Ebook Thương: Phần 1

LỜI DỊCH GIẢ
Biên dịch cuốn Thương (Beloved) của Toni Morrison là một vinh
dự cho bất kỳ dịch giả nào. Tác phẩm này, tác phẩm của người phụ
nữ Mỹ da đen đầu tiên đoạt giải Nobel Văn chương (1993), đoạt giải
Pulitzer Văn chương của Mỹ năm 1988. Đối với tôi, cơ hội này, ngoài
vinh dự, đòi hỏi một sự thận trọng sâu xa hơn một dự án dịch thuật
thông thường, vì Toni Morrison trong Thương chính là tiếng nói của
người phụ nữ da đen nói riêng và của người da đen ở Mỹ nói chung
trong thời kỳ khó khăn nhất của người da đen trên đất Mỹ: thời kỳ nô
lệ. Về mặt kỹ thuật, cuốn sách dùng những từ ngữ, cách diễn đạt của
miền Nam nước Mỹ, của người da đen, và thuộc về khoảng thời gian
là bối cảnh cho câu chuyện − hai ba thập niên từ giữa đến gần cuối
thế kỷ XIX, trước và sau cuộc Nội chiến giữa miền Bắc và miền Nam
nước Mỹ (1861-1865). Nhưng dịch những từ ngữ ấy cho chính xác và
dễ hiểu cho người đọc, dù không đơn giản, vẫn không khó bằng nắm
bắt và truyền đạt được những suy nghĩ, tình cảm, những uẩn ức, đau
đớn về thể chất cũng như về tinh thần của những người da đen Mỹ
sống vào thời đó, đàn ông cũng như đàn bà, trẻ con cũng như người
lớn.
Thành công của bản dịch, tôi xin nhờ vào sự phán quyết của
người đọc. Riêng bản thân tôi, tôi tin rằng mình đã cố gắng hết sức,
trân trọng, cẩn thận hết mức. Nhưng tôi không thể nào hoàn thành
công trình này mà không có sự giúp đỡ to lớn của những người tham
dự chung trong dự án. Trước hết là Alpha Books đã quyết tâm mang
bản dịch của tác phẩm quan trọng này đến tay người đọc. Sau đó, là

phần biên tập hết sức cẩn thận và tỉ mỉ, đầu tiên là của người bạn
dịch thuật của tôi, anh Phạm Văn, rồi đến của chị Đỗ Kiện Ảnh. Tôi đã
học hỏi được rất nhiều qua quá trình biên tập này, về tiếng Việt cũng
như tiếng Anh.
Ước vọng của tôi, với việc biên dịch tác phẩm này, là mang lại cho
người đọc một câu chuyện hay, một cảm thông với suy nghĩ và tâm
tình của các nhân vật trong truyện. Mong rằng bản dịch sẽ mang lại
cho người đọc những giờ phút hạnh phúc như tôi đã có khi đọc và
dịch Thương.
Cuối cùng, tôi cảm ơn Toni Morrison đã trút công sức vào tác
phẩm văn chương này và cho chúng ta một khung cửa sổ nho nhỏ, soi
vào tim óc của những người da đen sống qua một khúc quanh quan
trọng của lịch sử Mỹ: cuộc Nội chiến Nam Bắc và cuộc Giải phóng nô
lệ sau đó.
HỒ NHƯ
Người không phải của Ta,
Ta sẽ gọi là Người của Ta;
Người chẳng được thương,
Ta sẽ gọi là Người Thương.
ROMANS 9:25

