1. Trang Chủ
  2. Sáng kiến kinh nghiệm
  3. Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học Địa Lí lớp 10

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học Địa Lí lớp 10

Mục đích của đề tài là giúp HS có ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm, kỹ năng, cách ứng xử đúng mực, tích cực với các vấn đề môi trường xảy ra. Đồng thời có hành động cụ thể để tuyên truyền, vận động mọi người cùng chung tay bảo vệ môi trường. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học Địa Lí lớp 10 SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HÀ TĨNH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TÍCH HỢP GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG THEO HƯỚNG PHÁT HUY NĂNG LỰC HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 10 ­ ­ ­ ­ ­ ­

Thể loại Tài liệu miễn phí Sáng kiến kinh nghiệm

Số trang 48

Ngày tạo 4/6/2023 5:51:25 PM +00:00

Loại tệp DOC

Kích thước 13.87 M

Tên tệp

Tải Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tích hợp giáo dục môi ... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HÀ TĨNH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TÍCH HỢP GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG THEO HƯỚNG PHÁT HUY  NĂNG LỰC HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 10 ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­                                                                        Năm học: 2018 ­ 2019
  2. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 Năm học: 2018 ­ 2019 QUY ĐỊNH CHỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI TT Chữ viết tắt    Viết đầy đủ 1 GV Giáo viên 2 HS Học sinh 3 NXB Nhà xuất bản 4 PPDH Phương pháp dạy học 5 THPT Trung học phổ thông 6                     MT                   Môi trường 7                     KH­ KT                       Khoa học­ kỹ thuật 8 GDMT Giáo dục môi trường 9 SGK Sách giáo khoa 10 SGV Sách giáo viên 11 TNTN Tài nguyên thiên nhiên Năm học: 2018 ­ 2019
  3. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 Năm học: 2018 ­ 2019
  4. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài....................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu..............................................................................................1 3. Phạm vi nghiên cứu ...............................................................................................2 4. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................2 6. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................2 7. Giả thuyết khoa học...............................................................................................3 8. Dự báo xu hướng đóng góp mới của đề tài...........................................................3 NỘI DUNG................................................................................................................3 1. Cơ sở khoa học.......................................................................................................3 1.1. Cơ sở lý luận.......................................................................................................3 1.1.1. Khái niệm..........................................................................................................3 1.1.2. Quan điểm dạy học theo định hướng phát triển năng lực...............................4 1.1.3. Vị trí của kiến thức môi trường.......................................................................4 1.1.4. Tầm quan trọng ................................................................................................5 1.1.5. Các yêu cầu ......................................................................................................5 1.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................5 2. Phương thức tiến hành để giải quyết vấn đề.......................................................8 2.1.Cách tiếp cận giáo dục môi trường......................................................................8 2.2.Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề...............................................9 2.2.1. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực HS vào  một bài   học trong chương trình Địa Lí 10 ..............................................................................9 2.2.2. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực HS vào  một nội   dung trong kiến thực Địa Lí .......................................................................................26 3. Hiệu quả mang lại..................................................................................................29 4. Ý nghĩa của sáng kiến.............................................................................................30 Năm học: 2018 ­ 2019
  5. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................31 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................33 Năm học: 2018 ­ 2019
  6. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Theo tinh thần Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và đào tạo   ở  Hội nghị  Trung  ương 8 khóa XI thông qua và khẳng định  “  Tiếp tục đổi mới   mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ   động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ  năng của người học; khắc phục lối   truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ,   khuyến khích tự  học, tạo cơ sở để  người học tự  cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ   năng, phát triển năng lực…” Thời   gian  qua,   chúng  ta   đã   tiến   hành  đổi  mới   phương   pháp  dạy  học   theo  hướng phát triển năng lực HS. Đây là bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự thay đổi  mạnh mẽ  theo hướng quốc tế  hóa giáo dục nước nhà, nhằm giáo dục và đào tạo   con người mới xây dựng một đất nước phát triển theo hướng hiện đại.     Giáo dục và đào tạo  ở nước ta hiện nay đang đặt ra vấn đề  cấp thiết là phải   đổi mới mục tiêu, chương trình, nội dung, hình thức tổ chức dạy học, phương pháp  dạy học. Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy ở các trường THPT hiện nay, hầu hết   GV chỉ chú trọng cung cấp kiến thức lý thuyết, nội dung bài học cho HS, rèn luyện  kỹ năng làm bài thi, bài kiểm tra bằng câu hỏi lý thuyết... còn việc tích hợp giáo dục  môi trường theo hướng phát huy năng lực HS trong dạy học Địa Lí chưa được cụ  thể hóa.           Hiện nay, giáo dục môi trường qua trường THPT có ý nghĩa đặc biệt quan  trọng. Nhà trường là nơi đào tạo thế  hệ  trẻ, chủ  nhân tương lai, những người sẽ  thực hiện khai thác, sử dụng, cải tạo và bảo vệ  nguồn tài nguyên thiên nhiên cũng   như môi trường. Nếu các em có nhận thức đầy đủ vấn đề môi trường khi ra đời, dù  bất cứ lĩnh vực, hoạt động nào đều thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ môi trường. Để  đáp  ứng yêu cầu đặt ra, cùng với các môn học khác, việc tích hợp giáo  dục môi trường  theo hướng phát huy năng lực HS qua môn Địa Lí là vấn đề  cấp  thiết không thể thiếu, nhằm nâng cao nhận thức của HS về vai trò của môi trường.  Với lí do trên, tôi đã chọn đề  tài về  môi trường trong dạy học qua sáng kiến kinh   Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 1 ­
