Xem mẫu
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
Ngµy so¹n : 25/09/2007 TuÇn : 5
TiÕt sè: 13,14,15
TiÕt sè 13 ph−¬ng tr×nh thuÇn nhÊt bËc hai ®èi víi
sinx, cosx
1. æn ®Þnh líp:
- Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh lµm bµi, häc bµi cña häc sinh ë nhµ.
2. KiÓm tra bµi cò:
3. Néi dung bµi míi
Ho¹t ®éng 1 H×nh thµnh kh¸i niÖm vµ ph−¬ng ph¸p gi¶i
HS: §äc néi dung SGK trang 37
GV: Tr×nh bµy tãm t¾t ph−¬ng ph¸p gi¶i
Tæ chøc häc sinh thá luËn theo nhãm gi¶i bµi tËp sau
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Gi¶i ph−¬ng tr×nh: - H−íng dÉn häc sinh thùc hiÖn
2sin2x + sinxcosx - 3cos2x = 0 gi¶i bµi tËp b»ng c¸ch sö dông
1 − cos2x
2
- NÕu cosx = 0 th× sin x = 1 nªn 2 = 0 v« lÝ,
c«ng thøc: sin2x =
do ®ã cosx ≠ 0. Chia c¶ hai vÕ cña ph−¬ng 2
tr×nh ®· cho cho cos2x, ta ®−îc: 1 + cos2x
cos2x =
2tan2x + tanx - 3 = 0 cho tanx = 1, tanx = - 3
2
π
- NÕu tanx = 1 cho x = + kπ 1
sinxcosx = sin2x
4 2
nÕu tanx = - 2 cho x = arctan( - 3 ) + kπ - Cñng cè c¸ch gi¶i ph−¬ng tr×nh
VËy ph−¬ng tr×nh ®· cho cã hai hä nghiÖm: l−îng gi¸c d¹ng:
π asinx + bcosx = c
x = + kπ
asin x + bsinxcosx + ccos2x = d
2
4
x = arctan( - 3 ) + kπ víi k ∈
Z
Ho¹t ®éng 2 ( LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n, cñng cè kiÕn thøc )
Chøng minh r»ng c¸c ph−¬ng tr×nh sau v« nghiÖm:
a) 4sin 2 x − 5sin x.cos x − 6cos 2 x = 0 b) 3 sin 2 x − sin x.cos x = 0
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
a) gi¶i b»ng 2 c¸ch -Gäi 2 häc sinh tr×nh bµy theo 2
2
c1: Chia 2 cho cos x chó ý xÐt tr−êng hîp c¸ch kh¸c nhau
Gäi häc sinh nhËn xÐt
b»ng 0
c2: Sö dông c«ng thøc h¹ bËc
Tuú theo néi dung bµi tËp chän
b) Sö dông mét trong 2 c¸ch
c¸ch gi¶i hîp lý
c1: sö dông ph−¬ng ph¸p chung ë trªn
- Uèn n½n c¸ch tr×nh bµy lêi
c2: Ph©n tÝch thµnh nh©n tö
gi¶i cña häc sinh
Ho¹t ®éng 3 ( LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n, cñng cè kiÕn thøc )
34
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
Chøng minh r»ng víi mäi gi¸ trÞ cña m, ph−¬ng tr×nh sau lu«n cã nghiÖm:
msin2x - ( 2m + 1 )sinxcosx + ( m + 1 )cos2x = 0
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
2
- NÕu cosx = 0 th× sin x = 1, lóc ®ã ph−¬ng tr×nh - Uèn n½n c¸ch tr×nh bµy
trë thµnh: m = 0 tøc lµ víi m = 0, ta cã c¸c gi¸ trÞ
lêi gi¶i cña häc sinh
x tháa m·n ph−¬ng tr×nh: sin2x = 1 hay cosx = 0
hay: - Ph¸t vÊn: Cã thÓ ¸p dông
x = 900 + k1800
c¸ch gi¶i ë ho¹t ®éng 5
- NÕu cosx ≠ 0, cho c¶ hai vÕ cña ph−¬ng tr×nh ®·
cho cho cos2x, ta ®−îc ph−¬ng tr×nh: ®−îc kh«ng ? NÕu ¸p dông
2
mtan x - ( 2m + 1 )tanx + m + 1 = 0 ( * ®−îc, h·y tr×nh bµy c¸ch
)
gi¶i Êy ?
