Xem mẫu
Thứ bốn mươi mốt
Nb
Đến giữa thế kỷ trước, người ta đã phát hiện được vài chục nguyên tố hóa
học. Song tiếc thay, lúc bấy giờ, mỗi nguyên tố vừa không có nổi một “căn
phòng riêng cho mình”, vừa không được đăng ký “hộ khẩu thường trú”. Mãi
đến năm 1869, khi mà Đmitri Ivanôvich Menđeleep xây dựng xong “tòa nhà
nhiều tầng” cho hệ thống tuần hoàn của mình thì tất cả các nguyên tố đã
được tìm ra cho đến lúc bấy giờ mới có nơi trú ngụ.
Khi phân phối “diện tích nhà ở”, công lao của các “cư dân tương lai” đối với
khoa học kỹ thuật cũng như “thâm niên công tác” của chúng đều không được
chú ý đến. Người ta chỉ tính đến những tính chất của các nguyên tố (mà
trước hết là khối lượng nguyên tử), những thiên hướng và sự tương đồng với
các “láng giềng” gần gũi nhất. Ở đây, các mối liên kết (dĩ nhiên là các mối
liên kết hóa học) cũng đóng vai trò quan trọng. Để tránh những sự va chạm
có thể xảy ra, các “cư dân” có “tính nết” và “cách nhìn nhận cuộc sống” khác
nhau thì được sắp xếp sao cho càng xa nhau càng tốt.
Ở “cổng” thứ năm (tức là nhóm thứ năm), tại căn hộ số 41 trên tầng năm
(chính xác hơn là ở chu kỳ thứ năm), có một “chàng” mang cái tên rất đẹp:
Niobi, đến cư trú. “Chàng” là ai vậy? “Chàng” sinh ra ở đâu?
... Hồi giữa thế kỷ XVII, tại lưu vực sông Côlumbia (Bắc Mỹ), người ta đã
tìm thấy một khoáng vật nặng, màu đen, có những đường gân mica lóng lánh
như vàng. Cùng với các mẫu đá được thu nhận từ nhiều nơi khác nhau ở Tân
đại lục, khoáng vật này (về sau được gọi là columbit) được gửi đến viện bảo
tàng Anh Quốc. Được coi là một mẫu quặng sắt trong danh mục các hiện vật,
khoáng vật này đã nằm trong tủ kính trưng bày của viện bảo tàng ngót 150
năm. Nhưng rồi đến năm 1801, nhà hóa học nổi tiếng thời bấy giờ là Charles
Hatchett đã để ý đến khoáng vật đẹp đẽ này. Phép phân tích đã cho biết rằng,
trong nó quả thực là có sắt, mangan, oxi, song cùng với những nguyên tố này
còn có một nguyên tố nào đó chưa biết, tạo nên một chất có các tính chất của
một oxit axit. Hatchett đã gọi nguyên tố mới này là columbi.
Một năm sau, nhà hóa học Thụy Điển là Anđre Guxtap Ekebec (Andres
Gustav Ekeberg) lại tìm thấy một nguyên tố mới nữa trong một số khoáng
vật ở xứ Xcanđinavia, rồi ông gọi nó là tantali để ghi nhớ một nhân vật thần
thoại. Có lẽ tên gọi này tượng trưng cho những khó khăn (những “cực hình
của Tantan”) mà các nhà hóa học đã trải qua khi họ thử hòa tan oxit của
nguyên tố mới này trong các axit. Những tính chất của tantali và của columbi
tưởng như hoàn toàn đồng nhất, và nhiều nhà hóa học, kể cả Becxêliut danh
tiếng, đã quả quyết rằng, ở đây không có hai nguyên tố khác nhau, mà chỉ có
cùng một nguyên tố là tantali thôi.
Về sau Becxêliut đã tỏ ra nghi ngờ cách nhìn nhận trên đây. Trong một bức
thư gửi cho người học trò của mình là nhà hóa học Friđric Vuêle (người
Đức), ông đã viết: “Tôi gửi trả lại anh cái X của anh. Tôi đã cố gặng hỏi
nhưng nó chỉ đáp một cách lảng tránh. Tôi hỏi: “Cậu là titan chăng?” Nó trả
lời: “Vuêle đã nói rằng, tôi không phải là titan”. Tôi cũng xác định như vậy.
