Xem mẫu
- Ngày soạn:…/…/…
Ngày dạy:…/…/…
CHỦ ĐỀ 1. MÔ TẢ CHUYỂN ĐỘNG
BÀI 1. TỐC ĐỘ, ĐỘ DỊCH CHUYỂN VÀ VẬN TỐC
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
Lập luận để rút ra được công thức tính tốc độ trung bình, định nghĩa được tốc độ
theo một phương.
Từ hình ảnh hoặc ví dụ thực tiễn, định nghĩa được độ dịch chuyển
So sánh được quãng đường đi và độ dịch chuyển
Dựa vào định nghĩa tốc độ theo một phương và độ dịch chuyển, rút ra được công
thức tính và định nghĩa được vận tốc.
Vận dụng được công thức tính tốc độ, vận tốc
Mô tả được một vài phương pháp hoặc lựa chọn phương án và thực hiện phương
án, đo được tốc độ bằng dụng cụ thực hành.
2. Năng lực
Năng lực chung:
+ Tự chủ và học tập: vận dụng một cách linh hoạt những kiến thức, kĩ năng đã học
để giải quyết vấn đề.
+ Giao tiếp và hợp tác: biết sử dụng ngôn ngữ kết hợp với hình ảnh để trình bày
thông tin, ý tưởng và thảo luận những vấn đề của bài học. Biết chủ động và gương
- mẫu hoàn thành phần việc được giao, góp ý điều chỉnh thúc đẩy hoạt động chung ;
khiêm tốn học hỏi các thành viên trong nhóm.
Năng lực môn vật lí:
+ Năng lực nhận thức vật lí: Nhận biết và nêu được các đối tượng, khái niệm, hiện
tượng, quy luật, quá trình vật lí. Trình bày, giải thích được các hiện tượng, quá trình
vật lí; đặc điểm, vai trò của các hiện tượng, quá trình vật lí bằng các hình thức biểu
đạt…
+ Năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ vật lí: Tìm hiểu được một số hiện
tượng, quá trình vật lí đơn giản, gần gũi trong đời sống và trong thế giới tự nhiên
theo tiến trình; sử dụng được các chứng cứ khoa học để kiểm tra các dự đoán, lí giải
các chứng cứ, rút ra các kết luận…
3. Phẩm chất: trách nhiệm, chăm chỉ và trung thực.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên:
SGK, SGV, Giáo án.
Tranh vẽ, hình ảnh minh họa có liên quan đến bài học.
Máy tính, máy chiếu (nếu có).
2. Đối với học sinh:
Sách giáo khoa
Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo
yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS trước khi vào bài học mới.
- b. Nội dung: HS xem video chạy điền kinh, đặt câu hỏi tình huống, HS trả lời
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV chiếu cho HS xem video màn chạy đua « hách não » của môn điền kinh Việt Nam
tại SEA Games 30: https://www.youtube.com/watch?v=kOJRMa28fOA
GV đặt câu hỏi: Tại đại hội thể thao Đông Nam Á lần thứ 30 được tổ chức ở
Philippines (Philíppin), một vận động viên đã giành huy chương Vàng ở nội dung thi
chạy 10 000m với thành tích 36 phút 23 giây 44. Cứ mỗi giây, vận động viên này chạy
được một đoạn đường như nhau hay khác nhau?
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS tiếp nhận nhiệm, trả lời câu hỏi
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
GV gọi 2 – 3 HS trình bày câu trả lời trước lớp: Mỗi giây, vận động viên chạy được
một đoạn đường khác nhau.
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
GV nhận xét, đánh giá câu trả lời, dẫn dắt HS vào nội dung bài học mới : Bài 1 –
Tốc độ, độ dịch chuyển và tốc độ.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Tốc độ
a. Mục tiêu: HS rút ra được công thức tính tốc độ trung bình, định nghĩa được tốc độ
theo một phương.
b. Nội dung: GV giảng giải, phân tích, yêu cầu HS đọc sgk, thảo luận, trả lời câu hỏi.
