Xem mẫu
- ROÁI LOAÏN ÑIEÄN GIAÛI
I. ÑAÏI CÖÔNG:
Nguyeân nhaân roái loaïn nöôùc ñieän giaûi ôû treû em thöôøng do tieâu chaûy, noân oùi hay
nuoâi aên qua ñöôøng tónh maïch.
Khi coù roái loaïn ñieän giaûi beänh söû, khaùm laâm saøng, xeùt nghieäm caàn chuù yù tôùi
caùc yeáu toá sau:
Roái loaïn ñieän giaûi laø taêng hay giaûm
Tình traïng huyeát ñoäng hoïc, tri giaùc.
Beänh lyù hieän taïi, dòch nhaäp, dòch xuaát
Nöôùc tieåu: noàng ñoä Natri, tæ troïng (neáu roái loaïn Natri maùu).
Caùc daïng dòch truyeàn tónh maïch thöôøng duøng
Na+ Cl - K+ HCO3-
NatriClorua 0,9% 154 154 0 0
NatriClorua 0,45% in Dextrose 5% 77 77 0 0
NatriClorua 0,2% in Dextrose 5% 34 34 0 0
Lactate Ringer 130 109 4 28
Lactate Ringer in Dextrose 5% 130 109 4 28
Caùc dung dòch öu tröông
Loaïi dòch Noàng ñoä ñieän giaûi
0,5 mEq Na+/ml
Natri Clorua 3%
1,3 mEq K+/ml
Kali Clorua 10%
0,45 mEq Ca++/ml
Calci gluconate 10%
1,36 mEq Ca++/ml
Calci clorua 10%
0,5 mEq Na+/ml, 0,5 mEq HCO3-/ml
Natri Bicarbonate 4,2%
II. ROÁI LOAÏN NATRI MAÙU:
1. Haï Natri maùu: Khi Natri maùu 130 mEq/l.
1.1. Nguyeân nhaân:
Ngoä ñoäc nöôùc:
- Tieâu chaûy buø baèng nöôùc thöôøng khoâng duøng ORS.
- Röûa daï daøy, thuït thaùo ruoät giaø duøng nöôùc thöôøng.
- Buø dòch, nuoâi aên TM chæ vôùi Dextrose 5%.
Suy thaän, suy tim, taêng sinh tuyeán thöôïng thaän baåm sinh,
Hoäi chöùng taêng tieát ADH khoâng thích hôïp.
Ñieàu trò lôïi tieåu
1.2 Laâm saøng:
Löø ñöø, hoân meâ, co giaät neáu haï Natri maùu naëng (
- 1.3 Ñieàu trò
a. Nguyeân taéc:
Ñieàu chænh haï Natri maùu song song boài hoaøn theå tích dòch ngoaïi baøo.
b. Beänh nhaân coù soác maát nöôùc
Natri chlorua 0,9% 20 ml/kg/h truyeàn tónh maïch cho ñeán khi oån ñònh huyeát
ñoäng hoïc.
c. Beänh nhaân khoâng soác:
Haï natri maùu naëng coù bieåu hieän thaàn kinh:
- Truyeàn Natri Chlorua 3% 6-10 ml/kg trong 1 giôø (4 ml/kg taêng Na+ 3mmol/L)
sau ñoù kieåm tra ion ñoà, neáu Natri maùu coøn thaáp thì laäp laïi lieàu thöù 2 cho ñeán
khi Natri maùu treân 125 mEq/l. Toác ñoä ñieàu chænh khoâng taêng quaù 1,5-2
mEq/L/giôø.
- Neáu nguyeân nhaân do taêng ADH khoâng thích hôïp (Natri/nöôùc tieåu>20mEq/L
vaø noàng ñoä Osmol thaáp 20 kg 1500 + 20x(CN – 20)
2. Taêng Natri maùu: Khi Natri maùu 150 mEq/L
2.1. Nguyeân nhaân:
- Tieâu chaûy ôû treû nhuõ nhi chæ buø baèng ORS.
- Truyeàn quaù nhieàu dòch chöùa Natri: Bicarbonate...
2.2. Laâm saøng
- Taêng natri maùu naëng coù bieåu hieän thaàn kinh: löø ñöø, kích thích, taêng phaûn xaï
gaân xöôngï, hoân meâ, co giaät.
2.3. Ñieàu trò
Nguyeân taéc:
- Chæ laøm giaûm Natri maùu toác ñoä chaäm 10-15 mEq/L/ngaøy ñeå traùnh nguy cô
phuø naõo.
Beänh nhaân coù soác maát nöôùc:
Natri chlorua 0,9% hay Lactate Ringer's 20 ml/kg/h truyeàn tónh maïch cho
ñeán khi oån ñònh huyeát ñoäng hoïc. Sau ñoù truyeàn Dextrose 5% in saline
0,45%; neáu nöôùc tieåu toát coù theå truyeàn truyeàn Dextrose 5% in saline 0,2%.
Toác ñoä giaûm natri maùu khoâng quaù 0,5-1 mEq/L/giôø.
Beänh nhaân khoâng soác:
- Traùnh haï natri maùu quaù nhanh seõ coù nguy cô phuø naõo. Dung dòch ñöôïc choïn
laø Dextrose 5% in saline 0,2%.
- Neáu theå tích dòch ngoaïi baøo bình thöôøng coù theå cho Furosemide 1 mg/kg TM
hoaëc TB laàn ñaàu vaø laäp laïi moãi 6 giôø neáu caàn.
II. ROÁI LOAÏN KALI MAÙU
1. Haï kali maùu: Khi kali maùu < 3,5 mEq/L
1.1. Nguyeân nhaân:
Tieâu chaûy, oùi.
