- Trang Chủ
- Y khoa - Dược
- Báo cáo: Nghiên cứu thực trạng và hiệu quả các đề tài nghiên cứu khoa học trong 10 năm 1991 - 2000 thuộc ngành Y Tế
Xem mẫu
- Nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ hiÖu qu¶ c¸c ®Ò tµi
nghiªn cøu khoa häc trong 10 n¨m 1991 - 2000
thuéc ngµnh Y TÕ
Vò ThÞ Vùng, NguyÔn V¨n T−êng
§¹i häc Y Hµ Néi
C¸c t¸c gi¶ ®· ¸p dông ph−¬ng ph¸p Meta analysis ®Ó ph©n tÝch 322 ®Ò tµi nghiªn cøu khoa
häc ®· ®−îc nghiÖm thu.
KÕt qu¶ vÒ thùc tr¹ng: Tû lÖ c¸c ®Ò tµi cÊp c¬ së: 62,72%; ®Ò tµi cÊp bé: 25,16% vµ ®Ò tµi cÊp
nhµ n−íc 12,11%. C¸c ®Ò tµi thuéc lo¹i h×nh NCUD: 83,54%; thiÕt kÕ nghiªn cøu m« t¶: 38,20%;
sö dông kü thuËt thùc nghiÖm trong nghiªn cøu: 65,53%.
HiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi NCKH:
HiÖu qu¶ kü thuËt míi vµ c«ng nghÖ míi ë ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc 41,04%; Lo¹i h×nh nghiªn cøu
triÓn khai: 28,57%; Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu can thiÖp: 21,95%. HiÖu qu¶ dù phßng ë ®Ò tµi nhµ
n−íc: 53,85%. HiÖu qu¶ ®iÒu trÞ cña c¸c ®Ò tµi nhµ n−íc vµ ®Ò tµi cÊp bé xÊp xØ nhau vµ chiÕm >
32%; Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu can thiÖp: 59,38%. C¸c ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc vµ cÊp bé ®· gi¶i quyÕt
®−îc nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh x· héi víi tû lÖ > 45%. HiÖu qu¶ ®µo t¹o ë c¸c ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc:
35,9%; ®Ò tµi cÊp bé: 24,69%. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ®Ò tµi thÊp chiÕm 8,1%; ®Ò tµi nhµ n−íc:
35,9%; ®Ò tµi cÊp Bé: 13,58% vµ ®Ò tµi c¬ së: 0,5%.
I. §ÆT VÊN §Ò. 2000. Riªng kinh phÝ ®Çu t− cho ho¹t ®éng
Theo b¸o c¸o cña bé Khoa häc c«ng nghÖ khoa häc c«ng nghÖ cña ngµnh y tÕ còng t¨ng
vµ m«i tr−êng trong giai ®o¹n 1996 - 2000 tõ 18,5 tû ®ång vµo n¨m 1998 lªn 31 tû ®ång
ngµnh Y tÕ thùc hiÖn mét ch−¬ng tr×nh khoa vµo n¨m 1999.
häc c«ng nghÖ (KHCN - 11) [1] vÒ b¶o vÖ søc Hµng n¨m Bé Y tÕ còng cã b¸o c¸o ®¸nh
khoÎ céng ®ång bao gåm 22 ®Ò tµi nghiªn cøu gi¸ chung vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch khoa
vµ 5 dù ¸n thö nghiÖm. Ngoµi ra Ngµnh Y tÕ häc c«ng nghÖ tõng n¨m hay theo tõng giai
cßn thùc hiÖn 4 ®Ò tµi ®éc lËp cÊp nhµ n−íc, 8 ®o¹n 1991-1995, giai ®o¹n 1996-2000. Trong
dù ¸n triÓn khai kÕt qu¶ nghiªn cøu trong n−íc. b¸o c¸o ®¸nh gi¸ chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn tiÕn ®é
§èi víi c¸c nhiÖm vô cña ngµnh, Bé Y tÕ ®· thùc hiÖn vµ c¸c néi dung nghiªn cøu mµ c¸c
®Çu t− kinh phÝ ®Ó thùc hiÖn 9 ®Ò tµi vÒ phßng ®Ò tµi ®· thùc hiÖn vµ mét sè nhËn ®Þnh chung
chèng sèt rÐt, 72 ®Ò tµi NCKH cÊp Bé, 13 ®Ò vÒ c«ng t¸c khoa häc c«ng nghÖ. §· cã nh÷ng
tµi nghiªn cøu triÓn khai cÊp bé, 11 ®Ò tµi n»m ý kiÕn rÊt kh¸c nhau, cã ý kiÕn cho r»ng c¸c
trong ch−¬ng tr×nh tim m¹ch vµ 2 dù ¸n s¶n kÕt qu¶ cña ®Ò tµi ®· thùc sù ®ãng mét vai trß
xuÊt thö nghiÖm cÊp Bé. ®ßn bÈy then chèt vµ lµ ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn
Tæng kinh phÝ ®Çu t− cho c¸c nhiÖm vô Khoa häc c«ng nghÖ trong ngµnh y tÕ vµ ®ãng
Khoa häc c«ng nghÖ cÊp nhµ n−íc vµ cÊp bé gãp ®¸ng kÓ vµo sù nghiÖp ch¨m sãc b¶o vÖ
nãi chung ngµy cµng t¨ng. §èi víi c¸c nhiÖm søc khoÎ nh©n d©n. Tuy nhiªn cã ý kiÕn cho
vô Khoa häc c«ng nghÖ cÊp nhµ n−íc tõ 105,9 r»ng c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu míi dõng l¹i ë
tû ®ång vµo n¨m 1996 lªn 398,9 tû ®ång vµo nghiÖm thu cña ®Ò tµi chø ch−a ®−îc ¸p dông
n¨m 2000. §èi víi c¸c nhiÖm vô cÊp bé t¨ng tõ réng r·i trong thùc tiÔn kh¸m ch÷a bÖnh còng
134,7 tû ®ång n¨m 1996 lªn 362,9 tû ®ång n¨m nh− phôc vô cho dù phßng.
