1. Trang Chủ
  2. Sáng kiến kinh nghiệm
  3. Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Ứng dụng một số biện pháp và bài tập nhằm nâng cao thể chất cho học sinh ở trường THPT

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Ứng dụng một số biện pháp và bài tập nhằm nâng cao thể chất cho học sinh ở trường THPT

Mục đích nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu đánh giá thể chất của học sinh và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác GDTC của nhà trường, đề tài đã tiến hành lựa chọn một số biện pháp phù hợp với điều kiện thực tế, nhằm góp phần nâng cao thể chất cho đối tượng nghiên cứu, đẩy mạnh công tác GDTC trong nhà trường, nâng cao hiệu quả giảng dạy của môn học, góp phần vào mục tiêu phát triển con người toàn diện. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: ỨNG DỤNG M

Thể loại Tài liệu miễn phí Sáng kiến kinh nghiệm

Số trang 50

Ngày tạo 4/5/2023 1:38:18 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.43 M

Tên tệp

Tải Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Ứng dụng một số biện p... (.pdf)

Xem mẫu

  1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: ỨNG DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP VÀ BÀI TẬP NHẰM NÂNG CAO THỂ CHẤT CHO HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT Người thực hiện: Hồ Hữu Thắng Tổ chuyên môn: Xã hội Bộ môn: Giáo Dục Thể Chất ĐT: 0975.213.638
  2. Quỳnh Lưu, tháng 3 năm 2021 MỤC LỤC Trang PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ: ………………..…………….….……………….…….. 1 1.1. Lý do chọn đề tài: ……………….……………….…..…………....……..........1 1.2. Đối tượng nghiên cứu: .......................................................................................2 1.3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu: .......................................................................2 1.3.1. Mục đích nghiên cứu: .....................................................................................2 1.3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: ....................................................................................3 1.4. Phương pháp nghiên cứu: ................................................................................. 3 1.5. Kế hoạch nghiên cứu:.........................................................................................3 PHẦN 2. NỘI DUNG: ........................................................................................... 4 2.1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU: ........................................... 4 2.1.1. Những quan điểm của Đảng về công tác GDTC: ...........................................4 2.1.2. GDTC là một trong những bộ phận của giáo dục và giáo dưỡng trong các trường THPT:............................................................. ..............................................5 2.1.3. Cơ sở lý luận đánh giá chất lượng GDTC: .................................................... 6 2.1.4. Hoàn thiện thể chất – Một yêu cầu quan trọng của mục tiêu giáo dục con người toàn diện: ........................................................................................................7 2.1.5. Mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung GDTC trong trường THPT: ............................9 2.1.6. Các tiêu chí thể lực: ......................................................................................10 2.1.7. Thực trạng công tác GDTC trong các trường THPT hiện nay: ....................11 2.2. PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU: .....................................11 2.2.1. Phương pháp nghiên cứu: .............................................................................11
  3. 2.2.2. Tổ chức nghiên cứu: .....................................................................................15 2.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN : .............................................16 2.3.1. Cơ sở để lựa chọn một số bài tập nhằm nâng cao thể chất cho HS ở trường THPT : ....................................................................................................................16 2.3.2. Những yếu tố nâng cao chất lượng giáo dục : ..............................................17 2.3.3. Cơ sở sử dụng các phương tiện TDTT và quá trình học tập: .......................18 2.3.4. Những đặc điểm cơ bản về tâm, sinh lý và giới tính độ tuổi học sinh THPT: ......................................................................................................................... ........18 