Xem mẫu
- Các biện pháp nhằm
nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn lưu động tại
Công ty xuất nhập
khẩu máy Hà Nội
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi nãi ®Çu
Trong nh÷ng n¨m qua, thùc hiÖn ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸
nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN,
nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã sù biÕn ®æi s©u s¾c vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Níc ta
®ang b¾t ®Çu tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ th× nhu cÇu vÒ vèn cµng
trë nªn cÊp b¸ch h¬n. Nhng khi ®· cã vèn råi th× viÖc sö dông vèn nh thÕ
nµo cho cã hiÖu qu¶ còng lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng. ViÖc sö dông vèn tiÕt kiÖm
vµ cã hiÖu qu¶ ®îc coi lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
Ngµy nay mét doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng ®ßi hái
doanh nghiÖp ®ã ph¶i biÕt sö dông vèn triÖt ®Ó vµ kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu
qu¶ sö dông vèn kinh doanh mµ ®Æc biÖt lµ vèn lu ®éng. Vèn lu ®éng lµ bé
phËn rÊt quan träng trong vèn s¶n xuÊt kinh doanh vµ nã thêng chiÕm tû
träng rÊt lín ë nh÷ng doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Cã thÓ nãi trong doanh
nghiÖp th¬ng m¹i vèn lu ®éng lµ bé phËn sinh lêi nhiÒu nhÊt. ChØ khi nµo
doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖuqu¶ th× doanh nghiÖp ®ã míi cã vèn ®Ó t¸i ®Çu
t gi¶n ®¬n vµ t¸i ®Çu t më réng nh»m ®em l¹i lîi nhuËn ngµy cµng cao cho
doanh nghiÖp trong hµnh lang ph¸p lý vÒ tµi chÝnh vµ tÝn dông mµ nhµ níc ®·
quy ®Þnh.
ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ
vèn lu ®éng nãi riªng cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, lµ sù sèng cßn cña c¸c
doanh nghiÖp khi t×m chç ®øng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Do ®ã viÖc n©ng
cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®ang lµ vÊn ®Ò bøc thiÕt ®Æt ra ®èi víi tÊt c¶ c¸c
doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ.
Trong thùc tÕ hiÖn nay ë ViÖt Nam hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ mét vÊn ®Ò
®ang ®îc quan t©m. Nh×n chung hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån tµi chÝnh cña
c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cßn ®ang
ë møc thÊp so víi c¸c doanh nghiÖp trªn thÕ giíi. NÕu chóng ta kh«ng cã gi¶i
ph¸p kÞp thêi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån tµi chÝnh th× c¸c doanh
nghiÖp sÏ khã ®øng v÷ng ®îc trong m«i trêng c¹nh tranh quèc tÕ vµ sÏ dÉn
®Õn nguy c¬ tôt hËu.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy, qua thêi gian thùc tËp t¹i
C«ng ty xuÊt nhËp khÈu m¸y Hµ Néi ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña gi¸o viªn
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
híng dÉn cïng tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty, t«i xin m¹nh d¹n
®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn th«ng qua ®ã nghiªn cøu: “C¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu m¸y Hµ Néi”.
§Ò tµi nghiªn cøu gåm 3 phÇn:
Ch¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ vèn lu ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i C«ng ty xuÊt
nhËp khÈu m¸y Hµ Néi.
Ch¬ng III: C¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu m¸y Hµ Néi.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng I
C¬ së lý luËn vÒ vèn lu ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng trong
doanh nghiÖp th¬ng m¹i
I. Vèn lu ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i
1. Kh¸i niÖm vÒ vèn lu ®éng
Vèn lu ®éng lµ mét bé phËn cña vèn s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n lu ®éng vµ vèn lu th«ng ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
vµ t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc tiÕn hµnh b×nh thêng.
Tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp lµ nh÷ng tµi s¶n tiÒn tÖ hoÆc cã thÓ
chuyÓn thµnh tiÒn tÖ trong chu kú kinh doanh. Nã bao gåm:
- Vèn b»ng tiÒn, bao gåm:
+ TiÒn mÆt t¹i quü (gåm c¶ ng©n phiÕu)
+ TiÒn göi ng©n hµng
+ TiÒn ®ang chuyÓn
- Hµng tån kho: C¸c lo¹i tµi s¶n hµng tån kho ®îc ph©n lo¹i theo vËt t
cña quy tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i bao gåm:
+ Hµng tån kho
+ Hµng ®ang ®i trªn ®êng
+ Hµng göi b¸n
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tµi s¶n hµng tån kho cßn bao gåm c¶ phÇn
dù phßng gi¶m gi¸ hµng ho¸ tån kho.
- øng tríc vµ tr¶ tríc: Lµ nh÷ng kho¶n øng vµ thanh to¸n tríc cho c¸c
nhµ cung øng theo hîp ®ång kinh doanh, c¸c kho¶n t¹m øng kh¸c.
- C¸c kho¶n ph¶i thu: Bao gåm:
+ Ph¶i thu tõ kh¸ch hµng: Thanh to¸n víi ngêi mua, trong kinh doanh
hiÖn ®¹i nî ph¶i thu tõ kh¸ch hµng lµ nh÷ng kho¶n nî cã nguån gèc tõ viÖc
b¸n hµng hoÆc cung øng dÞch vô vµ c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c nh h¹ gi¸ chiÕt
khÊu, gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ph¶i thu.
+ Ph¶i thu néi bé: C¸c kho¶n t¹m øng cho c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn
trong doanh nghiÖp.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- §Çu t tµi chÝnh ng¾n h¹n: Gåm c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu th¬ng phiÕu
ng¾n h¹n mµ doanh nghiÖp ®· mua nh»m môc ®Ých sinh lêi tõ viÖc thu lîi tøc,
cæ tøc vµ gi¸ trÞ chøng kho¸n ng¾n h¹n. Nh÷ng tµi s¶n nµy còng xem nh tiÒn
cã thÓ sö dông ngay ®îc v× qua thÞ trêng chøng kho¸n cÊp II ta cã thÓ
chuyÓn nhîng ®Ó thu tiÒn vµ bÊt cø lóc nµo.
- Chi sù nghiÖp: lµ nh÷ng kho¶n chi mét lÇn nhng ®îc ph©n bæ cho
nhiÒu thêi kú kh¸c nhau.
§Æc ®iÓm næi bËt nhÊt cña vèn lu ®éng lµ tham gia trùc tiÕp vµ hoµn
toµn kh«ng ngõng, lu«n lu«n thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn. Qu¸ tr×nh thay ®æi
h×nh th¸i biÓu hiÖn cña vèn lu ®éng g¾n liÒn víi mua b¸n hµng ho¸ vµ s¶n
phÈm dÞch vô cña doanh nghiÖp vµ do ®ã t¹o nªn qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn
trong kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ho¹t ®éng trong lÜnh vùc lu
th«ng hµng ho¸, sù vËn ®äng cña vèn tr¶i qua hai giai ®o¹n:
+ Giai ®o¹n 1: Doanh nghiÖp ph¶i øng ra mét sè lîng tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó
mua vËt t hµng ho¸ tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau vÒ dù tr÷. VL§ ®îc chuyÓn tõ
h×nh th¸i tiÒn tÖ sang h×nh th¸i hµng ho¸.