Do ®ã:
0
+ NÕu m = 0 ta ®−îc tanx = 1 cho x = 45 + - Cñng cè vÒ gi¶i ph−¬ng
k1800
+ NÕu m ≠ 0 th× ( * ) lµ ph−¬ng tr×nh b©c hai cña tr×nh l−îng gi¸c
tanx cã nghiÖm tanx = 1 cho x = 450 + k1800. vËy
trong mäi tr−êng hîp, ph−¬ng tr×nh ®· cho lu«n
cã nghiÖm víi mäi gi¸ trÞ cña m
Ho¹t ®éng 4 (Giíi thiÖu vÒ ph−¬ng tr×nh thuÇn nhÊt bËc ba ®èi víi sinx , cosx
GV: Nªu ®Þnh nghÜa vµ ph−¬ng ph¸p gi¶i
HS:: ¸p dông gi¶i c¸c ph−¬ng tr×nh sau
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1) 4sin x + 3cos x − 3sin x − sin x.cos x = 0
3 3 2 H−íng dÉn häc sinh c¸ch
gi¶i ¸p dông nhø ph−¬ng
ph¸p gi¶i ph−¬ng tr×nh
2) 2cos x = sin 3x
3
®¼ng cÊp bËc hai ®èi víi
sinx vµ cosx.
Chó ý ph−¬ng ph¸p nhÈm
3) sin x + cos x − 4sin 3 x = 0
nghiÖm ph−¬ng tr×nh bËc ba
4. cñng cè
5. Bµi tËp vÒ nhµ:
- §äc bµi ®äc thªm vÒ “ BÊt ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c “
- Bµi tËp1, 2, 3, 4, 5 phÇn «n tËp ch−¬ng trang 43 - SGK
TiÕt sè 14 mét sè vÝ dô vμ bμi tËp
1. æn ®Þnh líp:
- Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh lµm bµi, häc bµi cña häc sinh ë nhµ.
2. KiÓm tra bµi cò:
Häc sinh 1: G¶i mét ph−¬ng tr×nh trong bµi 28 (theo yªu cÇu cña gi¸o viªn )
Häc sinh 2: Gi¶i nét ý bµi tËp 29 trang 41
35
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
3. Néi dung bµi míi
Ho¹t ®éng 1 Tæ chøc cho häc sinh gi¶i ph−¬ng tr×nh sau theo nhãm
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
- H−íng dÉn häc sinh viÕt
1) gi¶i ph−¬ng tr×nh: tanx + cot2x = 2cot4x
⎧ cosx ≠ 0 ®iÒu kiÖn cña ph−¬ng tr×nh
⎪
- §iÒu kiÖn: ⎨ sin2x ≠ 0 ⇔ sin 4x ≠ 0 ( Ph¸t vÊn: T¹i sao c¸c ®iÒu
⎪ sin4x ≠ 0
⎩ kiÖn lµm cho mÊu thøc cña
- Ta cã ph−¬ng tr×nh:
c¸c ph©n thøc ®· cho trong
tanx - cot4x = cot4x - cot2x
Do: tanx - cot4x = ph−¬ng tr×nh l¹i t−¬ng
cos 4x cosx − sin 4xsin x
sin x cos 4x
− =− ®−¬ng víi ®iÒu kiÖn sin4x ≠
cosx sin 4x sin 4x cosx
cos5x 0?)
