Xem mẫu
- Chuyền đề TÀI PHÁN HÀNH CHÍNH Tài phán hành chính, thực trạng và ph ương h ướng, gi ải pháp nh ằm nâng cao hiệu quả hoạt động tài phán hành chính hiện nay. Tài phán hành chính là một vấn đề phức tạp, rộng lớn với nhiều chiều cạnh, liên quan và phụ thuộc vào nhiều yếu tố chính trị - xã hội. Ở Việt Nam, tài phán hành chính xu ất hiện sớm và thực sự trở thành một cơ chế pháp lý nhằm giới hạn và kiểm soát quyền lực nhà nước hướng tới mục tiêu bảo vệ quyền con người. Tài phán hành chính là một chế định dựa trên học thuyết về trách nhiệm của Nhà nước trước công dân, nó bác bỏ h ọc thuyết đặc miễn (tức là miễn trừ) trách nhiệm của Nhà nước trong các quy ết đ ịnh của mình. Tài phán hành chính nhằm bảo vệ lợi ích hợp pháp của công dân, b ảo v ệ nh ững hành vi công vụ đúng pháp luật trong quá trình giải quyết các tranh chấp giữa công dân với cơ quan hành chính nhà nước. Trong công cuộc cải cách bộ máy ntrong những nội dung cơ bản mà Đ ảng ta xác đinh là phải thiết lập các cơ quan tài phán hành chính. Địa vị của tài phán hành chính được xác định bởi địa vị chính trị - pháp lý của hệ thống Toà Hành chính trong h ệ th ống toàn án nhân dân. Vì Ở Việt Nam, thuật ngữ “tài phán hành chính” xuất hi ện một cách chính th ức trong các tài liệu khoa học chưa lâu vì vậy hiện tại có nhiều quan ni ệm v ề thu ật ng ữ “tài phán hành chính”. Tuy nhiên chung nhất có thể hiểu Tài phán hành chính được quan niệm như sau: Theo nghĩa rộng: là tổng thể quyền hạn của tòa án hoặc cơ quan hành chính về việc đánh giá khía cạnh pháp lý của những sự kiện cụ thể, trong đó có việc giải quy ết tranh chấp và áp dụng chế tài theo luật định. Theo nghĩa hẹp: là phán quyền, tức là quyền lực của chính ph ủ (bên cạnh quy ền hành chính) trong việc phán xét tính đúng, sai của các họat động hành chính di ễn ra trên một lãnh thổ nhất định. Nó còn là thẩm quyền đặc thù của c ơ quan tòa án trong vi ệc xem xét, đánh giá, phán quyết được thể hiện trong các bản án hay quy ết đ ịnh c ủa tòan án đ ối v ới một vụ việc tranh chấp hành chính cụ thể, đối tượng được xác định. Tuy nhiên cần lưu ý quyền tài phán rộng hơn quyền xét xử; không được đồng nh ất giữa tài phán với xét xử; không coi tài phán ch ỉ là hoạt động xét x ử c ủa tòa án; không coi tài phán tư pháp là xét xử của tòa hành chính mà chỉ có th ể coi quan lí hành chính và t ư pháp hành chính là hai mặt của quản lí nhà nước. Vậy xét xử án hành chính được quan niệm như thế nào? Xét xử là việc tòa án thông qua phiên tòa thẩm tra mocông khai, trực tiếp làm c ơ s ở chọt cách công khai, trực tiếp các chứng cứ đã thu thấp được làm c ơ s ở cho vi ệc ra b ản án hoặc quyết định của mình về những vấn đề liên quan. Xét xử hành chính: là hoạt động xét xử các vụ theo Luật tố t ụng hành chính do toà án thực hiện nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ ch ức và c ơ quan nhà nước. Đặc trưng của xét xử án hành chính:
