Xem mẫu
- nh kh a thân
Trong l ch s c a loài ngư i t th a hoang sơ, hình nh cơ th con ngư i ã
là m t y u t luôn g n bó m t thi t v i sinh ho t c ng ng. Ngày nay ta có th d
dàng tìm th y nh ng tranh v r t thô sơ hay hình n i trên g mc i các c nh
kho thân. Khi h i ho ti n thêm m t bư c dài, giúp cho kh năng ban u là ghi
chép r i ti n t i th hi n cu c s ng m t cách sinh ng hơn, ta l i càng có thêm
nhi u tư li u chính xác v xã h i loài ngư i trong t ng giai o n l ch s mà i u
luôn nh n th y là s quan tâm t i bí m t c a cơ th con ngư i cùng v i vi c th n
thánh hoá nó. Trong c ng ng Thiên Chúa giáo, nhà Th là nơi tôn nghiêm nh t,
t i k nh t v i nh ng gì "tr n t c", th nhưng ta l i có th tìm th y nơi ây các
tranh v mang m u s c tôn giáo v i các thiên th n kho thân. H i ho châu Âu
nh ng th k XVII, XVIII ã làm n r nh ng tài năng, l i cho h u th nh ng
tuy t tác không gì sánh n i, trong ó m t ph n l n các tác ph m t p trung vào
tài minh ho các huy n tho i. T i ây, m t l n n a ta l i b t g p nh ng hình nh
kho thân y quy n rũ.
Châu Á cũng không ph i là ngo i l , n u như b n bi t r ng ngư i n- r t
n i ti ng v i b sách Kamasutra và ngư i Nh t l ng danh v i các tranh in "phòng
the" mà k thu t th hi n c a chúng ã tt im t tinh t khó sánh n i. Vi c
phân bi t âu là tác ph m ngh thu t không h n d dàng. Xã h i Vi t nam kh t
khe hơn r t nhi u trong vi c nhìn nh n cơ th con ngư i như là m t "báu v t".
Nhưng i u này không h làm c n tr nh ng tư ng tư ng vô cùng táo b o trong
ngh thu t t th i Nguy n Du làm ta say mê "Gót sen thoăn tho t" c a nàng Ki u
n th a n sĩ Xuân Hương làm th gian iên o v i nh ng v n thơ l ng lơ y
n ý. Trong lĩnh v c ngh thu t hình nh thì các tác ph m tranh ông H là m t
- minh h a tuy t v i. Ai b o các c th i trư c không..."kh a thân"? Hãy xem b c
tranh "H ng d a" dư i ây:
Có l ây là m t trong các tác ph m truy n th ng hi m hoi mà ngư i ph
n ư c th hi n kh a thân như th .
Như v y hình nh kh a thân ã, và luôn là m t tài h p d n và t nh
trong nhi u b môn ngh thu t c a nhân lo i. Trong ó có Nhi p nh ngh thu t.
Ngày nay chúng ta khó có th hình dung l i ư c chính xác cú s c do k thu t
nhi p nh gây nên khi nó m i ra i t i châu Âu. Th i y ngư i ta ã quá kinh
ng c trư c kh năng ghi l i m t cách tr n v n và chính xác như th t c a phim nh.
Tuy nhiên nhi p nh ã không ư c gi i ngh sĩ chào ón ngay như m t công c
c a sáng t o. Lĩnh v c nh kh a thân áng ti c l i ư c b t u v i "ch en" c a
nh "khiêu dâm" - "Pornographie" dành cho các nhà quý t c l m ti n. Nói như
Alain Fleischer thì các nh "Porno" này ã nghi m nhiên t o ra m t lo i "giá tr
hình nh" t n t i song song v i "giá tr ti n t ". V y thì nh kh a thân ngh thu t
"Photo de Nu artistique" ư c b t u t bao gi ? Câu tr l i r t khó có th chính
- xác nhưng ta có th ch c ch n r ng cùng v i vi c Nhi p nh t kh ng nh ch
ng c a mình trong sáng t o thì "Nu Artistque" cũng ng th i ư c th a nh n.
Các tài li u lưu tr cho th y ngư i ch p t m nh kh a thân u tiên trong l ch s
nhi p nh th gi i là c p ng tác gi Eugène Duriu và Eugène Delacroix, vào
kho ng năm 1853.