“Cậu là ziriconi ư? ” Nó trả lời: “Không. Tôi hòa tan trong xút, còn đất chứa
ziriconi thì lại không làm điều đó”. - “Cậu là thiếc phải không?” - “Tôi có
chứa thiếc, nhưng rất ít” - “Thế cậu là tantali à?” - Nó đáp lại: “Tôi là bà con
với tantali. Nhưng tôi lại hòa tan từ từ trong kali hiđroxit rồi kết tủa thành
một chất màu nâu vàng”. Tôi lại hỏi: “ Thế cậu là thứ quỷ quái gì vậy?”. Khi
đó, tôi cảm thấy rằng nó đã trả lời: “Người ta không đặt tên cho tôi”. Tuy
nhiên, tôi không hoàn toàn tin là tôi đã thực sự nghe thấy điều đó hay không,
bởi vì nó đứng ở bên phải tôi, mà tai phải của tôi thì nghe rất kém. Do thính
giác của anh tốt hơn của tôi, nên tôi gửi trả anh đứa trẻ ranh mãnh này để
anh làm một cuộc lấy khẩu cung mới với nó...”
Nhưng ngay cả Vuêle cũng không làm sáng tỏ được những mối quan hệ qua
lại giữa các nguyên tố do Hatchett và Ekebec phát hiện ra. Mãi đến năm
1844, sau những cuộc khảo cứu đầy khó khăn tiến hành trong gần mười lăm
năm trời, nhà hóa học người Đức là Henrich Rôze (Heinrich Rose) mới
chứng minh được rằng, khoáng vật columbit có chứa hai nguyên tố khác
nhau là tantali và columbi mà ông đặt cho cái tên mới là niobi (theo thần
thoại Hy Lạp, nữ thần buồn rầu và đau khổ Nioba là con gái của Tantan).
Song ở một số nước như Mỹ, Anh tên gọi ban đầu của nguyên tố này là
columbi vẫn được giữ lại trong thời gian dài. Cho đến năm 1950, hiệp hội
quốc tế về hóa học thuần túy và hóa học ứng dụng đã quyết định chấm dứt
tình trạng mỗi nơi một cách gọi như vậy và đã đề nghị các nhà hóa học trên
toàn thế giới thống nhất gọi nguyên tố này là niobi.
Thời gian đầu, các nhà hóa học Mỹ và Anh đã ra sức tìm cách hủy bỏ quyết
định này - một quyết định mà họ cảm thấy không công bằng, nhưng lời phán
quyết đã dứt khoát rồi, không thể khiếu nại được nữa. Thế là “những người
thích columbi” đành phải vui lòng với trận đòn này của số phận, và trong các
tài liệu về hóa học của Anh và Mỹ đã xuất hiện một ký hiệu mới: “Nb”.
Sự chung sống của niobi và tantali trong thiên nhiên do những tính chất hóa
học rất giống nhau của chúng đã kìm hãm sự phát triển của công nghiệp về
kim loại này trong một thời gian dài. Mãi đến năm 1866, nhà hóa học Thụy
Sĩ là Gian Saclơ Galixac đơ Mariniac (Jean Charle Galissar De Marignac)
mới đưa ra phương pháp công nghiệp đầu tiên để tách rời hai nguyên tố hóa
học “sinh đôi” này ra khỏi nhau. Ông đã lợi dụng độ hòa tan khác nhau của
một số hợp chất của hai nguyên tố này: tantali florua phức không tan trong
nước, còn hợp chất tương ứng của niobi thì lại hòa tan trong nước tương đối
dễ. Cho đến gần đây, người ta vẫn sử dụng phương pháp của Mariniac dưới
dạng đã được hoàn thiện. Song hiện nay, các phương pháp mới hữu hiện hơn
đã thay thế nó - đó là phương pháp tách có chọn lọc, phương pháp trao đổi
ion và phương pháp tinh cất các halogenua.
Cuối thế kỷ XIX, nhà hóa học Pháp là Hăngri Muatxan (Henri Moissan) đã
điều chế được niobi nguyên chất bằng phương pháp nhiệt điện: dùng cacbon
để khử niobi oxit trong lò điện.