- Một là, một bên luôn là cơ quan nhà nước phát sinh trong th ực thi quy ền l ực hành chính Hai là, chỉ xem xét về tính hợp pháp đối với quyết định hành chính, quyết định buộc thôi việc và hành vi hành chính. Ba là, quá trình điều tra, xác minh là quá trình thẩm cứu. Bốn là, Kết quả xét xử của tòa hành chính là phán quy ền và tính h ợp pháp c ủa quy ết định hành chính, hành vi hành chính. Cơ sở của tài phán hành chính là trách nhiệm công vụ. Thế nào là công vụ và trách nhiệm công vụ? Công vụ: là một dạng lao động xã hội chủ yếu do các công chức, viên chức thực hiện, được điều chỉnh bởi ý chí nhà nước nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước, phục vụ lợi ích của nhân dân. Trách nhiệm công vụ: là hiệu quả mà nhà nước phải thực hiện khi gây thi ệt h ại đ ến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong thi hành công vụ. Đối tượng của tài phán hành chính: ̉ ́̉ Ban chât cua TPHC: - Là tổ chức và hoat đông XX cac tranh châp HC phat sinh khi co ́ đơn kiên VAHC gi ữa ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ công dân, tổ chức với công quyên. ̀ - Hoat đông TPHC tuân theo trinh tự, thủ tuc do phap luât tô ́ tung HC quy đinh ch ứ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ không phai theo thủ tuc hanh chinh. ̉ ̣ ̀ ́ - Đôi tượng cua TPHC là cac QĐHC, HVHC,… bị CD, tổ chức khởi kiên khi không ́ ̉ ́ ̣ thoa man yêu câu hoăc đã khiêu nai nhưng hêt thời han giai quyêt theo quy đinh mà chưa ̉ ̃ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ được giai quyêt hoăc đã được giai quyêt nhưng không đông ý với viêc giai quyêt. ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̣ ̉ ́ - Bên bị khởi kiên trong VAHC luôn là CQNN hoăc CB, CC NN. ̣ ̣ - Thông qua hoat đông TPHC biêu lộ tinh chât tư vân phap luât cho đôi tượng bị khởi ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ kiên về những sai sot trong quan lý HC để rut kinh nghiêm. ̣ ́ ̉ ́ ̣ Vai trò cua TPHC: TPHC có tác động quan trọng đối v ới n ền hành chính, nó góp ph ần ̉ tích cực vào việc củng cố pháp chế, trật tự pháp luật, kỷ luật trong qu ản lý NN. Th ực hiện TPHC sẽ làm cho bộ máy HCNN nâng cao trách nhiệm, tăng cường kỷ luật, k ỷ cương, tăng cường pháp chế XHCN, nâng cao trách nhiệm, bổn phận của CB, CC trong thi hành công vụ, tôn trọng và bảo vệ quyền tự do dân ch ủ, lợi ích h ợp pháp c ủa công dân. TPHC còn là biện pháp kiểm tra, giám sát hữu hiệu hoạt động đối với cơ quan HCNN, tránh được hiện tượng lạm quyền, lộng quyền, trốn tránh trách nhiệm, quan liêu… góp phần xây dựng nền HCNN trong sạch, năng động, có hiệu qu ả, đáp ứng ngày một tốt hơn dịch vụ HC công. TPHC thông qua hoạt động xét xử góp ph ần giáo dục YTPL của các nhân viên NN, cũng như mọi công dân, nâng cao tính tích c ực chính tr ị c ủa họ trong đấu tranh với những HV vi phạm PL, thi hành tốt công vụ. Sự cân thiêt phai thanh lâp THC: ̀ ́ ̉ ̀ ̣ - Xuât phat từ tính chất hoat đông cua bộ máy hành chính của cơ quan nhà n ước. Trong ́ ́ ̣ ̣ ̉ quá trình quản lý điều hành, các cơ quan hành chính nhà n ước và công ch ức nhà n ước khi thi hành công vụ ra những quyết định hành chính hoặc có hành vi trái pháp luật xâm ph ạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức thì phát sinh khi ếu n ại, t ức là kiện hành chính, “dân kiện quan”.