- c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện :
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu tốc độ trung bình I. Tốc độ
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 1. Tốc độ trung bình
- GV giảng giải cho HS hiểu về khái niệm tốc độ trung - Tốc độ trung bình là đại lượng đặc trưng
bình thông qua ví dụ về cuộc thi chạy của các động viên cho độ nhanh, chậm của chuyển động và
ở phần khởi động. được tính bằng thương số giữa quãng
đường đi được với khoảng thời gian đi hết
- GV yêu cầu HS quan sát hình 1.2 trả lời câu hỏi: Ở
quãng đường ấy.
hình 1.2, kim của đồng hồ đo tốc độ trên ô tô chỉ vào con
số ứng với vạch giữa 80 và 100; kim này đang chỉ tốc độ - Công thức:
trung bình hay tốc độ tức thời của ô tô? (tốc độ tức thời)
Trong đó:
● là tốc độ trung bình
● S là quãng đường vật đi được
- Sau khi HS trả lời, GV tiếp tục đặt câu hỏi:
● t là thời gian.
+ Thế nào là tốc độ tức thời?
- Tốc độ trung bình tính trong một thời
+ Thế nào là túc độ trung bình của một vật chuyển
gian rất ngắn được gọi là tốc độ tức thời.
động?
+ Tốc độ trung bình được tính bằng công thức nào?
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin sgk, trả lời câu hỏi.
- GV quan sát quá trình HS thực hiện, hỗ trợ khi HS cần.
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- Đại diện 2- 3 HS đứng dậy trình bày câu trả lời
- - HS khác nhận xét, đánh giá, bổ sung
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung
mới.
Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu đơn vị đo tốc độ
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
2. Đơn vị đo tốc độ
- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục 2 sgk trả lời câu hỏi:
- Quãng đường được đo bằng mét (m)
(1) Quãng đường được đo bằng đơn vị nào?
- Thời gian được đo bằng giây (s)
(2) Thời gian được đo bằng đơn vị nào?
=> Vận tốc trung bình được tính bằng mét
(3) Từ câu (1) và (2) em hãy cho biết đơn vị đo tốc độ là trên giây (m/s).
gì? Kí hiệu?
- Lưu ý: Việc lựa chọn đơn vị đo còn phụ
- GV cùng HS rút ra các kết luận về đơn vị đo tốc độ. thuộc vào tình huống.
- GV yêu cầu HS trả lời (?) sgk: Một vận động viên đã
chạy 10 000m trong một thời gian là 36 phút 23 giây 44.
- Bài giải:
Tính tốc độ trung bình của vận động viên đó theo đơn vị
là m/s? Đổi: 36 phút 23 giây 44 = 2183,44 (giây)
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập Tốc độ trung bình của vận động viên theo
đơn vị m/s là:
- HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin sgk, trả lời câu hỏi
= 4,58 (m/s)
- GV quan sát quá trình HS thực hiện, hỗ trợ khi HS cần.
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- Đại diện 2- 3 HS đứng dậy trình bày câu trả lời
- HS khác nhận xét, đánh giá, bổ sung
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuẩn kiến thức,
chuyển sang nội dung mới.
- Hoạt động 2. Quãng đường và độ dịch chuyển
a. Mục tiêu:
Từ hình ảnh hoặc ví dụ thực tiễn, định nghĩa được độ dịch chuyển
So sánh được quãng đường đi và độ dịch chuyển
b. Nội dung: GV chiếu hình ảnh, phân tích ảnh, đặt câu hỏi, HS thảo luận, trả lời.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện :
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập II. Quãng đường và độ dịch chuyển
- GV cho HS quan sát hình 1. 3 vừa đọc vừa phân tích cho + Quãng đường là độ dài tuyến đường
HS hiểu: mà vật đã đi qua.
+ GV giải thích và chỉ rõ trên hình để giúp HS hình thành + Độ dịch chuyển là khoảng cách mà
khái niệm quãng đường. vật di chuyển theo một hướng xác định.
