Xem mẫu
- Phần 12
Hậu cũng đã nghĩ đến điều này . Suốt quãng đường dài từ thị xã về làng , cô đã tính
toán lật đi lật lại đủ mọi góc cạnh , nhưng cuối cùng thì cô quyết định để mọi người
cùng chia sẻ trách nhiệm . Cô phân tích :
- Đây là công tác đầu tiên tỉnh bộ giao cho Hải Ninh , chị muốn mọi người cùng có cơ
hội đóng góp thì khi hoàn thành nhiệm vụ , mọi người sẻ cùng thấy phấn khởi vì mình
có góp công trong đó . Hơn thế nữa , số truyền đơn khá nhịều , nếu để hai chị em mình
thì không rải được nhiều nơi . Là vì thế này , chị nghĩ kỹ rồi : Mình chỉ có thể rải
truyền đơn lúc trời nhá nhem tối , mọi người ngoài đồng đã về hết nhưng cổng làng
chưa đóng , trương tuần cũng chưa đi kiểm tra vì giờ ấy chúng nó bận ăn cơm . Chị để
ý thấy , thường thì lúc trời đã tối hẳn , có khi gần khuya , trương tuần mới vác súng đi
một vòng quanh làng . Như thế có nghĩa là mình chỉ có khoảng hai tiếng đồng hồ để
hoàn tất công tác . Hai tiếng đồng hồ thì phải cần nhiều người ở nhiều nơi . Sáng mai
chị sẽ phân chia địa điểm rồi bố trí người . Chẳng hạn em rải ở chợ , ở sân đình . Hai
chỗ ấy gần nhau . Chị rải ở bến đò , lò gạch , ở gốc đa . Còn những chỗ khác thì chia
đều cho bốn người kia !
Chị em quá gần gũi , nhiều khi chẳng để ý đến khả năng của nhau . Mãi đến hôm nay ,
qua phương án tỉ mỉ này , Duyên mới thấy Hậu có kế hoạch thật chu đáo , xứng đáng
là người lãnh đạo chi bộ . Duyên buột miệng khen :
- Chị phân công cụ thể như thế thì em phải phục chị là giỏi ! Nội nhật ngày mai , chị
em mình sẽ báo cho mọi người trong chi bộ biết để họ chuẩn bị !
Lớp học tuy đã gải tán , nhưng lâu lâu chị em Hậu vẫn xin bố mẹ cho phép đến nhà
này nhà kia , để dạy thêm cho những cô bạn hiếu học mà không có thì giờ . Hai cô nói
dối thế thôi chứ thật ra là đi công tác cho đoàn thể . Ông Lương tưởng hai con đi dạy
học thật , chẳng những không ngăn cản mà còn ngấm ngầm khuyến khích vì ông tự
hào có hai cô con gái thông minh nhất làng . Ông Tú Nhân đến đánh cờ mỗi tuần , cũng
thường ngỏ lời khen ngợi , khiến ông Lương càng thêm tin tưởng ở hai con . Nhờ
vậy , Hậu và Duyên có thể liên lạc với các đồng chí trong chi bộ một cách dễ dàng .
Chiều ngày 30 tháng 4 , chị em Hậu hồi hộp đứng ngồi không yên . Lần đầu tiên nhận
công tác với tất cả quyết tâm , nhưng không khỏi lo lắng vì sợ chuyện bất trắc , chưa
làm được gì đã đi tù ! Để bớt căng thẳng , Hậu lấy gạo nếp ra xay . Cô ngồi bên cái
cối đá ở đầu hè , váy kéo lên quá gối , bên trên chỉ có mỗi cái yếm nâu . Bà Lương
đang bổ cau trên hiên , quay sang hỏi Hậu :
- Xay bột làm gì thế hở con ?
Hậu đáp :
- Con xay sẳn bỏ đấy . Chủ nhật này con định làm ít bánh trôi !
Bà Lương hài lòng gật đầu :
- - Ừ , mẹ cũng đang thèm bánh trôi . Lâu lắm rồi chưa ăn !
