Xem mẫu
- K HO CH TRUY N THÔNG GIÁO D C
S C KHO
C A NGÀNH H C M M NON 2005 – 2006
Tháng 6/06:
1. Gi i thi u các th c ph m giàu Vitamin A.
Cách ch bi n các món ăn t các th c ph m giàu Vitamin A.
2. Vai trò c a ch t k m i v i s phát tri n cơ th - Gi i thi u các th c ph m
có k m.
3. Hư ng ng ngày Môi trư ng th gi i 5/6 – V sinh môi trư ng s ng c a tr .
4. Hư ng ng ngày gia ình Vi t Nam 28/6.
******************
Th c ph m giàu Vitamin A
Vai trò c a vitamin A i v i cơ th
Vitamin A là m t vi ch t có vai trò quan tr ng c bi t i v i tr nh , g m 4 vai trò
chính như sau:
• T ng trư ng: Giúp tr l n lên và phát tri n bình thư ng. Thi u Vitamin A tr s
ch m l n, còi c c.
- • Th giác: Vitamin A có ai trò trong quá trình nhìn th y c a m t, bi u hi n s m c a
thi u Vitamin A là gi m kh n ng nhìn th y lúc ánh sáng y u (quáng gà).
• B o v bi u mô: Vitamin A b o v s toàn v n c a các bi u mô, giác m c m t, bi u
mô da, niêm m c khí qu n, ru t non và các tuy n bài ti t. Khi thi t Vitamin A, bi u mô
và niêm m c b t n thương. T n thương giác m c m t d n n h u qu mù loà.
• Mi n d ch: Vitamin A t ng cư ng kh n ng mi n d ch c a cơ th . Thi u Vitamin A
làm gi m s c kháng v i b nh t t, d b nhi m trùng n ng c bi t là S i, Tiêu ch y và
viêm ư ng Hô h p d n t i t ng nguy cơ t vong tr nh .
M i ây ngư i ta còn phát hi n Vitamin A có kh n ng làm t ng s c kháng v i các
b nh nhi m khu n, u n ván, lao, s i, phòng ng a ung thư…
Vitamin A là thành ph n thi t y u c a s c t võng m c nên r t quan tr ng i v i m t.
Ngoài ra, nó còn giúp gi toàn v n l p t bào bi u mô bao ph b m t và các khoang
trong cơ th .
Thi u vitamin A s gây khô da màng ti p h p, giác m c, n ng hơn s làm th ng giác
m c và d n n mù lòa. Nó còn gây s ng hóa nang lông, b m t da thư ng n i gai, làm
gi m t c tăng trư ng và s c kháng c a cơ th v i b nh t t.
Th c ph m giàu Vitamin A
Gan gà: 6.960mcg
Cà r t: 5.040mcg
Gan l n: 6.000mcg
u chín: 2.100mcg
Tr ng v t l n: 875mcg
Rau ngót: 6.650mcg
Lươn: 1.800mcg
Rau d n: 5.300mcg
Th a vitamin A s gây au b ng, bu n nôn, bơ ph , ch m ch p, phù gai th , bong da
toàn thân. Ng c có th x y ra khi u ng trên 40.000 ơn v m i ngày, gây au xương
- kh p, r ng tóc, môi khô n t n , chán ăn, gan lách to. i v i ph n mang thai 3 tháng
u, n u dùng quá 10.000 ơn v vitamin A m i ngày có th khi n thai nhi d d ng. Beta
caroten - m t ti n t c a vitamin A có ho t tính cao nh t - có th làm vàng da, nh t là
gan bàn tay, chân. Nhu c u hàng ngày v vitamin A tr em là 400mcg và ngư i trư ng
thành là 600mcg.
Ch bi n m t s món ăn t th c ph m giàu Vitamin A
Ch bi n th c u ng tr b nh t cà r t
Ch a tiêu ch y tr nh : 500g cà r t, g t v , thái m ng, n u v i 1 lít nư c cho th t
nh , sau ó nghi n nát r i cho thêm ít mu i và nư c cho 1 lít, un sôi tr l i. L c l y
nư c cho tr u ng làm nhi u l n, m i l n 100-150 ml.