2.3.5. Sử dụng các bài tập trong quá trình lên lớp cho HS: ....................................20 2.3.6. Cơ sở thực tiễn để lựa chọn các biện pháp nâng cao thể chất cho học sinh ở trường THPT: .........................................................................................................21 2.3.7. Lựa chọn một số biện pháp nhằm nâng cao thể chất cho HS ở trường THPT: .................................................................................................................................22 2.3.8.Nội dung các biện pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả của GDTC và phát triển thể chất cho HS ở trường THPT: ..................................................................24 2.3.9. Ứng dụng và đánh giá hiệu quả của các biện pháp và bài tập đã lựa chọn nhằm nâng cao thể chất cho HS ở trường THPT: ...................................................27 PHẦN 3 : KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ : ......................................................... 33 3.1. Kết luận : .........................................................................................................33 3.2. Kiến nghị : .......................................................................................................34 TÀI LIỆU THAM KHẢO : ................................................................................ 35
  4. BẢNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT CHỮ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ HS Học sinh. TDTT Thể dục thể thao GV Giáo viên. THPT Trung học phổ thông GDTC Giáo dục thể chất XHCN Xã hội chủ nghĩa HLV Huấn luyện viên RLTT Rèn luyện thân thể
  5. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Trang Bảng 1. Tỷ lệ đạt tiêu chuẩn RLTT ở từng nội dung: …………………………. 17 Bảng 2. Kết quả phỏng vấn xác định các nguyên tắc lựa chọn các biện pháp nâng cao thể chất cho HS (n = 24): ………………………………………..……..…. 23 Bảng 3. Kết quả phỏng vấn lựa chọn các biện pháp đẩy mạnh công tác GDTC và nâng cao thể chất cho HS (n=24): ……………………….………...…………… 24 Bảng 4. Tỷ lệ đạt tiêu chuẩn RLTT ở từng nội dung của nhóm đối chứng trước thực nghiệm (n=80) ……………………………………………...... ………………… 28 Bảng 5. Tỷ lệ đạt tiêu chuẩn RLTT ở từng nội dung của nhóm thực nghiệm trước thực nghiệm (n=80) ……………………………………………….............…… 29 Bảng 6. Tỷ lệ đạt tiêu chuẩn RLTT ở từng nội dung của nhóm đối chứng sau thực nghiệm (n=80)……………….............................…………………............……. 29 Bảng 7. Tỷ lệ đạt tiêu chuẩn RLTT ở từng nội dung của nhóm thực nghiệm trước thực nghiệm (n=80) ………………….…………………………………….…… 30 Bảng 8. Kết quả trước thực nghiệm của cả hai nhóm ở từng nội dung ……..……30 Bảng 9. Kết quả sau thực nghiệm của cả hai nhóm ở từng nội dung……………..31 Biểu đồ so sánh giữa nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm của HS nam…...….32 Biểu đồ so sánh giữa nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm của HS nữ………...33
  6. PHẦN 1 – ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1. Lý do chọn đề tài. GDTC trong nhà trường là một bộ phận quan trọng không thể thiếu được của nền giáo dục chung. Nó góp phần đào tạo con người mới phát triển toàn diện, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Mục đích GDTC của nước ta là: Bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành những người phát triển toàn diện, có sức khoẻ dồi dào, thể chất cường tráng, có dũng khí kiên cường để kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng một cách đắc lực và sống một cuộc sống vui tươi lành mạnh. Văn kiện Đại hội VIII của Đảng đã chỉ rõ: “Giáo dục đào tạo cùng với khoa học và công nghệ phải thực sự trở thành quốc sách hàng đầu... chuẩn bị tốt hành trang cho thế hệ trẻ đi vào thế kỷ 21... đồng thời đã khẳng định rõ sự cường tráng về thể chất là nhu cầu của bản thân con người, đồng thời là vốn quý để tạo ra tài sản trí tuệ và vật chất cho xã hội, chăm lo cho con người về thể chất là trách nhiệm của toàn xã hội, của các cấp, các ngành, các đoàn thể”. Thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về công tác TDTT, nhiều năm qua, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã có nhiều văn bản quan trọng chỉ đạo phát triển công tác giáo dục thể chất cho học sinh, sinh viên trường học. Trong đó, chương trình giáo dục thể chất là sự cụ thể hoá có hiệu quả nhất, hướng dẫn và triển khai công việc này đến từng cá nhân con người tham gia tập luyện. Chương trình giáo dục thể chất ở trường THPT nhằm giải quyết các nhiệm vụ sau đây : - Thứ nhất : Nhằm giáo dục đạo đức XHCN, rèn luyện tinh thần tập thể, ý thức, tổ chức kỷ luật, xây dựng niềm tin, lối sống tích cực, lành mạnh, tinh thần tự giác học tập và rèn luyện thân thể, chuẩn bị sẵn sàng phục vụ sản xuất và bảo vệ Tổ quốc. - Thứ hai : Nhằm cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về nội dung và phương pháp tập luyện TDTT, kỹ năng vận động và kỹ thuật cơ bản của một số môn thể thao thích hợp. Trên cơ sở đó, bồi dưỡng khả năng sử dụng các phương 1
