- Trang Chủ
- Y khoa - Dược
- Đánh giá chất lượng cuộc sống của người bệnh sau phẫu thuật cắt toàn bộ bàng quang, tạo hình bàng quang bằng ruột điều trị ung thư bàng quang
Xem mẫu
- TẠP CHÍ Y DƯỢC LÂM SÀNG 108 Hội nghị Khoa học Điều dưỡng bệnh viện năm 2022
DOI:…
Đánh giá chất lượng cuộc sống của người bệnh sau phẫu
thuật cắt toàn bộ bàng quang, tạo hình bàng quang bằng
ruột điều trị ung thư bàng quang
Evaluation of the quality of life of patients after total cystectomy,
bladder reconstruction using intestinal for bladder cancer treatment
Nguyễn Thu Hà*, Hán Thị Thu Trang*, *Bệnh viện Trung ương Quân đội 108,
Phạm Thị Bích*, Nguyễn Thị Huyền*, **Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức
Nguyễn Thị Phương Thảo*, Hoàng Thị Bích Ngọc**
Tóm tắt
Mục tiêu: Đánh giá chất lượng cuộc sống của người bệnh sau phẫu thuật cắt toàn bộ bàng quang, tạo
hình bàng quang bằng ruột điều trị ung thư bàng quang tại Khoa tiết niệu - Bệnh viện Trung ương Quân
đội 108. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả tiến cứu, sử dụng kết hợp bộ câu hỏi EROTC - C30
và EROTC QLQ - BLM30 trên 25 người bệnh đã phẫu thuật tạo hình bàng quang bằng ruột sau mổ cắt
toàn bộ bàng quang từ 3/2018 - 6/2021 tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Kết quả: Đa số là nam giới
chiếm tỷ lệ 92,0%. Độ tuổi trung bình là 62,44 ± 9,64 năm (30 - 79 tuổi). Suy giảm tình dục là vấn đề có ảnh
hưởng nhiều nhất đến cuộc sống của các người bệnh. Chất lượng cuộc sống có xu hướng giảm dần theo
thời gian sau phẫu thuật với điểm chất lượng cuộc sống chung lần lượt sau phẫu thuật 3 tháng, 6 tháng và
12 tháng là 81,3 điểm, 71,7 điểm và 68,2 điểm. Tuy nhiên, vẫn cao hơn so với chất lượng cuộc sống trước
phẫu thuật. Kết luận: Chất lượng cuộc sống của các đối tượng tham gia nghiên cứu được cải thiện sau
phẫu thuật cắt toàn bộ bàng quang và tạo hình bàng quang bằng ruột.
Từ khoá: Chất lượng cuộc sống, ung thư bàng quang, tạo hình bàng quang bằng ruột.
Summary
Objective: To evaluate of the quality of life of patients after total cystectomy, bladder reconstruction
using intestinal for bladder cancer treatment at the Urology Department - 108 Military Central Hospital.
Subject and method: Prospective study, using a combination of EROTC-C30 and EROTC QLQ-BLM30
questionnaires. The study included 25 patients who performed radical cystectomy, orthotopic
substitution from March 2018 to June 2021 at 108 Military Central Hospital. Result: Most of patients was
elderly male with the proportion was 92.0%. The average age was 62.44 ± 9.64 years (30 - 79 years old).
Sexual decline was the problem that has the most impact on the patients' lives. The overall quality of life
tended to decrease over time after surgery with the overall quality of life score of 3 months, 6 months and
12 months were 81.3 points, 71.7 points and 68.2 points, respectively. However, this result was still higher
than the general quality of life before surgery. Conclusion: The overall quality of life of the study
participants was improved after radical cystectomy and orthotopic substitution.
Keywords: Quality of life, bladder cancer, bladder reconstruction using intestinal.
1. Đặt vấn đề
Ngày nhận bài: 21/6/2021, ngày chấp nhận đăng: 25/7/2022
Người phản hồi: Nguyễn Thu Hà, Email: hanguyen1610@gmail.com - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
59
- JOURNAL OF 108 - CLINICAL MEDICINE AND PHARMACY The Conference of Nursing 2022
DOI: ….