Cháo g o cà r t: Cho 200g cà r t ã c o s ch v , x t m ng và 20g g o (rang lên càng
t t) vào n u cho th t nhuy n. Nêm m t chút mu i làm cháo cho tr ăn trong 1-2 ngày tiêu
ch y.
(V cà r t r t t t, trong c hai bài thu c ch a tiêu ch y trên, khi ch bi n nguyên
v càng t t, nhưng c n ph i r a cho th t k ).
Cao huy t áp, viêm th n, ti u ư ng, táo bón mãn tính, da khô, v y...: 250g cà r t
c o v , thái mi ng, c ng v i 250g dâu tây b cu ng, dùng máy ép hai th l y nư c c t.
L y h n h p trên hòa v i 5 ml nư c c t chanh và 2-3 mi ng ư ng phèn, chia u ng vài
l n trong ngày.
500g cà r t, 500g lê, nư c chín ngu i 1.000 ml, 20ml m t ong. Lê r a s ch ráo
nư c, ngâm v i nư c mu i 3% trong 15 phút, sau ó thái mi ng, dùng máy ép l y nư c;
cà r t r a s ch, c o v thái mi ng, dùng máy ép l y nư c. Hòa hai th nư c ép v i nhau,
ch thêm m t ong, qu y u r i chia u ng vài l n trong ngày. ây cũng là m t lo i
u ng r t giàu ch t dinh dư ng, có tác d ng cư ng thân l c, b i b s c kh e, làm p da
và râu tóc, phòng ch ng tích c c b nh lý ung thư, c bi t thích h p v i nh ng ngư i
tu i trung và lão niên.
150g cà r t, 50g m t ong, nư c chín ngu i v a . Cà r t r a s ch, c o v , thái
thành mi ng nh r i dùng máy ép l y nư c (n u không có máy ép thì giã th t nát r i dùng
v i b c l i, v t l y nư c c t), cho m t ong và ch thêm nư c v a , qu y u r i u ng.
D ch th thu ư c có màu qu t chín r t h p d n, mùi v thơm ngon t nhiên. Nư c có
công d ng b dư ng, nâng cao năng l c mi n d ch c a cơ th , giúp phòng ch ng b nh
cao huy t áp.
- Phòng ch ng ung thư: 100g cà r t, 500g mía, 80g chanh qu , nư c chín ngu i v a
. Cà r t r a s ch, c o v , thái mi ng, em h m th t nh , ánh nhuy n r i dùng v i l c
l y nư c; mía róc v , ch nh , dùng máy ép l y nư c. Hòa nư c cà r t và nư c mía v i
nhau, v t chanh, qu y u r i chia u ng vài l n trong ngày. D ch th thu ư c có màu
h ng vàng, mùi thơm, v ng t, dùng làm nư c gi i khát và b dư ng khá t t. Theo các
nhà dinh dư ng h c Trung Qu c, lo i u ng này có tác d ng phòng ch ng ung thư.
Ph c h i s c kh e: Cà r t 150 g, 150g táo tây (lo i táo qu to nh p t Trung Qu c
ho c châu Âu), 15ml nư c c t chanh, 10ml m t ong. Cà r t và táo r a s ch, thái mi ng
r i dùng máy ép l y nư c (v i táo nên ép ngay vì lâu s b bi n màu, n u c n thì ngâm
trong dung d ch nư c mu i 2-3%), cho m t ong và nư c chanh vào qu y th t k và u ng
hàng ngày. ây là lo i th c u ng có tác d ng nâng cao s c kháng và giúp ph c h i
s c kh e r t t t.
Cao huy t áp và chán ăn: 250g cà r t, 100g quýt, 150g chu i tiêu chín, 2 mi ng ư ng
phèn. Cà r t r a s ch, c o v , thái mi ng, dùng máy ép l y nư c; qu t v t l y nư c c t.
Chu i tiêu bóc v , ánh nhuy n r i nư c cà r t và nư c qu t vào, qu y th t u, ch
thêm ư ng phèn, chia u ng vài l n trong ngày. Lo i nư c này có mùi thơm khá c bi t,
d u ng và giá tr b dư ng r t cao, c bi t thích h p cho nh ng ngư i b cao huy t áp
và chán ăn.
