Xem mẫu
- Người mất bóng
TRUYỆN NGẮN CỦA LÊ HOÀI LƯƠNG
“Bóng tôi (mà) tôi ngỡ bóng ai (là) tôi nhầm”
Lời một bài ca quan họ cổ
1.
Gã tướng ngũ đoản. Sách tướng các thứ có mấy giảng giải tương đối giống nhau về hình
dong của gã, một hình dong không bình thường. Gã cao có mét rưỡi, đậm chiều ngang, di
chuyển láy pháy trên đường gần giống khối vuông ru-bíc, ai muốn tìm ông trùm quản
truyền thông văn nghệ hễ thấy cái khối vuông di động trên đường là đích thị gã. Gã di
chuyển láy pháy chân tay vì chân tay ngắn củn, cách di chuyển cho theo kịp mọi người
dài và thong dong hơn đã quen từ nhỏ. Là sau này, khi gã đã thâu tóm trọn gói cái cơ
quan truyền thông, người gã mới phát bề ngang đến vậy chứ ngày xưa khổ nghèo nơi
xóm núi quê gã, tuy thấp tè nhưng gã còn dễ coi. Thêm cái cách gã cười: chỉ có tiếng hé
hé phát ra từ cổ còn hình khẩu thì không thấy cười. Tóm lại giờ gã dị tướng. Ông bà nói
những người dị tướng ắt là tài cao. Trước, gã rụt rè ngâm ngấm niềm vui khi nghe ai nói
cái sự kèm theo hai bề na ná nhau của gã, giờ gã hoàn toàn hài lòng thừa nhận đúc kết
giỏi dang của người xưa. Nhiều lần gã xoa tay nói với vợ, một người đàn bà cũng bé hạt
tiêu, cũng đôi lứa xứng đôi về chiều cao, riêng bề ngang, dù đẻ ba lứa rồi, mụ cũng ỏn ẻn
giữ được nét thon gọn nhờ tập mấy bài dưỡng sinh đều đặn và ăn kiêng. Mụ nhan sắc
khiêm tốn: cái trán dồ quá khổ, đôi mắt xếch, mũi tẹt, miệng hô nhẹ, da còn di chứng đậu
mùa xưa nên không thể mịn màng, chỉ lúc mụ cười là thấy có duyên. Cũng chỉ là cái
duyên vừa vừa, nghèn nghẹn bên những hạn chế về hình thể. Chỉ riêng điều này mụ khá:
chụp chóp mao gã, giằng gã ra khỏi tay một người đàn bà khác xinh hơn, lành hiền và chỉ
biết khóc, một cuộc xuất chiêu thần sầu với cả những chiêu thức phiêu lưu nhất mà người
- phụ nữ có được, và cuối cùng mụ có gã, cái gã trai lúc ấy chỉ cắm đầu lao vào cuộc khám
phá mới mẻ, hân hoan về giới chứ chưa có chút kinh nghiệm về đàn bà. Mụ có gã. Và
hoàn toàn thuần phục được gã, không phải, gã chưa rong hoang chó dái để gọi là thuần
phục, mà chủ yếu là từ khi có vợ, gã dừng hẳn các cuộc phiêu lưu tình ái, sau này cả
những lúc nhậu xong anh em thường hát hỏng cho vui, rượu và chút hương phấn cho vui,
gã cũng kiên quyết từ chối. Người bảo mụ cao tay ấn, người nói khích rằng gã sợ vợ,
mặc, gã không tham gia mấy cái vui e chừng bất lợi. Thực ra, thì ra, là cái bất lợi khác gã
cố né. Có lần gã bảo ngày xưa các cụ đáng nể thật, dám tự bỏ chức năng đàn ông để vào
cung kiếm chút quyền lực danh lợi, kiếm nhiều quyền lực danh lợi. Thời buổi người ta
cho các cuộc vui này là sai là xấu là dễ bị quy tội hủ hóa là có tì vết khó tiến thân nếu
tranh nhau cái ghế, gã sẵn sàng hy sinh. Một người chồng mẫu mực. Một viên chức thanh
sạch, đứng đắn. Một cán bộ nhà nước không có tì vết về sinh hoạt cá nhân. Tóm lại là
một công dân tốt.
Nhưng mà chuyện không phải là công dân tốt hay xấu. Gã không muốn làm công dân. Gã
muốn làm vua!
Cũng không sao mơ, mong, muốn làm vua. Ai ai đều có quyền, thích thì mơ mong muốn.
Những người gần gã cũng khó xác định được giấc mơ quyền lực, khao khát quyền lực nơi
gã bắt đầu từ lúc nào. Gã thì cứ hì hì hà hà nhậu hết mình với anh em, hì hà tếu táo vui vẻ
và, kín như bưng. Cái thế giới bên trong gã kín như bưng. Không bao giờ gã bộc lộ chính
kiến vấn đề gì. Ai hỏi tới gã trớ rất nhanh sang chuyện khác, vui vẻ tếu táo và huề cả
làng. Gã trẩn siêu hạng. Chắc chắn không ai dạy gã bản năng chính khách này, cũng
không hề là sách vở: thời buổi sùng bái cá nhân và thói đồng bóng thay những mạch lạc
luận lý đã dần vun cao cao vọng trong gã, ngày càng cao, vì gã kịp nhận ra đây là thời
của mình, thời của nhập nhằng các giá trị.