=−
sin 4x cosx - Cho häc sinh thiÕt lËp c¸c
cot4x - cot2x =
c«ng thøc:
cos 4x cos2x sin 2x cos 4x − sin 4x cos2x cos(x + y)
− = tanx - coty = -
sin 4x sin 2x sin 2xsin 4x cosx cosy
sin 2x 1
=− =−
sin(x − y)
sin 2xsin 4x sin 4x cotx - coty = -
Nªn ta cã ph−¬ng tr×nh: sin xsin y
cos5x 1
− =− vµ do sin4x ≠ 0 nªn: - Ph¸t vÊn: H·y xÐt c¸c gi¸
sin 4x cosx sin 4x
trÞ x t×m ®−îc xem cã tho¶
cos5x = cosx
m·n ®iÒu kiÖn cña ph−¬ng
Suy ra: 5x = x + k2π hoÆc 5x = - x + k2π tr×nh b»ng 2 ph−¬ng ph¸p:
π π
T×m ®−îc: x = k hoÆc x = k víi k ∈ Z Sö dông ®−êng trßn l−îng
2 3 gi¸c vµ b»ng ph−¬ng ph¸p
- XÐt ®Õn ®iÒu kiÖn sin4x ≠ 0 ta lo¹i nghiÖm tÝnh to¸n ?
π π - Uèn n½n c¸ch tr×nh bµy
x = k lÊy nghiÖm x = k
2 3 lêi gi¶i cña häc sinh
- Cñng cè vÒ biÓu diÔn
nghiÖm cña ph−¬ng tr×nh
l−îng gi¸c
Ho¹t ®éng 2: ( LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n )
π
Gi¶i ph−¬ng tr×nh: tanx + tan( x + )=1
4
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
- §iÒu kiÖn x¸c ®Þnh cña ph−¬ng tr×nh: - Cho häc sinh ¸p dông c«ng
thøc:
36
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
⎧ cosx ≠ 0 tan( x + y ) ®Ó viÕt c«ng thøc:
⎪ π ⎞ 1 + tgx
⎛
⎨ π (*) tg ⎜ x + ⎟ =
cos(x + ) ≠ 0
⎪ 4 ⎠ 1 − tgx
⎝
⎩ 4
- Ph¸t vÊn :
π ⎞ 1 + tgx
⎛
- ¸p dông c«ng thøc: tg ⎜ x + ⎟ = ta T¹i sao c¸c gi¸ trÞ x = arctan3 +
4 ⎠ 1 − tgx
⎝ kπ vµ x = kπ tháa ®iÒu kiÖn (*) ?
®−a ph−¬ng tr×nh ®· cho vÒ d¹ng: - Uèn n½n c¸ch tr×nh bµy lêi gi¶i
1 + tgx
tgx + = 1 hay ( tanx - 3 )tanx cña häc sinh
1 − tgx
- Cñng cè vÒ gi¶i ph−¬ng tr×nh
=0
l−îng gi¸c
- Víi tanx - 3 = 0 cho tanx = 3 vµ cã
x = arctan3 + kπ, k ∈ Z tho¶
(*)
Víi tanx = 0 cho x = kπ, k ∈ Z tho¶ (*)
Ho¹t ®éng 3: ( LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n- Cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n )
Gi¶i ph−¬ng tr×nh: 3sin3x - 3 cos9x = 1 + 4sin33x
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
- Ta cã ph−¬ng tr×nh: - ¤n tËp c¸c c«ng thøc:
sin3a = 3sina - 4sin3a
3
( 3sin3x - 4sin 3x ) - 3 cos9x = 1
cos3a = 4cos3a - 3cosa
⇔ sin9x - 3 cos9x = 1
¸p dông cho bµi to¸n:
1 3 1
⇔ sin9x - ViÕt c«ng thøc sin9x, cos9x ?
