1. Trang Chủ
  2. Kỹ năng làm việc nhóm
  3. Ứng dụng phương pháp công tác xã hội nhóm trong việc hỗ trợ học sinh học tập nhóm hiệu quả

Ứng dụng phương pháp công tác xã hội nhóm trong việc hỗ trợ học sinh học tập nhóm hiệu quả

Bài nghiên cứu trình bày về “Ứng dụng phương pháp công tác xã hội nhóm trong việc hỗ trợ học tập tại trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh”. Nhóm tác giả mô tả về phương pháp công tác xã hội nhóm, trong đó nhấn mạnh các giai đoạn chính của tiến trình gồm các giai đoạn: Giai đoạn 1: Khảo sát nhóm, thành lập nhóm; Giai đoạn 2: Tổ chức các hoạt động nhóm; Giai đoạn 3: Can thiệp nhóm; Giai đoạn 4: Kết thúc và lượng giá nhóm. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số

Thể loại Tài liệu miễn phí Kỹ năng làm việc nhóm

Số trang 12

Ngày tạo 4/7/2023 1:27:03 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.42 M

Tên tệp

Tải Ứng dụng phương pháp công tác xã hội nhóm trong vi... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP CÔNG TÁC XÃ HỘI NHÓM TRONG VIỆC HỖ TRỢ HỌC SINH HỌC TẬP NHÓM HIỆU QUẢ Trần Quang Anh Minh*, Nguyễn Văn Kha, Nguyễn Thị Ngọc Bích, Lưu Mạnh Hùng Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh *Tác giả liên lạc: minhcaorong@gmail.com (Ngày nhận bài: 20/02/2019; Ngày duyệt đăng: 22/3/2019) TÓM TẮT Bài nghiên cứu trình bày về “Ứng dụng phương pháp công tác xã hội nhóm trong việc hỗ trợ học tập tại trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh”. Nhóm tác giả mô tả về phương pháp công tác xã hội nhóm, trong đó nhấn mạnh các giai đoạn chính của tiến trình gồm các giai đoạn: Giai đoạn 1: Khảo sát nhóm, thành lập nhóm; Giai đoạn 2: Tổ chức các hoạt động nhóm; Giai đoạn 3: Can thiệp nhóm; Giai đoạn 4: Kết thúc và lượng giá nhóm. Nhóm tác giả mô tả các bước thực hiện phương pháp công tác xã hội nhóm, trong đó nhấn mạnh bốn giai đoạn chính của tiến trình và kết quả lượng giá quá trình áp dụng. Từ đó, đề xuất các khuyến nghị và giải pháp cụ thể cho học sinh nói riêng và nhà trường nói chung. Từ khóa: Công tác xã hội nhóm, giáo viên, học sinh, nhân viên công tác xã hội. APPLICATION OF SOCIAL WORKING METHODS IN SUPPORTING STUDENTS IN EFFECTIVE GROUP Tran Quang Anh Minh*, Nguyen Van Kha, Nguyen Thi Ngoc Bich, Luu Manh Hung Ho Chi Minh City University of Education *Corresponding Author: minhcaorong@gmail.com ABSTRACT This study presents the Social Work Method Application in supporting learning at Nguyen Huu Canh High School, Binh Tan district, Ho Chi Minh City. The authors describe the method of social work with group, which emphasizes the main stages of the process including stages: Stage 1: Group survey, group establish; Stage 2: Organize group activities; Stage 3: Group intervention; Stage 4: Finish and evaluate the group. The authors describe the steps of implementing the group social work method, which emphasizes the four main stages of the process and the results of the evaluation process applied. From there, propose specific recommendations and solutions for students in particular and schools in general. Keywords: Social work group, teachers, students, social workers. ĐẶT VẤN ĐỀ nghiệp chuyên nghiệp nhằm giải quyết các Nghề công tác xã hội (CTXH) là một nghề vấn đề của cá nhân, gia đình, cộng đồng 48
  2. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 và xã hội; góp phần bảo đảm thực hiện nhóm để khám phá vấn đề tương tác trong quyền con người, công bằng, tiến bộ xã học tập của học sinh tại trường THPT hội và hạnh phúc của nhân dân (Trích Nguyễn Hữu Cảnh, từ đó trợ giúp cho các Thông tư 01/2017 về Quy định về tiêu học sinh có thể tương tác qua lại lẫn nhau, chuẩn đạo đức nghề nghiệp đối với người chia sẻ những khó khăn, cũng như hỗ trợ làm công tác xã hội). lẫn nhau trong học tập thông qua việc sinh Định nghĩa công tác xã hội nhóm “Công hoạt nhóm, nhằm giúp cho học sinh có thể tác xã hội nhóm là một phương pháp can học được phương pháp làm việc nhóm thiệp của công tác xã hội. Đây là một tiến hiệu quả. Qua đó, học sinh sẽ vận dụng trình trợ giúp mà trong đó các thành viên phương pháp này vào trong quá trình học trong nhóm được tạo cơ hội và môi trường tập nhằm mục đích đạt được mục tiêu có các