Ta không bi t danh tính c a ngư i m u, và cũng không th t s quan tâm
n nó, i u gây n tư ng m nh nh t là dáng ng i quay lưng v i t t c nh ng c m
xúc v tò mò, khêu g i, ngây thơ, trong tr o...mà t t c nh ng c m xúc này ã t
t i m t cân b ng áng khâm ph c. Tuy nhiên Eugène Duriu và Eugène
Delacroix ã không ch p ngư i m u như m t t m nh kh a thân ngh thu t mà
m c ích c a nó dành cho các tranh v c a Eugène Delacroix. Trong m t lo t các
t m nh th lo i này ta có th tìm th y ngư i m u nam và n v i các tư th , b c c
mang m d u n c a h i h a.
Nhi p nh kh a thân ngh thu t c a th gi i ã và luôn ph i ch u ng t t
c nh ng nh ki n, nh ng hà kh c v quan ni m o c, các òi h i kh t khe
c a ngh thu t... có th ư c ch p nh n như m t sáng t o ngh thu t. i u này
không ph i là m i, n u như ta quay ngư c dòng l ch s c a h i h a thì cũng s
g p nh ng b c tranh y "tai ti ng" mà ngày nay chúng ư c coi như nh ng ki t
tác c a nhân lo i. Vi t nam ch c nhi u b n bi t t i danh h a ngư i Tây ban nha
Francisco Goya v i tác ph m "Maja Denuda" - Cô gái kh a thân, mà ông ã l y
ngư i tình c a mình làm m u.
S xu t hi n c a ki t tác này ã gây m t cú s c m nh th i y khi mà nh
ki n trong sáng tác h i h a ã không th ch p nh n m t tư th b c c táo b o n
như ng y. Th nhưng cái p th t s cu i cùng ã th ng, tài năng c a Goya ã
ư c kh ng nh khi ta có th c m th y trong b c tranh, vư t lên trên h t t t c
m i ư ng nét quy n rũ c a thân th , là s tinh khi t và trong tr ng.
- Vào lúc kh i i m c a mình, nh kh a thân ngh thu t ã l y h i h a làm
m t tiêu chu n cho hình th c th hi n cũng như tư duy sáng t o. có th ư c
công chúng th a nh n thì m t t m nh "Nu" c n th a mãn nhi u i u ki n khác
nhau hay nói m t cách khác nó ph i thu c v th lo i "nu académique". N u như
hình nh không th a mãn các "tiêu chu n" ó thì nó s b x p vào lo i "r ti n".
Như th ta có th th y ngay r ng s phát tri n c a nh kh a thân ngh thu t
ph thu c r t l n vào môi trư ng văn hóa và tôn giáo. Y u t c m nh n c a
ngư i xem nh cũng óng m t vai trò quan tr ng khi ranh gi i gi a nh "ngh
thu t" và nh "khiêu dâm" hay tách bi t hơn n a là nh "g i c m" - "photo
érotique" là r t mong manh, ôi khi r t nhòe.
S r t thú v và b ích n u ta có th bi t ư c quá trình v n ng và phát
tri n c a th lo i nh ngh thu t y khó khăn này trên th gi i. Tên tu i l n u
tiên ph i k n là Man RAY, không nh ng ông ch là cha c a r t nhi u tư duy
sáng t o, k thu t th hi n mà các tác ph m "Nu" c a Man Ray ã th t s tt i
m t nh cao trong ngh thu t.
M t t m hình khác, mang tính s ki n bên c nh s quy n rũ c a nó, là tác
ph m "Corset Mainbocher" c a Horst P. Horst vào năm 1939. Ta c n bi t r ng vào
nh ng th p niên u th k XX này các bác sĩ ã kh ng nh tác h i n s c kh e
c a lo i áo bó mà ph n v n hay dùng. Coco Chanel là m t trong nh ng ngư i
u tiên ph n i k ch li t ki u trang ph c r t khó ch u y. M t t m nh kh a thân
"Nu de dos" nhưng dư i m t góc nhìn hoàn toàn m i l .
Nhà cách m ng c a nh kh a thân ngh thu t chính là Helmut NEWTON
(ta cũng có th k n Jean-Loup SIEFF v i phong cách hoàn toàn khác bi t) mà
cách th hi n c a ông ã gây m t ti ng vang không kém gì b c tranh "Maja
Denuda" c a F.Goya. Cũng m t góc nhìn tr c di n, cũng m t c m xúc tr c ti p,
ngư i xem c m nh n t m nh b ng t t c các giác quan c a mình ư c chuy n t i
b i cái nhìn.
- Hai t m nh kh l n t c nh nhau, cũng v n nh ng ngư i ph n y, m t
bên v i trang ph c và m t bên hoàn toàn kh a thân. Ngư i xem hoàn toàn b ch
ng b i nhi u c m xúc khác nhau mà n tư ng m nh nh t là c m th y nh ng
ư ng nét tuy t v i y ang ti n th ng l i ch mình.