cos9x =
2 2 2 - Cñng cè c¸ch gi¶i ph−¬ng tr×nh
π 1 d¹ng: asinx + bcosx = c
⇔ sin( 9x - ) = suy ra:
( ®iÒu kiÖn cã nghiÖm vµ c¸ch
3 2
π 2π 7π 2π gi¶i )
+k +k
x= hoÆc x = víi k - Uèn n½n c¸ch tr×nh bµy lêi gi¶i
18 9 54 9
∈Z cña häc sinh
Ho¹t ®éng 4: ( LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n- Cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n )
Gi¶i ph−¬ng tr×nh: cos7x.cos5x - 3 sin2x = 1 - sin7x.sin5x
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
37
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
- Ta cã ph−¬ng tr×nh: - Cñng cè c¸c c«ng thøc céng
cos7x.cos5x + sin7x.sin5x - 3 sin2x = 1 cung, gi¶i ph−¬ng tr×nh d¹ng:
⇔ cos2x - 3 sin2x = 1
asinx + bcosx = c
1 3 1
⇔ cos2x - sin2x = - Uèn n½n c¸ch tr×nh bµy lêi
2 2 2
π gi¶i cña häc sinh
1
hay cos( 2x + ) = cho
3 2
π
⎡
⎢ x = − 3 + kπ k ∈ Z
⎢
⎣ x = kπ
Ho¹t ®éng 5: ( LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n- Cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n )
⎛ 2π 6π ⎞
T×m c¸c gi¸ trÞ x ∈ ⎜ ; ⎟ tho¶ m·n ph−¬ng tr×nh:
⎝5 7⎠
cos7x - 3 sin7x = - 2
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
- BiÕn ®æi ph−¬ng tr×nh ®· cho vÒ d¹ng: - Ph¸t vÊn: Gi¶i ph−¬ng tr×nh ®·
π 2 cho t×m c¸c nghiÖm tho¶ m·n
cos( 7x + ) = -
3 2
ph−¬ng tr×nh ?
13π 2π
⎡
⎢ x = − 84 + k 7 - H−íng dÉn häc sinh dïng
k∈Z
- Suy ra: ⎢
⎢ x = 5π + k 2π vßng trßn l−îng gi¸c ®Ó l¸y
⎢
⎣ 84 7 nghiÖm cña bµi to¸n
13π 2π
- XÐt x = − +k : - H−íng dÉn häc sinh dïng tÝnh
84 7
⎛ 2π 6π ⎞ to¸n ®Ó lÊy nghiÖm cña bµi to¸n
Do x ∈ ⎜ ; ⎟
⎝5 7⎠ - Cñng cè vÒ c¸ch lÊy nghiÖm
2π 13π 2π 6π
⇔
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
35π 59π
tho¶ m· ®Ò bµi lµ: x = ;x= ;x=
84 84
53π
84
4. cñng cè
o Tãm t¾t c¸ch gi¶i mét sè ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n
o H−íng dÉn häc sinh ch÷a néi dung bµi tËp sè 32 trong SGK
o Ph−¬ng ph¸p : sö dông c«ng thøc h¹ bËc ®−a vÒ ph−¬ng tr×nh bËc
nhÊt ®èi víi sin x, cos x … Sau ®ã sö dông §K cã nghiÖm suy ra
GTLN vµ GTNN
5. Bµi tËp vÒ nhµ: Néi dung c¸c bµi tËp cßn l¹i trang 41 vµ 42 ( SGK )
HD bµi tËp 9 (c): Chó ý ®iÒu kiÖn cosx ≠ 0
Ngµy …….th¸ng ….n¨m 2007
X¸c nhËn cña tæ tr−ëng
( Nhãm tr−ëng )
Ngµy so¹n : 30/09/2007 TuÇn : 5
TiÕt sè: 15
LuyÖn tËp ( tiÕt 1 )
A - Môc tiªu:
- LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c cÇn ®Õn biÕn ®æi ®Ó ®−a vÒ
ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n
- Cñng cè c¸c c«ng thøc l−îng gi¸c
Néi dung vµ møc ®é:
- Ch÷a c¸c bµi tËp trang 40
- BiÓu diÔn ®−îc c«ng thøc lªn vßng trßn l−îng gi¸c vµ ng−îc l¹i
- Chän cho thªm bµi tËp cïng lo¹i trong c¸c ®Ò thi tuyÓn sinh
- ¸p dông m¸y tÝnh ®Ó tÝnh nghiÖm gÇn ®óng
B - ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß :
S¸ch gi¸o khoa vµ m« h×nh ®−êng trßn l−îng gi¸c
D - TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc:
1. æn ®Þnh líp:
- Sü sè líp :
39
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
- N¾m t×nh h×nh lµm bµi, häc bµi cña häc sinh ë nhµ.
