan nhưng chi phí người dân giáo dục kĩ năng bảo vệ như phòng cháy tự trang trải. Song khách du lịch chỉ đến chữa cháy, bảo vệ rừng, bảo vệ các động tham quan rất ít mua sản phẩm. Các làng thực vật quý hiếm hoang dã, khả năng xử nghề sau khi làm ra các sản phẩm phục vụ lý các tình huống khẩn cấp xảy ra..; xây du lịch gặp khó khăn trong việc tìm mối dựng hệ thống thùng rác và các bản nội tiêu thụ vì đây là các sản phẩm bán lẻ và quy bảo vệ môi trường cần có những kĩ phải bán với giá thấp, cho nên họ không thuật xử lí rác thải để bảo vệ môi trường còn mặn mà trong việc kết hợp với du lịch. và tôn trọng văn hóa bản địa; bảo vệ và Vì vậy, muốn phát triển nhiều gói trải đồng thời phát huy những giá trị văn hóa… nghiệm dịch vụ homestay, các công ty du 2.2.2. Cách thức làm du lịch của chủ hộ lịch cần có chiến lược lâu dài, phải tính kinh doanh homestay và các công ty lữ hành toán hợp lý về chi phí, phải quan tâm đến Khách du lịch mong muốn ở đâu cũng đối tác hợp tác, có giải pháp tiêu thụ và được nghỉ ngơi thoái mái, vui vẻ, ăn ngon, tính toán phần chi phí trả cho các sản phẩm đảm bảo tốt sức khỏe và thư giãn. Với loại phục vụ du lịch. Các công ty du lịch và địa hình dịch vụ homestay, du khách ăn chung phương cần hỗ trợ các hộ gia đình thiếu mâm, ngủ chung nhà với chủ nhà, nhưng các trang thiết bị cơ sở vật chất và tổ chức phải đảm bảo được sự riêng tư, sạch sẽ, các lớp tập huấn cho các hộ để họ có thể tiện ích và an toàn. Vì vậy, theo mô hình cung cấp các dịch vụ khác như làng nghề này, du khách không “ăn cùng, ở cùng” thủ công mĩ nghệ, cung cấp nguồn thực trong nhà dân theo kiểu nhà dân có thứ gì phẩm.., đồng thời phối hợp với đoàn thể thì khách sử dụng cái đó, mà họ cần được ban nghành tuyên truyền các hộ gia đình sử dụng những tiện ích tốt hơn. Tuy cũng kinh doanh dịch vụ du lịch tham gia thực là ngủ trên sàn nhà nhưng chỗ ngủ của hiện kí cam kết bảo đảm an toàn trật tự, khách được che rèm riêng tư; chăn, gối thực hiện nếp sống văn minh, văn hóa. sạch sẽ hơn; mỗi chỗ ngủ có ổ cắm điện, Du lịch có sự phát triển dựa vào tài có bàn tiếp khách; khu vệ sinh tách biệt, sử nguyên là chính, trong đó bao gồm cả tài dụng vật liệu tự nhiên..; ăn uống phải đảm nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du bảo an toàn hợp vệ sinh và giá cả hợp lí. lịch nhân văn. Để phát triển du lịch Thông thường, trong bữa điểm tâm sáng, 41
  5. CÁC YẾU TỐ TẠO NÊN SỰ THÀNH CÔNG CỦA DỊCH VỤ DU LỊCH HOMESTAY TẠI VIỆT NAM khách tự chọn món trong một số món ăn phát triển loại hình dịch vụ này, các công địa phương với giá hiện nay khoảng ty và chính quyền các địa phương cần kiện 50.000 đồng; bữa trưa và bữa tối, nếu toàn các ban quản lý, cơ chế quản lý và hệ muốn, khách có thể đăng ký thực đơn ở thống quy định về quản lý, thực hiện mức giá khoảng 150.000 đồng gồm 10 nghiêm túc chế độ báo cáo thường xuyên. món, trong đó 3 món khai vị, 3 món có Bên cạnh đó, cần thực hiện công tác thẩm protein, 4 món rau, xào, luộc.., chưa kể tra đối với các trang thiết bị, cơ sở vật chất món tráng miệng và cơm trắng... kĩ thuật của các hộ gia đình và dịch vụ cho Một trong những tiêu chí để kinh khách hàng đã tốt chưa để mang lại một doanh du lịch là địa điểm du lịch phải an chất lượng dịch vụ tốt nhất. ninh, an toàn. Khi ở trong nhà dân, cảm 2.2.3. Cơ sở hạ tầng, giao thông và vai trò giác an tâm, tư trang tiền bạc không lo mất của cộng đồng trong phát triển bền vững mát là mong muốn của mọi người khi đi du Để xây dựng được một điểm đến dễ lịch. Hiện nay rất nhiều hộ kinh doanh du dàng kết nối, gần gũi thân thiện và phát lịch, nhưng không dám thuê nhân viên phục triển du lịch bền vững, các địa phương có vụ vì lo ngại hiện tượng mất mát tư trang nguồn tài nguyên du lịch cần phải có đề án của du khách, làm giảm uy tín kinh doanh cụ thể, nhanh chóng triển khai theo hướng của mình. Xây dựng niềm tin là một trong đầu tư, liên kết và phát triển đồng bộ nhằm những yếu tố quan trọng số một trong kinh phát triển dịch vụ du lịch cộng đồng với doanh, đạo đức nghề du lịch trước hết phải mục tiêu tạo sinh kế cho cộng đồng, giúp trung thực, thật thà không được gian tham cộng đồng hưởng lợi từ chính nguồn tài đồ đạc của người khác. nguyên du lịch của mình. Việc đào tạo và