Xem mẫu
Phần III: Đất Bằng Sóng Dậy
Lại Gạn Lọc
Đến khi chiếc xe lăn đều bánh trên đường, thoát ra ngoại ô thành phố Nha Trang, chúng
tôi mới thở phào nhẹ nhõm. Thái nói:
- Lúc đầu tôi muốn nhờ tiền của cô em tôi mà mua xăng, nhưng tình thế xui khiến tôi phải
cướp xăng.
Thái nói thế, nhưng tôi nghĩ khác:
- Anh chỉ giựt thôi. Giựt lại khoảng xăng cần thiết của mình, xăng đó anh đã đem sử dụng
vào việc có ích cho sự sống của 88 người trong xe.
Thái cười vui:
- Thật cũng kỳ thú, chuyện cứ xoay như chong chóng, khó mà biết trước được, mọi dự
tính đều tiêu ma, chỉ có những sự việc đến sau cùng là thắng thế. Thằng Toàn nhân đức
hão mà mình tin nó, nó chơi mình tơi bời; còn việc xăng, mình không tin là qua được
thằng thủ kho, thế mà lại qua.
Tôi nhớ lại một việc xa hơn, rất lý thú:
- Anh Thái còn nhớ chứ, chiếc xe mình đang xài đây là của bọn an ninh quân đội. Bọn này
tham vàng mà hóa ra tận tình giúp mình đấy, nó bỏ cho mình đi lại còn tặng không cho
mình chiếc xe. Nha Trang sắp rơi vào tay Việt cộng, tụi nó giờ đây cũng bỏ chạy, thế thì
nó báo cáo về mình với cấp trên còn có giá trị gì chi tụi nó nữa, vàng thành vàng mã tuốt.
Anh Thái hỉ? Ba tiếng “anh Thái hỉ” tôi cố nhái giọng Huế mà nói ngắt thành từng tiếng.
Thái phá lên cười rung cả trần xe bằng bạt.
- Răng mà cười ghê rứa? Cô gái ló mặt ra ở cái lỗ bạt, cái miệng cười thật dễ thương.
Thái nghiêng mặt lại nhìn cô gái, trong lòng anh đã thấy thương cô gái thật tình. Trong
mắt anh, cô gái này không còn là ột tiểu thư kênh kiệu nữa, mà trở thành một người có
tấm lòng: “Cô đã biết vì sự sống của kẻ khác”. Thái nói trong tiếng cười vui thật lòng:
- Cô em gái của anh, hãy khui ngay thùng bánh khao mọi người và khao cái ông tài xế
đóng kịch tài tình này với.
Ở sau xe tiếng hoan hô và tiếng cười vang dội.
- Ủa bánh đâu vậy? Tôi hỏi.
Thái dành cho bạn một sự bất ngờ:
- Mười hai thùng đồ hộp chạy theo hai phuy xăng. Thái lại cười phá lên
Tiếng cười trong thùng xe bốc cao lên, bốn bánh xe Dodge 4 nhớm lên muốn bay, chiếc xe
như đang reo vui nhảy múa trên đường dài đêm thâu.
- Anh Hai! Nha Trang cháy rực tê tề!
Kééééét! Chiếc Dodge 4 dừng sững bên đường. Sau tấm bạt, cô gái gọi rối rít:
- Các anh ra xem, cháy to quá. Ra xem tề! Các anh…giải phóng rồi chắc?
Thái đã nhảy xuống xe, mọi người trong xe cũng nhảy xuống, đứng quanh xe nhìn về
hướng thành phố. Một vùng trời sáng rực, khói trắng bốc cuộn lên trong đêm.
Chỗ bọn Thái tụ họp sau chiếc Dodge 4 đứng nhìn cách đám cháy khoảng chừng mươi cây
số, khó phân biệt được tầm xa, nên thoạt trông thấy ánh đỏ của lửa rất gần làm cho mọi
người kinh hoảng.
Vấn đề ở đây là đoán xem việc gì đã xảy ra. Thành phố di tản chăng?
- Chắc là nổi loạn. Nhiều người cùng nói lên một ý.
- Không chắc có nổi loạn, vì xem quang cảnh Nha Trang lúc chiều chưa thấy có một hiện
tượng hỗn loạn nào, thành phố còn nếp, duy có sự im ắng và các loại xe động cơ có vắng
đi.
