Xem mẫu
- CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập Tự do Hạnh phúc
SÁNG KIẾN CẢI TIẾN KỶ THUẬT
Đề tài: “ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 45
tuổi tại trường mầm non”
- Quảng Bình, tháng 05 năm 2020
- CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập Tự do Hạnh phúc
SÁNG KIẾN CẢI TIẾN KỶ THUẬT
Đề tài: “ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 45
tuổi tại trường mầm non”
Họ và tên: Đỗ Thị Phương Nhi
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường Mầm Non Phú Thủy
- Quảng Bình, tháng 05 năm 2020
-
PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp:
Trẻ em Mầm non là tương lai của đất nước, là niềm hạnh phúc của mỗi gia
đình.Việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự
nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này.
Trong những năm gần đây, giáo dục luôn không ngừng đổi mới về hình thức, nội
dung và phương pháp tổ chức dạy học cho trẻ. Đặc biệt giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ mầm non là một nội dung và nhiệm vụ quan trọng của cấp học mầm non, bởi vì
lứa tuổi này đã hình thành những hành vi cá nhân, tính cách, nhân cách. Trẻ có kiến
thức về kỹ năng sống thì trẻ sẽ biết mình phải giao tiếp với ông bà, bố mẹ như thế
nào, biết cách bảo vệ mình trước người lạ ra sao, biết cách phối hợp với các bạn
chơi như thế nào cho đúng. Ngay ở lứa tuổi mầm non trẻ đã bắt đầu nhận thức
được thế nào là đúng, thế nào là sai, điều gì cần làm và điều gì không được làm…
- Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ biết cách chăm sóc và bảo vệ bản thân
mình, tạo sự tự tin cho trẻ giúp trẻ thích nghi được với môi trường xung quanh,
không những thế còn giúp cho trẻ biết cách giao tiếp và ứng xử trong cuộc sống
hàng ngày, trẻ biết cách phối hợp với các bạn chơi trong nhóm.
Để giúp trẻ có kỹ năng sống không có nghĩa là phải dạy trẻ những gì cao siêu
vượt quá tầm hiểu biết của trẻ, mà chúng ta giúp trẻ trải nghiệm những hoạt động
hàng ngày của một xã hội thu nhỏ như: Làm việc, sinh hoạt, vận động, giao tiếp
trong cuộc sống, xoay quanh bản thân, gia đình và môi trường xã hội, những người
lạ không quen biết. Để giúp trẻ sống hài hòa, thích nghi và thoải mái trong đời sống
xã hội, biết cách đối phó với những tình huống bất thường phát sinh hay không bị
mất bình tĩnh trước những nguy cơ đột ngột.. trẻ cần được học và rèn luyện ngay
từ nhỏ, từ những bản năng tự nhiên như việc học ăn, học nói, học đi, đứng, ngủ
nghỉ… đến việc học để có kiến thức và nhận thức về bản chất của cuộc sống, tôn
trọng môi trường sống, môi trường thiên nhiên xung quanh ta, và giao tiếp, ứng xử
trung thực, khôn ngoan, lịch sự với mọi người.
Giáo dục kỹ năng sống trên thực tế lớp của tôi trẻ chưa được mạnh dạn tự
tin, khả năng tự phục vụ kém, trong khi tham gia các hoạt động trẻ chưa đoàn kết,
hợp tác trong khi học và chơi. Vậy làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4
5 tuổi có hiệu quả và giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhất về mọi mặt, đó là
câu hỏi luôn đặt ra cho tôi. Từ những trăn trở suy nghĩ trên tôi đã mạnh dạn chọn đề
tài: “ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 45 tuổi tại trường mầm
non” để nghiên cứu.
1.2. Điểm mới của đề tài:
Xuất phát từ vai trò quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống đối với trẻ, tôi
thấy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một vấn đề hết sức quan trọng và có ý nghĩa.
Nhưng biết làm thể nào để trẻ có được các kỹ năng sống một cách tốt nhất, tôi đã
nghiên cứu và tìm ra những điểm mới riêng biệt khi áp dụng đề tài giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ như sau:
- Trẻ tiếp cận từ kỹ năng đơn giản, dễ thực hiện nhất về bản thân mình sau đó mới
đến kỹ năng khó dần như: bước đầu tôi sẽ dạy trẻ học kỹ năng lễ giáo, biết thưa
tên, tuổi của bản thân, biết đứng ngồi lịch sự, biết yêu quý người thân, biết đi thưa
về trình, không nói trống không, không nói leo, biết xưng hô thân mật.
Trẻ biết được những việc nên làm và những việc không nên làm, biết chủ
động xử lý các tình huống hay gặp giúp trẻ chủ động, mạnh dạn, tự tin hơn, giúp
trẻ có kinh nghiệm sống, khơi dậy khả năng tư duy sáng tạo của tre.
1. 3. Phạm vi áp dụng của đề tài:
Việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ thì bất kì nơi đâu, bất kì lúc nào và ở
lĩnh vực nào chúng ta cũng có thể áp dụng được nhưng bản thân tôi là một giáo viên
đang dạy lớp 45 tuổi nên tôi muốn tập trung khai thác thế mạnh của trẻ trong độ
tuổi. Vì thế phạm vi đề tài của tôi áp dụng cho trẻ 45 tuổi ở trường mầm non.
