Xem mẫu
- MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT Ở CẤP THCS
Người soạn: Trần Thị Thùy Trang
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đất nước ta đang phát triển theo hướng Công nghiệp hóa Hiện đại
hóa đất nước, trong thời kì đổi mới, mở cửa, hội nhập, kinh tế phát triển, đời sống
vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao, thế hệ trẻ có nhiều
cơ hội để tiếp cận với trình độ khoa học kĩ thuật đang ngày càng phát triển như vũ
bão. Thế nhưng những tiêu cực do mặt trái của cơ chế thị trường mang lại với bao
cám dỗ, cạm bẫy, những trò chơi như: Game, trò chơi điện tử...không lành mạnh ít
nhiều cũng có tác động xấu đến thanh thiếu niên, nếu như chúng ta không kịp thời
ngăn chặn. Vì vậy, ngay trong ghế nhà trường việc giáo dục các chuẩn mực đạo
đức con người mới xã hội chủ nghĩa cho học sinh là vấn đề hết sức quan trọng. Là
một giáo viên, chúng ta không đơn thuần chỉ là dạy học, truyền đạt kiến thức từ
sách vở đến cho học sinh mà chúng ta còn cần phải giáo dục, uốn nắn và rèn luyện
về từng hành vi đạo đức đơn giản nhất cho các em, để từ đó các em hình thành
nhân cách và phẩm chất tốt đẹp. Điều đó quả thực không đơn giản, bởi lẽ trong
một lớp học mỗi em học sinh, tính cách, tâm lí, đạo đức khác nhau. Có em ngoan
ngoãn vâng lời, có em hiếu động, nghịch ngợm, có em trầm tính, ít biểu lộ cảm
xúc,có những em học sinh cá biệt,......đặc biệt là các em ở lứa tuổi THCS, lứa tuổi
mà sự thay đổi về mặt tâm lí là rất lớn, muốn thể hiện bản thân mình đã lớn nhưng
cũng rất trẻ con . Vì vậy thật khó để đưa các em vào một khuôn khổ nhất định. Để
làm được điều này, đòi hỏi mỗi giáo viên nói chung và quan trọng hơn cả là giáo
viên chủ nhiệm nói riêng phải có những cách giáo dục khác nhau phù hợp với từng
đối tượng học sinh. Chính vì vậy mà công tác chủ nhiệm lớp là một việc hết sức
quan trọng và cần thiết ngay từ đầu năm học, mỗi giáo viên chủ nhiệm cần lập
- cho mình một kế hoạch chủ nhiệm thật cụ thể nhằm giáo dục học sinh mình phát
triển tốt cả về kiến thức, kĩ năng lẫn phẩm chất đạo đức. Nhận thấy được tầm
quan trọng của công tác chủ nhiệm. Là một giáo viên dạy bộ môn Sinh học và hiện
đang được nhà trường phân công làm công tác chủ nhiệm, mà đặc biệt lại chủ
nhiệm lớp 9, trường THCS Phan Đình Phùng là địa bàn dân cư sinh sống chủ yếu
làm nông nghiệp, buôn bán nhỏ lẻ nên chưa có điều kiện để quan tâm đúng mức
đến việc học tập của con em mình, các em học sinh ở lớp 9 ở độ tuổi 14, 15 thích
thể hiện mình là người lớn và đồng thời ở một số gia đình phụ huynh coi là coi con
em mình là ở lứa tuổi này đã là lao động chính của gia đình, một số em thấy mình
đã lớn nên tự nghỉ học đi làm, một số em ham chơi dẫn đến chán học rồi bỏ học....
Tôi luôn băn khoăn suy nghĩ, luôn đặt câu hỏi phải làm sao? Làm như thế nào? Để
giáo dục các em những chuẩn mực đạo đức, ý thức kỉ luật, chấp hành mọi nội quy,
quy chế của nhà trường, của lớp, biết phân biệt cái tốt, cái xấu, cái thiện cái ác,
biết đoàn kết yêu thương nhau trong cuộc sống, giúp đỡ nhau trong học tập, xây
dựng tập thể lớp vững mạnh và trở thành những con ngoan trò giỏi. Để thực hiện
tốt công tác giáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt, tôi thiết nghĩ là việc làm hết
sức nặng nề và đầy trách nhiệm.
Vậy chúng ta phải làm thế nào để giáo dục học sinh cá biệt có đạo đức tốt,
chấp hành nội quy của trường lớp, là người công dân có ích cho địa phương và xã
hội, chấp hành pháp luật ? Câu hỏi đó đưa ra ngày đêm làm tôi trăn trở suy nghĩ
làm như thế nào! Đưa ra những biện pháp phù hợp để răn đe uốn nắn giúp học sinh
tiếp thu lĩnh hội để trở thành trò ngoan, tôi đưa ra những giải pháp cụ thể để đạt
hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm. Tôi biết rằng trách nhiệm này không phải
của riêng tôi mà là nỗi lo chung của toàn xã hội và đặc biệt là nghề "trồng người".