- Lẩn quẩn quá, cháy gì mặc kệ, thoát càng xa càng chắc ăn.
- Thế thì đi lẹ lên!
Thái và tôi nghe mọi người bàn bạc, chúng tôi cứ để cho họ nói, nói để khuây nỗi sầu nhớ
tiếc thương, sẵn cũng để cho đoàn người hít thở không khí đồng quê trong đêm cho khỏe;
nhưng đến khi nghe ai đó nói những lời sau cùng thì chúng tôi nghe nó làm sao ấy. Tôi
nhìn Thái, Thái cũng nhìn tôi.
- Đi thôi anh Thái, nên đi nhanh khỏi Nha Trang. Tôi nói.
- Lên đường bà con ơi! Thái gọi to lên.
Mọi người lục tục lên xe. Chiếc xe lăn bánh. Tôi lái xe, vì quen lái các loại xe lớn trên
đường trường vững lắm. Dù trong đêm tối, đường lạ, tôi vẫn đưa xe đi nhanh và an toàn.
Đường vắng, hai dãy ánh sáng thẳng của đèn xe quét như qua lại trên đường. Thỉnh
thoảng ở xa tít, thấy một đám đen, đến gần hơn đám đen lờ nhờ như có người, ánh đèn pha
in lên nó, thấy rõ những chiếc xe bò, xe ngựa chất đầy đồ đạc, trẻ con, người lớn thì đi bộ
sau xe. Rồi ánh đèn lướt ngang, xe lướt qua bỏ lại phía sau trên đường một đám người, xe
lầm lũi.
Tôi không nói không rằng, hai tay bám chặt vòng lái, mắt không nháy, nhìn thẳng phía
trước đôi khi tôi thấy vật gì vượt qua trước mắt, nhưng tôi thấy chẳng cần nhớ là gì.
Ở phía sau xe, có người phát hiện, la lên:
- A! Tháp Bà! Xa Nha Trang gần 90 cây số rồi.
- Lạy Trời Phật, đường vắng vẻ yên xuôi cho chúng con tới nơi an lành!
- Cũng mau dữ, chắc chừng một tiếng chứ mấy, coi chừng cái điệu này đến Sài Gòn mà
còn tối om đó.
- Bây giờ mấy giờ rồi?
- Cao lắm là 10 giờ. Hai, ba giờ sáng đến Sài Gòn. Ha ha ha.
- Hai ba giờ chắc không nổi đâu, anh làm như là đường khuya dễ đi, còn những nơi nguy
hiểm chắc gì qua được?
- Tôi chắc anh trung úy sẽ ghé lại Phan Rang, ngủ qua đêm rồi mới đi tiếp, ban đêm không
dám đi xa hơn đâu.
Bàn đến đi đêm. Đi đêm, làm ai đó nhớ ra:
- Chết rồi, sao không giới nghiêm cà?
- Nãy giờ xe cộ sao thấy thưa thớt, chỉ còn có chiếc xe mình chạy không hà. Anh trung úy
tính sao đây?
- Tính gì nữa. Đã đi thì đi, muốn ghé lại chẳng lẽ ghé lại giữa chỗ đèo heo hút gió này à?
Chắc mấy ảnh có kế hoạch.
- Cha, sao tui thấy ớn quá…
- Ớn cái gì, nếu phải tội chết, thì biết bao lần trời bắt chết được rồi. Không chết đâu mà lo!
- Đừng lo gì hết, ở đây toàn là người đạo cao đức dầy, ai nấy tu đủ một ngàn kiếp rồi
không thể chết được. Ai đó khôi hài làm một vài người cười lên.
- Chắc sắp chết để thành tiên rồi! Mọi người cười rộ.
Mọi lời bàn tán trong xe, Thái nghe hết. Điều anh lo ngại là chỉ có chiếc Dodge 4 còn chạy
băng băng, mấy loại xe khác đã vắng hoe rồi. Đường lúc này đã đi vào giới nghiêm, xem
chừng dám ăn đạn sảng lắm. Có lẽ không ai dám lưu hành vì sợ điều này, nhưng nãy giờ
xe vẫn lao đi an toàn, thôi cứ phóng lao theo lao! Tôi cũng nghĩ như thế, liếc bạn hỏi ý.