  7. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 nghiệm với tên gọi "Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng  lực học sinh trong dạy học Địa Lí lớp 10". Đồng thời, đề tài cũng góp phần phục  vụ cho quá trình giảng dạy của bản thân và đồng nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu Thông qua đề  tài  "Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy  năng lực học sinh trong dạy học Địa Lí lớp 10"  giúp HS có ý thức tự  giác, tinh  thần trách nhiệm, kỹ  năng, cách  ứng xử  đúng mực, tích cực với các vấn đề  môi  trường xảy ra. Đồng thời có hành động cụ  thể  để  tuyên truyền, vận động mọi   người cùng chung tay bảo vệ môi trường. Với đề  tài này, tôi đã tích hợp kiến thức môi trường vào trong giảng dạy Địa  Lí theo hướng phát triển năng lực vận dụng kiến thức từ  thực tiễn của HS nhằm   nâng cao chất lượng dạy học. Nghĩa là hướng đến việc đổi mới thật sự  phương   pháp dạy học, từ đó rèn luyện HS năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo,   năng lực hợp tác, ... đề tài cũng góp phần nâng cao hiệu quả đổi mới phương pháp  dạy học ở Nhà trường. 3. Phạm vi nghiên cứu  ­ Áp dụng cho một số bài, nội dung trong chương trình Địa Lí 10 ­ Sách giáo   khoa do Bộ giáo dục phát hành (ban cơ bản). ­ Giới hạn trong quá trình GV xây dựng, vận dụng kiến thức từ  thực tế môi  trường vào trong một số bài, nội dung chương trình Địa Lí 10. ­ Thời gian thực hiện đề tài: năm học 2016­ 2017 và năm học 2017­ 2018. 4. Đối tượng nghiên cứu  Giáo dục môi trường là việc làm cần thiết, thường xuyên, liên tục. Bởi giáo  dục môi trường sẽ  hình thành, phát triển kĩ năng hành động trong môi trường cho   HS, từ đó tạo nên lối sống có trách nhiệm, thân thiện với thiên nhiên. Đề tài "Tích  hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy  học Địa Lí lớp 10" được viết, nghiên cứu thông qua đặc điểm tâm sinh lý của đối   tượng HS khối 10.  5. Nhiệm vụ nghiên cứu Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 2 ­
  8. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 ­ Nghiên cứu chương trình Địa Lí bậc THPT (chương trình Địa  Lí lớp 10 ­ ban  cơ bản) để phân tích những nội dung có thể tích hợp giáo dục môi trường. ­ Khảo sát tình hình thực tế  của GV tại trường trong việc tích hợp khi dạy   môn Địa Lí để thu thập chứng cứ nghiên cứu. ­ Trình bày những biện pháp tích hợp giáo dục môi trường trong một số  bài   dạy môn Địa Lí nhằm nâng cao ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường của HS. 6. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phối hợp 3 nhóm phương pháp: ­ Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phương pháp phân tích ­ tổng hợp,   hệ thống hóa, khái quát hóa...các tài liệu lý luận và các văn bản pháp quy. ­ Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:  tiếp cận kĩ năng sống,  tổng kết  kinh nghiệm, trò chuyện,... ­ Nhóm phương pháp xử lý thông tin: Sử dụng công thức toán xử lý số liệu … 7.  Giả thuyết khoa học Hiện nay, việc tích hợp kiến thức môi trường vào bài học để giảng dạy chưa   được GV chú trọng nhiều,  hầu hết GV chỉ  dạy  chay  bằng phương pháp thuyết  trình, đàm thoại. Vì vậy, nếu GV đề xuất được phương pháp tích hợp giáo dục môi  trường vào một số bài trong dạy học Địa Lí theo hướng phát triển năng lực HS một  cách hợp lý và có tính khả  thi thì sẽ  góp phần nâng cao hiệu quả đổi mới phương   pháp dạy học bộ môn Địa Lí trong Nhà trường. 8. Dự báo xu hướng đóng góp mới của đề tài 8.1. Về lí luận ­ Đề tài xây dựng được cơ sở lý luận thực tiễn của việc tích hợp giáo dục môi   trường ở một số bài, nội dung trong chương trình Địa Lí 10. ­ Đưa ra được một số  nguyên tắc và phương pháp để  tích hợp giáo dục môi  trường ở một số bài, nội dung vào dạy học Địa Lí 10. 8.2. Về thực tiễn ­ Thiết kế  giáo án  ở  một số  bài, nội dung có "tích hợp  giáo dục môi trường  trong dạy học Địa Lí lớp 10" ở trường THPT.  Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 3 ­
