Xem mẫu
- Phần 18
Bỗng dưng Stalin ngẩng đầu nhìn lên bức tường. Người vừa nhớ lại một chuyện,
nhưng chuyện này vẫn không phải là chuyện người cần nhớ. Chuyện nhớ lại đó có
liên hệ đến Viện Bảo tồn Cách mạng. Ở Viện này từng xảy ra một vụ làm cho người
khó chịu.
Vụ này xảy ra năm 1937, nhân lễ Kỷ niệm Cách mạng lần thứ Hai mươi. Đó là thế
gian Đảng đang bận rộn với việc diễn tả lại lịch sử, đem lại cho những sự kiện lịch
sử một ý nghĩa mới. Năm ấy Stalin đến Viện Bảo tồn Cách mạng xem người ta có để
ở đó vật nào phản cách mạng hay không. Trong một căn phòng rộng – cũng là căn
phòng bày giàn máy Tivi người vừa đứng lại coi hai hôm trước đây – Stalin nhìn thấy
khi vừa đặt chân vào hai bức họa chân dung lớn treo ở bức tường trước mặt. Đó là
chân dung của Zhelyabov và Perovskaya [1] . Hai khuôn mặt này hồn nhiên, hiên ngang,
và họ như la lớn với tất cả những ai bước vào phòng:
"Giết tên độc tài!"
Stalin, bị tia nhìn của họ đánh trúng như hai viên đạn, đứng sững lại, khúc khắc ho.
Rồi ngón tay của Stalin đưa lên, điểm điểm vào hai tấm chân dung.
Lập tức hai đấm họa đó được mang đi.
Cùng lúc đó di vật thứ nhất của cuộc Cách mạng – những ảnh vụn còn lại của
chiếc xe ngựa của Nga Hoàng Alexander Đệ nhị – được mang đi khỏi Cung điện
Kshesinskaya.
Từ ngày đó và ngay ngày đó, Stalin ra lệnh xây những hầm bí mật và những nhà
riêng để ở khắp nơi. Người mất cái thích sống trong những khu đông dân cư ở thành
phố để về sống trong căn nhà nhỏ ở vùng ngoại ô hiu quạnh này với bọn vệ sĩ, hầu
cận thân tín nhất.
Càng làm mất cuộc sống của người chừng nào, Stalin càng lo âu, sợ hãi về cuộc
sống của chính mình. Người nghĩ ra nhiều biện pháp tinh vi để đề phòng ngay cả bọn
lính có nhiệm vụ canh gác bảo vệ an ninh cho người, như việc những binh sĩ đến gác
chỉ được biết trước phiên gác của mình một tiếng đồng hồ, binh sĩ gác được tuyển từ
khắp các đơn vị và được thay đổi luôn luôn để tránh những cuộc âm mưu. Người tự
vẽ lấy những tòa nhà đường đi rắc rối như những mê cung, những tòa nhà có ba hàng
rào bao quanh, có những khung cổng thông thẳng với nhau. Và người có nhiều phòng
ngủ ngay trong một nhà, ngay cả bọn hầu cận cũng không thể biết trước đêm nay
người sẽ vào ngủ ở phòng nào.
Với Stalin, những biện pháp đề phòng ấy không phải là triệu chứng của sự khiếp
nhược. Đó chỉ là những việc hợp lý cần làm. Giá trị cá nhân của người vô giá. Nhưng
có nhiều kẻ khác vẫn không biết như thế. Để cho đồng đều tất cả Stalin ra lệnh cho
tất cả lãnh tụ lớn nhỏ dù ở bất cứ đâu cũng phải đề phòng như thế: Người cấm họ
không được vào nhà vệ sinh nếu không có vệ sĩ đi theo, ra lệnh cho họ mỗi khi di
chuyển phải có ba chiếc xe hơi giống hệt nhau chạy nối đuôi nhau
Đêm nay, chợt nhớ lại hai bức họa chân dung, Stalin dừng lại ở giữa phòng, quay lại
nhìn Abakumov và múa tẩu thuốc trong không khí:
"Đồng chí đã làm những gì để bảo vệ an ninh cho những lãnh tụ Đảng?"