Helmut NEWTON ư c x p vào lo i nhi p nh gia "khiêu khích" th
nhưng ngư i th t s gây sóng gió trong th p niên 80 c a th k XX l i là Robert
Mapplethorpe. Chùm tác ph m quan tr ng nh t c a ông là v các nhà vô ch th
thao n , th hi n hình nh ngư i ph n hi n i, ý th c ư c r t rõ v thân th
mình.
n ây chúng ta hoàn toàn có th t tin mà kh ng nh r ng nh kh a thân
ngh thu t là m t lo i hình sáng t o quan tr ng c a nhi p nh hay nói r ng hơn là
m t hình th c th hi n c a ngh thu t nhân b n. nh kh a thân ngh thu t hoàn
toàn có th t n t i và tìm th y ch ng c a nó trong xã h i Vi t nam b ng
cách tôn tr ng các giá tr o c xã h i truy n th ng và phát huy ư c tính
n d c a ngh thu t phương ông. M c dù vào th i i m hi n t i các ngh sĩ
nhi p nh t i Vi t nam v n ph i làm vi c trong "kín áo" và "yên l ng" ch
th i cơ nhưng i u y không có nghĩa là nh "Nu" không th phát tri n. Trư c khi
lên ti ng "kêu ca" các i u ki n xã h i hay "hành chính" thì t ng ngh sĩ c n bi t
ư c kh năng sáng t o c a chính mình, c n bi t vư t lên trên nh ng sáo mòn
trong tư duy, nh ng nh ki n cho dù c a c m t th h ... có th t kh ng nh
mình b ng phong cách ngh thu t c a riêng mình và tr l i cho nh "Nu" giá tr
"Artistique" th t s c a nó. Bên c nh ó các cơ quan văn hóa hay các ban ngành
có liên quan cũng hoàn toàn có th tìm hi u m t cách nghiêm túc th lo i nh ngh
thu t này, có m t cái nhìn thoáng hơn, r ng hơn t o i u ki n cho các ngh sĩ
t do sáng tác.
- Ranh gi i duy nh t gi a nh "ngh thu t" và "khiêu dâm" theo Alain
FLEISHER là: "Càng có nhi u ngh thu t thì s ít tính khiêu dâm" ("Plus il a
d'art et moins il y a de pornographie")
Tài li u tham kh o: - Photo Icons, tác gi Hans-Michael Koetzle, NXB
Taschen, 2005 - La Pornographie, tác gi Alain FLEISHER, NXB La Musardine,
2005
“Chuy n xưa k r ng: m t vương qu c n có m t tên cư p khét ti ng
gi t ngư i không g m tay, vào m t êm thu h n l n vào hoàng cung v i ý nh
gi t công chúa cư p n trang và viên ng c quý mà nàng thư ng mang trên
ngư i. Trong ánh sáng m o chan hoà cùng bóng t i c a căn phòng, h n ã
rút gươm ra và nh nhàng ti n n bên giư ng c a công chúa…, khi thanh
gươm ã vung lên và s n sàng c m ph p xu ng tim c a nàng, thì ngay lúc ó
áng mây v a tan như ng ch cho ánh trăng to nh xu ng hoàng cung, qua
ánh sáng lung linh huy n o c a trăng non, h n th y trư c m t mình là m t
thân th nõn nà ki u di m c a công chúa ang kh a thân và say sưa trong gi c
i p; dư i làn da tr ng h ng c a ôi b b ng o là trái tim ang p nh theo
t ng nh p th trinh nguyên… L n u tiên trong cu c i ngang d c, tên cư p
ã s ng s ng l ng yên trư c v p thánh thi n c a T o hóa, h n ã run tay
không th âm gươm xu ng ng c nàng và ành ph i âm th m rút lui vào bóng
êm… Cái p mong manh, nh nhoi còn sót l i trong ph n NGƯ I c a tên
cư p ã c m hoá ư c và chi n th ng cái Ác c h u trong ph n CON c a h n.
ó là tri t lý muôn i c a ngh thu t, c a l s ng, qua câu chuy n mang m
tính huy n tho i trên…”
T th i kỳ Ph c Hưng, trong nh ng nhà th công giáo ã xu t hi n nhi u
b c h a kh a thân ca ng i v p thánh thi n c a con ngư i. Nhi p nh ra i sau
h i h a, nhưng trong quá trình hình thành và phát tri n b môn nhi p nh ngh
thu t trên th gi i (hơn 150 năm), nh kh a thân cũng ã có m t ngay t nh ng
- ngày u và song song phát tri n v i nh ng th lo i khác cho n nay. B ng khát
v ng luôn vươn t i v p c a cu c s ng, tình yêu và c v p c a thân th , các
nhà nhi p nh ã i tìm cho mình nh ng c m h ng ngh thu t v tài này t
t i nh ng tác ph m ngh thu t ích th c, ca ng i v p c tâm h n và hình th
ngư i ph n (l n nam gi i). ó là nh ng tác ph m ngh thu t y tính nhân b n,
tôn vinh v p c a cu c s ng mà thân th con ngư i là m t hi n thân tuy t v i.
