Xem mẫu
- 1. Cho biết đặc điểm hình thức và chức
năng ngữ pháp của câu cầu khiến?
2. Hãy đặt 2 câu cầu khiến làm ví dụ
minh họa?
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
Tiết 85
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
I. Đặc điểm hình thức và chức năng ngữ pháp
1. Xét ví dụ
a. Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có
thể làm liều như ai hết…Một người như thế ấy!
Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!...Một
người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn
liên lụy đến hàng xóm, láng giềng…Con người đáng
kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?
Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng
buồn.
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
b. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm riêng phần bí mật?
-Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
Next
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
? Trong những đoạn trích trên câu nào
là câu cảm thán?
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
I. Đặc điểm hình thức và chức năng ngữ pháp
a. Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có
thể làm liều như ai hết…Một người như thế ấy!
Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!...Một
người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn
liên lụy đến hàng xóm, láng giềng…Con người đáng
kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?
Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng
buồn.
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
b. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm riêng phần bí mật?
-Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
Next
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
Các câu cảm thán
a. Hỡi ơi lão Hạc!
b. Than ôi!
Đặc điểm ấu hiệu nào ếểthúcxác ngnh u chấm
? D hình thức: Kđ t em bằ đị dấ
đó là câu cảm thán?
than(!) Và có các từ cảm thán như hỡi ơi, than ôi
Chức năng choabiết câu cảm thán đó: Để bộc lộ
? Hãy củ các những câu cảm thán
trực tiếp tình cảđó dùng để làmagì? ười viết
m, cảm xúc củ ng
- 2. Kết luận
Bài 21 CÂU CẢM THÁN
2. Kết luận
- Câu cảm thán là những câu có những từ cảm thán
như ôi, Thế ôi, hỡi câuchao ôi, trời Ta thườngếgặp
than nào là ơi, cảm thán? ơi, thay, bi t bao,
xiết bao, chừng nào,…dùng đcảm c lộ trnào?ếp cảm
những từ ngữ ể bộ thán ực ti
xúc của người nói (người viết). Khi nói, viết câu
cảm thán thường kết thúc bằng dấu chấm than.
- 2. Kết luBài 21 CÂU CẢM THÁN
ận
2. Kết luận
- Câu cảm thán xuất hiệnxuất yếun trong ngôn
ảm thán thường chủ hiệ trong ngôn
ngữ nào? ằng ngày đơn,ngôn ngữ văn chđồng hay
ngữ nói h Khi viết hay biên bản, hợp ương
trình bày kết quả giải một bài toán,…có thể
- Ngôn ngữ trong đơn từ, hợp đồng(ngôn ngữ
dùng câu cảm thán được không? Vì sao?
trong văn bản hành chính) hay trình bày kết quả
giải toán (ngôn ngữ trong văn bản khoa học) là
ngôn ngữ của duy lí, tư duy lôgic nên không thích
hợp với việc sử dụng những yếu tố cảm xúc
- Nhìn vào bức
tranh sau, hãy đặt
các câu cảm thán?
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
II. Luyện tập
Bài tập 1 `
a. Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi
với sức trời! Thế đê không cự lại với
Lo cho biết các câu
thế nước!Hãythay! Nguy thay! Khúc đê
này hỏng mất. (Phạm ạn tríchn, Sống
trong những đoDuy Tố
chết mặcsau có phải đều là câu
bay)
b. Hỡi cảnh rừngthán không? ủa ta ơi! (Thế
cảm ghê gớm c Vì
Lữ, Nhớ rừng)
sao?
c. Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng,
hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả
nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình
thôi.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
Trả lời
Sức người khó lòng địch nổi với sức
trời! Thế đê không sao cự lại được với thế
nước( Ở câu a). Tôi đã phải trải cảnh như
thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận mãi,
ân hận quá.( Ở câu c). Đây không phải là
những câu cảm thán vì nó không có
những từ ngữ cảm thán
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
Bài tập 2
a. Ai làm cho bể kia đầy
Cho ao kia cạn cho gầy cò con (Ca dao)
Lời than thở của người nông dân dưới chế độ phong
Hãy phân tích tình
Hãy
kiến
cảm, cảm xúc được
b. Xanh kia thăm thẳm từng trên
thể hiện trong những
Vì ai gây dựng cho nên nỗi này
câu sau đây.
câu (Chinh phụ ngâm khúc)
Lời than thở của người chinh phụ trước nỗi đau truân
chuyên dưới chế độ phong kiến.
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
c. Tôi có chờ đâu có đợi đâu
Đem chi xuân lại gợi thêm sầu
(Chế Lan Viên)
Tâm trạng bế tắc của nhà thơ trước cuộc sống
(trước cách mạng tháng 8)
d. Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại
dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ? (Tô Hoài)
Sự ân hận của Dế Mèn trước cái chết thảm
thương, oan ức của Dế Choắt
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
Có thể xếp những
Tuy đều bộc lộ tình cảm, cảm xúc nhưng không có
câu nào là câu cảm thán vì nó trên vào kiểu điểm hình
câu không có đặc
thức của kiểu câu này câu cảm thán được
không? Vì sao?
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
Bài tập 3
Hãy đặt 2 câu
- Tình cảm mẹcdành choể bộcthật ấm áp biết bao!
ảm thán đ con
lộ cảm xúc?
- Chao ôi, cảnh bình minh thật lãng mạn!
Trước tình ấy m ặt trời mtọc ? i thân dành
cả m của mộ ngườ
Khi nhìn th
cho mình?
- Bài 21 CÂU CẢM THÁN
Bài tập 4
Em hãy nhắc lại đặc
điểm hình thức và
chức năng ngữ pháp
của câu nghi vấn,
câu cầu khiến, câu
cảm thán
- Câu nghi vấn Câu cầu khiến Câu cảm thán
- Có những từ nghi -Có những từ cầu -Có những từ
vấn như ai, gì nào, khiến như hãy, đi, cảm thán như ôi,
tại sao, hay là… thôi, đừng, chớ… chao ôi, xiết bao,
Đặc
và có ngữ điệu cầu than ôi
điểm -Khi viết, kết thúc
kkhiến
hình thức câu bằng dấu(?),(.), -Khi viết thường
-Khi viết, kết thúc kết thúc bằng
(!)
bằng dấu (!), (.) dấu (!)
(…)
Dùng để ra lệnh, -Dùng để bộc lộ
Dùng để hỏi
Chức yêu cầu, đề nghị, trực tiếp cảm xúc
( chính)
năng khuyên bảo của người nói
- Dùng để cầu
(người viết)
khiến, phủ định,
khẳng định, đe dọa,
bộc lộ cảm xúc.
nguon tai.lieu . vn