Viêm h ng, viêm ph qu n: 1kg cà r t, 250g trám tơi, 100g ư ng tr ng. Cà r t r a
s ch, thái ch ; trám b h t, thái lát m ng. Hai th em ép l y n c r i un sôi lên, ch
thêm ư ng tr ng, chia u ng vài l n trong ngày. ây là lo i nư c gi i khát và b dư ng
r t h u ích, c bi t thích h p cho nh ng ngư i b viêm h ng, viêm ph qu n, viêm
ami an, viêm gan...
Tiêu tan m t m i: M t qu táo tàu, m t góc tư d a cà hai c a cà r t, ép kho ng 250ml
nư c nguyên ch t dùng làm nư c gi i khát r t thơm ngon và b dư ng, có th làm tiêu
tan m t m i, tinh th n minh m n.
Th t heo xào cà r t
Th t heo xào cà r t là món ăn c a ngư i Trung Qu c, ch bi n nhanh ơn gi n,
giàu Vitamin A t cà r t.
- Thànhph n
1 mu ng d u th c v t
450g th t heo n c s t thành nh ng mi ng m ng
nh
3 tô nh cà r t c t thành nh ng lát m ng
1/3 tách gia v , h t nêm
2 nhánh hành xanh, r a s ch, c t nh
Ch bi n
un nóng d u th c v t nhi t trung bình. Thêm th t và cà r t vào o u trong
vòng 5 phút.
Nêm gia v , h t nêm r i un, o u trong 7 phút cho n khi cà r t khô và săn l i.
Trút hành xanh vào o thêm 1 phút r i b c ra ăn nóng.
Sinh t u s a
S a u là lo i th c u ng mát mi ng, thơm ngon, thích h p v i ngư i suy như c cơ
th , da khô.
L y m t lát u chín, tươi, c t thành nh ng mi ng nh cho vào c c s a. N u không
s n s a tươi, có th dùng s a b t. Cho thêm ít m t ong, ít nư c un sôi ngu i r i cho
vào máy xay sinh t . Cũng có th dùng dao, thìa băm nhuy n u ra. Pha xong, nên
u ng ngay
Trong s a ch a hàm lư ng anbumin, ư ng, các sinh t và khoáng ch t kích thích
công năng tiêu hoá, gi m thi u lư ng cholesterol trong máu, giúp phòng tránh các b nh
v tim, ti u ư ng. u ch a protease, giúp phân gi i protein thành acid amin, phân
gi i protein khó tiêu hoá trong ru t, ng th i phân gi i m r t nhanh.
- Cocktail hoa qu
V t li u:
- 1/2 qu u chín
- 1/2 qu d a
- 1/2 qu dưa lê
- 2 qu chu i
- 2 qu kiwi
- 50 g dâu tây và 300 g ư ng kính tr ng.
CÁCH LÀM VÀ TRÌNH BÀY:
u g t v , b h t, c t mi ng nh cho vào n i ng p nư c. un sơi n a ch ng
kho ng 5 phút thì v t ra ng i nhúng nư c l nh và ráo h t nư c.
Cho kho ng 7 bát con nư c vào n i, b u vào un. Khi sơi v n nh l a un trong
10 phút. u m m b ư ng vào un cho n khi tan ư ng thì cho dâu tây, d a, lê và
kiwi vào un ti p kho ng 10 phút. Cu i cùng cho chu i vào un, sơi thì b c ra kh i b p.
* Lưu ý:
V i cách làm này b n cĩ th ch n các lo i hoa qu theo ý thích. N u s d ng lê ph i
ngâm trong nư c l nh trư c khi n u, n u khơng lê s b bi n m
Cocktail hoa qu l nh, trư c khi ăn cĩ th ch thêm ư ng.
Món ăn b dư ng và v thu c t rau ngót
Rau ngót là lo i rau lành và b dư ng. Không ch là m t món ăn thông thư ng,
rau ngót còn có tác d ng ch a d ng, tưa lư i tr sơ sinh, ch a m hôi tr m,
ch ng ái d m tr em.
- V i ch ng ái d m tr em, cách ch a b ng rau ngót r t ơn gi n. Ch c n 40g rau
ngót tươi r a s ch, giã nát, sau ó cho m t ít nư c un sôi ngu i vào rau ngót ã giã,
r i khu y u, l ng và g n l y nư c.