Duyên từ dưới bếp bưng thau nước , đặt bên cạnh cái cối đá rồi đưa mắt nhìn Hậu
làm hiệu . Nhân thấy mẹ vui , Hậu nói :
- Mẹ ơi ! Tối nay chúng con sang nhà cái Nhâm !
Bà Lương yên trí các con đi dạy thêm như thường lệ , nên không cấm , chỉ nhắc làm
cho xong việc nhà mà thôi . Bà nói :
- Đi đâu thì cũng liệu mà về sớm sớm . Đừng có khuya quá , bố mày lại cằn nhằn rát
cả tai tao !
Hậu mừng rỡ đáp :
- Vâng ! Chỉ độ hai tiếng đồng hồ thôi mẹ ạ !
Nhâm là tên cô bạn khá thân của Hậu , cùng nằm trong chi bộ , ở cách nhà Hậu
khoảng một cây số . Bố mẹ Nhâm suốt ngày tổ chức đánh chắn lấy tiền sâu , nên có
hai cái lợi thế mà Hậu lợi dụng được . Một là người ra người vào tấp nập , ít ai chú ý .
Hai là nhà Nhâm thuộc loại khá giả , bởi “nhất nuôi cá , nhì gá bạc” cứ việc ngồi
không lấy tiền hồ của thiên hạ . Bố mẹ Nhâm lại bận tiếp khách suốt ngày , nên ít có
thì giờ nhòm ngó tới các con . Nhâm muốn làm gì bố mẹ cũng không biết . Chính vì
vậy , căn buồng nhỏ của Nhâm thường là chỗ họp của chi bộ xã Hải Ninh .
Bà Lương bưng mẹt cau ra phơi ngoài sân nắng rồi vào thẳng trong buồng . Ông
Lương đi bắt mạch cho bệnh nhân ở xóm Củi chưa về . Thằng Hoàn đang câu cá dưới
ao . Lợi dụng nhà vắng vẻ , Hậu liền bảo Duyên đem sẳn hai cái thung , hai cái nón ba
tầm , ra giấu ở sau đống rơm gần cổng ra vào . Truyền đơn sẽ đặt dưới đáy thúng ,
phủ cái bao tải lên trên và sau cùng là vài thứ lặt vặt như nải chuối , gói kẹo , hoặc bó
rau , y như người ta đi chợ về . Số lượng truyền đơn hai chị em phụ trách không nhiều
lắm , bởi mấy hôm trước đã chia cho các đồng chí trong chi bộ mỗi người một mớ
rồi . Hậu ngồi xay bột , Duyên chuyển dần những thứ cần thiết ra cổng . Xong rồi
Duyên vào bếp chuẩn bị bửa tối sớm hơn thường lệ . Bửa cơm của làng Hải Ninh này
thì cũng chả có gì để mất thì giờ nấu nướng . Đa số mọi người đều lấy ngô làm thực
phẩm chính , bởi đất của Hải Ninh thuộc loại đất xấu , nhiều vùng không trồng lúa
được , hoặc có trồng thì sản lượng thu hoạch cũng không đủ ăn . Người ta phải đem
thóc để đổi lấy ngô để dùng quanh năm . Ngô để trên cây cho thật già mới bẻ về , tách
hạt đổ ra nong phơi vài nắng cho thật khô rồi đem ninh trong nồi cho hạt nở bung ra .
Ăn như thế thì khô khan lắm , cần phải có nước canh mới nuốt nổi . Nhà nghèo thì
quanh năm chỉ ăn toàn ngô , ngoại trừ ba ngày tết . Nhà trung lưu như ông bà Lương thì
ngô vẫn là chính , nhưng thổi thêm niêu cơm nhỏ , mỗi người được một bát . Chỉ có
những gia đình giàu có như địa chủ hoặc chức sắc trong làng mới có gạo ăn thường
xuyên .
- Thời gian trôi qua rất chậm . Hai chị em cứ lóng ngóng đi ra đi vào nhìn nhau . Mặt trời
vừa xuống sau rặng tre , Duyên gọi thằng Hoàn vào bếp , cho nó cái kẹo bột và dặn :
- Tao với chị Hậu phải sang bên nhà chị Nhâm dạy học . Xong nước nấu xong cả rồi .
