Xem mẫu
- Phần 24
Ngừng một chốc , ông tiếp :
- Không khép thầy phải liệu thu xếp mà đi xa một chuyến . Đi đâu cũng được ! Về quê
chẳng hạn , tránh cái khí thế của mật thám lúc này đang nhắm vào các cơ quan đầu
não của Quốc Dân Đảng tại Hà Nội !
Minh đăm chiêu nói :
- Tự dưng bỏ đi , sợ chúng còn nghi thêm !
Ông Sửu nhìn đôi mắt đỏ ngầu vì thiếu ngủ của Minh , tội nghiệp nói :
- Sao thầy không xin tòa báo cái giấy giới thiệu đi công tác . Chẳng hạn như xin xuống
Hải Phòng viết reportage về phu khân vác ở bến tàu . Hoặc sang Hưng Yên viết ký sự
về lũ lụt . Bên ấy mới vỡ đê năm ngoái … Ấy là tôi đề nghị thế thôi ! Tùy thầy !
Minh giật mình nhìn ông Sửu ngầm bày tỏ lòng biết ơn về sáng kiến của ông . Anh
thở phào , vui mừng đáp :
- Vâng ! Chắc là tôi phải nghe lời ông ! Đúng đấy ! Nên lánh mặt một thời gian chờ
tình hình lắng dịu lại !
Nói rồi , Minh vội vàng chào ông Sửu , đứng dậy , quay lên gát trọ . Anh phải viết cho
xong tập bản thảo để mang lại tòa báo rồi mới xin giấy giới thiệu đi công tác . Có lẽ
anh sẽ đi Hưng Yên , nhân tiện về thăm nhà một đôi ngày .
Mấy hôm sau , Minh ghé thăm bà dì theo thông lệ cứ hai tháng một lần , ăn bữa cơm
gia đình và thăm hỏi chuyện xóm làng dưới Hải Ninh . Nhưng mới từ Khâm Thiên rẽ
sang Rue Soeur Antoine tức phố Hàng Bột thì tình cờ Minh thấy một người đàn ông
mặc âu phục , đầu đội nón bọc vải kaki , đáp xa từ con hẽm nhỏ quẹo ra . Nhìn kỷ thì
hóa ra Lê Hữu Cảnh , một đồng chí lớn tuổi mà Minh hết sức nể phục . Minh không
biết Cảnh giữ chức vụ gì trong đảng , nhưng lần nào gặp Cảnh , Minh cũng thấy ông
đi bên cạnh vài đồng chí ở tổng bộ . Giờ đây , giữa lúc đang hoang mang và cô đơn ,
bất chợt gặp được Cảnh , Minh mừng quá nhớn nhác nhìn quanh rồi chạy theo gọi :
- Anh Cảnh , anh Cảnh ơi !
Cảnh thòng một chân xúông đất , kéo lê bàn chân trên mặt đường vì xe không có thắng
. Anh tắp vào lề ở một khoảng đất trống rồi ngoái cổ nhìn lại người vừa gọi mình và
gật đầu . Hai bên đường , nhà cửa còn rất thưa thớt . Thỉnh thoảng mới có chiếc xe
kéo chạy qua . Cảnh đạp rướn lên mấy thước , dừng lại dưới một tàn cây rồi đứng
chờ Minh . Minh chạy tới , nở nụ cười chào Cảnh một lần nữa :
- Anh Cảnh , em Minh đây . Còn nhớ em không ?
- Minh hỏi vậy thôi chớ dĩ nhiên Minh biết Cảnh không thể quên mình được bởi đã gặp
nhau nhiều lần và có đêm Minh đã ngồi đến gần sáng để nghe Cảnh kể những mẫu
chuyện cười ra nước mắt hồi Cảnh còn đi lính cho Tây . Hơn thế nữa , hồi chưa giết
Bazin , có một bận Cảnh cùng đi với Viên đến căn gát trọ của Minh , ngồi bàn khá lâu
về nội dung một tờ truyền đơn mà Viên nhờ Minh thảo . Cái hình ảnh mà Minh nhớ
nhất ở Cảnh là lúc nào trong túi cũng có cỗ tràng hạt và đêm dù có thức khuya đến đâu
thì trước khi đi ngủ Cảnh cũng ngồi đọc kinh một lúc . Nói chung , trong số các đàn
anh ở tổng bộ thì Cảnh là người mà Minh lúc nào cũng ngưỡng phục .