Nhưng nhận ra thời nhập nhằng các giá trị, giữ mình từ sinh hoạt đến kín bưng con người
thật, cảm xúc thật… chưa đủ để trở thành người thâu tóm được quyền lực. Mà phải chủ
động hành trình đến ngôi vua. Gã bàn với vợ. Mụ mừng ra mặt. Tham vọng, thì đúng
- thằng đàn ông không có tham vọng là đồ vứt, thứ đến là phương pháp thực hiện tham
vọng đó. Và cuối cùng, nếu gã lên ngôi đương nhiên mụ là hoàng hậu. Tất cả đều hợp lẽ.
2.
“Tôi đoạn tuyệt với quá khứ buồn đau, tủi nhục bằng việc tự thiêu hủy tất cả những sáng
tác trước năm bảy lăm…” Gã viết trong đơn xin vào đảng mấy dòng thống thiết có vẻ
không cần thiết nhưng cũng làm nhiều người xúc động. Đó là trong đơn. Còn thực tế thì
lãng mạn và kỳ bí hơn nhiều. Vì chuyện đoạn tuyệt này chỉ lặng lẽ diễn ra trong đêm,
trong vườn cây sau nhà gã nên nếu gã không kể không ai biết được cả. Gã kể rằng:
“Một đêm thu, cái mùa thu mình mới cưới vợ. Sau khi nàng ngủ say, mình đem toàn bộ
những ghi chép, những bài thơ dịch, những tác phẩm đã in trên các tạp chí, tập thơ và
những sáng tác còn nằm rải rác trong các cuốn sổ, cuốn vở học trò… đã được chuẩn bị
sẵn từ chiều ra vườn. Một chai rượu Bàu Đá và vài cây nến. Khu vườn nhỏ lòa xòa mấy
tán vú sữa, mảng cầu, ổi, những lùm bụi con người trồng và mọc hoang, nói chung một
vùng cây lá ít được chăm sóc. Trước đó mấy ngày có cơn mưa lớn nên không khí còn
đẫm hơi nước, rải rác mấy khóm lân tinh từ nấm đất. Mùi lá ủ ngai ngái. Tiếng côn trùng
rả rích, chủ yếu là các âm vực dế, mấy con dế không hẳn có sẵn trên đất vườn, hình như
nó vừa bay tới từ lãng đãng sương thu qua mấy tầng trăng trên vòm lá. Một khu vườn
được bao bọc bằng mấy bức vách nhà phố mà vẫn có đầy đủ những nét đặc trưng của
vườn quê. Mình đốt nến. Ngọn lửa rùng mình, ngỡ ngàng và mê hoang. Bóng tối lổ chổ.
Ngoái nhìn sau lưng, thấy bóng mình trùm lấp chập chờn cả vùng cây mảng vách. Và bắt
đầu. Một ngụm rượu mình đốt mấy tờ, tờ rời đốt trước, trong sổ trong vở đốt sau. Cuối
cùng mới đến tập thơ in lậu trước bảy lăm, lúc này mình đang học đệ nhị, năm sau là giải
phóng, tập thơ in rô-nê-ô “Những cánh chim rã rời”.
Gã kể lại cái đêm xa xưa trong khu vườn ấy lúc đã có trong tay vài cơ hội, vài đổi thay
thân phận. Từ một công chức quèn đói khát mùa bao cấp vĩ đại, đêm đêm cày cục nhờ
quen biết xin làm thêm việc canh cổng xé vé ở rạp chiếu bóng kiếm thêm cái bánh cho
- con, lúc này, lúc kể chuyện, đã là phó phòng nghiệp vụ của cái sở quản lý trang viết, lời
nói và ý nghĩ con người. Đây là chặng thành công đầu tiên của hành trình mượn bóng.
Những cái bóng to dài hơn bóng gã. Dẫu gì thì cũng đã là một phó phòng, còn trẻ, mẫn
cán, không tì vết các sinh hoạt cá nhân và đã được kết nạp đảng, rất được cảm tình với lá
đơn thống thiết.
“Rượu và từng tờ thơ rơi thành tàn tro. Những tàn tro xám đen trước khi rơi vụn còn hiện
lên những dòng chữ cháy đổi màu, mong manh niềm tiếc nuối. Nhưng mình đã quyết thì
chút mong manh này càng làm cho cuộc hỏa táng quá khứ thêm long trọng. Những con
dế uống say trăng sương tiếng gáy ngọt no. Bọn này lúc đầu có chút giật mình ngạc nhiên
khi ngọn lửa quá khứ chênh chao cất lời, giờ thì chúng chẳng thèm để ý, cứ rỉ rả ngợi ca
vô tư ngợi ca sương trăng và hoan ca khúc yêu với người tình. Còn ngọn lửa cứ lặng lẽ
làm cuộc hóa thân cho một miền quên, như thánh lễ. Cho tới tờ cuối cùng. Rượu cũng
vừa hết. Sau lưng mình đã hừng đông. Sau lưng mình không còn cái bóng chập chờn của
mình nữa. Mà là một ngày mới sắp bắt đầu”.
