Bài giảng Văn hóa ẩm thực: Chương 3 - Đặng Trang Viễn Ngọc

Văn hoá Ẩm thực - C3 Văn hóa ẩm thực GV Đặng Trang Viễn Ngọc 1 Giảng viên: ĐẶNG TRANG VIỄN NGỌC Email: ngoceo04@yahoo.com.vn GV Đặng Trang Viễn Ngọc 2 Thuật ngữ viết tắt Văn hóa Việt Nam khái niệm mục đích vai trò đời sống xã hội VH thông tin TT VN phát triển PT KN mối quan hệ MQH MĐ ngôn ngữ NN VT yếu tố YT ĐS nội dung ND XH nhu cầu NC GV Đặng Trang Viễn Ngọc 3 GV Đặng Trang Viễn Ngọc 1 Văn hoá Ẩm thực - C3 Nội dung Chương I: Văn hóa ẩm thực – nét đặc trưng của văn hóa Việt Nam Chương 2: Nghệ thuật chế biến món ăn và uống của người Việt và người Trung Quốc Chương 3: Tết và VHAT Việt Nam Chương 4: Những món ăn – thức uống độc đáo của ba miền – sự phong phú của ATVN Chương 5: Vài nét về VHAT Á và các nước Asean Chương 6: Vài nét về VHAT của một số nước Âu – Mỹ Chương 7: Rượu và nước giải khát trong đời sống văn hóa Phương Tây GV Đặng Trang Viễn Ngọc Slide 24 Chương 3: Tết và VHAT Việt Nam Nội dung Hương vị Tết và cỗ Tết trong tâm hồn người Việt Mâm cỗ ngày Tết Mâm ngũ quả ngày Tết Bánh ngày Tết Món ăn ngày Tết Slide 19 Các lGV Đặng Trang Viễn Ngọc 5 Hương vị tết và cỗ tết trong tâm hồn người Việt Hương vị Tết Tảo mộ Đưa Táo Rước Quân ông về bà trời GV Đặng Trang Viễn Ngọc Xuất hành 6 GV Đặng Trang Viễn Ngọc 2 Văn hoá Ẩm thực - C3 I. Hương vị Tết  Tết Nguyên đán là dịp đặc biệt của người Việt Nam vốn mang đậm đà hương sắc dân tộc  Ngày Tết là ngày sum họp của gia đình, ai đi xa cũng nhớ về nhà ăn Tết, quây quần bên mâm cỗ Tết • Tết Nguyên đán (Tết cả) vào đúng ngày Mùng một tháng Giêng - ngày đầu tiên của năm mới. • Theo phong tục cổ truyền Việt Nam, Tết Nguyên đán trước hết là tết của gia đình. GV Đặng Trang Viễn Ngọc 7 Tảo mộ  Tết đến mọi người đi tảo mộ  Ngày tảo mộ không nhà nào giống nhà nào cả mà mỗi nhà tùy theo tính chất của công việc mà sắp xếp thời gian để mọi thành viên trong gia tộc cùng nhau đi.  Mỗi gia đình ngoài việc đem cuốc, xẻng, xà beng, câu liêm còn có hương đèn, hoa quả, các món ăn để cúng, mời vong linh của tổ tiên về ăn Tết với con cháu. GV Đặng Trang Viễn Ngọc 8 Đưa Táo quân về trời - 23 tháng Chạp • Mỗi nhà đều làm cơm, cúng tiễn Táo quân về trời. • Ngoài mâm cơm với các món ăn tươm tất, còn có mũ và áo mã (bằng giấy) để Táo quân mặc và một hoặc ba con cá chép thả trong chậu nước để Táo quân cưỡi về thiên đình. GV Đặng Trang Viễn Ngọc 9 GV Đặng Trang Viễn Ngọc 3 Văn hoá Ẩm thực - C3 Lễ rước vong linh ông bà - Chiều 30 tháng Chạp  Các thức ăn và trái cây được xếp thành cỗ để dâng lên bàn thờ ông bà, tổ tiên.  