Cảnh cầm nón quạt mồ hôi vàn ở nụ cười hỏi :
- Cậu đi đâu lang thang ra đây ? Vẫn ở Khâm Thiên đấy chứ ?
Vừa nói , Cảnh vừa leo xuống dựng xe đạp ghếch vào gốc cây . Thoáng trong chốc
lát , Minh nhận ngay ra nét lo âu nặng trĩu trên khuôn mặt Cảnh khiến Minh tắt hẳn nụ
cười vì biết Cảnh cũng đang mang cùng một tâm trạng như mình . Minh dè dặt nói :
- Vâng . Em vẫn ở đấy ! Em cứ tưởng anh không còn ở Hà Nội nữa ! Gặp anh , em
mừng quá !
Cảnh nhìn quanh hai bên đường . Thấy không có một bóng người nào qua lại , Cảnh
mới kéo tay Minh vòng ra sau bụi cây , ở đó có một mô đất bằng phẳng , phủ lớp cỏ
cháy vàng khô . Anh ngồi xuống và tiếp tục cầm cái mũ quạt mồ hôi . Minh cũng ngồi
ngay bên cạnh và nhập đề :
- Hơn hai tháng nay , em không ăn ngủ được …
Cảnh buồn rầu ngắt lời :
- Vụ ám sát thằng Bazin chớ gì ! Tôi nghe bảo mấy đồng chí dưới thành bộ tự ý giết
nó , không xin lệnh tổng bộ , làm vạ lây cho cả đoàn thể . Mật thám Pháp nhân vụ
này , lấy cớ để tiêu diệt mình ! … Nhưng thôi , việc lỡ rồi ! Trách các đồng chí ấy
cũng chẳng ích gì ! Có điều , tình hình lúc này căng lắm ! Tổng bộ phải di chuyển liên
miên , nhất là anh Học và anh Nhu , không dám ở yên một chỗ !
Minh hồi hộp gật đầu :
- Em cũng đoán thế ! Anh chưa bị bắt là may đấy ! Em tưởng anh không còn ở Hà
Nội ! Hôm nọ em định lại công xưởng hỏa xa tìm anh , nhưng lại đã bị lộ tông tích ,
chúng nó cài người mai phục … Hôm nay anh không đi làm ư ?
Cảnh ngắt lời :
- Tôi mới ở trên Bắc Ninh về , liên lạc với một số đồng chí còn ở nội thành . Nói đúng
ra , những người làm việc cho nhà nước bảo hộ như tôi , anh Phó Đức Chính và cánh
nhà giáo , thì dù sao mật thám cũng ít để ý hơn . Vì vậy , anh Học mới bảo tôi về đưa
- tin cho các đồng chí ở Hà Nội biết … Còn cậu thì sao ?
Minh ưu tư đáp :
- Chính em cũng đang định hỏi anh . Em có nên nán lại Hà Nội không ? Bị bắt nhiều
quá em cũng đăm lo . Chả biết ngày nào tới phiên mình !
Cảnh nhíu mày hỏi lại :
- Sao nghe bảo cậu được ông nhà báo nào người Pháp đỡ đầu , nhận làm con nuôi kia
mà ! Như thế thì chắc cũng chả đến nỗi nào !
Minh chớp mắt đáp :
- Vâng ! Quả có thế ! Nhưng ông ấy về Paris rồi ! Vả lại , dù ông ấy còn ở đây thì
cũng chả dám đứng ra bảo lãnh em khi biết em tham gia Quốc Dân Đảng ! Ông ấy tuy
là nhà báo tiến bộ thật . Nhưng quyền lợi của nước người ta bao giờ chả ưu tiên !
Im lặng một chút , Cảnh hỏi :
- Thế cậu có thường xuyên liên lạc với tổ đảng của cậu không ?
Minh gật đầu nhấn mạnh :
- Có chứ anh ! Nhưng chả gặp ai cả ! Từ hôm sau tết đến bây giờ , mỗi người trốn
một nơi . Dạo trước thì cứ mỗi tuần gặp nhau một lần , chưa kể thỉnh thoảng anh
Viên vẫn ghé em giao công tác . Hai tháng nay thì không thấy tăm hơi gì nữa !