2. NỘI DUNG.
2.1. Thực trạng nội dung cần nghiên cứu.
Năm học 2019 2020 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp mẫu giáo
nhỡ. Trong quá trình thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tôi nhận thấy có một
số thuận lợi và khó khăn sau.
* Thuận lợi:
Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên về giáo dục kỹ năng sống để giáo viên trao đổi kinh nghiệm với
nhau. Tạo điều kiện cho đội ngủ giáo viên được giao lưu sinh hoạt chuyên môn
cụm để học hỏi và trao đổi kinh nghiệm. Phát tài liệu, tập sách để giáo viên tham
khảo.
Bản thân tôi có trình độ trên chuẩn, tác phong nhanh nhẹn, có tinh thần trách
nhiệm nhiệt tình trong mọi phong trào, đã nhiều năm phụ trách lớp mẫu giáo nhỡ
nên có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động dạy trẻ.
Trẻ đi học đều, tích cực tham gia các hoạt động.
- Phụ huynh luôn quan tâm đến trẻ, trao đổi với giáo viên cách để dạy trẻ tốt
hơn.
Trương hoc n
̀ ̣ ơi tôi công tac la ngôi tr
́ ̀ ương đ
̀ ược xây khang trang sạch sẽ nên
̣ ợi trong viêc th
thuân l ̣ ực hiên nôi dung xây d
̣ ̣ ựng môi trương giao duc sach đep, an
̀ ́ ̣ ̣ ̣
̉
toan cho tre.
̀
* Khó khăn:
Việc lựa chọn các kỹ năng đưa vào từng chủ đề dạy trẻ còn chưa khoa học.
Một số trẻ được bố mẹ nuông chiều, thường làm hộ trẻ mọi việc nên rất khó
khăn trong việc giáo dục kỷ năng sống cho trẻ.
Một số trẻ hiếu động, chưa biết đoàn kết khi chơi với bạn, chưa chú ý và
chưa nghe theo lời hướng dẫn của cô giáo.
Một số phụ huynh chưa hiểu được tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng
sống cho trẻ, còn sợ khó khăn cho trẻ nên không muốn để trẻ tự phục vụ.
2.1.2. Nguyên nhân của thực trạng trên:
Giao viên ch
́ ưa hiêu nhiêu vê n
̉ ̀ ̀ ội dung phai day tre l
̉ ̣ ̉ ưa tuôi mâm non nh
́ ̉ ̀ ững kỹ
́ ơ ban nao, ch
năng sông c ̉ ̀ ưa biêt vân dung t
́ ̣ ̣ ừ nhưng kê hoach đinh h
̃ ́ ̣ ̣ ướng chung để
rèn luyện kỹ năng sống cho tre mâm non.
̉ ̀
Trẻ chưa thật sự chủ động thực hiện các kỹ năng.
Trẻ được bố mẹ cưng chiều và làm giúp trẻ tất cả mọi việc nên trẻ không có kỹ
năng thực hiện bất kỳ kỹ năng tự phục vụ nào.
Phụ huynh sợ con mình làm sẽ vụng về, đỗ vợ, hoặc không sạch như: rửa mặt, rửa
tay….
Một số phụ huynh nghỉ trẻ còn nhỏ, không thể làm những việc đó được.
2.1.3. Điều tra thực tiễn:
Kết quả khảo sát thực tế : Khi chưa thực hiện đề tài kết quả như sau:
STT Các mặt Tổng số trẻ: 34
Số trẻ đạt Số trẻ chưa đạt
- Số trẻ Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ %
phát triển
1 Kỹ năng tự phục vụ 12 35.2% 22 64.7%
2 Kỹ năng tự bảo vệ 13 29.4% 21 61,7%
3 Kỹ năng hợp tác 14 41.1% 20 58,8%
4 Kỹ năng giao tiếp ứng xử 10 29.5% 24 70,5%
5 Kỹ năng tự tin 15 44.1% 19 55,8%
2.2. CÁC GIẢI PHÁP.
2.2.1 Xây dựng kế hoạch tự bồi dưỡng và đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống
phù hợp để day tre
̣ ̉.
Là một giáo viên được nhà trường phân công giảng dạy lớp 45 tuổi, nhằm thực
hiện tốt nhiệm vụ được giao, tôi không ngừng tự học tự bồi dưỡng bản thân để nâng cao
trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng thực hiện nhiệm vụ của mình. Đặc biệt, tôi đi
sâu vào nghiên cứu những kỹ năng sống cơ bản dạy trẻ 45 tuổi ở trường mầm non,
nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi 45 tuổi bằng nhiều hình thức như tự học qua
sách báo, tập san, tạp chí, học hỏi bạn bè đồng nghiệp, khai thác qua Internet…Thực tế
cho thấy, việc xác định các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa
chọn đúng nội dung trọng tâm để dạy trẻ. Để có thể thực hiện tốt các mục tiêu giáo dục
đã đề ra thì trước tiên mỗi giáo viên phải trang bị cho mình hệ thống kiến thức phong phú
chính xác, và trải nghiệm các kỹ năng giáo dục thực tế.