Thái nhìn tôi nói luôn:
- Cứ phóng nhanh! Và anh quay lui ra sau nói qua lỗ bạt: - Tất cả im lặng, im lặng cũng là
kế hoạch đó.
Mọi người im ngay, nhưng có tiếng ai đó lẩm bẩm:
- Im lặng…mà cũng kế hoạch à?
Chiếc Dodge 4 lao vun vút, nó như muốn xả hết tốc lực vì hình như đâu đó trong bóng
đêm có nhiều con mắt rình ngó và nhiều họng súng chông lên chưa nhả đạn. Súng của
“quốc gia” hay của giải phóng hay của cả hai? Có phải tại xe mang biển số an ninh quân
đội hay tại sau thùng xe, người ta thấy những người di tản. Ai biết? Chiếc xe vẫn lao đi
với tất cả tốc lực của nó.
Ngã ba vào cảng Cam Ranh im lìm trong bóng đen dầy đặc, chiếc Dodge 4 vút qua.
Xe chồm tới dựt lui thật nhanh, làm trong xe ngã chúi ngã nhào, mọi người hoảng hồn lồm
cồm ngồi lên. Bất động. Tất cả chông mắt nhìn vào khoảng rộng không gian thấy được
qua khung sau xe có cảm giác như xem trên một cái màn ảnh đang chiếu cảnh bóng đêm
trên con đường trải rộng. Hai bên đường lố nhố bóng xanh cứt ngựa, đầu loang loáng ánh
bóng “QC”, thép súng trong đêm xanh lè tua tủa chông lên.
Trong xe, có tiếng rên hừ hừ trong cổ họng:
- Trời ơi, lũ quỉ quân cảnh, rơi vào rọ rồi, cùng đường!
Một cái mặt ai đó ló ra khung xe định dòm quanh thì ngay tức khắc, trên “màn ảnh” nửa
thân súng M18 chĩa ra và tiếng quát khẽ:
- Thụt vào, ngồi yên!
“Khản giả” thì không chịu ngồi yên, cứ lao xao rầm rì, trong khi cảnh chiếu phim trên
màn ảnh đứng yên như ảnh phát ra từ phim đèn chiếu. Một lúc không lâu, cái ảnh bị lúc
lắc lay động và bị kéo lùi chầm chậm ra xa, đến lúc ấy phim đèn chiếu được thay bằng
phim kéo phòng mà mấy cái ảnh liên tiếp được kéo qua cũng na ná như cái ảnh đầu tiên.
Đến khi cái ảnh cuối cùng đứng yên và lùi dần ra xa mất hút vào đêm tối. “Phim hết”, màn
đóng lại. Màn hai là tấm phông sườn gỗ bện kẽm gai.
Người trên xe nhìn sửng mà thấy cảnh vật xảy ra qua khung sau xe có cảm giác như thế;
nhưng thật ra đấy là cảnh xe bị một rừng quân cảnh chận lại, ép buộc rẽ vào bên đường và
sau đó…nguyên cả chiếc Dodge 4 bị giam trong một trại khổng lồ.
Một cái lịnh nghe đến ngộ nghĩnh:
- Ai bước xuống xe, cấm không được lên xe!
Không cần ai canh giữ; nhưng không ai dám rời khỏi xe.
Trên một khu đất rộng cả chục mẫu tây, bề ngang theo đường cái và bề dài theo chiều từ
đường cái vào sâu trong trại, bốn bên rào bằng gần chục vòng kẽm gai. Cổng vô giữa bề
ngang khu đất vừa đủ lọt một chiếc xe hoặc một dòng người hàng bốn. Lô cốt thì mỗi mặt
ước có cả chục cái, và hình như có một số chừa lối thoát ra ngoài hình chữ chi đan kẽm
gai chằng chịt. Giữa khu đất, bốn góc được bố trí bốn đài quan sát rộng. Ở giữa bốn đài
quan sát là một dãy nhà hình chữ “O”, vuông vức từ góc này qua góc kia khoảng trăm
thước. Bên trong nhà, quân cảnh và an ninh quân đội có hàng trăm tên. Sân đất pha cát
còn rải rác cỏ và chồi cháy khô, phân làm hai sân trước và sau dãy nhà. Sân trước chia cắt
thành lô bằng rào kẽm gai bện kín, len lõi giữa các lô là những con đường rộng. Các lô
này giam đặc người và xe; nhưng người theo người, xe theo xe. Ước lượng cũng khoảng
mười ngàn con người và năm trăm chiếc xe. Chừng hai trăm thằng quân cảnh và an ninh
đi tới đi lui canh giữ trên đường. Chiếc Dodge 4 đậu im lìm ở giữa sân. Không ai nhìn
thấy 88 con người vừa bị nhốt trong đó.
