- Trang Chủ
- Y khoa - Dược
- Nhận thức yếu tố nguy cơ và dấu hiệu cảnh báo đột quỵ não của người chăm sóc bệnh nhân
Xem mẫu
- TẠP CHÍ Y DƯỢC LÂM SÀNG 108 Hội nghị Khoa học Điều dưỡng bệnh viện năm 2022
DOI:…
Nhận thức yếu tố nguy cơ và dấu hiệu cảnh báo đột quỵ
não của người chăm sóc bệnh nhân
Awareness of risk factors and warning signs of stroke among caregivers
of patient with or without stroke
Phạm Tiến Tuyên, Nguyễn Thúy Linh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
Đỗ Thị Tuyết, Chử Thị Thanh Thảo,
Phạm Thu Thủy, Nguyễn Thị Thủy
Tóm tắt
Mục tiêu: Đánh giá sự hiểu biết của người chăm sóc bệnh nhân đột quỵ về các yếu tố nguy cơ và các
dấu hiệu nhận biết đột quỵ. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang và so sánh giữa hai
nhóm: Nhóm người chăm sóc bệnh nhân bị đột quỵ (nhóm 1) và nhóm người chăm sóc bệnh nhân không
bị đột quỵ (nhóm 2) được thực hiện tại Khoa Đột quỵ não và một số khoa điều trị nội trú của Bệnh viện
Trung ương Quân đội 108. Các đối tượng được sàng lọc và dữ liệu được thu thập bằng cách sử dụng biểu
mẫu thông tin người tham gia và biểu mẫu bảng câu hỏi về đột quỵ. Các dấu hiệu cảnh báo và các triệu
chứng của đột quỵ được so sánh giữa hai nhóm người chăm sóc. SPSS 20.0 được sử dụng để phân tích dữ
liệu. Kết quả: Trong số 200 người tham gia nghiên cứu, 104 người ở nhóm 1 (52%) và 96 người ở nhóm 2
(48%). Nhóm 1 có nhận thức tốt hơn nhóm 2; trong nhóm 1 triệu chứng yếu nửa người 99 (95,2%) và méo
miệng 96 (92,3%) là 2 dấu hiệu cảnh báo phổ biến nhất. Kết luận: Người chăm sóc bệnh nhân bị đột quỵ và
người chăm sóc bệnh nhân không bị đột quỵ có kiến thức trung bình về một số dấu hiệu và yếu tố nguy cơ
về bệnh đột quỵ não.
Từ khóa: Nhận thức, kiến thức, người chăm sóc, yếu tố nguy cơ, đột quỵ não, dấu hiệu cảnh báo.
Summary
Objective: To assess the awareness/knowledge of stroke risk factors and warning signs among caregivers
of patients with or without stroke. Subject and method: A cross-sectional and comparative descriptive study
was conducted at the Stroke Department and Some Others Departments of the 108 Military Central Hospital.
The primary caregivers of stroke patients in group 1 and the caregivers of patients without stroke in group 2.
Subjects were screened and data were collected using a participant information form and a Stroke
Questionnaire Form. Warning signs and symptoms of stroke were compared between two groups of
caregivers. SPSS 20.0 was used for data analysis. Result: Among the 200 respondents, 104 (52%) were in
group 1 and 96 (48%) were in group 2. Group 1 had better cognition than group 2; in group 1 symptoms of
hemiplegia 99 (95.2%) and numbness or weakness in the face 96 (92.3 %) were the two most common
warning signs; shortness of breath was the least recognized symptom. Conclusion: Caregivers had a moderate
knowledge of some of the warning signs and risk factors about stroke.
Keywords: Awareness, caregiver, risk factor, stroke, warning signs.
1. Đặt vấn đề
Ngày nhận bài: 21/6/2021, ngày chấp nhận đăng: 25/7/2022
Người phản hồi: Phạm Tiến Tuyên, Email: tatuan108@gmail.com - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
183
- JOURNAL OF 108 - CLINICAL MEDICINE AND PHARMACY The Conference of Nursing 2022
DOI: ….
