Xem mẫu
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010
Nghiên cứu Y học
005 NHÂN HAI TRƯỜNG HỢP NỐI THÀNH CÔNG
ĐỨT LÌA CẲNG CHÂN Ở TRẺ EM
Nguyễn Vĩnh Thống*, Trịnh Xuân Lê*, Lê Văn Tuấn*, Trần Văn Dương*
TÓM TẮT
Tổn thương ñứt lìa chi dưới ở trẻ em là một tổn thương nặng, ñể lại mất chức năng và thẩm mỹ, nối vi phẫu
rất khó khăn nhưng khả năng phục hồi rất tốt. Tại khoa chấn thương chỉnh hình của bệnh viện Chợ Rẫy chúng tôi
nối thành công 2 trường hợp ñứt lìa cẳng chân ở trẻ em 3 tuổi.
Từ khóa: Đứt lìa cẳng chân, nối cẳng chân
SUMMARY
THE SUCCESSFUL REPLANTATION IN CHILDREN WITH AMPUTATED LEGS
Nguyen Vinh Thong, Trinh Xuan Le, Le Van Tuan, Tran Van Duong
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 37 - 40
The competely interrupted of lower extremity is a disaster injury and result in loss function, especcialy
children. Microsurgery to replantation is a complex but carry some good result in rehabilitation. At Orthopeadic
department of Cho Ray Hospital, we had replanted 2 case the competely interrupted of lower extremity in childen
3 yrs. Both is good funtion.
Keywords: amputated legs, replantation
chẩn ñoán: ñứt lìa 1/3 dưới cẳng chân trái, vào lúc
ĐẶT VẤN ĐỀ
21giờ 25 phút, 05/08/2007.
Đứt lìa chi là một tổn thương nặng và ñể lại hậu
Cách nhập viện 8 giờ, bé chạy chơi trên cầu thang
quả mất chức năng và thẩm mỹ cho bệnh nhân.
máy cuốn, trượt chân té cán ñứt lìa cẳng chân trái,
Nối ñứt lìa chi ở nước ngoài tỉ lệ thành công rất
ñược ñưa ñến bệnh viện tại Phonpenh sơ cứu sau ñó
cao, còn ở nước ta chỉ tập trung ở một số trung tâm
chuyển ñến bệnh viện Chợ Rẫy.
lớn có khả năng khâu nối chi bằng vi phẫu.
Tình trạng lúc nhập viện:
Năm 2005, Hyo Heon Kima và cộng sự(1) báo cáo
Bé
tỉnh, M: 120l/p, HA:110/60 mmHg
nối thành công một trường hợp bé gái, ñứt lìa 2 cẳng
Da niêm nhợt.
chân.
Cẳng chân trái ñứt lìa ngang 1/3 dưới, mỏm cụt
Tại bệnh viện Chợ Rẫy – khoa chấn thương chỉnh
ñược
băng thun cầm máu, phần ñứt lìa ñược bảo quản
hình, chúng tôi nối thành công rất nhiều trường hợp
lạnh
ñúng
cách.
nhưng tất cả ở người lớn tuổi. Đây là 2 trường hợp trẻ
em ñầu tiên mà chúng tôi nối thành công.
Chẩn ñoán: Đứt lìa 1/3 dưới cẳng chân trái giờ
ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU
Đối tượng
Từ 80/2007 ñến 03/2008 tại khoa chấn thương
chỉnh hình, bệnh viện Chợ Rẫy ñã nối thành công 2
trường hợp ñứt lìa cẳng chân ở 2 bé trai 3 tuổi.
Phương pháp nghiên cứu
Ca lâm sàng.
KẾT QUẢ
Bệnh án 1
Bệnh nhân tên: MENH HORT, nam, sinh 2004,
Quốc tịch: Campuchia.
Bệnh viện Phonpenh- Campodia chuyển ñến với
thứ 8
Xét nghiệm tiền phẫu thường quy, hồi sức bệnh
nhân.
Chuẩn bị bệnh nhân mổ cấp cứu nối chi.
Bệnh nhân ñược chuyển mổ lúc 23 giờ (giờ thứ
10)
Vết thương ñứt lìa trên khớp cổ chân 7cm, lộ ñầu
xương gãy, dập nát mô mềm, dính dầu nhớt.