Đây là dịp cả gia đình quây quần trước vong linh cửu huyền thất tổ, ôn lại những sự việc đã xảy ra để rút kinh nghiệm cho năm mới.  Gia trưởng trịnh trọng thắp nén hương dâng lên bàn thờ, cầu xin tổ tiên chứng giám, phùhộ cho gia tộc được nhiều phước lành trong năm mới.  Theo sau gia trưởng, mọi người trong nhà đều nghiêm trang chắp tay cung thỉnh tổ tiên về ăn Tết với con cháu GV Đặng Trang Viễn Ngọc 10 Xuất hành  Khi tiếng pháo đã ngớt đêm 30, mỗi gia đình cử một người xuất hành đúng vào lúc sáng sớm của ngày đầu năm.  Người ta rất kĩ lưỡng trong việc xuất hành nên trước khi đi họ thường xem lịch để chọn hướng tốt, hạp với tuổi của mình ngụ ý mang đến điều may mắn mỗi khi bước ra khỏi nhà trong năm mới và người đã xuất hành có thể tự đi xông đất đầu năm. GV Đặng Trang Viễn Ngọc 11 Xông nhà (hay "xông đất")  Đầu năm, người Việt cho rằng người đầu tiên bước vào nhà mình sẽ đem đến vận hên, xui cho gia đình cả năm.  Mỗi đầu năm là chủ nhà nhờ người có vận may xông nhà dùm.  Người may mắn là người làm ăn phát đạt trong năm, gia đình sung túc, hạnh phúc.  Không tìm ra người, đôi khi chủ nhà xông nhà cho chính họ. Khách xông nhà thường ăn mặc chỉnh tề, bước vào cửa chính gian nhà, rồi rảo một lượt quanh nhà, xuống tận bếp, cốt để mang vận may vào từng xó nhà. GV Đặng Trang Viễn Ngọc 12 GV Đặng Trang Viễn Ngọc 4 Văn hoá Ẩm thực - C3 Lì xì  “Lì xì” được phiên âm tiếng Quảng Đông - tiếng Việt, nguyên chữ “Lợi thị” (tiền bạc, lợi lộc) trong Hán tự.  Mừng tuổi cho trẻ con, người lớn trong gia đình, họ hàng, bạn bè của cha mẹ tặng trẻ con nhưng phong bao lì xì nho nhỏ và chúc các em sức khỏe, học hành tấn tới ...  Phong bao lì xì màu đỏ, bên ngoài có những hoa văn hình bông mai, những thỏi vàng óng ánh ... GV Đặng Trang Viễn Ngọc 13 Đón Xuân Trong Làng  Nêu là 1 thân tre cao, trên đỉnh treo ngọn phướn (cờ) ngũ sắc tượng trưng cho 5 hành (Kim: trắng, Mộc: đen, Thủy: xanh, Hỏa: đỏ, Thổ: vàng).  Giữa các giải lụa ngũ sắc là những chiếc khánh bằng chất liệu khác nhau (gỗ, kim loại, đất nung, sành) tượng trưng cho bát quái (Kinh Dịch)  Gió thổi những chiếc khánh va vào nhau kêu leng keng - vui tai GV Đặng Trang Viễn Ngọc 14 Hái lộc đầu xuân Dựng cây nêu, ngọn phướn trong sân đình, chùa, có tục “ hái lộc đầu xuân”. Lộc có 2 nghĩa: nhánh cây non, bổng lộc, ơn huệ Đi lễ 30 tháng Chạp về, người Việt đến các cây cổ thụ ở sân đình, chùa hái 1 nhánh cây non về treo trước nhà hoặc chưng lên bàn thờ mong cành lộc sẽ đem phước báu vào gia đình. Sau khi làm lễ giao thừa xong người ta kéo nhau đến chùa chiền để cầu phúc cầu may cho gia đình và bản thân. GV Đặng Trang Viễn Ngọc 15 GV Đặng Trang Viễn Ngọc 5 ... - tailieumienphi.vn