Hiện nay, việc sản xuất niobi kim loại là một quá trình phức tạp gồm nhiều
giai đoạn. Đầu tiên phải tuyển quặng niobi, rồi nấu chảy tinh quặng cùng với
các chất trợ dung (natri hiđroxit, natri hiđrosunfit hoặc natri caconat), sau
đấy thì ngâm chiết kiềm. Kết quả là niobi hiđroxit và tantali hiđroxit không
tan sẽ lắng xuống. Tách hai hợp chất “sinh đôi” này ra khỏi nhau, lúc đó
niobi sẽ ở dưới dạng oxit hoặc clorua. Bằng cách khử các hợp chất này ở
nhiệt độ cao sẽ thu được niobi ở dạng bột, rồi biến bột này thành kim loại
đặc để tiện gia công.
Để niobi bột trở thành niobi đặc, phải làm như sau. Ép thứ bột ấy dưới áp
suất lớn để tạo thành những thỏi phôi có tiết diện hình chữ nhật hoặc hình
vuông. Sau đó, thiêu kết các thỏi phôi này trong chân không qua vài giai
đoạn, và ở giai đoạn cuối cùng thì nhiệt độ phải đạt tới 2.350 độ C. Tiếp
theo, niobi được đưa vào lò hồ quang chân không: toàn bộ quá trình biến
quặng niobi thành kim loại kết thúc ở đây.
Cách đây mấy năm, nền công nghiệp đã làm quen với phương pháp nấu chảy
niobi bằng tia điện tử. Phương pháp này loại bỏ được nhiều công đoạn trung
gian tiêu tốn nhiều công sức như nén ép và thiêu kết. Theo phương pháp này,
người ta cho một dòng điện tử mạnh bắn vào niobi bột. Bột này sẽ nóng chảy
và những giọt kim loại lỏng rơi xuống tạo thành thỏi niobi; thỏi này lớn dần
lên tùy theo lượng bột nóng chảy, rồi từ từ được đưa ra khỏi xưởng.
Như các bạn đã thấy, niobi phải trải qua một chặng đường dài trước khi được
biến từ quặng thành kim loại. Vậy mà “một tiền gà ba tiền thóc” cũng xứng
đáng: ngày nay, niobi rất cần cho công nghiệp. Ấy thế mà nó đã bắt đầu cuộc
đời lao động của mình trong các bãi thải.
Mặc dầu điều này quả là một nghịch lý, nhưng trước đây người ta chỉ coi
niobi là một tạp chất có hại đối với thiếc, nên khi khai thác thiếc, những khối
lượng niobi rất lớn đã bị xếp đống để đấy. Tình trạng này vẫn diễn ra ngay
cả khi giới công nghiệp đã chú ý đến tantali nhưng vẫn còn thờ ơ với niobi:
khi chế biến quặng tantali, thứ đá không quặng chứa niobi đã bị đổ vào bãi
thải. Tuy vậy, “trong cái rủi có cái may”: về sau, khi mà giá trị của niobi đã
được con người đánh giá đúng thì những đống phế thải ấy đã trở thành
những “mỏ quặng” niobi giàu có.
Sau khi nhà hóa học người Đức là Vecnơ Fon Bonton (Werner Von Bolton)
điều chế được kim loại này ở dạng chắc đặc vào năm 1907, thì cũng giống
như nhiều bè bạn khó chảy của mình, niobi đã thử sức mình trong việc sản
xuất bóng đèn điện với tư cách là vật liệu để làm dây tóc. Nhưng, như chúng
ta đều biết, chỉ có mình vonfram sống được ở đây thôi, còn tất cả các kim
loại khác đành phải tìm kiếm sự thành đạt trong môi trường hoạt động khác.
Những ý định đầu tiên sử dụng niobi làm nguyên tố điều chất đã nảy sinh
vào năm 1925: ở Mỹ đã tiến hành các cuộc thí nghiệm dùng niobi thay thế
vonfram trong thép gió. Mặc dù những thí nghiệm này không thành công,
nhưng đã nổi lên một vấn đề quan trọng: niobi đã lọt vào tầm mắt của các
nhà luyện kim.
