Xem mẫu
- Bài 11.
NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ XÃ HỘI
A. Chuẩn bị
I. Mục iêu bài học
1. Kiến thức: - Giúp H hiểu dõ tác dụng của sự phát triển kinh t ế - XHNT
có những biến chuyển trong quan hệ người với người ở nhiều lĩnh vực, s ự n ảy
sinh những vùng văn hoá lớn trên 3 miền đất nước chuẩn bị thời dựng nước.
2. Thái độ: - Bồi dưỡng ý thức về cội nguồn dân tộc.
3. Kỹ năng: - Bồi dưỡng kỹ năng so sánh sự vật, nhận xét sự việc, bước
đầu sử dụng biểu đồ.
II.Chuẩn bị.
1.Giáo viên: - SGK, SGV, nghiên cứu tài liệu, soạn bài.
- Hiên vật phục ch ế hoặc tranh ảnh mũi giáo, dao găm, lưỡi
cày đồng.
- Bản đồ trống VN
2. Học sinh: - Học bài cũ, đọc bài mới
B. Thể hiện trên lớp.
* Ổn định tổ chức:
6a: .........................................6b: .......................................
6c: ......................................6d:...........................................6a:....................................
.
I. Kiểm tra bài cũ (1 phút) Kiểm tra vở bài tập của HS
II. Bài mới
* Giới thiệu (1 phút): ở tiết trướoc các em đã được tìm hiểu về những
chuyển biến trong đời sống kinh tế nước ta thời kì dựng nước và từ sự chuyển
biến về kinh tế dẫn đến sự chuyển biến về xã hội. vậy để thấy được xã hội
thời kỳ này có những chuyển biến gì. Cô trò chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay.
Hoạt động của giáo viên và học sinh Phần ghi của học sinh
HS - Đọc mục 1 SGK/ 33. 1. Sự phân công lao động
GV GV - Thời Phùng Nguyên - Hoa Lộc con đã được hình thành như
- người đã phát minh ra thuật luyện kim và thế nào? (13 phút)
nghề trồng lúa nước.
Kh ? Em có nhận xét gì về việc làm một đồ
dùng bằng kim loại, 1 bình bằng đất nung
so với làm 1 công cụ bằng đá?
- Đúc một công cụ bằng đồng phức tạp hơn,
cần kỹ thuật cao hơn nhưng nhanh chóng
hơn, sắc bén hơn, năng suất cao hơn.
Tb ? Việc đúc một công cụ bằng đồng có
phải ai cũng làm được không?
- Không - chỉ có một số người biết làm
luyện kim đúc đồng, không có chuyên môn
thì không thể làm được như vậy yêu cầu
phải chuyên môn hoá cao.
GV - Sản xuất nông nghiệp lúa nước ngày
càng phát triển yêu cầu con người phải
chuyên tâm hơn.
Tb
? Em hãy cho biết sản xuất lúa nước gồm
những bước như thế nào? Y/c sức lực
mỗi bước có giống nhau không?
- Trước hết con người phải cuốc cày, làm
đất, gieo hạt, chăm bón...Yêu cầu sức lực ở
mỗi khâu cũng khác nhau, vì vậy mỗi người
phải đảm nhận một khâu như việc việc
cuốc cày làm đất phải do những người đàn
ông có sức khoẻ đảm nhiệm còn những
- Kh người khác gieo hạt, chăm bón... Như vậy
lúc này số người làm nông nghiệp tăng lên.
Xã hội lúc này đã có sự phân công lao động
phù hợp với tay nghề của từng người.
? Sản xuất phát triển, số người lao động
ngày càng tăng, tất cả mọi người lao
động vừa lo sản xuất ngoài đồng vừa lo
rèn đúc công cụ và lo việc nhà có được
không?
- Không được phải có sự phân công lao động
+ Phụ nữ lo việc nhà và tham gia sản xuất
nông nghiệp và làm đồ gốm, dệt vải vì
những công việc này nhẹ nhàng phù hợp với
sức lực của người phụ nữ hơn. - Xã hội có sự phân công
+ Nam giói, một phần làm nông nghiệp, đi lao động theogiới tính,
săn bắt, đánh cá; một phần chuyên hơn, thì nghề nghiệp.
G
phụ trách việc chế tác công cụ, bao gồm cả
đúc đồng, làm đồ trang sức sau gọi là các
nghề thủ công. Vì những công việc này
nặng nhọc hơn và đòi hỏi sự tỉ mỉ... - Thủ công nghiệp tách
GV - Như vậy trong xã hội có sự phân công khỏi nông nghiệp hai
lao động giữa đàn ông với đàn bà có nghĩa là nghề riêng biệt là một
phân công lao động theo giới tính. bước tiến của xã hội.
? Theo em thời kì này có những nghề gì?
- Sự xuất hiện đó có ý nghĩa ntn?
- Thời kì này TCN tách khỏi nông nghiệp có
2 nghề: nông nghiệp , thủ công nghiệp đây
là một bước tiến của xã hội.