2. KiÓm tra bµi cò:
3. Néi dung bµi míi
Ho¹t ®éng 1 ( KiÓm tra bµi cò – Ch÷a mét sè bµi trong SGK )
GV: gäi häc sinh lªn b¶ng gi¶i mét sè ph−¬ng tr×nh trong c¸c bµi tËp 41 vµ 42 (
Dù kiÕn 4 häc sinh )
HS: Thùc hiÖn theo yªu cÇu cña gi¸ viªn vµ nhËn xÐt th¶o luËn c¸c kÕt qu¶ trªn
b¼ng
Ho¹t ®éng 2 Giíi thiÖu mét sè ph−¬ng tr×nh kh¸c - Gäi mét häc sinh lªn
b¶ng ch÷a bµi tËp
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1 + sin3x - Ph¸t vÊn:
= 1 + 2sin 2x
Gi¶i ph−¬ng tr×nh: H·y nªu ®−êng lèi chung ®Ó
cosx
- §iÒu kiÖn x¸c ®Þnh cña ph−¬ng tr×nh: cosx gi¶i ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c
( T×m c¸ch ®−a vÒ ph−¬ng tr×nh
≠0
c¬ b¶n ®Ó viÕt c«ng thøc nghiÖm
- Do 2sin2x.cosx = sin3x + sinx nªn ta cã
)
ph−¬ng tr×nh: 1 + sin3x = cosx + sin3x +
H·y nªu c¸c ph−¬ng ph¸p
sinx
th−êng dïng ®Ó lo¹i nghiÖm ( xÐt
Hay, ta cã:
®iÒu kiÖn ) khi gi¶i ph−¬ng tr×nh
2
sinx + cosx = 1 ⇔ cos( x + 45 ) = l−îng gi¸c ?
0
2 - Uèn n½n c¸ch tr×nh bµy lêi gi¶i
Tõ ®ã, suy ra: cña häc sinh
x = k2π hoÆc x = - 900 + k2π víi k ∈ Z - Cñng cè vÒ gi¶i ph−¬ng tr×nh
L¹i do ®iÒu kiÖn cosx ≠ 0 nªn ta chØ lÊy x = l−îng gi¸c
k2π
Ho¹t ®éng 3 ( LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n – Dµnh cho häc sinh kh¸ giái )
Gi¶i ph−¬ng tr×nh: 2cos( 2cosx ) = 3
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
- ¤n tËp vÒ tÝnh chÊt cña c¸c
3
Ta cã ph−¬ng tr×nh cos( 2cosx ) = , suy hµm sè sinx, cosx, vÒ gi¶i
2
ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c c¬ b¶n
ra:
- Cho häc sinh thùc hµnh gi¶i bµi
π
cosx = ± + k 2 π víi k ∈ Z . tËp t¹i líp :
12 Gi¶i ph−¬ng tr×nh cos( 8sinx ) =
π
Do | cosx | ≤ 1 ∀x nªn ph¶i cã | ± + k 2 π | 1
π
12
KÕt qu¶: x = mπ, x = arcsin +
≤1 4
π π
suy ra k = 0 hay cosx = ± n2π, x = π - arcsin + n2π,
tõ ®ã cho
12 4
π π
x = ± arccos( ± ) + m2π víi m ∈ Z x = arcsin( - )+ l2π,
12 4
40
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
π
x = π - arcsin( - ) + l 2π
4
Ho¹t ®éng 4: ( LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n - Cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n )
Gi¶i biÖn luËn theo m ph−¬ng tr×nh:
( 4m - 1 )sinx + 2 = msinx - 3
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
- ViÕt l¹i ph−¬ng tr×nh d−íi d¹ng: - H−íng dÉn häc sinh thùc hiÖn