Trong năm 1930, tổng khối lượng các sản phẩm là từ niobi (lá, dây v. v...)
trên toàn thế giới chỉ vẻn vẹn... có 10 kilôgam. Nhưng chúng đã được thừa
nhận ngay, và việc sản xuất kim loại này cùng với các dạng sản phẩm của nó
đã tăng vọt lên. Niobi đã chứng minh được rằng, nó hoàn toàn có quyền
được gọi là “vitamin” của thép. Pha thêm nó vào thép crom, thép sẽ dẻo hơn,
độ bền ăn mòn cũng tăng lên. Người ta đã xác định được rằng, pha thêm một
nguon tai.lieu . vn
Nb
Đến giữa thế kỷ trước, người ta đã phát hiện được vài chục nguyên tố hóa
học. Song tiếc thay, lúc bấy giờ, mỗi nguyên tố vừa không có nổi một “căn
phòng riêng cho mình”, vừa không được đăng ký “hộ khẩu thường trú”. Mãi
đến năm 1869, khi mà Đmitri Ivanôvich Menđeleep xây dựng xong “tòa nhà
nhiều tầng” cho hệ thống tuần hoàn của mình thì tất cả các nguyên tố đã
được tìm ra cho đến lúc bấy giờ mới có nơi trú ngụ.
Khi phân phối “diện tích nhà ở”, công lao của các “cư dân tương lai” đối với
khoa học kỹ thuật cũng như “thâm niên công tác” của chúng đều không được
chú ý đến. Người ta chỉ tính đến những tính chất của các nguyên tố (mà
trước hết là khối lượng nguyên tử), những thiên hướng và sự tương đồng với
các “láng giềng” gần gũi nhất. Ở đây, các mối liên kết (dĩ nhiên là các mối
liên kết hóa học) cũng đóng vai trò quan trọng. Để tránh những sự va chạm
có thể xảy ra, các “cư dân” có “tính nết” và “cách nhìn nhận cuộc sống” khác
nhau thì được sắp xếp sao cho càng xa nhau càng tốt.
Ở “cổng” thứ năm (tức là nhóm thứ năm), tại căn hộ số 41 trên tầng năm
(chính xác hơn là ở chu kỳ thứ năm), có một “chàng” mang cái tên rất đẹp:
Niobi, đến cư trú. “Chàng” là ai vậy? “Chàng” sinh ra ở đâu?
... Hồi giữa thế kỷ XVII, tại lưu vực sông Côlumbia (Bắc Mỹ), người ta đã
tìm thấy một khoáng vật nặng, màu đen, có những đường gân mica lóng lánh
như vàng. Cùng với các mẫu đá được thu nhận từ nhiều nơi khác nhau ở Tân
đại lục, khoáng vật này (về sau được gọi là columbit) được gửi đến viện bảo
tàng Anh Quốc. Được coi là một mẫu quặng sắt trong danh mục các hiện vật,
khoáng vật này đã nằm trong tủ kính trưng bày của viện bảo tàng ngót 150
năm. Nhưng rồi đến năm 1801, nhà hóa học nổi tiếng thời bấy giờ là Charles
Hatchett đã để ý đến khoáng vật đẹp đẽ này. Phép phân tích đã cho biết rằng,
trong nó quả thực là có sắt, mangan, oxi, song cùng với những nguyên tố này
còn có một nguyên tố nào đó chưa biết, tạo nên một chất có các tính chất của
một oxit axit. Hatchett đã gọi nguyên tố mới này là columbi.
Một năm sau, nhà hóa học Thụy Điển là Anđre Guxtap Ekebec (Andres
Gustav Ekeberg) lại tìm thấy một nguyên tố mới nữa trong một số khoáng
vật ở xứ Xcanđinavia, rồi ông gọi nó là tantali để ghi nhớ một nhân vật thần
thoại. Có lẽ tên gọi này tượng trưng cho những khó khăn (những “cực hình
của Tantan”) mà các nhà hóa học đã trải qua khi họ thử hòa tan oxit của
nguyên tố mới này trong các axit. Những tính chất của tantali và của columbi
tưởng như hoàn toàn đồng nhất, và nhiều nhà hóa học, kể cả Becxêliut danh
tiếng, đã quả quyết rằng, ở đây không có hai nguyên tố khác nhau, mà chỉ có
cùng một nguyên tố là tantali thôi.
Về sau Becxêliut đã tỏ ra nghi ngờ cách nhìn nhận trên đây. Trong một bức
thư gửi cho người học trò của mình là nhà hóa học Friđric Vuêle (người
Đức), ông đã viết: “Tôi gửi trả lại anh cái X của anh. Tôi đã cố gặng hỏi
nhưng nó chỉ đáp một cách lảng tránh. Tôi hỏi: “Cậu là titan chăng?” Nó trả
lời: “Vuêle đã nói rằng, tôi không phải là titan”. Tôi cũng xác định như vậy.
