Xem mẫu
- Kỹ năng “RÈN KỸ NĂNG”
- Nếu chúng ta chỉ cần nhớ các dữ liệu và sự kiện thì chỉ cần tăng cường tiếp nhận
thông tin qua giác quan; tập trung chú ý; nhẩm đi nhẩm lại những thông tin tiếp
nhận; và thường xuyên ôn lại các thông tin đã lưu trữ, thế là hoàn thành. Tuy nhiên
việc nhớ dữ liệu và dữ kiện này không giúp chúng ta có các kỹ năng học tập và làm
việc chuyên nghiệp. Nó càng không giúp ta tăng năng suất lao động. Điều đáng
buồn là xã hội chỉ trả công cho kết quả chúng ta làm ra. Điều đó có nghĩa là bộ nhớ
dữ liệu và bộ nhớ sự kiện không giúp gì nhiều lắm cho chúng ta trong việc học tập
và làm việc chuyên nghiệp hơn để có một cuộc sống tươi đẹp hơn.
Điều chúng ta cần bàn ở đây là làm thế nào để học tập được các kỹ năng mới và
biến các kỹ năng đó thành kỹ năng chuyên nghiệp của mình. Cách ghi nhớ của bộ
nhớ sẽ giúp chúng ta có các học tập và rèn luyện kỹ năng hiệu quả dựa trên năng
lực bộ nhớ con người.
Theo kết quả nghiên cứu của Viện phát triển kỹ năng mềm (Hoa Kỳ), yếu tố kỹ
năng cá nhân, kỹ năng xã hội đóng góp đến 85% vào sự thành công trong cuộc
sống và công việc, phần còn lại là kỹ năng chuyên ngành.
Khái niệm kỹ năng
Không giống với kiến thức, bạn không thể có được kỹ năng thông qua việc đọc
đơn thuần. Khi tập đi xe đạp, nếu chỉ đọc tài liệu, đọc những hướng dẫn về thao tác
thì mãi vẫn không thể đi được xe. Muốn tăng kiến thức, bạn cần đọc. Muốn tăng
kỹ năng, bạn cần rèn luyện. Kỹ năng là khả năng thực hiện một tập hợp các động
- tác chuẩn, thao tác chuẩn và cấu trúc chuẩn tạo kết quả xuất sắc vượt trội gấp
nhiều lần người không có kỹ năng.
Các doanh nghiệp lớn ngày nay đã bắt đầu thôi phàn nàn về nền giáo dục mà bắt
đầu tự mình trú trọng vào việc rèn luyện kỹ năng cho nhân viên. Tuy nhiên việc
trang bị những kỹ năng gì cho từng đối tượng nhân viên không phải là câu trả lời
đơn giản. Như vậy với từng người làm việc ở từng ngành nghề khác nhau ở nhiều
vị trí khác nhau sẽ có những nhu cầu rèn luyện từng kỹ năng khác nhau.
Trong cuộc sống và công việc hàng ngày, bằng cách này hay cách khác, theo bản
năng hoặc được đào tạo, chúng ta cũng có một số kỹ năng cơ bản. Để có thêm các
kỹ năng khác để chuyên nghiệp hơn thì bước đầu tiên chúng ta cần làm là thiết kế
vượt trội.
Trên thế giới có rất nhiều phương pháp giúp ta học tập và phát triển. Tuy nhiên kỹ
năng cơ bản nhất là “kỹ năng rèn kỹ năng” thì lại chưa có một quy trình chuẩn,
cơ bản nào để áp dụng rộng rãi. Mới đây, Tâm Việt đã nghiên cứu mô hình rèn
luyện kỹ năng dựa trên nền tảng năng lực bộ nhớ con người và thuyết âm dương
ngũ hành. Với 5 thành tố ứng với Mộc, Hỏa, Thổ, Kim, Thủy tương ứng với Tăng
cấp, Tập luyện, Thông tuệ, Thói quen, Thưởng – phạt. Mô hình được thể hiện như
sau:
Tăng cấp
- Trong giai đoạn này ta phải tưởng tượng và thiết kế những động tác, thao tác, cấu
trúc chuẩn. Ngoài ra chúng ta cũng cần phải thiết kế các động tác, hoạt động hỗ trợ
để giúp cho việc tập luyện kỹ năng được hiệu quả. Ví dụ: Tập đá bóng thì các động
tác dắt bóng, sút bóng, đánh đầu… là động tác chuẩn. Dắt bóng và sút là thao tác
chuẩn. Dắt bóng và phối hợp với đồng đội theo những phương án tấn công là
những cấu trúc chuẩn. Còn các động tác tập thể lực như chạy, nhảy… là các động
tác, hoạt động bổ trợ.