- - Tao ra cơ chế kiểm tra, giam sat đôi với hoat đông QLNN: Việc giải quyết khi ếu n ại ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ do các cấp hành chính và tổ chức Thanh tra giải quyết. C ơ quan hành chính, công ch ức nhà nước vừa là người bị khiếu kiện, vừa là người giải quyết (xét xử) nên không đảm bảo tính khách quan, dân chủ và có hiệu quả. Vì v ậy, đ ơn th ư khi ếu n ại b ị đùn đ ẩy, t ồn đọng, người khiếu nại bị oan ức kéo dài. Đây là vấn đề bức xúc, nhức nh ối ph ải gi ải quyết. Tổ chức Toà án hành chính chuyên làm nhiệm vụ xét xử những khi ếu n ại hành chính sẽ có hiệu quả cao hơn. Như vậy, Toà án hành chính vẫn là m ột b ộ ph ận c ủa n ền hành chính nhà nước (hành chính quản lý, điều hành và hành chính tài phán, xét xử). - Yêu cầu của chế độ dân chủ trong giải quyết hành chính. - Tạo ra cơ chế hữu hiệu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Tổ chức do cơ quan tài phán thực hiện. -Tổ chức và thâm quyên cua THC: Theo Đ2 Luât TCTAND ở nước ta có cac TA ̉ ̀ ̉ ̣ ́ sau: TAND tôi cao, TAND câp tinh, TAND câp huyên, TA quân sự và cac TA khac theo ́ ́̉ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣ quy đinh cua phap luât. THC được tổ chức ở cac câp TA gôm: THC TANDTC, THC TAND câp tinh, ở câp ́ ́ ̀ ́̉ ́ huyên không có Toa chuyên trach mà kiêm nhiêm. Theo Điêu 28 Luât TTHC thì thâm giai ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̉ ́̉ ̣ ̀ quyêt cua THC theo viêc gôm: - Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính, trừ các quyết đ ịnh hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các lĩnh v ực qu ốc phòng, an ninh, ngoại giao theo danh mục do Chính phủ quy định và các quyết định hành chính, hành vi hành chính mang tính nội bộ của cơ quan, tổ chức. - Khiếu kiện về danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri bầu c ử đại biểu Hội đồng nhân dân. - Khiếu kiện quyết định kỷ luật buộc thôi việc công chức giữ chức vụ từ Tổng Cục trưởng và tương đương trở xuống. - Khiếu kiện quyết định giải quyết khiếu nại về quy ết định xử lý v ụ vi ệc c ạnh tranh. Thâm quyên theo lanh thổ được quy đinh tai Đ 28, 29 Luât TTHC. ̉ ̀ ̃ ̣ ̣ ̣ Vai trò của TPHC đối với nền hành chính: Tài phán hành chính có tác động phát huy hiệu quả hoạt động c ủa n ền hành chính nhà nước, bỏi vì với bản chất dân chủ, Nhà nước ta luôn quan tâm đ ến vi ệc thu hút s ự tham gia đông đảo của nhân dân lao động vào hoạt động quản lý nhà n ước, qu ản lý xã h ội, tiếp thu những kiến nghị, giải pháp, khiếu nại, tố cáo từ phía người dân nhằm tăng cường hoạt động hoạt động của bộ máy nhà nước có hiệu quả, phục vụ quyền và lợi ích của nhân dân. Nó còn làm cho bộ máy hành chính nhà n ước nâng cao trách nhi ệm khi ban hành văn bản quản lý hành chính và thực hiện các hành vi hành chính khác tránh s ơ su ất hay không tuân theo pháp luật dẫn đến xâm h ại đến quy ền, l ợi ích chính đáng c ủa cá nhân, cơ quan nhà nước, tổ chức, hạn chế được đơn thư khiếu nại tố cáo, quần chúng nhân dân tin vào đường lôi chủ trương của Đảng và nhà nước hơn. Mặt khác nó còn là biện pháp kiểm tra, giám sát hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước, đồng thời góp phần chống quan liêu, cửa quyền, tham nhũng trong bộ máy hành chính nhà nước. Trước tình hình nước ta hiện nay khi các vụ khiếu nại, t ố cáo trong lĩnh v ực hành chính ngày càng tăng, trong khi cơ chế giải quyết tranh chấp, khiếu nại về hành chính còn nhiều bất cập, hạn chế thì việc cần phải thành lập cơ quan tài phán hành chính là rất cần thiết và cấp bách; Không những nhằm giải quyết được yêu cầu của công cuộc cải cách
