Xem mẫu
- ***********************
I- TẦM QUAN TRỌNG:
Chương trình vật lí 12 chuẩn có 9 chương. Trong đó chương 2 “SÓNG CƠ VÀ SÓNG ÂM” tuy là
chương tương đối “ngắn” so với một số chương như chương 1 “DAO ĐỘNG CƠ HỌC” hay chương 3
“DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU” nhưng kiến thức của nó cũng rất đa dạng và phong phú. Học sinh thường
cảm thấy hơi mơ hồ đối với một số khái niệm thiếu tính trực quan như sóng âm chẳng hạn. Nếu giáo
viên khi giảng dạy chung chung như sách giáo khoa mà không khắc sâu kiến thức và không phân loại các
dạng bài tập, phương pháp giải cụ thể cho từng dạng bài tập sẽ làm cho học sinh sẽ có cảm giác chung
chung, rối rắm và học thiếu hiệu quả…
Tôi viết chuyên đề này với mục đích phân loại cụ thể cho từng dạng bài tập trong chương và
đồng thời đưa ra phương pháp giải cụ thể cho từng dạng bài tập ấy sẽ góp phần giúp cho giáo viên đạt
hiệu quả hơn trong quá trình giảng dạy. Ngoài ra, sau mỗi dạng bài tập và hướng dẫn giải, tôi có soạn
thêm một số bài tập cùng dạng để cung cấp cho học sinh tự giải để củng cố thêm kiến thức của mình.
Viết chuyên đề này, bản thân tôi rất muốn trao đổi, học hỏi và rút kinh nghiệm cùng với quí đồng
nghiệp nhằm hoàn thiện hơn chuyên đề giúp nâng cao hiệu quả giáo dục. Đây cũng là mục đích chung
của tất cả chúng ta…
II- CHUẨN BỊ:
- Đọc kĩ kiến thức chương 2 “SÓNG CƠ VÀ SÓNG ÂM” và chuẩn kiến thức và kĩ năng của chương
trình vật lí 12 chuẩn để nắm được mục tiêu của chương trình đặt ra.
- Đọc tài liệu trong các sách tham khảo. Đặc biệt là các sách do nhà xuất bản giáo dục phát hành.
- Tham khảo các chuyên đề cùng loại trong các sách và trên các trang web giáo dục như: trang giáo án
Bạch kim, vatli.net…
- Trao đổi, học hỏi quí đồng nghiệp một số vấn đề có liên quan.
- Tổng kết lại các kinh nghiệm giảng dạy các năm qua. Chú trọng những khó khăn của học sinh ở
những đơn vị kiến thức mà học sinh hay nhằm.
III- NỘi DUNG:
A. DẠNG I: ĐẠI CƯƠNG VỀ SÓNG CƠ
Sóng cơ . sóng ngang, sóng dọc, chu kì, tần số, vận tốc truyền sóng, biên độ sóng, năng lượng sóng.
Sóng cơ học là những dao động cơ học lan truyền theo thời gian trong một môi trường vật chất.
Sóng ngang Phương truyền sóng
Sóng dọc là sóng cơ có phương dao động của các phần tử môi trường trùng với phương truyền sóng.
Chu kì của sóng là chu kì dao động chung của các phần tử vật chất khi sóng truyền qua. Kí hiệu: T.
(Số chu kì trong 1 đơn vị thời gian là tần số f )
Bước sóng là khoảng cách giữa 2 điểm gần nhau nhất dao động cùng pha trên cùng phương truyền
sóng (Quãng đường sóng truyền đi được trong một chu kì sóng).
* Kí hiệu λ
A
λ λ
Biên độ sóng tại một điểm sóng truyền qua bằng biên độ dao động của phần tử vật chất tại điểm đó.
Kí hiệu A.
λ
Tốc độ truyền sóng là tốc độ lan truyền dao động trong môi trường: v = =λf
T
Từ biểu thức tốc độ sóng suy ra: λ = vT =v/f, ta có định nghĩa khác về bước sóng:
“Bước sóng là quảng đường sóng truyền đi trong 1 chu kì”
Quá trình truyền sóng là quá trình truyền năng lượng (cũng là sự truyền pha dao động)
Biên độ sóng = biên độ dđ của phần tử vật chất (có thay đổi khi truyền), chu kì-tần số sóng =chu kì
- tần số dđ(không đổi khi truyền), nhưng vận tốc sóng khác với vận tốc dao động của các phần tử vật
chất
Phương của một sóng hình sin truyền theo trục x
2π
+ Nguồn sóng tại O có pt : u 0 = A cos ωt = A cos t
T
x t x
+ Pt sóng tại điểm M cách O một đoạn x là: uM = A cos ω (t − ) = A cos 2π ( − )
v T λ
2πx
Hay: u M = A cos ωt −
λ
trong đó uM là li độ tại M có tọa độ x vào thời điểm t.