Hễ bố về thì mày dọn ra hè , mời bố mẹ xơi trước đi . Khỏi phải để phần . Chốc nữa
chị Hậu với tao về có cái gì ăn cái nấy !
Thằng Hoàn vui vẻ gật đầu . Nó vừa ăn xong hai con cá nướng câu được ở dưới ao ,
bụi than còn dính đầy hai bên mép . Nó bốc kẹo , bỏ vào mồm nhai ngồm ngoàm đáp :
- Chị cứ để đấy cho em !
Thế là Hậu và Duyên lủi nhanh ra cổng . Nón đội đầu , thúng kẹp nách y như người đi
chợ về muộn , hai chị em chia tay đi ngược chiều nhau trên con đường làng . Hậu ra
cánh đồng để lên đê , phụ trách bến đò . Duyên đi về hướng đình làng để rẽ ra chợ .
Đoạn đường của Hậu xa gấp đôi lộ trình của em . Cô đi như chạy , mặt tái nhợt , mắt
lấm lét , tim đập thình thịch . Chưa tới cổng làng , Hậu đã nhìn thấy thấp thoáng vài
người vác cuốc từ ngoài đồng về trễ , cô vội rẽ vào một lối nhỏ , đi quanh co để tránh
mặt . Họ đều là người quen cả , nhưng Hậu không thể gặp trong lúc này . Chờ họ vào
khuất hẳn trong làng , Hậu mới quay ra và rảo bước trên con đường đất dẫn đến chân
đê hun hút . Thấy trên đê còn nhiều bóng người qua lại , Hậu đổi ý rẽ sang phía lò
gạch .
Cô đứng nhìn quanh, ho lên mấy tiếng rồi muốn chắc ăn hơn, gọi lớn:
- Có ai trong này không?
Dĩ nhiên mọi người đã về hết. Hậu mới moi lên dưới đáy thúng một nắm truyền đơn,
ném tung tóe từ trong ra ngoài, nhất là ở dãy nhà chòi mà chủ lò dựng tạm cho thợ ngồi
ăn trưa. Rồi từ lò gạch, Hậu đi xuyên qua cánh đồng đến gốc cây đa cổ thụ cảu Hải
Inh, tàn lá quanh năm tỏa mát cả một chu vi rộng lớn. Nơi đây là chỗ nghĩ mệt của
nông dân, của nông dân và của khách bộ hành từ tỉnh về làng. Cái quán lá bán nước chè
và dăm ba thứ bánh kẹo, thấp lè tè bên gốc đa. Hậu quăng một nắm truyền đơn ở đó
rồi đi nhanh lên đê, ra bến đò lúc trời đã mờ tối. Vừa đi, Hậu vừa nghĩ đến em gái và
các đồng chí trong bộ. Chỉ cần một người bị bắt, toàn chi bộ có thể bị tù hết!
Nhưng mọi việc đều trót lọt cả. Sáng sớm hôm sau, người đi làm, kẻ đi chợ, đâu đâu
cũng kháo nhau là truyền đơn chống Pháp tràn ngập từ Làng đến Huyện. Lý trưởng
cầm tờ truyền đơn âm ẩm hơi sương, vừa tức giận vừa lo sợ, quyết trí truy tìm thủ
phạm nhưng tất nhiên là chẳn tìm ra ai. Ông tập hợp trương tuần lại, quật cho mỗi
đúa một batoong vào lưng và mắng :
- Đồ ăn hại ! Cả đêm chúng mày không đi tuần phải không ? Cờ bạc rựơu chè rồi ngủ
lăn ra như chết, có ngày tụi nó cắt cổ không biết!
Ông tức giận vì đám giặc này dám vuốt râu hùm, đem truyền đơn vào địa phận của
ông mà phổ biến, nghĩa là chúng không coi ông ra gì! Ông lo sợ vì nếu tình trạng này
- cứ tiếp diễn thì ông có thể bay chức lý trưởng, bao nhiuê tiền đúc lót trước đây sẽ đổ
xuống sông hết. Trong huyện này đã có 2 ông lý trưởng thoái quan vi dân về đuổi gà
cho vợ vì hội kín tung hoành mà không ngăn chặn nỗi!