+ GV giải thích và chỉ rõ trên hình để giúp HS hình thành => Quãng đường là một đại lượng vô
khái niệm độ dịch chuyển. hướng. Độ dịch chuyển là một đại
lượng vec tơ, có độ lớn và hướng xác
định.
- Quãng đường và độ dịch chuyển của
một vật chuyển động có cùng độ lớn
khi có cùng vận tốc và thời gian.
- Đáp án (?): Bằng 0
=> Quãng đường đi > độ dịch chuyển.
- GV đặt câu hỏi: Khi nào quãng đường và độ dịch chuyển
của một vật chuyển động có cùng độ lớn?
- GV yêu cầu HS đọc (?) sgk và trả lời: Một xe ô tô xuất
phát từ tỉnh A, đi đến tỉnh B, rồi lại trở về vị trí xuất phát ở
tỉnh A. Xe này đã dịch chuyển so với vị trí xuất phát một
- đoạn bằng bao nhiêu?
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS lắng nghe, tiếp nhận câu hỏi, trả lời
- GV phân tích và hướng dẫn vấn đề HS còn chưa nắm
được.
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- HS trình bày câu trả lời, ghi chép nội dung chính.
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung
mới.
Hoạt động 3. Vận tốc
a. Mục tiêu:
Dựa vào định nghĩa tốc độ theo một phương và độ dịch chuyển, rút ra được công
thức tính và định nghĩa được vận tốc.
Vận dụng được công thức tính tốc độ, vận tốc.
b. Nội dung: GV giảng và phân tích ví dụ, cho HS cùng thảo luận, trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện :
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập III. Vận tốc
- GV yêu cầu HS tìm trường hợp cần phải biết cả vận - Vận tốc được xác định bằng độ dịch
tốc và hướng mà vận tốc đang chuyển động. chuyển trên khoảng thời gian thực hiện độ
dịch chuyển ấy.
- GV phân tích và rút ra khái niệm vận tốc.
- Vận tốc là một đại lượng vectơ
- GV phân tích ví dụ sgk, từ đó đưa ra cách tính vận tốc
nếu biết độ dịch chuyển trong một khoảng thời gian. - Nếu biết độ dịch chuyển trong một khoảng
- - GV đưa ra công thức tính vận tốc. thời gian, thì vận tốc được xác định là:
- GV yêu cầu HS thảo luận, trả lời câu hỏi sgk: Vận tốc
của một vật là không đổi nếu nó chuyển động với tốc
độ không đổi theo một hướng xác định. Tại sao nếu vật
di chuyển theo đường cong thì vận tốc của vật là thay
đổi?
- Công thức xác định vận tốc là:
- Từ kiến thức đã học ở các mục trước, GV yêu cầu HS
hoàn thành bài tập: Phát biểu nào sau đây nói về vận
tốc, quãng đường, độ dịch chuyển? Trong đó:
a) Con tàu đã đi 200km về phía Đông Nam ● v là vận tốc
b) Một xe ô tô đã đi 200km từ Hà Nội đến Nam Định. ● d là giá trị độ dịch chuyển
c) Một thùng hàng được kéo thẳng đứng lên với mỗi 2m ● t là khoảng thời gian diễn ra độ dịch
trong một giây. chuyển đó.
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập - Đơn vị đo vận tốc: m/s
- HS tiếp nhận thông tin từ giáo viên, suy nghĩ trả lời - Đáp án (?):
câu hỏi.
+ Khi vật chuyển động theo đường cong thì
- GV giảng giải, đặt câu hỏi, cùng HS giải quyết vấn đề. độ dịch chuyển của vật thay đổi dẫn đến
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận vectơ thay đổi do đó vận tốc của vật thay
đổi
- HS trả lời, trình bày câu trả lời trước lớp.
+ a) độ dịch chuyển
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
b) quãng đường
- GV đánh giá, nhận xét, kết luận.
c) vận tốc
Hoạt động 4. Một số phương pháp đo tốc độ
a. Mục tiêu: Mô tả được một vài phương pháp hoặc lựa chọn phương án và thực hiện
phương án, đo được tốc độ bằng dụng cụ thực hành.
b. Nội dung: GV giới thiệu các phương pháp đo tốc độ, cho các nhóm tìm hiểu, thí
nghiệm, báo cáo kết quả.