Một lô sân được mở cổng, gần 500 người sắp hàng hai bước ra, giữ “an ninh” cho họ là 50
cái nón QC và 50 khẩu M18, chưa kể dùi cui và lựu đạn. Cứ như một thằng áp giải mười
người, tất cả bọn chúng lùa đám người vào giữa sân vuông của dãy nhà chữ “C”.
Từ một phòng, một thằng an ninh quân đội mặc sắc phục sĩ quan đi ra sân đứng trước đám
người, nói gì đó. Một lúc sau nói xong, nó hô lên mấy tiếng, thì khoảng mấy chục người
đưa tay và tách ra sắp hàng hai; mấy thằng quân cảnh dẫn hai hàng người này đi vào một
phòng. Thằng sĩ quan lại hô lên mấy tiếng, mấy chục người nữa đưa tay và sắp hàng hai;
mấy thằng quân cảnh lại dẫn vào một phòng khác. Cứ thế, thằng sĩ quan cứ hô từng chập,
từng toán người bị đi - Đến sau cùng, đám còn lại chót hết khoảng trăm người tập họp
hàng tư và đám quân cảnh dẫn vào một lượt bốn phòng liền nhau. Một lúc không lâu sau,
đám người lại lần lượt từ các phòng ấy bước ra sân, sắp riêng ra theo thành từng toán như
lúc bước vào. Khi ra hết và các toán đã được phân biệt hẳn thì quân cảnh dắt từng toán
riêng ra phía sân sau, được bố trí như sân trước và đang để trống. Cứ mỗi lô chúng dắt một
toán người vào.
Tôi phát biểu trước tiên:
- Đấy! Chúng chơi trò gạn lọc, phân chia “đội ngũ” thế này thế nọ và mỗi đội ngũ mang
một tính chất khác nhau trong chuyến xuôi Nam. Đúng không anh Thái?
nguon tai.lieu . vn
Lại Gạn Lọc
Đến khi chiếc xe lăn đều bánh trên đường, thoát ra ngoại ô thành phố Nha Trang, chúng
tôi mới thở phào nhẹ nhõm. Thái nói:
- Lúc đầu tôi muốn nhờ tiền của cô em tôi mà mua xăng, nhưng tình thế xui khiến tôi phải
cướp xăng.
Thái nói thế, nhưng tôi nghĩ khác:
- Anh chỉ giựt thôi. Giựt lại khoảng xăng cần thiết của mình, xăng đó anh đã đem sử dụng
vào việc có ích cho sự sống của 88 người trong xe.
Thái cười vui:
- Thật cũng kỳ thú, chuyện cứ xoay như chong chóng, khó mà biết trước được, mọi dự
tính đều tiêu ma, chỉ có những sự việc đến sau cùng là thắng thế. Thằng Toàn nhân đức
hão mà mình tin nó, nó chơi mình tơi bời; còn việc xăng, mình không tin là qua được
thằng thủ kho, thế mà lại qua.
Tôi nhớ lại một việc xa hơn, rất lý thú:
- Anh Thái còn nhớ chứ, chiếc xe mình đang xài đây là của bọn an ninh quân đội. Bọn này
tham vàng mà hóa ra tận tình giúp mình đấy, nó bỏ cho mình đi lại còn tặng không cho
mình chiếc xe. Nha Trang sắp rơi vào tay Việt cộng, tụi nó giờ đây cũng bỏ chạy, thế thì
nó báo cáo về mình với cấp trên còn có giá trị gì chi tụi nó nữa, vàng thành vàng mã tuốt.
Anh Thái hỉ? Ba tiếng “anh Thái hỉ” tôi cố nhái giọng Huế mà nói ngắt thành từng tiếng.
Thái phá lên cười rung cả trần xe bằng bạt.
- Răng mà cười ghê rứa? Cô gái ló mặt ra ở cái lỗ bạt, cái miệng cười thật dễ thương.
