Xem mẫu
- TIẾT 84: PHẢN ỨNG HẠT NHÂN NHÂN TẠO - ỨNG DỤNG CỦA CÁC
ĐỒNG VỊ PHÓNG XẠ
I. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU:
Cách thực hiện một phản ứng hạt nhân nhân tạo
Ứng dụng của đồng vị phóng xạ.
Diễn giảng, pháp vấn, gợi mở.
Phương pháp:
II. CHUẨN BỊ: HS: xem Sgk.
III. TIẾN HÀNH LÊN LỚP:
A. Ổn định:
B. Kiểm tra: Nêu và giải thích:
1. Các định luật bảo toàn trong phản ứng hạt nhân?
2. Các quy tắc dịch chuyển trong sự phóng xạ?
C. Bài mới:
NỘI DUNG
PHƯƠNG PHÁP
Ngoài phản ứng hạt nhân tự nhiên, con I. PHẢN ỨNG HẠT NHÂN NHÂN TẠO:
người cũng tạo được phản ứng hạt nhân Dùng một hạt nhân nhẹ (gọi là đạn) bắn phá một
gọi là phản ứng hạt nhân nhân tạo. hạt nhân nặng (gọi là bia) để tạo thành 2 hạt nhân
* Để có hạt a, Rutherford đã cho chất mới.
phóng xạ Pu210 phát ra a N14. * Rutherford (1919): Cho hạt a bắn phá hạt nhân
- Thí nghiệm của ông là cơ sở để ông nêu Nitơ.
N
được cấu tạo của hạt nhân nguyên tử. 14 17
4 1
He + O + 1H
7 8
2
30
P là đồng vị phóng xạ nhân tạo của * Juliot – Curie (1934): Dùng hạt a bắn phá hạt
15
Al
photpho và nó không có trong tự nhiên. 17 30
P + 01 n
4
nhân Nhôm. He + 13 15
2
Ứng dụng của phản ứng hạt nhân nhân Photpho (Lân) 30 P không bền và phóng xạ b+.
15
tạo?
P e +
30 0 30
Si
15 1 14
31
- Photpho thiên nhiên 15 P là một đồng vị
Ứng dụng: nhờ các phản ứng hạt nhân nhân tạo
bền.
mà ta có thể tạo ra nhiều đồng vị phóng xạ.
32
- Với 15 P là một đồng vị phóng xạ phát ra
b-. II. MÁY GIA TỐC:
* Vì hạt a có vận tốc nhỏ, chỉ thực hiện Máy gia tốc là thiết bị dùng để tăng tốc các hạt
được với một số ít phản ứng, không thực nhân nhẹ.
hiện được với hạt nhân chứa nhiều proton. * Cấu tạo và hoạt động: học sinh xem Sgk.
Do đó để tăng tốc các hạt amin người ta
dùng máy gia tốc. III. ỨNG DỤNG CỦA CÁC ĐỒNG VỊ PHÓNG
Nhờ có máy gia tốc mà người ta chế tạo XẠ:
hơn 1500 đồng vị phóng xạ nhân tạo. 60
1. Dùng chất Coban Co :
27
* Tính chất của tia g giống như tính chất 60
Chất Coban Co phát ra tia g có khả năng
27
của tia X, nên tia g có những ứng dụng gì?
xuyên sâu lớn nên được dùng để dò tìm các
- * Phương pháp nguyên tử đánh dấu được khuyết tật ở các chi tiết máy; chụp ảnh các bộ
ứng dụng trong lĩnh vực y học hạt nhân: phận trong cơ thể. Vì tia g có tính diệt khuẩn,
VD: để khám và nghiên cứu tuyến giáp, nên dùng để bảo quản thực phẩm, chữa bệnh
131
người ta dùng đồng vị I phóng xạ g, b ung thư…
với T = 8 ngày. Để chụp ảnh tuyến giáp, 2. Phương pháp nguyên tử đánh dấu:
người ta cho người bệnh uống dược phẩm Pha một ít lân P32 vào lân thường P31. Về mặt
phóng xạ, chất phóng xạ này đi trong cơ sinh lý thực vật 2 lân này như nhau. Nhưng
thể và phóng xạ chụp được ánh sáng đồng vị P32 là chất phóng xạ b-, nên ta dễ dàng
phóng xạ. theo dõi sự di chuyển của nó, tức là lân nói
chung.
Ví dụ: đo tuổi của 1 đĩa gỗ cổ, người ta đo 3. Phương pháp dùng cácbon C14 định tuổi vật:
Đồng vị C14 là chất phóng xạ b- có chu kỳ bán
được H = 0,15Bq.
Lấy mẫu gỗ vừa chặt cùng loại gỗ với đĩa rã là 5600 năm.
gỗ, đo H0 = 0,25Bq. Đo độ phóng xạ H của các vật => tuổi của các
Thay vào biểu thức: H = H0.e-lt vật có nguồn gốc thực vật. Nghĩa là: Đo H(t),
=> t = 4100 năm. và H0 vì:
0,693
H = H0.e-lt với => t
T
Nhắc lại : Phản ứng hạt nhân nhân tạo
D. Củng cố:
Ứng dụng của các đồng vị phóng xạ.
Dặn dò: - BTVN: 6 - Skg trang 222
- - Xem bài “Hệ thức Einstein giữa năng lượng và khối lượng”
nguon tai.lieu . vn