- hành chính mà còn đảm bảo thực hiện và bảo vệ tốt quy ền, lợi ích h ợp pháp c ủa công dân, tổ chức. Đặc điểm của tổ chức tài phán hành chính ở nước ta hiện nay: Tài phán hành chính điều chỉnh hoạt động xét xử giải quy ết các tranh ch ấp hành chính phát sinh từ hoạt động quản lý hành chính nhà nước nên nó có nét đặc trưng khác bi ệt với các hoạt động tài phán khác của Nhà nước. Cụ thể thể hiện ở những đặc điểm sau: Một là, cơ quan tài phán hành chính ở nước ta là các toà án có thẩm quyền xét xử hành chính thuộc hệ thống Toà án nhân dân. Hai là, Tài phán hành chính là tổ chức và hoạt động xét xử các tranh ch ấp hành chính. Khi thực hiện hoạt động tài phán hành chính, cơ quan tài phán hành chính không xác đ ịnh các quyền dân sự của công dân, không tội danh và hình phạt áp dụng đối với ng ười vi phạm mà thực hiện việc phán quyết về tính hợp pháp c ủa các quy ết đ ịnh hành chính hoặc hành vi hành chính bị khiếu kiện. Nếu các quyết định hành chính ho ặc hành vi hành chính bị khiếu kiện là bất hợp pháp thì cơ quan tài phán hành chính s ẽ sửa đổi, hu ỷ bỏ hoặc chấp dứt một phần hoặc toàn bộ, nếu các cơ quan, cán bộ, công ch ức, nhà nước gây thiệt hại thì cơ quan tài phán hành chính sẽ yêu cầu họ phải bồi thường. Ba là, đối tượng của TPHC là các quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính khi bị công dân khởi kiện sau khi đã được cơ quan nhà nước có th ẩm quy ền gi ải quy ết theo thủ tục hành chính nhưng không thoả mãn yêu cầu của h ọ ho ặc h ết th ời h ạn gi ải quy ết theo thủ tục hành chính mà chủ thể không ra quyết định giải quyết. Đối tượng xem xét của cơ quan tài phán hành chính chủ yếu là các quyết định hành chính – các quy ết đ ịnh thể hiện bằng văn bản nên tố tụng hành chính là t ố t ụng vi ết; các bên tranh lu ận và đ ưa ra các tài liệu hồ sơ chứng cứ của mình đều bằng văn bản. Bốn là, hoạt động TPHC phải tuân theo trình tự, thủ tục do pháp luật tố tụng (tố tụng hành chính) quy định chứ không phải theo thủ tục hành chính. Năm là, bên bị khởi kiện trong vụ án hành chính luôn luôn là cơ quan hành chính nhà nước và người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước (đại di ện cho công quyền). * Thực trạng về tổ chức và hoạt động của TPHC ở nước ta hiện nay: Về Ưu điểm: Với hệ thống tổ chức và thẩm quyền của cơ quan TPHC thì tổ chức và hoạt động của cơ quan thực hiện quyền tài phán hành chính (TPHC) theo mô hình tòa án nhân dân th ể hiện được tính ưu việt so với tổ chức, cơ quan đã ra quy ết định, giải quy ết các vụ vi ệc có yếu tố hành chính trực tiếp giải quyết khiếu nại, khiếu kiện của nhân dân đ ối v ới chính cơ quan đó. Mặt khác, ưu điểm là đã quán triệt được tinh thần đổi mới, bảo đảm đúng đắn các quy định của Hiến pháp, bảo đảm một hệ thống tòa án thống nhất và TAND tối cao là cơ quan xét xử cao nhất. Đồng thời khắc phục được sự cồng kềnh trong bộ máy nhà nước, tiết kiệm được việc đầu tư mở rộng hoặc tăng cường bổ sung c ơ s ở vật chất cho các TAND. Hơn nữa, có sự trao đổi kinh nghi ệm, giúp đ ỡ l ẫn nhau gi ữa các thẩm phán trong giải quyết các khiếu kiện hành chính, phù h ợp v ới xu th ế hi ện nay c ủa các nước trên thế giới là tổ chức một hệ thống tòa án, trong đó thi ết l ập các b ộ ph ận hoặc cá tòa án chuyên trách về từng lĩnh vực khác nhau.