Tiến hành cắt lọc vết thương, bơm rửa sạch.
Bóc tách tìm bó mạch chày sau.
Dùng kim luồn nhỏ làm shunt tạm cho máu
nuôi phần ñứt lìa.
Cắt ngắn xương chày, xương mác khoảng 4cm.
* Khoa Chấn thương chỉnh hình, BV Chợ Rẫy.
Tác giả liên hệ: BS. Trần Văn Dương, ĐT: 0989105370, Email: drduong2001@yahoo.com
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010
37
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010
Kết hợp xương nhanh bằng kim kirschner.
Lấy tĩnh mạch hiển ñối bên ghép vào ñộng
mạch chày sau dài 3cm. Nối 1 tĩnh mạch chày sau
và 1 tĩnh mạch hiển. Nối thần kinh chày sau, thần
kinh mác nông ñứt mất ñoạn, khâu gân, cơ.
− Cuộc mổ kết thúc sau 6 giờ mổ, chân
hồng
Trong lúc mổ truyền 01 ñơn vị hồng cầu lắng,
dùng 5000UI bơm rửa tại phẫu trường và truyền
2500UI Heparin ñ ư ờng tĩnh mạch.
Sau mổ ngày thứ 13 có dấu hiệu nhiễm khuẩn
bé ñược mổ lần 2 cắt lọc (18/08/2007), bé mổ lần 3
xoay da che (04/09/2007)
Bàn chân bé sống hoàn toàn, cho bó bột ñùi bàn
chân trái và xuất viện (28/09/2007). Chân trái ngắn
hơn chân phải 3cm.
Tổng thời gian ñiều trị 54 ngày.
Sau một năm bé ñược nhập viện lần 2 với chẩn
ñoán can lệch 1/3 dưới cẳng chân trái và ñược mổ
chỉnh trục cẳng chân.
(a)
(b)
Hình 1: Bệnh nhân MENH H. trước mổ (a); Sau mổ 15 ngày (b) và Bé và bố mẹ
Bệnh án 2
Bệnh nhân: Nguyễn Đức V., nam, sinh 2005,
Quốc tịch: Việt Nam
Bệnh viện Mộc Hóa- Long An chuyển ñến với
chuẩn ñoán ñứt lìa 1/3 giữa cẳng chân trái,vào lúc
20h30, 26/03/2008
Cách nhập viện 6 giờ, bé chạy chơi với anh trai
trên ñồng lúa chạy ngang qua người chú ñang gặt lúa
bằng máy, chú của bé không nhìn thấy bé, cho nên ñể
máy cắt vào 2 cẳng chân bé, ñứt lìa cẳng chân trái, vết
thương 1/3 giữa cẳng chân phải, ñược ñưa ñến bệnh
viện huyện sơ cứu sau ñó chuyển ñến bệnh viện Chợ
Rẫy.
Tình trạng lúc nhập viện
Bé tỉnh, M: 120l/p, HA:90/60 mmHg
Da niêm nhợt.
Cẳng chân trái ñứt lìa ngang 1/3 giửa, mỏm cụt
ñược băng thun cầm máu, phần ñứt lìa ñược b ảo quản
lạnh. Cẳng chân phải vết thương 1/3 giữa, gãy xương
chày.
Chẩn ñoán: Đứt lìa 1/3 giữa cẳng chân trái, gãy
hở xương chày phải giờ thứ 6.
Xét nghiệm cơ bản, hồi sức bệnh nhân.
Chuẩn bị bệnh nhân mổ cấp cứu nối chi.
Bệnh nhân ñược chuyển mổ lúc 22 giờ (giờ thứ
8).
Vết thương ñứt lìa 1/3 giửa cẳng chân trái, mỏm
Nghiên cứu Y học
(c)
cụt lộ ñầu xương gãy, dính nhiều hạt lúa và rơm, rạ,
cẳng chân phải vết thương 1/3 giửa lộ ñẩu gãy xương
chày.
Tiến hành cắt lọc vết thương, bơm rửa sạch.
Bóc tách tìm bó mạch chày trước và sau.
Dùng kim luồn nhỏ làm shunt tạm cho máu nuôi
phần ñứt lìa.
Cắt ngắn xương chày, xương mác khoảng 5cm.