2. Xã hội có gì đổi mới?
Kh (12 phút)
* Tiểu kết: khi sản xuất phát triển, dân số
tăng lên nên cần thiết phaie có sự phân công
lao động theo giới tình và nghề nghiệp. Sự
phân công lao động xã hội phức tạp hơn
nhưng đó là một sự chuyển biến của xã hội.
* Chuyển ý: Sự phân công lao động, làm
Kh chpo kinh tế phát triển thêm một bước dẫn
đến sự thay đổi trong quan hệ xã hội. vậy xã
hội có gì đổi mới?
Tb - Đọc ý 1 - SGK/ 33.
? Trước kia XH xã hội phân chia theo tổ
chức xã hội nào?
- Phân chia theo thị tộc
? Vậy khi có sự phân công lao động xã
Tb hội, sản xuất phát triển hơn thì cuộc
sống của cư dân ở lưu vực các con sông
lớn sẽ ra sao?
- Cuộc sống ngày càng ổn định hơn... từ đó
hình thành các chiềng, chạ.
- Nhiều chiềng, chạ hợp
- ? Bộ lạc ra đời ntn? nhau lại thành bộ lạc, có
Kh - Các làng bản ở vùng cao cũng nhiều hơn quan hệ chặt chẽ với
trước, do con người đã đinh cư lâu dài. Dần nhau.
dần thành các cum chiềng, chạ hay làng bản
có quan hệ chặt chẽ với nhau được gọi là bộ
lạc.
? Trong những công việc lao động nặng
nhọc như: luyên kim, cày bừa thì ai làm là
chính?
- Những công việc đó do người đàn ông làm
là chính, bởi những công việc nặng nhọc
người phụ nữ không thể đảm trách được,
những người phụ nừ họ lui về làm những
công việc nhẹ nhàng hơn phù hợp với sức
lực của họ hơn. Chính vì lẽ đó mà trong thời - Vị trí người đàn ông
kỳ này người đàn ông có vị trí ngày càng cao ngày càng cao, chế độ
Kh sản xuất cũng như trong gia đình, làng bản. phụ hệ dần thay thế chế
Chế độ mẫu hệ có nghiã là người phụ nữ có dộ mẫu hệ.
quyền quyết định trong mọi việc đã dần
được thay thế bằng chế độ phụ hệ đó là
quyền quyết định mọi việc thuộc về người
đàn ông.
+ Đứng đầu làng bản là
những người già, những
- ? Vậy đứng đầu làng, bản, bộ lạc là người có nhiều kinh
những ai? Họ có vai trò gì trong xã hội? nghiêm, có sức khoẻ.
- Đứng đầu làng bản là những người già, + Đứng đầu bộ lạc là tù
những người có nhiều kinh nghiêm, có sức trưởng.
khoẻ.
- Đứng đầu bộ lạc là một tù trưởng
G - Mặc dù mọi người đều có quyền bình
đẳng nhưng khi có việc cần thì người quản
lí có quyền sai bảo và chia phần thu hoạch
lớn hơn.
GV - Ngoài ra, khi lương thực, của cải dư
thừa, các gia đình cũng thu nhập khác nhau.
ở các di chỉ thơid này, người ta phát hiện
nhiều ngôi mộ không có của cải chôn theo,
song lại có những ngôi mộ được chôn theo - Xã hội có sự phân biệt
công cụ, đồ trang sức. giàu nghèo.
? Em có suy nghĩ gì về sự khác nhau giữa
các ngôi mộ này?
- Xã hội đã có sự phân biệt giàu nghèo:
những người có chức, quyền được chia
nhiều của cải hơn, họ chiểm hét số của cải
dư thừa trong chiềng chạ, ngày càng giàu 3. Bước phát triển mới
- lên...xã hội phân biệt giàu nghèo, xuất hiện về xã hội được nảy sinh
tư hữu. như thế nào? (11 phút)
* Tiểu kết: Sản xuất phát triển, cuộc sống
ổn định, con người sống tập chung ở các
chiềng, chạ, xã hội có sự phân biẹt giàu
nghèo.
* Chuyển ý: Sản xuất phát triển xã hội có
những bước chuyển mới. Vậy bước phát
triển mới cảu xã hội được nảy sinh ntn?
- Từ thế kỉ thế kỉ VIII - TK
- Đọc ý 1 phần 3 - SGK/ 34. I TCN, trên đất nước ta
? Những nền văn hoá được náy sinh ở hình thành những nền văn
đâu? vào lúc nào? hoá phát triển như: óc Eo
- Chỉ lược đồ: Từ thế kỉ thế kỉ VIII - TK I (An Giang), Sa Huỳnh
TCN, trên đất nước ta hình thành những nền (Quảng Ngãi), tiêu biểu là
văn hoá phát triển như: óc Eo (An Giang) ở văn hoá Đông Sơn (ở Bắc
Tây nam Bộ - cơ sở của nướơc Phù Tang Bộ và Bắc Trung Bộ)
sau này, Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) ở Nam
Trung Bộ - cơ sở của nước Cham Pa và tập
chung hơn là văn hoá Đông Sơn ở Bắc Bộ và
Bắc Trung Bộ.