+ Giai ®o¹n 2: Doanh nghiÖp dïng hµng ho¸ dù tr÷ b¸n cho kh¸ch hµng
®Ó thu tiÒn vÒ vèn tõ h×nh th¸i hµng ho¸ ®îc chuyÓn sang h×nh th¸i tiÒn tÖ.
Trong cïng mét thêi ®iÓm vèn lu ®éng tån t¹i díi c¶ hai h×nh th¸i.
Còng do vèn lu ®éng lu«n vËn ®éng nªn kÕt cÊu cña vèn lu ®éng lu«n biÕn
®æi vµ ph¶n ¸nh sù vËn ®éng kh«ng ngõng cña ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
2. Ph©n lo¹i vèn lu ®éng
§Ó ph©n lo¹i vèn lu ®éng ta cã thÓ dùa vµo mét sè chØ tiªu sau:
a) Dùa vµo sù vËn ®éng cña vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh:
VL§ ®îc chia lµm 3 phÇn: Vèn lu ®éng trong kh©u dù tr÷, VL§ trong kh©u
lu th«ng, VL§ trong kh©u s¶n xuÊt.
- VL§ trong kh©u dù tr÷: §èi víi c¸c doanh nghiÖp dÞch vô VL§ trong
kh©u dù tr÷ bao gåm: Vèn dù tr÷ vËt liÖu, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ nh»m
®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc tiÕn hµnh
thêng xuyªn, liªn tôc.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- VL§ trong kh©u s¶n xuÊt: Trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i vµ doanh
nghiÖp dÞch vô kh«ng mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt th× kh«ng cã vèn lu ®éng vËn
®éng ë kh©u nµy. §èi víi c¸c doanh nghiÖp dÞch vô mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt
VL§ nµy bao gåm:
+ Vèn vÒ s¶n phÈm dë dang ®ang chÕ t¹o: lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dµng
dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, x©y dùng hoÆc ®ang n»m trªn c¸c ®Þa ®iÓm lµm
viÖc ®îi chÕ biÕn tiÕp, chi phÝ trång trät dë dang...
+ Vèn b¸n thµnh phÈm tù chÕ: còng lµ gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm dë dang
nhng kh¸c s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o ë chç ®· hoµn thµnh giai ®o¹n chÕ biÕn
nhÊt ®Þnh.
+ Vèn vµ phÝ tæn ®îi ph©n bæ (chi phÝ tr¶ tríc) lµ nh÷ng phÝ tæn chi ra
trong kú, nhng cã t¸c dông cho nhiÒu kú s¶n xuÊt v× thÕ cha tÝnh hÕt vµo gi¸
thµnh mµ sÏ tÝnh vµo gi¸ thµnh c¸c kú sau:
- VL§ trong kh©u lu th«ng bao gåm:
+ Vèn thµnh phÈm biÓu hiÖn b»ng tiÒn sè s¶n phÈm ®· nhËp kho vµ
chuÈn bÞ c¸c c«ng t¸c tiªu thô.
+ Vèn b»ng tiÒn bao gåm tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn ®ang chuyÓn vµ tiÒn göi
ng©n hµng.
+ Vèn thanh to¸n lµ nh÷ng kho¶n ph¶i thu t¹m øng ph¸t sinh trong qu¸
tr×nh mua b¸n vËt t hµng ho¸ hoÆc thanh to¸n néi bé. Theo c¸ch ph©n lo¹i
nµy cã thÓ thÊy vèn n»m trong qu¸ tr×nh dù tr÷ nguyªn vËt liÖu vµ vèn n»m
trong kh©u lu th«ng kh«ng tham gia trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt. Ph¶i chó ý t¨ng
khèi lîng s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o víi møc hîp lý v× sè vèn nµy tham gia trùc
tiÕp vµo viÖc t¹o nªn gi¸ trÞ míi.
b) Ph©n lo¹i theo h×nh th¸i biÓu hiÖn: VL§ ®îc chia lµm 2 lo¹i
- VËt t hµng ho¸: lµ c¸c kho¶n vèn lu ®éng cã h×nh th¸i biÓu hiÖn b»ng
hiÖn vËt cô thÓ nh nguyªn nhiªn liÖu, s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm,
thµnh phÈm...
- Vèn b»ng tiÒn.
c) Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh vµ quyÒn së h÷u:
- Vèn chñ së h÷u: gåm 3 phÇn:
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
+ Vèn ®ãng gãp cña c¸c chñ ®Çu t ®Ó më réng hoÆc thµnh lËp doanh
nghiÖp. Chñ së h÷u doanh nghiÖp cã thÓ lµ nhµ níc, c¸ nh©n hoÆc c¸c tæ chøc
tham gia liªn doanh, c¸c cæ ®«ng mua hoÆc n¾m gi÷ cæ phiÕu. BÊt kú mét
doanh nghiÖp nµo khi míi thµnh lËp ph¶i cã ®ñ vèn ph¸p ®Þnh. Trong mçi lÜnh
vùc ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c nhau th× VL§ cña doanh nghiÖp lµ kh¸c nhau.
Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn cã sè vèn ®iÒu lÖ, ®©y lµ sè vèn thùc cã cña doanh
nghiÖp vµ sè vèn nµy ph¶i lín h¬n hoÆc b»ng sè vèn ph¸p ®Þnh.
+ Vèn ®îc bæ sung tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp: Sau mçi kú s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp sÏ x¸c ®Þnh ®îc kÕt
qu¶ kinh doanh cña kú ®ã. Mét phÇn lîi nhuËn sau thuÕ ®îc chia cho c¸c ®èi
tîng liªn quan. Mét phÇn kh¸c ®îc bæ sung vµo vèn kinh doanh mµ chñ yÕu
lµ vèn lu ®éng vµ ®©y lµ mét bé phËn cña vèn chñ së h÷u.
+ C¸c kho¶n chªnhlÖch do ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n, chªnh lÖch tØ gi¸ cha xö
lý vµ c¸c quü ®îc h×nh thµnh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh quü
phóc lîi quü ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.
Nh÷ng doanh nghiÖp nhµ níc vèn ho¹t ®éng lµ do nhµ níc cÊp ngay tõ
khi míi thµnh lËp trªn c¬ së b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn.
- Vèn vay: Víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ nh hiÖn nay, quy m« kinh doanh ngµy
nay cã xu híng më réng, nhu cÇu sö dông vèn ngµy cµng ph¸t triÓn.