Những động tác, thao tác, cấu trúc mới thiết kế phải vượt trội so với những gì ta đã
có trước đây. Thế giới luôn thay đổi nên để bảo đảm dòng chảy nỗ lực liên tục tiến
bộ xuất sắc vượt trội, mỗi chúng ta cần liên tục tăng cấp. Cũng giống như việc một
em bé sau khi tập đọc từng từ thì tập đọc từng câu, sau khi đọc được từng câu thì
tiếp theo sẽ là tập đọc cả đoạn và liên tục tăng cấp…
Trước khi bắt đầu một công việc, chúng ta luôn tưởng tưởng ra mình sẽ thực hiện
công việc đó như thế nào. Quá trình này là quá trình thiết kế, kết hợp giữa những
động tác, những hình ảnh, những sự kiện tương đương mà chúng ta ghi nhớ từ
trước với những ý tưởng mới, những động tác, những thao tác chuẩn cùng một số
những động tác bổ trợ tạo nên một cấu trúc cơ bản để thực hiện công việc. Nhờ có
quá trình tổng hợp, thiết kế nên một cấu trúc cơ bản, khi thực hiện bạn dễ dàng
thực hiện nó tập trung vào những hành động hiệu quả có ích cho việc hình thành
- kỹ năng cho công việc đó, hạn chế thời gian hao phí bởi những hành động thừa mà
không hiệu quả.
Đa số chúng ta suốt ruột khi học kỹ năng nên bắt tay vào tập ngay hay làm ngay và
cuối cùng chúng ta lại lãng phí rất nhiều thời gian vì những động tác và thao tác
không chuẩn. Điều này chẳng khác gì chúng ta xây dựng một ngôi nhà mà không
có thiết kế trước. Và khi chúng ta xây xong thì được một ngôi nhà không vừa ý mà
lại tốn kém. Rồi chúng ta lại phải sửa chữa và chi phí cho việc sửa chữa tốn hơn rất
nhiều. Thời gian cho việc sửa chữa cũng tốn kém hơn rất nhiều. Vì vậy khi bắt tay
vào học tập một kỹ năng nào đó thì việc đầu tiên chúng ta phải làm là thiết kế tăng
cấp. Mỗi chúng ta cần có những kỹ năng khác nhau cho công việc và cuộc sống
của mình. Vậy hãy thiết kế thật kỹ, tăng cấp vượt trội để xây dựng cho mình những
bậc thang vững chắc trên lộ trình tiến tới thành công.
Tập luyện
Sau khi chúng ta đã có một tập hợp các động tác, thao tác, cấu trúc chuẩn được
thiết kế vượt trội, việc tiếp theo đó là tập luyện. Tập luyện là đầu tư thời gian, công
sức cho công việc mới, cấp độ vừa được tăng lên. Tập luyện thì phải đảm bảo độ
chính xác các động tác, thao tác và cấu trúc cơ bản. Ngoài ra chúng ta cần phải
đảm bảo mộ điều nữa là tập luyện liên tục và đúng giờ. Trong trường phái võ Kung
Fu của Trung Quốc, các môn đệ phải tập luyện những động tác chuẩn 2 giờ liền
mỗi ngày và việc tập luyện đó diễn ra liên tục trong nhiều năm. Trong quá trình tập
- luyện thì một điều chắc chắn chúng ta gặp phải và cũng phải chấp nhận, đó là tổn
thương. Tổn thương có thể về thể xác hoặc tin thần và cũng có thể là tổn thương về
vật chất. Khi ta đầu tư thời gian cho một công việc là ta chịu mất đi thời gian cho
những công việc khác. Khi ta mất sức cho một công việc là chấp nhận những thay
đổi thể chất của cơ thể cho phù hợp cũng như vậy với tổn thương về tinh thần, ta
cần nỗ lực vượt qua những thất bại đầu tiên trong quá trình luyện tập.