Sau này nhiều người nghi ngờ cái đêm hỏa táng quá khứ của gã là do gã cố phịa ra cho nó
bi hùng. Người không tin nhưng khẳng định chính gã, nói ra cái đêm đó là gã tin, dù phịa
cũng tin. Rằng cái đêm này cũng nằm trong một lập trình có sẵn để xây dựng một chân
dung, một chiều kích khác thường chuẩn bị cho ngày đăng quang. Mọi lai lịch người chủ
soái xưa nay đều có những khác thường. Nên có thật hay không có thật chuyện cái đêm
hỏa táng quá khứ này, riêng gã tin là nó đã xảy ra. Cũng như khi đã có mọi quyền lực
trong tay, gã luôn phiêu diêu trong giấc mơ sẽ viết một kiệt tác văn chương. Gã mô tả
trong đó đương nhiên là phải có thiên đường và địa ngục, cao thượng và thấp hèn, nhất
thời và vĩnh cửu, sống và chết, bóng tối và ánh sáng… tất tần tật những cặp phạm trù trái
ngược nhau về nhân sinh về thế sự. Và gã khẳng định khi viết xong chắc chắn phải đi
nằm viện ít nhất là ba tháng vì đã dốc hết toàn bộ tinh anh trí lực, tâm lực! Nhiều người
bảo gã bị bệnh hoang tưởng hoặc vĩ cuồng, họ cười cười khi nghe gã nói còn sau lưng gã,
họ giễu nhại lời gã nói. Nhưng gã thành thật tin điều mình nghĩ mình nói, tin như tin gã
có sứ mệnh đứng trên muôn người. Ở khía cạnh này vợ gã tỉnh táo hơn. Mụ nhiều lần
- nhắc cho gã biết không phải vậy. Biết rằng địa vị hiện có của hai vợ chồng là do đâu, nhờ
đâu. Và luôn cảnh giác, luôn biết cách giữ vững quyền lực. Gã hơi bực khi vợ dội gáo
nước lạnh nhưng nghiệm lại thấy mụ có lý. Lạy trời, may hồn cha con, con bị con quỷ cái
này nắm đầu nhưng nếu biết trước nó nhiều bùa phép thế này con cũng tự đâm đầu vào
chứ không chờ nó nắm.
“Sau này nghe bà xã kể lại thì ra nàng cũng đã dậy liền ngay sau đó lặng lẽ theo mình ra
sau vườn kín đáo quan sát. Và nàng nhanh chóng hiểu việc mình làm, nhanh chóng tán
đồng lựa chọn mình từng trao đổi với nàng”.
3.
Sếp trưởng phòng ưa nói chuyện trong chiến tranh, thời ông cầm súng, thời gian lao anh
dũng, hy sinh mất mát mà ông may mắn chỉ để lại chiến trường một cánh tay và nửa lá
phổi. Ông kể chuyện ba không rồi ba khoan… sống động và tẻ nhạt. Tự câu chuyện với
những tình tiết hấp dẫn chứ sếp vốn không có tài ăn nói. Không sao cả. Gã tiếp nhận rất
nhanh, nhập cuộc rất nhanh. Và hễ có dịp ngồi cùng sếp là gã tròn đôi mắt nai hỏi chuyện
trên núi, những “huyền tích” mà thế hệ bọn em chỉ có háo hức nghe kể! Là sếp miên man
ngoái về quá khứ hào hùng. Càng lúc sếp càng hài lòng cậu em tuy có học nhưng rất cầu
thị vì trình độ chính trị còn xa mới kịp mình. Đi đâu sếp cũng dắt cậu “lính ruột” đi theo.
Gặp gỡ, giao tiếp bát ngát. Lại thêm cậu em có chữ, mỗi tổng kết các báo cáo phòng, cậu
ta chấp bút văn vẻ lắm, lại rất cầu thị, nhờ anh đọc chỉ bảo em sẽ làm lại cho hoàn thiện,
chỉ cần đọc nhắc nhở đôi điều, góp ý đôi điều, cậu ấy sửa chữa là xong. Lại được cái,
trước cậu em này hút thuốc Vàm Cỏ, thấy mình hút Đà Lạt cũng hút theo, cậu em thích
uống cà phê sữa thấy mình ưa đen cậu ấy cũng đổi gu “cho có anh có em”. Anh em như
bóng với hình, có miếng ăn ngon người bà con ở quê lên cho, vợ cậu ta cũng đạp xe te tái
chạy qua chia cho bà xã mình một nửa. Mấy lần chơi gặp sếp giám đốc hình như ông này
cũng thích cậu ta. Sếp giám đốc mê văn chương, cậu em lại là người cầm bút cũng có ít
nhiều bạn văn, bạn đọc nên ông nhanh chóng trân quý.
- Nhưng sao cậu ta giỏi dang thế mà việc gì cứ phải làm theo mình, mấy cái thói quen rượu
thuốc thôi mà? Có vẻ như cậu ta khiêm tốn quá mức cần thiết. Ừ thì cậu ta dễ thương,
biết trước sau, lớn nhỏ, nhưng có gì đó rất khó nói thật tường minh về con người này…
Thôi kệ cậu ta, mình tin rằng cậu ta còn đi xa, tiền đồ rất sáng.