Cảnh im lặng thở dài . Ngẫm nghĩ một lúc , Cảnh đề nghị :
- Cậu muốn theo tôi sang Bắc Ninh không ? Bên ấy cơ sở của mình đông lắm . Đông
mà an toàn vì được quần chúng hết lòng che chở . Nếu cậu thấy ở lại Hà Nội căng
thẳng quá thì cậu đi với tôi một chuyến cho khuây khỏa !
Minh mừng rỡ đáp :
- Anh cho em theo thì em đi ngay ! Bao giờ đi hở anh ?
Cảnh đứng dậy đáp :
- Ngày kia ! Hôm nay với ngày mai tôi phải giải quyết một số công việc . Hẹn cậu
ngày kia !
Rồi Cảnh cho Minh điểm hẹn , giờ giấc và dặn Minh :
- Đi tay không , đừng mang gì cả ! Càng nhẹ nhàng càng tốt ! Ngộ nhỡ có phải …
- Minh gật đầu nhấn mạnh :
- Vâng ! Em hiểu ý anh ! … Thôi cứ thế anh nhé ! Ngày kia em gặp anh !
Cảnh đặt hai bàn tay lên vai Minh , bấu mạnh , rồi từ sau bụi cây , anh tiến ra , dáo dát
nhìn tứ phía trước khi leo lên xe đạp , rướn người lao đi .
Đúng ra thì Cảnh không có quyền rủ Minh cùng đi công tác với Cảnh , bởi Minh không
phải người của tổng bộ . Nhưng mấy tháng nay các đồng chí trung ương ủy viên bị
bắt quá nhiều Cảnh nghĩ đến việc phải bổ xung nhân sự , cho nên ông dự trù sẽ giới
thiệu Minh với Nguyễn Thái Học , mặc dù Minh cũng đã từng gặp Nguyễn Thái Học
vài lần . Từ sau đại hội tháng 4 ở Lạc Đạo , bộ tham mưu bên cạnh Nguyễn Thái Học
hầu như lúc nào cũng có Sư Trạch , Nguyễn Thị Giang , Phó Đức Chính , Ký con Đặng
Trần Nghiệp và Lê Hửu Cảnh . Năm nay Lê Hửu Cảnh đã 34 tuổi , nghĩa là lớn nhất
trong nhóm , lại từng trãi , có thời sống bên Tây , cho nên được coi là quân sư thân cận
của đảng trưởng . Thậm chí hôm từ Phú Thọ về , đi ngang đền Hùng , Cảnh từng bàn
với Phó Đức Chính và Ký Con , yêu cầu đảng bộ đứng ra làm lễ kết hôn cho Nguyễn
Thái Học và Nguyễn Thị Giang , vì Học đã ly hôn với người vợ thời thơ ấu do cha mẹ
sắp đặt là Nguyễn Thị Cửu tại quê nhà . Với vị thế đắc lực của mình , Cảnh tin rằng
Nguyễn Thái Học sẽ chấp thuận yêu cầu của Cảnh , cất nhắc Minh lên làm việc cho
tổng bộ và các đảng viên gốc nhà văn nhà báo có tên tuổi đều bị bắt hết .
Hai hôm sau , đúng hẹn , Minh gặp Cảnh ở nhà ga . Đó là lần đầu tiên Minh đến địa
giới tỉnh Bắc Ninh , nơi xuất thân nhiều nhà cánh mang đương thời . Chính ở tỉnh này ,
giữa năm 1927 khi Việt Nam Quốc Dân Đảng chưa hình thành , đã có nhóm cách mạng
của Quản Nhạc định khởi nghĩa đánh úp đồn binh Pháp với sự hậu thuẩn của nhóm
Nam Đồng Thư Xã tại Hà Nội . Cũng chính tại tỉnh này , Nguyễn Thế Nghiệp đã đem
nhóm của ông sát nhập vào Việt Nam Quốc Dân Đảng và ông trở thành phó chủ tịch
đảng trong đại hội đầu tiên vào lễ Noel năm 1927 . Bắc Ninh cũng là quê của Phó Đức
Chính , một nhân vật kiệt xuất , đang làm cán sự công chánh bên Lào , tìm về tham gia
sáng lập Quốc Dân Đảng . Có thể nói , Bắc Ninh là một trong những cái nôi nuôi
dưỡng và cung cấp nhân lực cho Quốc Dân đảng ngay từ phút phôi thai .
