Xem mẫu
- Giải mã ADN của những người sáng tạo (Phần 3)
Tác giả: Harvard Business Review
Khi nói đến thử nghiệm, chúng ta thường nghĩ ngay đến các nhà khoa học trong
chiến áo blu trắng trong phòng thí nghiệm, hoặc là những nhà phát minh vĩ đại như
Thomas Edison. Cũng giống như các nhà khoa học, những doanh nhân cách tân
luôn chủ động thử nghiệm những ý tưởng mới, tạo các nguyên mẫu và chương trình
thí điểm.
Kỹ năng khám phá số 4: Thử nghiệm
Như Edison từng nói: "Tôi chưa từng thất bại. Tôi chỉ tìm thấy 10.000 cách làm việc
không hiệu quả". Với họ, thế giới chính là phòng thí nghiệm. Nếu như những nhà quan
sát dành đam mê mạnh mẽ của họ cho việc ngắm nhìn thế giới thì những nhà thử nghiệm
luôn xây dựng các trải nghiệm tương tác và cố gắng gợi nên những luồng phản ứng trái
chiều để xem những tri thức mới nào sẽ xuất hiện.
Những doanh nhân cách tân mà chúng tôi phỏng vấn đều chủ động mày mò một phương
pháp thử nghiệm nào đó, có thể ở dạng khám phá tri thức (như Michael Lazaridis nghiệm
ra thuyết tương đối khi còn học phổ thông), khám phá vật chất (Jeff Bezos từng mở tung
chiếc cũi của mình khi mới chập chững biết đi còn Steve Jobs thì tháo rời từng bộ phận
chiếc Walkman khi còn bé), hay khi ở vào môi trường mới (Howard Shultz nảy ra ý
tưởng xây dựng Starbucks khi lang thang phố phường đất Ý tìm hiểu về cà phê).
Trong vai trò giám đốc điều hành của một doanh nghiệp sáng tạo, họ luôn dành cho thử
nghiệm vị trí trung tâm trong mọi hoạt động của mình. Kho sách trực tuyến của Bezos
không dậm chân ở thành công ban đầu mà nó nhanh chóng biến thành một cửa hàng bán
lẻ trực tuyến với đủ loại sản phẩm từ đồ chơi đến TV và cả những vật dụng gia đình. Máy
đọc sách điện tử Kindle từng được xem như một sản phẩm thử nghiệm nhưng giờ đây, nó
biến Amazon từ một nhà bán lẻ trực tuyến thành nhà sản xuất thiết bị điện tử cách tân.
Bezos rất đề cao tầm quan trọng của thử nghiệm và sáng tạo và ông đã biến nó thành một
nét văn hóa không thể thiếu của Amazon. Bezos chia sẻ: "Tôi khuyến khích tất cả nhân
viên "đi vào ngõ tối" và mạnh dạn thử nghiệm. Nếu chúng tôi có thể tạo ra các quy trình
tản quyền để việc thử nghiệm đạt hiệu quả cao mà không tốn quá nhiều chi phí thì chúng
tôi sẽ có được rất nhiều phát kiến mới".
Scott Cook cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một văn hóa khuyến
khích thử nghiệm trong doanh nghiệp. Ông nói: "Văn hóa doanh nghiệp của chúng tôi
cho phép thất bại xảy ra miễn là mọi người phải học được điều gì đó từ nó. Đó là điều tạo
nên sự khác biệt của văn hóa doanh nghiệp cách tân".
- Tôi khuyến khích tất cả nhân viên "đi vào ngõ tối" và mạnh dạn thử nghiệm. Ảnh: Corbis
Một trong những loại hình thử nghiệm hiệu quả nhất mà các nhà cách tân thường chọn là
sống và làm việc ở nước ngoài. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy một người càng sống
và làm việc ở nhiều quốc gia thì họ càng sáng tạo trong việc vận dụng trải nghiệm sống
phong phú của mình để xây dựng những sản phẩm, quy trình hay loại hình kinh doanh
cách tân. Theo nghiên cứu của Gregeren, Mason A. Carpenter, và Gerard W. Sanders,
nếu một giám đốc từng đảm trách một dự án mang tầm cỡ quốc tế trước khi leo lên vị trí
CEO thì công ty của vị này sẽ có kết quả hoạt động tài chính hiệu quả hơn, trung bình cao
hơn 7% so với mặt bằng chung của thị trường, so với những công ty có CEO chưa từng
kinh qua trải nghiệm tương tự.
Lấy ví dụ về A.G. Lafley của P&G, ông theo học lịch sử tại Pháp khi còn là sinh viên và
sau đó điều hành một cửa hàng bán lẻ tại Nhật phục vụ quân đội Mỹ. Ông trở lại Nhật sau
đó để lãnh đạo các cơ sở của P&G ở châu Á trước khi trở thành CEO của tập đoàn này.