Như Bác Hồ đã nói " Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người"
- Làm công tác chủ nhiệm hết sức nặng nề trong thời đại phát triển nhanh và
rộng bởi nền công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Nếu giáo viên đến lớp chỉ
cần giảng bài, sinh hoạt lớp nhắc nhở vài ba điều như thế quá dễ dàng đơn giản
nhưng lương tâm của một nhà giáo không cho phép tôi làm như vậy. Chính vì
những lý do trên tôi xin nêu ra một số kinh nghệm để thực hiện có hiệu quả trong
công tác giảng dạy giáo dục học sinh cá biệt mà những năm gần đây thực tế tôi đã
áp dụng. Để làm tốt công tác chủ nhiệm đặc biệt là lớp chủ nhiệm lớp 9, đòi hỏi
người giáo viên chủ nhiệm phải có tâm và có tầm, phải kiên trì bền bỉ, nhạy bén
xử lí trong các tình huống sư phạm và là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Bản thân tôi đã tiến hành học tập, nghiên cứu, tích luỹ được một số kinh nghiệm
trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm giúp các em có ý thức tự giác học tập, có đủ
kiến thức và kĩ năng cơ bản làm nền tảng cho các em học tiếp các cấp học sau
cũng như bước vào cuộc sống. Chính vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh
nghiệm của riêng mình trong đề tài “Một số phương pháp giáo dục học sinh cá
biệt” ở trường THCS Phan Đình Phùng.
2. Mục tiêu nhiệm vụ đề tài
a) Mục tiêu:
Hướng tới một nền giáo dục toàn diện, đào tạo ra những thế hệ con người
vừa “hồng” vừa “chuyên”.
Giúp bản thân tự học hỏi và nâng cao kiến thức về việc tìm hiểu tâm lí lứa
tuổi học sinh THCS
Học sinh tích cực rèn luyện, thực hiện tốt các mặt đạo đức theo tấm gương
Hồ Chí Minh.
Học sinh hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động học tập và phong trào.
Học sinh biết rèn luyện đạo đức, biết thương yêu, thân thiện với nhau.
b) Nhiệm vụ:
- Đối với một người giáo viên chủ nhiệm thì việc giáo dục những học sinh
lớp 9 những kĩ năng sống, năng nổ trong mọi phong trào trường lớp, tự tin trong
cuộc sống.
Khơi dậy tiềm năng học tập của học sinh, tạo được niềm hứng thú trong
học tập để góp phần phát triển toàn diện học sinh đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ
đổi mới.
Nhằm đưa ra những giải pháp giúp giáo viên chủ nhiệm nâng cao chất lượng
cũng như tổ chức giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh và chống học sinh
bỏ học.
Mục đích muốn chia sẻ một số kinh nghiệm và cùng trao đổi, học tập thêm ở
những giáo viên khác để có kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm đạt được kết
qủa tốt hơn.
Nhằm đưa ra những giải pháp giúp giáo viên chủ nhiệm nâng cao chất lượng
cũng như tổ chức giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh và chống học sinh
bỏ học.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu mà tôi áp dụng cho đề tài này là học sinh lớp
9A5( năm học 20162017) trường THCS Phan Đình Phùng, lớp 9A3( năm học 2017
2018), và năm nay chủ nhiệm Lớp 9A7( năm học 2018 – 2019) trường THCS Phan
Đình Phùng Huyện CưM’gar.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Đề tài xoay quanh nghiên cứu về “ Một số phương pháp trong việc giáo
dục đạo đức cho học sinh cá biệt”.
5. Phương pháp nghiên cứu
a) Phương pháp nghiên cứu lí luận:
- Thu thập thông tin, lí luận của giáo viên chủ nhiệm lớp trên sách báo và các
bài viết trên internet.
Đi thực tế quan tâm từng học sinh có biểu biện trở thành cá biệt, tìm hiểu
nguyên nhân và lí do chính để trả lời cho câu hỏi: Vì sao các em học sinh đó trở
thành học sinh cá biệt?
Quan sát, theo dõi quá trình học tập và hoạt động của các em học sinh cá biệt
trong lớp ( trước, trong và sau áp dụng các biện pháp giáo dục).
Trao đổi trực tiếp với gia đình, phụ huynh của các em học sinh thuộc dạng cá
biệt trong lớp 9A7, đề xuất những biện pháp áp dụng cho từng em học sinh. Tùy
điều kiện thực tế mà xây dựng các phương án khác nhau để thực hiện cho từng
học sinh.
b) Phương pháp quan sát
Quan sát các hoạt động học và sinh hoạt tập thể của học sinh.
Quan sát sư phạm.
Nghiên cứu tài liệu về tâm lí lứa tuổi HS THCS.
Kiểm tra đánh giá.
c) Phương pháp điều tra
Trao đổi, học hỏi với các giáo viên chủ nhiệm khác, với các giáo viên bộ môn,
trao đổi, nói chuyện với phụ huynh học sinh.
d) Phương pháp thử nghiệm
Tôi áp dụng cho đề tài này là học sinh lớp 9A5( năm học 20162017) trường
THCSPhan Đình Phùng, lớp 9a3( năm học 20172018), và năm nay chủ nhiệm
Lớp 9A7( năm học 2018 – 2019) trường THCS Phan Đình Phùng – Huyện
Cưmgar.
II. PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
- 1.Cơ sở lí luận
Công tác chủ nhiệm là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong công tác giáo
dục của nhà trường, đồng thời góp phần to lớn trong việc xây dựng rèn luyện đạo
đức và nhân cách của người học sinh. Đặc biệt trong thời đại hiện nay sự tiến bộ
của khoa học kỹ thuật. Xã hội ngày càng đổi mới, học sinh được tiếp xúc với
nhiều nguồn thông tin đa chiều. Chính vì vậy các em có thể tiếp thu được những
điều tốt, nhưng cũng dễ dàng lây nhiễm những cái xấu.