PHẦN MỘT
Ebook miễn phí tại : www.Sachvui.Com

1
I24 hằn học. Đầy nọc độc trẻ thơ. Những người đàn bà trong nhà
biết thế và lũ trẻ cũng biết thế. Đã nhiều năm, mỗi người chịu đựng
sự hằn học ấy theo cách riêng của mình, nhưng đến năm 1873, chỉ còn
Sethe và con gái Denver là nạn nhân của nó. Bà nội Baby Suggs đã
mất, và hai đứa con trai Howard và Buglar đã trốn đi khi chúng mười
ba tuổi − khi chỉ nhìn vào gương thôi đã đủ làm nó vỡ tan (dấu hiệu
cho Buglar); ngay sau khi hai vết bàn tay nhỏ hiện ra trên mặt chiếc
bánh ngọt (thế là xong với Howard). Chúng không đợi để chứng kiến
thêm nữa; thêm một nồi đậu đổ chất đống bốc khói trên sàn nhà;
bánh quy giòn bóp vụn và rải dọc theo bệ cửa. Chúng cũng không đợi
đến lúc mọi chuyện nguôi ngoai, khi nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng
trôi qua mà không điều gì bị xáo trộn. Không. Từng đứa tức thì bỏ đi
− ngay khi căn nhà phạm một điều đối với chúng là sự lăng mạ không
chịu đựng nổi hay không thể chứng kiến đến lần thứ hai. Trong vòng
hai tháng, ngay giữa mùa đông, chúng để mặc bà nội Baby Suggs, mẹ
Sethe và em gái Denver tự mình xoay sở trong căn nhà trắng xám ở
đường Bluestone. Lúc ấy nhà không có số, vì Cincinnati chưa kéo dài
đến chỗ ấy. Thật ra, lúc thằng anh rồi đến đứa em nhồi chăn vào mũ,
chụp đôi giày, và lẻn trốn khỏi sự hằn học dữ dội căn nhà dành cho
chúng thì Ohio chỉ mới tự nhận là tiểu bang được bảy mươi năm.
Baby Suggs không buồn nhấc đầu dậy. Từ giường bệnh bà nghe
chúng đi, nhưng không phải vì vậy mà bà nằm yên. Với bà, chuyện lạ
là mãi đến lúc ấy hai thằng cháu mới nhận ra không ngôi nhà nào
giống như ngôi nhà trên đường Bluestone. Ở lưng chừng giữa cuộc

sống khốn nạn và cái chết ác mó, rời bỏ cuộc đời hay tiếp tục sống bà
đều không thiết tha, nói gì đến nỗi sợ của hai thằng cháu đang lẻn đi.
Quá khứ của bà cũng giống như hiện tại − chịu không thấu − và vì bà
biết rằng cái chết không là gì khác ngoài sự quên lãng, bà dùng chút
hơi tàn để suy ngẫm về màu sắc.
“Mang chút màu tím nhạt vào nếu con có. Nếu không, thì mang
màu hồng.”
Và Sethe sẽ chiều bà bằng bất cứ cái gì, từ tấm vải cho đến cái lưỡi
của chị. Mùa đông ở Ohio đặc biệt gay go nếu người ta khát thèm màu
sắc, bầu trời là duy nhất, mà trông mong vào chân trời Cincinnati để
tìm niềm vui chính của cuộc đời thì thật là liều lĩnh. Vì vậy, Sethe và
Denver, con gái chị, làm hết sức cho bà, với những gì căn nhà cho
phép. Họ cùng nhau chống trả lấy lệ những hành vi thái quá của nó;
thùng tiểu đêm lật úp, cái vỗ vào sau mông, luồng gió có mùi chua. Vì
họ hiểu nguồn căn của nỗi căm giận đó, cũng như họ hiểu nguồn căn
của ánh sáng vậy.
Không lâu sau khi hai cậu bé bỏ đi, Baby Suggs chết, không mảy
may quan tâm xem cuộc tiễn đưa là dành cho chúng hay cho bà, và
ngay sau đó Sethe và Denver quyết định chấm dứt sự quấy nhiễu bằng
cách gọi hồn ma đã làm họ khổ cực đến thế. Họ nghĩ có lẽ một cuộc
đối thoại, một lần trao đổi quan điểm hay cái gì đó sẽ có ích. Vì vậy họ
nắm tay nhau và nói: “Về đây. Về đây. Hồn ơi, về đây!”
Chỉ có tủ chén đĩa tiến lên một bước, còn mọi thứ vẫn im lìm.
“Chắc bà nội Baby cản chị ấy rồi,” Denver nói. Lúc ấy nó mười
tuổi và vẫn còn giận Baby Suggs vì bà chết.
Sethe mở mắt. “Mẹ không chắc,” chị nói.
“Vậy tại sao chị ấy không đến?”
“Con đừng quên chị còn nhỏ lắm”, mẹ nó nói. “Chị con chết khi
chưa đầy hai tuổi. Nó còn nhỏ quá không hiểu gì. Thậm chí nói còn
chưa sõi.”
“Có thể chị ấy không muốn hiểu,” Denver nói.