( 1 - 3m )sinx = 5 (*) theo tõng b−íc:
+ §−a ph−¬ng tr×nh vÒ d¹ng c¬ b¶n
1
a) Víi m = (*) v« nghiÖm + §iÒu kiÖn cã nghiÖm cña ph−¬ng
3
tr×nh ®Ó t×m c¸c gi¸ trÞ cña m
1 5
b) Víi m ≠ (*) ⇔ sinx = (**) + KÕt luËn vÒ nghiÖm cña ph−¬ng
1 − 3m
3 tr×nh ®· cho
5
≤1
Do sin x ≤ 1 ∀x nªn ph¶i cã - ¤n tËp vÒ gi¶i, biÖn luËn ph−¬ng
1 − 3m tr×nh ax + b = 0
- Cho häc sinh thùc hµnh gi¶i bµi
4
gi¶i ra ®−îc m ≥ 2 hoÆc m ≤ - lóc ®ã ta tËp: Gi¶i, biÖn luËn ph−¬ng tr×nh
3
m(m +1)cos2x = m2- m -
⎛5⎞ 2
cã c¸c hä nghiÖm: x = arcsin ⎜ ⎟ + 3+m cos2x
1 − 3m ⎠
⎝ KQ: m ∈ [ - 3 ; - 1 ] ∪ [ 3 ; 3 ]
k2π hoÆc th×
⎛5⎞ x=±
x = π - arcsin ⎜ ⎟ + k2 π
⎝ 1 − 3m ⎠ ⎛ m2 − m − 3 ⎞
1
⎟ + kπ
arccos ⎜
4
⎝ ⎠
2 m
Víi - < m < 2 (**) v« nghiÖm
3
m ∈ ( - ∞ ; - 3 ) ∪ ( - 1; 3 ) ∪
( 3 ; ∞ ) th× ph−¬ng tr×nh v«
nghiÖm
Ho¹t ®éng 5: ( LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n - Cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n )
Gi¶i ph−¬ng tr×nh:
cos2x + 3cot g2x + sin 4x
= 2 (1)
cot g2x − cos2x
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
- Ph¸t vÊn häc sinh vÒ ®iÒu kiÖn cã
- §iÒu kiÖn cña ph−¬ng tr×nh:
sin 2x ≠ 0
⎧ nghiÖm cña ph−¬ng tr×nh ( viÕt d−íi
sin 2x ≠ 0 d¹ng hµm hoÆc d−íi d¹ng Èn, gän
⎧
⎪
⇔⎨
⎨⎡ 1 ⎤
⎪ ⎢ sin 2x − 1⎥ cos2x ≠ 0 ⎩ cos2x ≠ 0 nhÊt )
⎩⎣ ⎦ - H−íng dÉn häc sinh ®−a ph−¬ng
π tr×nh vÒ d¹ng bËc hai cña mét hµm
⇔ sin4x ≠ 0 ⇔ x ≠ k ( 2 ) víi k ∈ l−îng gi¸c( Trong qu¸ tr×nh biÕn ®æi
2
cã sö dông ®iÒu kiÖn cña ph−¬ng
Z
tr×nh )
- Víi ®iÒu kiÖn (2), ta cã ph−¬ng tr×nh:
- H−íng dÉn häc sinh yÕu lo¹i
cos2x + 3 cot2x + sin4x = 2( cot2x -
41
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
cos2x ) nghiÖm b»ng ph−¬ng ph¸p biÓu diÔn
⇔ 3cos2x + 3 cot2x + sin4x = 0 lªn ®−êng trßn l−îng gi¸c
⎡ ⎤ - Uèn n½n c¸ch tr×nh bµy lêi gi¶i
1
⇔ ⎢3 + + 2sin 2x ⎥ cos2x = 0 . Do cña häc sinh
⎣ sin 2x ⎦ - Cñng cè vÒ gi¶i ph−¬ng tr×nh
®iÒu kiÖn ( 2 ) nªn cos2x ≠ 0 suy ra: l−îng gi¸c
1 - Cho häc sinh thùc hµnh t¹i líp:
3+ + 2sin 2x =0
Gi¶i ph−¬ng tr×nh:
sin 2x
⇔ 2sin 2x + 3sin2x + 1 = 0 4sin 2 2x + 6sin 2 x − 9 − 3cos2x
2
=0
⎡ sin 2x = −1 cosx
⇔⎢ π
l¹i do ( 2 ) nªn
⎢ sin 2x = − 1 KQ: x = ± + nπ víi n ∈ Z
⎣ 3
2
1
lo¹i sin2x = -1 lÊy sin2x = - cho c¸c
2
hä nghiÖm
π
⎡
x = − + kπ