Thông qua việc tự học tự bồi dưỡng tôi hiểu rằng: Để dạy trẻ các kỹ năng thì phải
luôn luôn lắng nghe và thấu hiểu trẻ, giáo viên cần:
Tạo cơ hội cho trẻ chia sẻ đồ chơi hay món ăn mà trẻ ưa thích với bạn bè. Lắng nghe
trẻ, giúp chúng bày tỏ thái độ. Dạy trẻ cách giải quyết vấn đề.
Trong thực tế có rất nhiều kỹ năng sống khác nhau, khó có thể liệt kê một
cách đầy đủ những kỹ năng con người cần có trong cuộc sống. Chính vì vậy vào
đầu năm học tôi cùng các đồng chí giáo viên trong lớp lên kế hoạch lựa chọn các kỹ
năng sống phù hợp với lứa tuổi mẫu giáo nhỡ 45 tuổi để đưa vào dạy trẻ nhằm
đạt hiệu quả cao.
- Các kỹ năng tôi lựa chọn để đưa vào dạy trẻ trong giờ học và lồng ghép vào
các giờ học khác như sau:
Dạy trẻ kỷ năng: Tự rửa tay trước và sau khi ăn.
Tự lấy cất đồ dùng đồ chơi sau khi chơi.
Đánh răng vào buổi sáng và buổi tối sau khi ăn.
Tự lựa chọn quần áo và cách gấp quần áo.
Nói với người lớn khi bị mệt, bị đau ốm.
Ăn quả xong biết bỏ vỏ vào thùng rác.
Lựa chọn trang phục khi đi chơi tết.
Cách đội mũ bảo hiểm đảm bảo an toàn..
Đội mũ, mặc trang phục phù hợp khi đi nắng.
Các kỷ năng này tôi đã đưa vào từng chủ đề cụ thể trong chương trình để giáo dục
kỷ năng sống cho trẻ.
2.2.2. Lồng ghép các kỹ năng sống vào trong các hoạt động hằng ngày của trẻ.
* Kỹ năng sống tự tin:
Sự tự tin sẽ giúp trẻ dám nỗ lực, không ngại thử thách, trẻ tự tin se co kha
̃ ́ ̉
̣ ̣ ̣ ̃ ̣ ́ ̀ ̃ ̀
năng sông đôc lâp, hoa nhâp xa hôi tôt va dê thanh công h
́ ̀ ơn trong cuôc sông.
̣ ́
Vậy làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống tự tin cho trẻ mẫu giáo nhỡ 4 – 5
tuổi? Đó quả là một vấn đề không phải đơn giản, vì trên thực trẻ lớp tôi phụ trách
đa phần là con em có cha mẹ làm nghề tự do nhiều nên sự hiểu biết về cách dạy kỹ
năng sống tự tin cho con còn nhiều phụ huynh chưa hiểu rõ hết. Những ngày đầu
đến lớp nhiều trẻ còn hay khóc, rất ít nói, trong giờ học khi được cô giáo gọi lên
trả lời câu hỏi trẻ không đứng lên trả lời mà trẻ còn khóc. Nắm bắt được điều đó
nên vào đầu năm học khi phân tổ tôi thường phân những trẻ nhút nhát ngồi gần
những trẻ mạnh dạn để giúp trẻ có thể giao lưu, trò chuyện giúp trẻ mạnh dạn
hơn. Đối với những trẻ nhút nhát trong giờ học tôi thường quan tâm, gọi trẻ trả lời
nhiều hơn, khen, động viên khích lệ trẻ kịp thời để giúp trẻ tự tin với bản thân hơn.
- Ví dụ: Trong lớp tôi có bạn Đ. Khoa, N. Nam… mỗi sáng bố mẹ đưa đến lớp, trẻ
không chịu vào lớp với cô mà cứ đòi về. Đối với những trẻ đó tôi và giáo viên trong
lớp vào các buổi chiều trước khi trẻ trả, chúng tôi thường trò chuyện gần gũi, động
viên khuyến khích trẻ bằng các hình thức như:
Hôm nay cô thấy con học bài rất giỏi, trong lớp con ngồi học rất ngoan nhưng
cô muốn ngày mai con đi học con sẽ không khóc nhè nữa nhé. Như vậy thì cô và các
bạn sẽ yêu con hơn đấy! Bằng những câu động viên, gần gũi của cô giáo dần dần
sẽ giúp trẻ tự tin hơn, thích đến lớp hơn.
Ngoài ra vào các thời điểm trong ngày khi tổ chức cho trẻ tham gia vào hoạt
động lao động vào chiều thứ 6 hàng tuần, tôi phân công cho từng nhóm, mỗi nhóm
sẽ phụ trách lau dọn một góc. Trước khi vào phân công tôi giao nhiệm vụ cho trẻ,
hôm nay cô và các con sẽ cùng lau dọn giá đồ chơi của lớp mình cho thật sạch sau
đó các con sẽ giúp cô sắp xếp đồ dùng đồ chơi lên giá cho thật gọn gàng, các nhóm
sẽ cùng thi đua xem nhóm nào làm nhanh, sạch và sắp xếp gọn gàng nhất nhé. Với
trẻ nhút nhát, tôi nhắc nhở bằng cách: Hôm nay bạn Đ.Khoa bạn Nhật Nam sẽ cùng
các bạn ở nhóm mình giúp cô lau dọn đồ dùng đồ chơi nhé, cô thấy hôm trước các
bạn này làm rất tốt, hôm nay các con sẽ cố gắng hơn nữa nhé.