- Ph n nư c g n ư c chia làm hai l n u ng, m i l n u ng cách nhau kho ng 10
phút. Bài thu c này không ch ch a ch ng ái d m tr em mà còn ch a ư c b nh d
ng, ch a sót nhau.
- V i ch ng tưa lư i tr sơ sinh, cách ch a b ng rau ngót cũng r t ơn gi n. L y lá
rau ngót tươi r a s ch, giã nát l y nư c bôi u lên lư i vài l n là kh i.
- Ch a ch ng m hôi tr m, táo bón tr em, l y 30g rau ngót, 30g b u t, 1 qu
b u d c l n r i n u canh cho tr ăn. ây không ch là món canh ngon, b dư ng l i có
tác d ng ch a b nh, mà nó còn là v thu c kích thích ăn u ng v i nh ng tr chán ăn.
- Món canh rau ngót tư ng như r t bình thư ng, nhưng th c s , dù ch là canh n u
suông hay canh n u v i th t, nó u là m t v thu c b , giúp tăng cư ng s c kho v i
ngư i m i m d y, ngư i già y u ho c ph n sau khi sinh.
- c bi t, v i nh ng ph n s p sinh con, hàng ngày n u ư c ăn canh rau ngót n u
v i mùng tơi s giúp tăng s c cho các b p th t, giúp vi c sinh n d dàng hơn
Gan l n nư ng
V t li u
500 gr gan l n
200 gr m gáy
Mu i, ư ng, b t ng t, tiêu xay, xì d u, ngũ v hương, dàu mè, hành tím, t i khô.
Cách làm
Gan l n em x t mi ng c 3x5cm dày d 0,4cm.
M gáy cũng ư c x t như gan nhung m ng hơn, li u ch ng c t bao nhiêu mi ng gan
thì c t b y nhiêu m . ư p gan + m l n v i 3 c hành tím + 5 nhánh t i băm nh + 1/6
mu ng cà phê ngũ v hương + 1/2 mu ng cà phê b t ng t + 1 mu ng cà phê ư ng + 1/2
mu ng cà phê tiêu, tr n t t c th t u 30 phút cho th t th m.
Hành tây em bóc s ch v , ch hành thành nhũng múi có b n r ng c mi ng gan.
Ch bi n
- Ð vào tô gam 1 mu ng xúp d u mè, sau o l y cây xiên th t, xiên 1 mi ng gan + 1
mi ng m + 1 mi ng hành tây. Ðem nư ng xiên gan trên b p l a, khi gan và m ã xém
vàng là gan ã chín.
Trình bày:
X p m t ít xà lách giòn ã tr n d u gi m ra ĩa, sau ó tu t nh ng xiên gan nu ng lên
trên, có th trình bày thêm vài lát cà chua cho p m t. Món này ư c d n ăn nóng ch m
thêm v i xì d u có th t x t khoanh ho c hoà thêm v i tương t.
Lươn h m x
Lươn h m cùng s và c c i. Món canh có th ăn cùng bún và rau m ng tơi, chao.
Nguyên li u:
- 1 con lươn 600g
- 250g c c i tr ng;
- 5 cây s
- 2 ít nư c dùng
- 1 bó rau m ng tơi
- 1 kg bún
- 1 hũ chao nh + mu i
- ư ng, nư c m m; tiêu + s băm nhuy n; t băm nh .
Th c hi n:
- Lươn làm s ch, r a, c t khúc dài 5cm, ư p nư c m m + tiêu + t băm nh + s băm
nhuy n + 1/2 mu ng cà phê ư ng.
- C c i tr ng g t v , r a, c t d c làm tư, c t khúc dài 5cm.
- - S c t g c, tách b lá già, r a, c t b ph n lá, ph n u s c t khúc dài 5cm, p d p.
- Rau m ng tơi nh t, r a v y ráo, lu c v a chín, xóc ráo.
- Tán nhuy n các viên chao và khu y u v i ư ng, múc cho vào chén nh .
- Cho vào xoong nư c dùng + s p d p n u sôi trên l a v a 10 phút, cho lươn + c
c i tr ng vào n u sôi, b t l a, h m trên l a nh 20 phút, cho mu i vào, sôi l i 5 phút
nh c xu ng.
- Bún c t ng n, x p rau m ng tơi quanh vi n ĩa, cho bún vào gi a.