⎢ 12 víi k ∈ Z
⎢
5π
⎢ x = − + kπ
⎢
⎣ 12
4. cñng cè
+ NhÊn m¹nh néi dung mét sè bµi tËp më réng
+ Chó ý khi gi¶i ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c cã ®iÒu kiÖn ph−¬ng ph¸p
thö ®iÒu kiÖn
5. Bµi tËp vÒ nhµ
Néi dung c¸c phÇn cßn l¹i
Tham kh¶o thªm mét sè bµi trong s¸ch bµi tËp
Ngµy so¹n : 30/09/2007 TuÇn : 6
TiÕt sè: 16
LuyÖn tËp ( tiÕt 2 )
A - Môc tiªu:
- N¾m ®−îc c¸ch sö dông m¸y tÝnh bá tói Casio ®Ó viÕt ®−îc c«ng thøc cña
ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c c¬ b¶n ( gÇn ®óng víi ®é chÝnh x¸c ®· ®Þnh )
- Sö dông m¸y tÝnh thµnh th¹o tÝnh ®−îc gi¸ trÞ cña mét hµm l−îng gi¸c khi
biÕt gi¸ trÞ cña ®èi sè vµ ng−îc l¹i.
- luyÖn tËp cñng cè ph−¬ng ph¸p gi¶i c¸c ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n
Néi dung vµ møc ®é:
42
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
- Cñng cè kiÕn thøc sö dông m¸y tÝnh ..c¸c chøc n¨ng cña c¸c phÝm sin- 1, cos- 1,
tan- 1. trªn m¸y tÝnh bá tói Casio. ViÕt ®−îc quy tr×nh Ên phÝm trong tÝnh to¸n
- Gi¶i c¸c ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c c¬ b¶n hoÆc c¸c ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c mµ
sau mét vµi phÐp biÕn ®æi ®¬n gi¶n cã thÓ ®−a vÒ ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c c¬ b¶n
B - ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:
S¸ch gi¸o khoa vµ m¸y tÝnh bá tói fx - 500MS, fx - 570MS, fx - 500A
C - TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc:
1. æn ®Þnh líp:
- Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh lµm bµi, häc bµi cña häc sinh ë nhµ.
2. KiÓm tra bµi cò:
( KÕt hîp trong giê luyÖn tËp )
3. Néi dung luyÖn tËp
Ho¹t ®éng 1 ( Tæ chøc ho¹t ®éng theo nhãm )
Chän c©u tr¶ lêi ®óng:
NghiÖm d−¬ng nhá nhÊt cña ph−¬ng tr×nh sinx + sin2x = cosx + 2cos2x lµ:
π 2π π π
a) b) c) d)
6 3 4 3
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ph©n theo nhãm cïng th¶o luËn H−íng dÉn häc sinh dïng m¸y
Ghi kÕt qu¶ vf c¸c b−íc thùc hiÖn tÝnh ®Ó kiÓm tra
Dïng ch−¬ng tr×nh CALC trªn m¸y tÝnh fx - - B»ng phÐp to¸n, h·y kiÓm tra
570 MS ®Ó tÝnh to¸n: §Ó m¸y ë chÕ ®é tÝnh kÕt luËn cña bµi to¸n ?
theo ®¬n vÞ ®o b»ng ra®ian, viÕt quy tr×nh Ên - Cã thÓ dïng m¸y tÝnh ®Ó gi¶i
phÝm ®Ó tÝnh: ph−¬ng tr×nh l−îng gi¸c c¬ b¶n
?