90
- Chóng t«i ®· tiÕn hµnh ®Ò tµi víi môc tiªu - Ph©n tÝch c¸c tµi liÖu liªn quan vÒ qu¶n lý
nh− sau: khoa häc c«ng nghÖ.
M« t¶ thùc tr¹ng cña c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu 4. C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng
khoa häc trong ngµnh y tÕ tõ n¨m 1991 ®Õn c¸c ®Ò tµi NCKH.
n¨m 2000. Ph©n lo¹i lo¹i h×nh nghiªn cøu, ph−¬ng
Ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu ph¸p thu thËp th«ng tin cña c¸c ®Ò tµi nghiªn
khoa häc thuéc ngµnh y tÕ trong 10 n¨m qua. cøu khoa häc theo tiªu chuÈn cña Vò Cao §µm
II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p [4]. Lo¹i h×nh nghiªn cøu gåm nghiªn cøu c¬
b¶n (NCCB), nghiªn cøu øng dông (NCUD),
nghiªn cøu
nghiªn cøu triÓn khai (NCTK) vµ nghiªn cøu dù
1. §èi t−îng nghiªn cøu.
b¸o (NCDB). Kü thuËt thu thËp th«ng tin gåm
- C¸c chÝnh s¸ch, v¨n b¶n, qui chÕ, c¸c nghiªn cøu tµi liÖu, ®iÒu tra pháng vÊn, ®iÒu tra
®Þnh h−íng −u tiªn vÒ khoa häc c«ng nghÖ cña kh¶o s¸t, nghiªn cøu thùc nghiÖm, thö nghiÖm.
ngµnh y tÕ trong 10 n¨m qua. Ph©n lo¹i ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu cña c¸c
- Toµn bé c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc theo Ph−¬ng ph¸p
cÊp bé vµ cÊp nhµ n−íc ®· ®−îc nghiÖm thu nghiªn cøu khoa häc Y häc [5]. Ph−¬ng ph¸p
®¸nh gi¸ trong 10 n¨m (1991 - 2000). nghiªn cøu y häc gåm ph−¬ng ph¸p thùc
- C¸c ®Ò tµi cÊp c¬ së ®· ®−îc nghiÖm thu nghiÖm, ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu m« t¶,
hoÆc ®· ®−îc ®¨ng t¶i trªn c¸c Ên phÈm xuÊt ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ph©n tÝch, ph−¬ng
b¶n trong 10 n¨m t¹i c¸c ®¬n vÞ ®−îc chän ®Ó ph¸p nghiªn cøu can thiÖp.
kh¶o s¸t. C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶.
2. Ph¹m vi - §Þa ®iÓm nghiªn cøu: X¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi nghiªn
C¸c ®Ò tµi cÊp c¬ së ®· ®¨ng t¶i trªn c¸c cøu khoa häc chóng t«i dùa vµo 3 tµi liÖu sau:
t¹p chÝ cña c¸c ®¬n vÞ thuéc ba miÒn: B¾c, Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng
Trung, Nam. MiÒn B¾c: Tr−êng §¹i häc Y Hµ nghÖ cña TrÞnh §×nh Th¾ng [6]. Tr−¬ng ViÖt
Néi, viÖn VÖ sinh dÞch tÔ Trung −¬ng, viÖn Y Dòng, Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc y
häc lao ®éng, BÖnh viÖn B¹ch Mai, tr−êng §¹i häc, Nhµ xuÊt b¶n Y häc n¨m 1998 [3].
häc D−îc Hµ Néi. MiÒn Trung: Tr−êng §¹i häc Evaluating health promotion a health worker’s
Y HuÕ, BÖnh viÖn trung −¬ng HuÕ. MiÒn Nam: guide [9]. HiÖu qu¶ thÓ hiÖn lµ hiÖu qu¶ khoa
Tr−êng §¹i häc Y D−îc Thµnh phè Hå ChÝ häc, hiÖu qu¶ øng dông c«ng nghÖ míi, hiÖu
Minh, viÖn Pasteur Thµnh phè Hå ChÝ Minh, qu¶ øng dông kü thuËt míi, hiÖu qu¶ kinh tÕ x·
bÖnh viÖn Thèng nhÊt. héi, hiÖu qu¶ dù phßng, hiÖu qu¶ chÈn ®o¸n,
3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu. hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ, hiÖu qu¶ ®µo t¹o.