* Câu 1 : Chän c©u tr¶ lêi sai:
A. Sãng c¬ häc lµ nh÷ng dao ®éng truyÒn theo thêi gian vµ trong kh«ng
gian.
B. Sãng c¬ häc lµ nh÷ng dao ®éng c¬ häc lan truyÒn theo thêi gian
trong mét m«i trêng vËt chÊt.
C. Ph¬ng tr×nh sãng c¬ lµ mét hµm biÕn thiªn tuÇn hoµn theo thêi gian
víi chu k× T.
D. Ph¬ng tr×nh sãng c¬ lµ mét hµm biÕn thiªn tuÇn hoµn trong kh«ng
gian víi chu k× λ
* H ng dẫn Sóng cơ học là những dao động cơ học lan truyền theo thời gian trong một môi trường
ướ :
vật chất. => Chọn câu A.
* Câu 2: Công thức liên hệ vận tốc truyền sóng v, bước sóng λ , chu kì sóng T và tần số sóng f là:
v v λ
A. λ = = vf B. λT = vf C. λ = vT = D. v = λT =
T f f
λ
* Hướng dẫn: Từ công thức v = =λf => Chọn C
T
* Câu 3: Một sóng truyền trên mặt biển có bước sóng λ =2m. Khoảng cách giữa hai điểm gần
nhau nhất trên cùng một phương truyền sóng dao động cùng pha nhau là:
A. 0,5 m B. 1 m C. 1,5 m D. 2 m.
* Hướng dẫn: Bước sóng là khoảng cách giữa 2 điểm gần nhau nhất dao động cùng pha trên cùng
phương truyền sóng => Chọn câu D.
* Câu 4: Một sóng cơ học có tần số 420 Hz lan truyền trong không khí với tốc độ 336m/s. Độ lệch pha
của sóng tại hai điểm A, B trong môi trường truyền sóng cách nguồn âm trên lần lượt là 4,2m và 4,4m là:
π π 3π
A. rad B. rad C. π rad D. rad.
4 2 4
v
* Hướng dẫn: Bước sóng λ = = 0,8 m.
f
d − dA π
Độ lệch pha giữa A, B nằm trong môi trường truyền sóng: ∆ϕ AB = 2π A = rad.
λ 2
* Câu 5: Một sóng âm có tần số 425 Hz lan truyền trong không khí với vận tốc 340 m/s. Độ lệch pha giữa
hai điểm M, N cách nhau 0,4m trên cùng một phương truyền sóng là:
π π 3π
A. rad B. rad C. π rad D. rad.
4 2 4
v
* Hướng dẫn: Bước sóng λ = = 0,8 m.
f
MN
Độ lệch pha giữa M, N nằm trên cùng một phương truyền sóng: ∆ MN = 2π π rad.
λ
BÀI TẬP CÙNG DẠNG
- Câu 1: Qu¸ tr×nh truyÒn sãng lµ qu¸ tr×nh truyÒn
A. pha dao ®éng B. truyÒn n¨ng lîng
C. truyÒn tr¹ng th¸i dao ®éng D. c¶ A,B,C
Câu 2: khi mét sãng c¬ häc truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo níc th× ®¹i lîng nµo
sau ®©y kh«ng thay ®æi:
A. TÇn sè B. VËn tèc C. N¨ng lîng
D. Bíc sãng
Câu 3: Chän ®Þnh nghÜa ®óng vÒ bíc sãng
A. Bíc sãng lµ qu∙ng ®êng truyÒn cña sãng trong thêi gian mét chu k×
B. Bíc sãng lµ kho¶ng c¸ch ng¾n nhÊt gi÷a hai ®iÓm cã dao ®éng cïng
pha ë trªn cïng mét phong truyÒn sãng.
C. Bíc sãng lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho ph¬ng truyÒn cña sãng.
D. A vµ B
Câu 4 Mét ngêi quan s¸t trªn mÆt biÓn thÊy chiÕc phao nh« lªn cao 10 lÇn
trong 36 s vµ ®o ®îc kho¶ng c¸ch hai ®Ønh l©n cËn lµ 10m. TÝnh vËn tèc
truyÒn sãng trªn mÆt biÓn.