Kết hợp xương nhanh bằng kim kirschner.
Nối ñộng mạch chày trước và chày sau, nối 2 tĩnh
mạch sâu và 1 tĩnh mạch hiển. Nối thần kinh chày
trước và sau, khâu gân, cơ.
Sau mổ 6 giờ bàn chân hồng tốt.
Trong lúc mổ truyền 01 ñơn vị hồng cầu lắng,
dùng 5000UI bơm rửa và truyền 2500UI Heparin.
Hậu phẫu ngày thứ 1 bé sốt cao co giật từng cơn.
Xử trí: truyền 500 ml hồng cầu lắng, seduxen, bù
nước và ñiện giải, bé ổn ñịnh dần.
Cẳng chân sống tốt và bé ñược bó bột ñùi bàn
chân 2 chân và xuất viện ngày thứ 16.
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010
38
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010
(a)
Nghiên cứu Y học
(b)
Hình 2: Bệnh nhân Nguyễn Đức V., Trước mổ (A) và sau mổ 6 tháng (B)
BÀN LUẬN
Theo dõi và ñánh giá bệnh nhân
Bảng 1: Theo dõi và ñánh giá bệnh nhân
Vận ñộng
Cảm
Liền Đi lại Di chứng
giác
xương
Ngón
Cổ
chân
chân
Thứ 1 Sau mổ 3 1 năm 24 tuần 24 tuần 10 Biến dạng
tuần
tuần cẳng chân
Thứ 2 Ngay sau 12 tuần 10 tuần 12 tuần 12
Không
mổ
tuần
Bệnh
nhân
Nối ñứt lìa chi dưới khó hơn rất nhiều so với chi trên và tỉ lệ nối thành công cũng thấp hơn.Chi
trên(3) chức năng nhiều hơn và quan trọng hơn chi dưới cho nên ưu tiên trong việc nối chi, có quan
niệm cho rằng nếu ñứt lìa cẳng chân dưới gối thì cũng có thể làm chân giả ñi lại cũng tốt tuy nhiên
chân giả nó cũng không thể tốt bằng chân thật.
Một báo có của Hyo Heon Kim(2) ở Hàn Quốc nối thành công ñứt lìa 2 cẳngchân ở một bé gái 2
tuổi và ñi lại tốt sau 2 năm.Cơ chế chấn thương cũng ảnh hưởng ñến chỉ ñịnh có khâu nối hay không,
trong ñó cơ chế vặn xoắn là nặng nhất nếu việc khâu nối chi sống tốt nhưng chức năng về sau hạn chế
nhiều do tổn thương thần kinh và cơ khó phục hồi.
Thời gian thiếu máu(1) là quan trọng nhất theo tác giả Chen và cộng sự thì tỉ lệ thành công phụ
thuộc vào thời gian thiếu máu, ông có một báo 36 trường hợp nối chi ñứt lìa như sau:
- Trước 6 giờ là 100% trường hợp sống tốt.
- Từ 11 ñến 15 giờ là 40% trường hợp sống.
- Trên 15 giờ không có trường hợp nào sống.
Tuy nhiên cũng có một số tác giả báo cáo một vài trường hợp thành công với thời gian thiếu máu
18 – 24 giờ nhưng chức năng cũng hạn chế.
Trong lúc phẫu thuật ñối với những trường hợp thiếu máu trên 6 giờ chúng ta nên làm shunt tạm
ñể nuôi phần ñứt lìa rồi sau ñó thực hiện tiếp các bước tiếp theo, nó hạn chế tỉ lệ thất bại và các biến
chứng do thiếu máu kéo dài.
Tuổi(4) của bệnh nhân càng nhỏ việc khâu nối là thách thức lớn do mạch máu nhỏ khó khăn cho
việc khâu nối, ngược lại chức năng phục hồi rất tốt. nhưng phải thật chú ý trong lúc gây mê với thời
gian dài nguy hiểm ñến tính mạng của bệnh nhân. Việc mất ñi chi thể ngoài việc mất ñi chức năng và
thẩm mỷ còn ảnh hưởng nặng về tâm lý của trẻ em.