Do vËy nguån vèn chñ së h÷u chØ ®¸p øng phÇn nµo nhu cÇu vèn kinh
doanh. §Ó cã ®ñ vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh c¸c doanh nghiÖp
ph¶i chñ ®éng t¹o ra cho m×nh nguån vèn ®Ó kinh doanh. Mét biÖn ph¸p h÷u
hiÖu nhÊt lµ ®i vay vèn. H×nh thøc ®i vay cña doanh nghiÖp lµ: Vay ng©n hµng,
vay c¸c tæ chøc kinh tÕ hoÆc cña c¸c c¸ nh©n hay vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông
nh»m t¹o ra mét lîng vèn cao h¬n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn khi thùc hiÖn
hîp ®ång phï hîp víi lîi Ých kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ kh«ng tr¸i víi
ph¸p luËt.
Víi mçi h×nh thøc vay vèn l¹i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn x©y dùng rµng buéc
kh¸c nhau. NÕu doanh nghiÖp vay cña tæ chøc tÝn dông ng©n hµng th× ®iÒu
kiÖn ®Ó xÐt vèn vay lµ doanh nghiÖp ph¶i lµm ¨n cã l·i, cã tµi s¶n thÕ chÊp mµ
sè tµi s¶n nµy cha ®em ra thÕ chÊp. Sau 1 chu kú hoÆc mét kho¶ng thêi gian
nhÊt ®Þnh doanh nghiÖp ph¶i hoµn tr¶ tiÒn vay vèn.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ngoµi viÖc vay vèn cña tæ chøc tÝn dông, cña ng©n hµng, c¸ nh©n qua
viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, cßn xuÊt hiÖn viÖc vay vèn lÉn nhau mµ thùc chÊt lµ
chiÕm dông vèn lÉn nhau. Nh vËy viÖc vay vèn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi,
n¾m b¾t ®îc c¬ héi kinh doanh vµ ph¸t triÓn lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
- Vèn liªn doanh: Ngoµi vèn tù cã, vèn vay doanh nghiÖp cã thÓ huy
®éng thªm b»ng h×nh thøc gãp vèn liªn doanh, víi h×nh thøc nhËn gãp vèn
liªn doanh tøc lµ doanh nghiÖp cïng hîp t¸c víi nhau trong vÊn ®Ò kinh doanh
nh»m môc ®Ých hai bªn cïng cã lîi.
- Vèn kh¸c: Trªn thùc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh cã nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶
ph¶i nép: nh nî ph¶i tr¶ ngêi b¸n, ph¶i tr¶ néi bé, thuÕ vµ c¸c kho¶n nép
ng©n s¸ch nhng cha ®Õn kú ph¶i tr¶, nh÷ng kho¶n ngêi mua ph¶i tr¶ tiÒn
tríc, tiÒn l¬ng, tiÒn b¶o hiÓm, y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn...
Nh÷ng kho¶n nµy ®îc coi nh lµ vèn tù cã cña doanh nghiÖp mÆc dï
doanh nghiÖp kh«ng cã quyÒn së h÷u, nh÷ng vÉn ®îc quyÒn sö dông t¹m
thêi vµo ho¹t ®éng kinh doanh mµ kh«ng ph¶i tr¶ bÊt kú mét kho¶n ký göi
nµo.
Víi c¸c ph©n lo¹i vèn nh trªn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý
vèn mµ doanh nghiÖp n¾m gi÷ ®ång thêi cho thÊy quy m« cña tõng lo¹i vèn
®Ó tõ ®ã cã kÕ ho¹ch khai th¸c mét c¸ch chñ ®éng, tÝch cùc gãp phÇn n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông VL§ cña doanh nghiÖp.
d) KÕt cÊu vèn lu ®éng
KÕt cÊu VL§ thùc chÊt lµ tØ träng tõng kho¶n vèn trong tæng nguån VL§
cña doanh nghiÖp. Th«ng qua kÕt cÊu cña VL§ cho thÊy sù ph©n bæ cña vèn
trong tõng giai ®o¹n lu©n chuyÓn hoÆc trong tõng nguån vèn, tõ ®ã doanh
nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng híng vµ träng ®iÓm qu¶n lý vèn nh»m ®¸p øng
kÞp thêi ®èi víi tõng thêi kú kinh doanh. KÕt cÊu cña VL§ chÞu ¶nh hëng
cña nhiÒu nh©n tè nh: ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh, tr×nh ®é tæ chøc. V×
vËy trong doanh nghiÖp kh¸c nhau th× kÕt cÊu vèn lu ®éng còng kh¸c nhau,
nã phô thuéc vµo c¸c nhãm nh©n tè sau:
- Nhãm nh©n tè vÒ mua s¾m vËt t vµ tiªu thô s¶n phÈm: C¸c doanh
nghiÖp hµng n¨m ph¶i sö dông nhiÒu lo¹i vËt t kh¸c nhau. NÕu kho¶ng c¸ch
gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c ®¬n vÞ b¸n hµng xa hoÆc gÇn, kú h¹n b¸n hµng,
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
chñng lo¹i, sè lîng vµ gi¸ c¶ phï hîp víi yªu cÇu th× cã sù thay ®æi ®Õn tû
träng VL§ bá vµo kh©u dù tr÷.
§iÒu kiÖn tiªu thô s¶n phÈm còng ¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn kÕt cÊu VL§.
Khèi lîng tiªu thô s¶n phÈm mçi lÇn nhiÒu hay Ýt, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c
doanh nghiÖp víi c¸c ®¬n vÞ mua hµng dµi hay ng¾n ®Òu trùc tiÕp ¶nh hëng
tíi tû träng thµnh phÈm vµ hµng ho¸ xuÊt ra nhê ng©n hµng thu hé.
- Nhãm nh©n tè vÒ mÆt thanh to¸n: NÕu sö dông ph¬ng thøc thanh to¸n
hîp lý, gi¶i quyÕt thanh to¸n kÞp thêi th× tØ träng vèn trong kh©u lu th«ng sÏ
thay ®æi. §Æc biÖt trong x©y l¾p viÖc sö dông c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh¸c
nhau tæ chøc thñ tôc thanh to¸n, t×nh h×nh chÊp hµnh kû luËt thanh to¸n cã ¶nh
hëng nhiÒu ®Õn tû träng vèn bá vµo kh©u s¶n xuÊt vµ kh©u lu th«ng.
Ngoµi c¸c nh©n tè nªu trªn, kÕt cÊu VL§ cßn lÖ thuéc vµo tÝnh chÊt thêi
vô s¶n xuÊt, tr×nh ®é tæ chøc vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. T×m hiÓu thµnh phÇn
còng nh nghiªn cøu kÕt cÊu néi dung vèn lu ®éng lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi
viÖc sö dông chÝnh x¸c vµ cã hiÖu qu¶ sè vèn ®ã trong mçi doanh nghiÖp.
3. Vai trß cña vèn lu ®éng
Vèn lu ®éng ®îc coi lµ nguån lùc quan träng nhÊt trong doanh nghiÖp.