hoạt động tương tác lẫn nhau, chia chung mà nhóm đề ra, hướng đến giải sẻ những mối quan tâm hay những vấn đề quyết những khó khăn trong học tập. chung, tham gia vào các hoạt động nhóm Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh thuộc nhằm đạt được những mục tiêu chung của địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, là một nhóm và hướng đến giải quyết những mục trong những trường phổ thông có phòng đích của cá nhân thành viên giải tỏa tham vấn học đường, nhóm tác giả đã có những vấn đề khó khăn” (Nguyễn Thị dịp tiếp cận với học sinh khi trực phòng Thái Lan, 2012). tham vấn trong đợt thực hành CTXH cá CTXH nhóm là một phương pháp được nhân. Do đó, nhóm nghiên cứu nhận thức thực hiện theo tiến trình các bước và mang được những thuận lợi và những đặc điểm tính khoa học, được điều hành bởi nhân phù hợp với đề tài ứng dụng CTXH nhóm viên CTXH, họ là những người có kiến trong hỗ trợ học sinh học tập. Việc thử thức – kỹ năng – thái độ phù hợp, hướng nghiệm ứng dụng mô hình này nhằm rút ra tới một nhóm người cùng chung vấn đề, những khuyến nghị và giải pháp thiết thực mục đích và tương đồng các đặc điểm cho trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh nói khác như tuổi, môi trường học tập, làm riêng và cho các trường THPT nói chung. việc,... Một lĩnh vực ứng dụng trong Giải quyết vấn đề ngành CTXH nhằm góp phần giải quyết Một số kết quả nghiên cứu tại trường các khó khăn của học sinh trong trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh nói riêng và cho học được gọi là CTXH học đường. Đây là các đợt thực hành CTXH nhằm khám phá lĩnh vực khá mới mẻ tại Việt Nam, và hầu nhóm học sinh (HS) có các yếu tố tương như chưa có trường phổ thông nào tại quan để tham gia ứng dụng phương pháp TP.HCM có mô hình ứng dụng CTXH học CTXH nhóm đường chính thức. Tuy nhiên, trong Quyết Đề tài tiến hành khảo sát trước khi triển định số 327/QĐ-BGDĐT về kế hoạch khai ứng dụng (thử nghiệm) CTXH nhóm phát triển nghề CTXH trong ngành giáo trong hỗ trợ học tập, với khách thể nghiên dục giai đoạn 2017-2020, Bộ đã đề cập cứu được chọn theo nguyên tắc khách đến các hoạt động nghiên cứu các mô hình quan (theo phương pháp chọn mẫu ngẫu dịch vụ CTXH. Chính vì vậy, nhân viên nhiên trên cơ sở tỷ lệ tương đồng nhau ở CTXH đã sử dụng phương pháp CTXH 03 khối 10, 11 và 12 đang theo học tại 49
  3. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, quận Phương thức tiến hành CTXH nhóm được Bình Tân). Trong đó đề tài nghiên cứu đã nhóm nghiên cứu tiến hành theo các bước phát ra 130 bảng hỏi, thu về 130 bảng hỏi sau: với mục đích tìm hiểu về thông tin cá nhân Giai đoạn 1: Chuẩn bị và thành lập nhóm như giới tính, dân tộc, học sinh khối lớp, Giai đoạn 2: Thực hiện các hoạt động học lực,… và thực tiễn về việc hứng thú nhóm trong quá trình làm việc nhóm, mức độ Giai đoạn 3: Can thiệp (duy trì nhóm, áp cũng như các môn học được cho làm việc dụng các biện pháp can thiệp cụ thể) nhóm, bên cạnh đó cũng tìm hiểu về quá Giai đoạn 4: Kết thúc và lượng giá nhóm trình làm việc nhóm của cá nhân, đây là Mục tiêu can thiệp của phương pháp kết quả để nhóm nghiên cứu phân tích và CTXH nhóm đánh giá, từ đó chọn ra nhóm để tiến hành Nhóm nghiên cứu đã vận dụng kiến thức thực hiện phương pháp công tác xã hội nền tảng cơ sở về nhóm, trong việc xây nhóm. Từ đây, nhóm nghiên cứu chọn lựa dựng phương thức tiến hành CTXH được 7 thành viên trong tổng số 63 học nhóm nhằm hỗ trợ học tập cho nhóm học sinh có mức độ sẵn sàng tham gia hoạt sinh tại trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, động nhóm học tập. quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh. Vài nét về nhóm khách thể được đưa vào Thời gian thực hiện 2 buổi/1 tuần vào các ứng dụng có cơ cấu như sau: buổi chiều thứ 6 và thứ 7 hằng tuần. Tuy Số lượng: 7 học sinh cùng đang theo học nhiên, ngoài thời gian cố định đó, nhóm lớp 11B12 tại trường THPT Nguyễn Hữu nghiên cứu đã quan sát mối quan hệ Cảnh.Thành phần: Học sinh tham gia mô tương tác của học sinh trong các giờ học hình có học lực từ mức trung bình tới dự giờ trên lớp của học sinh vào các ngày khá, cùng tham gia học phụ đạo môn Hóa khác nhau trong tuần. học và có cùng nguyện vọng đạt