Với những hình thức giáo dục cho trẻ như vậy tôi thấy trẻ lớp tôi đã có sự
tiến bộ rõ rệt, hầu hết trẻ đã mạnh dạn, tự tin, và tích cực tham gia phát biểu trong
giờ học, tích cực tham gia các hoạt động của lớp, những trẻ nhút nhát đã tự tin hơn
khi đứng trước lớp biểu diễn văn nghệ hoặc mạnh dạn hơn trong việc đưa ra các ý
kiến cá nhân của mình. Có thể nói việc rèn kỹ năng sống tự tin giúp trẻ luôn vui vẻ,
linh hoạt, tạo nền tảng cho cuộc sống vững vàng cho trẻ sau này.
* Kỹ năng hợp tác:
Ở độ tuổi này trẻ bắt đầu quan tâm đến bạn trong nhóm, trẻ sẵn sàng chia sẻ
với bạn những suy nghĩ của mình, biết hợp tác với nhau để xây dựng một công trình
(Khi chơi ở góc xây dựng), biết hợp tác với nhau để tạo ra một bức tranh ( Khi chơi
góc tạo hình…). Nói tóm lại hợp tác là khi mọi người biết làm việc chung với nhau
và cùng hướng về một mục tiêu chung. Tuy nhiên trẻ vẫn làm việc theo nhóm với
- cách hiểu đơn giản là gộp bạn lại chứ chưa có sự gắn kết. Vì vậy cô giáo phải cần
tổ chức thường xuyên và đa dạng hóa các hoạt động theo nhóm để trẻ biết tạo ra
tinh thần đồng đội, tạo niềm vui với kết quả đạt được.
Để làm được điều này, tôi thường tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi theo
nhóm, trò chơi dân gian, trò chơi vận động: kéo co, rồng rắn lên mây, chèo thuyền
bắt cua…các trò chơi có luật tiếp sức để trẻ thể hiện rõ tinh thần đồng đội giúp đỡ
nhau cùng hoàn thành nhiệm vụ.
Ngoài ra trong giờ hoạt động góc, nhất là góc phân vai, góc xây dựng và góc
tạo hình trẻ cũng thể hiện rõ và tinh thần hợp tác với bạn để xây dựng một công
trình, tạo ra một sản phẩm Biết phân công vai chơi, biết cùng nhau làm việc để tạo
nên một công trình, một sản phẩm.
Ví dụ: Khi chơi góc xây dựng “Vườn hoa mùa xuân” , trẻ biết phân công bạn nào
làm kỹ sư trưởng, bạn nào xây hàng rào, bạn nào xây bồn hoa và ai là người trồng
hoa… Xây dựng xong hàng rào trẻ biết ra giúp đỡ các bạn khác để cùng nhau hoàn
thành tốt công trình xây dựng của nhóm mình.
Ví dụ: Góc chơi gia đình: Trẻ biết phân công bạn nào đóng vai bố, bạn nào đóng vai
mẹ, ai đóng vai các con….
Để giúp trẻ có kỹ năng hợp tác được tốt thì giáo viên cần phải tổ chức những
hoạt động này một cách thường xuyên, giáo dục trẻ biết giúp đỡ nhau trong công
việc, hình thành cho trẻ một đức tính tốt về tinh thần đồng đội, tạo cho trẻ một lý
tưởng sống cao đẹp trong tương lai.
* Kỹ năng tự phục vụ:
+ Kỹ năng tự xúc ăn: Trẻ ở độ tuổi này có khả năng tự xúc ăn, tuy nhiên có nhiều
trẻ khi ăn xúc cơm còn rơi vãi, có những trẻ không tự xúc mà chỉ đợi cô xúc cho thì
mới ăn. Chính vì vậy trước khi vào giờ ăn tôi thường kể cho trẻ nghe một số câu
chuyện do tôi sưu tầm có nội dung liên quan đến việc tự xúc cơm ăn, sau đó gợi hỏi
trẻ: Bạn nhỏ trong câu chuyện có ngoan không? Vì sao lại chưa ngoan? Sau đó cô
giáo dục trẻ: các con lớn rồi phải tự xúc ăn thì mới ngoan, nếu bạn nào không tự
xúc cơm ăn thì các em lớp bé sẽ cười chúng mình đấy!
- + Kỹ năng tự mặc áo, cởi áo, gấp quần áo:
Hàng ngày, nhất là vào mùa đông, trẻ thường mặc nhiều áo đi lớp, trước khi
đi ngủ trẻ phải cởi bớt áo ra, trẻ thường để quần áo lộn xộn dẫn đến việc giáo viên
mất rất nhiều thời gian để gấp quần áo cho trẻ. Chính vì vậy vào giờ hoạt động
góc, hoạt động chiều tôi đã dạy cho trẻ kỹ năng gấp quần, áo, cách cởi áo, mặc áo.