- c. Sản phẩm học tập: Kết quả thực hiện của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập IV. Một số phương pháp đo tốc độ
- GV hướng dẫn và giải thích cho HS biết phương 1. Phương pháp đo tốc độ
pháp về đo tốc độ thông qua các ví dụ cụ thể.
- Xác định tốc độ của một vật chuyển động
- GV yêu cầu HS đọc thông tin ở mục 2 và trả lời câu bằng cách đo thời gian vật đi giữa hai vị trí xác
hỏi: Có những cách nào để đo tốc độ trong phòng định và khoảng cách (hay quãng đường) giữa
thực hành? chúng.
- GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu: - Trong nhiều trường hợp có thể không đo trực
tiếp được quãng đường bằng dụng cụ đo độ
+ Nhóm 1 + 3: Tìm hiểu về cách dùng cổng quang
dài mà phải qua các bước trung gian.
điện và đồng hồ đo thời gian hiện số.
2. Đo tốc độ trong phòng thực hành
+ Nhóm 2 + 4: Tìm hiểu cách dùng xe kĩ thuật số.
- Dùng cổng quang điện và đồng hồ đo thời
- Sau khi các nhóm thảo luận, trình bày, GV yêu cầu:
gian hiện số
So sánh các phương pháp đo tốc độ được trình bày
ở trên, rút ra một số ưu điểm và nhược điểm của + Tốn nhiều bước tính
chúng?
+ Sai số có thể bé
- GV hướng dẫn cho HS tìm hiểu và thực hiện thí
nghiệm đo tốc độ bằng dụng cụ thực hành theo các
bước tực hiện ở sgk. GV yêu cầu HS ghi kết quả
vào bảng 1.1 sgk.
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS tiếp nhận nhiệm vụ, thảo luận, tìm hiểu và suy - Dùng xe kĩ thuật số
nghĩ trả lời.
+ Nhanh gọn, tính luôn được tốc độ của xe
- HS quan sát thí nghiệm, tính kết quả. bằng bộ phận xử lí được lập trình.
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận + Sai số nhỏ.
- HS trình bày câu trả lời và báo cáo kết quả thực
hành.
- - HS khác nhận xét, bổ sung, đóng góp ý kiến cho
bạn (nếu có).
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
- GV đánh giá, nhận xét, kết luận.
- Thí nghiệm đo tốc độ bằng dụng cụ thực
hành (sgk)
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Giúp HS hệ thống lại kiến thức đã học
b. Nội dung: GV chiếu câu hỏi, HS suy nghĩ, trả lời
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện :
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV trình chiếu câu hỏi:
Câu 1: Một ô tô chuyển động trên đường thẳng. Tại thời điểm t1, ô tô ở cách vị trí
xuất phát 5 km. Tại thời điểm t2, ô tô cách vị trí xuất phát 12 km. Từ t1 đến t2, độ dịch
chuyển của ô tô đã thay đổi một đoạn bằng bao nhiêu?
Câu 2: Kết quả đo thời gian tấm chắn sáng (rộng 10 mm) đi qua cổng quang điện
được cho ở bảng 1.2.
Lần đo 1 2 3
Thời gian (s) 0,101 0,098 0,102
Từ số liệu ở bảng 1.2, tính thời gian trung bình và sai số tuyệt đối trung bình của phép
đo.
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS liên hệ lại kiến thức đã học, suy nghĩ, tìm câu trả lời.
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
HS trình bày câu trả lời trước lớp:
C1. Từ đến độ dịch chuyển của ô tô đã thay đổi một đoạn bằng: 12 – 5 = 7 km
C2. Thời gian trung bình là: = (0,101 + 0,098 + 0,102) : 3 = 0,1003
Sai số tuyệt đối của lần đo 1 là: = = = 0,0007 (s)
Sai số tuyệt đối của lần đo 2 là: = = = 0,0023 (s)
Sai số tuyệt đối của lần đo 3 là: = = = 0,0017 (s)
Sai số trung bình của phép đo là: = 0,001567
GV đánh giá, nhận xét, chuyển sang nội dung tiếp theo.