A. 2,5 m/s B. 5m/s C. 10m/s D. 1,25m/s
Câu 5: Tìm vận tốc sóng âm biểu thị bởi phương trình: u = 28cos(20x - 2000t)
A. 334m/s B. 331m/s C. 314m/s D. 100m/s
Câu 6: Mét nguån sãng c¬ dao ®éng ®iÒu hoµ theo ph¬ng tr×nh
π
x = A cos10πt + . Kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm gÇn nhau nhÊt trªn ph¬ng
2
truyÒn sãng mµ t¹i ®ã dao ®éng cña c¸c phÇn tö m«i trêng lÖch pha
π
nhau lµ 5 (m). H∙y tÝnh vËn tèc truyÒn sãng.
2
A. 150m/s B. 120m/s C. 100m/s D. 200m/s
Câu 7: Thực hiện thí nghiệm giao thoa sóng trên mặt chất lỏng với hai nguồn sóng kết hợp.
Những điểm dao động có biên độ lớn nhất, khi:
λ λ
A. d1 − d 2 = n ; n = 0,1,2,... B. d1 + d 2 = n ; n = 0,1,2,...
2 2
C. d1 − d 2 = nλ ; n = 0,1,2,... D. d1 + d 2 = nλ ; n = 0,1,2,...
Câu 8: Trong thí nghiệm tạo vân giao thoa sóng trên mặt nước, ngườI ta nguồn dao động có tần số 100
Hz và đo được khoảng cách giữa hai gợn sóng liên tiếp nằm trên đường nối hai tâm dao động là 4 mm.
Vận tốc sóng truyền trên mặt nước là
A. v = 0,2 m/s. B. v = 0,4 m/s. C. v = 0,6 m/s. D. v = 0,8 m/s.
Câu 9: Chọn dữ kiện đúng nhất trong các dữ kiện sau điền vào chổ trống bên dưới:
Sóng cơ học là quá trình truyền….....trong một môi trường vật chất theo thời gian.
A. dao động. B. các phần tử vật chất. C. năng lượng. D. A hoặc
C.
Câu 10: Điều nào sau đây khi nói về phương dao động của các phần tử tham gia sóng ngang?
A. Nằm theo phương ngang. B. Vuông góc với phương truyền sóng.
C. Nằm theo phương thẳng đứng. D. Trùng với phương truyền sóng.
Câu 11: Điều nào sau đây khi nói về phương dao động của các phần tử tham gia sóng dọc?
A. Nằm theo phương ngang. B. Vuông góc với phương truyền sóng.
C. Nằm theo phương thẳng đứng. D. Trùng với phương truyền sóng.
Câu 12: Sóng ngang truyền được trong các môi trường :
A. rắn, lỏng và khí. B. rắn và trên mặt môi trường lỏng. C. lỏng và khí. D. khí và rắn.
Câu 13: 12: Sóng dọc truyền được trong các môi trường :
A. rắn, lỏng và khí. B. rắn và trên mặt môi trường lỏng. C. lỏng và khí. D. khí và rắn.
Câu 14: Tại nguồn O pt dao động của sóng là u = a cos ω t. pt nào sau đây là pt dao động của sóng tại M
cách O một khoảng OM = d?
- 2πd 2πd
A. u M = a M cos(ωt − ). B. u M = a M cos(ωt − ).
λ v
2πd 2πd
C. u M = a M cos(ωt + ). D. u M = a M cos ω (t − ).
λ λ
Câu 15: Hai điểm M1 , M2 ở trên cùng một phương truyền sóng, cách nhau một khoảng d. Sóng truyền từ
M1 đến M2. Độ lệch pha của sóng ở M2 so với M1 là ∆ϕ . Hãy chọn kết quả đúng:
2πd 2πd 2πλ 2πλ
A. ∆ϕ = . B. ∆ϕ = − . C. ∆ϕ = C. ∆ϕ = −
λ λ d d
Câu 16: Tại một điểm O trên mặt nước yên tĩnh, có một nguồn sóng d đ đ htheo phương thẳng đứng với
chu kì 0,5 s.Từ O có những gợn sóng tròn lan rộng ra. Xung quanh. Khoảng cách giữa hai gợn sóng liên
tiếp là 20cm. Vận tốc truyền sóng trên mặt nước là:
A. 160 cm/s. B. 80 cm/s. C. 40 cm/s. D. 180 cm/s.
Câu 17: Phương trình truyền sóng trong một môi trường từ nguồn O đến điểm M cách nguồn một
khoảng d (tính theo m) là: u = 5 cos(6πt − πd ) cm. Vận tốc truyền sóng v trong môi trường này là:
A. v = 4 m/s. B. v = 6 m/s. C. v = 5 m/s. D. v = 8 m/s.
t x
Câu 18 : Cho một sóng ngang có phương trình sóng là u = 8 cos 2π − mm, trong đó x tính bằng cm,
0,1 50
t tính bằng giây. Vận tốc truyền sóng v trong môi trường này là:
A. v = 500 m/s. B. v = 50 m/s. C. v = 5 m/s. D. v = 8 m/s.
Câu 19: Trong các yếu tố sau đây, vận tốc truyền sóng không phụ thuộc vào yếu tố nào?
A. Biên độ sóng. B. Chu kì sóng. C. Bản chất của môi trường.
D. Biên độ sóng và chu kì của sóng.
Câu 20 Tại điểm S trên mặt một chất lỏng có một tâm sóng dao động với tần sô120 Hz, S tạo ra trên mặt
chất lỏng một sóng mà trên một phương truyền sóng khoảng cách giữa 9 gợn lồi liên tiếp là 4 cm. Vận
tốc truyền sóng trên mặt chất lỏng là:
A. 120 cm/s. B. 100 cm/s. C. 30 cm/s. D. 60 cm/s.
Câu 21: Một người quan sát thấy một cánh hoa trên mặt hồ nước nhô lên 10 lần trong khoảng thời gian
36 s. Khoảng cách giữa hai đỉnh sóng kế tiếp là 12 m. Tính vận tốc truyền sóng nước trên mặt hồ?
A. 3 m/s. B. 3,32 m/s. C. 3,76 m/s. D. 6 m/s.
Câu 22: Nguồn phát sóng S trên mặt nước dao động với tần sô100 Hzgay6 ra các sóng có biên độ A không
đổi Biết khoảng cách giữa 7 gợn lồi liên tiếp trên một phương truyền sóng là 3 cm. Vận tốc truyền sóng
trên mặt nước là:
A. 25 cm/s. B. 50 cm/s C. 100 cm/s. D. 150 cm/s.
Câu 23: Một người quan sát một chiếc phao trên mặt biển thấy nó nhô lên cao 10 lần trong 18 s, khoảng
cách giữa 2 ngọn sóng kề nhau là 2 m. Vận tốc truyền sóng trên mặt biển là:
A. v = 1 m/s. B. v = 2 m/s. C. v = 4 m/s. D. v = 8 m/s.
Câu 24: Một sóng truyền trên sợi dây đàn hồi rất dài với tần số 500 Hz, người ta thấy khoảng cách giữa
hai điểm gần nhau nhất dao động cùng pha là 80 cm. Vận tốc truyền sóng trên dây là:
A. v = 400 cm/s. B. v = 16 m/s. C. v = 6,25 m/s. D. v = 400 m/s.
Sóng âm- Tốc độ âm
Sóng âm là các sóng cơ học (dọc) lan truyền trong các môi trường vật chất, gây ra cảm giác âm đối với
tai người và các động vật có thính giác.
Người có thính lực bình thường nghe được âm có tần số từ khoảng 16Hz đến 20KHz. Tức chu kì sóng
1 1
âm s ≥T ≥ s
16 20000
Sóng có tần số nhỏ hơn 16Hz gọi là hạ âm và lớn hơn 20KHz gọi là siêu âm ; tai người không nghe
được các âm này nhưng một số loài động vật như chó, dơi... có thể nghe được.
Tốc độ âm là tốc độ lan truyền sóng âm trong môi trường.
Tốc độ âm phụ thuộc vào tính đàn hồi và mật độ vật chất của môi trường: nói chung vận tốc âm trong
chất rắn lớn hơn trong chất lỏng, vận tốc âm trong chất khí là nhỏ nhất, sóng âm không truyền được
- trong chân không. Những vật liệu có tính đàn hồi kém như bông, xốp ... truyền âm kém nên được dùng
làm vật liệu cách âm (chân không cách âm tốt nhất vì không cho sóng cơ học truyền qua).
Tốc độ âm còn phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường.
* Câu 1 : So sánh giữa sóng âm, hạ âm và siêu âm :
A. Bản chất sóng âm, hạ âm và siêu âm giống nhau, đều là sóng cơ học dọc lan truyền trong m.trường
v.chất.