Hiện nay, tỷ lệ mắc bệnh lý ung thư ngày càng ruột từ tháng 3/2018 đến tháng 6/2021 tại Bệnh viện
gia tăng do nhiều nguyên nhân gây bệnh khác nhau. TWQĐ 108. Đối tượng nghiên cứu được đánh giá tại
Trong đó, ung thư bàng quang đứng hàng thứ 5 3 thời điểm là 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng sau phẫu
trong số nguyên nhân gây tử vong do bệnh lý ác tính thuật.
(1,2% ở nữ và 4,0% ở nam). Ung thư bàng quang là Dữ liệu được thu thập bằng phiếu thu thập số
một trong những vấn đề chính của tiết niệu về chẩn liệu, có sử dụng bộ câu hỏi EROTC-C30 và EROTC
đoán và điều trị, do tỉ lệ mắc bệnh cao và quá trình QLQ-BLM30. Khi lựa chọn được phương án trả lời
phát triển của nó. Hiện nay, kĩ thuật tạo hình bàng phù hợp, NB khoanh tròn vào con số tương ứng với
quang bằng ruột sau phẫu thuật cắt toàn bộ bàng phương án được lựa chọn. Các câu trả lời này sẽ
quang đã được nhiều bác sĩ áp dụng trong điều trị được quy đổi thành điểm (theo thang điểm 100) dựa
ung thư bàng quang giúp người bệnh (NB) vẫn đảm vào công thức trong sách hướng dẫn tính điểm cho
bảo duy trì được chức năng của bàng quang ruột các bộ câu hỏi (được EORTC ban hành kèm theo các
thay thế. Tuy nhiên, để đánh giá thành công của một bộ câu hỏi mẫu) [1].
quá trình điều trị, không chỉ về kết quả phẫu thuật Theo thang điểm 100, các chỉ số chức năng điểm
mà cần phải đánh giá về chất lượng sống của người số dưới ngưỡng 80/100 bắt đầu được coi là có ảnh
bệnh sau mổ để có một cái nhìn tổng quát về sức hưởng đến CLCS, còn các chỉ số triêu chứng điểm số
khoẻ của NB, giúp cải thiện hơn về quá trình điều trị trên ngưỡng 20/100 bắt đầu được coi là có ảnh
và tìm ra phương pháp điều trị tốt nhất cho NB sau hưởng đến CLCS. Với chỉ số "CLCS chung" điểm càng
mổ. Chính vì vậy, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này cao tương ứng với CLCS càng tốt.
với mục tiêu nhằm: Đánh giá chất lượng cuộc sống
Số liệu được tổng hợp và xử lý bằng phần mềm
của người bệnh sau phẫu thuật cắt toàn bộ bàng
SPSS 2.0.
quang, tạo hình bàng quang bằng ruột điều trị ung thư
bàng quang tại Khoa Tiết niệu - Bệnh viện Trung ương 3. Kết quả
Quân đội 108.
Sau khi thu thập thông tin tại Bệnh viện TWQĐ
2. Đối tượng và phương pháp 108 từ tháng 3/2018 đến tháng 6/2021 có 25 người
bệnh đạt tiêu chuẩn nghiên cứu. Độ tuổi trung bình là
Nghiên cứu mô tả tiến cứu được thực hiện trên
62,44 ± 9,64 năm (30 - 79 tuổi), trong đó chủ yếu là
các đối tượng được chọn ngẫu nhiên sau phẫu thuật
độ tuổi > 60 tuổi. Đa số các NB là nam (92,0%) với tỉ
cắt toàn bộ bàng quang và tạo hình bàng quang bằng
lệ nam/nữ là 23/2.