- Múc ra th , d n dùng nóng v i bún + rau m ng tơi + chao.
Vai trò c a ch t k m i v i s phát tri n cơ th
K m là vi ch t quan tr ng duy trì s c kh e và dinh dư ng c a con ngư i. Thi u
k m có th d n n m t s r i lo n tiêu hóa, chuy n hóa, th n kinh...
K m tham gia vào các ho t ng c a trên 300 enzym
trong các ph n ng sinh h c quan tr ng, trong ó có các
enzym tiêu hóa. c bi t là các enzym c n thi t cho s
t ng h p protein, acid nucleic cũng như s t ng h p, bài
ti t và ho t ng c a nhi u hormon tăng trư ng quan tr ng
như GH, IGF-1, testosteron, insulin, thymulin.
Do ó, k m c n thi t cho vi c phiên mã gien, sinh s n,
tái t o và nhân ôi t bào; c n cho s tăng trư ng và phát
tri n bình thư ng c a các ch c năng v mi n d ch, tiêu Cho tr ăn th c ăn có
hóa, não, n i ti t, xương, cơ, s trư ng thành gi i tính ngu n g c
cũng như ch ng oxyt hóa.
t ng v t b sung
Thi u k m gây ra tình tr ng suy gi m tiêu th năng k m
lư ng nên thư ng k t h p v i thi u năng lư ng và nhi u
dư ng ch t khác…
Ch t k m giúp tăng h p thu, t ng h p ch t m, phân chia t bào, tăng c m giác ngon
mi ng nên r t quan tr ng i v i tr em. Tr nhũ nhi, tr nh , v thành niên và ph n
mang thai r t d b thi u k m do nhu c u tăng cao. Thi u k m ph n mang thai làm
- gi m cân n ng và chi u cao tr sơ sinh. Nhi u nghiên c u cho th y vi c b sung k m
giúp c i thi n chi u cao i v i tr th p lùn và tăng cân nhanh tr suy dinh dư ng.
K m giúp cơ th ch ng ch i v i b nh t t do thúc y các t bào mi n d ch ho t ng
hi u qu hơn, làm lành v t thương. Vi c thi u k m s nh hư ng x u n s phát tri n và
ch c năng c a h u h t các t bào mi n d ch, khi n ta d b nhi m trùng, tăng nguy cơ tiêu
ch y c p, viêm ư ng hô h p, s t rét...
K m s giúp con ngư i ăn ngon mi ng hơn. Thi u nó, s chuy n hóa c a các t bào v
giác b nh hư ng, gây bi ng ăn do r i lo n v giác. Không ch có tác d ng v i th ch t,
tình tr ng thi u k m còn nh hư ng x u n tinh th n, nó khi n b n d n i cáu. Nguyên
nhân là k m giúp v n chuy n canxi vào não, mà canxi l i ng u trong danh sách các
ch t giúp n nh th n kinh.
Thi u k m ang là v n ph bi n trong c ng ng, c Trong 3 tháng u i,
bi t là nh ng nư c nghèo, có ch ăn ch y u là ngũ c c, m i ngày em bé c n 120-
ít th c ăn ng v t. Theo nghiên c u c a ti n sĩ Nguy n 140 mcg k m cho 1 kg th
Xuân Ninh,Vi n Dinh Dư ng Qu c gia, t l thi u k m tr tr ng. Nhu c u này gi m
em Vi t Nam khá cao: 25-40%, tùy a phương và nhóm d n và n 6-12 tháng ch
tu i. Tình tr ng này thư ng g p tr nh , tr sinh non, còn 1/4. tu i d y thì, do
không ư c bú m ,dinh dư ng ( c bi t là suy dinh dư ng cơ th tăng trư ng nhanh
th còi), tr hay các b nh nhi m trùng và ký sinh trùng. Ph nên nhu c u k m l i tăng
n mang thai và ngư i cao tu i cũng hay thi u k m. v t, kho ng 0,5 mg m t
ngày.