Để việc dạy trẻ có hiệu quả, ở góc kỹ năng tôi làm một số bộ sách về kỹ năng cho
trẻ được tập luyện: Tập cài cúc áo, cởi cúc áo, mặc áo, gấp áo, kéo khóa…để từ đó
trẻ có thể ứng dụng vào thực tế đạt hiệu quả cao.
*Kỹ năng tự bảo vệ:
Trên thực tê, trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo nhỡ 45 tuổi hầu hết trẻ chưa phân biệt
được những gì là nguy hiểm hay không nguy hiểm đối với mình. Chính vì vậy nên
việc giúp trẻ phân biệt những mối nguy hiểm luôn được tôi quan tâm, lồng ghép
vào để giáo dục trẻ qua những câu chuyện, qua hoạt động học, qua tranh ảnh,
video…Để việc giáo dục trẻ kỹ năng tự bảo vệ được tốt, tôi đã lựa chọn ra những
mối nguy hiểm thường xaỷ ra trong cuốc sống hàng ngày đối với trẻ để lồng ghép
vào các thời điểm trong ngày cho thích hợp. Cụ thể:
Các mối nguy hiểm trong gia đình, trường học: Ổ điện, quạt điện, bếp ga,
phích nước nóng, bàn là…tôi sẽ lồng vào hoạt động khám phá để dạy trẻ. Tôi cho
trẻ kể tên về những đồ dùng trong gia đình nhà mình, sau đó cho trẻ xem tranh về
những đồ dùng đó, hỏi trẻ xem những đồ dùng này các con có được sử dụng không?
Vì sao?
Các mối nguy hiểm ngoài xã hội: bắt cóc, lạc đường, những nơi nguy hiểm
gần ao hồ, cột điện, nơi công trường đang thi công…với những mối nguy hiểm này
tôi sẽ truyền đạt cho trẻ bằng các câu hỏi tình huống, cho trẻ xem những đoạn
video…cô và trẻ cùng nhau thảo luận đẻ trẻ hiểu được đó là những mối nguy hiểm
mà cần phái tránh xa.
Ví dụ: Tôi sẽ đưa ra tình huống như: Nếu có người lạ cho con ăn kẹo thì con làm
như thế nào? Cho trẻ suy nghĩ, cho trẻ đưa ra ý kiến của mình, gợi mở cho trẻ bằng
các câu hỏi.
- Ở tình huống này, với lứa tuổi của trẻ mẫu giáo trẻ rất thích khi được cho
quà và sẽ không biết tại sao không được nhận.
Khi trẻ thảo luận, tôi đưa ra những giả thiết, những tình huống xấu “Nếu đó
là kẻ xấu thì sẽ rất nguy hiểm cho bé”. Tôi phân tích, giải thích cho trẻ và giúp trẻ
có phương án giải quyết đó là:
+ Không nhận quà, ăn bánh kẹo của người lạ vì có thể bị người xấu bắt cóc.
Tôi sẽ dạy trẻ nói “ Cháu cám ơn, nhưng bố mẹ cháu không cho nhận quà
của người lạ”.
* Kỹ năng giao tiếp ứng xử.
Lớp học chính là một thế giới thu nhỏ của xã hội mà hàng ngày trẻ được tiếp
xúc, là nơi đa văn hóa, đa tính cách và cũng là nơi đa sở thích. Chính vì vậy cô có thể
dạy trẻ tìm hiểu, khám phá những sở thích của chính bản thân, quan tâm đến bạn
bè. Trê trong lớp tôi mỗi trẻ lại có tính cách khác nhau, có những trẻ hoạt bát nhanh
nhẹn, hiếu động, có trẻ chậm chạp, thụ động hoặc nóng nảy. Chính vì vậy tôi đã
tìm hiểu tính cách của từng trẻ trong lớp để thuận tiện cho việc dạy và rèn kỹ năng
giao tiếp cho trẻ. Việc rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ thường thể hiện rõ nhất ở giờ
hoạt động góc và nhất là góc chơi phân vai, vì ở góc chơi phân vai trẻ được chơi
đóng vai các nhận vật như: vai bố, mẹ, con người bán hàng, cô cấp dưỡng…mà
những vai đó cần thể hiện bằng lời nói. Ví dụ: Khi cho trẻ chơi trò chơi “ Bán
hàng” người bán hàng khi thấy có khách đến mua thì phải niềm nở, dùng ngôn ngữ
của mình để trả lời khách, dùng ngôn ngữ của mình để mời chào khách, còn trẻ
đóng vai người mua hàng sẽ phải về giá cả các mặt hàng như thế nào?
Hoặc khi chơi trò chơi “ Phòng khám đa khoa”, trẻ đóng vai bác sĩ khi khám cho
bệnh nhân biết hỏi xem bệnh nhân bị làm sao? Bị đau ở đâu?, sau đó biết dùng ngôn
ngữ của mình để căn dặn bệnh nhân phải uống thuốc, phải ăn uống và nghỉ ngơi
như thế nào?...Tùy vào từng chủ đề mà tôi lựa chọn các trò chơi khác nhau để giúp
phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ giao lưu với bạ được tốt hơn.