Thái nghiêng mặt lại nhìn cô gái, trong lòng anh đã thấy thương cô gái thật tình. Trong
mắt anh, cô gái này không còn là ột tiểu thư kênh kiệu nữa, mà trở thành một người có
tấm lòng: “Cô đã biết vì sự sống của kẻ khác”. Thái nói trong tiếng cười vui thật lòng:
- Cô em gái của anh, hãy khui ngay thùng bánh khao mọi người và khao cái ông tài xế
đóng kịch tài tình này với.
Ở sau xe tiếng hoan hô và tiếng cười vang dội.
- Ủa bánh đâu vậy? Tôi hỏi.
Thái dành cho bạn một sự bất ngờ:
- Mười hai thùng đồ hộp chạy theo hai phuy xăng. Thái lại cười phá lên
Tiếng cười trong thùng xe bốc cao lên, bốn bánh xe Dodge 4 nhớm lên muốn bay, chiếc xe
như đang reo vui nhảy múa trên đường dài đêm thâu.
- Anh Hai! Nha Trang cháy rực tê tề!
Kééééét! Chiếc Dodge 4 dừng sững bên đường. Sau tấm bạt, cô gái gọi rối rít:
- Các anh ra xem, cháy to quá. Ra xem tề! Các anh…giải phóng rồi chắc?
Thái đã nhảy xuống xe, mọi người trong xe cũng nhảy xuống, đứng quanh xe nhìn về
hướng thành phố. Một vùng trời sáng rực, khói trắng bốc cuộn lên trong đêm.
Chỗ bọn Thái tụ họp sau chiếc Dodge 4 đứng nhìn cách đám cháy khoảng chừng mươi cây
số, khó phân biệt được tầm xa, nên thoạt trông thấy ánh đỏ của lửa rất gần làm cho mọi
người kinh hoảng.
Vấn đề ở đây là đoán xem việc gì đã xảy ra. Thành phố di tản chăng?
- Chắc là nổi loạn. Nhiều người cùng nói lên một ý.
- Không chắc có nổi loạn, vì xem quang cảnh Nha Trang lúc chiều chưa thấy có một hiện
tượng hỗn loạn nào, thành phố còn nếp, duy có sự im ắng và các loại xe động cơ có vắng
đi.
- Lẩn quẩn quá, cháy gì mặc kệ, thoát càng xa càng chắc ăn.
- Thế thì đi lẹ lên!
Thái và tôi nghe mọi người bàn bạc, chúng tôi cứ để cho họ nói, nói để khuây nỗi sầu nhớ
tiếc thương, sẵn cũng để cho đoàn người hít thở không khí đồng quê trong đêm cho khỏe;
nhưng đến khi nghe ai đó nói những lời sau cùng thì chúng tôi nghe nó làm sao ấy. Tôi
nhìn Thái, Thái cũng nhìn tôi.
- Đi thôi anh Thái, nên đi nhanh khỏi Nha Trang. Tôi nói.
- Lên đường bà con ơi! Thái gọi to lên.
Mọi người lục tục lên xe. Chiếc xe lăn bánh. Tôi lái xe, vì quen lái các loại xe lớn trên
đường trường vững lắm. Dù trong đêm tối, đường lạ, tôi vẫn đưa xe đi nhanh và an toàn.
Đường vắng, hai dãy ánh sáng thẳng của đèn xe quét như qua lại trên đường. Thỉnh
thoảng ở xa tít, thấy một đám đen, đến gần hơn đám đen lờ nhờ như có người, ánh đèn pha
in lên nó, thấy rõ những chiếc xe bò, xe ngựa chất đầy đồ đạc, trẻ con, người lớn thì đi bộ
sau xe. Rồi ánh đèn lướt ngang, xe lướt qua bỏ lại phía sau trên đường một đám người, xe
lầm lũi.
Tôi không nói không rằng, hai tay bám chặt vòng lái, mắt không nháy, nhìn thẳng phía
trước đôi khi tôi thấy vật gì vượt qua trước mắt, nhưng tôi thấy chẳng cần nhớ là gì.
Ở phía sau xe, có người phát hiện, la lên:
- A! Tháp Bà! Xa Nha Trang gần 90 cây số rồi.
- Lạy Trời Phật, đường vắng vẻ yên xuôi cho chúng con tới nơi an lành!
- Cũng mau dữ, chắc chừng một tiếng chứ mấy, coi chừng cái điệu này đến Sài Gòn mà
còn tối om đó.