Các th c ph m có k m
Ph n mang thai c n
K m có m t nhi u nh t trong các th c ph m như trai, sò; 100 mg k m trong su t
khá nhi u trong th t n c (heo, bò), ngũ c c thô và các lo i thai kỳ; nhu c u trong 3
u (25-50 mg/kg). Ngũ c c qua sơ ch , g o ánh bóng, th t tháng cu i cao g p ôi
m ch a lư ng k m v a ph i (10-25 mg/kg). Cá, rau c , rau ngư i không mang thai.
lá xanh và trái cây cũng ch a k m nhưng ít.
Ngày Môi trư ng Th Gi i 5/6
- L CH S VÀ Ý NGHĨA NGÀY MÔI TRƯ NG TH GI I
B t u t nh ng năm 1960, nh ng d u hi u cho th y s phát tri n ngày càng tăng
c a n n suy thoái môi trư ng ã ngày m t rõ ràng hơn, con ngư i ã b t u ý th c ư c
v nh ng nh hư ng có h i c a mình i v i môi trư ng s ng. H i ngh c a Liên H p
Qu c v con ngư i và môi trư ng t ch c t i Stockholm (th ô Thu i n) trong th i
gian 5-6/6/1972 là k t qu c a nh ng nh n th c m i này, là hành ng u tiên ánh d u
s n l c chung c a toàn th nhân lo i nh m gi i quy t các v n v môi trư ng. Trong
cu c h p này, Chương trình Môi trư ng c a Liên H p Qu c cũng ã ư c thành l p vào
ngày 5/6/1972. K t ó, Liên H p Qu c ã ch n ngày 5/6 hàng năm làm ngày Môi
trư ng Th gi i và khuy n khích nh ng ngư i dân, Chính ph và các t ch c c a t t c
các nư c trên th gi i t ch c các ho t ng nh m c i thi n môi trư ng nư c mình
trong ngày này.
nhi u nư c các ho t ng k ni m ngày này ã th c s thu hút s chú ý c a gi i
chính tr và thúc y các ho t ng chính tr nh m làm cho các Chính ph tham gia ký
k t và thông qua các hi p ư c qu c t v b o v môi trư ng. M i năm Liên h p qu c s
ch n ra m t thành ph làm nơi t ch c các ho t ng tr ng tâm c a c th gi i k
ni m ngày này và ưa ra m t ch riêng nào ó làm tr ng tâm chính cho các ho t ng
môi trư ng trong năm. Trong ngày này, nhân dân trên toàn th gi i s nh n ư c m t
thông i p chính th c c a T ng thư ký Liên H p Qu c, trong ó có nêu lên các v n
môi trư ng và b o v môi trư ng chung trên toàn th gi i. B t u t năm 1987,
khuy n khích tinh th n và trách nhi m b o v môi trư ng c a toàn th nhân dân trên th
gi i, Liên H p Qu c ã phát ng thêm L trao gi i thư ng Global 500 ư c t ch c vào
úng ngày môi trư ng th gi i t i thành ph ư c ch n làm trung tâm t ch c l k ni m
ngày này trên th gi i. Hàng năm, Liên H p Qu c s ch n ra nh ng ngư i có nhi u óng
góp cho ho t ng b o v môi trư ng trao Gi i thư ng Global 500.
- B t u t năm 1982, Vi t Nam cũng ã hư ng ng các ho t ng k ni m ngày l
này trong ph m vi c nư c. Hàng năm, C c B o v Môi trư ng/ B Tài nguyên và Môi
trư ng thư ng ph i h p v i các cơ quan liên quan phát ng và t ch c sôi n i ngày l
này t t c các t nh thành trên c nư c v i các ho t ng như: t ch c các chi n d ch
làm s ch p môi trư ng s ng, môi trư ng làm vi c... và cũng ch n ra m t a phương
nào ó làm nơi t ch c các ho t ng tr ng tâm cho c nư c. L k ni m Ngày 5/6 hàng
năm Vi t Nam thư ng có s tham gia c a m i t ng l p dân chúng như: các quan ch c
Chính ph , i di n c a các cơ quan, t ch c qu c t và các i s quán Vi t Nam, h c
sinh, sinh viên và các t ch c xã h i qu n chúng...
Ngày gia ình Vi t Nam 28/6
*Gia ình là t bào c a xã h i, nơi duy trì nòi gi ng, là môi trư ng quan tr ng hình
thành, nuôi dư ng và giáo d c nhân cách con ngư i, b o t n và phát huy văn hoá truy n
th ng t t p, ch ng l i các t n n xã h i, t o ngu n nhân l c ph c v s nghi p xây
d ng và b o v T qu c.
