- Trang Chủ
- Trung học phổ thông
- Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên năm học 2016-2017 môn Giáo dục công dân cáp THPT - Chuyên đề: Giáo dục pháp luật và một số giải pháp nâng cao ý thức chấp hành pháp luật đối với học sinh THPT
Xem mẫu
- SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG BÌNH
TÀI LIỆU BỒI DƢỠNG THƢỜNG XUYÊN NĂM HỌC 2016 - 2017
MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN CẤP THPT
CHUYÊN ĐỀ
GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO Ý
THỨC CHẤP HÀNH PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI HỌC SINH THPT
1
- LỜI MỞ ĐẦU
Giáo dục pháp luật trong các nhà trường, đặc biệt trong các trường phổ thông
có ý nghĩa chiến lược, góp phần hình thành một cách vững chắc nhân cách của
người công dân có ý thức chấp hành pháp luật, đáp ứng những yêu cầu của xã hội
hiện tại và tương lai. Do đó, hơn 10 năm qua, Đảng và Chính phủ đã ra những nghị
quyết, chỉ thị trong đó khẳng định rằng để xây dựng và nâng cao ý thức pháp luật
cho nhân dân cần “Đưa việc giáo dục pháp luật vào các trường học, các cấp học,
từ phổ thông đến đại học…”. Đòi hỏi này chỉ có thể được thực hiện tốt, đầy đủ khi
đẩy mạnh công tác giáo dục pháp luật trong các trường học theo tinh thần Chỉ thị
số 32 - CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư trung ương Đảng và Quyết định
số 13/2003/QĐ-TTg của TTCP “Chú trọng việc chuẩn hóa nội dung chương trình,
tài liệu, sách giáo khoa giảng dạy pháp luật chính khóa cũng như việc tổ chức các
hoạt động giáo dục pháp luật ngoại khóa bằng nhiều hình thức phong phú”.
Pháp luật đối với nhà nước là công cụ, là phương tiện tổ chức hoạt động của
chính mình, là sự ghi nhận và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân và xã
hội, là phương tiện quản lý xã hội có hiệu lực nhất. Việc ban hành pháp luật thuộc
chức năng nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, việc thực thi pháp
luật là của công chức Nhà nước và mỗi công dân. Để thực hiện đúng pháp luật của
nhà nước cần phải tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật. Vì vậy,
tuyên truyền giáo dục pháp luật là một bộ phận quan trọng có ý nghĩa đặc biệt trong
hệ thống giáo dục chung của Đảng và Nhà nước nhằm giáo dục đạo đức, ý thức
pháp luật, xây dựng các văn bản luật, tổ chức thực hiện tốt pháp luật và góp phần
xây dựng con người mới XHCN, phát huy quyền làm chủ nhân dân, xây dựng nhà
nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong thời kì mới.
Tuyên truyền giáo dục pháp luật là khâu đầu tiên hoạt động thực hiện giáo
dục pháp luật, là cầu nối để chuyền tải pháp luật vào đời sống xã hội, vì pháp luật
muốn phát huy được tác dụng và hiệu quả thông qua con người hiểu biết pháp
luật. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta quan tâm đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền
giáo dục pháp luật, nhất là trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay. Nghị quyết
2
- Đại hội X, Đảng ta khẳng định: "Triển khai mạnh mẽ công tác tuyên truyền giáo
dục pháp luật, huy động lực lượng của các đoàn thể chính trị, xã hội, các phương
tiện thông tin đại chúng tham gia cuộc vận dộng thiết lập trật tự, kỷ cương và các
hoạt động thường xuyên, xây dựng nếp sống và làm việc theo hiến pháp và luật
pháp trong cơ quan nhà nước và trong toàn xã hội".
Trong thực tế cuộc sống các vụ vi phạm pháp luật nói chung, tội phạm nói
riêng do nhiều nguyên nhân song trong đó luôn chứa ẩn nguyên nhân sâu xa là ý
thức pháp luật và thi hành pháp luật. Từ đó tôi nhận thấy việc giáo dục pháp luật
cho toàn dân hiện nay có tính cấp thiết của các cơ quan nhà nước, các tổ chức
chính trị xã hội, các tổ chức kinh tế từ trung ương đến cơ sở nhằm làm cho mọi
người, mọi thành viên trong xã hội nhận thức và hành động đúng theo pháp luật,
hạn chế tối đa các vụ việc vi phạm pháp luật là do không hiểu biết pháp luật mà
trong đó việc giáo dục pháp luật cho thế hệ trẻ nói chung, thế hệ công dân nhỏ
tuổi đang là học sinh trong các trường học là một phần không thể thiếu, đây cũng
là một trong những chiến lược để đảm bảo cho thế hệ công dân tương lai có kiến
thức về pháp luật, làm chủ bản thân và xã hội, thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ
của công dân.