- Bây giờ mấy giờ rồi?
- Cao lắm là 10 giờ. Hai, ba giờ sáng đến Sài Gòn. Ha ha ha.
- Hai ba giờ chắc không nổi đâu, anh làm như là đường khuya dễ đi, còn những nơi nguy
hiểm chắc gì qua được?
- Tôi chắc anh trung úy sẽ ghé lại Phan Rang, ngủ qua đêm rồi mới đi tiếp, ban đêm không
dám đi xa hơn đâu.
Bàn đến đi đêm. Đi đêm, làm ai đó nhớ ra:
- Chết rồi, sao không giới nghiêm cà?
- Nãy giờ xe cộ sao thấy thưa thớt, chỉ còn có chiếc xe mình chạy không hà. Anh trung úy
tính sao đây?
- Tính gì nữa. Đã đi thì đi, muốn ghé lại chẳng lẽ ghé lại giữa chỗ đèo heo hút gió này à?
Chắc mấy ảnh có kế hoạch.
- Cha, sao tui thấy ớn quá…
- Ớn cái gì, nếu phải tội chết, thì biết bao lần trời bắt chết được rồi. Không chết đâu mà lo!
- Đừng lo gì hết, ở đây toàn là người đạo cao đức dầy, ai nấy tu đủ một ngàn kiếp rồi
không thể chết được. Ai đó khôi hài làm một vài người cười lên.
- Chắc sắp chết để thành tiên rồi! Mọi người cười rộ.
Mọi lời bàn tán trong xe, Thái nghe hết. Điều anh lo ngại là chỉ có chiếc Dodge 4 còn chạy
băng băng, mấy loại xe khác đã vắng hoe rồi. Đường lúc này đã đi vào giới nghiêm, xem
chừng dám ăn đạn sảng lắm. Có lẽ không ai dám lưu hành vì sợ điều này, nhưng nãy giờ
xe vẫn lao đi an toàn, thôi cứ phóng lao theo lao! Tôi cũng nghĩ như thế, liếc bạn hỏi ý.
Thái nhìn tôi nói luôn:
- Cứ phóng nhanh! Và anh quay lui ra sau nói qua lỗ bạt: - Tất cả im lặng, im lặng cũng là
kế hoạch đó.
Mọi người im ngay, nhưng có tiếng ai đó lẩm bẩm:
- Im lặng…mà cũng kế hoạch à?
Chiếc Dodge 4 lao vun vút, nó như muốn xả hết tốc lực vì hình như đâu đó trong bóng
đêm có nhiều con mắt rình ngó và nhiều họng súng chông lên chưa nhả đạn. Súng của
“quốc gia” hay của giải phóng hay của cả hai? Có phải tại xe mang biển số an ninh quân
đội hay tại sau thùng xe, người ta thấy những người di tản. Ai biết? Chiếc xe vẫn lao đi
với tất cả tốc lực của nó.
Ngã ba vào cảng Cam Ranh im lìm trong bóng đen dầy đặc, chiếc Dodge 4 vút qua.
Xe chồm tới dựt lui thật nhanh, làm trong xe ngã chúi ngã nhào, mọi người hoảng hồn lồm
cồm ngồi lên. Bất động. Tất cả chông mắt nhìn vào khoảng rộng không gian thấy được
qua khung sau xe có cảm giác như xem trên một cái màn ảnh đang chiếu cảnh bóng đêm
trên con đường trải rộng. Hai bên đường lố nhố bóng xanh cứt ngựa, đầu loang loáng ánh
bóng “QC”, thép súng trong đêm xanh lè tua tủa chông lên.
Trong xe, có tiếng rên hừ hừ trong cổ họng:
- Trời ơi, lũ quỉ quân cảnh, rơi vào rọ rồi, cùng đường!
Một cái mặt ai đó ló ra khung xe định dòm quanh thì ngay tức khắc, trên “màn ảnh” nửa
thân súng M18 chĩa ra và tiếng quát khẽ:
- Thụt vào, ngồi yên!
“Khản giả” thì không chịu ngồi yên, cứ lao xao rầm rì, trong khi cảnh chiếu phim trên
màn ảnh đứng yên như ảnh phát ra từ phim đèn chiếu. Một lúc không lâu, cái ảnh bị lúc
lắc lay động và bị kéo lùi chầm chậm ra xa, đến lúc ấy phim đèn chiếu được thay bằng
phim kéo phòng mà mấy cái ảnh liên tiếp được kéo qua cũng na ná như cái ảnh đầu tiên.