  9. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 ­ Kết quả  nghiên cứu đề  tài có tính khả  thi, sẽ  là tài liệu tham khảo cho GV   dạy chương trình Địa Lí lớp 10 nói chung. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 1. Cơ sở khoa học liên quan đến đề tài 1. 1. Cơ sở lí luận  1.1.1. Khái niệm năng lực Tài liệu tập huấn dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển   năng lực của học sinh do Bộ  Giáo dục và Đào tạo phát hành năm 2014 nêu rõ:   “Năng lực được quan niệm là  sự  kết hợp một cách linh hoạt và có tổ  chức kiến   thức, kỹ năng với thái độ, tình cảm, giá trị, động cơ cá nhân,…nhằm đáp ứng hiệu   quả một yêu cầu  phức hợp của hoạt động trong bối cảnh nhất định”.  Năng lực của HS phổ thông là khả năng làm chủ kiến thức, kỹ năng, thái độ… phù hợp với lứa tuổi và vận hành (kết nối) chúng một cách hợp lý vào thực hiện  thành công nhiệm vụ học tập, giải quyết hiệu quả những vấn đề đặt ra cho các em. Đánh giá năng lực không chỉ là việc thực hiện nhiệm vụ hoặc hành động học  tập. Nó bao hàm việc đo lường, sử dụng những kiến thức, kỹ năng và thái độ  cần  có để thực hiện nhiệm vụ học tập. 1.1.2. Quan điểm dạy học theo định hướng phát triển năng lực Dạy học theo định hướng phát triển năng lực là dạy học theo chuẩn và định   hướng kết quả/sản phẩm đầu ra ­ kết quả  cuối cùng của quá trình dạy học là HS  vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học vào giải quyết tình huống trong thực tiến. Những định hướng chung, tổng quát về  đổi mới phương pháp dạy học các  môn học thuộc chương trình giáo dục định hướng phát triển năng lực là: ­ Phát huy tính tích cực, tự  giác, chủ  động của người học, hình thành, phát   triển năng lực tự  học, trên cơ  sở  trau dồi phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo  của tư duy. ­ Có thể chọn lựa một cách linh hoạt các phương pháp chung và phương pháp  đặc thù của môn học để thực hiện. Tuy nhiên dù sử dụng bất kỳ phương pháp nào  Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 4 ­
  10. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 cũng phải đảm bảo nguyên tắc “HS tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức với sự  tổ chức, hướng dẫn của GV”. ­ Việc sử dụng phương pháp dạy học gắn chặt với các hình thức tổ chức dạy   học. Tùy theo mục tiêu, nội dung, đối tượng và điều kiện cụ thể mà có những hình   thức tổ chức thích hợp như học cá nhân, học nhóm; học trong lớp, học ngoài lớp… ­ Coi trọng thực hành và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. ­ Cần sử  dụng đủ, hiệu quả  các thiết bị  dạy học môn học tối thiểu đã quy   định, tích cực vận dụng công nghệ thông tin trong dạy học.  1.1.3. Vị  trí của kiến thức môi trường trong phân phối chương trình Địa Lí  THPT Địa Lí là môn học khoa học thực nghiệm, nhiều nội dung, kiến thức gắn liền   với môi trường. Điều này đã có nhiều GV nhận thức sự cần thiết của việc tích hợp  giáo dục môi trường vào môn Địa Lí và đã viết nhiều sáng kiến để  áp dụng trong  quá trình giảng dạy. Tuy nhiên đối với việc "Tích hợp giáo dục môi trường theo  hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học Địa Lí lớp 10" ở trường THPT  chưa được cụ thể hóa. Việc tích hợp giáo dục môi trường thông qua môn Địa Lí lớp 10, trong quá  trình giảng dạy nhiều HS đã cho biết sau mỗi giờ học Địa Lí các em hiểu biết, nhận  thức sâu sắc và có những hành động đúng đắn hơn về vấn đề môi trường. Hơn nữa   với việc  tích hợp giáo dục môi trường vào bài học làm cho giờ  giảng phong phú,   sinh động, giảm bớt sự khô cứng vốn có, giúp HS yêu thích môn Địa Lí. 1.1.4. Tầm quan trọng của việc "Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng   phát huy năng lực học sinh trong dạy học Địa Lí lớp 10"  Sự  phát triển nhanh chóng về  kinh tế  ­ xã hội thời gian qua đã làm thay đổi   cuộc sống của người dân. Tuy nhiên đã có những bài học đắt giá từ việc phát triển  kinh tế  làm hủy hoại môi trường; hạn chế  phát triển, đe dọa điều kiện sống của  con người và nghiêm trọng không kém đó là vấn đề  chính trị, an ninh và quốc   phòng… Chính vì vậy, bảo vệ môi trường là vấn đề mang tính toàn cầu chứ không  Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 5 ­