Trong nhiều năm qua, công tác GDPL cho HS THPT đã được ngành giáo
dục rất coi trọng; các hình thức giáo dục, truyên truyền, phổ biến được thực hiện
đa dạng, phong phú bằng nhiều hình thức như đưa vào chương trình dạy học chính
khóa, ngoại khóa, giáo dục lồng ghép, tổ chức tọa đàm, sân khấu hóa… đem lại
những hiệu quả nhất định góp phần nâng cao nhận thức của đa số HS về các quy
định của pháp luật (PL), về quyền và nghĩa vụ của mỗi HS trong đời sống xã hội.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây tình trạng vi phạm PL trong HS có chiều
hướng gia tăng cả về số vụ việc và tính chất nghiêm trọng, hành vi phạm pháp của
các em trở nên thường xuyên hơn , đa dạng hơn , tạo nên những bức xúc trong dư
luận và nhân dân ..., nguyên nhân không chỉ là do thiểu hiểu biết PL , mà còn là sự
bất chấp PL , thâ ̣m chí “lách luật” để vi phạm…Thực trạng đó đang đặt ra những
yêu cầu, nhiệm vụ mới đòi hỏi những người làm công tác tuyên truyền, phổ biến và
3
- GDPL cần có những thay đổi về quan điểm, cách làm; đổi mới mạnh mẽ nội dung
và phương pháp giáo dục cho phù hợp với những thay đổi nhanh chóng của xã hội
và tâm sinh lý HS. Đó là: chuyển mạnh quá trình trang bị kiến thức sang phát triển
năng lực và phẩm chất cho các em , đặc biệt chú trọng khâu giám sát diễn biến tâm
lý, biểu hiện thái độ, hành vi trong và ngoài nhà trường của các em ; lấy sự tiến bộ
về đạo đức, lối sống làm tiêu chí hàng đầu trong đánh giá kết quả học tập của HS ;
tránh tình trạng chỉ tập trung vào tuyên truyền, phổ biến mà coi nhẹ hoạt động giáo
dục, kiểm tra, kiểm soát... dẫn đến sự đánh giá kế t quả ho ̣c tâ ̣p không chiń h xác ,
khách quan...
Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật đối với học sinh THPT là yêu cầu vô cùng
cấp thiết. Chỉ khi việc chấp hành pháp luật thực sự trở thành nhu cầu cần thiết đối
với bản thân thì các em mới có ý thức chấp hành pháp luật, pháp luật mới thực sự là
công cụ để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho mỗi người. Nâng cao ý thức chấp hành
pháp luật cho học sinh còn thể hiện ý thức của mỗi học sinh tham gia quá trình xây
dựng Nhà nước pháp quyền XHCN mới nhanh chóng đạt được thành công.
4
- NỘI DUNG
PHẦN I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
I. KHÁI NIỆM, VỊ TRÍ, VAI TRÒ, MỤC ĐÍCH CỦA CÔNG TÁC
TUYÊN TRUYỀN, PHỔ BIẾN VÀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
1. Một số khái niệm
a. Khái niệm về pháp luật
Pháp luật xã hội chủ nghĩa là hệ thống các quy tắc mang tính bắt buộc xử
sự chung thể hiện ý chí của giai cấp công nhân liên minh với giai cấp nông dân và
đội ngũ trí thức xã hội chủ nghĩa do Nhà nước ban hành và đảm bảo thực hiện trên
cơ sở thuyết phục, giáo dục, cưỡng chế của bộ máy nhà nước.
b. Khái niệm về tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật
Tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật là việc làm sáng tỏ về mặt tư
tưởng và nội dung các quy phạm pháp luật, đảm bảo cho sự nhận thức đúng đắn, đầy
đủ và thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật của người tuyên truyền, phổ biến và giáo dục
pháp luật trong quá trình tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật.
c. Khái niệm về giáo dục pháp luật
Trong khoa học pháp lý, giáo dục pháp luật được xem là hoạt động có tính
định hướng của các cơ quan Đảng, Nhà nước và các tổ chức xã hội, trong đó người
giáo dục và người được giáo dục luôn tác động qua lại lẫn nhau, thiết lập những
hành vi xử sự phù hợp các quy phạm pháp luật. Hoạt động của giáo dục pháp luật
nhằm hình thành ở con người thói quen xử sự phù hợp với đòi hỏi của pháp luật.
2. Vị trí
Giáo dục pháp luật là quá trình tác động có tính liên tục, lâu dài, thường
xuyên. Vì thế, giáo dục pháp luật phải thông qua nhiều cơ quan, tổ chức chính trị -
xã hội, trong đó Hội đồng phối hợp PBGDPL giữ vai trò quan trọng, nhưng cần
phải có sự kết hợp chặt chẽ với các ban ngành liên quan nhằm mục đích hướng
5
- dẫn hành vi của con người xử sự phù hợp với các quy định của pháp luật. Bên
cạnh đó, các cơ quan Đảng, Nhà nước, các tổ chức xã hội, các cấp, các ngành, các
phương tiện thông tin đại chúng, độ pháp luật trong một số bộ phận nhân dân
con hạn chế. Vì vậy, muốn pháp luật thực sự đi vào cuộc sống, muốn mọi người
đều sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật thì công tác tuyên truyền, phổ
biến và giáo dục pháp luật là một yêu cầu cấp thiết, đòi hỏi các cấp, các ngành cần
phải quan tâm, nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo
dục pháp luật góp phần vào việc nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, quản lý xã
hội, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa.
Đối với hoạt động quản lý nhà nước, công tác tuyên truyền, phổ biến và
giáo dục pháp luật cũng có vị trí vô cùng quan trọng. Dưới chế độ xã hội chủ
nghĩa, Đảng ta đã chỉ rõ: “Công tác quản lý không phải việc riêng của những
người quản lý chuyên nghiệp mà là sự chuyên nghiệp của nhân dân”. Xét về góc
độ xã hội, chủ thể quản lý nhà nước là nhân dân lao động. Để thực hiện quyền lực
của mình một cách có hiệu quả nhất, nhân dân lao động đã tổ chức ra nhà nước.
Thông qua nhà nước, nhất là thay mặt cho nhân dân lao động, là công cụ quyền
lực quan trọng nhất để thực hiện quyền chính trị của nhân dân. Xét về góc độ
pháp lý thì chủ thể quản lý đất nước là nhà nước với hệ thống cơ quan quản lý từ
trung ương đến địa phương.