Ngày nay trên nhi u t p chí qu c t y d y nh ng nh tr n tru ng thô t c,
khiêu dâm, trên internet cũng tràn lan; g n ây l i liên ti p n i c m lên nh ng
scandal “ nh ngh thu t” c a nh ng ca sĩ, di n viên, ngư i m u…, làm cho không
khí trong lành c a nhi p nh ngh thu t chân chính ít nhi u b ô nhi m.
Ai cũng bi t có m t ranh gi i vô hình gi a hai lo i nh kh a thân: “Naked”
là tr n tr i, dung t c, phơi bày ra m t cách t nhiên (không bao hàm nghĩa ngh
thu t). “Nude” cũng là thoát y, nhưng ph i qua x lý c a ngư i ngh sĩ b ng k
thu t ánh sáng, góc ,s c , b c c, ư ng nét.v.v. k t khi b m máy cho n
khi tráng phim, r i nh xong. Nói tóm l i là ph i làm như th nào ó b c nh
toát lên ư c v p thánh thi n, trong sáng mà T o hóa ã ban t ng cho con
ngư i, nh t là ngư i ph n .
Vi t Nam ta không có m t trư ng l p nhi p nh nào ưa b môn kh a
thân vào chương trình gi ng d y trang b nh ng ki n th c cơ b n cho các h c
viên như trong các trư ng M Thu t. Các nhà qu n lý văn hoá ngh thu t cũng
còn khá nhi u quan ni m l p l , không khuy n khích cũng không ph n i, nói
úng hơn là có xu hư ng ch p nh n s t n t i m t cách th ng và v n ang
trong giai o n thăm dò (?). Chính i u ó ã làm cho gi i c m máy tr nên lúng
túng, hoang mang khi tìm n chân giá tr c a nhi p nh ngh thu t. Trong khi nhu
c u lưu gi cái p trong tác ph m nhi p nh ngày càng cao mà quan ni m chính
th ng chưa rõ ràng, thông su t, nên nh ng nhà nhi p nh v n c âm th m sáng tác
nh kh a thân v i m t tâm tr ng lén lút, v ng tr m như làm chuy n gì m ám, t i
- l i. C ngư i ch p l n ngư i m u u mang n ng m t c m giác tâm lý không
tho i mái khi sáng t o ngh thu t, cơ h như ang ph n b i v i chính mình, v i
gia ình và xã h i. Nhưng th c ra h ch là nh ng ngư i m i mê i tìm và tôn vinh
v p thu n khi t c a T o hoá r i mang cái p y dâng t ng cho i (dù i có
khi chưa hi u h t h ).
Ngh thu t là vô cùng, cái p là chân lý, c n ph i ư c nhìn nh n và lưu
gi ; th nhưng ngh thu t không ph i là m t phép toán i tìm gi i h n c a
nh ng ư ng cong, chính vì th nên khó có m t văn b n c th phân nh r ch ròi
cái gi i h n vô hình ó nh hư ng và nâng cao th hi u th m m c a m i
ngư i, ph c v t t hơn nhu c u văn hoá phong phú, a d ng c a qu n chúng.
Cũng chính vì th nên có nhi u tay l i d ng t m rèm thu t ng “ nh ngh thu t”
làm trò x u xa, nhưng không ph i vì v y mà chúng ta ng hoá hai nghĩa
“nude” và “naked” ư c.
Thi t nghĩ, ã n lúc H i Ngh sĩ Nhi p nh Vi t Nam c n ph i ch ng
ph i h p v i V M Thu t – B Văn hóa Thông tin và các cơ quan ban nghành
ch c năng khác có nh ng văn b n quy nh phù h p v i truy n th ng dân t c,
bên c nh vi c dung n p quan ni m th m m c a th gi i m t cách hài hòa, h p lý,
không tránh né, không c c oan; ng th i cũng có cái nhìn v nhi p nh ngh
thu t m t cách c i m và công b ng hơn so v i nh ng b môn ngh thu t khác
như h i h a, iêu kh c, i n nh, văn h c…
nguon tai.lieu . vn