- Tồn tại, hạn chế: Cơ quan tài phán hành chính (tòa hành chính) còn tồn tại s ự bất h ợp lý, không phù h ợp trong việc thực hiện chức năng nhiệm vụ; hoạt động của toàn án hành chính còn bất cập, còn để án tồn đọng nhiều, giải quyết các vụ việc liên quan đến sai phạm của n ền hành chính còn thiếu dứt điểm và chịu ảnh hưởng, tác động chi ph ối từ phía chính quy ền. Đ ội ngũ thẩm phán hành chính còn bất cập, còn hạn chế về phẩm chất, trình độ chuyên môn... Nguyên nhân: Cơ sở vật chất, trang thiết bị của TAND còn nghèo nàn, thiếu th ốn và đáng lo ng ại là yếu tố con người, đội ngũ thẩm phán phục vụ công TPHC vừa thiếu về số lượng, vừa yếu về chất lượng, hơn nữa số lượng các vụ án hành chính ngày càng nhiều và là một loại việc rất phức tạp, trong quá trình giải quy ết lại ngại va ch ạm v ới các c ơ quan hành chính bị công dân khiếu kiện. Mặt khác, các thẩm phán v ới ng ười b ị x ử ki ện là c ơ quan công quyền, có mối quan hệ ngang dọc, qua lại nên thẩm phán khó có th ể thay đ ổi. M ột nguyên nhân khác là quy định của pháp luật trong nhiều trường h ợp ch ưa rõ ràng, còn nhiều chồng chéo, thậm chí mâu thuẫn nhau nên để giải quy ết m ột v ụ án không d ễ, t ốn nhiều thời gian, dẫn đến sự nghi ngờ của nhân dân về sự khách quan của tòa án. Do đó, hiệu lực và hiệu quả giải quyết khiếu nại còn rất hạn chế, nhiều đơn th ư bị đùn đảy, dây dưa, tồn đọng lâu ngày, người khiếu nại bị oan ức kéo dài, cơ quan qu ản lý các cấp, các ngành tốn rất nhiều thời gian mà sự việc vẫn không được giải quy ết, ảnh hưởng không nhỏ đến niền tin của công dân vào các cơ quan đảng, NN. Tình hình đó đ ặt ra một cách bức xúc đòi hỏi phải có cơ quan TPHC đủ m ạnh v ề mọi m ặt đ ể gi ải quy ết các khiếu kiện hành chính của công dân, bảo đảm quyền tự do dân chủ của nhân dân. Quan điểm xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ quan TPHC nh ằm nâng cao hiệu quả hoạt động của nó: Nhằm xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ nghiên minh, bảo v ệ công lý trong từng bứơc hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự tổ quốc VNXHCN, ho ạt động tư pháp mà trọng tâm là hoạt động xét xử nói chung và TPHC nói riêng đ ược ti ến hành có hiệu quả và hiệu lực cao. Quan điểm xây dựng và hoàn thi ện h ệ th ống c ơ quan TPHC nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của nó là: -Phải xem xét lại các quy định chưa phù hợp để sữa đổi, bổ sung các văn b ản liên quan đến thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, đặc biệt là quyền hạn của toà án trong xét xử hành chính cũng như việc giải quyết ở giai đoạn tiền tố tụng m ột cách h ợp lý nhất, để nhân dân và cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quy ết nhanh chóng, có hi ệu quả các khiếu kiện của công dân. Các biện pháp bảo đảm thi hành bản án, quy ết đ ịnh của cơ quan tài phán hành chính cũng phải được quy định một cách h ết sức m ềm d ẻo cùng với các biện pháp tăng cường tính kỷ luật, tính chặt chẽ trong hệ thống thứ bậc của các cơ quan tài phán hành chính nhà nước…chỉ có như vậy, việc thiết l ập c ơ quan tài phán hành chính ở nước ta mới thật sự có ý nghĩa, thể hiện trách nhiệm của Nhà nước trước nhân dân, một Nhà nước pháp quyền XHCN, Nhà nước của dân, do dân, vì dân. -Cùng với quá trình cải cách bộ máy nhà nước, tổ chức cơ quan tài phán hành chính cần phải được nghiên cứu thay đổi cho phù hợp với hoạt đ ộng xét x ử hành chính, c ụ th ể là: cần tổ chức hệ thống cơ quan tài phán hành chính song song v ới toà án nhân dân. S ớm