Tinh thông
Từ “hiểu” đến “làm được” là cả một sự nỗ lực. Từ “làm được” tới “làm chuyên
nghiệp” lại là cả một quá trình phấn đấu không ngừng nghỉ. Đa số chúng ta thực
hiện một công việc nào cũng dừng lại tại mức độ “làm được” rồi thôi. Ban đầu,
chúng ta rất hào hứng, đầy quyết tâm cho sự tiến bộ, thay đổi của bản thân, nhưng
tới một thời điểm nào đó, nó dừng lại và chỉ ở mức duy trì hoạt động. Vậy luyện
tập đến bao giờ thì là đủ để thành kỹ năng? Đó là thời điểm “thông tuệ”. Chỉ có
quyết tâm luyện tập, kết hợp nhuần nhuyễn các động tác, thao tác đã được thiết kế
thì chúng ta mới chạm tới “tinh thông”.
Khi quá trình tập luyện đúng chuẩn và đủ về thời gian, tần suất thì các động tác,
thao tác, cấu trúc cơ bản trở thành các phản xạ cận bản năng. Nghĩa là các động tác
đó được thực hiện một cách tự nhiên mà không cần đến sự điều khiển của lý trí.
Mỗi khi gặp những tình huống cụ thể hoặc não bộ tiếp nhận những thông tin cụ thể
phù hợp thì các động tác, thao tác, cấu trúc cơ bản đó sẽ được tự động kích hoạt
- phối hợp với nhau tạo thành kỹ năng thực hiện một tác vụ cụ thể. Điều đó gọi
là tinh thông.
Tinh thông nghĩa là làm không cần nghĩ, thành phản xạ tự nhiên. Hiểu bản chất,
phân tích và tập kỹ để nâng tầm lên một mức cao hơn hẳn người bình thường. Để
có được thông tuệ thì phải tập luyện một cách quyết liệt, nhuần nhuyễn. Tinh thông
là có thể làm việc một cách máy móc, tự động, không tư duy, không tính toán và
có thể làm việc khác được. “Nghĩ là tốt nhưng không nghĩ mới là tuyệt vời”. Khi ta
thực sự thấu hiểu một vấn đề gì đó sẽ làm thành thạo nó mà không phải nghĩ ngợi
gì thì sẽ giúp ta xuất sắc vượt trội và nâng cao năng suất hơn hẳn người không có
kỹ năng. Giống như những nghệ sĩ chơi piano vậy, họ hiểu về cây đàn và âm nhạc
đến độ nó như người bạn của mình, họ không cần nhìn vào những phím đàn và bản
nhạc vẫn tấu lên được những bản nhạc xuất chúng và mang tâm trạng của chính
mình.
Tinh thông chính là việc lưu giữ các tiến trình thực hiện kỹ năng vào bộ nhớ tiến
trình trong bộ nhớ dại hạn của con người. Mỗi khi thực hiện thì chỉ cần lấy và và
thực hiện một cách chuẩn xác không cần sự can thiệp của tư duy.
Tính cách
Nhiều người chưa thành công vì biết rất nhiều, làm được xuất sắc nhiều thứ nhưng
chỉ làm một lần rồi thôi. Điều này giống như ta có một viên kim cương nhưng lại
không được mài rũa để thành một món đồ trang sức hoàn hảo. Việc rèn luyện để
- biến các kỹ năng đã tinh thông thành thói quen hàng ngày sẽ giúp chúng ta có được
kết quả xuất sắc vượt trội. Ví dụ: bạn có tinh thông về kỹ năng độc sách nhưng bạn
không thường xuyên đọc sách thì kỹ năng đó cũng chẳng giúp ích gì nhiều cho
bạn. Nhưng nếu bạn biến kỹ năng đó thành thói quen đọc sách hàng ngày thì bạn sẽ
có một thói quen tốt. Thói quen tốt này được duy trì sẽ trở thành một phần của tính
cách để giúp bạn phát triển không ngừng.
Thói quen là khi ta làm một việc gì đó đến độ không phải nghĩ làm nó như thế nào
nữa mà cứ bắt tay vào là làm được trôi chảy dễ dàng. Như việc đánh máy, các ngón
tay quen với bàn phím đến độ không cần nhìn vào vẫn đánh ra được những văn bản
chuẩn xác. Như việc ta leo lên xe là ấn đề, đạp số rồi chạy xe đi mà không cần phải
mở sách ra và thực hành từng bước một. Việc giữ thăng bằng khi ta đi lại trên
đường cũng là một thói quen… Việc biến một công việc rèn luyện thành thói quen
như nhu cầu thiết yếu của mỗi người, khi ta không làm thì bản thân mình không
chịu nổi. Quan trọng hơn cả là thói quen làm những việc xuất sắc, khi đó việc xuất
sắc sẽ thay thế những việc vớ vẩn. Chỉ có rèn luyện thói quen xuất sắc mới thì mới
thay thế thói quen vớ vẩn khác. Việc rèn luyện sẽ biến thói quen thành nhu cầu
thiết yếu và gần như bản năng. Ta tạo ra thói quen và rồi thói quen tạo ra ta.