  7. tiện để tự rèn luyên thân thể, tham gia tích cực vào việc tuyên truyền và tổ chức các hoạt động TDTT của nhà trường và toàn xã hội. - Thứ ba : Góp phần duy trì và củng cố sức khoẻ cho học sinh, phát triển cơ thể một cách hài hoà, xây dựng thói quen lành mạnh và khắc phục những thói quen xấu, rèn luyện thân thể đạt được những chỉ tiêu thể lực quy định cho từng đối tượng và năm học trên cơ sở tiêu chuẩn rèn luyện thân thể theo lứa tuổi. Chính vì vậy, công tác GDTC và hoạt động TDTT trong nhà trường các cấp luôn giữ một vị trí hết sức quan trọng nhằm đào tạo ra những trí thức phát triển toàn diện, có khả năng chuyên môn cao, có sức khoẻ để phục vụ xã hội...Trong những năm qua, với sự quan tâm, đầu tư của Đảng, Nhà nước, của Bộ và Sở Giáo dục - Đào tạo, công tác GDTC và TDTT trong nhà trường các cấp đã có nhiều phát triển mạnh mẽ, góp phần nâng cao các chỉ số về hình thái, chức năng và khả năng hoạt động thể lực của học sinh. Tuy nhiên, một thực trạng đáng buồn hiện nay là công tác GDTC và phong trào TDTT trong nhà trường các cấp đang có những biểu hiện phát triển không cân đối, học sinh rất thích chơi thể thao nhưng lại không thích học môn thể dục hay GDTC, sự quan tâm, đầu tư của lãnh đạo các trường không thống nhất, giáo viên làm công tác giảng dạy và hoạt động phong trào TDTT ở các trường còn thiếu và không thường xuyên được bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế, thiếu thốn...đã ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng và hiệu quả công tác GDTC trong trường THPT. Một trong những nguyên nhân chủ quan dẫn tới thực trạng trên là do nội dung GDTC trong các nhà trường chưa thiết thực, công tác quản lý, đánh giá mức độ rèn luyện thể chất của học sinh chưa chặt chẽ, thiếu những chỉ tiêu, tiêu chuẩn đánh giá cụ thể. Vì vậy, việc đánh giá chính xác chất lượng, hiệu quả của công tác GDTC cũng như sự phát triển thể chất và thể lực của học sinh trong nhà trường THPT dưới sự ảnh hưởng của quá trình tập luyện là một vấn đề hết sức quan trọng. Song tiếc rằng, vấn đề này cho đến nay vẫn chưa được các nhà chuyên môn quan tâm nghiên cứu một cách đúng mức. 2
  8. Xuất phát từ những lý do nêu trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “ Ứng dụng một số biện pháp và bài tập nhằm nâng cao thể chất cho học sinh ở trường THPT” 1.2. Đối tượng nghiên cứu. Học sinh các lớp: 10A3 – 10A4 – 11D2 – 11D3. Trường THPT Quỳnh Lưu 2. 1.3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu. 1.3.1. Mục đích nghiên cứu: Mục đích nghiên cứu của đề tài là: Trên cơ sở nghiên cứu đánh giá thể chất của học sinh và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác GDTC của nhà trường, đề tài đã tiến hành lựa chọn một số biện pháp phù hợp với điều kiện thực tế, nhằm góp phần nâng cao thể chất cho đối tượng nghiên cứu, đẩy mạnh công tác GDTC trong nhà trường, nâng cao hiệu quả giảng dạy của môn học, góp phần vào mục tiêu phát triển con người toàn diện. Đồng thời thông qua quá trình thực nghiệm sư phạm, đề tài tiến hành kiểm nghiệm và xác định hiệu quả một số biện pháp đã lựa chọn trong thực tiễn công tác giảng dạy để nâng cao thể chất cho học sinh ở trường THPT. 1.3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên đề tài đã giải quyết 2 nhiệm vụ nghiên cứu sau: Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu thực trạng công tác giáo dục thể chất của học sinh ở trường THPT. Nhiệm vụ 2: Lựa chọn, ứng dụng một số biện pháp và bài tập nhằm nâng cao thể chất cho học sinh trường THPT và đánh giá hiệu quả của các biện pháp đó. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu. - Phương pháp phỏng vấn tọa đàm. - Phương pháp quan sát sư phạm. - Phương pháp kiểm tra sư phạm. 3
  9. - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. - Phương pháp toán học thống kê. 1.5. Kế hoạch nghiên cứu. - Từ tháng 8 năm 2020 đến tháng 3 năm 2021. 4