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
GV đối chiếu đáp án, nhận xét, đánh giá.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: giúp HS vận dụng kiến thức đã vào áp dụng vào thực tiễn cuộc sống.
b. Nội dung: GV đặt câu hỏi, HS về nhà suy nghĩ hoàn thành bài tập.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu: Em hãy lập phương án để đo được tốc độ của xe chuyển động trên
máng đỡ bằng các dụng cụ sau đây: Xe kĩ thuật số kèm bộ xử lí số liệu, giá đỡ.
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS tiếp nhận nhiệm vụ
- Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
HS hoàn thành và báo cáo kết quả vào tuần sau
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
GV nhận xét, đánh giá, kết thúc bài học.
*Hướng dẫn về nhà:
Ôn tập và ghi nhớ kiến thức vừa học.
Hoàn thành bài tập sgk
Tìm hiểu nội dung bài 2.
- Ngày soạn:…/…/…
Ngày dạy:…/…/…
BÀI 2. ĐỒ THỊ ĐỘ DỊCH CHUYỂN THEO THỜI GIAN. ĐỘ DỊCH CHUYỂN
TỔNG HỢP VÀ VẬN TỐC TỔNG HỢP
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
Thực hiện thí nghiệm (hoặc dựa trên số liệu cho trước), vẽ được đồ thị độ dịch
chuyểnthời gian trong chuyển động thẳng.
Tính được tốc độ từ độ dốc của đồ thị độ dịch chuyểnthời gian.
Xác định được độ dịch chuyển tổng hợp, vận tốc tổng hợp.
2. Năng lực
Năng lực chung:
+ Tự chủ và học tập: vận dụng một cách linh hoạt những kiến thức, kĩ năng đã học
để giải quyết vấn đề.
+ Giao tiếp và hợp tác: biết sử dụng ngôn ngữ kết hợp với hình ảnh để trình bày
thông tin, ý tưởng và thảo luận những vấn đề của bài học. Biết chủ động và gương
mẫu hoàn thành phần việc được giao, góp ý điều chỉnh thúc đẩy hoạt động chung ;
khiêm tốn học hỏi các thành viên trong nhóm.
Năng lực môn vật lí:
+ Năng lực nhận thức vật lí: Nhận biết và nêu được các đối tượng, khái niệm, hiện
tượng, quy luật, quá trình vật lí. Trình bày, giải thích được các hiện tượng, quá trình
vật lí; đặc điểm, vai trò của các hiện tượng, quá trình vật lí bằng các hình thức biểu
đạt…
- + Năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ vật lí: Tìm hiểu được một số hiện
tượng, quá trình vật lí đơn giản, gần gũi trong đời sống và trong thế giới tự nhiên
theo tiến trình; sử dụng được các chứng cứ khoa học để kiểm tra các dự đoán, lí giải
các chứng cứ, rút ra các kết luận…
3. Phẩm chất: trách nhiệm, chăm chỉ và trung thực.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên:
SGK, SGV, Giáo án.
Tranh vẽ, hình ảnh minh họa có liên quan đến bài học.
Máy tính, máy chiếu (nếu có).
2. Đối với học sinh:
Sách giáo khoa
Đọc trước nội dung bài 2. Đồ thị độ dịch chuyển theo thời gian, độ dịch chuyển tổng
hợp và vận tốc tổng hợp
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS trước khi vào bài học mới.
b. Nội dung: GV chiếu hình 2.1. Đường đi của tàu thám hiểm trên bề mặt hỏa tinh,
đặt câu hỏi tình huống, HS trả lời
c. Sản phẩm học tập: HS đưa ra câu trả lời cho câu hỏi tình huống
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV chiếu hình 2.1 cho HS quan sát và đặt vấn đề: Từ địa điểm xuất phát, một vật di
chuyển qua một loạt các địa điểm trung gian để đến đại điểm cuối cùng, ví dụ như
tàu thám hiểm ở hình 2.1.