Gã cũng phần nào thấy lạ dù đã có chủ ý. Chẳng biết thế quái nào mà sếp trưởng phòng
nói hơi cà lăm một chút, lúc đầu về nhà gã có diễn tả vui cho vợ nghe rồi ngay lập tức gã
cũng cà theo sếp. Gã vốn ăn nói lưu loát, tự nhiên thành thằng cà. Bọn ganh ghét có thể
chê bai gã thói thuốc rượu theo sếp nhưng chuyện cà bảo gã cố ý là oan, oan lắm. Gã
than. Vợ gã động viên:
- Anh sao tiểu tiết vụn vặt phát ngán. Đã xác định rồi mà, anh giống sếp thậm chí đi
bằng đôi chân của sếp cũng được có sao đâu? Miễn tới đích!
- Đã đành là vậy nhưng cũng từ từ chứ. Bọn nó cứ ngó mặt mình cười cười thấy xốn,
thịt da chớ gỗ đá gì. Gã phân trần.
- Rồi quen thôi mà. Em ở cơ quan Tuyên giáo cũng vậy, anh biết rồi. Mình có bản lĩnh
sống đúng theo lựa chọn của mình, khối kẻ muốn mà không dám nên cứ chõ mỏ vào
người khác, kệ chúng… Từ từ rồi cho chúng biết tay chưa muộn. Tối nay ghé thầy Ba
chơi, cũng lâu chưa lại ổng? Mụ rủ.
- Ừ, sao mỗi lần gặp thầy Ba là anh thấy yên tâm liền.
Tối hôm đó vợ chồng gã lại nhà thầy Ba. Ông này tu mật tông, gầy đét mà có tới ba vợ,
tất nhiên không ở chung một nhà. Tiền ông thầy kiếm được cũng chia đều. Mọi thứ hòa
thuận, vui vẻ. Sau khi chăm chú quan sát gã, nắm tay gã coi một cách cẩn thận, thầy Ba
hơi nhíu mày rồi nói như nói với thinh không:
- Anh đang trên đường. Còn dài. Được nhiều mất cũng nhiều. Rất lạ là hình như có ai
cùng đi với anh sao nó nhập nhòa vào nhau tôi nhìn chưa ra nhưng đúng là có người cùng
đi, người sau sang quý hơn người trước.
Gã đưa mắt kín đáo nhìn vợ. Mụ thoáng rùng mình.
- - Vậy thưa thầy, được là được gì còn mất là mất gì?
- Quyền lực, tiền tài, danh vọng. Nói chung ba thứ con người ai cũng thích là quyền,
danh, lợi anh có đủ cả. Còn mất tôi không thể nhìn thấy nó là cái gì nhưng cũng là mất
đáng kể.
- Vậy phải làm sao để hạn chế cái mất, nhờ thầy chỉ dùm. Nghe âm sắc giọng nói gã
run run.
- Không có cách nào cả trừ phi không đi nữa trên con đường anh đang đi, con đường
mà tôi đã nhìn thấy có những người sang quý cùng đi nhập nhòa với anh. Mọi thứ ở đó.
Được cũng ở đó và mất cũng ở đó.
Hôm sau gã chính thức có quyết định phó phòng. Bắt đầu con đường hoạn lộ. Gã không
tốn mấy công sức luyện cung cách, đã có sẵn trong gã, từ sếp. Gã đi đứng, trò chuyện với
nhân viên như sếp trò chuyện với thuộc cấp. Gã lên phó phòng là chuẩn bị cho mấy tháng
nữa sếp trưởng phòng về hưu.
Mấy tháng nữa rồi cũng tới. Gã thay trưởng phòng. Giờ làm việc trực tiếp với sếp cả,
giám đốc. Gã thấy mọi thứ rất thuận lợi. Nếu như trước đây nói hùa chuyện chiến tranh
hơi khó thì bây giờ nói chuyện văn chương với sếp giám đốc thuận hơn nhiều: ông này
vốn mê văn chương, không chỉ mê, ông còn làm thơ, viết kịch. Tức là cùng giới. Quan hệ
cơ quan là quan lính nhưng quan hệ sáng tác là bạn văn. Ôi dễ chịu quá!
Mấy cái chuyện ăn, uống, hút là quá bình thường, ai cũng vận dụng được. Riêng món này
sang hơn nhiều mà gần như là độc quyền của gã: thuộc thơ sếp. Rượu bia ngà ngà mà
quanh sếp thường có mấy người đẹp, đã nói sếp rất văn nghệ, không có mặt hoa da phấn
thì có mà văng củ nghệ. Và gã trổ tài đọc mấy bài thơ tình của sếp. Các em trầm trồ, sếp
thì vui lắm. Một trong những yếu huyệt của sếp là rất quý anh em văn nghệ sĩ và rất mê
người có tài lĩnh vực này. Gã đã sắm trọn vai diễn mới. Sếp giám đốc mê đến nỗi ông
giới thiệu gã cho sếp tỉnh. Trong những lần làm việc, tiếp khách.