  11. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 phải của một riêng ai, tuy nhiên muốn "tự duy toàn cầu" trước hết cần phải "hành   động địa phương".  1.1.5. Các yêu cầu của việc tích hợp giáo dục môi trương theo hướng phát huy  năng lực HS. Trong quá trình tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực  HS, GV phải chú ý những yêu cầu sau:  ­ Không làm biến tính đặc trưng môn học, không biến bài học Địa Lí thành bài  học về môi trường.  ­ Khai thác nội dung giáo dục môi trường phải có chọn lọc, có tính tập trung  vào các chương, mục nhất định; tránh tình trạng lan man, tùy tiện. ­ Phát huy cao độ các hoạt động tích cực trong nhận thức và kinh nghiệm thực   tiễn mà các em đã có, tận dụng tối đa khả năng để HS tiếp xúc với môi trường.     1.2. Cơ  sở  thực tiễn của việc tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát  triển năng lực học sinh trong dạy học Địa Lí 10. Có thể  khẳng định một thực tế  rằng,  đổi mới phương pháp dạy học theo   hướng phát triển năng lực HS đối với môn Địa Lí ở THPT hiện nay đang được xem  là vấn đề bức thiết. Đa số GV giảng dạy bộ môn Địa Lí trên cơ sở nhận thức được  tầm quan trọng của đổi mới phương pháp dạy học đã mạnh dạn thực hiện và bước   đầu đạt được những kết quả khả quan, đáng khích lệ. Và thực tế  vẫn còn một bộ  phận GV chưa “nhập cuộc”, vẫn lên lớp giảng dạy với những phương pháp rất đỗi  quen thuộc: chỉ thuyết trình hoặc thuyết trình kết hợp một số rất ít các câu hỏi đàm  thoại. Thực tế   ấy có thể  do GV ngại đổi mới mà cũng có thể  là do GV lúng túng   chưa biết nên đổi mới phương pháp ra sao. Vấn đề đặt ra là đổi mới phương pháp  dạy học theo hướng phát triển năng lực của HS là thế nào? Vận dụng các phương  pháp dạy học hiện đại ra sao? Phương pháp dạy học truyền thống có nên sử  dụng  nữa hay không?  Về phía phụ huynh, HS vẫn chưa nắm rõ quan điểm giáo dục hiện nay, thái độ  hợp tác giáo dục HS chưa rõ ràng, chưa thống nhất với nhà trường. Một số HS chưa  tích cực, chủ động học tập, chưa hứng thú trong học tập và chưa nhận thức đúng  Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 6 ­
  12. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 tầm quan trọng của bộ môn, luôn nghĩ môn Địa Lí khô khan, trừu tượng, khó học,  khó nhớ. Tình trạng HS học bài theo kiểu ngồi  “đọc vẹt”, học thuộc lòng còn rất  phổ biến, vì vậy sau khi học xong các em không hiểu, không nhớ hết nội dung kiến  thức, nếu có nhớ  cũng không biết cách để  vận dụng kiến thức vào thực tiến.   Vì  vậy, tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát triển năng lực của HS có ý  nghĩa đặc biệt quan trọng. Qua điều tra, khảo sát tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến hiệu quả giờ học Địa Lí  còn thấp của 11 GV thuộc Tổ Sử ­ Địa và 250 học sinh thuộc 3 khối 10, 11, 12 trong   trường hiện nay, tôi đã thu được kết quả như sau: Bảng 1: Nguyên nhân dẫn đến hiệu quả giờ học còn thấp từ phía giáo viên Nguyên nhân Số lượng giáo viên tổ Sử ­ Địa (11) Tỷ lệ % A 4 36% B 6 55% C 1 9% D 0 0% Biểu đồ 1:  Nguyên nhân dẫn đến hiệu quả giờ học Địa Lí còn thấp từ phía GV Ghi chú: A. Do GV còn ngại đổi mới PPDH. B. Do GV còn lúng túng chưa biết đổi mới PPDH theo hướng phát triển năng lực   HS. C. Do GV không muốn đổi mới PPDH. D. Do GV không quan tâm đến đổi mới PPDH. Qua bảng số liệu 1 và biểu đồ 1 cho thấy, nguyên nhân dẫn đến hiệu quả giờ  học còn thấp từ phía GV không phải là do GV không quan tâm đến đổi mới PPDH  mà chủ yếu là do GV còn lúng túng chưa biết cách đổi mới PPDH theo hướng phát  Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 7 ­