Sö dông ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu m« t¶ [5]. III. KÕt qu¶
- Ph©n tÝch s©u c¸c ®Ò tµi khoa häc (§T) ®· Tæng sè ®Ò tµi ph©n tÝch: 322 §T, trong ®ã
®−îc nghiÖm thu (®èi víi ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc, c¸c ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc: 39 §T (12,11%), ®Ò
cÊp bé) hoÆc c¸c ®Ò tµi cÊp c¬ së ®· ®−îc tµi cÊp bé: 81 §T (25,16%), ®Ò tµi cÊp c¬ së:
c«ng bè qua c¸c Ên phÈm trong 10 n¨m qua. 202 §T (62,73%).
91
- B¶ng 1: Ph©n bè c¸c ®Ò tµi theo ®¬n vÞ nghiªn cøu triÓn khai.
Ngµnh Ngµnh Y Ngµnh D−îc Tæng sè
n Tû lÖ % n Tû lÖ % n Tû lÖ %
C¬ së nghiªn cøu
C¸c tr−êng §¹i häc 86 29,35 6 20,69 92 28,57
C¸c viÖn nghiªn cøu 90 30,72 13 44,83 103 31,99
C¸c bÖnh viÖn ®iÒu trÞ 117 39,93 10 34,48 127 39,44
Tæng sè 293 100,00 29 100,00 322 100,00
χ2 = 2,53 p > 0,05
NhËn xÐt: C¸c ®Ò tµi nghiªn cøu thuéc ngµnh y ë bÖnh viÖn ®iÒu trÞ cao nhÊt: 39,93%. C¸c ®Ò
tµi thuéc ngµnh d−îc ë c¸c viÖn nghiªn cøu cao nhÊt: 44,83%.
B¶ng 2: Ph©n bè lo¹i h×nh nghiªn cøu theo c¸c c¬ së nghiªn cøu.
C¬ së NC Tr−êng §¬n vÞ §¬n vÞ Kh¸c Tæng sè
Lo¹i ®¹i häc nghiªn cøu ®iÒu trÞ
h×nh nghiªn cøu n % n % n % n % n %
Nghiªn cøu c¬ b¶n 8 10,96 10 9,43 8 6,34 11 64,71 26 8,07
Nghiªn cøu øng dông 54 73,97 90 84,91 114 90,48 4 23,53 269 83,55
Nghiªn cøu triÓn khai 10 13,7 5 4,72 2 1,59 4 23,53 21 6,52
Nghiªn cøu dù b¸o 1 1,37 1 0,94 2 1,59 2 11,76 6 1,86
Tæng sè 73 100 106 100 126 100 17 100 322 100
Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu m« t¶ 123 §T nhiÒu kü thuËt thu thËp th«ng tin: 24 §T
(38,2%). Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc (7,45%).
nghiÖm: 82 §T (25,47%). Ph−¬ng ph¸p nghiªn Sù phï hîp gi÷a kÕt qu¶ nghiªn cøu, kÕt
cøu can thiÖp: 96 §T (29,81%). Ph−¬ng ph¸p luËn cña ®Ò tµi víi môc tiªu ®Ò tµi chiÕm tû lÖ
nghiªn cøu ph©n tÝch chiÕm: 21 §T (6,52%). trªn 93%. Tuy nhiªn phï hîp gi÷a môc tiªu ®Ò
Kü thuËt thu thËp th«ng tin theo ph−¬ng tµi víi tªn ®Ò tµi ë §T cÊp nhµ n−íc: 30/39
ph¸p thÝ nghiÖm: 211 §T (65,53%); Ph−¬ng (76,92%); §T cÊp bé: 73/81 (90,12%); §T c¬
ph¸p nghiªn cøu tµi liÖu: 119 §T (36,96%); së: 196/202 (97,03%), p = 0,05. Sù phï hîp
Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra pháng vÊn: 84 §T gi÷a ®Ò c−¬ng ®¨ng ký víi kÕt qu¶ ®¹t ®−îc
(26,09%); Ph−¬ng ph¸p quan s¸t kh¸ch quan: chiÕm 25/39 (64,1%) víi §T nhµ n−íc; §T cÊp
52 §T (16,15%); Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra kh¶o bé: 72,84%.
s¸t: 87 §T (27,02%). C¸c ®Ò tµi cÇn phèi hîp
92
- B¶ng 3: Ph©n bè vÒ hiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi.