Vèn lµ tiÒn ®Ò vËt chÊt kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp. Tríc hÕt vèn lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn
thñ tôc ph¸p lý thµnh lËp. TiÕp theo khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã
vèn ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ VL§ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh.
Víi sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ ngµy cµng khèc liÖt th× vèn lµ yÕu tè
quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. NÕu thõa nhËn
vèn doanh nghiÖp kh«ng thÓ chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh, còng nh
kh«ng thÓ më réng quy m« vµ khi ®ã doanh nghiÖp sÏ bÞ c¹nh tranh bëi c¸c
®èi thñ kh¸c m¹nh h¬n, nh vËy quy m« kinh doanh sÏ bÞ thu hÑp thËm chÝ
dÉn tíi ph¸ s¶n.
VL§ cßn lµ c«ng cô ph¶n ¸nh vµ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña hµng
ho¸, còng nh ph¶n ¸nh vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh mua s¾m, dù tr÷ b¸n hµng cña
doanh nghiÖp. MÆt kh¸c vèn lu ®éng lu©n chuyÓn nhanh hay chËm cßn ph¶n
¸nh thêi gian lu thong cã hîp lý hay kh«ng. Do ®ã th«ng qua t×nh h×nh lu©n
chuyÓn VL§ cña doanh nghiÖp, c¸c nhµ hµng qu¶n doanh nghiÖp cã thÓ ®¸nh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
gi¸ kÞp thêi ®èi víi c¸c mÆt hµng mua s¾m dù tr÷ s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña
doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ sö dông vèn ¶nh hëng tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh trong kú, do vËy viÖc qu¶n lý vèn cã ý nghÜa quan träng. Sö dông
vèn hîp lý sÏ cho phÐp khai th¸c tèi ®a n¨ng lùc ho¹t ®éng cña TSL§ gãp
phÇn h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
Tãm l¹i VL§ cã vai trß rÊt quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i, viÖc t×m hiÓu vµ nghiªn cøu vÊn ®Ò sö
dông vèn lu ®éng lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt nh»m ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p tèi u
phôc vô cho chiÕn lîc kinh doanh trong doanh nghiÖp.
II. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng trong ho¹t ®éng
kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i
1. HiÖu qu¶ kinh doanh
HiÖu qu¶ kinh doanh ®îc hiÓu lµ chØ tiªu chÊt lîng ph¶n ¸nh mèi
t¬ng quan so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®îc theo môc tiªu ®· x¸c ®Þnh víi chi
phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh nÕu chi phÝ bá
ra Ýt nhng kÕt qu¶ thu ®îc l¹i cao th× cã nghÜa hiÖu qu¶ kinh doanh tèt vµ
ngîc l¹i.
§Ó ho¹t ®éng, doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i cã c¸c môc tiªu hµnh ®éng
cña m×nh trong tõng thêi kú, ®ã cã thÓ lµ c¸c môc tiªu x· héi còng cã thÓ lµ
c¸c môc tiªu kinh tÕ cña chñ doanh nghiÖp vµ doanh nghiÖp lu«n t×m c¸ch ®Ó
®¹t c¸c môc tiªu ®ã víi chi phÝ thÊp nhÊt ®ã lµ hiÖu qu¶.
HiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc thÓ hiÖn trªn hai khÝa c¹nh
sau:
HiÖu qu¶ x· héi: ThÓ hiÖn sù ®ãng gãp cña doanh nghiÖp trong viÖc thùc
hiÖn nh÷ng môc tiªu kinh tÕ x· héi nh t¨ng cêng c¸c kho¶n phóc lîi t¹o
c«ng ¨n viÖc lµm cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.
HiÖu qu¶ kinh doanh lµ hiÖu qu¶ chØ xÐt trªn ph¬ng diÖn kinh tÕ cña
ho¹t ®éng kinh doanh. Nã m« t¶ mèi t¬ng quan gi÷a lîi Ých kinh tÕ mµ doanh
nghiÖp ®¹t ®îc víi chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®îc lîi Ých ®ã. HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ
mèi quan t©m hµng ®Çu cña doanh nghiÖp vµ chñ doanh nghiÖp.
HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chØ tiªu chÊt lîng quan träng ph¶n ¸nh mèi quan hÖ
®¹t ®îc gi÷a kÕt qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ vµ chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã:
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
HiÖu qu¶ = Error!
KÕt qu¶ cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng
thêng lµ ®¹t ®îc doanh thu hoÆc lîi nhuËn trong kú. Chi phÝ cho ho¹t ®éng
kinh doanh lµ sè lîng vèn ®Çu t ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã.
2. HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i
Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp lµ ph¶i thêng xuyªn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn
lu ®éng. HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng ph¶n ¸nh t×nh h×nh sö dông VL§
trong doanh nghiÖp, ®îc thÓ hiÖn b»ng mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ ho¹t ®éng
kinh doanh víi sè vèn lu ®éng ®Çu t cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
trong kú.
HiÖu qu¶ sö dông VL§ = Error!
Nh ta ®· biÕt VL§ tiÕp diÔn kh«ng ngõng, lÆp ®i lÆp l¹i cã tÝnh chÊt chu
kú gäi lµ chu chuyÓn VL§, thêi gian cña mét kú lu©n chuÈn biÓu thÞ tèc ®é
chu chuÈn VL§ hay cßn gäi lµ hiÖu suÊt lu©n chuyÓn VL§.
HiÖu suÊt lu©n chuyÓn VL§ biÓu hiÖn tr×nh ®é nghÖ thuËt sö dông VL§
trong doanh nghiÖp. Nã thêng biÓu thÞ qua 2 chØ tiªu. Sè lín lu©n chuyÓn
VL§ trong kú vµ sè ngµy ®Ó hoµn thµnh mét lÇn lu©n chuyÓn cßn gäi lµ kú
lu©n chuyÓn b×nh qu©n).
Sö dông hiÖu qu¶ VL§ mang tÝnh cÊp thiÕt ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp. VL§ lµ mét bé phËn quan träng cña tæng nguån vèn, lµ
yÕu tè kh«ng thÓ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt lµ trong doanh nghiÖp
th¬ng m¹i. ViÖc sö dông VL§ kh«ng tèt cã thÓ kh«ng thÓ kh«ng b¶o tån
®îc vèn, quy m« bÞ thu hÑp, ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ nhu vËy
¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ kinh doanh. VL§ vËn ®éng kh«ng ngõng trong c¸c
giai ®o¹n cïng víi h×nh th¸i biÓu hiÖn phøc t¹p, ®iÒu nµy ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp trong qu¸ tr×nh kinh doanh ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö
dông VL§ thÝch hîp.
3. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông VL§
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× VL§ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lu«n lµ
mét vÊn ®Ò bøc xóc ®Æt ra. Cã thÓ coi VL§ nh lµ nhùa sèng tuÇn hoµn trong
doanh nghiÖp. V× v¹y doanh nghiÖp muèn ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn ®îc th×
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
VL§ kh«ng thÓ thiÕu vµ ph¶i liªn tôc tuÇn hoµn, liªn tôc lu th«ng. Mét
doanh nghiÖp thiÕu vèn th× kh«ng thÓ ho¹t ®éng ®îc, nhng nÕu cã vèn mµ
sö dông kÐm hiÖu qu¶, ®Ó mÊt dÇn ®ång vèn th× doanh nghiÖp sÏ ®i vµo bÕ t¾c.
§iÒu ®ã nãi lªn r»ng VL§ cã ý kiÕn sèng cßn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ nã
cã vai trß tuyÖt ®èi tíi sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp.
Ngµy nay c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th×
yªu cÇu vÒ VL§ lµ lín, nh nguån kinh tÕ thÞ trêng còng t¹o ra m«i trêng
kinh doanh thuËn lîi, gióp doanh nghiÖp cã thÓ tù chñ vÒ tµi chÝnh cã thÓ huy
®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. V× vËy mµ vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ®ßi hái ®ång
vèn sö dông vµo kinh doanh ph¶i cã hiÖu qu¶ vµ hiÖu qu¶ tèi ®a. Trªn gãc ®é
tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i quan t©m ®Õn chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn tõ ®ã
xem xÐt t×nh h×nh sö dông VL§ cña doanh nghiÖp ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p n©ng
cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. C¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ bao gåm:
3.1. HÖ sè thanh to¸n:
HÖ sè nµy dïng ®Ó xem xÐt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp ®èi
víi kho¶n ph¶i tr¶ ng¾n h¹n, gåm hÖ sè thanh to¸n hiÖn t¹i vµ hÖ sè thanh to¸n
nhanh.
- HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn t¹i lµ thíc ®o kh¶ n¨ng cã thÓ tr¶ nî
cña doanh nghiÖp, nã chØ ra ph¹m vi quy m« mµ c¸c yªu s¸ch cña d nî ®îc
trang tr¶i b»ng tµi kho¶n lu ®éng cã thÓ chuyÓn thµnh tiÒn trong kú phï hîp
víi thêi h¹n nî ph¶i tr¶:
HÖ sè kh¶ n¨ng;thanh to¸n hiÖn thêi Error! Bookmark not defined. =
Error!
§©y lµ tû lÖ gi÷a TSL§ vµ nî ng¾n h¹n. §ã lµ mét trong nh÷ng thíc ®o
tèt nhÊt ®îc sö dông thêng xuyªn trong ®o lêng vÒ søc m¹nh tµi chÝnh. HÖ
sè ®ã tr¶ lêi c©u hái: Doanh nghiÖp cã ®ñ tµi s¶n lu ®éng ®Ó tr¶ c¸c kho¶n nî
ng¾n h¹n kh«ng?
- HÖ sè thanh to¸n nhanh: lµ thíc ®o kh¶ n¨ng tr¶ nî ngay, kh«ng ®îc
dùa vµo b¸n vËt t hay hµng ho¸ (kÓ c¶ s¶n phÈm) lµ mét ®Æc trng tµi chÝnh
quan träng cña doanh nghiÖp.
ChØ tiªu nµy tr¶ lêi c©u hái: NÕu thu thËp b¸n hµng kh«ng cßn n÷a th×
doanh nghiÖp cã thÓ tr¶ ®îc nî ng¾n h¹n kh«ng? C¨n cø vµo c¸c nguån tiÒn
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
cã thÓ huy ®éng nhanh vµ c¸c kho¶n cã thÓ dÔ dµng chuyÓn thanh tiÒn bao
gåm: tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, tiÒn ®ang chuyÓn c¸c kho¶n ®Çu t chøng
kho¸n ng¾n h¹n.
3.2. HÖ sè phôc vô vèn lu ®éng
HÖ sè nµy cho biÕt víi mét ®ång vèn lu ®éng bá ra th× thu l¹i cho doanh
nghiÖp bao nhiªu ®ång doanh thu. BiÓu hiÖn cña hÖ sè nµy lµ mèi quan hÖ
gi÷a doanh thu ®¹t ®îc trong kú víi VL§ b×nh qu©n sö dông trong kú:
M
HVL§ = _______________________
V LD
V1 / 2 V2 V3 .... Vn / 2
VLD
n 1
Trong ®ã:
HVL§ : HÖ sè phôc vô vèn lu ®éng
M: Tæng doanh thu trong kú
V LD : Vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú
V1 ... Vn : Vèn lu ®éng t¹i c¸c thêi ®iÓm kiÓm kª
n : sè thêi ®iÓm kiÓm kª
HÖ sè phôc vô VL§ cµng cao tøc lµ víi 1 ®ång VL§ bá ra cã thÓ ®em l¹i
nhiÒu ®ång doanh thu. Khi ®ã hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng ®îc ®¸nh gi¸ lµ
tèt vµ ngîc l¹i.
3.3. Tèc ®é chu chuyÓn VL§
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, sù tuÇn hoµ cña vèn diÔn
ra liªn tôc lÆp ®i lÆp l¹i mang tÝnh chÊt chu kú gäi lµ chu chuyÓn vèn lu
®éng. Tèc ®é chu chuyÓn VL§ ph¶n ¸nh tæng qu¸t qu¸ tr×nh qu¶n lý, tr×nh ®é
chuyªn m«n tæ chøc cña c¸n bé tõ kh©u mua ®Õn kh©u b¸n.
Thêi gian cña vßng chu chuyÓn VL§ ®îc quyÕt ®Þnh b»ng tæng sè thêi
gian lu th«ng tõ kú tuÇn hoµn nµy ®Õn kú tuÇn hoµn tiÕp theo. Thêi gian cña
vßng chu chuyÓn vèn cµng ng¾n th× tèc ®é chu chuyÓn vèn cµng nhanh vµ
ngîc l¹i.
Tèc ®é chu chuyÓn VL§ ®îc thÓ hiÖn th«ng qua 2 chØ tiªu sau:
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- Sè vßng chu chuyÓn VL§
MGV
L = ________________
V LD
Trong ®ã: L : sè vßng chu chuyÓn VL§ trong kú
MGV : Tæng møc doanh thu trong kú theo gi¸ vèn
V LD : Vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú.
ChØ tiªu nµy cµng lín chøng tá r»ng sè vèn lu ®éng chu chuyÓn cµng
nhanh, ho¹t ®éng kinh doanh ®îc ®¸nh gi¸ lµ tèt.
- Sè ngµy chu chuyÓn vèn lu ®éng ph¶n ¸nh ®é dµi mét vßng quay cña
VL§, chØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh dùa vµo sè ngµy quy íc trong kú vµ tæng sè
vßng quay trong kú ®ã.
V LD
N = ______________
MGV
Trong ®ã: N- Sè ngµy chu chuyÓn VL§
V LD
MGV: doanh thu theo gi¸ vèn b×nh qu©n 1 ngµy trong kú.