- đưa đề án thành lập cơ quan tài páhn hành chính ở Việt Nam và th ực hi ện trong th ực t ế phải gắn liền với mục tiêu cải cách hành chính nhà nước với m ục tiêu ki ểm soát ho ạt động của cơ quan hành chính nhà nước. -Cần tiếp tục nghiên cứu đổi mới cơ chế giải quyết khiếu nại của các CQ HCNN nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại của công dân trong điều kiện TAND có thẩm quyền xét xử HC. Thực tiễn hoạt động của TA tù khi đc giao thẩm quyền xét xử HC đến nay cũng như ngay cả ở các nước có một hệ thống TAHC độc lập và hoàn chỉnh, vi trò và trách nhiệm của CQHC NN trong quá trình giải quyết các khiếu nại của công dân vẫn được coi trọng. -Cần đào tạo đội ngũ công chức HCNN đảm bảo đáp ứng yêu cầu QLNN theo đúng PL, giảm đến mức tối thiểu những quyết định HC, hành vi HC bị khiếu kiện. Đồng thời đào tạo đội ngũ cán bộ công tác trong các CQ tài phán có kỹ năng kiến thức công tâm trách nhiệm khi quyết định. -Tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của nước ngoài… Trong công cuộc cải cách bộ máy nhà nước nói chung và cải cách hành chính nói riêng, xây dựng và hoàn thiện hệ thống tài phán hành chính là một yêu cầu cơ bản và ấp thi ết của công cuộc đổi mới hịên nay. Do đó, để hệ thống tài phán hành chính nhà nước đáp ứng được yêu cầu phát triển của đất nước, cần phải tập trung vào các gi ải pháp c ơ b ản sau: - Thực hiện tốt qui định tại Điều 109 Hiến pháp 1992: Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất của nước CHXHCNVN. Chính phủ thống nhất quản lý việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của Nhà nước; bảo đảm hiệu lực của bộ máy Nhà nước từ trung ương đến cơ sở; bảo đảm việc tôn trọng và chấp hành Hiến pháp và pháp luật; phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm ổn định và nâng cao đời sống vật chất và văn hoá của nhân dân. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác với Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước. - Thành lập cơ quan Tài phán hành chính độc lập với cơ quan hành chính quản lý, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Chính phủ hay người được Thủ tướng uỷ quyền. Phán quyết của cơ quan tài phán hành chính chịu sự giám đốc của Toà án nhân dân tối cao. - Tuân thủ nguyên tắc: Toà án nhân dân tối cao là cơ quan xét xử cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Toà án nhân dân tối cao giám đốc việc xét xử của các Toà án nhân dân địa phương và các Toà án quân sự. Toà án nhân dân tối cao giám đốc việc xét xử của Toà án đặc biệt và các toà án khác, trừ trường hợp Quốc hội quy định khác khi thành lập Toà án đó (Điều 134 Hiến pháp 1992,) như lời nguyên Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải: “ lập cơ quan tài phán hành chính thuộc hệ thống hành pháp để tiếp nhận và gỉải quyết các khiếu nại của dân đối vói quyết định của cơ quan hành chính, bảo đảm cho dân được tranh tụng bình đẳng công khai; đồng thời đề nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung các qui định về nội dung thẩm qyền xét xử và hệ thống tổ chức, quản lý của Toà án hành chính, đáp ứng được yêu cầu xử lý những vụ khiếu kiện mà kết luận của cơ quan tài phán hành chính chưa được đồng thuận”. Tóm lại: Có thể khẳng định rằng, việc thiết lập cơ quan tài phán hành chính ở Việt Nam là một đòi hỏi khách quan trong xu thế đổi mới, h ội nh ập. Đối với chúng ta, tài phán hành chính là một vấn đề mới mẻ. Nghiên cứu đầy đủ tài phán hành chính và xác định tính đặc thù của tài phán hành chính là điều rất quan trọng để xác định các vấn đề về mô hình tổ chức,