CÊp qu¶n lý ®Ò tµi §Ò tµi §Ò tµi §Ò tµi Tæng sè
HiÖu qu¶ cÊp nhµ n−íc cÊp Bé cÊp c¬ së
cña c¸c ®Ò tµi n % n % n % n %
HQ øng dông c«ng nghÖ míi 16 41,03 11 13,58** 0 0 27 8,4
HQ øng dông kü thuËt míi 11 28,21 30 37,04 6 2,97** 47 14,6
HQ chÈn ®o¸n 7 17,95 16 19,75 13 6,44 36 11,2
HQ ®iÒu trÞ 13 33,33 26 32,10 37 18,32 76 23,6
HQ dù phßng 21 53,85 23 28,4 39 19,31 83 25,6
HQ s¶n xuÊt s¶n phÈm míi. 15 38,46 10 12,35 1 0,5** 27 8,4
HQ kinh tÕ 14 35,90 11 13,58 1 0,5** 26 8,1
HQ x· héi 18 46,15 37 45,68 14 6,93 55 17,1
HQ ®µo t¹o 14 35,90 20 24,69 0 0 34 10,6
Tæng sè ®Ò tµi 39 100 81 100 202 100 322 100
* p < 0,05 ** p < 0,01
§èi víi c¸c ®Ò tµi nhµ n−íc hiÖu qu¶ dù 24,69%. Tæng sè ng−êi ®−îc ®µo t¹o lµ 29
phßng chiÕm tû lÖ cao nhÊt 53,85%, hiÖu qu¶ ng−êi trong tæng sè 81 ®Ò tµi, trung b×nh lµ 0,36
x· héi 46,15%, hiÖu qu¶ øng dông c«ng nghÖ ng−êi ®−îc ®µo t¹o cho 1 ®Ò tµi cÊp bé. So
míi 41,03%. §èi víi c¸c ®Ò tµi cÊp bé hiÖu qu¶ s¸nh hiÖu qu¶ ®µo t¹o gi÷a ®Ò tµi cÊp nhµ
x· héi cao nhÊt 45,68%, hiÖu qu¶ øng dông kü n−íc vµ ®Ò tµi cÊp bé cã sù kh¸c biÖt cã ý
thuËt míi: 37,04%, hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ 32,10%. nghÜa thèng kª víi p < 0,01.
Tæng sè ng−êi ®−îc ®µo t¹o nghiªn cøu Ph©n bè vÒ hiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi víi lo¹i
sinh ë c¸c ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc lµ 19 ng−êi, ®µo h×nh nghiªn cøu: §èi víi nghiªn cøu triÓn khai
t¹o th¹c sÜ lµ 2 ng−êi vµ ®µo t¹o sinh viªn lµm hiÖu qu¶ dù phßng 12/21 (57,14%), hiÖu qu¶
luËn v¨n tèt nghiÖp lµ 12 ng−êi. §Ò tµi ®µo t¹o ®iÒu trÞ 8/21 (38,1%). Nghiªn cøu øng dông
cao nhÊt lµ 5 nghiªn cøu sinh. Tæng sè ®Ò tµi hiÖu qu¶ dù phßng: 63/269 §T (23,42%), hiÖu
cÊp nhµ n−íc cã ®µo t¹o: 35,89%. Tæng sè qu¶ ®iÒu trÞ: 66/269 §T (24,54%). Nghiªn cøu
ng−êi ®−îc ®µo t¹o lµ 47 ng−êi trong tæng sè c¬ b¶n cã hiÖu qu¶ x· héi: 10/26 §T (38,46%)
39 ®Ò tµi, trung b×nh lµ 1,2 ng−êi ®−îc ®µo t¹o hiÖu qu¶ dù phßng: 6/26 §T (23,08%).
cho 1 ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc.
Tæng sè ng−êi ®−îc ®µo t¹o nghiªn cøu
sinh ë c¸c ®Ò tµi cÊp bé: 6 ng−êi, th¹c sÜ: 13
ng−êi vµ sinh viªn lµm luËn v¨n tèt nghiÖp: 6
ng−êi. §Ò tµi ®µo t¹o cao nhÊt lµ 2 nghiªn cøu
sinh. Tû lÖ ®Ò tµi cÊp bé cã hiÖu qu¶ ®µo t¹o
93
- B¶ng 4: Ph©n bè vÒ hiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi víi ph−¬ng ph¸p (PP) nghiªn cøu cña ®Ò tµi
Ph−¬ng ph¸p PPNC PPNC PPNC PPNC
nghiªn cøu thùc nghiÖm m« t¶ ph©n tÝch can thiÖp
n % n % n % n %
HiÖu qu¶ nghiªn cøu
HQ øng dông c«ng nghÖ 18 21,95 0 0 1 4,76 8 8,33
míi
HQ øng dông kü thuËt míi 24 29,27 5 4,07 3 14,29 15 15,63
HQ chÈn ®o¸n 12 14,63 8 6,5 2 9,52 14 14,58
HQ ®iÒu trÞ 8 9,76 8 6,5 3 14,29 57 59,38
HQ dù phßng 16 19,51 21 17,07 14 66,67 32 33,33
HQ s¶n xuÊt s¶n phÈm 19 23,17 0 0 0 0 8 8,33
míi.
HQ kinh tÕ 9 10,98 0 0 0 0 17 17,71
HQ x· héi 13 15,85 13 10,57 4 19,05 25 26,04
HQ ®µo t¹o 12 14,63 6 4,88 1 4,76 15 15,63
Tæng sè ®Ò tµi 82 100 123 100 21 100 96 100
Nghiªn cøu can thiÖp hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ §èi víi ngµnh D−îc sè l−îng c¸c ®Ò tµi
chiÕm tû lÖ cao nhÊt 59,38%. Nghiªn cøu ph©n chñ yÕu tËp trung t¹i c¸c viÖn nghiªn cøu
tÝch hiÖu qu¶ dù phßng chiÕm tû lÖ cao nhÊt 44,83% so víi 20,69%, (p>0,05) gi÷a hai
66,67%. Nghiªn cøu thùc nghiÖm hiÖu qu¶ øng ngµnh Y vµ D−îc (b¶ng 1).