nâng cao nhận thức Chính quyền cần có chính sách hỗ trợ được xem là yếu tố then chốt để cải thiện đảm bảo điều kiện phát triển cơ sở hạ tầng, chất lượng dịch vụ, nâng cao hiệu quả quản giao thông tại các điểm homestay, phát huy lí và hoạt động kinh doanh của loại hình du vai trò của cộng đồng trong phát triển bền lịch cộng đồng này. Đối với từng đối tượng vững, đồng thời tập trung mạnh công tác cần phải xây dựng những chương trình đào xã hội hóa hoạt động xúc tiến, quảng bá tạo phù hợp thông qua việc điều tra, đánh thương hiệu bằng nhiều biện pháp, hình giá nhu cầu đào tạo tại địa phương. thức để tạo nên một điểm đến dễ dàng kết Bên cạnh đó, một vấn đề rất quan nối và gần gũi thân thiện. trọng là các chủ hộ kinh doanh Homestay Thời nay, khách du lịch thường tìm và các công ty Lữ hành cần phải xây dựng đến homestay chủ yếu qua công nghệ sản phẩm du lịch đáp ứng nhu cầu của một thông tin, tìm hiểu và đặt hàng du lịch qua số thị trường nhất định, cũng như nhu cầu mạng. Vì vậy, điều rất cần được chú trọng của du khách và các đơn vị điều hành tour. đối với nhân lực homestay nói riêng cùng Yếu tố về cung cầu cần được cân nhắc đầy các loại hình dịch vụ du lịch nói chung là đủ, tránh việc đầu tư dư thừa hay quá thiếu phải giỏi công nghệ thông tin, ngoại ngữ và hụt sản phẩm dịch vụ Homestay ở từng có kiến thức văn hóa. Nhân lực homestay địa phương. cần ngoại ngữ và công nghệ thông tin, Yếu tố quản lý có vai trò hết sức quan trước hết để quảng bá, giới thiệu về dịch trọng chất lượng, hiệu quả và sự phát triển vụ, sau nữa để giao tiếp với khách hàng khi của dịch vụ du lịch homestay. Vì vậy, để thực hiện dịch vụ. 42
  6. HOÀNG THÚY HÀ Giỏi ngoại ngữ không có ý nghĩa là kinh doanh Homestay và các công ty Lữ giỏi văn hóa... Người cung cấp dịch vụ hành, cơ sở hạ tầng, giao thông và vai trò homestay không chỉ giỏi ngoại ngữ, mà cần của cộng đồng trong phát triển bền vững. có kiến thức thức văn hóa để có ứng xử Kinh doanh du lịch homestay, ngoài hợp lý trong giao tiếp phi ngôn ngữ. Khách việc nguồn nhân lực cần được đào tạo bài du lịch sẽ cảm thấy gắn bó, yêu mến lưu bản về nghiệp vụ, về công nghệ thông tin luyến chủ nhà, nếu bên cạnh việc tạo được và ngoại ngữ, còn phải chú trọng đạo đức dựng thương hiệu lòng tin là sự quan tâm, nghề nghiệp như trung thực, quan tâm ân chăm sóc khách hàng chu đáo, tận tình “vui cần, nhiệt tình trong phục vụ... Các công ty lòng khách đến, vừa lòng khách đi”. Nhân du lịch cần phải có kế hoạch, biện pháp cụ viên phục vụ phải luôn sẵn sàng hỗ trợ khi thể nhằm phát huy điểm mạnh về tài khách du lịch cần như xách vác giùm hành nguyên du lịch phục vụ homestay của các lý, sửa chữa giùm dày dép bị hở keo, áo hộ cá thể, của làng nghề. Chính quyền các quần bị mất cúc, hỏng xéc và giải đáp địa phương nơi tổ chức homestay cần phải những câu hỏi, những tìm hiểu của du có tính kết nối, phát triển đồng bộ, có chính khách. Khách du lịch cũng sẽ rất cảm động sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực du lịch khi có một party nhỏ chúc mừng sinh nhật, và xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng với hay một sự kiện trọng đại khác như ngày mục tiêu tạo sinh kế cho cộng đồng, giúp quốc tế phụ nữ, hay ngày quốc khánh của cộng đồng hưởng lợi từ chính nguồn tài quốc gia họ... nguyên du lịch của họ. 3. Kết luận Tóm lại, tại Việt Nam, du lịch TÀI LIỆU THAM KHẢO homestay là loại hình dịch vụ tuy còn mới 1. Nguyễn Đình Hòe, Vũ Văn Hiếu (2002), Du mẻ nhưng đang có sức hấp dẫn và sức thu lịch bền vững, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội. hút lớn đối với khách nước ngoài. Tuy nhiên, để phát triển loại hình du 2. Lê Bá Huy (2009), Du lịch sinh thái, Nxb Khoa học & Kỹ thuật. lịch này cần có nhiều gói trải nghiệm hấp dẫn thú vị, nơi ăn chốn ở phải an toàn, thoải 3. Phạm Trung Lương (Chủ biên) (2000), mái, tiện lợi, điểm đến dễ dàng kết nối và Tài nguyên và môi trường du lịch Việt Nam, gần gũi thân thiện… Điều đó đòi hỏi phải Nxb Giáo dục. bảo tồn được văn hóa cư dân bản địa, cách 4. https://thanhnien.vn/kinh-doanh/bung-phat- thức làm du lịch chuyên nghiệp của chủ hộ homestay-263969.html. Ngày nhận bài: 22/10/2017 Biên tập xong: 15/7/2018 Duyệt đăng: 20/7/2018 43
nguon tai.lieu . vn