GV đặt câu hỏi: Làm thế nào để xác định được quãng đường, độ dịch chuyển hay
vận tốc của vật?
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS tiếp nhận nhiệm, suy nghĩ trả lời câu hỏi
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
GV gọi 2 – 3 HS trình bày câu trả lời trước lớp:
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
GV nhận xét, đánh giá câu trả lời, dẫn dắt HS vào nội dung bài học mới : Bài 2. Đồ
thị dịch chuyển theo thời gian, độ dịch chuyển tổng hợp và vận tốc tổng hợp
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Đồ thị độ dịch chuyển theo thời gian của chuyển động thẳng
a. Mục tiêu: HS vẽ được đồ thị độ dịch chuyển – thời gian và mô tả được chuyển
động qua đồ thị dịch chuyển – thời gian
b. Nội dung: GV giảng giải, phân tích, yêu cầu HS đọc sgk, thảo luận, trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: Kết quả vẽ đồ thị độ dịch chuyển – thời gian và mô tả chuyển
động của HS, nội dung HS thảo luận
d. Tổ chức thực hiện :
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1. Vẽ đồ thị độ dịch chuyển – thời gian I. Đồ thị độ dịch chuyển theo thời gian
- Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập của chuyển động thẳng
- GV dẫn dắt vào nội dung bài học: Chúng ta có thể biểu 1. Vẽ đồ thị độ dịch chuyển – thời gian
diễn sự thay đổi vị trí của một vật chuyển động trên
đường thẳng bằng cách vẽ đồ thị độ dịch chuyển – thời
gian. Dựa vào đồ thị này, có thể tính được tốc độ của
vật.
- GV cung cấp bảng số liệu về độ dịch chuyển và thời
gian của một chuyển động thẳng.
- GV yêu cầu HS dựa vào bảng số liệu mô tả chuyển
động của vật đó (HS có thể mô tả được hoặc không).
🡪 Bảng số liệu này cho ta biết, vật đang chuyển động với
độ dịch chuyển tăng đều sau mỗi giây. Tức là vật đang
chuyển động với tốc độ không đổi, có giá trị là 10m/s
- GV gợi ý HS vẽ đồ thị độ dịch chuyển – thời gian theo
bảng số liệu được cung cấp để có hình ảnh trực quan
hơn về chuyển động của vật.
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS quan sát bảng số liệu, vẽ đồ thị độ dịch chuyển –
thời gian
- GV quan sát quá trình HS thực hiện, hỗ trợ khi HS cần.
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- Đại diện HS đứng dậy trình bày câu trả lời
- HS khác nhận xét, đánh giá, bổ sung
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung
- mới.
Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu ý nghĩa đồ thị độ dịch chuyển –
thời gian
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn HS mô tả chuyển động của vật từ đồ thị
vừa vẽ được (có thể mô tả bằng hành động của mình:
tiến, lùi, đứng lại)
- GV gọi một vài HS dùng hành động để mô tả chuyển
động của vật trong các đồ thị sau:
- GV yêu cầu HS dựa vào hình ảnh về đồ thị độ dịch
chuyển – thời gian của chuyển động thẳng ở trên, thảo
luận nêu ý nghĩ vật lý của đồ thị này.
🡪 Đồ thị độ dịch chuyển – thời gian cho biết sự phụ
thuộc của độ dịch chuyển d theo thời gian t. Độ dốc của
đường biểu diễn độ dịch chuyển – thời gian càng lớn, vật
chuyển động càng nhanh (tốc độ càng lớn) và ngược lại.
- GV hướng dẫn HS thảo luận, phân tích đồ thị hình 2.2
và trả lời các câu hỏi sau:
- + Hãy cho biết hình dạng của đồ thị trong hình 2.2?
🡪 Đồ thị này là đường thẳng qua gốc tọa độ
+ Hãy tính vận tốc của vật tại các thời điểm.