Đa số các công việc hàng ngày từ việc nhỏ như đánh răng, rửa mặt, ăn sáng… đến
các việc lớn, chúng ta đều làm theo thói quen. Thống kê cho hay, khoảng 95%
công việc ta làm hàng ngày là theo thói quen. Như vậy việc biến các kỹ năng đã
- tinh thông thành thói quen để trở thành một phần của tính cách là một việc làm cực
kỳ quan trọng để nâng cao năng suất làm việc và chất lượng cuộc sống.
Thúc đẩy
Con người có các bậc nhu cầu khác nhau. Chúng ta có thể rèn luyện các kỹ năng để
sinh tồn và chúng ta cũng có thể rèn các kỹ năng để được người khác công nhân,
được người khác tôn trọng hoặc cao hơn nữa là để thể hiện chính mình. Khi ta thực
hiện một việc gì đó đạt kết quả thì chúng ta luôn có nhu cầu được công nhận.
Chính vì vậy trong quá trình học tập và rèn luyện kỹ năng thì quá trình công nhận
và thưởng cho các thành tích, thành công trong từng giai đoạn hoặc cả quá trình là
không thể thiểu. Ta nhớ rằng khi ta còn là đứa trẻ, mỗi khi ta học thêm được các kỹ
năng mới thì ta luôn luôn được bố mẹ, ông bà khen và khích lệ và có cả các phần
thưởng có ý nghĩa. Điếu đó giúp ta tự tin hơn, phấn khích hơn và phát triển nhanh
hơn.
Tuy nhiên trong công việc cũng như trong cuộc sống, có thưởng thì cũng cần có
phạt. Thưởng giúp con người ta vươn lên, phạt giúp con người ta đứng vững. Cũng
như việc phát triển điểm mạnh giúp ta phát triển còn hạn chế điểm yếu giúp ta tồn
tại. Đó cũng chính là lý do mà đi xe máy cần nhìn về phía trước nhưng cũng có
gương chiếu hậu để nhìn phía sau. Thưởng phạt giúp ta cố gắng vươn đến một cấp
độ mới, cao hơn và giúp ta bước khỏi vị trí cũ. Cũng như việc bạn muốn làm đẹp
căn phòng của mình thì cần mua đồ mới về bày đồng thời bỏ đồ cũ đi. Nó cũng
- giúp ta bứt phá ra khỏi những thói quen cũ và tạo dựng thói quen mới xuất sắc hơn.
Thưởng phạt hợp lý trong quá trình rèn luyện kỹ năng sẽ giúp ta duy trì được tiến
trình để đạt được kết quả xuất sắc vượt trội.
Trong quá trình này chúng ta lại tiếp tục đánh giá tưởng tượng và thiết kế “tăng
cấp” rồi “tập luyện” để “tinh thông” rồi tạo thành “tính cách” và liên tục “thúc
đẩy” hợp lý để có được các kỹ năng xuất sắc vượt trội.
Trong mọi công việc, nhất là việc rèn luyện kỹ năng, muốn nhiều phải ít đi, muốn
nhanh phải chậm lại. Muốn có kỹ năng chuyên nghiệp thì ta phải dành thời gian
rèn luyện. Chúng ta càng rèn luyện kỹ càng cho kết quả cao trong công việc và
cuộc sống. Con người xuất sắc khi và chỉ khi ta liên tục làm cái xuất sắc. Đó chính
là cơ sở để thành công vượt trội. Như những nhà sư ở Thiếu Lâm Tự, họ luyện tập
Kungfu hàng chục năm trời và những động tác cơ bản bổ trợ như đứng tấn đội bát
trên que hương, chém nước, xỉa cát, đấm nến… Mỗi động tác đó được luyện tập
liên tục 2 giờ mỗi ngày trong nhiều năm ròng. Đúng với câu nói “Khổ luyện thành
tài” và mọi sự thành công đều cần khổ luyện.
Kỹ năng rèn kỹ năng là bí quyết giúp các cá nhân và tổ chức đạt được thành quả
xuất sắc vượt trội trong công việc của mình. Đó cũng là kỹ năng cơ bản thiết yếu
cần có của người thành công.
nguon tai.lieu . vn