  10. PHẦN 2 - NỘI DUNG 2.1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. 2.1.1 Những quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác GDTC. Từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, đất nước ta bước vào giai đoạn mới, Đảng và Nhà nước rất coi trọng và quan tâm xây dựng nền TDTT Việt Nam mang tính: Dân tộc, hiện đại, phục vụ đời sống và sức khỏe của nhân dân. Tháng 03/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn dân tập thể dục, Người khẳng định vị trí sức khỏe dưới chế độ mới: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khoẻ mới thành công. Mỗi một người dân yếu ớt tức là làm cho cả nước yếu ớt một phần, mỗi một người dân khoẻ mạnh tức là góp phần cho cả nước mạnh khỏe”. Vì thế, Người khuyên: “Luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi người dân yêu nước”. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VI đã đề cập đến các vấn đề mở rộng và nâng cao chất lượng trong các lĩnh vực: TDTT quần chúng, thể thao thành tích cao, giáo dục thể chất trong trường học và phát triển lực lượng vận động viên trẻ. Nghị quyết cũng ghi rõ :"...Mở rộng và nâng cao chất lượng phong trào TDTT quần chúng, từng bước đưa việc rèn luyện thân thể thành thói quen hàng ngày của đông đảo nhân dân ta, trước hết là thế hệ trẻ, nâng cao chất lượng giáo dục thể chất trong các trường học..." - Giáo dục thể chất còn là nội dung bắt buộc đã được khẳng định trong Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hiến pháp năm 1992 đã ghi rõ: ''...Việc dạy và học TDTT trong trường học là bắt buộc..." . - Chỉ thị 106/CT-TW ngày 02/10/1958 của Ban Bí thư trung ương Đảng về công tác TDTT đã đề cập đến vấn đề quan trọng như : Vai trò và tác dụng của công tác TDTT về thể thao quốc phòng, phát triển TDTT quần chúng, nhất là ở trường học. - Chỉ thị 112/ CT ngày 09/ 05/1989 của Hội đồng Bộ trưởng về công tác TDTT trong những năm trước mắt có ghi : "...Đối với học sinh, sinh viên, trước hết Nhà trường phải thực hiện nghiêm túc việc dạy và học môn TDTT theo chương 5
  11. trình quy định, có biện pháp tổ chức, hướng dẫn các hình thức tập luyện và hoạt động thể thao tự nguyện ngoài giờ học...'' . - Chỉ thị 36/ CT-TW ngày 24/ 03/1994 về công tác TDTT trong giai đoạn mới đã nêu rõ : "...Cải tiến chương trình giảng dạy, tiêu chuẩn rèn luyện thân thể, đào tạo giáo viên TDTT cho trường học các cấp, tạo những điều kiện cần thiết về cơ sở vật chất để thực hiện chế độ giáo dục thể chất bắt buộc ở tất cả các trường học...'' . - Tại Hội nghị giáo dục thể chất trong nhà trường phổ thông toàn quốc tại Hải Phòng, tháng 08/1996, Phó Thủ tướng Nguyễn Khánh cũng đã nói : '' Ước vọng của chúng ta là mỗi thanh niên Việt Nam cả nam lẫn nữ đều có cơ thể cường tráng cùng với tâm hồn trong sáng và trí tuệ phát triển''. - Cũng trong năm 1996, Thủ tướng Chính phủ ra chỉ thị 133/TTg ngày 07/ 03/1996, về việc xây dựng và quy hoạch phát triển ngành TDTT, về giáo dục thể chất trường học đã ghi rõ : "...Bộ Giáo dục - Đào tạo cần đặc biệt coi trọng việc giáo dục thể chất trong nhà trường, cải tiến nội dung giảng dạy TDTT nội khoá, ngoại khóa, quy định tiêu chuẩn về rèn luyện thân thể cho học sinh các cấp học, có quy chế bắt buộc đối với các trường...". Vì vậy, giáo dục thể chất trường học là bộ phận hữu cơ của mục tiêu giáo dục - đào tạo và là một mặt quan trọng trong hệ thống giáo dục thể chất học đường. Cùng với thể thao thành tích cao, giáo dục thể chất trường học đã góp phần đảm bảo cho nền TDTT nước nhà phát triển cân đối và đồng bộ, để thực hiện mục tiêu giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, cùng với thực hiện mục tiêu chiến lược củng cố, xây dựng và phát triển nền TDTT Việt Nam từ nay đến năm 2025, đưa nền TDTT nước nhà hoà nhập và tranh đua với các nước trong khu vực và trên thế giới. 2.1.2 Giáo dục thể chất là một trong những bộ phận của giáo dục và giáo dưỡng trong các trường THPT. Mục tiêu của hệ thống giáo dục thể chất XHCN là đào tạo nên những con người hoàn thiện về thể chất, tích cực xây dựng chế độ XHCN và được chuẩn bị 6