Ch t ch H Chí Minh ã kh ng nh: “Nhi u gia ình c ng l i m i thành xã h i, gia
ình t t thì xã h i m i t t, xã h i t t thì gia ình càng t t. H t nhân c a xã h i là gia
ình”.
Tr i qua nhi u th h , gia ình Vi t Nam ư c hình thành và phát tri n v i nh ng
chu n m c giá tr t t p góp ph n xây d ng b n s c văn hoá dân t c. Nh ng giá tr
truy n th ng quý báu như lòng yêu nư c, yêu quê hương, yêu thương ùm b c l n nhau,
thu chung, hi u nghĩa, hi u h c, c n cù và sáng t o trong lao ng, b t khu t, kiên
cư ng vư t qua m i khó khăn, th thách ã ư c gia ình Vi t Nam gìn gi , vun p và
phát huy trong su t quá trình l ch s d ng nư c và gi nư c. Qua nhi u th i kỳ phát
tri n, c u trúc và quan h trong gia ình Vi t Nam có nh ng thay i, nhưng ch c năng
cơ b n c a gia ình v n t n t i và gia ình v n là m t nhân t quan tr ng, không th thi u
trong s phát tri n kinh t , xã h i c a t nư c.
Sau g n 20 năm th c hi n ư ng l i i m i, t nư c ã t ư c nh ng thành t u
quan tr ng trong phát tri n kinh t , xã h i, góp ph n nâng cao i s ng v t ch t và tinh
th n cho m i gia ình. Kinh t h gia ình th c s óng vai trò quan tr ng trong vi c duy
trì s tăng trư ng t ng thu nh p qu c dân hàng năm. Phong trào xây d ng i s ng văn
hoá m i cơ s phát tri n, ngày càng có nhi u gia ình văn hoá, khu ph văn hoá, làng
văn hoá, c m dân cư văn hoá, góp ph n gìn gi và phát huy b n s c văn hoá dân t c.
- Công tác xoá ói, gi m nghèo, gi i quy t vi c làm ã giúp cho hàng tri u gia ình
thoát nghèo và nâng cao m c s ng. Nhà nư c ã ban hành nhi u chính sách h tr cho
các gia ình c bi t khó khăn, gia ình có công v i cách m ng, gia ình vùng sâu,
vùng xa, vùng khó khăn. Công tác dân s , k ho ch hoá gia ình, b o v , chăm sóc và
giáo d c tr em ã t ư c nh ng thành tích áng k , góp ph n xây d ng gia ình h nh
phúc, xã h i ngày càng n nh và phát tri n. Nh ng giá tr nhân văn m i, tiêu bi u là
bình ng gi i và quy n tr em, vai trò c a ngư i ph n trong gia ình và xã h i ngày
càng ư c cao. Quy n tr em ã ư c pháp lu t th a nh n, ư c xã h i và gia ình
th c hi n và phát huy. Lu t Hôn nhân và gia ình s a i năm 2000 ã t o i u ki n
th c hi n hôn nhân bình ng và ti n b . Nh ng năm g n ây, vi c thành l p cơ quan
qu n lý nhà nư c v gia ình và vi c l y ngày 28 - 6 hàng năm là Ngày gia ình Vi t
Nam ã kh ng nh vai trò c a gia ình i v i xã h i và xã h i i v i gia ình trong
th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c.
Tuy nhiên, công tác gia ình hi n nay còn nhi u y u kém và ang i m t v i nhi u
thách th c. Vi c th c hi n Lu t Hôn nhân và gia ình còn nhi u thi u sót và b t c p.