Đột quỵ là một trong những nguyên nhân hàng Nhóm các câu hỏi về yếu tố nguy cơ đột quỵ
đầu gây ra khuyết tật và tử vong trên toàn thế giới và não: Người được khảo sát trả lời hiểu biết về yếu tố
là một trong các vấn đề về sức khỏe có thể dự phòng nguy cơ đột quỵ não bao gồm: Tăng huyết áp, đái
được. Muốn giảm tỷ lệ đột quỵ cần phải bắt đầu với sự tháo đường, béo phì, bệnh tim mạch, hút thuốc lá,
thay đổi nhận thức của người dân sau đó là tư vấn các uống rượu, không tập thể dục, tuổi cao, gia đình có
chính sách về y tế của nhà nước. Mức độ nhận thức
người bị đột quỵ, tiền sử bị đột quỵ…
của cộng đồng về các yếu tố nguy cơ đột quỵ và các
dấu hiệu cảnh báo đột quỵ là rất quan trọng đối với việc Nhóm các câu hỏi về các triệu chứng khởi phát
tiếp cận đầy đủ các biện pháp phòng ngừa và phương đột quỵ: Nhận thức của người được khảo sát về các
pháp điều trị đột quỵ não [1, 4, 5]. Đánh giá nhận thức dấu hiệu cảnh báo của đột quỵ não:
của cộng đồng đóng vai trò quan trọng đối với sự phát Đột ngột tê yếu tay chân.
triển các chiến dịch nâng cao sức khỏe để ngăn ngừa Đột ngột méo miệng.
đột quỵ trong dân số có nguy cơ cao. Nhiều nghiên cứu Đột ngột nói ngọng, líu lưỡi.
chỉ ra sự thiếu hụt trong nhận thức, kiến thức về các Đột ngột nhìn mờ.
dấu hiệu của đột quỵ và các yếu tố nguy cơ đột quỵ
Đột ngột đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân
não. Thay đổi nhận thức về đột quỵ có thể giúp phát
hiện đột quỵ sớm và kích hoạt các hoạt động cấp cứu Đột ngột chóng mặt, mất thăng bằng, khó khăn
trước viện từ đó làm gia tăng lợi ích điều trị bệnh, đem khi đi lại
lại kết cục tốt hơn cho các bệnh nhân bị đột quỵ não. Các dấu hiệu “gây nhiễu” nhầm lẫn giữa đột quỵ
Nghiên cứu này của chúng tôi nhằm mục tiêu: Đánh não và bệnh lý khác: Khó thở, đau ngực, nôn, buồn
giá hiểu biết về các yếu tố nguy cơ đột quỵ não và các nôn, hồi hộp, tim đập nhanh…
dấu hiệu cảnh báo đột quỵ não của người chăm sóc Nhóm các câu hỏi về cách phòng chống đột quỵ
bệnh nhân bị đột quỵ não. não: Người được khảo sát trả lời các câu hỏi về các
phòng chống đột quỵ não (bệnh đột qụy có dự phòng
2. Đối tượng và phương pháp
được không, dự phòng đột quỵ bằng cách: Khám
2.1. Đối tượng bệnh định kỳ, giảm cân, kiểm soát huyết áp, kiểm
Gồm 200 người chăm sóc bệnh nhân điều trị nội soát đường máu, tập thể dục đều, ….)
trú tại Khoa Đột quỵ não và một số khoa nội trú Bệnh Nhóm các câu hỏi về nguồn gốc thông tin về đột
viện Trung ương Quân đội 108, từ tháng 4/2022 đến quỵ não các đối tượng được khảo sát tiếp cận được
tháng 5/2022 được chia thành 2 nhóm, nhóm 1 các (người được khảo sát đã từng nghe nói về bệnh đột
đối tượng nghiên cứu là người chăm sóc bệnh nhân quỵ não chưa? Các nguồn cung cấp thông tin về đột
bị đột quỵ não, nhóm 2 nhóm đối chứng là người quỵ não từ đâu? (trên ti vi, trên mạng xã hội, qua sách,
chăm sóc bệnh nhân không bị đột quỵ não. báo, từ người quen, từ người bị đột quỵ,...).
2.2. Phương pháp Nhóm các câu hỏi các thông tin về bệnh đột quỵ
não mà đối tượng khảo sát muốn tìm hiểu (yếu tố nguy
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang.
cơ đột quỵ, dấu hiệu cảnh báo người bị đột quỵ,…)
Tất cả các đối tượng được hỏi các thông tin về
nhân khẩu học, sử dụng các biểu mẫu thông tin Nội dung nghiên cứu
người tham gia và mẫu bảng câu hỏi về đột quỵ: Mô tả các đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu.