- đối tượng, phạm vi điều chỉnh, trình tự tố tụng… của Toà án hành chính. Trong công cuộc cải cách bộ máy nhà nước nói chung và cải cách hành chính nói riêng, xây dựng và hoàn thiện hệ thống tài phán hành chính ở nước ta là một việc rất quan trọng. Đó là m ột yêu c ầu c ơ bản và cấp thiết của công cuộc đổi mới hiện nay để bảo vệ, khôi ph ục quy ền, l ợi ích hợp pháp của công dân, bảo đảm quyền con người, xây dựng một xã hội dân chủ, một Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân, một Nhà nước mà tất cả quyền lực thuộc về nhân dân. Liên hệ thực tế: Nhà nước Việt Nam là Nhà nước xã hội chủ nghĩa, là Nhà nước của dân, do dân và vì dân. Quyền công dân được pháp luật b ảo v ệ đã đ ược ban hành, áp dụng từ ngày có chính quyền cách mạng. Quyền này được thực thi ngày một r ộng rãi v ề mặt nội dung và ngày càng thêm chắc chắn bởi các biện pháp bảo vệ mang tính hiệu quả cao. Thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta cũng có nhiều nghị quyết, chỉ thị, định hướng chỉ đạo về việc nghiên cứu, xây dựng cơ quan tài phán hành chính, trong đó Nghị quy ết s ố 03/2007/NQ-CP ngày 19/1/2007 của chính phủ đã chỉ rõ: “Tiếp tục hòan thiện hệ th ống pháp lụât về khiếu nại, tố cáo phù hợp với thực ti ễn VN và nh ững cam k ết qu ốc t ế, đ ổi mới mạnh mẽ cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính, xúc tiến thành lập h ệ thống cơ quan tài phán hành chính trực thuộc Thủ tướng chính ph ủ”. Ngh ị quy ết H ội ngh ị l ần th ứ 5 BCH TƯ khóa X về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hi ệu l ực, hi ệu qu ả qu ản lý của bộ máy nhà nước cũng nêu rõ “Từ thực tiễn đơn th ư khi ếu n ại c ủa công dân, nghiên cứu thành lập tài phán hành chính” . Đối với các cơ quan hành chính nhà nước, mỗi năm cơ quan hành chính các cấp, các ngành phải tiếp nhận và giải quyết hành chục ngàn vụ khiếu nại. Ch ỉ tính riêng 3 năm trở lại đây (2006-2008), các cơ quan hành chính đã nhận được 303.026 đơn khi ếu n ạo v ề 234.888 vụ việc trong đó, UBND các cấp đã tiếp nhận 214.295 đ ơn v ề 182.014 v ụ vi ệc, các bộ tiếp nhận 88.713 đơn về 52.874 vụ việc. Mặc dù đã giải quyết được khá nhiều vụ việc, song công tác giải quyết khiếu nại của các cơ quan hành chính h ịên nay còn không ít khiếm khuyết, bất cập. Việc giải quyết nhiều khi còn chậm trễ, ch ưa kịp th ời không đảm bảo thời hạn do pháp lụât quy định, số vụ việc tồn đọng, kéo dài còn lớn, thậm chí còn hịên tượng né tránh, đùn đẩy thiếu trách nhịêm. Tiến trình đẩy mạnh cải cách nền hành chính, cải cách tư pháp, đổi mới tổ ch ức và họat dộng của bộ máy nhà ước nhằm góp phần xây dựng nhà nước pháp quy ền XHCN – nhà nước của dân, do dân và vì dân cũng đặt ra yêu cầu ph ải mở rộng n ền dân ch ủ XHCN, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, trong đó có quy ền khiếu nại, t ố cáo. Vì vậy, trong tổng thể cải cách nền hành chính, cải cách tư pháp, đổi mới tổ chức và hoạt động của BMNN cần phải nghiên cứu, xây dựng cơ chế hữu hiệu để giải quyết khiếu nại tố cáo nói chung và giải quyết khiếu nại hành chính nói riêng, qua đó, một mặt tạo thuận lợi cho người dân khi thực hịên quyền khiếu nại tố cáo, mặt khác nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này. Ngoài ra, việc xây dựng cơ quan tài phán hành chính trong nền hành chính NN s ẽ góp phần đưa hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính ở nước ta phù h ợp v ới thông l ệ quốc tế, từ đó tạo cơ sở cho việ chội nhập ngày càng sâu rộng của VN v ới các n ước trong khu vực và trên thế giới./.
Xuất nhập khẩu
Kế toán - Kiểm toán
Thương mại
Doanh nghiệp
Xây dựng - Đô thị
Lĩnh vực khác
Bộ máy hành chính
Bất động sản
Tiền tệ - Ngân hàng
Lao động - Tiền lương
Tài nguyên - Môi trường
Trách nhiệm hình sự
Đầu tư
Vi phạm hành chính
Bảo hiểm
Thuế-Phí-Lệ phí-Kinh phí
Chứng khoán
Thể thao - Y tế
Giao thông vận tải
Giáo dục học
Quyền dân sự
Sở hữu trí tuệ
Văn hóa xã hội
Dịch vụ pháp lý
Công nghệ thông tin
Thủ tục tố tụng