Minh theo Cảnh vào làng Đức Hiệp , thuộc phủ Thuận Thành . Băng qua những cánh
đồng bát ngát trên con đường đất dẫn vào cổng làng , Minh thấy từng tóan thanh niên
ngồi rải rác hút thuốc lào , đưa mắt đăm chiêu nhìn Minh và Cảnh . Từ cái quán lá
dưới gốc đa , có ba người đàn ông ngồi uống nước chè , đi sâu hơn vào hẳn trong
làng , Minh lại gặp từng nhóm thanh niên , mỗi tốp hai ba người , có cả trẻ con , đứng
lố nhố như chờ đợi một cái gì . Minh lo lắng níu cánh tay Cảnh dò hỏi , nhưng Cảnh
chỉ gật đầu rảo bước . Minh thấy mặt Cảnh rất nghiêm nhưng không tỏ vẻ gì sợ hãi .
Khi đến một căn nhà nằm khuất sau rặng tre già , lại thấy vài người ngồi câu cá ở bờ
ao , ngước lên nhìn Cảnh và Minh , làm Minh càng hồi hộp và lo sợ .
Mãi đến khi vào hẳn trong nhà , Minh mới biết tổng bộ Việt Nam Quốc Dân Đảng
đang chuẩn bị cuộc họp bất thường , và những chàng thanh niên Minh thấy đứng ngồi
rải rác từ cổng làng , chính là những cảm tình viên lo việc canh gát cho hội nghị để kịp
- thời thông báo nếu có dấu hiệu khả nghi bị mật thám theo dõi . Vùng này nằm trong
tầm ảnh hưởng sâu rộng của Quốc Dân Đảng , ngay cả những ông tổng , ông lý đang
tại chức cũng ngấm ngầm ủng hộ những người yêu nước .
Được tham gia đại hội của tổng bộ , gặp gỡ những yếu nhân của trung ương , Minh
cảm động lắm . Đại biểu các nơi lục tục kéo về , có những khuôn mặt rắn rỏi , đen
xạm , rõ ràng là hình ảnh của nông dân . Có những khuôn mặt thư sinh trắng trẻo của
người quanh năm làm việc trong văn phòng . Người mặc âu phục , kẻ vận quốc phục .
Người thì gồng gánh giả dạng đi buôn . Kẻ thì cấp cặp , xách tráp như đi xem bói tay
hay hốt thuốc Bắc . Họ cải trang , đóng kịch , dùng đủ mọi sáng kiến để tránh sự theo
dõi của mật thám đang múôn diệt trừ tận gốc rễ của Việt Nam Quốc Dân Đảng .
Người đến mỗi lúc một đông , gặp nhau mừng mừng tủi tủi , chia sẻ những gian nan
cũng như những thành tích , thăm hỏi xem coi ai còn , ai bị bắt . Trên cái divan và hai
cái giường tre trãi chiếu hoa kê ở gian giữa , từng nhóm ngồi xếp bằng quanh khay trà
và cái điếu bát , khói thuốc bốc lên liên tục . Ở hai gian bên cạnh và dưới mái hiên sau
nhà , quang cảnh cũng ồn ào đầm ấm tương tự như thế . Họ biết hôm nay họ về đây
để cùng trang trọng viết một trang sử mới cho đất nước .
Hai đồng chí phụ trách an ninh mời từng nhóm đại biểu ra sạn , chỉ cho họ những lối
thoát bí mật từ trong nhà , chui qua rặng tre trồng làm hàng rào cuối vườn , lách theo
những ngỏ ngách để dẫn ra cánh đồng làng trong trường hợp bị chính quyền bố ráp .
Ban tổ chức đại hội tổ chức cẩn mật như thế để các đại biểu an lòng ngồi họp , chứ
thật ra thì cũng không cần lắm , bởi chức việc làng này đều là cảm tình viên của
đảng .
nguon tai.lieu . vn