Sinh thời Bác Hồ đã nói :
Ngủ thì ai cũng như lương thiện
Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ hiền
Hiền dữ phải đâu là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên
Câu nói đó của Bác đã khẳng định vai trò quan trọng, quyết định của giáo
dục trong việc hình thành nhân cách của mỗi con người. Trong việc giáo dục đạo
đức cho học sinh cá biệt, giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò quan trọng, không chỉ là
người dạy chữ mà còn là người cha, người mẹ dạy dỗ, uốn nắn đạo đức, là người
bạn gần gũi để các em bày tỏ những suy nghĩ của bản thân, giúp các em tiến bộ
trong học tập và cuộc sống, giáo viên chủ nhiệm là người góp phần không nhỏ
hình thành và nuôi dưỡng nhân cách của học sinh. Công tác chủ nhiệm có vai trò
hết sức quan trọng, nó quyết định chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh.
Làm tốt công tác chủ nhiệm tức là giáo viên đã hoàn thành tốt việc giảng dạy các
bộ môn và tổ chức giáo dục, rèn luyện đạo đức cho học sinh. Giáo viên chủ nhiệm
thay mặt nhà trường quản lí điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tư tưởng đạo đức,
- hình thành nhân cách cho học sinh; là cầu nối giữa môi trường giáo dục gia đình,
nhà trường và xã hội.
Trong giai đoạn hiện nay, công tác chủ nhiệm lớp ngày càng đòi hỏi sự dày
công của người giáo viên bởi yêu cầu ngày càng cao của xã hội đang phát triển, bởi
tình hình cuộc sống vẫn đang tồn tại những tác động xấu đến học sinh, bởi sự
mưu sinh của gia đình nên không ít phụ huynh đã giao phó việc giáo dục con cái cho
nhà trường. La môt giao viên chu nhiêm l
̀ ̣ ́ ̉ ̣ ơp 9 b
́ ản thân tôi rât mong muôn hoc tro
́ ́ ̣ ̀
̉ ̀ ững con ngoan, tro gioi, tài đ
cua minh la nh
̀ ̀ ̉ ức vẹn toàn để sau này lớn lên các em tự
tin, năng động, bản lĩnh bước vào đời, trở thành những người công dân co ich cho
́́
̃ ̣
xa hôi.
2. Thực trạng vấn đề
* Thuân lợi:
+ Về phía giáo viên: Giáo viên chủ nhiệm nhận được sự chi đao, quan tâm
̉ ̣
́ ̉ ̣ ̉ ̉ ̣ ường THCS Phan Đình Phùng, của
sâu sat cua chi bô Đang, cua Ban Giam Hiêu tr
́
Công đoàn giáo dục cơ sở, cùng sự giup đ
́ ỡ cua t
̉ ất cả các ban ngành trong HĐSP
nhà trường. Giao viên chu nhiêm năng nô, thich hoc hoi, tim toi sang tao la ng
́ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ươì
nhiệt tình có tâm huyết với nghề . Đôi ngu cac thây cô giao bô môn nhiêt tinh, yêu
̣ ̃ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̀
̣
nghê va trach nhiêm cao, chuyên môn v
̀ ̀ ́ ững vàng.
Bản thân đã có nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp 9 ở bậc THCS.
+ Về phía học sinh:
Đa số các em ngoan, có ý thức trong học tập và rèn luyện đạo đức.
Đa số học sinh có ý thức xây dựng tập thể đoàn kết.
Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình.
* Khó khăn:
+ Về phía Giáo viên:
Chưa có tài liệu nào hướng dẫn cụ thể về công tác chủ nhiệm lớp.
- Học hỏi tham khảo qua các đồng nghiệp nhưng đa số đồng nghiệp có những
biện pháp mang tính tự phát, ngẫu hứng chưa có phương pháp rõ ràng.
Chưa có chuẩn kĩ năng kiến thức cũng không có yêu cầu cụ thể rõ ràng về
việc chủ nhiệm của từng khối lớp.
Được dự các buổi tập huấn về công tác chủ nhiệm còn quá ít.
+ Về phía học sinh:
Các em là lớp 9 ở lứa tuổi đang tập tành làm người lớn.
Nhiều em có học lực khá giỏi nhưng việc thực hiện nề nếp vẫn chưa tốt, các kĩ
năng sống khác vẫn còn hạn chế.
Một số em có hoàn cảnh kinh tế khó khăn ảnh hưởng dến học tập của các em.
Một số em học tập trong hoàn cảnh thiếu thốn tình cảm, chỉ ở với bố hoặc mẹ
hoặc bố mẹ đi làm ăn xa.
Một số em nhà xa trường, đường đi lại khó khăn.
Bên cạnh đó có 1 số học sinh nổi cộm thay đổi bản thân trở thành học sinh cá
biệt
Bản thân tôi mới nhận lớp 9A7 năm 2018 – 2019, có tổng số là 24 em.
trong đó:
+ 14 em người Kinh,10 em dân tộc .
+ Học sinh có hoàn cảnh khó khăn có sổ hộ nghèo 03 em, cận nghèo 04 em.
+ Học sinh cá biệt 02 em.