dông c«ng nghÖ míi vµ kü thuËt míi chiÕm tû 1.2. Lo¹i h×nh nghiªn cøu cña c¸c ®Ò tµi
lÖ cao trªn 20 %. NCKH
IV. Bµn luËn §èi víi c¸c c¬ së lµm nhiÖm vô võa gi¶ng
1. Bµn vÒ thùc tr¹ng cña c¸c ®Ò tµi NCKH. d¹y võa nghiªn cøu nh− c¸c tr−êng ®¹i häc tû
lÖ c¸c lo¹i h×nh NCCB chØ chiÕm 10,96%; ViÖn
1.1. Ph©n bè ®Ò tµi theo cÊp qu¶n lý.
nghiªn cøu: 9,43%; C¸c c¬ së ®iÒu trÞ: 6,35%
ViÖc ph©n cÊp qu¶n lý vÒ khoa häc kü
(b¶ng 2). Nh− vËy xÐt vÒ mÆt ®Çu t− th× bé
thuËt còng ®−îc ¸p dông trong qu¶n lý khoa
Khoa häc c«ng nghÖ m«i tr−êng ®· ®Çu t− qu¸
häc cña ngµnh y tÕ. Sè c¸c ®Ò tµi cÊp nhµ
Ýt kinh phÝ ®Ó triÓn khai lo¹i h×nh nghiªn cøu c¬
n−íc qu¶n lý cña ngµnh Y tÕ chiÕm 12,11%,
b¶n cho c¸c tr−êng ®¹i häc còng nh− c¸c viÖn
cÊp bé qu¶n lý chiÕm 25,16% [7], cÊp c¬ së
nghiªn cøu. Theo tµi liÖu vÒ khoa häc vµ c«ng
qu¶n lý chiÕm 62,73%. C¸c ®Ò tµi c¬ së mÆc
nghÖ ViÖt Nam 1996 - 2000 bé Khoa häc c«ng
dï ®−îc ®Çu t− kinh phÝ rÊt nhá bÐ nh−ng lµ
nghÖ vµ m«i tr−êng chØ cÊp trªn d−íi 4% kinh
nh÷ng nghiªn cøu ban ®Çu ®Ó cã thÓ lµm tiÒn
phÝ cho nghiªn cøu c¬ b¶n trong khoa häc tù
®Ò x©y dùng c¸c ®Ò tµi lín h¬n ë giai ®o¹n sau.
nhiªn [1]. §èi c¸c NCCB cña ngµnh y tÕ kinh
§Ò tµi c¬ së thÓ hiÖn ®−îc nhu cÇu nghiªn cøu
phÝ còng chØ ®−îc ®Çu t− 0,33% n¨m 1996 vµ
®−îc xuÊt ph¸t thùc tÕ cÇn ph¶i gi¶i quyÕt.
1,58% n¨m 2001.
§èi víi ngµnh Y sè l−îng c¸c ®Ò tµi ®−îc
Nghiªn cøu øng dông ®−îc thùc hiÖn t¹i
ph©n bè ë c¸c bÖnh viÖn ®iÒu trÞ nhiÒu h¬n c¸c
hÇu hÕt c¸c tæ chøc khoa häc. Tû lÖ c¸c ®Ò tµi
tr−êng §¹i häc vµ c¸c viÖn nghiªn cøu 39,93%
cã lo¹i h×nh NCUD ë c¸c tr−êng ®¹i häc lµ
so víi 29,35% (b¶ng 1). §iÒu nµy còng phï
73,97%; c¸c viÖn nghiªn cøu 84,91%; c¸c c¬
hîp víi yªu cÇu phôc vô cho c«ng t¸c kh¸m
së ®iÒu trÞ chiÕm 90,41% vµ c¸c c¬ së kh¸c (c¬
ch÷a bÖnh vµ phï hîp víi thùc tÕ ë ViÖt Nam.
së s¶n xuÊt cña d−îc) chiÕm 64,71% (b¶ng 2).
Theo b¸o c¸o cña vô §iÒu trÞ vµ vô Khoa häc
§èi víi lo¹i h×nh NCTK chiÕm 6,52% vµ
vµ ®µo t¹o Bé Y tÕ, ViÖt Nam cã tæng sè 11657
chñ yÕu ®−îc thùc hiÖn ë c¸c c¬ së s¶n xuÊt
c¬ së ®iÒu trÞ, 16 viÖn nghiªn cøu vµ 11 tr−êng
thuèc thuéc ngµnh y tÕ 23,54% (b¶ng 2).
®¹i häc thuéc lÜnh vùc Y D−îc.
94
- C¸c ®Ò tµi trong lÜnh vùc y tÕ cã rÊt Ýt ®Ò tµi thö nghiÖm c¸c ph−¬ng ¸n ®iÒu trÞ trong ®iÒu trÞ
tiÕn ®Õn giai ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®i vµo vßng ®êi bÖnh nh©n chiÕm 29,81%.
cña qu¸ tr×nh c«ng nghÖ. C¸c dù ¸n s¶n xuÊt 1.4. Phï hîp gi÷a tªn ®Ò tµi, môc tiªu
thö nghiÖm cña ngµnh y tÕ rÊt Ýt chØ cã 8 dù ¸n nghiªn cøu, kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ ®Ò
trong giai ®o¹n 1996 - 2000 vµ tæng kinh phÝ c−¬ng nghiªn cøu.