Nghiêng đầu hẳn về một phía, người nheo mắt nhìn vị Tổng trưởng của người với
vẻ hiểm độc.
Với quyển sổ ghi mở trên lòng, Abakumov ngồi thẳng lưng, mặt nhìn lên Lãnh tụ –
- y không đứng lên, cũng không múa tay, vì y biết Stalin thích thấy những thuộc viên
ngồi im, y nói ngay vào những vấn đề y không hề chuẩn bị tới đây để nói. Với Stalin,
người được hỏi phải trả lời ngay và rõ ràng, đích xác, người coi do dự là một bằng
chứng tội trạng mà người nghi ngờ có ở kẻ được người hỏi.
"Iosif Vissarionovich," Abakumov nói bằng cái giọng xúc động của kẻ trung thành
mà bị chủ nghi oan, "đó chính là lý do sự hiện diện của chúng tôi, tất cả Bộ chúng tôi,
chúng tôi phải ngày đêm lo gìn giữ an ninh để Lãnh tụ có thể yên tâm suy nghĩ đến
những biện pháp dẫn đường cho dân tộc."
Stalin nói đến “an ninh của những lãnh tụ Đảng” nhưng Abakumov hiểu rằng Stalin
chỉ muốn nói đến cá nhân mình và chỉ muốn nghe câu trả lời liên can đến mình.
"Mỗi ngày tôi đều kiểm soát, bắt giam, tầm nã, thẩm vấn không biết bao nhiêu là
vụ…"
Với cái đầu vẫn nghiêng như con gà gãy cổ, Stalin vẫn chăm chú nhìn thẳng xuống
mặt Abakumov:
"Vẫn còn những tên âm mưu ám sát, phá hoại sao? Bộ chúng vẫn chưa sợ hay sao?
Lãnh tụ hỏi."
Abakumov thở dài như người đang cay đắng nhất đời:
"Tôi rất muốn thưa là chúng đã sợ, đã hết dám. Nhưng sự thật là vẫn còn. Chúng tôi
bắt được những võ khí giấu ở trong bếp, ở cả các chợ."
Stalin nhắm một mắt lại, mắt kia mở và sáng lên sự hài lòng.
Lãnh tụ phán:
"Vậy là tốt. Việc đó chứng tỏ là các anh có làm việc."
Abakumov không còn có thể ngồi trước mặt Lãnh tụ vĩ đại của y lâu hơn nữa, y
nhổm dậy, nhưng y vẫn không đứng thẳng người, y cúi khom khom để cho đầu y khỏi
cao hơn đầu lãnh tụ:
"Nhưng kính thưa Chủ tịch, chúng tôi không bao giờ để cho những âm mưu đó có
thể thành hình, chúng tôi bóp nát chúng khi chúng mới nhen nhúm. Chúng chỉ mới có ý
định là đã bị chúng tôi bắt rồi. Chúng tôi diệt chúng theo tinh thần Điều luật số 19."
"Tốt, tốt lắm."
Stalin ra hiệu cho Abakumov ngồi xuống, người không thú vị gì khi thấy tên hộ pháp
ấy đứng sừng sững trước mặt.
"Như vậy tức là đồng chí nhận thấy có sự bất mãn trong quần chúng?"
Abakumov lại thở dài và trả lời như tiếc hận:
"Dạ. Tôi nhận thấy có một thiểu số nào đó. "
Y rất muốn nói là: Không, hết thảy quần chúng đều hài lòng, mọi người đều sung
sướng. Nhưng nếu nói như vậy Bộ An ninh của y còn bày ra để làm gì?
"Đồng chí nhận xét đúng đấy," Stalin gật đầu. "Chỉ vì thế mà các người ở Bộ An
ninh còn có việc mà làm. Có nhiều người nói với tôi rằng không còn ai bất mãn nữa,
tất cả mọi người đều hài lòng."