  12. toàn diện cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để có thể thực hiện được nhiệm vụ đó, giáo dục thể chất cần giải quyết 3 nhóm nhiệm vụ sau : 2.1.2.1. Nhiệm vụ giáo dục: Nhiệm vụ giáo dục bao gồm các tư cách và đạo đức ý chí trong tinh thần chủ nghĩa cộng sản chân chính. 2.1.2.2. Nhiệm vụ tăng cường sức khỏe: Nhiệm vụ tăng cường sức khỏe nhằm củng cố và phát triển một cách cân đối các tố chất và chức năng của cơ thể, nâng cao thành tích thể thao, bảo vệ và kéo dài khả năng lao động cao. 2.1.2.3. Nhiệm vụ giáo dưỡng: Nhiệm vụ giáo dưỡng hình thành các kỹ năng, kỹ xảo vận động cần thiết, để sử dụng phương tiện GDTC trong lao động và cuộc sống hàng ngày. Một trong những thành phần quan trọng nhất của giáo dục XHCN là GDTC trong các trường trung học phổ thông. Nhiệm vụ chính của chương trình giáo dục thể chất trong các trường THPT là : - Giáo dục cho HS những tố chất vận động, giáo dục đạo đức, ý chí, thẩm mỹ, thể chất đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. - Củng cố và giữ gìn sức khoẻ cho HS , góp phần hình thành và phát triển cơ thể, nâng cao và duy trì khả năng làm việc cao trong suốt quá trình học tập của HS. Huấn luyện thể lực toàn diện là nhằm đạt tiêu chuẩn sức khỏe, chuẩn bị thể lực nghề nghiệp chuyên môn là để đáp ứng nhu cầu công tác trong tương lai. Ngoài ra, một trong những nhiệm vụ quan trọng nữa của GDTC trong trường THPT là rèn luyện cho HS đáp ứng được các yêu cầu về thể chất do Nhà nước đề ra. GDTC là một quá trình sư phạm, nhằm bảo vệ, nâng cao sức khỏe, hoàn thiện thể chất, rèn luyện tính tích cực và nhân cách cho thế hệ trẻ. GDTC như là một phạm trù vĩnh cửu, nó ra đời từ khi xuất hiện loài người và sẽ tồn tại tiếp tục như một trong những điều kiện cần thiết của nền sản xuất xã hội. 7
  13. 2.1.3. Cơ sở lý luận đánh giá chất lượng GDTC. GDTC là một trong mục tiêu giáo dục toàn diện của Đảng và Nhà nước ta, và nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân. GDTC được hiểu là: “Quá trình sư phạm nhằm giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ, hoàn thiện về thể chất và nhân cách, nâng cao khả năng làm việc, và kéo dài tuổi thọ của con người” GDTC là một loại hình giáo dục, nên nó là một quá trình giáo dục có tổ chức, có mục đích, có kế hoạch để truyền thụ những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo... từ thế hệ này cho thế hệ khác. Điều đó có nghĩa là, GDTC cũng như các loại hình giáo dục khác, là quá trình sư phạm với đầy đủ đặc điểm của nó, có vai trò chủ đạo của nhà sư phạm, tổ chức hoạt động của nhà sư phạm phù hợp với học sinh với nguyên tắc sư phạm. GDTC chia thành hai mặt tương đối độc lập: Dạy học động tác (giáo dưỡng thể chất) và giáo dục tố chất thể lực. Trong hệ thống giáo dục nội dung đặc trưng của GDTC được gắn liền với giáo dục, trí dục, đức dục, mỹ dục và giáo dục lao động. GDTC là một lĩnh vực TDTT xã hội với nhiệm vụ là: “Phát triển toàn diện các tố chất thể lực, và trên cơ sở đó phát triển các năng lực thể chất, bảo đảm hoàn thiện thể hình, củng cố sức khoẻ, hình thành theo hệ thống và tiến hành hoàn thiện đến mức cần thiết các kỹ năng và kỹ xảo quan trọng cho cuộc sống. Đồng thời, giáo dục các phẩm chất đạo đức, giáo dục ý thức và nhân cách”. Chương trình GDTC trong trường THPT nhằm giải quyết các nhiệm vụ giáo dục: “Trang bị kiến thức, kỹ năng và rèn luyện thể lực của HS” Tác dụng của GDTC và các hình thức sử dụng TDTT có chủ đích áp dụng trong trường THPT là toàn diện, là phương tiện để hợp lý hoá chế độ hoạt động, nghỉ ngơi tích cực, giữ gìn và nâng cao năng lực hoạt động, học tập của học sinh trong suốt thời kỳ học tập trong nhà trường. 2.1.3.1. Kỹ năng thực hành. Kỹ năng, kỹ xảo vận động là những kết quả đạt được xuất hiện trong quá trình tập luyện và là do kết quả tiếp thu động tác. 8
  14. Kỹ năng vận động thể hiện tiêu biểu bằng sự tiếp thu kỹ thuật động tác ở mức độ phải tập trung chú ý cao độ vào các bộ phận tạo thành động tác và ở các cách thức chưa ổn định khi giải quyết nhiệm vụ vận động. Khi tập luyện, động tác được lặp lại nhiều lần, các bộ phận cấu thành động tác đó ngày càng trở lên quen thuộc, các cơ chế phối hợp vận động dần dần được tự động hoá và kỹ năng vận động trở thành kỹ xảo. Vì vậy, có thể coi “kỹ xảo vận động thể hiện tiêu biểu bằng sự tiếp thu kỹ thuật động tác ở mức độ điều khiển động tác xảy ra một cách tự động và động tác tiến hành với độ vững chắc cao”. Như vậy, khả năng thực hành được hiểu như ở mức độ đánh giá nhất định (kỹ năng hoặc kỹ xảo) thực hiện các động tác kỹ thuật. Khả năng thực hành phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Trình độ của HS, điều kiện học tập, trang thiết bị, dụng cụ sân bãi và chế độ học tập, phong trào thể thao quần chúng ... cũng như nhận thức của HS về GDTC, sử dụng và chuyển hoá các bài. 2.1.3.2. Các chỉ tiêu thể lực. Các chỉ tiêu thể lực được xác định dựa trên nguyên tắc và cơ sở khoa học GDTC, mức độ đánh giá cho các thành viên trong xã hội thực hiện. Các tiêu chuẩn này được xác định theo lứa tuổi, và giới tính. Nội dung và yêu cầu của tiêu chuẩn phụ thuộc vào hệ thống GDTC của mỗi quốc gia. Căn cứ vào những cơ sở lý luận về đánh giá chất lượng giáo dục nói chung và mục đích, yêu cầu chương trình GDTC nói riêng theo quyết định số 203/QĐ TDTT ngày 23/1/1989, việc đánh giá chất lượng GDTC học sinh được tiến hành theo các nội dung sau: - Kỹ năng thực hiện kỹ thuật các môn thể thao. - Thực hiện các nội dung thể lực theo tiêu chuẩn RLTT. 2.1.4. Hoàn thiện thể chất - một nội dung và yêu cầu quan trọng của mục tiêu giáo dục con người toàn diện. Từ cuối thế kỷ 19, Mác và Ănghen đã xây dựng những cơ sở lý luận về giáo dục con người phát triển toàn diện. Quá trình giáo dục được coi là một thể thống nhất hữu cơ không thể tách rời giữa ba mặt: “ Giáo dục trí tuệ- Giáo dục thể chất - 9
  15. Giáo dục kỹ thuật” và đã khẳng định sự kết hợp giữa trí dục và thể dục với lao động sản xuất “ không chỉ là một trong những biện pháp để nâng cao sức sản xuất xã hội mà còn là phương thức duy nhất để đào tạo ra những con người phát triển toàn diện”. Ở nước ta, ngay sau khi cách mạng tháng 8 năm 1945 thành công, nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa non trẻ được thành lập, Hồ Chủ Tịch đã ra lời kêu gọi toàn dân tham gia tập thể dục và bản thân Người luôn đi đầu trong công việc cũng như tự giác tập luyện TDTT. Bác đã nêu rõ tầm quan trọng: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khoẻ mới thành công... bồi bổ sức khỏe là bổn phận của người dân yêu nước”, đồng thời Người đã ký xác nhận thành lập Nha thể dục nhằm xây dựng và phát triển phong trào “ Khỏe vì nước”. Tư tưởng của Hồ Chủ Tịch đã trở thành động lực thúc đẩy quần chúng tham gia tập luyện thể dục, rèn luyện thân thể và góp phần to lớn vào thắng lợi của cuộc kháng chiến thần kỳ của dân tộc. Ý nghĩa thực tiễn của nguyên tắc phát triển con người cân đối toàn diện trong lĩnh vực GDTC thể hiện ở hai yêu cầu cơ bản sau: Thứ nhất, khi thực hiện các nhiệm vụ khác nhau trong TDTT (hình thành các kỹ năng vận động, phát triển các tố chất thể lực...) phải bảo đảm thống nhất giữa các mặt giáo dục, nhằm bồi dưỡng thành con người phát triển toàn diện hợp lý. Tiền đề tự nhiên của mối liên hệ tương quan giữa các mặt giáo dục trên là sự thống nhất khách quan không thể tách rời giữa sự phát triển về thể chất và tinh thần của con người. Điều này đã được nhiều nhà khoa học nghiên cứu về con người làm sáng tỏ. Bởi vậy sự phân chia thành các mặt thể chất, trí tuệ, thẩm mỹ, đạo đức... chỉ có ý nghĩa tương đối không phải là đồng nhất. Mỗi mặt giáo dục riêng lẻ tác động vào sự phát triển toàn diện của con người nhờ vào việc các nhà sư phạm sử dụng các phương tiện, phương pháp, có sự thống nhất giữa các mặt giáo dục nói trên, tuân theo các quy luật khách quan tác động lên đối tượng. Các phương tiện, phương pháp và các điều kiện GDTC, các quy luật giảng dạy động tác và giáo dục các tố chất thể lực - năng lực thể chất có thể tạo ra khả năng lớn để tác động một cách có hiệu quả đối với sự phát triển thể chất và tinh thần của con người, đồng 10
  16. thời cũng thúc đẩy mạnh mẽ việc hình thành nhân cách, văn hoá, thẩm mỹ, đạo đức, ý thức của con người trong xã hội... Thứ hai, tính toàn diện của GDTC, yêu cầu phải cố gắng sử dụng đồng bộ các nhân tố, phương tiện, hình thức hoạt động TDTT sao cho phát triển được toàn diện các tố chất thể lực, năng lực vận động và có một “vấn” kỹ năng, kỹ xảo vận động rộng rãi, phong phú cần thiết cho cuộc sống nói chung và hoạt động chuyên môn nói riêng. Yêu cầu này bắt nguồn từ sự cần thiết chuẩn bị thể lực toàn diện cho cuộc sống, phản ánh tính quy luật tự nhiên của sự phát triển thể chất của con người. Nhà bác học nổi tiếng người Nga Letgap (1837-1909) đã chứng minh rằng: “Chỉ có sự phát triển cân đối các cơ quan, cơ thể con người mới thực sự được tự hoàn thiện và hoàn thành được công việc lớn nhất với sự tiêu hao ít nhất về vật chất và sức lực”. Kết luận này không chỉ có ý nghĩa về mặt tự nhiên mà còn có ý nghĩa cả về mặt xã hội. Yêu cầu phát triển thể chất toàn diện không có nghĩa là phải luôn cố gắng phát triển tất cả các tố chất thể lực một cách đồng đều và ngang nhau. Không nên coi mức phát triển các tố chất thể lực là không có giới hạn. Đồng thời phát triển cân đối các tố chất vận động không có nghĩa là không cho phép ưu tiên phát triển những tố chất, phẩm chất nổi trội theo đặc điểm cá nhân và đặc thù của hoạt động chuyên môn. Nguyên tắc chung về sự phát triển toàn diện cũng được vận dụng trong sự kết hợp giữa sự chuẩn bị thể lực chung và thể lực chuyên môn cơ bản của công tác GDTC. 2.1.5. Mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung giáo dục thể chất trong trường THPT. 2.1.5.1. Mục tiêu của công tác giáo dục thể chất trong trường THPT. GDTC trong các trường THPT là một bộ phận của hệ thống GDTC trong nhà trường nói chung, nhằm mục tiêu chung là đào tạo những con người “Phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức”. 2.1.5.2. Nhiệm vụ công tác GDTC trong trường THPT: GDTC là một quá trình giải quyết các nhiệm vụ giáo dục - giáo dưỡng nhất định, mà đặc điểm của quá trình này là có tất cả những dấu hiệu chung của một quá trình sư phạm. Cũng như các loại hình giáo dục khác, GDTC cũng có tất cả các đặc 11