Về phần Hậu, sau chuyến công tác thành công, cô cho hợp chi bộ để biểu dương và
rút tỉa kinh nghiệm. Ai cũng phấn khởi vì dân làng xôn xao cả tuần sau vẫn chưa dứt.
Một ông khách quen đến đánh chắn ở nhà Nhâm, giấu tờ truyền đơn trong túi, đem ra
khoe với mọi người và sung sướng kể:
- Lão lý Bân xem ra vẫn còn uất ức lắm! Hôm qua, tôi có việc phải đến gặp lão để xin
lão đóng cho cái trện vào tờ văn tự bán đất của ông cụ tôi. Lão cứ hậm hực về vụ rải
truyền đơn trong làng mình. Lão bảo: “ Tôi mà tóm được đứa nào thì đứa đó bỏ mẹ
với tôi! Ngày nào tôi còn ngồi ghế lý trưởng Hải Ninh thì đừng có ngo ngoe mà làm
giặc!”. Hỏi các ông bà lão thế có ngửi được không? Tôi phải nhịn cười vì lão hỏi thế
cũng như không! Truyền đơn hội kín nó ném cả nắm ngay trước cửa nhà lão, lão có
làm gì được đâu! Nghe đồn sáng hôm ấy, lão ra mở cửa, chính tay lão vội vàng nhặt
một đống truyền đơn đem vào nhà đốt! Bây giờ lão cứ nổ mồm….
Nhâm đứng sau mành, nghe ông khách nói mà hớn hở trong lòng bởi cô có tham gia rải
truyền đơn hôm ấy. Cô vội vàng chạy sang kể lại với Hậu va Duyên, rồi cả 3 cười
khúc khích trong bếp.
Chẳng phải riêng Nhâm có tin vui, chính Hậu và Duyên cũng chia nhau đến chỗ đông
người như chợ phiên, đình làng, để dò nghe phản ứng của quần chúng hầu báo cáo lên
tỉnh bộ. Đâu đâu, Hậu cũng thấy thiên hạ thì thầm to nhỏ, nói chung là dư luận rất xôn
xao vì lầ đầu tiên Hải Inh có truyền đơn như vậy! Ông Cảo, trước đi lính bên Tây, bây
giờ giải ngũ, quây về với nghề thợ nhuộm, nói oang oang ở chợ:
- Tôi cứ ngỡ là truyền đơn của Parti National Annamite, hóa ra là của Parti Communiste
Indochinois!
Ý ông muốn nói đến Việt Nam Quốc Dân Đảng và Đông Dương Cộng Sản Đảng.
Nhưng ông dùng tiếng Tây để nhắc mọi người nhớ ông đã từng có một thời sống bên
Pháp !
Hôm sau , hai chị em Hậu ở ngoài đồng về lúc xế trưa , trời nắng gắt như đổ lửa .
Theo thói quen moi việc ra mà làm , không cần cha mẹ phải thúc giục , Hậu bảo em
trút hết các loại đậu đựng trong mấy cái vại sành , trải mỏng ra nong , đem phơi dưới
sân . Đỗ xanh , đỗ đen , lạc , vừng , thứ nào cũng dự trữ sẳn trong bếp , lâu lâu nấu chè
hoặc thổi xôi ăn thêm .
Xong công việc ấy , hai chị em vào nhà , đem hết mùng màn xuống ao giặt . Cầu ao là
khúc ván dài , một đầu gát trên bờ , đầu kia kê trên hai cây cọc tre có then ngang . Giờ
này , mặt trời đang chênh chếch sau rặng tre già , tỏa bóng mát che kín chỗ hai chị em
ngồi trên cầu ao . Hậu tháo nón , quăng tạm lên bờ , trên bụi cỏ lóng lánh nước . Hai
chị em vừa làm việc vừa nói chuyện nho nhỏ , bàn kế hoạch phát triển chi bộ . Bổng
- có tiếng nói bên kia bờ ao :
- Này ! Hai cô ! Mãi làm chả để ý gì cả . Nón của cô nào trôi ra giữa ao rồi kia kìa !