  13. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 triển năng lực HS nên hiệu quả  giờ  học chưa cao (55%), tiếp đến là do GV còn  ngại đổi mới PPDH (36%). Ngoài ra, tuy chiếm tỷ lệ nhỏ nhưng vẫn còn GV trong   tổ không muốn đổi mới PPDH (9%). Vì vậy, yêu cầu cấp thiết đặt ra là tất cả GV   trong tổ nói riêng cũng như trong trường nói chung phải tích cực, chủ động đổi mới  PPDH theo hướng phát triển năng lực HS, có như  thế, giờ  học Địa Lí mới có hiệu  quả cao. Bảng 2: Nguyên nhân dẫn đến hiệu quả giờ học còn thấp từ phía học sinh Nguyên nhân  Số lượng học sinh  (250) Tỷ lệ (%) A 75 30% B 91 37% C 41 16% D 43 17% Biểu đồ 2: Nguyên nhân dẫn đến hiệu quả giờ học Địa Lí  thấp từ phía HS   trường Ghi chú: A. Do HS chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc học tập bộ môn. B. Do HS chưa hứng thú trong học tập. C. Do HS cảm thấy đây là môn học khó. D. Do HS còn bị ảnh hưởng bởi quan niệm Địa Lí là môn khô cứng. Qua bảng số liệu 2 và biểu đồ 2 cho chúng ta thấy, nguyên nhân dẫn đến hiệu   quả  giờ  học còn thấp từ  phía HS phần lớn do HS chưa hứng thú học tập bộ  môn  Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 8 ­
  14. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 (37%), HS chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc học tập bộ  môn chiếm  một tỷ  lệ  cũng không nhỏ  (30%). Ngoài ra, hiện nay vẫn còn một số  HS bị   ảnh   hưởng bởi quan niệm Địa Lí là môn khô cứng (17%) và do lười biếng, không chủ  động tìm hiểu kiến thức nên một số  HS cảm thấy đây là môn học khó (16%). Từ  thực trạng đó, GV dạy Địa Lí cần phải tích cực đổi mới PPDH để tạo hứng thú học   tập, giáo dục HS nhận thức được tầm quan trọng của việc vận dụng kiến thức từ  thực tiễn vào bài học.  2. Phương thức đã tiến hành để giải quyết vấn đề 2.1. Cách tiếp cận giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực HS Kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới cho thấy rằng, giáo dục môi trường  thường được thực hiện theo 3 cách tiếp cận sau đây: ­ Giáo dục về môi trường: Xem môi trường là đối tượng khoa học, người dạy  truyền đạt cho người học các kiến thức của bộ môn khoa học về môi trường. ­ Giáo dục trong môi trường: Xem môi trường như  một địa bàn, một phương   tiện để giảng dạy, học tập và nghiên cứu. ­ Giáo dục vì môi trường: là nơi truyền đạt kiến thức về bản chất, đặc trưng   của môi trường hình thành thái độ,  ứng xử, ý thức trách nhiệm, quan niệm giá trị  nhân cách, đạo đức đúng đắn về  môi trường, cung cấp tri thức, kỹ  năng, phương  pháp cần thiết để hành động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Thực tế giáo dục môi trường có hiệu quả nhất khi kết hợp cả 3 cách tiếp cận   trên, tức là giáo dục kiến thức về môi trường trong một môi trường cụ  thế  nhằm  hướng đối tượng giáo dục có hành động vì môi trường. Nhận thức được vấn đề trên, nhiều năm công tác tại trường tôi luôn suy nghĩ   và tìm cách đưa giáo dục môi trường đến với HS đặc biệt sau khi được tập huấn về  phương pháp dạy học tích hợp. Điều đó đã được bản thân tôi hiện thực hóa qua   sáng kiến kinh nghiệm với tên gọi  "Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng   phát huy năng lực học sinh trong dạy học Địa Lí lớp 10" để ứng dụng thực tế. Giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực HS  ở Địa Lí lớp 10 có hai  phương thức tích hợp nội dung vào trong bài học: Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 9 ­
  15. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 ­ Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực HS vào một bài   học trong chương trình Địa Lí 10. ­ Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực HS vào  một nội   dung trong kiến thực Địa Lí. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực HS vào trong dạy  học, GV giúp HS có thói quen biết vận dụng kiến thức từ  tự  nhiên, đời sống vào  trong mỗi bài học, nhằm làm cho bài học thêm bổ ích. 2.2. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 2.2.1. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực HS vào một  bài học trong chương trình Địa Lí 10 Trong chương trình Địa Lí 10 có 2 bài học đồng thời là kiến thức Địa  Lí, đồng  thời là kiến thức môi trường, điều đó thuận lợi cho GV khi thực hiện chương trình  tích giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực HS trong việc khai thác kiến   thức từ  thực tế  vào mỗi bài học Địa Lí. Để  đạt hiểu quả  cao trong quá trình tích   hợp, GV phải có ý thức làm rõ kiến thức về môi trường, chuẩn bị nội dung, phương  pháp để  thực hiện ý đồ, tư  tưởng của tác giả  sách giáo khoa, từ  đó HS hiểu và có   hành vi, thái độ đúng mực về môi trường xung quanh. Tính chất đặc biệt là ngay trong mục tiêu bài giảng, GV phải đề cập tới kiến  thức, nội dung giáo dục môi trường. Muốn vậy, GV phải có kiến thức về  môi  trường, tài liệu, phương tiện, phương pháp hợp lý và có hiệu quả để thực hiện tốt  mục tiêu. Để sáng tỏ vấn đề đặt ra, chúng ta cùng thực hiện giáo án sau: BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN I. Mục tiêu bài học  Sau bài học, học sinh cần phải  1.Về kiến thức ­ Hiểu và trình bày được các khái niệm: môi trường, tài nguyên thiên nhiên. ­ Biết phân biệt sự khác nhau trong môi trường sống của con người. ­ Phân tích và giải thích được các chức năng của môi trường Địa Lí Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 10 ­
  16. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 ­ Tích hợp GDMT: Khái niệm môi trường, các loại môi trường, mối quan hệ  giữa môi trường và đời sống con người; Tài nguyên và phân loại tài nguyên.  2.Về kĩ năng  ­ Phân tích được số liệu, tranh ảnh về các vấn đề môi trường. ­ Biết cách tìm hiểu một vấn đề môi trường ở địa phương. ­ Nhận xét các số liệu, tư liệu về môi trường. ­ Biết đánh giá và rút ra những kết luận cần thiết. ­ Kĩ năng phân tích, so sánh, đánh giá. ­ Kỹ năng thuyết trình một nội dung học tập. ­ Nâng cao năng lực tự học, tự nghiên cứu, cũng như  năng lực giải quyết các  vấn đề phát sinh trong học tập và đời sống. ­ Tích hợp GDMT: Phân tích mối quan hệ giữa con người với môi trường và  TNTN, khai thác hợp lí TNTN phục vụ cuộc sống hàng ngày của con người. 3.Về thái độ ­ Có ý thức bảo vệ tài nguyên, môi trường tốt hơn.  ­ Bước đầu hình thành ý thức say mê nghiên cứu khoa học. 4. Năng lực đạt được ­ Năng lực chung: nhận thức với vấn đề bảo vệ môi trường và sử dụng hợp   lí tài nguyên thiên nhiên. ­ Năng lực chuyên biệt:  + Giao tiếp: Phản hồi tích cực về những hành vi tiêu cực làm ảnh hưởng xấu   đến môi trường. Trình bày những ý tưởng về việc bảo vệ môi trường, khai thác và   sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên. + Tư duy: Phân tích sơ đồ hình ảnh, tìm kiếm và xử lí thông tin. II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 1.Giáo viên  ­ Bài soạn, SGK, SGV, chuẩn kiến thức kĩ năng. ­ Máy tính, máy chiếu Projector, máy in. ­ Phấn, bảng, giáo án, hình ảnh thu thập về môi trường, tài nguyên thiên nhiên. Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 11 ­
  17. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 ­ Lập trình các trò chơi trên máy tính, giấy A0.   ­ Bản kế hoạch phân công, tổ chức nhiệm vụ cho HS. ­ Các tài liệu, thành lập website cung cấp kiến thức. 2.Học sinh  ­ SGK, vở ghi,...  ­ Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu liên quan đến bài học. ­ Chuẩn bị tài liệu báo cáo theo nhóm. ­ Các ấn phẩm tự thiết kế. III.Tiến trình bài dạy Hoạt động1.  Khởi động, giới thiệu  nội dung  (hoạt động cá nhân)  ­Thời  gian 3 phút Bước 1:  HS  quan sát  hình  ảnh  để  trả  lời câu hỏi dưới đây.  GV sử  dụng 10  hình  ảnh về  môi trường và tài nguyên thiên nhiên, các thảm họa do con người gây   ra. Bước 2: GV đặt câu hỏi: Hình ảnh đề cập tới vấn đề gì? Em biết gì về  vấn đề  này? Bước 3: HS trả lời theo hiểu biết của mình và GV chuẩn kiến thức. Hoạt động 2: Tìm hiểu về Môi trường 1. Hình thức: Hoạt động cặp đôi  ­ Thời gian: 12 phút 2. Cách thức tổ chức hoạt động  Bước  1   : GV kích hoạt slide hình ảnh về môi trường và yêu cầu HS cho biết: ­ Khái niệm môi trường, môi trường sống của con người ?  ­ Môi trường sống được chia thành mấy loại ? ­ Sự khác nhau cơ bản giữa môi trường tự nhiên và môi trường nhân tạo Bước 2: HS nghiên cứu, trả lời. GV nhận xét, chuẩn kiến thức. HỘP THÔNG TIN KIẾN THỨC HOẠT ĐỘNG 2 1. Khái niệm môi trường Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 12 ­