  17. điểm chung của quá trình giáo dục, đồng thời nó có những đặc trưng của riêng mình. GDTC là một loại hình giáo dục mà nội dung chuyên biệt là dạy học vận động (động tác) và phát triển có chủ định các tố chất vận động (sức nhanh, sức mạnh, sức bền, mềm dẻo, khả năng phối hợp vận động) của con người. Hai quá trình dạy học động tác (hình thành kỹ năng kỹ xảo, những hiểu biết có liên quan) và phát triển có định hướng các tố chất thể lực có liên quan chặt chẽ, làm tiền đề cho nhau. Không có sự tách bạch cũng như không có sự đồng nhất giữa chúng trong tất cả các giai đoạn của quá trình GDTC. Về mặt thực dụng, GDTC là một quá trình chuẩn bị thể lực cho con người để thực hiện các nhiệm vụ hoạt động do xã hội quy định (lao động, chiến đấu, học tập...) Để thực hiện các mục tiêu ở tên, công tác GDTC của các trường THPT phải giải quyết đồng thời các nhiệm vụ cơ bản sau: - Giáo dục đạo đức XHCN, rèn luyện tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật, xây dựng niềm tin, lối sống tích cực, lành mạnh. Giáo dục tinh thần tự giác học tập và rèn luyện tinh thần tập thể, chuẩn bị sẵn sàng phục vụ sản xuất và bảo vệ Tổ quốc. - Cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về nội dung và phương pháp tập luyện TDTT, kỹ năng vận động và kỹ thuật cơ bản một số môn thể thao thích hợp. Trên cơ sở đó bồi dưỡng khả năng sử dụng các phương tiện để rèn luyện thân thể, tham gia tích cực vào việc tuyên truyền và tổ chức các hoạt động TDTT. - Góp phần duy trì và củng cố sức khoẻ của HS, phát triển cơ thể một cách hài hoà, xây dựng thói quen lành mạnh và khắc phục những thói xấu, tệ nạn trong cuộc sống. Nhằm tận dụng thời gian và công việc có ích đạt kết quả cao trong quá trình học tập, đạt được những chỉ tiêu thể lực quy định cho từng đối tượng trên cơ sở tiêu chuẩn RLTT theo lứa tuổi. - Giáo dục thẩm mỹ, tạo điều kiện nâng cao trình độ thể thao, các tố chất thể lực cho HS. 12
  18. Việc giải quyết các nhiệm vụ trên một cách đồng bộ và có hiệu quả cần quán triệt sự thống nhất giữa hai mặt: - Thứ nhất: GDTC trong trường THPT là một bộ phận hữu cơ của nền giáo dục toàn diện. Nó là phương tiện quan trọng và có hiệu quả để phát triển cân đối, hài hoà cơ thể và các tố chất thể lực của HS. - Thứ hai: GDTC trong trường THPT là một quá trình sư phạm. Vì vậy nó là một quá trình giáo dục, có tác động tích cực đến việc hình thành phẩm chất đạo đức, nhân cách, quan điểm, lối sống... cho HS. Hoạt động TDTT trong trường THPT chủ yếu thực hiện chức năng giáo dục và giáo dưỡng tức là nhằm phát triển hài hoà các mặt hình thái, chức năng của cơ thể, đồng thời phát triển các năng lực thể chất của con người. 2.1.6. Các tiêu chí thể lực: Yêu cầu chủ yếu của việc tập luyện TDTT theo hướng sức khỏe là nhằm phát triển hài hoà các mặt về hình thái, chức năng của cơ thể; đạt trình độ chuẩn bị thể lực tốt nhằm bảo đảm cho con người thể hiện ở mức cao nhất các năng lực của mình trong các lĩnh vực hoạt động khác nhau. “Hình thái và chức năng của cơ thể phát triển hợp lý sẽ phát huy tối ưu các năng lực hoạt động cơ bản (đi, chạy, nhảy, ném...), các tố chất thể lực (nhanh, mạnh, bền....) và khả năng thích ứng với ngoại cảnh, chống đỡ với bệnh tật; tiếp thu nhanh với kỹ năng, kỹ xảo vận động và các thao tác lao động” Sự phát triển thể chất được đánh giá thông qua mức độ phát triển về mặt hình thái của cơ thể (sự tăng trưởng, phát dục của cơ thể, thể hình, tư thế của con người) và các chức năng (sự hoạt động của hệ thống các cơ quan trong cơ thể như tim, phổi, thần kinh...). Sự phát triển thể chất của HS là nội dung chính và quan trọng nhất của GDTC trong trường THPT vì với TDTT, tác dụng và mục đích chính là tăng cường sức khỏe cho HS. Đây cũng là nguyên tắc quan trọng nhất trong TDTT: Khi lựa chọn các phương tiện và phương pháp TDTT, phải xuất phát từ các giá trị nâng cao sức khoẻ của chúng như những tiêu chuẩn bắt buộc. Các chỉ số thể lực được xác định bằng các phương pháp quan sát, đo đạc, thử nghiệm chức năng, v.v... Các chỉ tiêu đặc trưng của quá trình hoàn thiện thể chất được xác định 13