Tới đây Lãnh tụ nở một nụ cười mỉa mai:
"Nói như thế là mù tịt về chính trị. Bọn kẻ thù cả chúng ta có thể luôn miệng nói…
đồng ý, tán thành, chúng có thể hoan hô ta nhưng đó là chúng giả dối, đó chỉ là chúng
ẩn nấp trong những cái vỏ. Trong lòng chúng vẫn chống đối. Chừng năm phần trăm?
Đúng không, hay là tám phần trăm?"
Stalin đặc biệt kiêu hãnh vì khả năng nhận thức sâu sắc của mình, khả năng tự chỉ
trích và sáng suốt nhất định mọi việc. Người cũng tự cho mình là Lãnh tụ không ưa
- mình.
Abakumov trở thành can đảm hơn, đôi vành tai y không còn bỏng rát nữa:
"Thưa Chủ tịch, sở dĩ còn tình trạng ấy là do lỗi của chúng tôi. Chúng tôi chưa làm
tròn bổn phận."
Stalin không công nhận nhưng cũng không phủ nhận lời nhận tội đó. Người gõ nhẹ
tẩu thuốc lên thành đĩa gạt tàn:
"Còn bọn trẻ? Đồng chí thấy sao?"
Những câu hỏi theo nhau đến với Abakumov như những lưỡi dao nhọn. Y phải làm
sao hóa giải được những lưỡi dao ấy mà không bắt lấy cũng không được né tránh. Chỉ
một câu trả lời bậy là hỏng hết. Nếu y trả lời: “Bọn trẻ có tinh thần tốt. Bọn trẻ hăng
hái, bọn trẻ không có gì đáng trách”, đó là y ngu ngốc, y mù tịt về chính trị, nếu y trả
lời: “Bọn trẻ bậy bạ, lười biếng, bọn trẻ chống đối”, đó là y không tin tưởng ở tương
lai. Abakumov làm một cử chỉ bằng tay và không nói gì cả.
Stalin cũng không chờ đợi y trả lời. Người nói bằng một giọng biết chắc chắn, biết
đúng:
"Chúng ta cần phải chú ý hơn nữa đến bọn trẻ. Phải đặc biệt nghiêm khắc với
những lỗi lầm của bọn trẻ."
Abakumov chợt nhớ và hí hoáy viết.
Stalin như bị lôi cuốn, bị thôi miên vì những ý nghĩ của chính mình. Đôi mắt sáng lên
một thứ ánh sáng như mắt cọp ban đêm. Stalin nhồi thuốc vào tẩu và đi đi lại lại trong
phòng:
"Chúng ta phải gia tăng việc kiểm soát tinh thần bọn sinh viên. Không những chỉ
cần diệt từng cá nhân mà thôi, phải diệt cả nhóm. Chúng ta phải sử dụng đến tối đa
những biện pháp trừng phạt mà luật pháp cho phép ta – hai mươi lăm năm tù chứ
không phải là mười năm. Mười năm tù – đó là chúng đi học chứ không phải là đi tù.
Bọn thiếu niên có thể được hưởng án mười năm nhưng tên nào có râu là phải tù hai
mươi lăm năm. Chúng nó còn trẻ, chúng nó có thể sống sau đó."
Abakumov viết như máy. Bánh xe đầu tiên trong một guồng máy vĩ đại vừa được
quay.
"Đã đến lúc phải chấm dứt những tiện nghi trong những nhà giam chính trị phạm.
Chúng đi tù chứ không phải chúng đi nghỉ mát. Beria cho tôi biết những gói thực phẩm
vẫn còn được phép gửi từ ngoài vào những nhà giam chính trị phạm. Đúng không?"
"Chúng tôi sẽ chấm dứt ngay tình trạng ấy. Chúng tôi sẽ cấm. Tuyệt đối cấm."