Việc theo dõi và chăm sóc và tập vật lí trị liệu nhằm phục hồi chức năng rất quan trọng. Tuy nhiên
2 bệnh nhân này chỉ có theo dõi ñịnh kỳ và hướng dẫn tập ñi tại nhà do ñiều kiện thực tế của bệnh
nhân không cho phép.
Nhưng chức năng ñi lại tốt, cảm giác phục hồi hoàn toàn tuy nhiên có một trường hợp phải mang
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010
39
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010
Nghiên cứu Y học
nẹp chức năng ñể tránh biến dạng do sự phát triển tăng chiều cao của trẻ em, mất duỗi cổ ngón chân.
Cả 2 còn ngắn chi 1cm và 3cm. Chúng tôi tiếp tục theo dõi và ñánh giá sự phục hồi chưc năng hoặc
phẫu thuật chỉnh hình khi có các di chứng nhằm ñem lại chức năng tốt cho bệnh nhân.
Phẫu thuật(5) nối ñứt lìa cẳng chân ở trẻ em là một phẫu thuật khó, nếu còn chỉ ñịnh khâu nối thì
chúng ta cũng có thể phẫu thuật nối sống chi và chức năng cũng phục hồi tốt.
KẾT LUẬN
Đây là hai trường hợp ñứt lìa cẳng chân ở trẻ khó, ñã nối thành công. Sau phẫu thuật hai bệnh
nhân phục hồi tốt chức năng vận ñộng và cảm giác. Tuy nhiên chúng tối cần tiếp tục theo dõi và ñánh
giá tiên lượng lâu dài.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
3.
4.
5.
Chen ZW (1983). Replantation of the lower extremities. Clin plast surg; 10: 103.
Hyo Heon Kima (2005). Rehabilitation after the replantation on a 2-year-old girl with both amputation legs. Journal of plastic surgery;
58: 404-408.
Nguyễn Quang Quyền (2006), bài giảng giải phẫu học tập 1,2, nhà xuất bản y học, 1999
Salon A. Long-term review of five leg replantation. Injured; 37: 869-876.
Võ Văn Châu (1998), vi phẫu thuật mạch máu thần kinh, tập 1, hội y học dược thành phố Hồ Chí Minh.
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010
40
nguon tai.lieu . vn
Nghiên cứu Y học
005 NHÂN HAI TRƯỜNG HỢP NỐI THÀNH CÔNG
ĐỨT LÌA CẲNG CHÂN Ở TRẺ EM
Nguyễn Vĩnh Thống*, Trịnh Xuân Lê*, Lê Văn Tuấn*, Trần Văn Dương*
TÓM TẮT
Tổn thương ñứt lìa chi dưới ở trẻ em là một tổn thương nặng, ñể lại mất chức năng và thẩm mỹ, nối vi phẫu
rất khó khăn nhưng khả năng phục hồi rất tốt. Tại khoa chấn thương chỉnh hình của bệnh viện Chợ Rẫy chúng tôi
nối thành công 2 trường hợp ñứt lìa cẳng chân ở trẻ em 3 tuổi.
Từ khóa: Đứt lìa cẳng chân, nối cẳng chân
SUMMARY
THE SUCCESSFUL REPLANTATION IN CHILDREN WITH AMPUTATED LEGS
Nguyen Vinh Thong, Trinh Xuan Le, Le Van Tuan, Tran Van Duong
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 37 - 40
The competely interrupted of lower extremity is a disaster injury and result in loss function, especcialy
children. Microsurgery to replantation is a complex but carry some good result in rehabilitation. At Orthopeadic
department of Cho Ray Hospital, we had replanted 2 case the competely interrupted of lower extremity in childen
3 yrs. Both is good funtion.
Keywords: amputated legs, replantation
chẩn ñoán: ñứt lìa 1/3 dưới cẳng chân trái, vào lúc
ĐẶT VẤN ĐỀ
21giờ 25 phút, 05/08/2007.
Đứt lìa chi là một tổn thương nặng và ñể lại hậu
Cách nhập viện 8 giờ, bé chạy chơi trên cầu thang
quả mất chức năng và thẩm mỹ cho bệnh nhân.
máy cuốn, trượt chân té cán ñứt lìa cẳng chân trái,
Nối ñứt lìa chi ở nước ngoài tỉ lệ thành công rất
ñược ñưa ñến bệnh viện tại Phonpenh sơ cứu sau ñó
cao, còn ở nước ta chỉ tập trung ở một số trung tâm
chuyển ñến bệnh viện Chợ Rẫy.
lớn có khả năng khâu nối chi bằng vi phẫu.