Rồi chuyện quan trọng đã đến: gã được giới thiệu viết diễn văn cho sếp tỉnh, mấy cái kỷ
niệm gì đó, văn hóa có, ngày cách mạng có. Nhiều, rất nhiều diễn văn gã viết. Mấy sếp ít
- chữ gặp kiểu tung hứng loạt loạt các cặp phàm trù, các cặp khái niệm khua rổn rảng là
ưng ngay, khen ngay, đọc thấy sang ngay. Và con đường của gã cứ mở ra êm như nhung,
thẳng tắp. Gã lại rất giỏi ngụy trang, vai gã ưa sắm nhất là vai một thuộc cấp có tài, mẫn
cán với công việc và yên phận, không bon chen. Nhưng khi ngồi với các sếp, không lần
nào gã không khéo léo mở máy nói mấy lời rất thân tình, có khi bỗ bã với ai đó, trong câu
chuyện có nhắc đang ngồi với anh Năm anh Bảy… Hỏi hoặc không hỏi gã cũng tự khai,
anh Khuông Dự, thiếu tướng công an, nhà thơ hoặc anh Trần Hòa, nhạc sĩ bộ trưởng, anh
Kính Cung nhà văn, phó Ban Tư tưởng văn hóa trung ương, vân vân. Nhiều lắm chức sắc
hàng to đùng li ri trong di động, cũng cái điện thoại anh Ba anh Bảy gì đó cho, đụng đâu
gã cũng khoe. Cũng như chuyện đi công tác Hà Nội được ngủ chung khách sạn với sếp
tỉnh gã khoe đúng một tháng! Phòng khách nhà gã treo đầy các bức ảnh chụp chung với
các sếp tỉnh, sếp các ban ngành liên quan trung ương. Gã nổi bật vì lùn tè. Mấy tấm ảnh
thỉnh thoảng thế chỗ dần: ảnh sếp giám đốc đã gỡ cất khi ông này nghỉ hưu. Ảnh khó
thay nhất là ảnh gã chụp với Thủ tướng kỳ đại hội ngành truyền thông mới rồi. Rất lạ là
nếu ai chăm chú quan sát, mấy tấm ảnh cũng cất tiếng nói. Tiếng nói li ri như phát từ điện
thoại người khác.
Một lần nhậu xìn xìn gã bất ngờ buông một câu đầy bí hiểm: “Ở cái đất này, làm văn phải
có võ!”
Cho tới ngày gã được cất nhắc lên phó, rồi trưởng cơ quan quản lý truyền thông. Nhanh
kỳ dị. Bọn quan chức chung quanh cứ tròn mắt nhìn đà thăng tiến không tưởng của gã,
không thể lý giải được vì không phải lý lịch đỏ lói, cũng không phải tài năng gì đặc biệt,
vả lại thời này, chuyện tài không quyết định sự thăng tiến.
4.
Khu vườn hoang hỏa táng quá khứ xưa giờ là ngôi nhà ba tầng khang trang. Sân trước là
vùng cây cảnh, cây cổ thụ hồ cá, và tường cổng bề thế kín đáo. Gã đang tận hưởng cảm
giác hài lòng khi đã có tất cả. Sếp tổng quản truyền thông, giờ mình đã là sếp thực sự,
- một sếp to chức to quyền, gã xoa cái bụng ngắn đang trương to, hài lòng. Thầy Ba giỏi
thật, nói trúng phóc, lâu nay cũng chưa lại thăm ổng. Cũng ngài ngại cái chuyện mất gì
đó ổng nói không rõ ràng. Để xem thử…
Gã và vợ đã có quyền tiền danh. Mụ vợ gã cũng đang lên như diều gặp gió với chiêu thẽ
thọt bằng gương mặt đổi sắc thái liên tục như sáng ngày khác trưa ngày, chiều ngày. Khi
ngoan hiền một con bé nhà quê giả lả, khi trồi từng nốt sần trên mặt sầm sập khủng bố,
mắt quắc lên giận dữ ai dại mồm dại miệng nói điều mụ không vừa ý. Cũng mắt này khi
cần nhanh chóng rỏ mấy giọt hờn giọt tủi hay giọt khổ nhục kế, bi lụy kế. Ơ-rê-ca! Song
chước hợp giao! Giờ xây dựng mấy đứa con thần đồng nữa là có đỉnh Olimpia.
Đã có mấy người ngợi ca tài năng thằng Tinh thằng Tú. Gã nhà thơ Kỳ Nhông nhắc đi
nhắc lại với đại diện nhà xuất bản sách trẻ con rằng Tinh, Tú là những tài năng lớn cần
quan tâm. Trừ hao bớt phần xu nịnh của nhà thơ này, con mình, gã nghĩ, con nhà tông
cũng giống lông cái gì đó chớ. Vậy là xây dựng mô hình bố mẹ tài năng lớn đẻ ra thần
đồng. Thần đồng Tinh Tú qua mấy phù phép, bùa chú của vợ chồng gã đã có tên, có tác
phẩm trên một số báo, đã in sách và có giải thưởng một cuộc thi thơ do gã tổ chức. Bọn
thối mồm bảo con thi bố chấm mặc chúng, cuộc thi văn chương cấp nào không có điều
tiếng? Mọi thứ khá hoàn hảo, không phải cầu được ước thấy như dân gian thường chúc
nhau mà, muốn là được! Ô kê thời nhập nhằng các giá trị!