🡪 Vật chuyển động với vận tốc không đổi có giá trị là
10m/s
- GV hướng dẫn HS tính độ dốc của đường thẳng trong
đồ thị (cách gọi khác của hệ số góc)
- GV hướng dẫn HS rút ra nhận xét: Giá trị của vận tốc
bằng độ dốc của đồ thị dịch chuyển theo thời gian.
C1. Đặc điểm của đồ thị độ dịch chuyển –
- GV hướng dẫn HS trả lời câu hỏi 1 trong SGK: Nêu đặc
thời gian đối với một vật chuyển động
điểm của đồ thị độ dịch chuyển – thời gian đối với một
thẳng theo một hướng với tốc độ không
vật chuyển động thẳng theo một hướng với tốc độ không
đổi: Đường thẳng với độ dốc xác định.
đổi.
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS quan sát đồ thị, đọc thông tin sgk, trả lời câu hỏi
- GV quan sát quá trình HS thực hiện, hỗ trợ khi HS cần.
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- Đại diện 2- 3 HS đứng dậy trình bày câu trả lời
- HS khác nhận xét, đánh giá, bổ sung
- Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuẩn kiến thức,
chuyển sang nội dung mới.
Hoạt động 2. Xác định tốc độ từ đồ thị độ dịch chuyển – thời gian
a. Mục tiêu: HS xác định được tốc độ từ đồ thị độ dịch chuyển – thời gian
b. Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm tìm hiểu về cách xác định tốc độ từ
đồ thị dộ dịch chuyển – thời gian, suy nghĩ trả lời các câu hỏi tong SGK .
c. Sản phẩm học tập: Kết quả xác định tốc độ, nội dung HS thảo luận
d. Tổ chức thực hiện :
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 2. Xác định tốc độ từ đồ thị độ dịch
chuyển – thời gian
- GV chiếu bảng số liệu 2.2 về độ dịch chuyển của một
người chạy bộ trên đường thẳng tại các thời điểm khác - Để xác định tốc độ trong 3 giây đầu
nhau, và đồ thị độ dịch chuyển – thời gian của người đó tiên, ta cần tính độ dốc của đồ thị
+ Vẽ một tam giác vuông như hình 2.4
(với là độ dịch chuyển; là khoảng thời
gian.
+ Tốc độ của chuyển động:
- GV yêu cầu HS thảo luận để tìm cách xác định tốc độ
- chuyển động của người đó từ đồ thị độ dịch chuyển – thời
gian
- GV chiếu hình 2.4 và hướng dẫn HS cách tìm tốc độ
chuyển động của người đó trong 3s đầu tiên.
- GV hướng dẫn HS nhận xét về liên hệ giữa độ dốc của
đồ thị với tốc độ của chuyển động
🡪 độ dốc càng lớn, tốc độ càng lớn; độ dốc âm, vật đang
di chuyển ngược lại.
- GV yêu cầu HS suy nghĩ trả lời câu hỏi 2: Từ độ dốc của
C2.
đường biểu diễn độ dịch chuyển - thời gian của chuyển
động thẳng trên hình 2.3, hãy cho biết hình nào tương ứng 1–d;2–b;3–a;4–c
với mỗi phát biểu sau đây:
* Kết luận
- Trong chuyển động thẳng, vận tốc có
giá trị bằng độ dốc của đường biểu diễn
độ dịch chuyển theo thời gian
- Dựa vào độ dốc của đường biểu diễn
độ dịch chuyển – thời gian, ta có thể biết
một vật chuyển động nhanh hay chậm.
Độ dốc càng lớn, vật chuyển động càng
nhanh (tốc độ càng lớn). Nếu độ dốc của
đồ thị là âm, vật đang chuyển động theo
chiều ngược lại.
1. Độ dốc không đổi, tốc độ không đổi.
2. Độ dốc lớn hơn, tốc độ lớn hơn.
3. Độ dốc bằng không, vật đứng yên.
4. Từ thời điểm độ dốc âm, vật chuyển động theo chiều
ngược lại.
- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận về đồ thị độ dịch
chuyển theo thời gian của chuyển động thẳng.
nguon tai.lieu . vn