Abakumov với một giọng đau đớn trong khi tay y vẫn viết. Lẽ ra y phải biết chấm
dứt tình trạng đó trước, y phải cấm từ trước.
"Đó là lỗi của chúng tôi. Xin tha lỗi cho chúng tôi."
"Biết bao nhiêu lần tôi đã giải thích kỹ những gì phải làm cho các người? Đã đến
lúc các người phải hiểu. Đừng có bất cứ cái gì cũng chờ tôi ra lệnh."
Người khiển trách nhưng người không giận dữ. Người dịu dàng khuyên răn vì
người biết rằng Abakumov sẽ hiểu, sẽ làm được việc. Đã lâu lắm rồi Abakumov mới
lại được đấng Từ phụ dạy bảo như thế. Y đã hết hẳn sợ hãi. Bộ óc y hoạt động như
bộ óc của một người thường trong một trường hợp rất thường, với những điều kiện
thường. Và vấn đề từ lâu đã ám ảnh y, làm cho y khổ sở như cục xương mắc nghẹn
trong cổ họng, giờ đây được diễn tả thành lời.
Khuôn mặt sáng lên Abakumov nói:
"Thưa, chúng tôi hiểu. Cuộc đấu tranh giai cấp sẽ được đẩy mạnh hơn nữa. Nhưng
- thưa chủ tịch, xin chủ tịch xét lại cho, tay chúng tôi bị trói chặt vì việc bãi bỏ án tử
hình. Chúng tôi như những kẻ lao đầu vào tường từ hai năm rưỡi nay. Bây giờ chúng
tôi không còn được quyền công khai xử tử những tên đáng phải chết nữa. Chúng tôi
phải giết chúng. Không có ngân khoản nào để thanh toán tiền công cho những người
làm việc ấy. Việc trả tiền trở thành rắc rối. Các trại tập trung, những nhà giam không
còn làm cho họ sợ nữa. Chúng tôi cần có án tử hình. Xin cho lại chúng tôi án tử hình!"
Abakumov van xin với tất cả sự chân thành, y đặt hai tay trước ngực và ánh mắt tràn
đầy hy vọng, nhìn lên khuôn mặt khô khan của Lãnh tụ.
Dường như là Stalin mỉm cười – mỉm cười nhưng không để lộ, chỉ hàng ria là rung
động. Và người nói thản nhiên, thông cảm:
"Tôi biết. Tôi đã suy nghĩ nhiều về chuyện ấy."
Kỳ diệu, tuyệt vời. Người biết tất cả mọi việc, người suy nghĩ đến tất cả mọi vấn
đề. Ngay cả trước khi người khác hỏi đến, người đã biết. Người như một vị thánh
sống, như bậc đại giác, đại trí tuệ, người biết trước ý nghĩ của kẻ khác.
"Sẽ có ngày tôi trả lại cho các người án tử hình. Cũng không lâu lắm đâu." người
nhìn thẳng ra trước mặt với vẻ suy tư, như người đang nhìn vào tương lai. "Việc đó
sẽ là một biện pháp giáo dục tốt."
Quả thật người đã suy tư nhiều lắm về vấn đề này. Trong vòng hai năm trở lại đây
người đã khổ tâm nhiều với việc thi đua xây dựng xã hội với Tây phương. Người từng
tin tưởng rằng con người không đến nỗi quá tồi tệ, quá sa đọa.
Quan niệm sau đây là đặc tính của người: Loại trừ, tẩy chay cho đi đày, bỏ tù chung
thân vẫn chưa đủ để đối phó với những kẻ bị người coi là thành phần nguy hiểm. Chỉ
có cái chết, chỉ có giết đi mới có thể trừ tiệt được tai họa tận gốc. Và khi mí mắt
người rung động, án lệnh áng lên trong mọi người là án tử hình. Bao giờ cũng là án tử
hình.
Ở kích thước của người không thể có tội nào nhẹ hơn là tội phải chết. Không có sự
trừng phạt nào thấp hơn là phải giết.