Kỹ năng giao tiếp với người lớn và mọi người xung quanh trẻ:
- Đối với người lớn cần tập cho trẻ những lời nói lễ phép , dạy trẻ nói đủ câu,
không nói trống không. Để trẻ có thói quen nói đủ câu, không nói trống không thì
giáo viên phải quan sát, uốn nắn trẻ thường xuyên, khi thấy trẻ nói chưa đủ câu
cần sửa cho trẻ ngay. Vào các thời điểm đón trẻ, qua giờ học, giờ chơi tôi trao đổi
với giáo viên trong lớp cùng kết hợp sửa cho trẻ. .
Với những hình thức như vậy dần dần trẻ lớp tôi đã biết thưa gửi, nói năng
lễ phép với cô giáo, với người lớn và mọi người xung quanh.
2.2.3. Đưa giáo dục kỹ năng sống thông qua giờ học cụ thể và lồng ghép vào
các môn học khác:
Trước đây giáo dục kỷ năng sống cho trẻ không đưa vào giờ học cụ thể mà
chỉ lồng ghép vào các hoạt động trong ngày để dạy trẻ, nhưng đến nay việc giáo
dục kỷ năng sống tôi đã đưa vào giờ học cụ thể để dạy cho trẻ các kỷ năng như kỷ
năng giao tiếp, kỷ năng tự tin, kỷ năng tự bảo vệ, kỷ năng tự phục vụ….
Với giờ học giáo dục kỷ năng sống khi xây dựng giáo viên phải xác định được mục
tiêu bài học dạy kỷ năng gì? Trẻ đạt được kỷ năng gì?
Ví dụ: Dạy kỹ năng gấp quần áo cho trẻ.
Trước khi vào bài học tôi chuẩn bị những đồ dùng phục vụ cho giờ học.
Quay video bạn nhỏ đang gấp quần áo. Quần áo đủ cho tất cả trẻ thực hành
Khi vào học phải gây được sự hứng thú cho trẻ.
* Ổn định, gây hứng thú.
Cô mở video bạn nhỏ đang gấp quần áo cho trẻ xem.
Bạn nhỏ vừa rồi đang làm gì đấy các con? Các con thấy bạn nhỏ vừa rồi gấp quần
áo như thế nào? Có đẹp không?
Bây giờ các con hãy chú ý nhìn xem cô hướng dẫn cách gấp quần áo nhé!
+ Cô hướng dẫn trẻ gấp áo:
Cô đưa áo ra hỏi trẻ: Đây là cái gì?
Có mấy tay áo?
Đây là phần gì của áo? Thân áo có thân trước và thân sau.
- Để gấp được những bộ quần áo gọn gàng và không bị nhăn, bây giờ các con hãy
chú ý nghe cô hướng dẫn nhé!
Đầu tiên phải rủ quần áo cho phẳng, tiếp theo trải áo ra, lấy tay vuốt áo cho thật
phẳng, rồi nhẹ nhàng gấp tay áo bên phải vào trong thân áo, sau đó gấp tiếp tay áo
bên trái vào trong thân áo. Cầm 2 bên gấu áo gấp lên trên làm sao cho gấu áo bằng
với tay áo, cuối cùng gấp đôi thêm một lần nữa.
+ Cô hướng dẫn cách gấp quần:
Cô giới thiệu các bộ phận của quần (Cạp quần, ống quần, gấu quần, đụng quần).
Cũng hướng dẩn cách gấp như gấp áo.
* Trẻ thực hành.
Cô cho 2 bạn lên gấp giúp cô (Một bạn gấp áo, 1 bạn gấp quần)
Gợi ý, khen ngợi, động viên trẻ.
Bây giờ các con có muốn được gấp quần áo như các bạn không?
Hôm nay cô đã chuẩn bị rất nhiều quần áo cho các con rồi đấy, cô mời các con lên
chọn cho mình món đồ mà mình thích nhất nào! (Cho trẻ tự lấy món đồ mà mình
thích nhất)
Trong quá trình trẻ gấp, cô gợi ý, động viên trẻ thực hiện.
Các con thấy gấp quần áo có dễ không? Cô thấy là lớp mình đã gấp rất là đẹp và
gọn gàng rồi đấy. Sau khi gấp quần áo thì các con thấy như thế nào?
Các con có thấy mình đã lớn hơn không?
* Giáo dục: Qua giờ học hôm nay về nhà các con nhớ giúp bố mẹ gấp quần áo
như thế này cho gọn gàng nhé!
Với giờ học như thế sẽ giúp trẻ biết được kỷ năng tự phục vụ để phục vụ bản
thân và biết giúp đỡ bố mẹ sắp xếp những đồ dùng trong gia đình gọn gàng.
Ngoài giáo dục kỷ năng sống đã đưa vào giờ học cụ thể, không những thế tôi
còn đưa vào lồng ghép với các hoạt động học khác như:
* Hoạt động học làm quen với văn học:
- Xuất phát từ đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là rất thích nghe kể chuyện,
nội dung các câu chuyện thường để lại ấn tượng cho trẻ khó phai mờ. Tùy từng nội
dung câu chuyện mà tôi đưa nội dung kỹ năng sống vào để dạy trẻ sao cho, phù hợp
với trẻ lớp mình.