“Cậu là ziriconi ư? ” Nó trả lời: “Không. Tôi hòa tan trong xút, còn đất chứa
ziriconi thì lại không làm điều đó”. - “Cậu là thiếc phải không?” - “Tôi có
chứa thiếc, nhưng rất ít” - “Thế cậu là tantali à?” - Nó đáp lại: “Tôi là bà con
với tantali. Nhưng tôi lại hòa tan từ từ trong kali hiđroxit rồi kết tủa thành
một chất màu nâu vàng”. Tôi lại hỏi: “ Thế cậu là thứ quỷ quái gì vậy?”. Khi
đó, tôi cảm thấy rằng nó đã trả lời: “Người ta không đặt tên cho tôi”. Tuy
nhiên, tôi không hoàn toàn tin là tôi đã thực sự nghe thấy điều đó hay không,
bởi vì nó đứng ở bên phải tôi, mà tai phải của tôi thì nghe rất kém. Do thính
giác của anh tốt hơn của tôi, nên tôi gửi trả anh đứa trẻ ranh mãnh này để
anh làm một cuộc lấy khẩu cung mới với nó...”
Nhưng ngay cả Vuêle cũng không làm sáng tỏ được những mối quan hệ qua
lại giữa các nguyên tố do Hatchett và Ekebec phát hiện ra. Mãi đến năm
1844, sau những cuộc khảo cứu đầy khó khăn tiến hành trong gần mười lăm
năm trời, nhà hóa học người Đức là Henrich Rôze (Heinrich Rose) mới
chứng minh được rằng, khoáng vật columbit có chứa hai nguyên tố khác
nhau là tantali và columbi mà ông đặt cho cái tên mới là niobi (theo thần
thoại Hy Lạp, nữ thần buồn rầu và đau khổ Nioba là con gái của Tantan).
Song ở một số nước như Mỹ, Anh tên gọi ban đầu của nguyên tố này là
columbi vẫn được giữ lại trong thời gian dài. Cho đến năm 1950, hiệp hội
quốc tế về hóa học thuần túy và hóa học ứng dụng đã quyết định chấm dứt
tình trạng mỗi nơi một cách gọi như vậy và đã đề nghị các nhà hóa học trên
toàn thế giới thống nhất gọi nguyên tố này là niobi.
Thời gian đầu, các nhà hóa học Mỹ và Anh đã ra sức tìm cách hủy bỏ quyết
định này - một quyết định mà họ cảm thấy không công bằng, nhưng lời phán
quyết đã dứt khoát rồi, không thể khiếu nại được nữa. Thế là “những người
thích columbi” đành phải vui lòng với trận đòn này của số phận, và trong các
tài liệu về hóa học của Anh và Mỹ đã xuất hiện một ký hiệu mới: “Nb”.
Sự chung sống của niobi và tantali trong thiên nhiên do những tính chất hóa
học rất giống nhau của chúng đã kìm hãm sự phát triển của công nghiệp về
kim loại này trong một thời gian dài. Mãi đến năm 1866, nhà hóa học Thụy
Sĩ là Gian Saclơ Galixac đơ Mariniac (Jean Charle Galissar De Marignac)
mới đưa ra phương pháp công nghiệp đầu tiên để tách rời hai nguyên tố hóa
học “sinh đôi” này ra khỏi nhau. Ông đã lợi dụng độ hòa tan khác nhau của
một số hợp chất của hai nguyên tố này: tantali florua phức không tan trong
nước, còn hợp chất tương ứng của niobi thì lại hòa tan trong nước tương đối
dễ. Cho đến gần đây, người ta vẫn sử dụng phương pháp của Mariniac dưới
dạng đã được hoàn thiện. Song hiện nay, các phương pháp mới hữu hiện hơn
đã thay thế nó - đó là phương pháp tách có chọn lọc, phương pháp trao đổi
ion và phương pháp tinh cất các halogenua.
Cuối thế kỷ XIX, nhà hóa học Pháp là Hăngri Muatxan (Henri Moissan) đã
điều chế được niobi nguyên chất bằng phương pháp nhiệt điện: dùng cacbon
để khử niobi oxit trong lò điện.