Tình trạng lúc nhập viện:
Năm 2005, Hyo Heon Kima và cộng sự(1) báo cáo
Bé
tỉnh, M: 120l/p, HA:110/60 mmHg
nối thành công một trường hợp bé gái, ñứt lìa 2 cẳng
Da niêm nhợt.
chân.
Cẳng chân trái ñứt lìa ngang 1/3 dưới, mỏm cụt
Tại bệnh viện Chợ Rẫy – khoa chấn thương chỉnh
ñược
băng thun cầm máu, phần ñứt lìa ñược bảo quản
hình, chúng tôi nối thành công rất nhiều trường hợp
lạnh
ñúng
cách.
nhưng tất cả ở người lớn tuổi. Đây là 2 trường hợp trẻ
em ñầu tiên mà chúng tôi nối thành công.
Chẩn ñoán: Đứt lìa 1/3 dưới cẳng chân trái giờ
ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU
Đối tượng
Từ 80/2007 ñến 03/2008 tại khoa chấn thương
chỉnh hình, bệnh viện Chợ Rẫy ñã nối thành công 2
trường hợp ñứt lìa cẳng chân ở 2 bé trai 3 tuổi.
Phương pháp nghiên cứu
Ca lâm sàng.
KẾT QUẢ
Bệnh án 1
Bệnh nhân tên: MENH HORT, nam, sinh 2004,
Quốc tịch: Campuchia.
Bệnh viện Phonpenh- Campodia chuyển ñến với
thứ 8
Xét nghiệm tiền phẫu thường quy, hồi sức bệnh
nhân.
Chuẩn bị bệnh nhân mổ cấp cứu nối chi.
Bệnh nhân ñược chuyển mổ lúc 23 giờ (giờ thứ
10)
Vết thương ñứt lìa trên khớp cổ chân 7cm, lộ ñầu
xương gãy, dập nát mô mềm, dính dầu nhớt.
Tiến hành cắt lọc vết thương, bơm rửa sạch.
Bóc tách tìm bó mạch chày sau.
Dùng kim luồn nhỏ làm shunt tạm cho máu
nuôi phần ñứt lìa.
Cắt ngắn xương chày, xương mác khoảng 4cm.
* Khoa Chấn thương chỉnh hình, BV Chợ Rẫy.
Tác giả liên hệ: BS. Trần Văn Dương, ĐT: 0989105370, Email: drduong2001@yahoo.com
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010
37
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010
Kết hợp xương nhanh bằng kim kirschner.
Lấy tĩnh mạch hiển ñối bên ghép vào ñộng
mạch chày sau dài 3cm. Nối 1 tĩnh mạch chày sau
và 1 tĩnh mạch hiển. Nối thần kinh chày sau, thần
kinh mác nông ñứt mất ñoạn, khâu gân, cơ.
− Cuộc mổ kết thúc sau 6 giờ mổ, chân
hồng
Trong lúc mổ truyền 01 ñơn vị hồng cầu lắng,
dùng 5000UI bơm rửa tại phẫu trường và truyền
2500UI Heparin ñ ư ờng tĩnh mạch.
Sau mổ ngày thứ 13 có dấu hiệu nhiễm khuẩn
bé ñược mổ lần 2 cắt lọc (18/08/2007), bé mổ lần 3
xoay da che (04/09/2007)
Bàn chân bé sống hoàn toàn, cho bó bột ñùi bàn
chân trái và xuất viện (28/09/2007). Chân trái ngắn
hơn chân phải 3cm.
Tổng thời gian ñiều trị 54 ngày.
Sau một năm bé ñược nhập viện lần 2 với chẩn
ñoán can lệch 1/3 dưới cẳng chân trái và ñược mổ
chỉnh trục cẳng chân.
(a)
(b)
Hình 1: Bệnh nhân MENH H. trước mổ (a); Sau mổ 15 ngày (b) và Bé và bố mẹ
Bệnh án 2
Bệnh nhân: Nguyễn Đức V., nam, sinh 2005,
Quốc tịch: Việt Nam
Bệnh viện Mộc Hóa- Long An chuyển ñến với
chuẩn ñoán ñứt lìa 1/3 giữa cẳng chân trái,vào lúc
20h30, 26/03/2008
Cách nhập viện 6 giờ, bé chạy chơi với anh trai
trên ñồng lúa chạy ngang qua người chú ñang gặt lúa
bằng máy, chú của bé không nhìn thấy bé, cho nên ñể
máy cắt vào 2 cẳng chân bé, ñứt lìa cẳng chân trái, vết
thương 1/3 giữa cẳng chân phải, ñược ñưa ñến bệnh
viện huyện sơ cứu sau ñó chuyển ñến bệnh viện Chợ
Rẫy.
Tình trạng lúc nhập viện
Bé tỉnh, M: 120l/p, HA:90/60 mmHg
Da niêm nhợt.
Cẳng chân trái ñứt lìa ngang 1/3 giửa, mỏm cụt
ñược băng thun cầm máu, phần ñứt lìa ñược b ảo quản
lạnh. Cẳng chân phải vết thương 1/3 giữa, gãy xương
chày.
Chẩn ñoán: Đứt lìa 1/3 giữa cẳng chân trái, gãy
hở xương chày phải giờ thứ 6.
Xét nghiệm cơ bản, hồi sức bệnh nhân.
Chuẩn bị bệnh nhân mổ cấp cứu nối chi.
Bệnh nhân ñược chuyển mổ lúc 22 giờ (giờ thứ
8).
Vết thương ñứt lìa 1/3 giửa cẳng chân trái, mỏm
Nghiên cứu Y học
(c)
cụt lộ ñầu xương gãy, dính nhiều hạt lúa và rơm, rạ,
cẳng chân phải vết thương 1/3 giửa lộ ñẩu gãy xương
chày.
Tiến hành cắt lọc vết thương, bơm rửa sạch.
Bóc tách tìm bó mạch chày trước và sau.
Dùng kim luồn nhỏ làm shunt tạm cho máu nuôi
phần ñứt lìa.
Cắt ngắn xương chày, xương mác khoảng 5cm.
Kết hợp xương nhanh bằng kim kirschner.
Nối ñộng mạch chày trước và chày sau, nối 2 tĩnh
mạch sâu và 1 tĩnh mạch hiển. Nối thần kinh chày
trước và sau, khâu gân, cơ.
Sau mổ 6 giờ bàn chân hồng tốt.
Trong lúc mổ truyền 01 ñơn vị hồng cầu lắng,
dùng 5000UI bơm rửa và truyền 2500UI Heparin.
Hậu phẫu ngày thứ 1 bé sốt cao co giật từng cơn.
Xử trí: truyền 500 ml hồng cầu lắng, seduxen, bù
nước và ñiện giải, bé ổn ñịnh dần.
Cẳng chân sống tốt và bé ñược bó bột ñùi bàn
chân 2 chân và xuất viện ngày thứ 16.
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010
38
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010
(a)
Nghiên cứu Y học
(b)
Hình 2: Bệnh nhân Nguyễn Đức V., Trước mổ (A) và sau mổ 6 tháng (B)
BÀN LUẬN
Theo dõi và ñánh giá bệnh nhân
Bảng 1: Theo dõi và ñánh giá bệnh nhân
Vận ñộng
Cảm
Liền Đi lại Di chứng
giác
xương
Ngón
Cổ
chân
chân
Thứ 1 Sau mổ 3 1 năm 24 tuần 24 tuần 10 Biến dạng
tuần
tuần cẳng chân
Thứ 2 Ngay sau 12 tuần 10 tuần 12 tuần 12
Không
mổ
tuần
Bệnh
nhân
Nối ñứt lìa chi dưới khó hơn rất nhiều so với chi trên và tỉ lệ nối thành công cũng thấp hơn.Chi
trên(3) chức năng nhiều hơn và quan trọng hơn chi dưới cho nên ưu tiên trong việc nối chi, có quan
niệm cho rằng nếu ñứt lìa cẳng chân dưới gối thì cũng có thể làm chân giả ñi lại cũng tốt tuy nhiên
chân giả nó cũng không thể tốt bằng chân thật.