Ví dụ: Qua câu chuyện “ Cáo, thỏ và gà trống”, tôi dạy trẻ học tập bạn gà Trống
tính mạnh dạn, tự tin. Tuy nhỏ bé nhưng gà Trống đã biết dùng trí thông minh của
mình để đuổi cáo ra khỏi nhà.
* Hoạt động học khám phá:
Với hoạt động học này thông qua các đề tài mà tôi giáo dục cho trẻ những kỹ
năng sống cơ bản như:
Thông qua hoạt động khám phá đề tài “ Bé cần gì để lớn lên và khỏe mạnh”
bé cần ăn đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng, cần tham gia các hoạt động chơi đùa chạy
nhảy, thể dục thể thao và điều quan trọng nữa bé cần được sống trong môi trường
không khí trong lành qua đó giáo dục trẻ biết cách chăm sóc bảo vệ sức khỏe cho
bản thân bằng cách giữ gìn đồ dùng, vệ sinh cá nhân sạch sẽ. Khi chơi xong phải
biết rửa tay.
Khám phá với đề tài “ Ngôi nhà của bé”, trẻ biết được ngôi nhà là nơi gia đình
cùng chung sống giáo dục trẻ biết làm gì để chỗ ở của mình sạch sẽ, gọn gàng. Còn
đề tài khám phá “Đồ dùng trong gia đình” giáo dục trẻ biết sắp xếp khi lấy, cất đồ
dùng ngăn nắp, biết giữ gìn đồ dùng sạch sẽ, gọn gàng, biết sử dụng đồ dùng đúng
cách...
Đề tài khám phá một số nghề như nghề giáo viên, nghề bác sỹ, nghề nông…
trẻ biết mỗi nghề đều có công việc vất vả riêng, trẻ biết yêu quý các nghề, và bảo
vệ các sản phẩm của mỗi nghề.
Đề tài khám phá về “ Một số vật nuôi trong gia đình” giáo dục trẻ biết chăm
sóc bảo vệ các con vật nuôi ( Cho ăn, không đánh đuổi các con vật).
Đề tài “ Bé đi đường an toàn” giáo dục trẻ khi đi bộ trên đường làng đi sát lề
đường bên tay phải, khi đi bộ trên đường phố đi trên vỉa hè. Khi ngồi sau xe máy
- phải đội mũ bảo hiểm, ngồi ngay ngắn không đùa nghịch. Khi ngồi trên ô tô không
được thò đầu ra ngoài, không được chạy nhảy trên xe, khi xe dừng lại mới được
xuống, biết nhường chỗ cho các cụ già…
Đề tài khám phá “ Gia đình bé chuẩn bị đón tết” giáo dục trẻ biết giúp đỡ bố
mẹ dọn dẹp, trang trí nhà cửa để đón tết. Biết vứt rác đúng nơi quy định không vứt
vỏ kẹo, vỏ bim bim... ra đường, không khạc nhổ, không đi vệ sinh bừa bãi. Đề tài
“Tìm hiểu về mùa xuân”, giúp trẻ biết mùa xuân có tết cổ truyền, dạy trẻ nói
những câu chúc tết đơn giản, dạy trẻ biết lựa chọn quần áo phù hợp hợp khi đi
chơi Tết.
Cho trẻ khám phá về nước, trẻ biết có nhiều loại nước khác nhau như nước
máy, nước lọc, nước suối, nước mưa, nước ao hồ, nước biển. Trẻ biết tình trạng
hiện nay nguồn nước đang bị ô nhiễm dần và cạn kiệt vì do con người đã sử dụng
lãng phí từ đó giáo dục trẻ phải biết tiết kiệm nước. Rửa tay trước khi ăn và sau khi
đi vệ sinh các con nhớ vặn vòi nước vừa đủ để rửa, tránh lãng phí.
* Hoạt động học tạo hình:
Qua tạo hình giáo dục trẻ biết giữ gìn sách vở sạch đẹp không làm quăn mép
vở không vẽ tẩy xóa vở, không vẽ bậy ra ghế ra bàn, giáo dục trẻ biết yêu quý, trân
trọng sản phẩm của mình, của bạn, mong muốn tạo ra những sản phẩm đẹp để
tặng cô, tặng ông, bà, bố, mẹ…
* Hoạt động học âm nhạc:
Tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm non không chỉ mang lại
cho trẻ những cảm xúc âm nhạc mà thông qua đó còn giúp trẻ phát triển rất nhiều
kỹ năng sống tốt đẹp như: kỹ năng tạo niềm vui, kỹ năng mạnh dạn tự tin…
Ví dụ: Khi dạy trẻ hát, múa, biểu diễn tổng kết chủ đề, trẻ được hợp tác với bạn
luyện tập các tiết mục văn nghệ, được thể hiện vai người dẫn chương trình... giúp
trẻ biết quan tâm, chia sẻ và hợp tác với bạn để luyện tập được tốt.