Hiện nay, việc sản xuất niobi kim loại là một quá trình phức tạp gồm nhiều
giai đoạn. Đầu tiên phải tuyển quặng niobi, rồi nấu chảy tinh quặng cùng với
các chất trợ dung (natri hiđroxit, natri hiđrosunfit hoặc natri caconat), sau
đấy thì ngâm chiết kiềm. Kết quả là niobi hiđroxit và tantali hiđroxit không
tan sẽ lắng xuống. Tách hai hợp chất “sinh đôi” này ra khỏi nhau, lúc đó
niobi sẽ ở dưới dạng oxit hoặc clorua. Bằng cách khử các hợp chất này ở
nhiệt độ cao sẽ thu được niobi ở dạng bột, rồi biến bột này thành kim loại
đặc để tiện gia công.
Để niobi bột trở thành niobi đặc, phải làm như sau. Ép thứ bột ấy dưới áp
suất lớn để tạo thành những thỏi phôi có tiết diện hình chữ nhật hoặc hình
vuông. Sau đó, thiêu kết các thỏi phôi này trong chân không qua vài giai
đoạn, và ở giai đoạn cuối cùng thì nhiệt độ phải đạt tới 2.350 độ C. Tiếp
theo, niobi được đưa vào lò hồ quang chân không: toàn bộ quá trình biến
quặng niobi thành kim loại kết thúc ở đây.
Cách đây mấy năm, nền công nghiệp đã làm quen với phương pháp nấu chảy
niobi bằng tia điện tử. Phương pháp này loại bỏ được nhiều công đoạn trung
gian tiêu tốn nhiều công sức như nén ép và thiêu kết. Theo phương pháp này,
người ta cho một dòng điện tử mạnh bắn vào niobi bột. Bột này sẽ nóng chảy
và những giọt kim loại lỏng rơi xuống tạo thành thỏi niobi; thỏi này lớn dần
lên tùy theo lượng bột nóng chảy, rồi từ từ được đưa ra khỏi xưởng.
Như các bạn đã thấy, niobi phải trải qua một chặng đường dài trước khi được
biến từ quặng thành kim loại. Vậy mà “một tiền gà ba tiền thóc” cũng xứng
đáng: ngày nay, niobi rất cần cho công nghiệp. Ấy thế mà nó đã bắt đầu cuộc
đời lao động của mình trong các bãi thải.
Mặc dầu điều này quả là một nghịch lý, nhưng trước đây người ta chỉ coi
niobi là một tạp chất có hại đối với thiếc, nên khi khai thác thiếc, những khối
lượng niobi rất lớn đã bị xếp đống để đấy. Tình trạng này vẫn diễn ra ngay
cả khi giới công nghiệp đã chú ý đến tantali nhưng vẫn còn thờ ơ với niobi:
khi chế biến quặng tantali, thứ đá không quặng chứa niobi đã bị đổ vào bãi
thải. Tuy vậy, “trong cái rủi có cái may”: về sau, khi mà giá trị của niobi đã
được con người đánh giá đúng thì những đống phế thải ấy đã trở thành
những “mỏ quặng” niobi giàu có.
Sau khi nhà hóa học người Đức là Vecnơ Fon Bonton (Werner Von Bolton)
điều chế được kim loại này ở dạng chắc đặc vào năm 1907, thì cũng giống
như nhiều bè bạn khó chảy của mình, niobi đã thử sức mình trong việc sản
xuất bóng đèn điện với tư cách là vật liệu để làm dây tóc. Nhưng, như chúng
ta đều biết, chỉ có mình vonfram sống được ở đây thôi, còn tất cả các kim
loại khác đành phải tìm kiếm sự thành đạt trong môi trường hoạt động khác.
Những ý định đầu tiên sử dụng niobi làm nguyên tố điều chất đã nảy sinh
vào năm 1925: ở Mỹ đã tiến hành các cuộc thí nghiệm dùng niobi thay thế
vonfram trong thép gió. Mặc dù những thí nghiệm này không thành công,
nhưng đã nổi lên một vấn đề quan trọng: niobi đã lọt vào tầm mắt của các
nhà luyện kim.
Trong năm 1930, tổng khối lượng các sản phẩm là từ niobi (lá, dây v. v...)
trên toàn thế giới chỉ vẻn vẹn... có 10 kilôgam. Nhưng chúng đã được thừa
nhận ngay, và việc sản xuất kim loại này cùng với các dạng sản phẩm của nó
đã tăng vọt lên. Niobi đã chứng minh được rằng, nó hoàn toàn có quyền
được gọi là “vitamin” của thép. Pha thêm nó vào thép crom, thép sẽ dẻo hơn,
độ bền ăn mòn cũng tăng lên. Người ta đã xác định được rằng, pha thêm một