Tôi nhận thấy như sau:
* Hạnh kiểm: Năm học trước lớp tôi hiện đang chủ nhiệm
Yếu
Tốt Khá Trung bình
27 93,1% 02 6,90% 0 0% 0 0%
- Năm học này: Qua kết quả học kì I năm học 2018 – 2019
Yếu
Tốt Khá Trung bình
0%
17 70,8% 06 25% 01 4,2% 0
Học sinh có sự phát triển về tâm lý mạnh mẽ, các em tồn tại song song
“vừa tính trẻ con, vừa tính người lớn” chính vì vậy các em thường muốn khẳng
định mình, muốn làm người lớn gây ra bướng bỉnh ở học sinh. Ở giai đoạn này học
sinh bước vào tuổi dậy thì, tâm lý các em chưa ổn định, có lúc chưa kiềm chế được
cảm xúc dễ bị kích động, bực tức, cáu gắt, dễ bị lôi kéo…và các em bắt đầu có
tình cảm khác giới. Lứa tuổi học sinh THCS là lứa tuổi “khó bảo” bởi vì đây là thời
kì chuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành, là lứa tuổi có bước nhảy vọt cả
về thể chất lẫn tinh thần, điều này phụ thuộc vào sự phát triển mạnh mẽ về cơ
thể, sự phát dục, điều kiện sống, hoạt động … của các em. Các em luôn muốn làm
theo ý thích của bản thân, thích tìm hiểu và khám phá thế giới xung quanh. Chính vì
vậy nên các em rất dễ bị cám dỗ và đi vào con đường xấu nếu không có sự quan
tâm và giáo dục các em kịp thời. Muốn làm được điều này, công tác chủ nhiệm lớp
là một trong những yếu tố quan trọng nhất mà giáo viên cần phải thực hiện . Tuy
nhiên, thực hiện công tác chủ nhiệm lớp không phải lúc nào chúng ta cũng thực
hiện một việc làm giống nhau với tất cả các đối tượng và thực hiện suốt cả năm
học, như thế sẽ gây tâm lí nhàm chán, không hiệu quả. Mỗi giáo viên cần có những
biện pháp cụ thể riêng, những cách làm việc riêng và luôn có sự đổi mới, có những
biện pháp tích cực để tạo sự mới mẻ, ham thích đối với học sinh nhằm thúc đẩy
các em thực hiện tốt những yêu cầu mà giáo viên đưa ra.Trong xa hôi hiên nay, n
̃ ̣ ̣ ền
́ ̣ ương lam cho đ
kinh tê thi tr ̀ ̀ ời sông, ý th
́ ức cua ng
̉ ươi dân đ
̀ ược cai thiên h
̉ ̣ ơn, văn
́ ưa cac n
hoa gi ̃ ́ ươc cung rât đa dang. Điêu đo đã tac đông it nhiêu đên s
́ ̃ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ự nhân th
̣ ức,
- ̉ ́ ̉ ́ ̣
hiêu biêt cua cac hoc sinh chung ta. Cho nên ta d
́ ễ dàng nhân thây răng hoc sinh ngay
̣ ́ ̀ ̣ ̀
nay thông minh, nhanh nhẹn, sang tao va hiêu biêt
́ ̣ ̀ ̉ ́ rộng hơn. Đung nh
́ ư ông cha ta đã
tưng noi: “Hâu sinh kha uy”. Đây la m
̀ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ột điêu r
̀ ất đang m
́ ừng vi: “Con h
̀ ơn cha la nha
̀ ̀
́ Song song với sự phát triển của xã hội, Trong những năm gần đây các
co phuc”.
́
phương tiện thông tin phát triển mạnh mẽ đặc biệt là dịch vụ internet có rất nhiều
trên địa bàn và điện thoại di động tăng dần về số lượng học sinh đã tác động tiêu
cực đến các em học sinh.
3. Nội dung và hình thức giải pháp
a. Mục tiêu của các giải pháp
Để là một giáo viên chủ nhiệm giỏi không chỉ là kĩ năng mà còn là tình
thương trách nhiệm đối với học sinh.
Người giáo viên chủ nhiệm cần phải biết xây dựng kế hoạch, đưa ra giải
pháp để thực hiện kế hoạch đó.
Người giáo viên chủ nhiệm tốt không những là người quản lí học sinh tốt mà
còn là người bạn biết cảm thông và chia sẻ những khó khăn cùng học sinh.
Đầu tiên là tìm hiểu học sinh lớp mình chủ nhiệm có tổng bao nhiêu học sinh,
bao nhiêu học sinh dân tộc thiểu số, phát hiện ra những học sinh có năng khiếu văn
nghệ hoặc thể thao trong lớp, tìm hiểu em nào có thành tích gì hay thường vi phạm
những gì, từ đó định hướng xây dựng những biện pháp phù hợp với từng đối tượng
học sinh.
Tiếp theo để xây dựng đội ngũ ban cán sự lớp, tôi cho các em bàn bạc, bình
bầu ban cán sự lớp và tạm thời chấp nhận đội ngũ ấy kèm theo điều kiện sẽ có
thưởng và có phạt rõ ràng. Giáo viên chủ nhiệm có hướng đưa các bạn dân tộc
thiểu số có lực học khá nằm trong ban cán sự lớp. Sự phân công nhiệm vụ cụ thể
như sau:
Nhiệm vụ của lớp trưởng:
- + Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp.
+ Điểm danh và ghi sĩ số của lớp vào góc trên (bên phải bảng) ngay sau khi
xếp hàng vào lớp.
+ Điều khiển các bạn xếp hàng vào lớp, xếp hàng chào cờ đầu tuần, xếp hàng
tập thể dục.
+ Đề nghị giáo viên tuyên dương, phê bình cá nhân hoặc tập thể.
Nhiệm vụ của lớp phó học tập:
+ Tổ chức lớp truy bài 15 phút đầu giờ; giúp đỡ các bạn học yếu học bài, làm
bài.
+ Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học khi
giáo viên yêu cầu.
+ Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết chuyên.
+ Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học.
Nhiệm vụ của lớp phó văn thể:
+ Tổ chức lớp hát múa 15 phút đầu giờ.
+ Tổ chức và tham gia các hoat động Văn Thể Mĩ của lớp do nhà trường tổ
chức.
+ Tham gia các buổi tập huấn múa hát tập thể của liên đội về tập huấn lại cho
lớp.