Mỗi lần đi công tác thuận đường gã thường ghé về quê, cái làng quê núi nghèo heo nghèo
hút, bao giờ gã cũng được địa phương đón tiếp trọng thị. Cha gã bao giờ cũng được mời
ghế danh dự mỗi khi ở quê có họp hành gì, ghế danh dự là ghế dành cho gia đình thành
đạt. Gã đã làm rạng rỡ tông môn.
5.
- Hôm qua em mới làm văn bản đình chỉ phát hành cuốn sách về cuộc khởi nghĩa của
các hiệp sĩ Tân San. Thằng tác giả trẻ Định Thành này tuy viết tốt nhưng rõ ràng đang lấn
sân vô lãnh địa độc quyền của vợ chồng mình. Lịch sử thiếu gì cái để viết sao nhăm
- nhăm vào Tân San hiệp khách của chúng ta? Nếu không stop nó lại e không còn ai đọc
chúng ta nữa.
- Họ cũng nghe à? Em chặn thằng Định Thành với lý do gì?
- Về một vài hư cấu trong cuốn sách. Lãnh đạo đâu rành mấy chuyện này, em giải
thích rằng viết vậy là xúc phạm anh hùng dân tộc, là xúc phạm lòng kính ngưỡng của
nhân dân đối với những anh hùng họ lập điện thờ từ lâu trên đất này. Tất nhiên là văn bản
do Ủy ban nhân dân tỉnh ký, không ai biết việc này em làm.
- Tốt, tốt. Hôm qua anh cũng bịt miệng một thằng. Thằng này phải chết.
- Nó tội gì?
- Tài.
- Anh bảo nó sẽ chết?
- Ừ. Con người có miệng để ăn và nói. Nó chỉ được ăn, cấm nói. Mấy ngày là chết
thôi. Nghề của nó là viết rồi truyền bá văn chương văn hóa mà, anh quản truyền thông bắt
nó á khẩu coi như xong đời.
- Bọn lâu nay bị anh bịt miệng nói có kêu ca gì không?
- Nhiều chứ. Nhưng anh học được từ các sếp là giả đui giả điếc. Nó kêu mỏi thì
ngừng. Chửi cũng không chết ai. Ông Nam Cao thánh thật. Chí Phèo của ổng chửi cả trời
cả đất, chửi cả làng Vũ Đại, chửi cả cái người đẻ ra hắn, rồi có chết ai ở làng đó đâu?
- Hôm trước anh cho thằng đệ báo Văn bao nhiêu?
- Vài đồng thôi mà. Nó ngại, anh ép mới dám nhận. Để hôm nào in lại nó cái gì, coi
như lại hỏa.
- Cái bài nó viết về anh được đó nhưng giật tít “không thẹn với tiền nhân” lộ quá!
- Cái tít của anh đấy.
- A… ừ, anh đúng! Có lẽ em chưa theo kịp tình hình. Hôm trước anh mạ lị một lão
gàn mà bọn ganh ghét anh tôn vinh là tiền bối, nhà nghiên cứu gì gì đó, em ủng hộ ngay.
- Bọn nào ngáng đường chúng ta hoặc nói điều bất lợi thì dọn không thương tiếc. Tiền bối
thì sao nào, do đây là tiền nhân em hơi giật mình, nhưng anh đúng.
- Ngủ thôi, mai còn đi píc níc với hai thằng nhóc. Sau này mọi người trong giới cũng
gọi chúng ta là tiền nhân thôi mà.
6.
Đây là phế tích của thành Hoàng Đế. Mấy bờ tường thành đá ong lở lói. Khu lăng mộ Võ
Tánh, nhà bát giác triều Nguyễn dựng để thờ vị trung thần này. Cung Quyển Bồng có hồ
nước hình bán nguyệt. Và nền cũ. Vài bóng cây cổ thụ. Với ngui ngút thời gian hưng phế.
Nhiều lần gã chở vợ lên đây hoài tưởng về thời ngựa xe lầu vàng gác tía nhưng đây là lần
đầu hai hoàng tử Tinh Tú về Đất Vua. Chúng khoái chí trèo lên hai con voi đá điêu khắc
Chăm trước cổng chụp hình. Nhiều người dân chung quanh tái mặt vì sự ngổ ngáo của
hai thằng nhỏ có vẻ thị thành. Dân rất ngại động chạm quá quắt đến đồ Chàm. Gã nghĩ
mọi vương triều đều tồn tại, hưng vong theo cái lẽ tự nhiên. Có gì mà phải ồn lên. Sự
thành đạt đã giúp gã tự tin hơn nhiều, tự tin và những phát biểu, nhận xét về mọi thứ của
gã giờ nhiều tính phán truyền.
Hai cậu ấm nghịch voi đá ớn rồi vào khu Tử cấm thành cùng cha mẹ. Gã bày biện mấy
thứ trên hòn giả sơn dưới tán cổ thụ. Tinh Tú lại thay nhau chụp hình, cái Canon 11 chấm
và thẻ nhớ đến hơn ngàn ảnh tha hồ cho chúng trổ tài. Rồi hai thằng quay sang chụp hình
ba mẹ chúng đang ngồi quanh mấy thứ dã ngoại ba lô lương khô, giấy báo, tấm ni lon.