®Çu t− cña Nhµ n−íc lµ 8900 triÖu ®ång nh−ng
Khã kh¨n h¬n c¶ lµ sù phï hîp gi÷a môc
kinh phÝ thu håi chØ ®¹t 5881 triÖu ®ång [1].
tiªu ®Ò tµi víi tªn ®Ò tµi, c¸c t¸c gi¶ nghiªn cøu
Trong tæng sè 322 ®Ò tµi ph©n tÝch chØ cã 26 ®Ò
th−êng lÊy tªn ®Ò tµi lín h¬n vÒ ph¹m vi so víi
tµi chiÕm 8,1% c¸c ®Ò tµi cã hiÖu qu¶ vÒ mÆt
môc tiªu mµ ®Ò tµi ®Æt ra. Còng cã thÓ tªn ®Ò
kinh tÕ (b¶ng 3).
tµi ®Æt ra víi ý ®å cña nhµ nghiªn cøu th−êng
1.3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ kü rÊt lín nh−ng ®Õn khi thùc hiÖn do ®iÒu kiÖn vÒ
thuËt thu thËp th«ng tin cña c¸c ®Ò tµi kinh phÝ còng nh− mét sè mÆt kh¸c nªn môc
NCKH tiªu cña ®Ò tµi ®−îc khu tró trong mét ph¹m vi
C¸c kü thuËt thu thËp th«ng tin cña c¸c ®Ò còng nh− mét kh«ng gian nhÊt ®Þnh. §èi víi
tµi theo kü thuËt thùc nghiÖm thö nghiÖm chiÕm c¸c ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc phï hîp gi÷a môc tiªu
65,53%, sau ®ã lµ nghiªn cøu tµi liÖu 36,96%. vµ tªn §T: 76,92%, §T cÊp bé: 90,12% vµ §T
Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ kü thuËt thu thËp c¬ së 97,03%.. NhËn ®Þnh nµy còng phï hîp
th«ng tin thÓ hiÖn møc ®é chÆt chÏ vµ tin cËy víi nhËn ®Þnh vÒ sù phï hîp gi÷a kÕt qu¶
cña c¸c kÕt qu¶ mµ ®Ò tµi ®¹t ®−îc. §Ó cã thÓ nghiªn cøu víi ®Ò c−¬ng ®¨ng kÝ. ChØ cã 61,1%
¸p dông trªn c¬ thÓ con ng−êi mét yªu cÇu c¸c ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc vµ 72,84% c¸c ®Ò tµi
ph¶i ®Æt ra vÒ ®é tin cËy vµ ph¶i ®−îc lÆp l¹i vµ cÊp bé lµ phï hîp gi÷a ®Ò c−¬ng nghiªn cøu
thö nghiÖm nhiÒu lÇn trªn thùc nghiÖm. Trong vµ kÕt qu¶ cña triÓn khai nghiªn cøu cña ®Ò tµi.
qui chÕ 371 vÒ nghiªn cøu l©m sµng thuèc y 2. Bµn vÒ hiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi
häc cæ truyÒn tr−íc khi ®−a vµo ¸p dông trªn NCKH.
l©m sµng b¾t buéc ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ c¸c
Bµn vÒ hiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu
giai ®o¹n tõ thö ®éc tÝnh cÊp vµ b¸n cÊp trªn
khoa häc qu¶ lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p. TÝnh
®éng vËt thÝ nghiÖm, x¸c ®Þnh liÒu LD50 trªn
hiÖu qu¶ ®−îc thÓ hiÖn hiÖu qu¶ sö dông c¸c
®éng vËt, x¸c ®Þnh c¸c ho¹t chÊt, kim lo¹i nÆng
nguån lùc tõ ®Çu vµo so víi lîi Ých cña c¸c s¶n
cã trong thµnh phÇn thuèc tr−íc khi ¸p dông
phÈm ®−îc t¹o ra cña ®Ò tµi. Trong nghiªn cøu
lªn ®iÒu trÞ cho ng−êi. Do cã nh÷ng thiÕt chÕ
cña chóng t«i ch−a ®¸nh gi¸ ®−îc nguån lùc
qui ®Þnh chÆt chÏ nh− vËy nªn b¾t buéc vÒ
®Çu vµo cña nghiªn cøu mµ chØ ®¸nh gi¸ hiÖu
ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ kü thuËt thu thËp
qu¶ t¹o ra tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu. C¸c hiÖu qu¶
th«ng tin cña c¸c ®Ò tµi cña ngµnh y tÕ yªu cÇu
nµy ®−îc c¸c chñ nhiÖm ®Ò tµi thÓ hiÖn trªn
thùc nghiÖm vµ thö nghiÖm rÊt cao, ®ã còng lµ
b¶n b¸o c¸o kÕt qu¶ nghiªn cøu cña m×nh.