Nhiệm vụ của lớp phó lao động:
+ Phân công, theo dõi và kiểm tra các tổ trực nhật và chịu trách nhiệm tắt đèn,
quạt khi ra về.
+ Phân công các bạn tưới cây trong lớp, chăm sóc bồn hoa và cây trồng của lớp.
+ Theo dõi, kiểm tra các bạn khi tham gia các buổi lao động do trường, lớp tổ
chức.
- + Phối hợp với lớp trưởng, lớp phó học tập giữ trật tự lớp.
Nhiệm vụ của mỗi em, tôi ghi rõ ràng trong một cuốn sổ, sau đó phát cho các
em. Tôi hướng dẫn từng em cách ghi chép trong sổ một cách khoa học, cụ thể, rõ
ràng. Mỗi em sẽ làm đúng các nhiệm vụ của mình. Ngoài ra lớp trưởng và 2 lớp
phó phải đoàn kết và hợp tác chặt chẽ với nhau trong công việc chung. Sau một
thời gian giáo viên nắm bắt được năng lực của mỗi em từ đó có thể điều chỉnh đội
ngũ ban cán sự lớp năng lực hơn (Năng lực ở đây là cả về mặt học tập và năng lực
quản lý).
Để xây dựng chỗ ngồi phù hợp, sau một thời gian theo dõi tôi sắp xếp lại
chỗ ngồi sao cho chỗ nào cũng có bạn học sinh giỏi, khá, trung bình, yếu, xếp chỗ
ngồi xen kẽ giữa các bạn dân tộc thiểu số với các bạn khác trong lớp. Trong mỗi
bàn cần sắp xếp em học giỏi cạnh em học yếu, em ngoan ngồi cạnh em chưa
ngoan, biết giúp đỡ nhau, phát huy được vai trò tự quản của học sinh.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
Trường THCS Phan Đình Phùng tiếp tục thực hiện nghiêm túc phong trào thi
đua làm theo Bác Hồ dạy: "Dù khó khăn đến đâu cũng phải thi đua học tốt dạy tốt"
Phát huy tính gương mẫu, tinh thần tự học, sáng tạo của cán bộ, giáo viên, nhân
viên, đảm bảo kỉ cương trong nhà trường, khơi dạy và phát huy tinh thần trách
nhiện, tình thương của thầy cô giáo đối với học sinh. Trong phạm vi nghiên cứu
của mình tôi đưa ra một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm lớp 9 có ý thức học
tập tốt hơn. Tôi đã áp dụng những giải pháp sau đây
1. Xây dựng được một tập thể lớp vững mạnh, đoàn kết
Đây là yếu tố vô cùng quan trọng nhằm tạo ra một không khí học tập, vui chơi
lành mạnh, giúp các em mạnh dạn không tự ti, giáo viên chủ nhiệm tạo không khí
lớp học đầm ấm, nhẹ nhàng để tất cả học sinh không phải “ sợ” đến trường mà
các em luôn cảm nhận được:
- “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.
Có như vậy mới thu hút được sự tham gia tích cực của tất cả các em học sinh.
Khi các em tham gia các hoạt động tập thể sẽ giúp giáo viên chủ nhiệm nắm bắt
được hoàn cảnh của các em, nắm bắt kịp thời tâm tư nguyện vọng của các em để
đưa ra những biện pháp giúp đỡ. Giáo viên chủ nhiệm phải làm sao để các em coi
lớp học như một gia đình, thầy cô như là cha mẹ, các bạn trong lớp như anh em
một nhà.
Bất cứ một ai khi đã chọn ngành nghề cho mình thì đều xác định cái đích
mình cần đạt đến. Cái đích đó tưởng như rất gần, rất dễ thực hiện, nhưng trong
thực tiễn không phải như vậy, mà nhiều khi để đạt được phải đổ nhiều mồ hôi,
nước mắt và thậm chí cả tính mạng để đạt được nó.
Học sinh lớp 9 ở lứa từ 14 đến 15 tuổi, các em rất nghịch, hiếu động, chưa
làm chủ được bản thân, chưa nhận thức được điều gì là đúng và điều gì là sai, hay
bắt chước và chịu tác động của mọi việc xảy ra xung quanh mình. Chính vì thế,
nếu môi trường tác động tốt thì các em sẽ có những hành vi và đạo đức tốt, còn
ngược lại thì sẽ rất tồi tệ, có thể các em sẽ hư hỏng, dối trá, mất tư cách, đạo đức
kém….Tuy nhiên ở lứa tuổi này, các em cũng rất thích được tán dương, khen ngợi.
Vì vậy chúng ta cần những giải pháp thích hợp để giáo dục và định hướng đúng
đắn cho các em. Có như vậy, chúng ta mới giáo dục học sinh ở bậc trung học cơ
sở phát triển một cách đúng nhất về nhân cách cũng như nhận thức của lứa tuổi
mình, đặc biệt là các học sinh dạng cá biệt, giáo viên cần có cần có những biện
pháp riêng, phù hợp với hoàn cảnh của từng em, mà từ đó mới hướng các em đi vào
nề nếp. Muốn làm điều đó giáo viên cần phải có những hiểu biết nhất định về
từng hoàn cảnh, từng nguyên nhân tạo nên những học sinh cá biệt đó và từ đó xây
dựng các biện pháp riêng cụ thể áp dụng cho từng em học sinh cá biệt.
2, Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình và tâm sinh lí của từng học sinh:
- Đây là một yếu tố cũng không kém phần quan trọng. Ngay sau khi được phân
công làm công tác chủ nhiệm lớp việc đầu tiên là tôi xem hồ sơ lí lịch học sinh. Sau
đó tranh thủ thời gian đi thăm các gia đình học sinh có hoàn cảnh đặc biệt như: học
sinh mồ côi, học sinh thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo, những học sinh nhà ở xa
trường. Khi đến thăm gia đình học sinh sẽ giúp chúng ta nắm bắt được hoàn cảnh
để chúng ta có biện pháp giúp đỡ. Những năm trước tỷ lệ học sinh bỏ học ở
trường tôi khá cao, đây là một vấn đề hết sức nan giải là việc làm khó nhưng
không phải là chúng ta không làm được. Trước hết giáo viên phải tìm hiểu nguyên
nhân học sinh bỏ học, sau đó cùng với các học sinh trong lớp đến nhà vận động.
Nếu nguyên nhân do bố mẹ bắt bỏ học thì phải giải thích cho cho phụ huynh hiểu
trẻ em có quyền được đến trường, được ăn, được học, được vui chơi ,như thế là
vi phạm pháp luật, đồng thời huy động các đoàn thể tại địa phương cùng vào cuộc.
Nếu vì hoàn cảnh gia đình khó khăn thì có thể vận động giúp đỡ như tặng xe đạp,
áo quần, sách vở … Trường hợp học sinh không muốn học nữa thì phải làm công
tác tư tưởng để em đó nhận thức ra tầm quan trọng của việc học.
Mặt khác một số học sinh do nhà xa trường nên không có xe đạp để đi học. Do
không nhận thức đầy đủ về việc học của con em nên gia đình thiếu sự quan tâm
đối với học sinh. Về nhà phụ huynh chưa nhắc nhở các em học bài, không định
hướng được cho các em, nhiều lúc các em có suy nghĩ tiêu cực là không biết học để
làm gì. Có nhiều trường hợp khi giáo viên đến vận động thì không nhận được sự
hợp tác của phụ huynh, bỏ mặc cho các em thích đi học thì đi, không thích đi học
thì thôi. Giáo viên phải tạo được mối liên hệ mật thiết với gia đình học sinh. Đây
là yếu tố hết sức quan trọng, giáo viên chủ nhiệm nên dành nhiều thời gian đến
thăm gia đình học sinh để cùng với phụ huynh quan tâm đến con em mình hơn. Đặc
biệt tại các buổi gặp gỡ này giáo viên cũng cần trao đổi với phụ huynh định hướng
nghề nghiệp cho con em đồng bào dân tộc, tạo động lực , sống có mục tiêu để
phấn đấu trong học tập hướng tới tương lai. Cho nên, giáo viên chủ nhiệm cần lưu
- ý một số học sinh cá biệt khiến cho chính bản thân của học sinh cảm thấy không
hứng thú tập trung học tập, vì thế sự động viên của giáo viên chủ nhiệm có vai trò
rất quan trọng.
Giáo viên chủ nhiệm phối kết hợp chặt chẽ với các đoàn thể trong nhà trường,
các giáo viên bộ môn để giáo dục học sinh không đi học chuyên cần và có ý định
bỏ học, giáo viên chủ nhiệm cần thường xuyên báo cáo, trao đổi để tháo gỡ những
vướng mắc trong quá trình công tác với ban giám hiệu nhà trường để đề ra các
biện pháp giáo dục học sinh cá biệt lớp mình. Khi giáo viên chủ nhiệm vào các gia
đình các em có ý định bỏ học, đã được ban giám hiệu nhà trường quan tâm
3. Giáo viên chủ nhiện cần tổ chức, khuyến khích học sinh mạnh dạn
tham gia các phong trào, hoạt động tập thể.
Giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức cho học sinh mạnh dạn tham gia vào các
hoạt động tập thể. Thông qua các hoạt động vui chơi do đội tổ chức các buổi hoạt
động ngoài giờ lên lớp. Với các chủ đề thiết thực như: Tôn sư trọng đạo, Uống
nước nhớ nguồn. Ngoài ra trường, Đội tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ,
thể dục – thể thao để thu hút, lôi cuốn các em tham gia. Như vào các ngày tết trung
thu, hội thi hội khỏe phù đổng cấp trường, thi văn nghệ chào mừng 20/11 ngày nhà
giáo Việt Nam. Ngoài ra còn có sự kết hợp tuyên truyền, giáo dục đạo đức thông
qua sinh hoạt Đội, các tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm để giáo dục cho các
em các kĩ năng sống, giáo dục đạo đức cho các em như khẩu hiệu là " Tiên học lễ,
hậu học văn".Giáo viên chủ nhiệm cần tích cực thăm lớp, dự giờ để nắm bắt tình
hình lớp chủ nhiệm. Thường xuyên trao đổi với giáo viên bộ môn để nắm thông tin
hai chiều để kịp thời, uốn nắn những học sinh có biểu hiện tiêu cực ở lớp mình.
Ví dụ: Năm học này 20182019 có học sinh Tuấn, Tới, Khánh, rất hiếu
động, nghịch ngợm, hay bỏ tiết ra ngoài,nghỉ học không lý do, trong giờ học thì nói
chuyện riệng hoặc ngủ trong lớp,vi phậm nội quỵ đi xe máy, đánh nhau, thường
dùng tay đập vào bàn trong giờ học, tóc để chỏm thỉnh thoảng doạ cờ đỏ khi bị ghi
- tên vì phạm lỗi, khi bị các thầy cô nhắc nhở thì thường tỏ ra chống đối, tỏ thái độ
bất cần. Qua tìm hiểu tôi đã dùng nhiều biện pháp khuyên bảo răn đe. Thấy được
sự quan tâm của giáo viên chủ nhiệm em đã có tiến bộ rõ rệt. Trong đợt thi đua hội
khỏe phù đổng cấp trường, có môn đẩy gậy em Tuấn cũng tham gia. Hay như học
sinhTới, Khánh nghỉ học vì ham chơi không thích đi học, lúc này tôi cần tăng
cường các hoạt động tập thể để thu hút học sinh mặt khác kết hợp chặt chẽ với
phụ huynh, nhà trường và chính quyền địa phương để đưa ra những biện pháp kịp
thời.