Nhóm các câu hỏi về nhân khẩu học: Người Phân tích nhận thức/kiến thức của người chăm sóc
được khảo sát trả lời các câu hỏi về nhân khẩu học về các yếu tố nguy cơ và dấu hiệu cảnh báo đột quỵ.
về: Tuổi, giới, tình trạng hôn nhân, học vấn, quan hệ
với bệnh nhân, tiền sử gia đình có người thân bị đột 2.3. Xử lý số liệu
quỵ, bị mắc các bệnh mạn tính, … Theo phương pháp thống kê y học, sử dụng
phần mềm SPSS 20.0
184
- TẠP CHÍ Y DƯỢC LÂM SÀNG 108 Hội nghị Khoa học Điều dưỡng bệnh viện năm 2022
DOI:…
3. Kết quả
Bảng 1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu
Người chăm sóc Người chăm sóc
Đặc điểm BN bị đột quỵ BN không bị đột Chung p
(n = 104) quỵ (n = 96)
Tuổi 45,7 ± 10,16 44,48 ± 12,5 45,11 ± 11,33 0,44
Nam 44 (42,3%) 46 (47,9%) 90 (45,0%)
Giới 0,42
Nữ 60 (57,7%) 50 (52,1%) 110 (55,0%)
Có gia đình 99 (95,2%) 85 (88,5%) 184 (92,0%)
Tình trạng hôn
Độc thân 3 (2,9%) 10 (10,4) 13 (6,5%) 0,13
nhân
Ly hôn 1 (1,0%) 1 (1,0%) 2 (1,0%)
Trung học cơ sở 29 (27,9%) 15 (15,6%) 44 (22,0%)
Học vấn Trung học phổ thông 41 (39,4%) 39 (40,6%) 80 (40%) 0,50
Đại học 34 (32,7%) 37 (38,5%) 71 (35,5%)
Bố, mẹ 9 (8,7%) 15 (15,6%) 24 (12,0%)
Vợ/chồng 24 (23,1%) 33 (34,4%) 57 (28,5%)
Quan hệ với
Con 57 (54,8%) 23 (24,0%) 80 (40,0%) 0,94
bệnh nhân
Người thân 13 (12,5%) 11 (11,5%) 24 (12,0%)
Người chăm sóc 1 (1,0%) 14 (14,6%) 15 (7,5%)
Tiền sử gia đình Có 46 (44,2%) 22 (22,9%) 68 (34,0%)
- JOURNAL OF 108 - CLINICAL MEDICINE AND PHARMACY The Conference of Nursing 2022
DOI: ….
Bảng 2. Nhận thức về yếu tố nguy cơ và dấu hiệu cảnh báo đột quỵ não (Tiếp theo)
Người chăm sóc Người chăm sóc
Đặc điểm BN bị đột quỵ BN không bị đột Chung p
(n = 104) quỵ (n = 96)
Dấu hiệu cảnh báo
Tê, yếu tay chân 99 (95,2%) 78 (81,3%) 177 (88,5%) 0,04
Méo miệng 96 (92,3%) 79 (82,3%) 175 (87,5%) 0,05
Nói ngọng, líu lưỡi 79 (76,0%) 66 (68,8%) 145 (72,5%) 0,16
Nhìn mờ 68 (65,4%) 58 (60,4%) 126 (63,0%)
- TẠP CHÍ Y DƯỢC LÂM SÀNG 108 Hội nghị Khoa học Điều dưỡng bệnh viện năm 2022
DOI:…
Bảng 3. Nhận thức về cách phòng chống đột quỵ não và nguồn thông tin về đột quỵ (Tiếp theo)
Người chăm sóc BN Người chăm sóc
Đặc điểm bị đột quỵ BN không bị đột Chung p
(n = 104) quỵ (n = 96)
Nguồn thông tin về đột quỵ
Từng nghe nói về bệnh đột quỵ 99 (95,2%) 85 (85,3%) 163 (92,0%) 0,73
Trên ti vi 72 (69,2%) 78 (81,3%) 150 (75,0%) 0,13
Trên mạng xã hội 76 (73,1%) 69 (71,9%) 145 (72,5%) 0,87
Sách, báo 45 (43,3%) 54 (56,3%) 99 (49,5%) 0,13
Người quen 78 (75,0%) 55 (57,3%) 133 (66,5%)
- JOURNAL OF 108 - CLINICAL MEDICINE AND PHARMACY The Conference of Nursing 2022
DOI: ….