Trải nghiệm từ quá trình sống và làm việc ở nhiều quốc gia trên thế giới giúp ông hoàn
thành xuất sắc vai trò lãnh đạo một trong những tập đoàn sáng tạo nhất thế giới.
Kỹ năng khám phá số 5: Tạo dựng mối quan hệ
Dành thời gian, công sức để tìm kiếm và kiểm nghiệm ý tưởng thông qua những mạng
lưới mà thành viên trong đó xuất thân từ nhiều thành phần khác nhau chính là cách mà
các doanh nhân cách tân thường vận dụng để tiếp thu những quan điểm khác biệt. Không
giống như hầu hết giám đốc điều hành khác, những người vốn chỉ xem tạo dựng mối
quan hệ là cơ hội để họ tiếp cận các nguồn lực, tiếp thị về bản thân hoặc công ty, hoặc để
thăng tiến sự nghiệp, một doanh nhân sáng tạo không theo lối mòn ấy, họ gặp gỡ nhiều
người với ý tưởng và quan điểm khác biệt để mở rộng phạm vi hiểu biết của mình.
- Họ cũng thường tham dự các buổi hội thảo về tư duy như TED, Davos, và Lễ hội ý tưởng
Aspen. Những buổi hội thảo như thế thu hút sự tham dự của đông đảo giới nghệ sĩ, doanh
nhân, giáo sư đại học, chính trị gia, nhà phiêu lưu, nhà khoa học và nhà tư tưởng cấp tiến
trên khắp thế giới, những người đến tham dự hội nghị/diễn đàn để trình bày ý tưởng,
niềm đam mê cũng như dự án mới nhất của mình.
Michael Lazaridis, sáng lập viên của Research In Motion, tiết lộ rằng cảm hứng sáng tạo
chiếc BlackBerry đầu tiên của ông xuất phát từ một hội nghị diễn ra vào năm 1987. Khi
đó, một diễn giả đang mô tả hệ thống dữ liệu không dây thiết kế riêng cho Coke; nó cho
phép các máy bán hàng tự động truyền tín hiệu thông báo khi nào chúng hết hàng và cần
được nạp đầy. Lazaridis nhớ lại: "Đó là khoảnh khắc thức tỉnh tôi. Tôi nhớ thầy giáo
trung học của mình từng dạy: 'Đừng quá tập trung vào những chiếc máy tính để bàn bởi
người nào có khả năng kết hợp công nghệ không dây và những chiếc máy tính này sẽ tạo
nên bước đột phá lớn'".
Một doanh nhân khác, David Neeleman, cũng góp nhặt ý tưởng cho JetBlue, như truyền
hình vệ tinh, dịch vụ đặt chỗ tại nhà, nhờ tham dự các hội nghị và tiếp cận nhiều nguồn
thông tin mới.
Nhà khoa học Kent Bowen, người thành lập tập đoàn công nghệ CPS (công ty chuyên sản
xuất loại hỗn hợp ceramic tân tiến), luôn đề cao phương châm: "Kiến thức cần thiết để
giải quyết những thử thách khắc nghiệt nhất của chúng ta thường xuất phát từ ngành hoặc
lĩnh vực khoa học khác. Chúng ta cần mạnh dạn và sẵn sàng ứng dụng những khám phá,
tiến bộ từ nơi khác". Và nhờ đó, các nhà khoa học tại CPS đã giải quyết vô số vấn đề hóc
búa nhờ trao đổi với những chuyên gia ngoài ngành.
Một chuyên gia ở Polaroid với kiến thức chuyên sâu về công nghệ phủ màng có thể biết
cách làm cho hỗn hợp ceramic chắc chắn hơn. Trong khi các chuyên gia về công nghệ
đóng băng tinh trùng thì nắm vững kỹ thuật ngăn ngừa sự hình thành các tinh thể băng
trên tế bào trong quá trình đông cứng, đây lại là một kỹ thuật được CPS áp dụng vào quy
trình sản xuất và đạt thành công ngoài sức tưởng tượng.
Luyện tập, luyện tập, luyện tập
Khi những nhà cách tân chủ động rèn luyện năm kỹ năng khám phá trên, họ sẽ dần cảm
thấy sự khác biệt. Họ ngày càng tự tin vào năng lực sáng tạo của mình. Với A.G. Lafley
chẳng hạn, sáng tạo là công việc chính của mọi nhà lãnh đạo bất kể họ ở vị trí nào trong
sơ đồ tổ chức. Tuy nhiên, điều gì xảy ra nếu như bạn, cũng như hầu hết giám đốc điều
hành khác, không thấy bản thân mình hay đội ngũ nhân viên của mình sáng tạo hơn?
Có thể tư duy sáng tạo là năng lực trời phú với nhiều người, tuy nhiên, người ta vẫn có
thể phát triển và củng cố nó nhờ tập luyện. Nói thế không có nghĩa là chúng ta phải tập
luyện liên tục cho đến như những hành vi trên phát ra một cách tự động mà quá trình
luyện tập đòi hỏi bạn và cả nhóm cần có thời gian ngồi lại cùng nhau để chủ động xây
dựng các ý tưởng sáng tạo.