ChØ tiªu nµy cµng nhá chøng tá VL§ chu chuyÓn cµng nhanh, tøc lµ hµng
ho¸ Ýt bÞ ø ®äng, bé phËn vèn b»ng tiÒn ®îc qu¶n lý chÆt chÏ.
Nh vËy hai chØ tiªu sè vßng vµ sè ngµy chu chuyÓn thùc chÊt lµ gièng
nhau chØ kh¸c nhau vÒ c¸ch thÓ hiÖn. Khi sè vßng chu chuyÓn VL§ t¨ng th× sè
ngµy chu chuyÓn VL§ gi¶m. Nh×n chung vèn lu ®éng quay cµng nhiÒu vßng
trong mét chu kú kinh doanh th× hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cµng cao.
3.4. HÖ sè b¶o toµn vèn lu ®éng
B¶o toµn vèn lu ®éng cã nghÜa lµ sau mét thêi gian ho¹t ®éng vèn cña
doanh nghiÖp b¶o ®¶m toµn vÑn kh«ng bÞ th©m hôt, thÊt tho¸t. Nãi c¸ch kh¸c,
®Õn kú kiÓm tra VL§ cña doanh nghiÖp vÉn ®¶m b¶o t¬ng øng víi sè tµi s¶n
lu ®éng ban ®Çu theo thêi gi¸ hiÖn t¹i.
B¶o toµn vµ ph¸t triÓn VL§ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®èi
víi tõng doanh nghiÖp, nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn VL§ trong
doanh nghiÖp chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau, nh÷ng nh©n tè xÊu
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
cã thÓ lµm gi¶m VL§ vµ lµm ¶nh hëng tíi quy m« kinh doanh. ChÝnh v× ®iÒu
nµy mµ viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn trë thµnh nguyªn t¾c b¾t buéc c¸c
doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn. §èi víi doanh nghiÖp nhµ níc b¶o toµn vèn lµ
yªu cÇu cña chÕ ®é h¹ch to¸n vµ lµ chØ tiªu ph¸p lÖnh cña nhµ níc.
§Ó ®¸nh gi¸ møc ®é b¶o toµn VL§ ta cÇn x¸c ®Þnh sè VL§ hiÖn cã vµ sè
VL§ ph¶i b¶o toµn ®Õn cuèi kú. Trong ®ã sè VL§ hiÖn cã ë cuèi kú trªn sæ
s¸ch kÕ to¸n cña doanh nghiÖp sau khi ®· ®iÒu chØnh chªnh lÖch gi¸ cña tµi
s¶n lu ®éng theo thêi gi¸. C¸c kho¶n chªnh lÖch gi¸ ®ã ®îc x¸c ®Þnh trong
mäi trêng hîp thay ®æi gi¸ trÞ vËt t hµng ho¸ do Nhµ níc quy ®Þnh hoÆc vËt
t hµng ho¸ mua theo gi¸ tho¶ thuËn trªn thÞ trêng.
Vèn lu ®éng ph¶i b¶o toµn ®Õn cuèi kú ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Vèn lu ®éng ph¶i; b¶o toµn ®Õn cuèi kú = Vèn lu ®éng;®Çu kú x
HÖ sè ®iÒu chØnh b×nh qu©n;gi¸ trÞ tµi s¶n lu ®éng
Sau khi x¸c ®Þnh ®îc VL§ hiÖn cã cuèi kú vµ VL§ ph¶i b¶o toµn cuèi
kú ta so s¸nh chóng víi nhau:
HÖ sè b¶o toµn VL§ = Error!
NÕu hÖ sè nµy > 1 th× doanh nghiÖp ®· b¶o toµn vµ ph¸t triÓn VL§.
Ngîc l¹i nÕu hÖ sè nµy < 1 doanh nghiÖp kh«ng b¶o toµn ®îc VL§ nghÜa lµ
sau khi lo¹i trõ ¶nh hëng cña gi¸ VL§ cña doanh nghiÖp bÞ th©m hôt.
Khi sö dông hÖ sè b¶o toµn VL§ th× cha thÓ ®¸nh gi¸ ®îc møc ®é hiÖu
qu¶ sö dông VL§ trong doanh nghiÖp mµ chØ ®¸nh gi¸ ®îc tæng qu¸t vÒ hiÖu
qu¶ sö dông vèn lu ®éng.
3.5. HÖ sè sinh lêi cña VL§
HÖ sè doanh lîi cña vèn lu ®éng. §©y lµ chØ tiªu chÊt lîng rÊt quan
träng, ph¶n ¸nh râ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu
nµy cho biÕt mét ®ång VL§ sö dông trong kú t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång lîi
nhuËn?
HÖ sè doanh lîi VL§ = Error!
HÖ sè sinh lêi bao gåm c¸c chØ tiªu:
- Tû suÊt lîi nhuËn doanh thu.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
HÖ sè nµy ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a lîi nhuËn sau thuÕ vµ doanh thu
thuÇn trong kú cña doanh nghiÖp. Nã thÓ hiÖn, khi thùc hiÖn mét ®ång doanh
thu thuÇn trong kú doanh nghiÖp cã thÓ thu ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn
rßng.
Tû suÊt lîi nhuËn doanh thu = Error!
- HÖ sè kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn kinh doanh kh«ng tÝnh tíi ¶nh hëng
cña thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ nguån gèc cña vèn kinh doanh: chØ tiªu
nµy cho biÕt sè ngµy cÇn thiÕt ®Ó vèn hµng ho¸ dù tr÷ quay trän mét vßng. ChØ
tiªu vßng quay vèn hµng ho¸ dù tr÷ vµ sè ngµy chu chuyÓn vèn hµng ho¸ dù
tr÷ vµ cã quan hÖ tØ lÖ nghÞch víi nhau, vßng quay t¨ng th× ngµy chu chuyÓn
gi¶m vµ ngîc l¹i:
- Vßng quay c¸c kho¶n thu: ph¶n ¸nh tèc ®é chuyÓn ®æi c¸c kho¶n ph¶i
thu thµnh tiÒn mÆt cña doanh nghiÖp:
Vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu = Error!
Kú thu tiÒn b×nh qu©n = Error!
NÕu hÖ sè vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu cao thÓ hiÖn doanh nghiÖp thu
håi nhanh c¸c kho¶n nî. Trong khi kinh doanh doanh nghiÖp nªn ®¸nh gi¸
nghiªn cøu kü nh÷ng kho¶n ph¶i thu th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tµi
chÝnh cña khachs hµng hoÆc uy tÝn cña hä nh»m ®a ra ph¬ng thøc kinh
doanh thÝch hîp.
- Vßng quay c¸c kho¶n ph¶i tr¶
Sè vßng quay c¸c kho¶n ph¶i tr¶ = Error!
Kú tr¶ tiÒn b×nh qu©n = Error!Error! Bookmark not defined.