Giáo viên chủ nhiệm phải gần gũi, quan tâm và sẵn sàng chia sẻ và gương
mẫu trước học sinh. Giáo viên nên dành thời gian trao đổi với từng học sinh một
hoặc từng nhóm học sinh để nắm bắt, tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của các em.
Hàng tuần vào các buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ, tiết sinh hoạt lớp cuối tuần
hoặc thông qua các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp, giáo viên chủ nhiệm nên dành
chút thời gian thăm hỏi các em, đặc biệt là các em có biểu hiện e ngại, rụt rè giúp
các em hòa đồng cùng bạn bè và cảm thấy mình không bị xa lánh. Hoặc thường
xuyên tổ chức các hoạt động tập thể để các em được tham gia.
4. Giáo dục đạo đức cho học sinh ( đặc biệt học sinh cá biệt )
Căn cứ vào những thực trạng đã điều tra, cả những nguyên nhân dẫn đến
thực trạng ấy. Tôi nhận thấy rằng, bởi lẽ các em trở thành học sinh cá biệt như
vậy là do nhiều nguyên nhân, trong đó phải kể đến những nguyên chính là do : hoàn
cảnh gia đình, sự thờ ơ của xã hội và gia đình trong việc giáo dục và dạy dỗ các
em. Từ đó tôi có cơ sở để đề xuất các giải pháp như sau:
*Về phía giáo viên :
+ Trước hết phải có cái “Tâm”. Xuất phát từ chữ tâm ấy sẽ dễ dàng tiếp
cận được các em học sinh, sự bao dung và sự chịu khó sẽ giúp cho giáo viên dễ
dàng thuyết phục giáo dục được các học sinh cá biệt. Cũng từ chữ tâm ấy, sẽ đẩy
- trách nhiệm, nghĩa vụ của giáo viên chủ nhiệm lên tầm cao hơn, từ đó trăn trở, suy
nghĩ đưa ra biện pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng.
+ Giáo viên phải tôn trọng học sinh dạng cá biệt này, dù các hành vi của
chúng có thể gây xúc phạm đến danh dự của mình. Đồng thời phải có lòng tin với
các em, tin tưởng các em để giao một số công việc phù hợp của lớp cho các em
phụ trách.
+ Tuyệt đối, giáo viên không được xúc phạm danh dự đến các em học sinh
trước tập thể lớp.
+ Giáo viên phải chịu khó lắng nghe tâm sự của các em, thường xuyên quan
tâm và hỏi thăm, chăm sóc các em trong các điều kiện có thể. Từ đó mới tìm hiểu
được nguyên nhân chính dẫn đến sự cá biệt của các em mà tìm giải pháp cho phù
hợp. an ủi và động viên kịp thời các em khi phát hiện những bi kịch, chuyện buồn
mà gia đình cũng như xã hội mang lại.
+ Giáo viên phải giữ được chữ tín đối với học sinh cả chuyên môn lẫn nhân
cách sống. Đã hứa làm việc gì thì phải làm đến nơi đến chốn.
Với những vấn đề trên, nếu giáo viên áp dụng được sẽ rất dễ dàng tiếp cận
và tìm hiểu mọi vấn đề phát sinh khi cần thiết. Thực tế trong những năm qua, với
những vấn đề ấy, bản thân tôi đã được các em học sinh cá biệt phải tôn trọng. Ban
đầu các học sinh cá biệt sống rất tách rời tập thể, thấy cô giáo thì ghét cay, ghét
đắng, xong dần dần, tôi đã giúp cho các em hiểu được vấn đề và hiện nay đa số
các em sống rất gần gũi với lớp. Đặc biệt bất kỳ chuyện gì xảy ra, dù lớn hay nhỏ
các em này cũng đều tâm sự và chia sẻ với tôi từ niềm vui đến nỗi buồn. Chính
đều đó dần dần, tôi đã giúp các em tránh được tự ti và mặc cảm ban đầu.
*Về phía học sinh :
+ Giáo viên chủ nhiệm phải nắm được đặc điểm, hoàn cảnh cụ thể của
từng gia đình học sinh cá biệt. Để từ đó cảm thông, tránh sự xúc phạm vô tình đến
- các em và đồng thời tạo nhiều điều kiện hơn để các em phát huy học tập và rèn
luyện.
+ Giáo viên phải tìm hiểu, khai thác những điểm tốt và điểm yếu cơ bản
nhất của học sinh để tác động làm thay đổi tính cách của học sinh cá biệt.
+ Giáo viên phải hiểu những suy nghĩ và những điều học sinh muốn. Có như
vậy mới giúp các em tháo gỡ được những điểm yếu của mình để đạt được điều
mình mong muốn chính đáng.
*Về phía gia đình:
+ Giữa nhà trường và gia đình phải có sự kết hợp chặc chẽ, sự kết hợp giáo
dục này phải diễn ra thật tế nhị và thường xuyên. Tránh những hành động nóng
nảy của gia đình đối với học sinh như : đánh con khi nghe cô giáo đến thưa chuyện
….