được cải Địa điểm: Phòng tham vấn tâm lý và hai thiện khó khăn trong học tập thông qua lớp học 11B12, 12C12 phương pháp công tác xã hội nhóm. Tiến trình và kết quả thực hiện CTXH Giới tính: 5 nam và 2 nữ trên tinh thần tự nhóm nguyện Giai đoạn 1: Chuẩn bị và thành lập nhóm Mối quan hệ bên trong: Học sinh trong Tuyển chọn thành viên: Nhóm nghiên cứu nhóm này học chung một lớp đã thực hiện việc tuyển chọn 07 thành viên Mối quan hệ bên ngoài: Vì các em đều tham gia nhóm qua 02 bước: bước 1 - quan tâm đến việc học tập và có chung chọn nhóm học sinh từ phiếu khảo sát ban mục đích là mong muốn tham gia vào mô đầu (số phiếu khảo sát là 130 học sinh), Từ hình nhóm để đạt được kết quả từ việc hỗ kết quả khảo sát cho thấy, mức độ sẵn sàng trợ từ nhóm nghiên cứu (NC), cũng như tham gia vào làm việc nhóm ở khối lớp 10 các giáo viên (GV) bộ môn nhà trường. và 11 tương đối cao, riêng khối lớp 12 thì Ứng dụng CTXH nhóm trong hỗ trợ nhóm đa phần ý kiến của các em cho rằng không học sinh học tập hiệu quả tại trường có nhiều thời gian để tham gia sinh hoạt THPT Nguyễn Hữu Cảnh, quận Bình tân, nhóm. Song song đó, dựa trên các tiêu chí thành phố Hồ Chí Minh chọn nhóm như: giới tính, độ tuổi, học lực 50
  4. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 khá và trung bình, và điều kiện tham gia ngoài nhà trường, tuy nhiên nhóm NC chỉ có tính tự nguyện, nhóm nghiên cứu đã quan tâm và thúc đẩy tới nguồn lực trong chọn học sinh khối lớp 11 tham gia thử nhà trường. Cụ thể là GV bộ môn, GV nghiệm mô hình nhóm trong học tập; bước tham vấn, lãnh đạo nhà trường. Đồng thời, 2 - chọn lựa 07 thành viên chính thức, qua cũng không thể thiếu đội ngũ chuyên môn trao đổi với giáo viên bộ môn và nhóm học là những SV đang học chuyên ngành sinh lớp 11B12, chúng tôi quyết định CTXH và thực hiện hoạt động hỗ trợ học thành lập nhóm với các tiêu chí tương sinh trong học tập thông qua phương pháp đồng như cùng học phụ đạo môn Hóa, có CTXH nhóm. học lực từ trung bình tới khá, có tính tự Thứ nhất, Trường Nguyễn Hữu Cảnh đã nguyện cao vì các em rất mong muốn có thành lập phòng tham vấn để hỗ trợ những sự hợp tác và hỗ trợ nhau trong học tập. học sinh gặp khó khăn, do đó nhà trường Đánh giá khả năng tham gia làm việc và GV rất ủng hộ mô hình CTXH nhóm nhóm của học sinh trong hỗ trợ HS học tập,… Về nhu cầu và mức độ sẵn sàng: Trong Thứ hai, GV bộ môn tạo điều kiện cho 130 bảng hỏi học sinh từ 3 khối lớp khác nhóm NC dự giờ lớp học, để chọn nhóm nhau thì có 63 ý kiến đồng ý tham gia vào học sinh trong quá trình tham gia thực nhóm học tập với lý do “khi tham gia vào nghiệm mô hình CTXH nhóm trong nhóm thì học sinh sẽ có thêm nhiều kiến trường học. Đồng thời GV bộ môn, đóng thức, học cách làm việc nhóm hiệu quả, vai trò chuyên môn trong việc hỗ trợ về cải thiện được mối quan hệ giữa các bạn các bài tập thảo luận nhóm liên quan đến trong nhóm” môn học. Đồng thời, nhóm NC đã dự giờ lớp 11B12 Thứ ba, GV tham vấn, hỗ trợ khi nhóm và phát hiện các nhân tố phù hợp với các học sinh gặp những vấn đề khó khăn trong tiêu chí nhóm để tiến hành phương pháp quá trình tham gia vào nhóm, việc giáo CTXH nhóm gồm có 07 HS được lựa chọn viên tham vấn hỗ trợ phòng tham vấn khi để tham gia thành lập theo các tiêu chí mà nhóm NC ở những buổi không mượn được nhóm NC đặt ra, đó là: mức độ sẵn sàng phòng từ phía nhà trường, phòng tham vấn (tính tự nguyện tham gia cao), giới tính sẽ đóng vai trò rất quan trong để việc sinh cân đối (có 5 nam và 2 nữ), học lực từ hoạt nhóm được diễn ra. trung bình tới khá (6 HS khá và 01 HS Cuối cùng, là sự sẵn sàng của nhóm SV trung bình), và tính đặc trưng của khối lớp. chuyên ngành CTXH tại Trường ĐH Sư Đồng thời, qua quan sát nhóm HS học tập phạm Thành phố Hồ Chí Minh đang thực môn Hóa học tại lớp, nhóm NC khẳng hành CTXH nhóm với HS dưới sự hướng định sự đồng nhất, sự chênh lệch về học dẫn của Kiểm huấn viên. lực cũng như thỏa mãn điều kiện sinh hoạt Xác định mục đích hỗ trợ nhóm HS học nhóm trong các bước tiếp theo. tập Đánh giá các nguồn lực trong quá trình Sau khi xác định 07 học sinh tham gia mô tham gia hỗ trợ nhóm học tập hình ứng dụng CTXH nhóm trong việc hỗ Để một nhóm làm việc hiệu quả rất cần sự trợ học tập tại trường, chúng tôi thực hiện tác động của nhiều nguồn lực trong và việc xác lập 07 hồ sơ cá nhân để xác định 51