3. Vai trò
Thực hiện quyền lực của nhân dân là một yêu cầu quan trọng của mọi hoạt
động quản lý nhà nước để thực hiện nhiệm vụ mà nhân dân giao cho, nhà nước sử
dụng nhiều phương tiện, công cụ quản lý khác nhau, trong đó pháp luật đóng vai
trò quan trọng nhất. Vì chỉ có quản lý nhà nước bằng pháp luật và không ngừng
tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa mới loại bỏ được những yếu tố chủ quan
tiêu cực trong hoạt động quản lý thì mới đảm bảo được “Mọi quyền lực thuộc về
nhân dân”. Khi nhân dân hiểu được quyền và nghĩa vụ của mình trong quá trình
thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân, nhân dân tham gia vào quản lý nhà
nước trên cơ sở các quy định của pháp luật. Để thực hiện được điều đó nhà nước
6
- phải thực hiện nhiều biện pháp, huy động nhiều phương tiện để tăng cường công
tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho nhân dân. Đây là nhiệm vụ
hết sức quan trọng trong quá trình quản lý nhà nước, trong Văn kiện Đại hội Đảng
toàn quốc lần thứ VI của Đảng ta đã khẳng định: “Quản lý nhà nước bằng pháp
luật chứ không chỉ bằng đạo lý”.
Như vậy, pháp luật có một vị trí thực sự quan trọng trong việc nâng cao hiệu
quả quản lý nhà nước. Muốn quản lý xã hội bằng pháp luật thì trước hết nhà nước ta
phải xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật, đồng thời quan tâm đẩy mạnh công tác
tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho nhân dân bằng nhiều hình thức,
phương pháp khác nhau, phù hợp với từng đối tượng. Trên cơ sở đó, để nhân dân
nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và việc tìm hiểu các thông tin pháp luật trở
thành một nhu cầu thường xuyên không thể thiếu trong đời sống nhân dân.
Xuất phát từ vị trị, vai trò của công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục
pháp luật đối với đời sống xã hội nói chung và đối với việc nâng cao hiệu lực quản lý
nhà nước. Trong những năm gần đây, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở địa
phương đã có chiều hướng chuyển biến tích cực, đạt hiệu quả rõ rệt. Nhưng so với
yêu cầu nhiệm vụ đặt ra ngày càng cao trong công tác quản lý xã hội bằng pháp luật
thì công tác này chưa được thực hiện thường xuyên, các cấp, các ngành chưa có sự
phối hợp chặt chẽ trong công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho
nhân dân, chưa kết hợp được các hình thức, phương pháp để nâng cao hiệu quả công
tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho nhân dân.
4. Mục đích, ý nghĩa của công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục
pháp luật
a. Mục đích
Đất nước ta đang trong tiến trình đổi mới, mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ và văn minh là ý nguyện của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Một trong những biện pháp để thực hiện mục tiêu chiến lược này là chúng ta phải
xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự của dân, do dân và vì
7
- dân, trong đó mỗi người dân đều sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Do
đó công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho cán bộ, nhân dân luôn
luôn được coi là một trong những nhiệm vụ quan trọng, là khâu không thể thiếu
được trong quá trình xây dựng và thực hiện pháp luật.
Với mục đích hình thành và mở rộng hệ thống tri thức pháp luật cho nhân
dân, chính là mục đích trước hết của giáo dục pháp luật. Nó đóng vai trò quan
trọng trong việc đảm bảo phát triển ý thức pháp luật cho con người. Đây là hoạt
động không thể thiếu được trong quá trình giáo dục pháp luật, bởi tri thức pháp
luật giúp cho con người tổ chức một cách có ý thức hành vi của mình và kiểm tra
hành vi đó.
Công tác này giúp nhân dân hình thành niềm tin pháp luật, có tri thức pháp
luật mà thiếu niềm tin đối với pháp luật thì cũng không thể điều khiển hành vi của
mình một cách vững chắc và để có niềm tin thì cần phải có giáo dục pháp luật đến
tận người dân, hình thành trong mỗi người dân niềm tin pháp luật.
Bên cạnh đó còn hình thành các hành vi hợp pháp, đây là một trong những mục
đích quan trọng nhất của giáo dục pháp luật. Vì nếu không tạo lập được thói quen xử sự
theo pháp luật ở người được giáo dục thì hoạt động tuyên truyền, phổ biến và giáo dục
pháp luật cũng sẽ không có ý nghĩa thiết thực trong đời sống xã hội.
Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật là nhằm
mục đích góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật của
cán bộ và nhân dân. Tạo điều kiện cho mọi người tham gia vào việc áp dụng pháp
luật và sử dụng pháp luật như một phương tiện, công cụ để bảo vệ quyền và lợi ích
hợp pháp của mình, của nhà nước và của xã hội. Tăng cường trật tự, kỷ cương, ngăn
ngừa có hiệu quả những hành vi vi phạm pháp luật tiến tới xây dựng một nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nhà nước của dân, do dân và vì dân.
b. Ý nghĩa của công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật
Xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật là những công việc rất quan
trọng của nhà nước ta. Pháp chế xã hội chủ nghĩa đòi hỏi phải có một hệ thống
8
- pháp luật hoàn thiện và sự tuân thủ pháp luật một cách nghiêm chỉnh. Việc ban
hành pháp luật và hoàn thiện pháp luật là rất quan trọng, nhưng vấn đề quan trọng
hơn là làm thế nào để pháp luật thực sự đi vào cuộc sống có hiệu quả. Chính vì
vậy, công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật có ý nghĩa rất lớn trong
sự nghiệp củng cố pháp chế và trật tự pháp luật của chế độ xã hội chủ nghĩa.
Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật nhằm
đưa pháp luật đi vào cuộc sống, nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật
của từng cán bộ, từng người dân, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật,
pháp luật dần trở thành các chuẩn mực và định hướng giá trị mới, để điều chỉnh
các mối quan hệ xã hội, thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ
và văn minh.