+ Phải thuyết phục được gia đình tạo mọi điều kiện tốt nhất để con, em
mình học tập, đồng thời nhắc nhở phụ huynh phải thường xuyên quan tâm đến
việc học của con em mình. Gia đình phải xem việc giáo dục con em không phải là
chỉ riêng nhà trường mà cần phải có một phần trách nhiệm rất lớn từ gia đình.
*Các giải pháp chủ yếu:
Tìm hiểu được căn nguyên của từng học sinh cá biệt :
Sau khi đã xác định được các đối tượng học sinh thuộc dạng cá biệt trong
lớp cần tổ chức theo dõi và đánh giá một cách khách quan, trung thực, đúng bản
chất của vấn đề. Liệt kê ra các nguyên nhân, các lý do mà các em thường vi phạm
và mắc phải; liệt kê số lần các em vi phạm, sau mỗi lần đó đã có ai nhắc nhở, giáo
dục chưa? Đã cho các em suy ngẫm về lỗi của mình và đã hứa khắc phục hay chưa
?…. Cần phải ghi chép rõ ràng để làm cơ sở cho việc xây dựng các biện pháp giáo
dục.
- Trở lại với tình hình học sinh dạng cá biệt của lớp tôi đang chủ nhiệm, nổi
lên có 2 học sinh rất cá biệt. 2 em này vi phạm nhiều lần, nhắc nhở nhiều lần mà
các em vẫn cứ tái phạm. Qua tìm hiểu từ bạn bè và đặc biệt tôi đến từng nhà của
từng học sinh tìm hiểu và trao đổi trực tiếp với phụ huynh của các em học sinh
này.
Xây dựng biện pháp giáo dục cho từng đối tượng
Sau khi tìm hiểu nguyên nhân của từng đối tượng học sinh cá biệt, tôi đã đưa
ra các phương án cụ thể cho từng em . Đặc biệt là *Các học sinh cá biệt về đạo
đức :
Đây là các em thường có học lực yếu, đi đôi với hành vi không tốt, thường
ảnh hưởng đến sự học tập của lớp. Biện pháp đưa ra :
+ Gặp riêng từng em, hỏi thăm việc học tập và gia đình của các em. Sau đó
phân tích những hành vi mà các em đã gây ra đúng sai như thế nào? Tìm hiểu lý do
vì sao các em đó lại có hành vi ấy?
+ Gặp gia đình, trao đổi và thống nhất các biện pháp giáo dục như :
Hạn chế cho các em tham gia vào các nhóm thanh niên hư hỏng ở địa phương
cũng như không cho tham gia vào các tệ nạn như : đánh bài, uống rượu, theo bạn
bè xấu bỏ lớp, chơi game, đánh nhau, ….
Thiết lập sổ theo dõi giữa gia đình và lớp. Ngày nào giáo viên cũng đánh giá
nhận xét việc học tập cũng như hành động của các em vào sổ gửi về cho bố mẹ.
Và đồng thời cũng lấy ý kiến từ gia đình để giáo viên có biện pháp giáo dục khác,
từ đó gia đình luôn nắm bắt được tình hình học tập của con em mình, cùng với
nhà trường kèm cặp học sinh tốt hơn.
+ Giao cho các em một số nhiệm vụ ở lớp.
- Trong các giờ sinh hoạt lớp giao cho hai em nhận xét tình hình lớp trong
tuần, có bạn nào vi phạm khuyết điểm hay không . Giáo viên nhận xét lại và tìm
hiểu thêm các chi tiết để nhận định, biểu dương.
Từ những nhiệm vụ được giao đó, tạo cho các em có ý thức hơn trong học
tập, tư cách đạo đức của mình với tập thể , dần dần các em sẽ nhận ra những sai
phạm của mình với bàn bè xung quanh để mà sửa đổi thành những người tốt với
bản thân và với tập thể lớp.
+ Một biện pháp cũng không kém phần quan trọng đó là việc biểu dương,
khen thưởng, kịp thời.
Từ những nhiệm vụ được giao, giáo viên phải biết tán dương, khen thưởng,
động viên các em khi thực hiện tốt nhiệm vụ. Từ đó giúp cho các em hiểu được
mình vẫn còn có giá trị trong lớp, có khả năng thực hiện tốt các việc khác.
Bên cạnh đó cũng nghiêm khắc kiểm điểm, thẳng thắn phê bình các em học
sinh vẫn còn vi phạm các hành vi đạo đức. Buộc các em phải ghi ra những lời hứa
khắc phục và thời gian khắc phục.
+ Một số em có tính nóng nảy, hay gây sự, nếu giáo dục nhiều lần không
thay đổi, gia đình buông xuôi, thì nên liên hệ với Đoàn thanh niên thôn, công an xã
…. Để kết hợp giáo dục.
Một học sinh có bản chất tốt nhưng do đua đòi theo bạn mà việc học sa sút
giáo viên chủ nhiệm nên báo với gia đình tìm biện pháp tốt nhất để khuyên răn dạy
bảo hướng các em nhận ra các điều sai và khắc phục sữa chữa.
Ví dụ: Ở lớp 9A7 (năm học 20182019) Tuấn, Tới, hai học sinh rất hiếu
động, luôn chân, luôn tay, trong lớp nghịch ngợm trêu ghẹo các bạn trong lớp, chạy
ra khỏi chỗ, gây mất trật tự trong giờ học, giờ nào cũng vậy rất hiếu động đứng
lên, ngồi xuống, trong giờ Mĩ thuật trèo qua 3, 4 cái bàn để giật bài vẽ của bạn,
nguon tai.lieu . vn