  5. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 những khó khăn cụ thể của các em trong sinh. học tập gồm: khó thống nhất ý kiến, bất Giai đoạn này, nhóm NC đã tạo thuận lợi đồng quan điểm, khó thống nhất thời gian, cho nhóm học sinh nói về mục đích của mất tập trung trong quá trình tham gia sinh buổi làm việc nhóm và trao đổi những thắc hoạt nhóm. Trên cơ sở đó, nhóm NC đã mắc liên quan đến quá trình làm việc chọn 02 loại hình CTXH nhóm với mục nhóm. Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu tiêu giáo dục và phát triển để tác động vào cùng học sinh vẽ cây vấn đề của nhóm và nhóm học sinh nhằm giúp học sinh thay từ đó xác lập kế hoạch làm việc trong vòng đổi về ý thức học tập, nâng cao tinh thần 7 buổi sinh hoạt nhóm. Sau khi hoàn thành tự giác của mỗi cá nhân trong nhóm. kế hoạch làm việc, nhóm học sinh thống Thông qua việc thành lập nhóm học tập và nhất việc thực hiện kế hoạch, cam kết và tổ chức các buổi sinh hoạt nhóm theo tiến chấp hành nội quy khi tham gia các buổi trình CTXH nhóm. Từ đó, đánh giá được sinh hoạt.Nhóm NC chịu trách nhiệm tính ứng dụng của mô hình CTXH nhóm chính tổ chức các hoạt động của nhóm học trong trường học. sinh với tư cách là điều phối viên, nhóm Tiến hành thành lập nhóm học sinh cam kết cùng phối hợp để tạo Nhóm NC đã tiến hành lập danh sách 07 hiệu quả trong các buổi sinh hoạt. HS và trao đổi với nhóm học sinh về thời Kết quả đạt được: Đánh giá chung, nhóm gian tổ chức buổi đầu tiên sinh hoạt nhóm NC được sự chấp thuận từ phía nhà trường và hẹn ngày gặp mặt 12/3/2019. Việc tổ và GV bộ môn, và sự đồng hành của GV chức nhóm hoạt động, cũng được nhóm tham vấn trong việc hỗ trợ học tập cho NC sắp xếp linh hoạt theo thời khóa biểu nhóm học sinh tham gia vào mô hình của nhóm học sinh, cũng như sự cho phép nhóm tại trường. Nhóm học sinh được về không gian sinh hoạt từ phía nhà trường thành lập chính thức gồm 07 HS với nên tạo được sự đồng thuận ở tất cả 07 những đặc điểm cụ thể như sau: STT Họ và tên HS (mã hóa) Đặc điểm cá nhân 01 N.L. A Tuổi 17; Giới tính: Nữ; Học lực: Trung bình Mô tả về khó khăn về thân chủ: - Lơ là trong học tập, chưa tập trung. Mong đợi của thân chủ: - Học hỏi thêm nhiều kiến thức và kinh nghiệm từ bạn bè. - Cải thiện điểm số. - Nâng cao tình thần trách nhiệm và việc học của bản thân. 02 T.T.H Tuổi 17; Giới tính: Nam; Học lực: Khá Mô tả về khó khăn về thân chủ: - Gặp khó khăn hơn trong thời gian học tập. Mong đợi của thân chủ: - Có thêm kinh nghiệm để sau này vào đại học có thể ứng dụng tốt hơn 03 N. H. N Tuổi 17; Giới tính: Nữ; Học lực: Khá Mô tả về khó khăn về thân chủ: 52
  6. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 - Lơ là trong học tập, chưa tập trung Mong đợi của thân chủ: - Học hỏi thêm nhiều kiến thức từ các bạn. - Biết cách tham gia hoạt động nhóm 04 N.B. Q Tuổi 17; Giới tính: Nam; Học lực: Khá Mô tả về khó khăn về thân chủ: - Khó khăn trong việc ghi nhớ bài vở, chưa tập trung Mong đợi của thân chủ: - Có thêm kinh nghiệm để sau này vào đại học có thể ứng dụng tốt hơn 05 N. L. N Tuổi 17; Giới tính: Nữ; Học lực: Khá Mô tả về khó khăn về thân chủ: - Ít tiếp thu được kiến thức. - Chưa tập trung được trong học tập Mong đợi của thân chủ: - Tích góp kinh nghiệm làm việc chung với nhóm. - Tiếp thu được nhiều kinh nghiệm 06 P.T.H Tuổi 17; Giới tính: Nam; Học lực: Khá Mô tả về khó khăn về thân chủ: - Khó khăn trong việc xếp thời gian trong học tập, khó hiểu bài trên lớp. Mong đợi của thân chủ: - Muốn rèn ruyện kĩ nănghoạt động nhóm ngay từ bây giờ - Cải thiện thêm về kiến thức 07 Tuổi 17; Giới tính: Nam; Học lực: Khá N. Q. T Mô tả về khó khăn về thân chủ: - Khó hiểu, tiếp thu. - Khó khăn trong việc làm bài tập. Mong đợi của thân chủ: - Tiếp thu kiến thức và chia sẻ kinh nghiệm học tập của mình. - Biết cách hoạt động nhóm lâu dài. Bước 2: Giai đoạn thực hiện - tổ chức hoạt Theo như kế hoạch, nhóm NC được nhà động cho nhóm trường hỗ trợ cho sử dụng phòng tham vấn Mục tiêu: Giới thiệu thành viên và tổ chức làm nơi sinh hoạt nhóm và nhóm NC sắp các hoạt động xây dựng mối quan hệ xếp theo vòng tròn để các thành viên có tương tác thể tương tác một cách thuận lợi. Nhóm Hoạt động 1: Sử dụng clip “sức mạnh của NC cử đại diện 01 thành viên làm điều việc làm nhóm” để giúp học sinh hiểu về phối viên giới thiệu tên và đơn vị hiện nay ý nghĩa nhóm và thảo luận về mục đích mình đang công tác. Tiếp theo, chúng tôi thành lập nhóm và cơ cấu nhóm. cho học sinh xem clip về ý nghĩa nhóm và 53