* Hoạt động phát triển thể chất:
- Thông qua hoạt động thể chất cô nhắc trẻ thường xuyên tập thể dục để cho
cơ thể lớn lên và khỏe mạnh. Khi chơi các trò chơi vận động không nên tranh nhau,
phải biết nhường nhịn nhau, khi chơi phải biết phối hợp với bạn để tạo ra tính
đoàn kết.
2.2.4. Dạy kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi:
* Hoạt động đón trẻ:
Vào buổi sáng, giáo viên đến lớp trước 15 phút, công việc đầu tiên là mở cửa
thông thoáng phòng học, sau đó chuẩn bị đón trẻ. Khi trẻ đến lớp trẻ biết chào cô,
chào bố mẹ, cất dép, cất ba lô đúng nơi quy định.
* Hoạt động ngoài trời.
Qua hoạt động ngoài trời khi cho trẻ quan sát một số loại cây cảnh, cây hoa,
cây ăn quả tôi cho trẻ biết ích lợi của cây xanh đối với con người. Hoạt động tìm
hiểu về một số loại rau tôi cho trẻ đi thăm vườn rau của lớp. Để gieo được những
luống rau xanh như thế này thì các cô phải làm gì? Trước tiên phải làm đất tơi xốp,
sau đó đến gieo hạt và tưới rau. Nếu không nhặt cỏ bắt sâu cho cây thì điều gì sẽ
xảy ra? Từ đó trẻ có thể đưa ra ý kiến của mình một cách độc lập, giúp trẻ mạnh
dạn hơn trong giao tiếp. Khi cho trẻ chơi ngoài trời tôi luôn nhắc trẻ khi chơi trên
sân trường không được chạy đùa, xô đẩy bạn vào đồ chơi sẽ bị ngã chảy máu. Biết
giữ gìn đồ chơi ngoài trời khi chơi.
* Hoạt động góc:
Trẻ mầm non học bằng chơi – chơi mà học, đối với trẻ mầm non, hoạt động
vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt động của trẻ ở trường. Thông qua giờ
chơi, trẻ được đóng các vai khác nhau trong xã hội, khi đóng vai được tái hiện lại
những gì trẻ nhìn thấy trong cuộc sống.
Ví dụ ở góc phân vai: Giáo dục trẻ biết chơi đoàn kết với bạn khi bán hàng, mua
hàng. Dạy trẻ cách mua hàng. Bác ơi bán cho tôi 5 con cá này! Bao nhiều tiền hả
bác?...
- Ví dụ: Góc bác sỹ tôi cho trẻ khám sức khỏe cho bạn, biết cách đặt tai nghe, ống
nghe. Biết thể hiện một số thao tác đơn giản khi khám bệnh, biết sử dụng ngôn
ngữ để giao tiếp với bệnh nhận: Cháu bị làm sao? Cháu bị đau cổ họng ạ? Hãy há
miệng ra cho bác kiểm tra? Góc xây dựng: Rèn cho trẻ kỹ năng làm việc theo nhóm,
biết phối hợp phân công công việc khi chơi, biết hợp tác cùng nhau để xây dựng
được những công trình xây dựng.
* Hoạt động lao động, vệ sinh:
Trẻ biết nhặt lá cây rụng trong sân trường, trong bồn cây, biết giữ gìn lớp
học, sân trường luôn sạch sẽ. Không vứt rác vào bồn cây.
* Hoạt động giờ ăn
Trong giờ ăn, tôi nhắc trẻ khi ăn không được nói chuyện, không xúc miếng
quá to, không nhai nhồm nhoàm, khi ho biết lấy tay che miệng, nhặt cơm rơi vào
khay. Sau khi ăn xong biết lau mồm, xúc miệng.
Nhắc trẻ khi ăn phải giữ trật tự không nói chuyện riêng, khi ăn bị hắc xì hơi
thì phải biết che miệng, cơm rơi, cơm vãi thì nhặt vào khay và lau tay vào khăn.
2.2.5: Phối kết hợp với phụ huynh:
Bên cạnh việc dạy trẻ các kỹ năng ở lớp, tôi thường xuyên chú trọng đến việc
phối kết hợp với phụ huynh cùng dạy kỹ năng sống cho trẻ. Tuyên truyền cho phụ
huynh hiểu không nên làm hộ con, phải dạy trẻ tính tự lập từ bé. Trẻ càng được
hướng dẫn sớm về cách tự vệ, nhận biết những mối nguy hiếm từ xung quanh và
cách xử lý thì sẽ vững vàng vượt qua những thử thách trong mọi tình huống. Điều
đó được chứng minh rõ ràng từ thực tế. Việc giáo viên tích cực giao lưu với phụ
huynh vào giờ đón, trả trẻ giúp giáo viên dễ dàng nắm bắt tình hình của trẻ, hiểu
được tính cách, hoàn cảnh sống của trẻ từ đó đề ra các biện pháp phù hợp cũng như
cách tác động, phối hợp với phụ huynh trong việc rèn luyện trẻ đúng phương pháp.
Trong gia đình, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống rất cần
thiết. Để trẻ có được những kỹ năng, thói quen sử dụng đồ dùng một cách chính
xác, thuần thục và khéo léo, không chỉ đòi hỏi trẻ chỉ thường xuyên luyện tập, mà
nguon tai.lieu . vn