  19. bởi những nhu cầu và điều kiện sống xã hội trong một giai đoạn phát triển lịch sử khác nhau, vì vậy có sự biến đổi thường xuyên phù hợp với mức độ phát triển kinh tế, văn hoá xã hội đương thời. Các tiêu chuẩn quy định về chế độ RLTT phản ánh tình trạng sức khoẻ, trình độ thể lực của HS. Việc kiểm tra định kỳ các tiêu chuẩn này có tác dụng tích cực thúc đẩy quá trình rèn luyện của HS đảm bảo phát triển thể lực cho HS mang tính hướng nghiệp, đồng thời giúp cho giáo viên và nhà trường đề ra các biện pháp hợp lý cho công tác GDTC trong trường học. 2.1.7. Thực trạng công tác GDTC trong các trường THPT hiện nay. Hàng năm, bằng văn bản hướng dẫn công tác GDTC sức khỏe, y tế trường học, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã xác định nhiệm vụ cụ thể là: “Tích cực đẩy mạnh các hoạt động ngoại khóa ngoài trời, khuyến khích HS tập luyện vào thời gian rỗi, các trường cần tạo mọi điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, giáo viên hướng dẫn để HS được tập luyện thường xuyên, nề nếp”. “Hướng dẫn, khuyến khích học sinh tập luyện vào thời gian rỗi, duy trì nề nếp tập luyện thể dục buổi sáng, tập luyện và kiểm tra tiêu chuẩn rèn luyện thân thể hàng năm”. Tuy vậy, trong thực tế, việc rèn luyện thể chất và tập luyện TDTT của HS còn gặp nhiều khó khăn, kể cả trong nhận thức về vị trí, công tác chỉ đạo và đầu tư các điều kiện đảm bảo, các hình thức và nội dung hoạt động ngoại khóa của HS còn quá ít ỏi, số HS trực tiếp tham gia tập luyện còn hạn chế, điều kiện đảm bảo về cơ sở vật chất còn khó khăn. “Do đó, cả quy mô và chất lượng người tập nâng cao thành tích thể thao trong HS còn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển thể thao học đường”. - Điều kiện đảm bảo, cơ sở vật chất: Bộ Giáo dục - Đào tạo đã quán triệt các văn bản, chỉ thị của Đảng và Nhà nước về công tác TDTT và GDTC trường học, đã đề ra những văn bản pháp quy, quy định: “Tạo những điều kiện cần thiết về cơ sở vật chất và kinh phí để thực hiện việc dạy và học thể dục bắt buộc ở tất cả các trường học..., cùng với các ngành hữu quan xây dựng định mức, định chuẩn và các điều kiện đảm bảo về cán bộ, cơ sở vật chất, kinh phí để quản lý công tác GDTC 14
  20. trong quy hoạch xây dựng và nâng cấp trường sở phải đảm bảo sân chơi, bãi tập cho học sinh, sinh viên”. 2.2. PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU 2.2.1 Phương pháp nghiên cứu. Để đạt được các mục đích nghiên cứu đặt ra, đề tài đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: 2.2.1.1. Phương pháp đọc và phân tích tài liệu có liên quan. Phương pháp này được sử dụng với mục đích tham khảo các tài liệu khoa học, các văn kiện nghị quyết của Đảng, Nhà nước, của ngành TDTT và của Bộ Giáo dục - Đào tạo về định hướng phát triển công tác GDTC. Từ phân tích tiếp thu và sử dụng các thông tin khoa học cần thiết liên quan, tổng hợp lại thành những vấn đề cơ bản có tính định lượng, cần thiết. Tìm hiểu các cơ sở lý luận về mục tiêu, nhiệm vụ, đường lối phát triển ngành TDTT nói chung và công tác GDTC trong các trường THPT nói riêng. Trong khi thực hiện đề tài, chúng tôi đã tìm hiểu, sưu tầm, tổng hợp và phân tích nghiên cứu các loại sách, tư liệu như các văn bản của Đảng và Nhà nước về công tác GDTC trong nhà trường các cấp. Các quy định văn bản pháp quy của Bộ Giáo dục và Đào tạo về GDTC cho học sinh, sinh viên. Các loại sách, tạp chí chuyên ngành, tập san khoa học, thông tin khoa học TDTT và các tài liệu có liên quan đến GDTC, trưng cầu ý kiến của các GV và HLV TDTT trong khu vực. 2.2.1.2 Phương pháp quan sát sư phạm. Phương pháp này được sử dụng để khảo sát, phân tích đánh giá khách quan thực trạng GDTC cho HS trong trường THPT. Tiếp cận đối tượng nghiên cứu, chấm điểm kỹ năng thực hành, đánh giá kết quả thực hành của lớp thực nghiệm và đối chứng. Đánh giá các điều kiện đảm bảo, cơ sở vật chất, sân bãi dụng cụ và phương pháp giảng dạy. Từ đó, giúp cho công tác đánh giá thực trạng việc sử dụng các bài tập nhằm phát triển thể chất cho HS ở trường THPT. Hình thành một phương án thực nghiệm mang tính khả thi. 2.2.1.3 Phương pháp phỏng vấn. 15
nguon tai.lieu . vn
Trung học phổ thông Ôn thi ĐH-CĐ Đề thi - Kiểm tra Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học Mầm non - Mẫu giáo Giáo án điện tử Trung học cơ sở Bài giảng điện tử Bài văn mẫu Vật lý Bài tập SGK Khoa học xã hội Tiếng Anh phổ thông