Rồi chọn góc hình canh máy bảo ba mẹ cùng chụp chung bốn người. Rồi dàn dựng ngộ
nghĩnh. Bày thức ăn lại chụp. Cụng lon, chụp. Chắc hẳn sẽ là một chuyến píc níc bổ ích
cho hai phó nháy, cho điềm đạm vua và hậu nơi mấy thuở vàng son và tro bụi. Ừ, họ đã
đoạt vương quyền bằng gươm và mệnh. Còn ta thâu trăm họ về tay bằng một thứ siêu võ
công: mượn bóng dựng hình! Nghiệm ra tới giờ, từ bóng trưởng phòng kể chuyện chiến
tranh trở đi gã cũng không nhớ mình đã mượn bao nhiêu bóng, trộm bao nhiêu bóng.
- - Ủa, sao vầy ta? Thằng Tú la lên. Nó đang nằm vắt chân chữ ngũ trên đồi cỏ, bật máy
coi lại các hình vừa chụp. Càng lúc vẻ mặt nó càng kinh ngạc.
Thằng Tinh đang loanh quanh kiếm mấy mảnh đá vôi thời gian chà xát có hình lạ vội lại
xem thử chuyện gì. Mặt nó dần tái đi. Nó bảo thằng Tú lại ngồi cùng ba mẹ, nó lùi ra lấy
bố cục rồi bấm. Và bật coi hình. Tay nó run, mồm nó há hốc kinh hoảng. Trừ hai anh em
nó, tất cả các ảnh chụp chung, không tấm nào có ba nó cả. Mẹ nó thì đều có nhưng gương
mặt liên tục biến dạng, lúc nanh nọc, khi hung hiểm lồ lộ, lại cười cười hồn nhiên thiên
thần, lại ủ dột muộn phiền, sợ nhất là một bộ mặt đúng là mẹ nó nhưng không thể định
dạng, không biết khi in ra thì sao chứ trong máy cứ liên tục đổi màu đổi nét.
Nghe hai đứa nhỏ lắp bắp trình bày và nhìn vào mấy kiểu ảnh, gã tái người nhớ tới lời
thầy Ba. Gã ngó vợ. Mụ cũng đang run bắn cả người ngó mặt mình trong ảnh.
7.
Nàng đi, khuôn mặt trái xoan yêu kiều sáng như trăng đẫm nước mắt, nàng cứ để mặc nó
tuôn, mấy món tóc gió ném chéo qua bết nước mắt cứ vương tùy tiện trên mặt. Tóc cũng
ướt đầm trên mặt ướt đầm, nàng đi vì biết hết rồi, người nàng yêu đã nói lời an ủi, lúng
búng lời xin lỗi. Anh ta đã chọn cô gái mới về cơ quan và chúc nàng nhanh quên cuộc
tình với anh ta, nhanh chóng tìm được người đàn ông khác cho mình. Nàng đi, có thể ngã
sấp xuống chết nàng cũng đi, anh ta quá biết nàng nên chỉ cần nói rằng có người đàn bà
khác là nhanh chóng được giải thoát… Khi nàng đã đi khuất, hình như anh ta gục khóc.
Gã nhớ lại cuộc chia tay rất xa. Cả sau này nhiều lần gặp lại cậu em nàng cũng công tác
cùng ngành ở tỉnh kề, gã làm lơ như chưa hề quen dù đã nhiều lần gã đến nhà nàng, cùng
cậu em đi soi cá về nhậu suốt đêm và cha mẹ nàng hiền lương chất phác nhanh chóng yêu
mến và coi gã như con trong nhà.
Lâu lắm rồi chẳng biết ai nói rằng sau đó nàng lấy một cán bộ ngành bưu điện ở huyện
nhà, cũng ổn. Cũng lâu lắm rồi bỗng nhiên cái ngày xưa ấy hiện về. Ngày xưa của gã
hăm hở và ít toan tính, lấm láp và lương thiện. Và những vần thơ thuở hoa niên gã đốt.
- Tàn thơ cong xám xác rồi gió cuốn nhưng đâu đó trong tiềm thức mớ ngủ giữa thực trạng
và quá khứ, vị lai, có những cuộc lưu giữ hoặc phôi phai nằm ngoài mọi toan tính hay trù
liệu, nó, cái vùng không thể kiểm soát đó bỗng nhất loạt ùa về ngân nga.
Vì sao ngay lúc này chút ngày xưa ấy vọng về? Gã ngồi trước ti vi nghe câu quan họ cổ,
bóng tôi mà tôi ngỡ bóng ai…, cái bóng gã đâu rồi, cũng lâu lắm gã không để ý. Ừ, mỗi
người chỉ hắt sang bên một cái bóng, dù đậm nhạt, dài ngắn. Có cái bóng oan khiên của
chàng Trương ngày trở về. Người chinh phu đã trở về mà người con gái Nam Xương phải
gieo khối oan tình xuống sông. Dẫu oan khiên thì cũng là cái bóng. Cả Chí Phèo nữa. Có
còn là thằng người không khi chỉ rạch mặt ăn vạ và say khướt rồi chửi. Hình như vẫn
còn. Cái đêm trăng uống say, anh ta khật khưỡng đi, vừa đi vừa đạp cái bóng nhàu nhĩ
của mình trên đường. Chí vẫn còn cái bóng dù te tua… Ngày mai phải đến thầy Ba nhờ
thầy gỡ dùm những cái bóng nhập nhòa song hành. Đã tới đích rồi thôi trả lại cho các
vị… Mụ vợ có vẻ hoảng loạn, ngày mai nhờ thầy giúp chắc cũng ổn, thôi hãy để cô ta
ngủ, chẳng biết thấy gì mà cứ ú ớ mê sảng. Gã mở tủ, mở mấy cái hộp. Vẫn còn y những
hạt lóng lánh, những thanh chữ nhật nặng trĩu mát lạnh. Và đây những xấp tiền giấy. Gã
ngắt một mớ, mai tạ thật hậu hĩ mong thầy Ba khó mấy cũng ráng giúp gỡ dùm mấy cái
bóng kia, ổng thuộc diện cao tay ấn. Vả lại bây giờ gã muốn trùm bóng chứ không phải
mượn bóng, dù là cái bóng sang quý nào.