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT Ở
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1. Những vấn đề lý luận về công tác giáo dục pháp luật
a. Sự cần thiết của công tác giáo dục pháp luật
Pháp luật ra đời cùng với Nhà nước, do Nhà nước ban hành và pháp luật là
sự biểu hiện của quyền lực chính trị, đồng thời là công cụ sắc bén để thực hiện
quyền lực chính trị của giai cấp thống trị duy trì địa vị và bảo vệ lợi ích của giai
cấp thống trị.
Công tác giáo dục pháp luật có vai trò không những cung cấp tri thức pháp
luật, nâng cao hiểu biết pháp luật cho mọi người mà còn góp phần hình thành ý
thức pháp luật, xây dựng những tình cảm pháp lý trong sáng và thói quen xử sự
theo pháp luật. Đây là việc làm rất cần thiết của Nhà nước mà nhất là Nhà nước
xã hội chủ nghĩa, Nhà nước của dân do dân và vì dân. Vai trò của công tác giáo
dục pháp luật Nhà nước xã hội chủ nghĩa không chỉ là tất yếu mà còn có ý nghĩa
hết sức quan trọng, đặc biệt là trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Giáo
dục pháp luật chính là sự hình thành ý thức của con người là quá trình ảnh hưởng
tác động thống nhất của các điều kiện khách quan lẫn các nhân tố chủ quan. Về
9
- khách quan Mác - Ănghen cho rằng quá trình giáo dục người lao động không
được tách rời những điều kiện của xã hội như: kinh tế, chính trị với sự phát triển
cụ thể của xã hội.
b. Bản chất của hoạt động giáo dục pháp luật
Để pháp luật đi vào cuộc sống không chỉ dừng lại ở việc xây dựng và ban hành
pháp luật kịp thời, phản ánh đúng nhu cầu xã hội; đáp ứng sự điều chỉnh của pháp
luật đối với quan hệ xã hội ở từng giai đoạn nhất định, mà điều kiện tiên quyết bảo
đảm cho pháp luật đi vào cuộc sống là đẩy mạnh công tác phổ biến giáo dục pháp
luật; nhằm truyền tải thông tin pháp luật tới các chủ thể pháp luật. Qua đó nâng cao
sự hiểu biết và thái độ tôn trọng cho các tầng lớp nhân dân trong xã hội.
Như vậy, phổ biến pháp luật là sự truyền tải thông tin về pháp luật hiện hành,
làm cho mọi người hiểu, biết về pháp luật, biết được quyền và nghĩa vụ của mình.
c. Mối quan hệ giữa giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức
Giáo dục pháp luật là một dạng trong hệ thống giáo dục chung có mối quan
hệ với tất cả các dạng khác nhau trong cùng một hệ thống như giáo dục pháp luật
tác động tương hỗ một cách sâu sắc với giáo dục chính trị. Giáo dục pháp luật là
một yếu tố rất quan trọng nhằm nâng cao trình độ dân trí và pháp luật. Giáo dục
pháp luật với tư tưởng giáo dục đạo đức...
Giữa giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức tuy là những phạm trù khác
nhau nhưng có sự đan xen về nội dung. Pháp luật là chỗ dựa, là cơ sở cho việc
hình thành đạo đức mới. Các nguyên tắc cơ bản của đạo đức mới được thể chế
hoá thành các qui phạm pháp luật. Do đó pháp luật bảo vệ và phát triển đạo đức,
bảo vệ tính công bằng, chủ nghĩa nhân đạo, tự do, lòng tin và lương tâm con
người. Vì vậy giáo dục đạo đức tạo nên những tiền đề cần thiết để hình thành ở
công dân sự tôn trọng sâu sắc đối với pháp luật. Ngược lại giáo dục pháp luật tạo
khả năng thiết lập trong đời sống thực tiễn hàng ngày những nguyên tắc của đạo
đức, củng cố các nghĩa vụ đạo đức, thiếp lập quan hệ không dung thứ với các biểu
hiện chống đối xã hội, bảo vệ hạnh phúc gia đình, bồi dưỡng thế hệ trẻ.
10
- d. Mục đích vai trò của giáo dục pháp luật
Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII đã chỉ rõ: “Tăng cường giáo dục công
dân, đạo đức, lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác - Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh coi
trọng hơn nữa các môn xã hội và nhân văn, nhất là tiếng việt, lịch sử dân tộc, địa
lý và văn hoá Việt Nam”. Ngoài ra mục đích của giáo dục pháp luật còn giúp cho
việc xác định hiệu quả của quá trình giáo dục. Không dựa vào mục đích của giáo
dục pháp luật, chẳng những không thể đánh giá mà không thể tiến hành tìm kiếm
các chỉ số xác định hiệu quả của giáo dục pháp luật. Đáp ứng mong đợi của xã
hội, đáp ứng được nhu cầu với thực tiễn và giúp cho việc đánh giá, nâng cao hiệu
quả giáo dục pháp luật ở nước ta trong từng thời kỳ.
Giáo dục là quá trình tác động định hướng của nhân tố chủ quan lên khách
thể giáo dục. Giáo dục pháp luật theo nghĩa hẹp là hoạt động định hướng có tổ
chức, có chủ định của chủ thể giáo dục tác động lên đối tượng giáo dục nhằm mục
đích hình thành ở họ tri thức pháp luật, tình cảm và hành vi phù hợp với các đòi
hỏi của hệ thống pháp luật hiện hành.
Giáo dục pháp luật trước hết là hoạt động định hướng có tổ chức, có chủ định
thành một hệ thống của Đảng, của các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội với
mục đích thiết lập ý thức pháp luật dưới dạng lòng tin, thói quen, động cơ của hành
vi tích cực thực hiện đúng pháp luật của con người. Như vậy, giáo dục pháp luật có
tính độc lập tương đối so với các dạng giáo dục khác. Đẩy mạnh hoạt động tuyên
truyền giáo dục pháp luật phải được xem là một phương hướng giáo dục trong hệ
thống giáo dục chung của đất nước, có như vậy mới nhanh chóng nâng cao trình độ
văn hóa pháp lý cho nhân dân ta.