Bảng 1. Điểm trung bình của các nội dung đánh giá
Thời gian sau PT 3 tháng 6 tháng 12 tháng
Nội dung đánh giá (Điểm) (Điểm) (Điểm)
Hoạt động thể lực 81,7 72,0 87,9
Khả năng nhận thức 91,7 96,7 92,7
Tâm lý - cảm xúc 91,7 76,7 79,2
Vai trò xã hội 87,5 80,0 90,6
Hoà nhập xã hội 79,2 63,3 85,4
Các nội dung đánh giá chức năng chung bao đề về khả năng nhận thức và hoà nhập xã hội không
gồm: Hoạt động thể lực, khả năng nhận thức, tâm lý ảnh hưởng đến CLCS của đối tượng nghiên cứu với
- cảm xúc, vai trò xã hội và hoà nhập xã hội. Các vấn điểm trung bình của cả 3 thời điểm đánh giá đều >
60
- TẠP CHÍ Y DƯỢC LÂM SÀNG 108 Hội nghị Khoa học Điều dưỡng bệnh viện năm 2022
DOI:…
80/100 điểm. Thời điểm sau phẫu thuật 6 tháng các Ngoài các biểu hiện do bệnh hoặc trong quá
vấn đề liên quan đến hoạt động thể lực, tâm lý - cảm trình điều trị ung thư nói chung thì còn có các biểu
xúc và hoà nhập xã hội có ảnh hưởng ít đến đối hiện riêng liên quan đến phẫu thuật cắt toàn bộ BQ
tượng nghiên cứu với điểm trung bình lần lượt là và tạo hình BQ bằng ruột bao gồm: Các vấn đề liên
72,0, 76,7 và 63,3. quan đến rối loạn của đường tiết niệu, lo lắng về
quá trình điều trị, đầy hơi, suy giảm hình thể và suy
giảm tình dục. Trong đó, suy giảm tình dục có ảnh
hưởng nhiều nhất đến các đối tượng tham gia
nghiên cứu tại cả 3 thời điểm đánh giá tuy nhiên có
xu hướng giảm dần theo thời gian. Vấn đề đầy hơi
không ảnh hưởng đến CLCS của các đối tượng với
điểm trung bình < 20/100 điểm tại cả 3 thời điểm. Ở
thời điểm 3 tháng sau phẫu thuật CLCS của các đối
tượng không bị ảnh hưởng bởi các vấn đề khác.
Biểu đồ 1. Điểm trung bình của các vấn đề
Thời điểm sau phẫu thuật 6 tháng và 12 tháng CLCS
có ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh
của đối tượng bị ảnh hưởng ít bởi các vấn đề về tiết
sau phẫu thuật.
niệu, lo lắng về quá trình điều trị và suy giảm về hình
Các triệu chứng mệt mỏi, cảm giác đau, mất thể.
ngủ, khó thở, rối loạn tiêu hoá và vấn đề về khó khăn
tài chính là các biểu hiện do bệnh hoặc xuất hiện
trong quá trình điều trị ung thư nói chung gây ra.
Trong đó, cảm giác đau và khó thở không ảnh hưởng
đến CLCS của các đối tượng tham gia nghiên cứu với
điểm trung bình < 20/100 điểm. Khó khăn tài chính
(40/100 điểm) và rối loạn tiêu hoá (21,3/100 điểm)
ảnh hưởng ít đến CLCS các đối tượng tại thời điểm
sau phẫu thuật 6 tháng. Mất ngủ và mệt mỏi ảnh
hưởng ảnh hưởng ít đến đối tượng tại thời điểm sau Biểu đồ 3. Đánh giá chất lượng cuộc sống chung
phẫu thuật 6 tháng và 12 tháng với điểm trung bình trước và sau phẫu thuật.
từ 20 - < 40/100 điểm.
Điểm trung bình đánh giá CLCS chung sau
phẫu thuật của các đối tượng tham gia nghiên cứu
điểm giảm dần theo thời gian tuy nhiên vẫn cao
hơn CLCS chung trước phẫu thuật. Điểm trung
bình sau phẫu thuật ở thời điểm 3 tháng, 6 tháng
và 12 tháng lần lượt là 81,3/100 điểm, 71,7/100
điểm và 68,2/100 điểm.