Đến khi cái ảnh cuối cùng đứng yên và lùi dần ra xa mất hút vào đêm tối. “Phim hết”, màn
đóng lại. Màn hai là tấm phông sườn gỗ bện kẽm gai.
Người trên xe nhìn sửng mà thấy cảnh vật xảy ra qua khung sau xe có cảm giác như thế;
nhưng thật ra đấy là cảnh xe bị một rừng quân cảnh chận lại, ép buộc rẽ vào bên đường và
sau đó…nguyên cả chiếc Dodge 4 bị giam trong một trại khổng lồ.
Một cái lịnh nghe đến ngộ nghĩnh:
- Ai bước xuống xe, cấm không được lên xe!
Không cần ai canh giữ; nhưng không ai dám rời khỏi xe.
Trên một khu đất rộng cả chục mẫu tây, bề ngang theo đường cái và bề dài theo chiều từ
đường cái vào sâu trong trại, bốn bên rào bằng gần chục vòng kẽm gai. Cổng vô giữa bề
ngang khu đất vừa đủ lọt một chiếc xe hoặc một dòng người hàng bốn. Lô cốt thì mỗi mặt
ước có cả chục cái, và hình như có một số chừa lối thoát ra ngoài hình chữ chi đan kẽm
gai chằng chịt. Giữa khu đất, bốn góc được bố trí bốn đài quan sát rộng. Ở giữa bốn đài
quan sát là một dãy nhà hình chữ “O”, vuông vức từ góc này qua góc kia khoảng trăm
thước. Bên trong nhà, quân cảnh và an ninh quân đội có hàng trăm tên. Sân đất pha cát
còn rải rác cỏ và chồi cháy khô, phân làm hai sân trước và sau dãy nhà. Sân trước chia cắt
thành lô bằng rào kẽm gai bện kín, len lõi giữa các lô là những con đường rộng. Các lô
này giam đặc người và xe; nhưng người theo người, xe theo xe. Ước lượng cũng khoảng
mười ngàn con người và năm trăm chiếc xe. Chừng hai trăm thằng quân cảnh và an ninh
đi tới đi lui canh giữ trên đường. Chiếc Dodge 4 đậu im lìm ở giữa sân. Không ai nhìn
thấy 88 con người vừa bị nhốt trong đó.
Một lô sân được mở cổng, gần 500 người sắp hàng hai bước ra, giữ “an ninh” cho họ là 50
cái nón QC và 50 khẩu M18, chưa kể dùi cui và lựu đạn. Cứ như một thằng áp giải mười
người, tất cả bọn chúng lùa đám người vào giữa sân vuông của dãy nhà chữ “C”.
Từ một phòng, một thằng an ninh quân đội mặc sắc phục sĩ quan đi ra sân đứng trước đám
người, nói gì đó. Một lúc sau nói xong, nó hô lên mấy tiếng, thì khoảng mấy chục người
đưa tay và tách ra sắp hàng hai; mấy thằng quân cảnh dẫn hai hàng người này đi vào một
phòng. Thằng sĩ quan lại hô lên mấy tiếng, mấy chục người nữa đưa tay và sắp hàng hai;
mấy thằng quân cảnh lại dẫn vào một phòng khác. Cứ thế, thằng sĩ quan cứ hô từng chập,
từng toán người bị đi - Đến sau cùng, đám còn lại chót hết khoảng trăm người tập họp
hàng tư và đám quân cảnh dẫn vào một lượt bốn phòng liền nhau. Một lúc không lâu sau,
đám người lại lần lượt từ các phòng ấy bước ra sân, sắp riêng ra theo thành từng toán như
lúc bước vào. Khi ra hết và các toán đã được phân biệt hẳn thì quân cảnh dắt từng toán
riêng ra phía sân sau, được bố trí như sân trước và đang để trống. Cứ mỗi lô chúng dắt một
toán người vào.
Tôi phát biểu trước tiên:
- Đấy! Chúng chơi trò gạn lọc, phân chia “đội ngũ” thế này thế nọ và mỗi đội ngũ mang
một tính chất khác nhau trong chuyến xuôi Nam. Đúng không anh Thái?