Trong thực tế những tội phạm, công dân vi phạm pháp luật một phần là do
nhận thức chưa đầy đủ về pháp luật vì vậy khi vi phạm pháp luật mới thấy rõ tác
hại của việc không nhận thức đúng pháp luật dẫn đến hậu quả sai lầm. Do vậy,
công tác giáo dục pháp luật cần được triển khai trong các tầng lớp nhân dân, mà
trong đó phải trang bị kiến thức pháp luật cho công dân từ lúc còn lứa tuổi đi học.
11
- Công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật là khâu đầu tiên của hoạt động thực
thi pháp luật nhằm áp dụng về hiệu quả pháp luật vào đời sống xã hội, nó là chiếc cầu
nối để chuyển tải pháp luật vào đời sống bởi vì pháp luật có được thực hiện nghiêm
minh hay không thì đấy là khâu đầu tiên tạo ra cho mọi người hiểu biết pháp luật. Nếu
không làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật để cho mọi người hiểu, nhận
thức đúng đắn thì pháp luật dù có đúng, phù hợp đi nữa thì cũng chỉ dừng lại trên giấy
tờ mà thôi. Đồng chí Đỗ Mười - Nguyên Tổng bí thư trung ương Đảng khẳng định:
Một xã hội có kỷ cương, kỷ luật phải được xây dựng trên ý thức giáo dục mọi thành
viên và cả cộng đồng trong xã hội thói quen và nếp sống tuân theo hiến pháp và pháp
luật. Nghị quyết Đại hội X của Đảng cũng chỉ rõ: Tăng cường tuyên truyền giáo dục
pháp luật nâng cao ý thức pháp luật cho toàn dân, gắn quyền hạn với trách nhiệm, lợi
ích với nghĩa vụ của công dân, tôn trọng kỷ cương, trật tự xã hội...
Nội dung của công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật là yếu tố quan trọng
của quá trình giáo dục pháp luật, nó xác định trên cơ sở hình thức, mục đích, đối
tượng và chủ thể của công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật.
Mỗi đơn vị trường học đếu có chương trình, kế hoạch cụ thể để phổ biến
tuyên truyền giáo dục các kiến thức cơ bản về quyền và nghiã vụ của công dân,
quyền hạn, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của nhà nước, hệ thống pháp luật cho học
sinh, cán bộ công nhân viên của từng đơn vị trường học bao gồm những chủ
trương chung của huyện, nghị quyết của Đảng bộ, nghị quyết của từng đoàn thể,
các luật có liên quan như: Luật giao thông đường bộ, luật phòng chống ma túy,
Luật hình sự, Luật dân sự, Luật hôn nhân gia đình, luật khiếu nại tố cáo,...
2. Chủ trƣơng của Đảng và nhà nƣớc về việc giáo dục pháp luật trong
trƣờng THPT
Khái niệm giáo dục pháp luật thường xuất phát từ khái niệm giáo dục của khoa
học sư phạm, theo nghĩa hẹp giáo dục đó là quá trình tác động định hướng của nhân
tố chủ quan lên khách thể giáo dục. Như vậy những ảnh hưởng hay tác động của các
yếu tố khách quan không nằm trong nội hàm của khái niệm giáo dục.
12
- Theo nghĩa rộng, giáo dục là quá trình ảnh hưởng của những điều kiện
khách quan (như chế độ xã hội, trình độ phát triển kinh tế, môi trường sống…) và
những tác động của nhân tố chủ quan (tác động tự giác, định hướng của nhân tố
của người).
Phải khẳng định rằng: Có tồn tại khái niệm giáo dục pháp luật. Bởi vì theo
quan niệm giáo dục cả ở nghĩa rộng lẫn nghĩa hẹp của khoa học sư phạm thì con
người nói chung là khách thể chịu ảnh hưởng và tác động của các điều kiện khách
quan và cả các nhân tố chủ quan để hình thành ý thức, tình cảm và hành vi pháp luật.
Về các điều kiện khách quan, Các - Mác, Ănghen, Lênin đều cho rằng trong
quá trình giáo dục, người lao động không được tách rời những điều kiện tồn tại của
xã hội như chế độ kinh tế, chính trị với những giai đoạn cụ thể của sự phát triển xã
hội ấy. Không có sự hoàn thiện “Văn hoá trừu tượng của cá nhân” mà trước hết là sự
thay đổi các điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội của đời sống con người sẽ tạo ra khả
năng phát triển đời sống tinh thần của quần chúng và ảnh hưởng đến chất lượng giáo
dục. Vì vậy, nghiên cứu sự ảnh hưởng của các hệ thống pháp luật hiện hành, giáo
dục pháp luật chỉ là một yếu tố của quá trình hình thành ý thức pháp luật ở cá nhân
con người và đóng vai trò chủ đạo trong quá trình ấy.
Như vậy: Giáo dục pháp luật là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ
định chủ thể giáo dục pháp luật tác động lên các đối tượng giáo dục pháp luật
nhằm hình thành tri thức, tình cảm pháp luật và thái độ tôn trọng pháp luật theo
những yêu cầu của pháp luật.
Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm, coi trọng công tác giáo dục tuyên truyền
giải thích pháp luật nhất là từ khi có đường lối đổi mới của Đảng từ đại hội lần thứ
VI đến nay, văn kiện lần thứ VI của Đảng đã xác định rõ: “Đưa việc dạy pháp luật
vào hệ thống các trường học của Đảng của Nhà nước (kể cả các trường phổ thông,
đại học) của các đoàn thể nhân dân. Cán bộ quản lý các cấp từ Trung ương đến
đơn vị cơ sở phải có kiến thức về quản lý hành chính và hiểu biết về pháp luật. Cần
sử dụng nhiều hình thức và biện pháp để giáo dục, nâng cao ý thức pháp luật và
làm tư vấn pháp luật cho nhân dân”. Và “Phải dùng sức mạnh của pháp chế xã hội
13
- chủ nghĩa kết hợp với sức mạnh của dư luận quần chúng để đấu tranh chống những
hành vi phạm pháp. Các cấp uỷ Đảng từ trên xuống dưới phải thường xuyên lãnh
đạo công tác pháp chế, tăng cường cán bộ có phẫm chất và năng lực cho lĩnh vực
pháp chế và kiểm tra chặt chẽ các hoạt động của các cơ quan pháp chế”.
Tại Đại hội lần thứ IX công cuộc đổi mới tiếp tục khẳng định “Đổi mới và
hoàn hiện quy trình xây dựng luật, ban hành và thực thi pháp luật, trong đó chú
trọng việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật và tổ chức thi hành luật một cách
nghiêm minh”.
Đại hội lần thứ XI tiếp tục khẳng định “Làm tốt công tác giáo dục chính trị,
tư tường, truyền thống, lý tưởng, đạo đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao
động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ cho thế hệ trẻ. Khuyến khích, cổ vũ thanh
niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học,
công nghệ hiện đại.”
Như vậy, công tác phổ biến giáo dục pháp luật đã được Đảng ta đặc biệt
quan tâm và chỉ đạo ngày càng toàn diện hơn, sâu sắc hơn. Đó là quá trình xây
dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, những quan điểm tư tưởng và đường lối chỉ
đạo nêu trên của Đảng làm cơ sở cho các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cụ thể
hoá thành các văn bản quy phạm pháp luật đồng thời phân công nhiệm vụ cho các
cơ quan thực hiện.
Hiến pháp năm 1992 của nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy
định: “Nhà nước tạo điều kiện để công dân phát triển toàn diện, giáo dục ý thức
công dân, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật… ”.
Để kiện toàn với xây dựng đội ngũ cán bộ giáo giáo viên Thủ tướng Chính
phủ đã ban hành Quyết định số 37/2008/QĐ-TTg, ngày 12/3/2008 như sau:
“Xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng, cung cấp tài liệu pháp luật và các điều kiện hỗ
trợ cần thiết khác để nâng cao chất lượng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền
viên, phóng viên, biên tập viên pháp luật trong các cơ quan báo chí, xuất bản,
giáo viên dạy môn giáo dục công dân, pháp luật đủ về số lượng, có phẩm chất
14
- đạo đức tốt, có trình độ, năng lực chuyên môn nghiệp vụ và kinh nghiệm thực
tiễn. Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng về ngoại ngữ và tiếng dân tộc cho đội ngũ cán
bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại những địa bàn liên quan”
Chỉ thị số 32-CT/TW, ngày 09/12/2003 của Ban bí thư về tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức
chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân: “Ban cán sự đảng Bộ Giáo dục và Đào
tạo phối hợp với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp và các bộ ngành, địa phương tiếp
tục hoàn thiện chương trình, giáo trình, sách giáo khoa về pháp luật phục vụ trực
tiếp cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường theo phương
châm kết hợp nhuần nhuyễn lý luận với thực tiễn, học đi đôi với hành. Việc đưa
nội dung pháp luật vào giảng dạy trong nhà trường phải được chọn lọc hợp lý, có
hệ thống và bảo đảm hiệu quả thiết thực.”
Kế hoạch số: 143/KH-BGDĐT, ngày 29/3/2011 của Bộ Giáo Dục và đào tạo, về
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2011 của Ngành giáo dục: “Tổ chức “Ngày
pháp luật” định kỳ tại đơn vị thông qua các hình thức phù hợp để phổ biến các văn
bản pháp luật mới cho cán bộ, giảng viên, công nhân viên và người học. Xây dựng,
nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng tủ sách pháp luật; mở chuyên mục
PBGDPL trên Website, đài truyền thanh, bản tin nội bộ của đơn vị”. Tiếp tục thực
hiện chương trình giáo dục pháp luật cho học sinh THPT theo hướng lồng ghép nội
dung pháp luật trong môn giáo dục công dân. Tổ chức cuộc thi giáo viên dạy giỏi, học
sinh học giỏi môn giáo dục công dân. Tổ chức báo cáo chuyên đề về pháp luật nhằm
nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, phòng ngừa vi phạm pháp luật trong học sinh.
15
- III. VỊ TRÍ, VAI TRÒ CỦA PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
TRONG NHÀ TRƢỜNG ĐỐI VỚI VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, LỐI
SỐNG VÀ HÌNH THÀNH NHÂN CÁCH HỌC SINH
1. Vị trí, vai trò, mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật
Phổ biến, giáo dục pháp luật có vị trí, vai trò quan trọng, thể hiện rõ nét trên
hai khía cạnh sau:
Thứ nhất, phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu
quả quản lý Nhà nước, quản lý xã hội. Vai trò này bắt nguồn từ vai trò và giá trị xã
hội của pháp luật. Một trong những vai trò cơ bản của pháp luật trong đời sống nhà
nước, đời sống xã hội là: pháp luật là cơ sở để thiết lập, củng cố và tăng cường
quyền lực nhà nước. Một nguyên lý đã được khẳng định là nhà nước không thể tồn
tại thiếu pháp luật và pháp luật không thể phát huy hiệu lực của mình nếu không có
sức mạnh của bộ máy nhà nước. Thông qua quyền lực nhà nước, pháp luật mới có
thể phát huy tác dụng trong đời sống xã hội, phát huy vai trò quản lý Nhà nước,
quản lý xã hội. Hệ thống pháp luật là “con đường”, là cái “khung pháp lý” do Nhà
nước vạch ra để mọi tổ chức, mọi công dân dựa vào đó mà tổ chức, hoạt động và
phát triển. Phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần đem lại cho mọi người có trí thức
pháp luật, xây dựng tình cảm pháp luật đúng đắn và có hành vi hợp pháp, biết sử
dụng pháp luật làm phương tiện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, tạo
điều kiện thuận lợi cho quá trình quản lý Nhà nước, quản lý xã hội.