mét ®Æc thï trong c¸c ®Ò tµi cña ngµnh y tÕ
(65,53%). 2.1. HiÖu qu¶ øng dông c«ng nghÖ míi,
hiÖu qu¶ dù phßng
Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu m« t¶ chiÕm
38,20% cao nhÊt trong c¸c ®Ò tµi NCKH ®· §Ó nhÊn m¹nh vai trß chñ ®¹o cña nÒn
®−îc ph©n tÝch. Ph−¬ng ph¸p m« t¶ rÊt phï kinh tÕ nhµ n−íc trong s¸u thµnh phÇn kinh tÕ
hîp víi nhiÖm vô chuyªn m«n cña ngµnh Y tÕ mµ §¶ng vµ Nhµ n−íc ®· chÊp nhËn trong giai
v× m« t¶ vÒ mét lo¹i bÖnh tr¹ng nµo ®ã, m« t¶ ®o¹n chuyÓn tõ kinh tÕ tËp trung sang nÒn kinh
®iÒu trÞ, m« t¶ mét kü thuËt xÐt nghiÖm, m« t¶ tÕ nhiÒu thµnh phÇn chóng ta thÊy ®iÒu nµy
c¸c nguy c¬ cuèi cïng ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých ®−îc thÓ hiÖn râ vÒ vai trß chØ ®¹o trong c¸c ®Ò
gióp cho c«ng t¸c chÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ vµ phßng tµi cÊp nhµ n−íc. C¸c nhiÖm vô vÒ c«ng t¸c dù
bÖnh ®−îc tèt h¬n. Nghiªn cøu can thiÖp chÝnh phßng, c«ng t¸c øng dông c«ng nghÖ míi,
lµ nh÷ng nghiªn cøu dïng c¸c thuèc ®iÒu trÞ, c«ng t¸c t¸c ®éng ®Õn x· héi ®· ®−îc ®−a vµo
95
- c¸c nhiÖm vô mµ c¸c ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc ph¶i ®Ò tµi cÊp bé. Tæng sè 20 ®Ò tµi cÊp bé ®· kÕt
hoµn thµnh. §Ó øng dông ®−îc mét c«ng nghÖ hîp ®µo t¹o ®−îc 29 c¸n bé trong ®ã 6 nghiªn
míi vµo bÊt cø ë mét ®Êt n−íc nµo còng cÇn cøu sinh, 13 th¹c sÜ.
ph¶i ®−îc ®Çu t− thÝch ®¸ng vÒ tiÒm lùc kinh tÕ, V. KÕt luËn
vÒ nh©n lùc khoa häc, v× vËy chØ cã nhµ n−íc
1. Thùc tr¹ng c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu
míi cã ®ñ c¸c kh¶ n¨ng vÒ tiÒm lùc ®Ó ®Çu t−.
khoa häc.
HiÖu qu¶ vÒ dù phßng cña c¸c ®Ò tµi cÊp
nhµ n−íc chiÕm 53,85% vµ hiÖu qu¶ øng dông Tû lÖ c¸c ®Ò tµi cÊp c¬ së: 62,72%; ®Ò tµi
c«ng nghÖ míi chiÕm 41,03%, hiÖu qu¶ x· héi cÊp bé: 25,16% vµ ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc
chiÕm 46,15%, hiÖu qu¶ cho ®iÒu trÞ chiÕm 12,11%. C¸c ®Ò tµi thuéc lo¹i h×nh NCUD:
33,33% (b¶ng 3). 83,54%; thiÕt kÕ nghiªn cøu m« t¶: 38,20%; sö
dông kü thuËt thùc nghiÖm trong nghiªn cøu:
C¸c ®Ò tµi cÊp bé thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô
65,53%.
chÝnh trÞ cña cÊp bé ngµnh, c¸c hiÖu qu¶ cña
c¸c ®Ò tµi cÊp bé còng thÓ hiÖn ®−îc nhiÖm vô 2. HiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu
chÝnh trÞ cña ngµnh y tÕ. §Ò tµi cÊp bé hiÖu qu¶ khoa häc.
vÒ x· héi chiÕm 45,68%, hiÖu qu¶ øng dông kü HiÖu qu¶ kü thuËt míi vµ c«ng nghÖ míi ë
thuËt míi chiÕm 37,04%. HiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc 41,04%; Lo¹i h×nh NC triÓn
tµi c¬ së chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá (b¶ng 3). khai: 28,57%; Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu can
2.2. HiÖu qu¶ ®iÒu trÞ. thiÖp: 21,95%. HiÖu qu¶ dù phßng ë ®Ò tµi nhµ
n−íc: 53,85%. HiÖu qu¶ ®iÒu trÞ cña c¸c ®Ò tµi
§èi víi c¸c ®Ò tµi cã ph−¬ng ph¸p nghiªn
nhµ n−íc vµ ®Ò tµi cÊp bé xÊp xØ nhau vµ
cøu can thiÖp cã hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ chiÕm
chiÕm > 32%; Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu can
59,38% (b¶ng 4). C¸c kÕt qu¶ trªn còng phï
thiÖp: 59,38%. C¸c ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc vµ cÊp
hîp v× c¸c thiÕt kÕ nghiªn cøu can thiÖp th−êng
bé ®· gi¶i quyÕt ®−îc nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh
lµ can thiÖp ®iÒu trÞ hoÆc can thiÖp vÒ hiÓu biÕt
x· héi víi tû lÖ > 45%. HiÖu qu¶ ®µo t¹o ë c¸c
®Ó n©ng cao hiÓu biÕt cho céng ®ång.