- Kỹ năng quan trọng nhất trong quá trình tập luyện là chất vấn. Những câu hỏi kiểu "Tại
sao?" và "Tại sao không?" có thể giúp tăng cường các kỹ năng khám phá khác. Hãy đặt
vấn đề vào các điều kiện thuận lợi cũng như bất lợi để có thể nhìn nhận nó ở nhiều
phương diện khác nhau. Cố gắng dành ra mỗi ngày từ 15 đến 30 phút viết ra 10 câu hỏi
mới thách thức thực trạng ngành hoặc thực trạng công ty.
Michael Dell từng nói: "Nếu tôi cứ hỏi hoài một câu quen thuộc, mọi người hẳn sẽ đoán
được. Thay vì thế, tôi thích hỏi những điều mà người khác không nghĩ rằng tôi sẽ hỏi.
Điều này có vẻ hơi ác nghiệt nhưng niềm vui sẽ là tột cùng nếu có một phát kiến mới
hình thành từ những câu hỏi kích thích ấy".
Để rèn giũa kỹ năng quan sát của mình, bạn hãy nghiên cứu trải nghiệm của một nhóm
khách hàng nhất định về một sản phẩm hay dịch vụ trong môi trường tự nhiên của họ.
Hãy dành cả ngày để quan sát cẩn thận "những công việc" mà khách hàng đang cố hoàn
thành. Cố gắng đừng đánh giá những gì bạn thấy: hãy tỏ ra bình thản và trung lập khi
quan sát.
Scott Cook khuyến khích những nhà quan sát của Intuit hỏi "Điều gì khác với mong đợi
của anh/chị?" khi quan sát khách hàng. Còn Richard Branson thì đề cao việc xây dựng
thói quen ghi chú ở bất kỳ nơi nào bạn đến. Hay nếu theo lời khuyên của Jeff Bezos thì:
"Tôi chụp lại ảnh của tất cả những phát kiến thực sự tồi".
Để nâng cao năng lực thử nghiệm ở cả cấp độ cá nhân lẫn tổ chức, hãy tiếp cận công việc
và cuộc sống một cách có ý thức và với lối tư duy "phải kiểm tra các giả thiết". Tham dự
những buổi hội thảo hay các khóa học quản lý nằm ngoài chuyên môn của bạn, hãy mổ
xẻ một sản phẩm hay quy trình mà bạn quan tâm, đọc những quyển sách có nội dung về
các xu hướng đang lên trên thị trường. Khi du lịch, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội tìm hiểu phong
cách sống và hành vi ứng xử của người địa phương.
Phát triển những giả thuyết mới từ kiến thức bạn vừa lĩnh hội và kiểm nghiệm chúng
trong quá trình phát triển sản phẩm hay quy trình mới. Tìm cách biến những thử nghiệm
nhỏ và thường xuyên trở thành một nét văn hóa ăn sâu ở mọi cấp độ tổ chức. Công khai
đề cao ý nghĩa của việc học từ thất bại, bài học vô giá đối với quá trình xây dựng một văn
hóa doanh nghiệp cách tân.
Để cải thiện kỹ năng tạo dựng mối quan hệ, hãy tìm 5 người sáng tạo nhất mà bạn quen
biết và nhờ họ chia sẻ cách họ kích thích lối tư duy sáng tạo. Bạn cũng có thể yêu cầu họ
trở thành nhà cố vấn sáng tạo cho mình. Chúng tôi thì khuyến nghị bạn nên thường xuyên
tổ chức những ăn trưa trao đổi ý tưởng có sự góp mặt của nhiều vị khách mới đến từ
nhiều bộ phận, công ty, ngành và quốc gia khác nhau. Hãy chia sẻ những ý tưởng cách
tân với nhau và nhờ họ nhận xét ý tưởng của bạn.
-----
Sáng tạo trong kinh doanh không phải một yếu tố bẩm sinh mà là thành quả của nhiều nỗ
lực chủ động. Khẩu hiệu của Apple - "Hãy nghĩ khác" - có khả năng truyền cảm hứng
- nhưng chưa phải hoàn hảo. Chúng tôi phát hiện thấy rằng những người có tư duy sáng tạo
phải kiên trì hành động khác để suy nghĩ khác. Nhờ việc hiểu được, củng cố và phỏng
theo ADN của những người sáng tạo, các công ty có thể tìm ra giải pháp hữu hiệu để
thành công hơn trong việc nâng cao trí tuệ sáng tạo ở mỗi nhân viên.
- Bài viết của các tác giả Jeffrey H. Dyer, Hal B. Gregersen và Clayton M. Christensen
trên Harvard Business Review -
Hoàng Đăng dịch
Tuan Vietnam
nguon tai.lieu . vn