Thứ hai, phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần nâng cao ý thức pháp luật, văn
hoá pháp lý của mọi thành viên trong xã hội trong đó có học sinh, sinh viên. Trong giai
đoạn hiện nay, vấn đề củng cố, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa ở nước ta đang là
một vấn đề cấp thiết. Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, quản lý xã hội,
thực hiện Nhà nước quản lý bằng pháp luật, mở rộng dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy
quyền làm chủ của nhân dân lao động, Đại hội Đảng lần thứ VII đã khẳng định: “điều
kiện quan trọng để phát huy dân chủ là xây dựng và hoàn chỉnh hệ thống pháp luật, tăng
cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, nâng cao dân trí, trình độ hiểu biết pháp luật và ý thức
pháp luật của nhân dân”. Để củng cố và tăng cường pháp chế đòi hỏi phải áp dụng nhiều
16
- biện pháp đồng bộ trong đó có việc nâng cao trình độ văn hoá pháp lý, xây dựng ý thức
pháp luật ở mỗi người dân. Chỉ khi nào trong xã hội mọi công dân đều có ý thức pháp
luật, luôn tuân thủ pháp luật và có hành vi phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi của hệ thống
pháp luật, mới có thể thực hiện quản lý Nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật và điều
này chỉ có thể hình thành và thực hiện được trên cơ sở tiến hành giáo dục pháp luật.
Mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật
Hình thành, làm sâu sắc và từng bước mở rộng hệ thống tri thức pháp luật
cho đối tượng. Thông qua phổ biến, giáo dục pháp luật, người phổ biến, giáo dục
được trang bị những tri thức cơ bản về pháp luật như giá trị của pháp luật, vai trò
điều chỉnh của pháp luật, các chuẩn mực pháp luật trong từng lĩnh vực đời sống.
Hình thành tri thức pháp luật là nền móng cơ bản để xây dựng tình cảm pháp luật.
Trên cơ sở kiến thức pháp luật được trang bị đã hình thành mở rộng và làm sâu sắc tri
thức pháp luật, giúp người học am hiểu hơn về pháp luật và biết cách đánh giá một cách
đúng đắn các hành vi pháp lý. Tri thức pháp luật góp phần định hướng cho lòng tin đúng
đắn vào các giá trị của pháp luật, tạo cơ sở hình thành hành vi hợp pháp ở mỗi cá nhân.
Tri thức pháp luật giúp con người điều khiển, kiềm chế hành vi của mình
trên cơ sở các chuẩn mực pháp lý, tri thức pháp luật đã nhận thức được.
Các hành vi phù hợp với pháp luật chỉ được hình thành trên cơ sở nhận thức
đúng, có niềm tin và có tình cảm đúng đắn đối với pháp luật.
Hình thành, bồi dưỡng, phát triển niềm tin pháp luật cho đối tuợng.
Niềm tin vào pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng hành vi.
Lòng tin vững chắc vào pháp luật là cơ sở để hình thành động cơ của hành vi hợp pháp.
Trong cuộc sống, có nhiều trường hợp những người có kiến thức pháp luật nhưng không
có lòng tin vào pháp luật, sẵn sàng chà đạp lên pháp luật, lợi dụng kẽ hở của pháp luật để
trục lợi. Khi con người tin vào tính công bằng của những đòi hỏi của quy phạm pháp luật
thì không cần một sự tác động bổ sung nào của Nhà nước để thực hiện những đòi hỏi đó.
Có lòng tin vào tính công bằng của pháp luật, con người sẽ có hành vi phù hợp với các
đòi hỏi của pháp luật một cách độc lập, tự nguyện.
17
- Niềm tin pháp luật được xây dụng trên cơ sở:
+ Giáo dục tình cảm công bằng. Nói đến pháp luật là nói đến sự công bằng.
Giáo dục tình cảm công bằng là giáo dục cho con người biết cách đánh giá các quy
phạm pháp luật, biết cách xác định, đánh giá các tiêu chuẩn về tính công bằng của
pháp luật để tự đánh giá hành vi của mình, biết quan hệ với người khác và với
chính mình bằng các quy phạm pháp luật.
+ Giáo dục tình cảm trách nhiệm là giáo dục ý thức về nghĩa vụ pháp lý.
Giáo dục tình cảm trách nhiệm nhằm hình thành ý thức tuân thủ pháp luật - một
nguyên tắc xử sự của công dân trong mối quan hệ với nhau và với các cơ quan Nhà
nước. Giáo dục tình cảm trách nhiệm làm cho người được giáo dục nhận thức
được rằng mọi việc làm, mọi hành vi của mình phải dựa trên cơ sở pháp luật và
trong khuôn khổ pháp luật cho phép.
+ Giáo dục ý thức đấu tranh không khoan nhượng đối với những biểu hiện vi phạm
pháp luật, chống đối pháp luật, đấu tranh với những hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm,
giáo dục ý thức nhân cách, rèn luyện thói quen, hành vi tuân thủ pháp luật cho đối tượng.
Phổ biến, giáo dục pháp luật là nhằm hình thành ý thức pháp luật trong mỗi
công dân. Kết quả cuối cùng của phổ biến, giáo dục pháp luật phải được thể hiện ở
hành vi xử sự phù hợp pháp luật của các công dân. Giáo dục tri thức pháp luật, bồi
dưỡng niềm tin pháp luật là tiền đề để giáo dục ý thức nhân cách rèn luyện thói
quen, hành vi tuân thủ pháp luật hình thành động cơ và hành vi tích cực pháp luật.