Từ khoảng không sáng rỡ mắt người đang nhìn, người chuyển đôi mắt về bộ mặt
nở nang của Abakumov và bỗng dưng, mắt người nheo lại, đe dọa:
"Anh không sợ anh là người thứ nhất sẽ bị bắn sao?"
Người không nói lớn tiếng “bắn”. Người để nó rơi nhẹ qua vành môi như đó là một
tiếng cố ý bắt người nghe phải đoán.
Nhưng tiếng đó xoáy vào da thịt Abakumov như một luồng gió mạnh. Vị Lãnh tụ
anh minh và duy nhất đứng đủ xa tầm tay của Abakumov và chăm chú nhìn vào mặt y
xem phản ứng của y với câu hỏi đùa này ra sao.
Không dám đứng lên nhưng cũng không còn dám ngồi, Abakumov nửa đứng nửa
ngồi, toàn thân y lom khom trên cặp giò đang run.
"Iosif Vissarionovich, nếu tôi đáng bị…. Nếu cần…"
Stalin nhìn, thông cảm sâu sắc. Ngay lúc này, óc người đang nghĩ trở lại sự thắc
mắc hồi nãy: Đã đến lúc mình cần thanh toán tên này chưa? Từ lâu rồi người vẫn sử
dụng thâm độc tuyệt vời là: Trước hết khuyến khích kẻ khác làm tới, và sau đó, chờ
đúng lúc, kết tội kẻ khác đã đi quá mức, làm quá trớn. Người từng áp dụng thủ đoạn
này nhiều lần và lần nào cũng hữu hiệu, cũng thành công. Như vậy nghĩa là đến một
lúc nào đó nhất định Abakumov cũng sẽ phải chịu chung số phận với những kẻ bị
trừng phạt.
"Đúng lắm," Stalin nở nụ cười đầy thiện cảm như để ca ngợi Abakumov. " Khi nào
- anh đáng bị, chúng tôi sẽ bắn anh."
Người lại ra hiệu cho Abakumov ngồi xuống, người suy nghĩ một lúc rồi bằng một
giọng ấm áp, thân thiện mà Tổng trưởng Bộ An ninh chưa từng bao giờ được nghe
thấy người nói:
"Abakumov. Anh sắp có nhiều việc phải làm. Chúng ta sẽ phát động một chiến dịch
thanh trừng cũng lớn rộng như năm 1937. Trước một cuộc chiến tranh lớn, một cuộc
thanh trừng lớn là cần thiết."
"Nhưng thưa Chủ tịch," đây là lần thứ nhất Abakumov dám thốt ra tiếng “nhưng”,
"Chủ tịch nghĩ rằng chúng tôi đã ngừng thanh trừng tụi kẻ thù hay sao?"
"Anh gọi đó là thanh trừng ư? Bậy. Thanh trừng đâu phải là việc bắt bớ lẻ tẻ mỗi
ngày vài chục tên. Rồi anh sẽ thấy, chúng ta phải củng cố tổ chức, kiện toàn nội bộ.
Anh sẽ có thêm nhân viên, thâm ngân khoản. Đủ thứ. Tôi sẽ không từ chối anh bất cứ
cái gì."
Rồi người buông thả Abakumov bằng câu:
"Xong rồi, đi đi…"
Abakumov không biết rõ là y đi bằng hai chân hay y bay ra khỏi văn phòng, qua
phòng đợi, đỡ cái cặp da trong tay Poskrebychev và ra khỏi nhà. Không những là y còn
được sống yên lành trong một tháng trời nữa mà thôi, cuộc hội kiến đêm nay dường
như là đã mở đầu một kỷ nguyên rực rỡ mới trong đời y, dường như y vừa được Lãnh
tụ tỏ ý tin cẩn và thương mến hơn ai hết.
Lãnh tụ có nói đến chuyện bắn y – nhưng đó chỉ là Lãnh tụ nói đùa.
nguon tai.lieu . vn