®Ò tµi cÊp nhµ n−íc: 35,9%; ®Ò tµi cÊp bé:
Tû lÖ sè ca ®· ®−îc ®iÒu trÞ khái chiÕm 24,69%. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ®Ò tµi thÊp
55,78%, ®ì 39,94% vµ kh«ng ®ì 5,09% vµ tö chiÕm 8,1%; ®Ò tµi nhµ n−íc: 35,9%; ®Ò tµi cÊp
vong 0,19%. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ trong c¸c ®Ò tµi Bé: 13,58% vµ ®Ò tµi c¬ së: 0,5%.
nghiªn cøu mµ chóng t«i ph©n tÝch ®¹t kÕt qu¶
tèt h¬n vÒ thèng kª ®iÒu trÞ chung cña ngµnh Y Tµi liÖu tham kh¶o
tÕ. Tû lÖ chÕt chung trong bÖnh viÖn n¨m 1999 1. Bé Khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr−êng
[2] cho c¸c bÖnh l©y lµ 34,01%; bÖnh kh«ng l©y (2001), Khoa häc vµ c«ng nghÖ ViÖt Nam 1996
tû lÖ chÕt lµ 52,22% vµ c¸c bÖnh nhiÔm ®éc vµ - 2000, T¹p chÝ Céng s¶n, Hµ Néi.
chÊn th−¬ng cã tû lÖ chÕt lµ 13,76%. 2. §ç Xu©n C−¬ng (2000), Nghiªn cøu c¬
2.3. HiÖu qu¶ ®µo t¹o së khoa häc x©y dùng ph−¬ng ph¸p luËn ®¸nh
Bµn vÒ hiÖu qu¶ ®µo t¹o chóng t«i thÊy gi¸ lùa chän c¸c nhiÖm vô trong kÕ ho¹ch
trong khi thùc hiÖn ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc vµ cÊp nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ ë
bé c¸c chñ nhiÖm ®Ò tµi ®· kÕt hîp nghiªn cøu ViÖt Nam, LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc luËn,
vµ ®µo t¹o nh©n lùc khoa häc ë tr×nh ®é cao. ViÖn Nghiªn cøu chiÕn l−îc vµ chÝnh s¸ch khoa
C¸c ®Ò tµi c¬ së ch−a râ vÒ hiÖu qu¶ ®µo t¹o. häc vµ c«ng nghÖ, Hµ Néi.
HiÖu qu¶ ®µo t¹o nghiªn cøu sinh ®−îc thÓ 3. Tr−¬ng ViÖt Dòng (1998), §¸nh gi¸ mét
hiÖn râ nÐt víi c¸c ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc, ®· cã 9 ch−¬ng tr×nh can thiÖp ho¹t ®éng y tÕ, Ph−¬ng
®Ò tµi cÊp nhµ n−íc ®· kÕt hîp ®µo t¹o ®−îc ph¸p nghiªn cøu khoa häc Y häc. Nhµ xuÊt
19 nghiªn cøu sinh b¶o vÖ thµnh c«ng. HiÖu b¶n Y häc, Hµ Néi, tr 83 - 93.
qu¶ ®µo t¹o th¹c sÜ chñ yÕu tËp trung vµo c¸c
96
- 4. Vò Cao §µm (1998), Ph−¬ng ph¸p luËn qu¶n lý khoa häc, kü thuËt vµ c«ng nghÖ, GiÊy
nghiªn cøu khoa häc, Nhµ xuÊt b¶n khoa häc phÐp xuÊt b¶n sè 03/CXB ngµy 4/3/1991, Hµ
vµ kü thuËt, Hµ Néi tr 78, 140 - 157. Néi tr. 35-61.
5. Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi (1998), Ph−¬ng 8. Association of Universities in the
ph¸p nghiªn cøu khoa häc y häc. Nhµ xuÊt b¶n Y Netherlands 1998: Assessment of research
häc tr: 30 – 42, 43 – 53, 68 – 72, 93 – 99. quality. ISBN 90 – 5588 – 074 - 4.
6. TrÞnh §×nh Th¾ng (1994), Ph−¬ng ph¸p 9. Penelope Hawe; Deeirdre Degeling,
nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ, Nhµ xuÊt Jane Hall and Alison Brierley (1990),
b¶n chÝnh trÞ Quèc gia Hµ Néi, tr 56 - 58. Evaluating health promotion a health worker’s
guide. MacLennan + Petty, Sydney,
7. ViÖn Qu¶n lý khoa häc - Uû ban khoa
Philadelphia, London.
häc nhµ n−íc (1991), HÖ thèng ho¸ luËt lÖ vÒ
Summary
Studying on situation and effect of projects in
Medical field from 1991 to 2000
322 projects of medical research have been assessed by meta analysis method. The result
shows that:
1. Situation of projects:
62.72% is primary project; 25.16% is project on ministerial grade; 12,11% project on national
grade. Project of applied research is 83.54%; Project of described research is 38.20%. The
database is collected by experimental method: 65.53%.
2. Effect of sciential projects.
New technology and science have been applied and developed: in national projects: 41.04%;
applied research is 28.57%; experimental method is 53.85%. The many difficult problems in
diagnosis, treatment and prevention of disease have been solved by results of projects. Effect of
projects of National and ministerial grade is the same (about > 32%); of interventional projects is
59.38%. 45% project on national and ministerial grade have been applied to solve a social
problem. Trained effect of projects of national grade is 35.9%; on ministerial grade is 24.69%.
Economic effect of projects is low (8.1%); It includes 35.9% of national project; 13.58% ministerial
project and 0,5% primary project.
97
nguon tai.lieu . vn