Một báo có của Hyo Heon Kim(2) ở Hàn Quốc nối thành công ñứt lìa 2 cẳngchân ở một bé gái 2
tuổi và ñi lại tốt sau 2 năm.Cơ chế chấn thương cũng ảnh hưởng ñến chỉ ñịnh có khâu nối hay không,
trong ñó cơ chế vặn xoắn là nặng nhất nếu việc khâu nối chi sống tốt nhưng chức năng về sau hạn chế
nhiều do tổn thương thần kinh và cơ khó phục hồi.
Thời gian thiếu máu(1) là quan trọng nhất theo tác giả Chen và cộng sự thì tỉ lệ thành công phụ
thuộc vào thời gian thiếu máu, ông có một báo 36 trường hợp nối chi ñứt lìa như sau:
- Trước 6 giờ là 100% trường hợp sống tốt.
- Từ 11 ñến 15 giờ là 40% trường hợp sống.
- Trên 15 giờ không có trường hợp nào sống.
Tuy nhiên cũng có một số tác giả báo cáo một vài trường hợp thành công với thời gian thiếu máu
18 – 24 giờ nhưng chức năng cũng hạn chế.
Trong lúc phẫu thuật ñối với những trường hợp thiếu máu trên 6 giờ chúng ta nên làm shunt tạm
ñể nuôi phần ñứt lìa rồi sau ñó thực hiện tiếp các bước tiếp theo, nó hạn chế tỉ lệ thất bại và các biến
chứng do thiếu máu kéo dài.
Tuổi(4) của bệnh nhân càng nhỏ việc khâu nối là thách thức lớn do mạch máu nhỏ khó khăn cho
việc khâu nối, ngược lại chức năng phục hồi rất tốt. nhưng phải thật chú ý trong lúc gây mê với thời
gian dài nguy hiểm ñến tính mạng của bệnh nhân. Việc mất ñi chi thể ngoài việc mất ñi chức năng và
thẩm mỷ còn ảnh hưởng nặng về tâm lý của trẻ em.
Việc theo dõi và chăm sóc và tập vật lí trị liệu nhằm phục hồi chức năng rất quan trọng. Tuy nhiên
2 bệnh nhân này chỉ có theo dõi ñịnh kỳ và hướng dẫn tập ñi tại nhà do ñiều kiện thực tế của bệnh
nhân không cho phép.
Nhưng chức năng ñi lại tốt, cảm giác phục hồi hoàn toàn tuy nhiên có một trường hợp phải mang
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010
39
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010
Nghiên cứu Y học
nẹp chức năng ñể tránh biến dạng do sự phát triển tăng chiều cao của trẻ em, mất duỗi cổ ngón chân.
Cả 2 còn ngắn chi 1cm và 3cm. Chúng tôi tiếp tục theo dõi và ñánh giá sự phục hồi chưc năng hoặc
phẫu thuật chỉnh hình khi có các di chứng nhằm ñem lại chức năng tốt cho bệnh nhân.
Phẫu thuật(5) nối ñứt lìa cẳng chân ở trẻ em là một phẫu thuật khó, nếu còn chỉ ñịnh khâu nối thì
chúng ta cũng có thể phẫu thuật nối sống chi và chức năng cũng phục hồi tốt.
KẾT LUẬN
Đây là hai trường hợp ñứt lìa cẳng chân ở trẻ khó, ñã nối thành công. Sau phẫu thuật hai bệnh
nhân phục hồi tốt chức năng vận ñộng và cảm giác. Tuy nhiên chúng tối cần tiếp tục theo dõi và ñánh
giá tiên lượng lâu dài.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
3.
4.
5.
Chen ZW (1983). Replantation of the lower extremities. Clin plast surg; 10: 103.
Hyo Heon Kima (2005). Rehabilitation after the replantation on a 2-year-old girl with both amputation legs. Journal of plastic surgery;
58: 404-408.
Nguyễn Quang Quyền (2006), bài giảng giải phẫu học tập 1,2, nhà xuất bản y học, 1999
Salon A. Long-term review of five leg replantation. Injured; 37: 869-876.
Võ Văn Châu (1998), vi phẫu thuật mạch máu thần kinh, tập 1, hội y học dược thành phố Hồ Chí Minh.
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010
40