Những hành vi hợp pháp của mỗi người thường biểu hiện qua các việc làm như:
+ Tuân thủ các quy phạm pháp luật. Kiềm chế không thực hiện các điều
pháp luật cấm.
+ Thực hiện đúng và đầy đủ quyền và nghĩa vụ pháp lý của công dân.
+ Biết đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật; biết vận dụng pháp luật
để bảo vệ lợi ích hợp pháp của cá nhân khi bị xâm phạm.
Mục đích cuối cùng của phổ biến, giáo dục pháp luật là nhằm hình thành ở
mỗi thành viên xã hội ý thức pháp luật bền vững.
18
- 2. Vị trí, vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trƣờng đối
với việc giáo dục đạo đức, lối sống và hình thành nhân cách học sinh
- Góp phần giáo dục đạo đức, lối sống, hình thành nhân cách, rèn luyện
hành vi ứng xử cho thế hệ trẻ ngay từ trên ghế nhà trường tạo nếp sống, hành động
“sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật.”
Phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường bao gồm hai lĩnh vực : phổ
biến pháp luật và giáo dục pháp luật. Hoạt động giáo dục pháp luật là một hoạt
động giáo dục cụ thể gắn bó hữu cơ với hoạt động giáo dục nói chung. Nội dung
giáo dục pháp luật là một phần của nội dung chương trình giáo dục ở các cấp học
và trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân. Nói cách khác, giáo dục pháp
luật là một hoạt động tự thân, thường xuyên của ngành giáo dục khác một số ngành
khác. Giáo dục pháp luật trong nhà trường thực hiện thông qua việc dạy và học nội
dung, kiến thức pháp luật trong trong chương trình giáo dục chính khóa qua các
môn học như giáo dục công dân (phổ thông).
Phổ biến pháp luật trong nhà trường được thực hiện thông qua các hoạt động
giáo dục ngoại khóa, giáo dục ngoài giờ lên lớp với các hình thức như nói chuyện
pháp luật, thi tìm hiểu pháp luật, viết báo tường, sinh hoạt theo chủ đề pháp luật,
Tọa đàm, Hội thảo chuyên đề, tham dự phiên tòa… Phổ biến pháp luật góp phần
củng cố những tri thức được học trong chương trình, bồi dưỡng tình cảm, niềm tin
pháp luật, đồng thời rèn luyện, uốn nắn hình thành hành vi ứng xử theo chuẩn mực
pháp luật quy định. Phổ biến pháp luật trong nhà trường giúp người học tiếp cận
pháp luật toàn diện hơn, đầy đủ hơn, thấm sâu hơn, vượt qua rào cản khô khan của
ngôn ngữ văn bản.
Nhà trường (trường học) là đơn vị cấu trúc cơ sở của hệ thống giáo dục quốc
dân, là nơi thực hiện chức năng dạy học có tổ chức. Giáo dục trong nhà trường là
hoạt động mang tính mục đích (định hướng), thực hiện mục tiêu của giáo dục. Các
nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục trong nhà trường được lựa
chọn và có độ tin cậy cao. Giáo dục nhà trường giữ vai trò, tuy không phải duy
nhất, nhưng rất trọng yếu trong việc giáo dục đạo đức, lối sống và hình thành nhân
19
- cách người học, tạo ra nguồn nhân lực phù hợp với nhu cầu và sự phát triển của xã
hội, đặc biệt trong xã hội tiên tiến, văn minh. Trong thời đại ngày nay, vị trí của
giáo dục nhà trường ngày càng được khẳng định và nâng cao, giáo dục trong nhà
trường đóng vai trò chủ đạo trong việc đào tạo sức lao động mới, đáp ứng nhu cầu
tồn tại và phát triển của xã hội.
- Thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện
Phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường có vai trò to lớn đối với sự
phát triển toàn diện con người Việt Nam trong đó có việc hình thành ý thức pháp
luật, văn hoá pháp lý trong nhân dân. Hoạt động giáo dục pháp luật là một hoạt
động giáo dục cụ thể gắn bó hữu cơ với hoạt động giáo dục nói chung. Nội dung
giáo dục pháp luật là một phần của nội dung chương trình giáo dục ở các cấp học
và trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục pháp luật là một hoạt
động tự thân, thường xuyên của ngành giáo dục - đào tạo. Giáo dục pháp luật tốt
không chỉ góp phần ổn định hoạt động của ngành mà còn góp phần trực tiếp vào
việc nâng cao chất lượng sản phẩm giáo dục, góp phần quan trọng đào tạo nguồn
nhân lực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam đòi
hỏi có những con người mới, có tri thức khoa học, có hiểu biết về pháp luật, có ý
thức tuân thủ pháp luật. Thực tế hiện nay cho thấy, tình hình vi phạm pháp luật
trong xã hội ngày càng tăng nhất là trong lứa tuổi thanh thiếu niên mà một trong
những nguyên nhân đó là tình trạng “mù” pháp luật, không hiểu biết gì về pháp
luật, hoặc hiểu biết pháp luật không đầy đủ, từ đó dẫn đến việc có những hành vi vi
phạm pháp luật.
Mặt khác, việc mở cửa nền kinh tế cũng có những ảnh hưởng, tác động đến
truyền thống, đạo đức xã hội, một số nét đẹp trong đạo đức truyền thống bị pháp
vỡ, đạo đức xã hội có biểu hiện xuống cấp, ý thức pháp luật trong dân chúng chưa
cao, việc tuân thủ pháp luật chưa được coi trọng. Xã hội càng phát triển, nhu cầu
hiểu biết pháp luật và vận dụng pháp luật trong các hoạt động kinh tế hay để bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi cá nhân trong xã hội càng lớn. Do đó, ngoài
20
nguon tai.lieu . vn