- Nhờ thầy xem hộ mấy cái bóng người cùng đi với tôi lần trước thầy nói đó, họ có
quấy tôi không? Sao tôi có tâm trạng rất bất an. Gã đặt mấy tờ bạc lên cái đĩa để sẵn trên
bàn thờ.
Thầy ba chăm chú nhìn gã, nét mặt thầy khi tập trung lúc lơ mơ. Rồi sau một thoáng lạc
thần, thầy có vẻ hơi hoảng. Gã hầu như nín thở vì căng thẳng. Mụ nhìn chằm chằm vào
mặt thầy chờ một nét rãn ra nhẹ nhõm, mụ biết thầy không bao giờ nói lấy có, nói cốt vui
lòng thân chủ.
- Lạ thật. Thầy nói như nói với chính mình. Không có nét rãn ra nào cả. Lạ thật…
- Dạ…?
- - Không có gì cả. Không còn họ mà cũng không có anh!
- Thưa… thầy xem kỹ dùm…, mụ lắp bắp chen vào lúc gã mặt xám xịt, tối tái, không
có gì ạ?
Mụ vội lục ví lấy nắm tiền nữa đặt tiếp lên cái đĩa, mấy tờ tiền xộc xệch động cựa chắc là
do gió quạt. Một tờ rơi xuống bàn trước mặt ba người. Tờ một trăm đô la âm phủ! Gã
dựng tóc gáy. Sợi lạnh chạy từ đỉnh đầu chạy xuống sống lưng rồi lại chạy lên. Tóc gã cứ
dựng từng chặp như đang làm xiếc. Mụ chạy vội lại cầm nắm tiền trên đĩa coi thử, tất cả
đều là những tờ tiền cõi âm. Những tờ tiền tuột khỏi tay mụ rơi xồ xuống bàn. Thầy Ba
cũng tái mặt. Căn phòng lạnh như âm ti.
- Không thể nào… Không thể…
Gã lẩm bẩm và đứng dậy đi ra. Ngoài trời đang rực rỡ nắng cuối xuân. Nhà thầy Ba ở sát
chân núi Bà Hỏa, vùng Nghĩa địa Tàu. Địa cuộc người Ba Tàu chọn làm nơi cư ngụ của
người chết, chỉ thầy Ba mới dám tới đây sống. Con đường nhỏ quanh quanh qua những
ngôi cổ mộ, rực sắc hoa vô ưu tím, trắng . Gã đi như mộng du, phía sau là mụ vợ lạch
bạch cố gắng nối gót. Lạ lùng, mụ nghĩ, sao ảnh đi nhanh vậy không biết, thấy chân bước
thong thả như vãn cảnh mà mình chạy gằn mới theo kịp? Mụ theo kịp cũng là vừa tới
đường lớn, như về với thế giới con người. Không ai bảo ai, cả hai cùng quay lại nhìn
vùng mộ cổ, phía xa kia vẫn đó, ngôi nhà ngói vách ván của thầy Ba, chứ không phải
mộng mị. Ngôi nhà lạnh như âm ti vì mớ tiền đô âm phủ của gã. Nắng đổ bóng xuống
đường, nắng vàng rực động cựa cái bóng sứt sẹo của mụ, còn gã thì không. Không có cái
bóng của sếp tổng quản!
***
Phụ lục: Truyện ngắn tới đây là kết thúc. Chưa kịp công bố thì mới đây báo chí đưa tin có
cuộc hội thảo khoa học về người mất bóng. Cuộc hội thảo quy tụ các nhà khoa học hàng
đầu thế giới về vật lý, hóa học, điện sinh học, nhân điện, cả các chuyên gia về tâm thần…
Nghe nói trước đó họ cử một số thám tử sắm vai người mến mộ tài năng văn chương của
sếp tổng quản, gặp gỡ xin làm phim, viết bài. Và đã quay phim, chụp hình, trong phòng
- rồi ngoài trời. Các dữ liệu đã được trình bày ở cuộc hội thảo. Nhiều kiến giải tài ba.
Nhiều phản biện uyên bác. Nói chung cuộc hội thảo tạm thời đi đến kết luận hiện tượng
người mất bóng chỉ xuất hiện ở một môi trường đặc biệt, một bối cảnh đặc biệt. Cả thế
giới hiện nay chỉ ghi nhận được trường hợp duy nhất ở Việt Nam này.
nguon tai.lieu . vn