sin ALPHA A + sin ( 2
- Giíi thiÖu c¸c phÝm chøc n¨ng:
ALPHA
-1 -1 -1
ALPHA A - 2 × ( sin cos tan trªn m¸y tÝnh
) - cos
CASIO fx - 500MS, fx - 570MS
cos
2
ALPHA A ) x CALC lÇn
l−ît nhËp c¸c gi¸ trÞ cña x ®· cho ®Ó tÝnh to¸n
( thay tõ nhá ®Õn lín, nÕu ®óng th× phÐp thö
π
dõng ) kÕt qu¶ cho x =
4
Ho¹t ®éng 2: ( LuyÖn kÜ n¨ng dïng m¸y tÝnh )
Dïng m¸y tÝnh viÕt c«ng thøc nghiÖm cña c¸c ph−¬ng tr×nh sau:
5 +1
1
b) cos ( 3x - 360 ) =
a) sinx =
2 4
2
c) cotx = 1 +
5
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
43
- Gi¸o ¸n m«n To¸n §¹i sè vµ gi¶i tÝch 11 – N©ng cao
a) x = 300 + k3600 , x = 1500 + k3600 - ThuyÕt tr×nh vÒ c¸c kÕt qu¶
b) Tr−íc hÕt tÝnh 3x - 360 : SHIFT cos - 1 hiÖn thÞ trªn m¸y tÝnh:
+ TÝnh x tõ sinx: - 900 ≤ x ≤
((
900
5 + 1 ) ÷ 4 ) = 36 0 ( ±
+ TÝnh x tõ cosx: 00 ≤ x ≤
360 )
1800
tÝnh x: + 36 = ÷ 3 = 240 viÕt
+ TÝnh x tõ tanx: - 900 ≤ x ≤
c«ng thøc lµ x = 240 + k1200 Ên tiÕp ( - )
900
36 + 36 = ÷ 3 = 0 viÕt c«ng thøc x =
- C¸ch viÕt c«ng thøc ®Çy ®ñ ?
k1200
- Dïng phÝm tan- 1 ®Ó gi¶i
( 1 +2 ÷ 5 ) x- 1
c) ph−¬ng tr×nh cotx = m
= SHIFT Ans = 36 - ViÕt gÇn ®óng c«ng thøc
ViÕt c«ng thøc x = 360 + k1800 nghiÖm cña ph−¬ng tr×nh l−îng
gi¸c
Ho¹t ®éng 3: ( Cñng cè - LuyÖn tËp )
B»ng phÐp to¸n kÕt hîp víi m¸y tÝnh, gi¶i ph−¬ng tr×nh:
cos7x.cos5x - 3 sin2x = 1 - sin7x.sin5x
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ta cã ph−¬ng tr×nh: HD häc sinh: Dïng c¸c c«ng
( cos7x.cos5x + sin7x.sin5x ) - 3 sin2x = 0 thøc l−îng gi¸c biÕn ®æi ph−¬ng
tr×nh ®· cho vÒ d¹ng
hay cos2x - 3 sin2x = 0
asinf(x) + bcos f(x) = c
¸p dông quy tr×nh Ên phÝm cho: Vµ dïng quy tr×nh Ên phÝm ®·
x = k1800 hoÆc x = - 600 + k1800 t×m ®−îc ë ho¹t ®éng 3
4. Cñng cè
Nh¾c l¹i c¸c néi dung chÝnh
Häc sinh vËn dông gi¶i bµi tËp 40 trang 46
5. Bµi tËp vÒ nhµ: Chän cho bµi tËp ë phÇn «n tËp ch−¬g 1
Ngµy …….th¸ng ….n¨m 2007
X¸c nhËn cña tæ tr−ëng
( Nhãm tr−ëng )
Ngµy so¹n : 30/09/2007 TuÇn : 5
TiÕt sè: 17
44
nguon tai.lieu . vn