  7. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 tổ chức cho HS nêu lên ý nghĩa của clip, nguyện vọng,… tạo nên sự phối hợp nhịp liên hệ đến vai trò của nhóm. Sau đó, nhàng hơn giữa các thành viên với nhau. nhóm NC tóm tắt, ghi lên tất cả ý kiến của Việc hình thành cơ cấu nhóm dựa trên tính các em học sinh vào giấy Ao và nhấn tự nguyện từ phía học sinh và sự thống mạnh về vai trò nhóm. Từ đây, nhóm NC nhất ý kiến của các thành viên giúp thiết phân tích và nói lên mục đích về việc lập được sự tin tưởng, bình đẳng, trách thành lập nhóm, tạo thuận lợi cho các bạn nhiệm,…cũng như các thành viên còn lại tương tác và làm quen, bằng cách giới xác định được vai trò, vị trí của mình trong thiệu thông tin về bản thân của mình với nhóm. một số gợi ý từ nhóm NC. Đặc biệt trong phần giới thiệu này, học sinh có thể sử dụng bất cứ hình thức gì miễn sao tên mình được các thành viên có thể nhớ trong suốt buổi sinh hoạt nhóm và nếu phần giới thiệu này phải ấn tượng sẽ nhận được phần thưởng thật hấp dẫn từ nhóm NC. Đồng thời, nhóm NC thực hiện tổ chức xây dựng cơ cấu nhóm với hình thức là nhóm học sinh tự bầu, cụ thể với cơ cấu nhóm: 1 nhóm trưởng, 1 nhóm phó, 1 thư kí với lần lượt nhiệm vụ và quyền hạn sẽ thông qua tiêu chí khảo sát ý kiến từ các thành viên. Tiếp theo nhóm hoạch định vai trò, công việc, trách nhiệm mà mình sẽ Kết quả của hoạt động 1: Mục tiêu nhóm đảm nhận trong quá trình tham gia làm được xác lập cụ thể cũng như mong đợi từ việc nhóm. Nhóm NC đã giúp nhóm tổng các thành viên trong nhóm đã đặt ra từ lúc hợp ý kiến và xác định lại mục tiêu phù ban đầu về việc tham gia sinh hoạt nhóm, hợp hơn với tiến trình tham gia hoạt động đó là: “Học tập nhóm để đạt hiệu quả, có nhóm. thể gắn kết cũng như học hỏi được kiến Để cho tiến trình sinh hoạt nhóm đạt hiệu thức lẫn kinh nghiệm từ các thành viên quả, thì phải hình thành cơ cấu nhóm, đây trong quá trình tham gia sinh hoạt nhóm”. là một việc rất quan trọng, cần thiết để một Cơ cấu nhóm gồm 03 bạn: H.N làm nhóm hoạt động hiệu quả. Bên cạnh, việc Trưởng nhóm; Q.T làm Phó nhóm và bạn bầu ra các vị trí lãnh đạo nhóm gồm: Một L.N làm thư ký. Hoạt động 2: Thảo luận nhóm trưởng, một nhóm phó, một thư kí đưa ra quy tắc trong sinh hoạt nhóm trong thì sẽ tận dụng thế mạnh của các vị trí lãnh hoạt động nhóm, nhằm để nhóm duy trì và đạo này cũng như các thành viên nhóm phát huy tốt tính hiệu quả cao của nhóm, nhằm phát huy tính tích cực trong quá việc đưa ra các quy tắc trong sinh hoạt là trình tham gia sinh hoạt, đồng thời có sự rất cần thiết. Nhóm NC sử dụng giấy Ao phân công công việc phù hợp với năng lực và tạo thuận lợi cho HS cùng nhau thảo của từng thành viên, biết được sở thích, 54
  8. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 luận để đưa ra quy tắc sinh hoạt chung, của các buổi sinh hoạt. Trong quá trình nhằm giúp cho học sinh có thể tuân thủ và tham gia hoạt động, nhóm NC và các thực hiện đúng vai trò của mình khi tham thành viên thường có những trao đổi sau gia vào nhóm. Việc đưa ra các nguyên tắc, mỗi buổi học, để đúc kết lại nội dung sinh nhóm NC cho các em HS cùng làm việc hoạt, nhóm NC cùng bàn luận với học chung với nhau, sau quá trình làm việc và sinh, nhận diện những hạn chế, nội dung thống nhất các nguyên tắc, tiếp đó nhiệm không phù hợp trong buổi sinh hoạt. Từ vụ của nhóm NC cùng nhóm học sinh đây, nhóm NC và học sinh rút kinh thống nhất các quy tắc chung. Với mục nghiệm cho buổi học sắp tới để có thể đạt tiêu thành lập nhóm nhằm hỗ trợ trong học được kết quả và mục tiêu đã đặt ra. tập, phát huy được tính tích cực của các Kết quả đạt được em, do đó các thành viên đều nêu lên quan Đây là giai đoạn khá quan trọng vì giai điểm của mình. Nhóm NC cũng tôn trọng đoạn này tạo tiền đề cho thành viên nhóm các quy tắc của các em, đồng thời lấy đó tương tác tích cực với nhau nhằm khám làm kim chỉ nam trong quá trình ứng dụng phá những tính cách riêng hay những khó mô hình CTXH nhóm trong hỗ trợ học tập khăn riêng khi họ bắt đầu hình thành tại trường. nhóm. Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu Hoạt động 3: Đánh giá hiệu quả buổi sinh xác định được vấn đề của nhóm để tiến hoạt và định hướng phát triển của nhóm hành giai đoạn can thiệp/ thay đổi hành vi Nhóm NC chuẩn bị giấy ghi chú, với mục của từng cá nhân trong quá trình thực hiện đích là giúp nhóm lượng giá chất lượng mục tiêu chung. STT Kết quả mong đợi Kết quả đạt được 01 Nhóm xác định được mục tiêu và Nhóm thống nhất được mục tiêu nguyên tắc làm việc cụ thể và xây dựng 01 bảng nội qui với 07 nguyên tắc rõ ràng. 02 Nhóm có cơ cấu chính thức Cơ cấu chính thức được xây dựng gồm 03 vị trí và vai trò: Trưởng nhóm, phó nhóm và thư ký. 03 Hành vi tương tác giữa các thành viên Tất cả các thành viên tham gia tích cực đầy đủ các buổi sinh hoạt và tích cực đóng góp ý kiến. Bước 3. Giai đoạn can thiệp (duy trì nhóm, nhu cầu của HS và mục tiêu đặt ra hay áp dụng các biện pháp can thiệp cụ thể) không. Mục tiêu: Cùng nhóm học sinh xác định Xây dựng các hoạt động hướng đến việc vấn đề ưu tiên cần giải quyết, xây dựng kế thúc đẩy HS chấp nhận nhau; hoạch hành động để thay đổi những khó Sử dụng các công cụ như Sơ đồ Trắc khăn và bắt đầu tiến hành thực hiện hoạt lượng xã hội (Sociogram) để quan sát và động can thiệp. ghi nhận các hành vi tương tác, phát hiện Để đạt hiệu quả cao trong giai đoạn này, ra các hành vi chưa tích cực để tác động nhóm NC đã chuẩn bị một số vấn đề sau: thay đổi Rà soát kế hoạch hoạt động có phù hợp với Có phương pháp can thiệp để thúc đẩy sự 55
  9. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 tham gia tích cực ở HS trong quá trình học NC đã thực hiện, có nghĩa là nhóm HS tập. cùng nhau xây dựng các hoạt động bằng Tổ chức các buổi can thiệp nhóm có kế các trò chơi xây tháp, để nêu lên tinh thần hoạch nhóm. Cùng với việc đánh giá hiệu quả về Nhóm NC đồng hành với nhóm HS qua buổi sinh hoạt do chính các thành viên các buổi sinh hoạt bằng cách tổ chức các trong nhóm đưa ra, các ý kiến để rút kinh hoạt động nhằm thực hiện các mục tiêu đặt nghiệm cho buổi sinh hoạt tiếp theo, đồng ra. Đó là: thời lắng nghe sự phản hồi từ các thành Hoạt động 1: Xác định vấn đề nhóm. Việc viên của nhóm NC nhằm đạt hiệu quả cho xây dựng kế hoạch được nhóm NC thảo quá trình sinh hoạt nhóm về sau. luận cùng với các học sinh để tìm ra các Hoạt động 4: Giám sát đánh giá tiến độ vấn đề tồn tại trong nhóm mà các em chưa của nhóm khi tham gia sinh hoạt. Nhóm giải quyết được. Sau đó, nhóm NC và học NC đánh giá về mức độ làm việc nhóm sinh chọn các vấn đề ưu tiên để giải quyết của các nhóm viên thông qua quan sát và trước và đưa ra thời gian hoàn thành mục ghi nhận biên bản từng buổi họp nhóm, tiêu đặt ra cho từng vấn đề cụ thể của bên cạnh đó lấy ý kiến phản hồi sau mỗi nhóm. buổi học nhóm của học sinh. Để giám sát Hoạt động 2: Tạo môi trường tương tác sự thay đổi hành vi của từng thành viên nhóm qua học tập. Nhóm NC cùng trao tham gia sinh hoạt nhóm, nhóm NC đã sử đổi với GV bộ môn về việc lồng ghép bài dụng sơ đồ Trắc lượng xã hội để ghi lại tập trong các buổi sinh hoạt nhóm, nhằm nhưng hành vi tích cực trong tương tác. đảm bảo cho nhóm đạt được những mong Kết quả đạt được: Với các vấn đề mà các đợi ban đầu khi tham gia nhóm. Đồng em đang gặp khó khăn, nhóm NC đã tiến thời, nhóm NC sử dụng một số kỹ thuật để hành ứng dụng mô hình CTXH nhóm qua làm việc nhóm hiệu quả nhằm hỗ trợ các lồng ghép các hoạt động trong các buổi em giải quyết một số vấn đề xảy ra trong học phụ đạo và học môn Hóa với mục đích quá trình làm việc nhóm, cũng như chính giúp các em tháo gỡ những khó khăn, rắc bản thân các em tích lũy được kinh rối mà trước khi tham gia nhóm gặp phải. nghiệm khi làm việc nhóm cụ thể như: Kỹ Đồng thời, nhóm NC tạo sân chơi và áp thuật công não cho việc giải quyết khó dụng các kỹ năng cho các em có thể tương khăn trong quá trình đưa ra ý kiến. Qua đó, tác với nhau để tìm hiểu những khó khăn các em thích thú hơn trong việc làm nhóm, trong quá trình tương tác, trao đổi ý kiến tự tin hơn trong