nguy cơ của đột quỵ còn hạn chế; như tăng huyết áp Khi so sánh giữa 2 nhóm, những người chăm sóc
(31,8%); rối loạn mỡ máu (13,5%), hút thuốc lá bệnh nhân bị đột quỵ có kiến thức tốt hơn về các dấu
(39,4%). hiệu cảnh báo đột quỵ so với người chăm sóc những
Tỷ lệ người chăm sóc bệnh nhân bị đột quỵ có bệnh nhân không bị đột quỵ, sự khác biệt có ý nghĩa
nhận thức cao hơn về các yếu tố nguy cơ đột quỵ và thống kê (Bảng 2). Một trong những nguyên nhân
sự khác biệt có ý nghĩa thống kê so với người chăm phải kể tới có thể là do người chăm sóc bệnh nhân bị
sóc bệnh nhân không bị đột quỵ. Tăng huyết áp là đột quỵ ngoài những kiến thức tự trang bị khi chăm
yếu tố nguy cơ đột quỵ, được 92,3% người chăm sóc bệnh nhân bị đột quỵ mà còn được tham gia lớp
bệnh nhân bị đột quỵ nhận định và cao hơn so với học AVANT (nội dung đề cập tới các dấu hiệu cảnh
người chăm bệnh nhân không bị đột quỵ (78,1%), sự báo, các yếu tố nguy cơ, cách xử trí khi gặp người
nghi ngờ bị đột quỵ não, các phương pháp điều trị,
khác biệt có ý nghĩa thống kê với p
- TẠP CHÍ Y DƯỢC LÂM SÀNG 108 Hội nghị Khoa học Điều dưỡng bệnh viện năm 2022
DOI:…
biểu hiện phổ biến nhất trong đột quỵ [11]. Tương tự, Tê yếu chân tay chiếm 95,2%, méo miệng chiếm
triệu chứng phổ biến nhất (62%) được xác định trong 92,3%, nói ngọng chiếm 76,0%, nhìn mờ chiếm
một nghiên cứu khác là yếu của một bên cơ thể [12]. 65,4%, chóng mặt chiếm 81,7%
Trong nghiên cứu của chúng tôi, hầu hết bệnh Nhận thức về dấu hiệu cảnh báo đột quỵ của
nhân là người đã có gia đình, học vấn đều từ cấp 3 người chăm bệnh nhân không bị đột quỵ
trở lên và là người thân trong 1 gia đình. Một nghiên Tê yếu chân tay chiếm 81,3%, méo miệng chiếm
cứu chỉ ra rằng tuổi trẻ hơn, phụ nữ, giới tính và trình 82,3%, nói ngọng chiếm 68,8%, nhìn mờ chiếm
độ học vấn cao hơn liên quan đáng kể đến kiến thức 63,0%, chóng mặt chiếm 66,7%.
về cảnh báo đột quỵ [2]. Hầu hết các đối tượng trong Sự khác biệt giữa hai nhóm có ý nghĩa thống kê
nhóm nghiên cứu biết về đột quỵ não thông qua với p
- JOURNAL OF 108 - CLINICAL MEDICINE AND PHARMACY The Conference of Nursing 2022
DOI: ….
Knowledge and perception of stroke amongst 11. Zeng Y, He GP, Yi GH, Huang YJ, Zhang QH, He LL
hospital workers in an African community. Eur J (2012) Knowledge of stroke warning signs and risk
Neurol 16: 998-1003. factors among patients with previous stroke or TIA
9. Stroebele N, Müller-Riemenschneider F, Nolte CH, in China. J Clin Nurs 21: 2886-2895.
MüllerNordhorn J, Bockelbrink A, Willich SN (2011) 12. Marx JJ, Gube C, Faldum A, Kuntze H, Nedelmann
Knowledge of risk factors, and warning signs of M, Haertle B et al (2009) An educational multimedia
stroke: a systematic review from a gender campaign improves stroke knowledge and risk
perspective. Int J Stroke 2011;6:60-6. perception in different stroke risk groups. Eur J
10. Monaliza MA, Srivastava A (2012) Awareness of risk Neurol 16: 612-618.
factors and warning symptoms of stroke in general 13. Oznur Y, Karadakovan A, Dogru BV et al (2019)
population. Nursing & midwifery research journal 8: Awareness of risk factors and warning signs of
149-160. stroke among caregivers of patient with and not
with stroke: Results from questionnaire. J Pak Med
Assoc 69(8): 5.
190
nguon tai.lieu . vn