4. Bàn luận
Ung thư bàng quang là một trong những loại
ung thư phổ biến hiện nay và chiếm 10% tỷ lệ mắc
Biểu đồ 2. Điểm trung bình của các vấn đề có ảnh ung thư chung. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ
hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh sau mắc chủ yếu là nam giới cao tuổi với độ tuổi trung
phẫu thuật cắt toàn bộ BQ tạo hình BQ bằng ruột. bình là 62,44 9,64 năm (30 - 79 tuổi) và tỉ lệ nam
giới là 92,0%. Kết quả này tương đồng với kết quả
61
- JOURNAL OF 108 - CLINICAL MEDICINE AND PHARMACY The Conference of Nursing 2022
DOI: ….
của nhiều nghiên cứu khác như nghiên cứu của được đề cập. Ngoài ra có thể thấy vấn đề mất ngủ và
Hoàng Minh Đức (2012) [2], nghiên cứu của Ameeta mệt mỏi tỷ lệ thuận với nhau. Hai vấn đề trên đều
L. Nayak (2018) [3]. ảnh hưởng đến CLCS của các đối tượng tại thời điểm
Để đánh giá CLCS của các đối tượng tham gia sau phẫu thuật 6 tháng và 12 tháng.
nghiên cứu, chung tôi sử dụng kết hợp 2 bộ câu hỏi Điểm trung bình của vấn đề rối loạn đường tiết
EROTC-C30 và EROTC QLQ–BLM30. Sau khi tổng niệu, lo lắng về quá trình điều trị, suy giảm về hình
kết, 2 bộ câu hỏi trên được chia thành 4 nhóm nội thể và suy giảm tình dục thuộc nhóm các biểu hiện
dung chính để đánh giá CLCS của đối tượng bao đặc trưng xuất hiện sau phẫu thuật cắt toàn bộ bàng
gồm: Các nội dung đánh giá chức năng chung; các quang và tạo hình bằng ruột cũng tỉ lệ thuận và
biểu hiện do bệnh hoặc/và xuất hiện trong quá trình tương đồng với với hai vấn đề được nêu trước đó. Sự
điều trị ung thư; các biểu hiện sau phẫu thuật cắt tương đồng này có thể giải thích ảnh hưởng của vấn
toàn bộ BQ và tạo hình bằng ruột và đánh giá CLCS đề rối loạn đường tiết niệu đối với các đối tượng tại
chung. Về các nội dung đánh giá chức năng chung, thời điểm sau phẫu thuật 6 tháng và 12 tháng chủ
vấn đề về khả năng nhận thức có điểm trung bình cao yếu do số lần tiểu đêm của hai nhóm đối tượng này
nhất ở cả 3 thời điểm với > 90/100 điểm. Nghiên cứu nhiều hơn so với thời điểm sau phẫu thuật 3 tháng
của Imbimbo C và cộng sự (2015) tại Italia [4] trên 174 dẫn đến mất ngủ, mệt mỏi và ảnh hưởng đến hình
người bệnh sau mổ cắt toàn bộ bàng quang và tạo thể. Từ đó dẫn đến người bệnh sẽ có những lo lắng
hình bàng quang và nghiên cứu của Bùi Thế Anh về quá trình điều trị và hiệu quả điều trị cũng như suy
(2019) [5] đánh giá CLCS của người bệnh ung thư giảm tình dục. Kết quả nghiên cứu của Abozaid M
thanh quản cùng sử dụng bộ câu hỏi EROTC-C30 cũng (2021) [7] và Mischinger J (2015) [8] cũng đánh giá
có kết quả tương tự. Ngoài ra, vai trò xã hội của các đối chất lượng cuộc sống của người bệnh UTBQ sau
tượng tham gia nghiên cứu cũng không bị ảnh hưởng, phẫu thuật cắt toàn bộ bàng quang đều đã cho thấy