Daãn löu daï daøy ruoät, dòch maät.
Ñieàu trò lôïi tieåu, corticoides.
Nhieãm ketones trong tieåu ñöôøng.
1.2 Laâm saøng:
Lieät ruoät, buïng chöôùng
Naëng: yeáu lieät chi, lieät cô hoâ haáp, roái loaïn nhòp tim: bloác nhó thaát.
ECG: ST xeïp, T giaûm bieân ñoä, xuaát hieän soùng U, Bloác nhó thaát, ngoaïi taâm thu
thaát.
1.3 Ñieàu trò
Nguyeân taéc:
Khoâng coù coâng thöùc chung ñeå ñieàu chænh haï Kali maùu, do Kali laø ion noäi
baøo vaø bò aûnh höôûng bôûi tình traïng toan kieàm.
Caàn theo doõi saùt ion ñoà vaø ECG trong quaù trình ñieàu chænh.
Haï kali maùu khoâng yeáu lieät cô hoâ haáp, khoâng roái loaïn nhòp tim
Buø kali baèng ñöôøng uoáng.
Hoaëc buø baèng ñöôøng tónh maïch: Noàng ñoä kali trong dòch truyeàn toái ña 40
mEq/l. Toác ñoä truyeàn toái ña 0,3 mEq/kg/giôø.
Theo doõi ion ñoà vaø ECG.
Haï kali maùu naëng coù roái loaïn nhòp tim, lieät cô hoâ haáp
Buø baèng ñöôøng tónh maïch: Noàng ñoä kali trong dòch truyeàn 40 mEq/L, toái ña
80 mEq/L. Toác ñoä truyeàn 0,3 mEq/kg/giôø, toái ña 0,5 mEq/kg/giôø. Khi duøng
lieàu toái ña phaûi duøng maùy truyeàn dòch hoaëc bôm tieâm.
Theo doõi saùt ion ñoà vaø ECG, monotoring theo doõi nhòp tim.
2. Taêng kali maùu: Khi kali maùu > 5 mEq/l
2.1. Nguyeân nhaân:
- Suy thaän
Toan huyeát
Taùn huyeát, huûy cô
2.2. Trieäu chöùng:
Yeáu cô
ECG: soùng T cao nhoïn, QRS daõn, keùo daøi PR, roái loaïn nhòp thaát.
2.3. Ñieàu trò
Nguyeân taéc:
Taát caû caùc ñieàu trò ñeàu coù tính chaát taïm thôøi
Laáy bôùt kali khi coù theå
Taïi teá baøo: duøng thuoác ñoái khaùng taùc duïng kali taïi teá baøo.
Kali maùu >6 mEq/L, khoâng roái loaïn nhòp tim:
Kayexalate 1 g/kg pha vôùi Sorbitol 70% 3 mL/kg (U)
Hay pha trong 10 mL/kg nöôùc thuït thaùo moãi 4-6 giôø.
Monitor nhòp tim vaø ion ñoà moãi 6 giôø.
Kali maùu > 6mEq/l, coù roái loaïn nhòp tim:
- Calcium gluconate 10% 0,5 mL/kg hay Calci chlorua 10% 0,2 mL/kg
TMC trong 3 – 5 phuùt.
- Glucose 30% 2 mL/kg TMC Insulin 0,1 UI/kg
- Sodium bicarbonate 7.5% 1-2 mL/kg TMC
- Resine trao ñoåi ion: Kayexalate
- Loïc thaän hay thaåm phaân phuùc maïc: thaát baïi ñieàu trò noäi khoa.
III. HAÏ CALCI MAÙU
1. Ñònh nghóa:
Noàng ñoä calci maùu toaøn phaàn döôùi 3.5 mEq/L hay calci ion hoùa döôùi 0,8
mmol/l
2. Nguyeân nhaân:
Thöôøng gaëp ôû sô sinh hôn treû lôùn.
Thieáu sinh toá D
Hoäi chöùng ruoät ngaén
Suy caän giaùp
Kieàm hoâ haáp do thôû nhanh
3. Laâm saøng
Kích thích, buù keùm, noân oùi, co thaét thanh quaûn, tetany, co giaät, daáu
Troussau vaø Chvostek.
4. Ñieàu trò
Ñieàu trò ban ñaàu
- Taêng thoâng khí: cho beänh nhaân thôû chaäm laïi, hay qua mask vôùi tuùi döï
tröõ muïc ñích laø cho beänh nhaân thôû laïi moät phaàn CO2 cuûa beänh nhaân ñeå
laøm giaûm pH, vì theá seõ laøm taêng canxi ion hoùa trong maùu.
- - Neáu khoâng do taêng thoâng khí: Calcium gluconate 10% 0,5-1mL/kg TMC
trong 1 phuùt hoaëc Calci chlorua 10% 0,2-0,5mL/kg. Neáu co giaät khoâng
ñaùp öùng caàn loaïi tröø nguyeân nhaân do haï Magneù maùu.
Ñieàu trò tieáp theo
Calcium gluconate 4-6 mL/kg/ngaøy (30-50 mg/kg/ngaøy) truyeàn tónh maïch
Hoaëc uoáng Calcium carbonate, lactate hoaëc phosphate 300-600 mg/laàn x 2
laàn/ngaøy.
Baû ng thaønh phaàn calci nguyeân toá trong moät soá dung dòch thöôøng duøng:
Thaønh phaàn Calci nguyeân toá
Calcium gluconate 10% 1ml = 9 mg = 0,45 mEq
Calcium chloride 10% 1ml = 27 mg = 1,36 mEq
nguon tai.lieu . vn