Hậu và Duyên cùng giật mình ngẩng lên . Quả nhiên cái nón lá của Hậu bỏ trên bờ , bị
gió thổi bay xuống nước , đã trôi khá xa , khỏi tầm tay Hậu . Còn người lên tiếng nhắc
chị em Hậu là anh chàng Kết , hơn Hậu vài tuổi , hàng xóm bên kia bờ ao .
Hậu đứng dậy , ngơ ngác nhìn cái nón mỗi lúc một trôi xa hơn . Cô ngó quanh , tìm
một nhánh cây . Nhưng bên cô chỉ có những cành tre khô ngắn ngủi , không đủ chiều
dài để vớt cái nón . Duyên nói nhỏ :
- Bỏ đi chị ạ ! Vớt làm gì ! Cái nón bung hết cả cạp rồi . Báu gì nữa mà tiếc ! Phiên
chợ sau , mua thêm mấy cái nữa để dành !
Duyên vừa dứt lời , thì bên kia bờ ao , Kết đã cởi áo rồi nhảy ùm xuống nước , nhoài
người bơi thật nhanh , vớt cái nón mang lại trả cho Hậu . Duyên đở lấy , nói cám ơn
rồi máng cái nón vào cây cọc chống cầu ao . Kết gật đầu chào rồi lội nhanh về phía
nhà mình . Anh vừa leo lên bờ thì Hậu hỏi vọng sang bằng giọng khá thân tình :
- Tát ao được chưa , anh Kết ?
Kết vừa mặc áo vừa nói :
- Được chứ cô ! Tháng này tát là vừa ! Cô hỏi ý hai bác bên ấy , nếu hai bác bằng lòng
thì anh em chúng tôi đắp bờ làm ngay !
Hậu gật đầu cười nhẹ :
- Vâng . Để tôi thưa lại với bố mẹ tôi . Có gì sẽ sang nhờ anh !
Duyên nhìn chị ngạc nhiên. Bình thường , chị em Hậu ít khi nói chuyện với anh em
Kết . Người ta hỏi thì đành phải trả lời , chứ tự ý gợi chuyện như Hậu hôm nay thì
chưa bao giờ xẩy ra .
Gia đình ông bà Quán bên kia bờ ao là một bóng mờ trong làng , vừa nghèo vừa đông
con , chạy ăn quanh quẩn bữa no bữa đói . Kết là con đầu lòng , phía dưới còn sáu đứa
em , bốn trai hai gái . Cái ao chung là lợi tức nuôi cá của hai nhà , nhưng anh em Kết
thường len lén ra thả hàng loạt cần câu dọc bờ ao và nhất là ban đêm đặt lờ , sáng sớm
nhấc lên , ít nhiều cũng kiếm được bữa ăn cho cả nhà . Bà Lương bực mình lắm vì hai
nhà đã hẹn với nhau là mỗi năm chỉ tát một lần , chia đôi số cá tôm thu hoạch . Bà
ngứa mắt lắm vì lũ con ông bà Quán cứ rút rỉa một mình , cá chưa kịp lớn đã bị anh em
Kết bắt mất rồi ! Hậu và Duyên thì dễ dãi hơn vì biết gia đình láng giềng quanh năm
thiếu thốn , những đứa em của Kết , tuổi còn nhỏ mà phải lao đầu đi kiếm ăn rất vất
vả . Tuy thế , dường như có một hàng rào ngăn cách , Hậu và Duyên chưa bao giờ cảm
thấy thân thiện với anh em Kết , mặc dù gần gũi nhau , hàng ngày ngồi ở cầu ao trông
thấy nhau và hàng năm cùng lội xuống ao , ít nhất một lần , cùng nhau bắt cá . Phía bên
- nhà Kết cũng đầy mặc cảm , vừa nghèo vừa thất học , nên chẳng bao giờ dám nghĩ
đến chuyện làm thân với chị em Hậu .
nguon tai.lieu . vn