việc đưa ra ý kiến, kỹ của mình với các thành viên khác trong thuật này giúp các em có nhiều ý tưởng, nhóm. Những kết quả đạt được sau quá sáng kiến giúp các em tư duy, sáng tạo trình can thiệp cho nhóm học sinh thể hiện trong làm việc nhóm. cụ thể như sau: Các em đã biết làm việc Hoạt động 3: Học sinh tự trải nghiệm bản nhóm, biết chia sẻ và hợp tác; - Các em đã thân tổ chức hoạt động duy trì nhóm. mạnh dạn, tự tin hơn; Trong các buổi sinh Trong các buổi sinh hoạt kế tiếp, nhóm HS hoạt cùng nhóm NC, nhóm học sinh cũng tự tổ chức cho mình các buổi hoạt động đã trang bị thêm cho mình những kỹ năng nhóm trong học tập tương tự như nhóm như: Kỹ năng trình bày, kỹ năng lắng 56
  10. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 nghe, kỹ năng quản lý cảm xúc, kỹ năng khuyết điểm sau: điểm số trên lớp, không quản lý thời gian. Đồng thời, giúp học sinh thống nhất thời gian, khó khăn trong học có thể phát huy được thế mạnh của bản tập. Các em thấy việc hoạt động nhóm này thân. thật có ý nghĩa, cần phải rèn luyện thêm Bước 4: Giai đoạn kết thúc và lượng giá kỹ năng điều phối, phân chia công việc sao nhóm cho đồng đều và hợp lí. Bên cạnh đó, còn Trong quá trình tham gia sinh hoạt nhóm, giúp các em được trải nghiệm trong môi nhóm NC đã khảo sát tình hình chung trường làm việc nhóm có phương pháp trước mỗi buổi sinh hoạt, cho các em thảo học tập và làm việc nhóm hiệu quả hơn, luận để tìm ra một số vấn đề mà bản thân kỹ năng làm việc nhóm ngày càng tiến bộ. các em đang gặp phải. Kết hợp với việc Mối quan hệ giữa các em được cải thiện, quan sát, đánh giá vấn đề của các em thông cùng chung một ý kiến và có tinh thần học qua các buổi tham gia sinh hoạt nhóm, tập tốt. nhằm xem xét các khó khăn mà các em Đánh giá từ GV: nhóm ngày càng tiến bộ. đang gặp phải, tạo cơ hội cho các em tiếp Mối quan hệ giữa các em được cải thiện, xúc với phương pháp CTXH nhóm để ứng GV chia sẻ rằng “Cô V chia sẻ các em có dụng trong hoạt động học tập nhóm, nhằm sự tiến bộ trong học tập khá nhiều, các em mục đích giải quyết một số vấn đề khó nghiêm túc hơn, trưởng thành và suy nghĩ khăn là: Không thống nhất về thời gian, chính chắn hơn về việc học của mình. Bên không đồng nhất ý kiến, không tập trung cạnh đó, các em bắt đầu có sự lắng nghe khi tham gia sinh hoạt nhóm, thiếu tôn nhau, đoàn kết trong học tập, giải quyết trọng ý kiến người khác làm cho các bạn bài tập khá tốt, tuy nhiên một số em cần cảm thấy mất tự tin khi đưa ra ý kiến. phải cố gắng hơn nữa trong học tập, thay Kết quả đạt được từ việc tham gia vào đổi suy nghĩ bản thân và nhận thức vai trò mô hình CTXH nhóm của mình trong học tập. Ngoài ra, hiệu Đánh giá từ HS: Qua các buổi tham gia quả mà cô nhận thấy rõ rệt nhất là trong vào mô hình CTXH nhóm, đa phần các em khi học tập bộ môn của cô, cũng như các cảm thấy bản thân cần có sự thay đổi, tiến môn khác có sự nghiêm túc và tiến bộ rất bộ hơn trước rất nhiều như: Biết lắng nghe nhiều”. nhiều hơn ý kiến của mọi người, áp dụng Một số đề xuất về phương pháp công tác nhiều kỹ thuật làm việc nhóm mới giúp xã hội nhóm trong hỗ trợ học sinh học kích thích não để suy nghĩ, giúp mọi người tập nhóm hiệu quả tại trường THPT hoàn thành công việc; ngoài ra, các em Nguyễn Hữu Cảnh, quận Bình Tân, còn có cơ hội để thể hiện bản thân mình và thành phố Hồ Chí Minh sự góp ý của mọi người để ngày hoàn thiện Về phía nhà trường bản thân, như việc các em tự tin hơn khi Nhà trường là môi trường giáo dục nền đứng trước mọi người để trình bày và học tảng để giúp học sinh trang bị kiến thức và hỏi được phong cách thuyết trình trong phát triển nhân cách bản thân. Tuy nhiên quá trình làm việc nhóm, nhận ra khuyết trong bối cảnh hiện nay, việc học tập của điểm của mình và dần dần khắc phục học sinh đa phần các em học nặng về lý khuyết điểm của mình, điển hình một số thuyết, và theo giáo án rập khuôn từ GV, 57