Hi n tư ng t o hôn v n còn t n t i. Tình tr ng ly hôn, ly thân, chung s ng không k t hôn,
quan h tình d c và n o phá thai trư c hôn nhân gia tăng ã l i nh ng h u qu nghiêm
tr ng v nhi u m t i v i gia ình và xã h i. Nh ng bi u hi n tiêu c c trong hôn nhân
v i ngư i nư c ngoài ang làm cho xã h i lo l ng. Nhi u giá tr o c truy n th ng t t
p c a gia ình như hi u nghĩa, thu chung, kính trên như ng dư i ang có bi u hi n
xu ng c p. S xung t gi a các th h v l i s ng và vi c chăm sóc, nuôi dư ng ngư i
cao tu i ang t ra nh ng thách th c m i. T n n xã h i như ma tuý, c b c, rư u chè
bê tha, m i dâm và n n d ch HIV/AIDS ang thâm nh p vào các gia ình. B o hành trong
gia ình, tình tr ng buôn bán ph n và tr em, tr em b xâm h i, tr em ph i lang thang
ki m s ng, tr em vi ph m pháp lu t có chi u hư ng phát tri n. Nhi u gia ình v n ang
ph i gánh ch u nh ng h u qu n ng n c a chi n tranh. Hàng trăm ngàn tr em n n nhân
c a ch t c da cam ang là n i au c a nhi u gia ình. Hàng ngàn gia ình có thân nhân
b ch t, b tàn t t do bom mìn còn sót l i sau chi n tranh. Nh ng m t mát, au thương c a
hàng tri u gia ình trong chi n tranh sau g n ba ch c năm qua v n chưa th bù p. Công
tác xoá ói, gi m nghèo m t s a phương v n còn nhi u khó khăn, k t qu chưa v ng
ch c, c bi t là vùng duyên h i, mi n núi, vùng sâu, vùng xa, nhi u vùng ng bào
dân t c thi u s . Vi c chuy n hư ng ngành ngh cho nh ng h gia ình làm nông nghi p
trong quá trình ô th hoá và phát tri n công nghi p chưa ư c quan tâm úng m c.
Nguyên nhân c a tình hình nói trên có ph n do nh n th c c a xã h i v v trí, vai trò
c a gia ình và công tác gia ình, công tác qu n lý nhà nư c v gia ình chưa theo k p s
phát tri n c a t nư c; nh ng m t tích c c c a gia ình trong s nghi p công nghi p
hoá, hi n i hoá chưa ư c phát huy. Nhi u v n b c xúc v gia ình chưa ư c x lý
k p th i. Các c p u ng, chính quy n, oàn th chưa quan tâm úng m c vi c nghiên
c u, lãnh o, ch o công tác gia ình. Công tác giáo d c trư c và sau hôn nhân, vi c
cung c p các ki n th c làm cha m , các k năng ng x c a các thành viên trong gia ình
- chưa ư c coi tr ng. Nhi u gia ình do quá t p trung làm kinh t ã xem nh vi c chăm
sóc, giáo d c và b o v các thành viên, c bi t là tr em và ngư i cao tu i.
Quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá, ô th hoá và h i nh p qu c t t o nhi u cơ
h i và i u ki n, ng th i cũng t gia ình và công tác gia ình trư c nhi u khó khăn,
thách th c. M t trái c a cơ ch th trư ng và l i s ng th c d ng tác ng m nh t i các
giá tr o c truy n th ng và l i s ng lành m nh. S phân hoá giàu nghèo s ti p t c
tác ng vào s ông các gia ình. Nhi u gia ình n u không ư c h tr , không ư c
chu n b y s không năng l c i phó v i nh ng thay i nhanh chóng v kinh t
- xã h i và không làm tròn các ch c năng v n có c a mình. Xu th thu nh gia ình trong
xã h i công nghi p n u không ư c nh hư ng s ti p t c gây s c ép v nhà cũng như
t vi c chăm sóc tr em và ngư i cao tu i vào m t thách th c m i.
Trong th i gian t i, n u chúng ta không quan tâm c ng c , n nh và xây d ng gia
ình, nh ng khó khăn và thách th c nêu trên s ti p t c làm suy y u gia ình, suy y u
ng l c c a s nghi p công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c.
M c tiêu ch y u c a công tác gia ình trong th i kỳ công nghi p hoá và hi n i
hoá là n nh, c ng c và xây d ng gia ình theo tiêu chí ít con (m i c p v ch ng ch
m t ho c hai con), no m, bình ng, ti n b , h nh phúc, m i gia ình Vi t Nam th c
s là t m c a m i ngư i và là t bào lành m nh c a xã h i.
( Trích Ch th c a ban bí thư v xây d ng gia đình th i kỳ công nghi p hóa,
hi n đ i hóa đ t nư c.)
nguon tai.lieu . vn