điều này có thể giải thích bởi đây là phẫu thuật không sự ảnh hưởng của các vấn đề về rối loạn đường tiết
ảnh hưởng đến chức năng giao tiếp cũng như vận niệu đến CLCS tăng dần theo thời gian sau phẫu
động của người bệnh. Vấn đề hoà nhập xã hội chỉ ảnh thuật. Điểm trung bình cao nhất và có ảnh hưởng
hưởng ít đến các đối tượng tại thời điểm sau phẫu nhiều nhất đến các đối tượng tham gia nghiên cứu là
thuật 6 tháng (63,3/100 điểm). Nghiên cứu của tác giả về vấn đề tình dục. Dựa trên bộ câu hỏi vấn đề tình
Bùi Thế Anh lại cho thấy hoà nhập xã hội có điểm trung dục được đánh giá qua sự quan tâm và mức độ hoạt
bình thấp nhất. Sự khác biệt này có thể giải thích bởi động tình dục của các đối tượng nghiên cứu (khó
ung thư thanh quản ảnh hưởng trực tiếp đến giao tiếp khăn trong cương cứng, vấn đề xuất tinh, cảm giác
của người bệnh dẫn đến tâm lý - cảm xúc cũng như và sự thú vị khi thân mật tình dục). Kết quả này cũng
việc hoà nhập lại với xã hội bị ảnh hưởng nhiều ở các tương đồng với kết quả nghiên cứu của Imbimbo C
đối tượng tham gia nghiên cứu của Bùi Thế Anh [5]. (2015) [4] và nghiên cứu của Catto JWF (2021) [6]. Sự
Đánh giá chung trên các biểu hiện do bệnh suy giảm tình dục cũng gặp phải ở các đối tượng sau
hoặc/và quá trình điều trị ung thư gây ra cho thấy các phẫu thuật ung thư thanh quản trong nghiên cứu của
vấn đề không ảnh hưởng hoặc ảnh hưởng ít đến tác giả Bùi Thế Anh 2019 [5]. Điều này cho thấy suy
CLCS của các đối tượng tham gia nghiên cứu. Kết giảm tình dục không chỉ ảnh hưởng ở người bệnh
quả nghiên cứu của Catto JWF và cộng sự (2021) UTBQ mà còn ảnh hưởng ở các người bệnh ung thư
cũng cho thấy kết quả tương tự [6]. Kết quả nghiên khác. Ngoài ra trong nhóm biểu hiện sau phẫu thuật
cứu đã cho thấy rằng cảm giác đau và rối loạn tiêu này, vấn đề đầy hơi có điểm trung bình thấp nhất và
hoá có ảnh hưởng ít nhất đến các đối tượng tham gia không có ảnh hưởng tới CLCS của đối tượng. Qua
nghiên cứu. Qua biểu đồ 1 cũng cho thấy ở thời điểm toàn bộ kết quả nghiên cứu trên cho thấy rằng sự
sau phẫu thuật 3 tháng các đối tượng tham gia ảnh hưởng của các biểu hiện trên ảnh hưởng trực
nghiên cứu không bị ảnh hưởng bởi bất kì vấn đề nào tiếp đến CLCS. Điểm trung bình CLCS của các đối
62
- TẠP CHÍ Y DƯỢC LÂM SÀNG 108 Hội nghị Khoa học Điều dưỡng bệnh viện năm 2022
DOI:…
tượng giảm dần theo thời gian lần lượt với các nhóm 2. Hoàng Minh Đức (2012) Đánh giá kết quả phẫu
sau phẫu thuật 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng là 81,3 thuật cắt toàn bộ bàng quang và dẫn lưu nước tiểu
điểm; 71,7 điểm và 68,2 điểm. Điều này phù hợp với theo phương pháp Bricker trong điều trị ung thư
việc các vấn đề được đề cập có sự ảnh hưởng lên các bàng quang tại Bệnh viện Việt Đức. Luận án Bác sĩ
đối tượng sau phẫu thuật 6 tháng và 12 tháng nhiều Nội trú, Đại học Y Hà Nội, tr. 10-50.