  11. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 học sinh ít được tham gia các hoạt động GV tham vấn cần trang bị thêm về kiến học tập sáng tạo, chính vì vậy học sinh làm thức năng động nhóm, qua đó có thể sử việc thụ động trong học tập. Do đó, nhà dụng hoạt động nhóm để phát hiện được trường cần tạo điều kiện thuận lợi đưa việc các hành vi khác biệt của HS, từ đó thúc ứng dụng mô hình CTXH nhóm trong học đẩy sự tham gia tích cực của học sinh tập cho học sinh nhằm giúp cho các em có trong nhóm vào việc xây dựng kế hoạch thể phát huy được vai trò của mình và tăng và đưa ra các hương để giải quyết vấn đề. cường sự hỗ trợ tích cực trong học tập Quan trọng hơn nữa, GV tham vấn cần có nhóm. Việc nhà trường áp dụng mô hình kỹ năng tổ chức các hoạt động trò chơi, và các phương pháp trong học tập vào các sinh hoạt tập thể để tạo ra động cơ tích cực môn học sẽ giúp cho các học sinh hứng thú cho các em tham gia vào hoạt động nhóm. và giúp tích cực sáng tạo hơn trong qua Có kỹ năng khích lệ, động viên các em các tiết học. Đưa ra qui định chính thức trong quá trình sinh hoạt nhóm. trong việc thúc đẩy HS tham gia sinh hoạt ngoại khóa để GV có thể phối hợp với HS KẾT LUẬN tổ chức các hoạt động nhóm, xây dựng kỹ Tổ chức các hoạt động trong học tập bằng năng sống cho học sinh biết cách tương trợ phương pháp công tác xã hội nhóm như: nhau trong học tập Tạo ra các buổi thảo luận nhóm, đưa ra các Về phía học sinh kỹ năng, nội quy, kết hợp với nhiều kỹ Các em cần có thái độ học tập thật nghiêm năng trong việc đưa ý kiến, giải quyết vấn túc, trao đổi thông tin học tập cùng nhau đề có sự tương tác quan lại giữa các thành là việc làm hết sức quan trọng, làm cho viên với nhau, dưới sự chỉ đạo trực tiếp từ người học tăng tính chủ động, sáng tạo phía nhóm trưởng và nhóm phó. trong học tập cũng như hỗ trợ nhau học tập Việc ứng dụng mô hình công tác xã hội tiến bộ. Mô hình CTXH nhóm sẽ giúp các nhóm trong trường học trong việc hỗ trợ em làm việc nhóm hiệu quả hơn, các em học tập cho học sinh là việc làm rất cần làm việc có tổ chức, có quá trình và mang thiết. Bên cạnh việc hỗ trợ học tập, đây cầu tính khoa học, không đơn thuần là làm nối để gắn kết những mối quan hệ giữa học việc nhóm một cách tự phát, các em phát sinh lại với nhau trong việc chia sẻ ý kiến, triển rất nhiều trong học tập cũng như kỹ hiểu nhau, trao đổi kiến thức trong học năng của bản thân. Do đó, trước tiên nhóm tập,…Như vậy, có thể thấy nhóm NC đã học sinh cần chia sẻ và lan tỏa những điều ứng dụng phương pháp công tác xã hội mình đã học được khi tham gia nhóm để nhóm đạt được kết quả tương đối thành thúc đẩy tất cả học sinh có thể chủ động công trong việc hỗ trợ học tập tại trường tham gia mô hình CTXH nhóm nếu nhà THPT Nguyễn Hữu Cảnh. Đây có thể xem trường có tổ chức. là bài học trải nghiệm cho các trường phổ Về phía GV tham vấn thông khác học tập. TÀI LIỆU THAM KHẢO BÙI THỊ XUÂN MAI (2010). Giáo trình nhập môn Công tác xã hội. Nhà xuất bản Lao động - Xã hội. 58
  12. Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 5 (1), 2019 HOÀNG THỊ LOAN (2017). Công tác xã hội nhóm đối với học sinh nam nghiện game online tại trường Trung học cơ sở Gia Hòa, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Luận văn thạc sĩ Công tác xã hội. MAI THỊ KIM THANH (2011). Giáo trình nhập môn Công tác xã hội. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. NGUYỄN NGỌC LÂM (2005). Công tác xã hội với nhóm. Nhà xuất bản Đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh (lưu hành nội bộ). NGUYỄN THỊ THÁI LAN (2012). Giáo trình Công tác xã hội nhóm. Nhà xuất bản Lao động - Xã hội. NGUYỄN THỊ THU NGUYỆT (2015). Công tác xã hội nhóm trong việc hỗ trợ sinh viên trường Đại học Thăng Long cai nghiện game online. Luận văn thạc sĩ Công tác xã hội. PHẠM VĂN TƯ (2012). Tâm lý học xã hội (giáo trình dành riêng cho sinh viên ngành Công tác xã hội). Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Hà Nội. TRẦN QUANG ANH MINH, LƯU MẠNH HÙNG (2018). Ứng dụng phương pháp Công tác xã hội nhóm trong việc trẻ bị lạm dụng tình dục tại mái ấm Hoa Hồng nhỏ, quận 7, thành phố Hồ Chí Minh. Hội thảo khoa học Công tác xã hội: Nhu cầu nhân lực và vấn đề đào tạo công tác xã hội viên. VŨ THỊ NHO (2008). Tâm lý học phát triển. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội. 59
nguon tai.lieu . vn
Kỹ năng phỏng vấn Kỹ năng quản lý Kỹ năng làm việc nhóm Kỹ năng tư duy Nghệ thuật sống Kỹ năng giao tiếp Kỹ năng đàm phán Kỹ năng thuyết trình Kỹ năng tổ chức Kỹ năng lãnh đạo TOEFL - IELTS - TOEIC