Sè ngµy ph©n tÝch trong kú thêng tÝnh b»ng 1 n¨m b»ng 360 ngµy. NÕu
vßng quay c¸c kho¶n ph¶i tr¶ thÊp doanh nghiÖp ®· tËn dông ®îc mét sè vèn
t¹m thêi ®Ó bæ sung cho vèn kinh doanh:
- Tû lÖ c¸c kho¶n ph¶i thu; so víi c¸c kho¶n ph¶i tr¶ = Error! x 100
ChØ tiªu nµy cho ta biÕt tû lÖ cµng lín chøng tá doanh nghiÖp chiÕm dông
vèn cµng nhiÒu vµ ngîc l¹i.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- HÖ sè phôc vô vèn c«ng cô, dông cô, nguyªn vËt liÖu: HÖ sè nµy ph¶n
¸nh mét ®ång vèn c«ng cô, dông cô, nguyªn vËt liÖu bá ra th× ho¹t ®éng kinh
doanh sÏ ®em l¹i cho doanh nghiÖp bao nhiªu ®ång doanh thu.
HÖ sè phôc vô vèn; c«ng cô
dông cô = Error!
NVL
HÖ sè kh¶ n¨ng sinh lêi;vèn kinh doanh = Error!‘
Tû suÊt lîi nhuËn rßng cña vèn kinh doan. Nã ph¶n ¸nh mçi ®ång vèn sö
dông trong kú t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn.
Tû suÊt lîi nhuËn rßng;cña vèn kinh doanh = Error!
- Tû suÊt lîi nhuËn vèn chñ së h÷u: §©y lµ chØ tiªu mµ c¸c nhµ ®Çu t rÊt
quan t©m, hÖ sè nµy ®o lêng møc lîi nhuËn thu ®îc lªn mçi ®ång vèn chñ
së h÷u trong kú.
Tû suÊt lîi nhuËn; vèn chñ së h÷u = Error!
Ngoµi bèn chØ tiªu chung ph©n tÝch trªn ®Ó thÊy râ ®îc hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng ta xem xÐt c¸c chØ tiªu sau:
- HÖ sè vßng quay vèn hµng ho¸ dù tr÷: hµng ho¸ dù tr÷ ®îc coi lµ bé
phËn chñ yÕu cña VL§ trong doanh nghiÖp, do vËy tèc ®ä chu chuyÓn hµng
ho¸ tån kho cã ¶nh hëng ®Õn tèc ®é chu chuyÓn cña toµn bé VL§ vµ ¶nh
hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng. Tèc ®é lu chuyÓn hµng tån kho
cho ta biÕt sè vßng quay b×nh qu©n cña hµng ho¸ ®îc b¸n ra. HÖ sè vßng
quay vèn hµng ho¸ dù tr÷ ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
HÖ sè vßng quay;vèn hµng ho¸ dù tr÷ = Error!
HÖ sè vßng quay vèn hµng ho¸ dù trø mµ cao lµm cho doanh nghiÖp cñng
cè lßng tin vµo kh¶ n¨ng thanh to¸n. Ngîc l¹i hÖ sè nµy thÊp gîi lªn t×nh
h×nh doanh nghiÖp bÞ ø ®äng vËt t hµng ho¸ v× kh«ng cÇn dïng hoÆc dù tr÷
qu¸ nhiÒu hoÆc s¶n phÈm bÞ tiªu thô chËm v× s¶n xuÊt cha b¸n s¸t nhu cÇu thÞ
trêng. HÖ sè nµy phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh ph¬ng thøc b¸n hµng,
ph¬ng thøc b¶o qu¶n, kÕt cÊu hµng tån kho. Nh vËy tõng doanh nghiÖp ph¶i
cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý hµng tån kho phï hîp nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶
kinh tÕ cao nhÊt.
Sè ngµy chu chuyÓn;vèn hµng ho¸ dù tr÷ = Error!
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lîng vèn nµy thêng chiÕm tØ träng nhá trong tæng vèn lu ®éng.
Nhng ®«i khi nã ¶nh hëng ®Õn viÖc tiªu thô hµng ho¸ tøc lµ ¶nh hëng tíi
doanh thu. NÕu hÖ sè phôc vô vèn c«ng cô, dông cô cµng cao th× hiÖu qu¶ sö
dông VL§ tèt vµ ngîc l¹i.
III. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông VL§
ViÖc x¸c ®Þnh c¸c nh©n tè ¶nh hëng lµ c¬ së t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p cô
thÓ nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông VL§ trong doanh nghiÖp. C¸c
yÕu tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông VL§ rÊt phøc t¹p vµ ®a d¹ng nhng
chung quy l¹i ngêi ta ph©n thµnh hai lo¹i:
* Nhãm nh©n tè cã hÓ lîng ho¸ ®îc
* Nhãm nh©n tè kh«ng thÓ lîng ho¸ ®îc
1. Nhãm nh©n tè cã thÓ lîng ho¸ ®îc
- Doanh thu trong kú: Cïng mét lîng VL§, nÕu nh doanh thu trong kú
cµng cao th× hiÖu qu¶ sö dông VL§ lµ tèt vµ ngîc l¹i. NÕu doanh thu trong
kú thÊp th× hiÖu qu¶ sö dông VL§ lµ kÐm. Tõ ®ã cã thÓ thÊy r»ng viÖc t¨ng
doanh thu hay t¨ng møc lu chuyÓn hµng ho¸ lµ môc tiªu ph©n ®Êu cña mäi
doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn viÖc
t¨ng møc lu chuyÓn hµng ho¸ cã thÓ kÐo theo chi phÝ kinh doanh t¨ng.
Nhng nÕu tèc ®é t¨ng doanh thu lín h¬n tèc ®é t¨ng chi phÝ th× vÉn ®¶m b¶o
cã l·i tøc lµ viÖc sö dông vèn lu ®éng cã hiÖu qu¶.
- Chi phÝ kinh doanh: Cã thÓ hiÓu chi phÝ kinh doanh lµ ®¶m b¶o tèt nhÊt
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, trªn c¬ së sö dông hîp lý tiÕt
kiÖm mäi nguån vËt t, tiÒn vèn, søc lao ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®îc
lîi nhuËn tèi ®a trong khu«n khæ ph¸p luËt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ
hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp.
§Ó qu¶n lý tèt chi phÝ kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp lËp kÕ ho¹ch chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh, lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh lµ h×nh thøc ho¸ tiÒn tÖ tÝnh to¸n
c¸c chØ tiªu vÒ chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp, phôc vô cho s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú kÕ hoÆch, cïng c¸c biÖn ph¸p phÊn ®Êu
thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã, kÕ ho¹ch chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ nh÷ng môc
tiªu phÊn ®Êu cña ®¬n vÞ, ®ång thêi còng lµ c¨n cø ®Ó ®¬n vÞ c¶i tiÕn c«ng t¸c
qu¶n lý kinh doanh, thùc hiÖn chÕ ®é tiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh, h¹
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸, t¨ng lîi nhuËn, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ cho doanh
nghiÖp trong kú.