hơn so với đối tượng sau phẫu thuật 3 tháng. Tuy 3. Nayak AL, Cagiannos I, Lavallée LT, Morash C,
rằng CLCS của các đối tượng tham gia nghiên cứu có Hickling D, Mallick R, & Breau RH (2018) Urinary
xu hướng giảm dần theo thời gian tuy nhiên có thể function following radical cystectomy and orthotopic
thấy rằng CLCS vẫn cao hơn so với trước khi phẫu neobladder urinary reconstruction. Canadian
thuật. Kết quả này cũng tương đồng với kết quả Urological Association journal Journal de
nghiên cứu của Abozaid M và cộng sự (2021) [7]. l'Association des urologues du Canada 12(6): 181-186.
Điều này đã cho thấy tính hiệu quả của phương pháp https://doi.org/10.5489/ cuaj.4877.
phẫu thuật cũng như quá trình điều trị và chăm sóc 4. Imbimbo C, Mirone V, Siracusano S, Niero M,
hậu phẫu cho người bệnh tại bệnh viện và gia đình. Cerruto MA, Lonardi C, Verze P (2015) Quality of
life assessment with orthotopic ileal neobladder
5. Kết luận reconstruction after radical cystectomy: Results
Phẫu thuật cắt toàn bộ bàng quang và tạo from a prospective italian multicenter observational
hình bàng quang bằng ruột là một phẫu thuật ít ảnh study. Urology 86(5): 974-980. doi:10.1016/
hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh sau j.urology.2015.06.
phẫu thuật. Tuy nhiên, chất lượng cuộc sống của 5. Bùi Thế Anh (2019) Đánh giá chất lượng cuộc sống
người bệnh giảm dần theo thời gian. Thời điểm sau của người bệnh ung thư thanh quản trước và sau
phẫu thuật 3 tháng có chất lượng cuộc sống tốt nhất phẫu thuật. Luận án tiến sĩ y học, Đại học Y Hà Nội.
và hầu như không bị ảnh hưởng bởi các vấn đề được 6. Catto JWF, Downing A, Manson S, Wright P,
đưa ra trong nghiên cứu nhất với điểm trung bình Absolom K, Bottomley S, Glaser AW (2021) Quality
của chất lượng cuộc sống chung là 81,3/ 100 điểm. of life after bladder cancer: A cross-sectional Survey
Tiếp theo là thời điểm sau phẫu thuật 6 tháng với of patient-reported outcomes. European Urology
điểm trung bình của chất lượng cuộc sống chung là 79(5): 621-632. Doi:10.1016/j.eururo.2021.01.032.
71,7 điểm. Chất lượng cuộc sống thấp nhất là thời 7. Abozaid M, Tan WS, Khetrapal P, Baker H, Duncan J,
điểm sau phẫu thuật 12 tháng. Ngoài ra trong tất cả Sridhar A, Kelly JD (2021) Recovery of health‐related
các vấn đề đưa ra thì suy giảm tình dục là vấn đề gây quality of life in patients undergoing robotic radical
ảnh hưởng nhiều nhất đến các đối tượng tham gia cystectomy with intracorporeal diversion. BJU
International. doi:10.1111/bju.15505.
nghiên cứu.
8. Mischinger J, Abdelhafez MF, Todenhöfer T et al
Tài liệu tham khảo (2015) Quality of life outcomes after radical
. Fayers PM, Aaronson NK, Bjordal K et al, on behalf cystectomy: Long-term standardized assessment of
of the EORTC Quality of Life Group (2001) The Studer Pouch versus I-Pouch. World J Urol 33: 1381-
EORTC QLQ-C30 scoring manual. 3rd edition, 1387 (2015). https://doi.org/10.1007/s00345-014-1461-
European Organisation for Research and 8.
Treatment of Cancer, Brussels.
63
nguon tai.lieu . vn