- GV - Đông Sơn là một vùng đất ven sông
Mã thuộc Thanh Hoá, nơi phát hiện hàng
loạt đồ đồng tiêu biểu cho một giai đoạn
phát triển cao của người nguyên thuỷ thời
đó, do đó đựoc gọi chung nền văn hoà đồng
thau ở Bắc Việt Nam chúng ta.
? Tại sao trên đất nước ta từ TK VII - TK
I TCN lại hình thành những trung tâm
văn hoá lớn?
- Nhờ công cụ bằng đồng ra đời, có sự phân
công trong lao động dẫn đến sản xuất phát
triển.
* Nếu còn thời gian cho HS thảo luận
nhóm (3 phút) hoặc nêu câu hỏi phát vấn.
? Em hãy quan sát những hiện vật phục
chế và cho biết mỗi hiện vật làm ra được
dùng vào việc gì?
+ Đây là mũi giáo đồng Đông Sơn: dùng để
săn bắt thú, chống lại kẻ thù.
+ Lưỡi dao găm: dùng để cắt thức ăn và thể
hiện sức mạnh của người đàn ông khi mang
theo bên người.
+ Lười cày: để rẽ đất, lật đất một cách liên
- tục trong làm ruộng ... - Đồ đồng dần thay thế
+ Lưỡi liềm: dùng để gặt lúa, thu hoạch sản đồ đá như: lưỡi cày, lười
phẩm nông nghiệp. liềm, lười gíáo, mũi tên
? Theo em những công cụ nào góp phần đồng...
tạo nên bước chuyển biến trong xã hội?
(công cụ nào giúp cho sản xuất phát
triển)
- Vào thời Đông Sơn công cụ sản xuất, đồ
dựng, đồ trang sức đều phát triển hơn trước.
Đồ đồng gần thay thế đồ đá. Công cụ như:
lưỡi cày, lưỡi liềm... góp phần thúc đẩy sản
xuất phát triển, đặc biệt là nghề lúa nước...
làm cho cuộc sống thêm ổn định.
- Cư dân thuộc văn hoá
? Những công cụ trên được các nhà khảo Đông Sơn là người Lạc
cổ học tìm thấy ở những địa phương nào Việt.
trên đất nước ta?
- Tìm thấy ở nhiều nơi trên đất Bắc Bộ,
Bắc Trung Bộ nhất là vùng đồng bằng sông
Cả, sông Mã, sông Hồng.
? Chủ nhân của nền văn hoá trên là
những ai?
- Đó là những cư dân thuộc văn hoá Đông
Sơn là người Lạc Việt, nhờ có công cụ sản
xuất mới mà cuộc sống của con người đã có
phần ổn định.
- * Tiểu kết: Như vậy qua đây các em có thể
thấy rằng sản xuất phát triển làm nảy sinh
những nền văn hoá lớn trên đất nước ta: óc
Eo, Sa Huỳnh, Đông Sơn.
* Sơ kết: Trên cơ sở những phát minh lớn
trong nền kinh tế, quan hệ xã hội có những
chuyển biến, tào điều kiện hình thành những
khu vức văn hoá lớn: óc Eo, Sa huỳnh và đặc
biệt là văn hoá Đông Sơn ở vùng Bắc Bộ và
Bắc Trung Bộ mà cư dân được gọi chung là
Lạc Việt.
* Bài tập:
- - Quan sát H31 - 34 em có nhận xét gì
về chủng loại, hình dáng, hoa văn các Quan sát - Thế kỷ VIII: TN hình
dụng cụ, công cụ đồng thời kỳ này? hình xác thành 3 nền văn hoá lớn.
* KL: Hàng loạt công cụ vũ khí đồng định vị + ốc eo (An Giang): Tây
(hình dáng, hoa văn, chủng loại) giống trí 3 nền NBộ.
nhau ở nhiều nơi trên BB. BB là chuyển VH + Sa Huỳnh (Quảng Ngãi):
biến quá trình chuẩn bị thời đại dựng Nghe G NTBộ.
nước Văn Lang - Âu Lạc. giới + Đông Sơn (Thanh Hoá):
thiệu BB + BTBộ phát triển hơn
hẳn (đồ đồng gần như thay
thế đồ đá, nhất là ở đồng
bằng Sông Hồng, Mã, Cả)
Thảo ⇒ gọi là người Lạc Việt.
luận
nhóm
- 3. Tổng kết bài: Những chuyển biến quan trọng về mặt XH , những tiến bộ
trong sản xuất chuẩn bị thời đại dựng nước Văn Lang - Âu Lạc.
4. Củng cố BT (sách BT)
5. Hướng dẫn học sinh làm bài 3 (35)
nguon tai.lieu . vn