Chi phÝ kinh doanh lµ nh©n tè t¬ng quan tØ lÖ nghÞch víi hiÖu qu¶ sö
dông vèn ta nhËn thÊy tõ chØ tiªu:
HÖ sè sinh lêi;VL§ trong kú = Error!
NÕu tæng sè vèn lu ®éng sö dông b×nh qu©n trong kú lµ mét sè cè ®Þnh.
Khi tæng chi phÝ thùc tÕ ®· chi trong kú t¨ng (gi¶m) sÏ trùc tiÕp lµm cho hÖ sã
sinh lêi cña VL§ trong kú ®ã gi¶m (t¨ng) tøc lµ hiÖu qu¶ sö dông VL§ gi¶m
(t¨ng).
- Lîng tiÒn mÆt tån quü trong doanh nghiÖp cã thÓ ¶nh hëng tíi ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®©y lµ bé phËn VL§ gióp doanh nghiÖp thanh to¸n
víi kh¸ch hµng, tËn dông thêi c¬ trong kinh doanh, giao dÞch víi ng©n hµng vµ
tæ chøc tÝn dông. NÕu lîng tiÒn nµy nhá h¬n møc trung b×nh cÇn thiÕt th×
kh«ng ®ñ ®Ó doanh nghiÖp chi tiªu trong nh÷ng ngµy kh«ng giao dÞch víi
ng©n hµng. Cßn nÕu lîng tiÒn nµy lín h¬n møc trung b×nh cÇn thiÕt th× sÏ g©y
ra thõa tiÒn trong quü, l·ng phÝ vèn.
- Møc dù tr÷ hµng ho¸: §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh kinh doanh ®îc liªn
tôc, thêng xuyªn, tèc ®é quay vèn nhanh, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã
møc dù tr÷ hµng ho¸ phï hîp víi quy m« kinh doanh. NÕu vèn dù tr÷ hµng
ho¸ thùc tÕ nhá h¬n møc tèi thiÓu cÇn thiÕt th× doanh nghiÖp sÏ thiÕu hµng ®Ó
b¸n ra, ho¹t ®éng b¸n hµng bÞ gi¸n ®o¹n, doanh thu ®¹t ®îc kh«ng ®îc tèi
®a, dÉn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông VL§ kh«ng tèt. Cßn nÕu dù tr÷ hµng ho¸ thùc tÕ
lín h¬n møc dù tr÷ cao nhÊt th× hµng ho¸ bÞ ø ®äng trong kho g©y l·ng phÝ
vèn mÆc dï doanh thu cã thÓ ®¹t ®îc nh dù tÝnh.
- Tèc ®é lu©n chuyÓn cña VL§: Víi møc lîi nhuËn ®¹t ®îc ë mçi vßng
quay vèn lµ cè ®Þnh. Tæng lîi nhuËn ®¹t ®îc trong kú sÏ phô thuéc vµo sè
vßng quay vèn ë kú kinh doanh ®ã.
Nh vËy tæng lîi nhuËn trong mçi kú kinh doanh trªn mét lîng VL§
cho biÕt tríc cã quan hÖ t¬ng quan tû lÖ thuËn víi sè vßng quay cña VL§
trong kú ®ã.
2. C¸c nh©n tè kh«ng thÓ lîng ho¸ ®îc
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§ã lµ nh÷ng nh©n tè mang tÝnh ®Þnh tÝnh vµ møc ®é t¸c ®éng cña chóng
®èi víi hiÖu qu¶ sö dông VL§ lµ kh«ng thÓ tÝnh ®îc. VL§ cña doanh nghiÖp
trong cïng mét lóc ®îc ph©n bè trªn kh¾p c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn vµ biÓu
hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Trong qu¸ tr×nh vËn dông ®ã VL§ chÞu
t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè lµm ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ sö dông VL§ cña
doanh nghiÖp.
a) XÐt vÒ mÆt kh¸ch quan
HiÖu qu¶ sö dông VL® cña doanh nghiÖp chÞu ¶nh hëng cña mét sè
nh©n tè sau:
+ L¹m ph¸t: Do t¸c ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã l¹m ph¸t lµ cho
søc mua cña ®ång tiÒn sôt gi¶m hay gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i vËt t hµng ho¸ t¨ng
lªn... V× vËy nÕu doanh nghiÖp kh«ng ®iÒu chØnh kÞp thêi gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i
tµi s¶n ®ã th× sÏ lµm cho VL§ gi¶m dÇn theo tèc ®é trît gi¸ cña tiÒn tÖ.
+ Rñi ro: Do rñi ro bÊt thêng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ
c¸c doanh nghiÖp thêng gÆp ph¶i trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù
tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, cïng c¹nh tranh... Khi kinh tÕ thÞ
trêng kh«ng æn ®Þnh, søc mua cã h¹n th× cµng lµm t¨ng kh¶ n¨ng rñi ro cña
doanh nghiÖp. Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn ph¶i gÆp nhiÒu rñi ro do thiªn tai
g©y ra nh: ho¶ ho¹n, b·o lôt... mµ c¸c doanh nghiÖp khã cã thÓ tr¸nh ®îc.
+ YÕu tè s¶n xuÊt tiªu dïng: chu kú, tÝnh thêi vô cña s¶n xuÊt vµ tiªu
dïng ¶nh hëng trùc tiÕp tíi møc lu chuyÓn hµng ho¸.
Nh÷ng hµng ho¸ cã chu kú s¶n xuÊt dµi vèn hµng ho¸ lín sÏ lµm cho tèc
®é chu chuyÓn VL§ chËm vµ ngîc l¹i bªn c¹nh sù ph©n bæ hµng ho¸ gi÷a
n¬i s¶n xuÊt vµ tiªu dïng còng ¶nh hëng tíi tèc ®é chu chuyÓn hµng ho¸.
NÕu sù ph©n bè nµy lµ hîp lý sÏ t¹o ®iÒu kiÖn rót ng¾n thêi gian lu th«ng
hµng ho¸, t¨ng tèc ®é chu chuyÓn t¨ng hiÖu qu¶ sö dông VL§.
+ Nhu cÇu thÞ trêng, gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô. Trong thÞ trêng c¹nh
tranh hoµn h¶o, nhu cÇu vÒ thÞ trêng vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô lµ nh÷ng
biÕn sè rÊt khã x¸c ®Þnh. Sù thay ®æi cña còng còng ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶
viÖc sö dông vèn hay lîi nhuËn thu ®îc cña doanh nghiÖp.
Ch¼ng h¹n, cã sù biÕn ®éng lín vÒ søc mua ®èi víi mét hµng ho¸ nµo ®ã
mµ doanh nghiÖp ®ang kinh doanh. NÕu søc mua mÆt hµng nµy gi¶m doanh
nghiÖp sÏ ®¹t møc doanh thu vµ lîi nhuËn thÊp lµm cho hiÖu qu¶ sö dông VL§
nguon tai.lieu . vn