  18. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10       Môi trường xung quanh (hay môi trường địa lí) là không gian bao quanh   Trái Đất, có quan hệ trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người. 2. Môi trường sống ­ Khái niệm: Môi trường sống của con người là tất cả hoàn cảnh bao quanh   con người có ảnh hưởng đến sự sống phát triển của con người. ­ Phân loại:   Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 13 ­
  19. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 Môi tr ường s Môi trườ ng sốống c ng củủa con  a con  ng ười i ngườ   Môi tr Môi trường t ườ ựự ng t     Môi tr Môi trường  ường  Môi tr Môi trường  ường  nhiên: nhiên: nhân tạạ nhân t o:o: xã hộộ xã h i: i: Phát triển theo  Phát triển theo  Là k Là kết qu ết quả lao  ả lao  Con ng Con người là  ườ i là    quy lu quy luật riêng,  ật riêng,  độđng c ộng của con  ủa con  sinh v ật đ sinh v ặc  ật đặc  không ch không chịu sự ự  ịu s ườ ngng ườ ồn t i, ti, t ại ại  ồn t ệt, có tác  bibiệt, có tác  chi ph chi phối c ối của con  ủa con  và ph và phụ thu ụ thuộc  ộc  độđng lớn vào  ộng lớn vào  ườ ngng ii ườ vào con ng vào con ngườ ườii môi tr môi trườ    ngng ườ qua ho qua hoạạ t  t  ­ Thành phần: độ động sảả ng s n n  + Môi trường tự  nhiên là địa hình, địa chất, đất trồng, khí hậu, nước, sinh   ấấ xuxu t, giao  t, giao  vật… + Môi trường xã hội gồm các quan hệ trong sản xuất, sinh hoạti tiếp… ếp… ếp… t, giao ti + Môi trường nhân tạo gồm nhà ở, cầu đường, xí nghiệp… 3. Sự khác nhau giữa môi trường tự nhiên và môi trường nhân tạo + Môi trường tự nhiên không phụ thuộc vào con người và phát triển theo quy   luật riêng của nó. + Môi trường nhân tạo tồn tại hoàn toàn phụ thuộc vào con người. * Tích hợp phần tác động của con người vào môi trường tự  nhiên và môi   trường nhân tạo (Ví dụ: Ngăn dòng chảy sông Ngàn Sâu xây dựng nhà máy thủy   điện Ngàn Trươi nhằm phục vụ hoạt động sản xuất, phát triển kinh tế, nâng cao   đời sống người dân Hà Tĩnh thì vô tình con người đã phá vỡ quy luật tự nhiên của   dòng chảy sông Ngàn Sâu).  Hoạt động  3   . Tìm hiểu chức năng, vai trò của môi trường đối với sự phát  triển xã hội loại người 1. Hình thức: Hoạt động cá nhân/nhóm ­ Thời gian: 10 phút Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 14 ­
  20. Tích hợp giáo dục môi trường theo hướng phát huy năng lực học sinh trong dạy học   Địa Lí lớp 10 2. Cách thức tổ chức hoạt động  Bước  1   : GV trình chiếu hình ảnh về môi trường và yêu cầu HS nhận xét.  Bước  2   : HS tìm hiểu, trả lời và nêu ví dụ.   Bước  3   : GV trình chiếu slide chuẩn kiến thức và đặt thêm câu hỏi: ­ Môi trường tự nhiên có quyết định đến sự phát triển của xã hội loài người không? ­ Vì sao môi trường tự  nhiên lại không quyết định đến sự  phát triển xã hội loài   người?  (Ví dụ: Nhật Bản là nước nghèo tài nguyên thiên nhiên, nguồn tài nguyên thiên   nhiên chỉ  đáp  ứng được 10% nhu cầu cho phát triển kinh tế  còn 90% là phải nhập   khẩu từ nước ngoài, nhưng hiện nay là một trong những quốc gia phát triển hàng đầu   trên thế  giới. Trong khi Việt Nam là quốc gia "rừng vàng, biển bạc, đất phì nhiêu"   nhưng...) ­ Hình  ảnh nào sau đây thể  hiện con người  đã làm nâng cao, suy thoái môi  trường?                 Hình ảnh 1.                                                      Hình ảnh 2.                    Hình ảnh 3.                                                  Hình ảnh 4. Năm học: 2018 ­ 2019 ­ 15 ­
nguon tai.lieu . vn
Trung học phổ thông Ôn thi ĐH-CĐ Đề thi - Kiểm tra Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học Mầm non - Mẫu giáo Giáo án điện tử Trung học cơ sở Bài giảng điện tử Bài văn mẫu Vật lý Bài tập SGK Khoa học xã hội Tiếng Anh phổ thông