B. Chu kì sóng âm lớn hơn chu kì hạ âm.
C. Chu kì sóng âm nhỏ hơn chu kì hạ âm.
D. Cả A, B, C đều đúng.
* Hướng dẫn : So sánh giữa sóng âm, hạ âm và siêu âm đều cùng bản chất là sóng cơ học dọc, lan
truyền trong môi trường vật chất. => Chọn A.
Câu 3: Một sóng cơ học có tần số f = 1000 Hz lan truyền trong không khí. Sóng đó được gọi là:
A. sóng siêu âm. B. sóng âm. C. sóng hạ âm. D. chưa đủ điều kiện để
kết luận.
Câu 4: §é cao cña © lµ mét ® tÝnh sinh lÝ cña © phô thuéc vµo:
m Æc m
A. TÇn sè © m B. Biªn ®é © m C. VËn tèc truyÒn ©m
D. N¨ng l îng © m
Câu 5: Khi âm thanh truyền từ không khí vào nước ,bước sóng và tần số âm thanh thay đổi không?
A.Tần số thay đổi nhưng bước sóng thì không; B.Cả hai đại lượng đều không thay đổi;
C.Cả hai đại lượng đều thay đổi; D.Bước sóng thay đổi nhưng tần số thì
không.
Câu 6: Chọn phát biểu đúng.
A. Sóng âm không thể truyền được trong các vật rắn cứng như đá, thép…
B. Vận tốc truyền âm không phụ thuộc nhiệt độ.
C. Sóng âm truyền trong nước với vận tốc lớn hơn trong không khí.
D. Sóng âm truyền trong không khí với vận tốc lớn hơn trong chân không.
Câu 7: Vận tốc truyền âm trong không khí là 340 m/s, khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên cùng
một phương truyền sóng dao động ngược pha nhau là 0,85 m. Tần số của âm là
A. f = 85 Hz. B. f = 170 Hz. C. f = 200 Hz. D. f = 255 Hz.
Câu 8: Sóng cơ học lan truyền trong không khí với cường độ đủ lớn, tai ta có thể cảm thụ được sóng cơ
học nào sau đây?
A. Sóng cơ học có tần số 10 Hz. B. Sóng cơ học có tần số 30 kHz.
B. Sóng cơ học có chu kì 2,0 µs . D. Sóng cơ học có chu kì 2,0 ms.
Câu 9: Vận tốc truyền âm trong không khí là 340m/s, khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên cùng
một phương truyền sóng dao động ngược pha nhau là 0,85m. Tần số của âm là
A. f = 85 Hz. B. f = 170 Hz. C. f = 200 Hz. D. f = 255 Hz.
Câu 10: Một sóng cơ học có tần số f = 1000 Hz lan truyền trong không khí. Sóng đó được gọi là
A. Sóng siêu âm B. Sóng âm. C. Sóng hạ âm. D. Chưa đủ điều kiện kết luận.
Câu 11: Sãng lan truyÒn trong m«i tr êng nµo tèt nhÊt
A. Kh«ng khÝ B. xèp C. thÐp D.
níc
Cường độ âm và mức cường độ âm.
Cường độ âm (kí hiệu I) là năng lượng âm được sóng âm truyền trong một đơn vị thời gian qua một
đơn vị diện tích đặt vuông góc với phương truyền âm. Đơn vị cường độ âm là W/m2. Cường độ âm
không được dùng để đo độ to của âm vì 2 âm cùng cường độ nhưng khác tần số sẽ cho cảm giác to nhỏ
khác nhau
Mức cường độ âm là một đại lượng đặc trưng cho độ to của âm( cảm giác nghe to hay nhỏ) có giá
trị bằng logarit thập phân của tỉ số cường độ âm cần xác định độ to I với cường độ một âm được chọn
làm chuẩn I0 (thường chọn I0 =10-12W/m2 ứng với tần số 1000Hz-5000Hz là âm nhỏ nhất mà tai người
bình thường nghe được). Vậy độ to phụ thuộc 2 đại lượng vật lí là cường độ và tần số âm
I
+ Kí hiệu mức cường độ âm là L. Công thức : L = lg I .
0
- + Đơn vị mức cđộ âm là Ben (B) ; nhưng thường sử dụng ước số đề xi ben (dB) : 1B =10dB
+ VD một âm có độ to 90dB (9B) có cường độ lớn gấp 109 lần âm chuẩn
Câu 1: Hãy chọn câu đúng:
Khi cường độ âm tăng gấp 100 lần thì mức cường độ âm tăng
A. 100 dB. B. 20 dB. C. 30 dB. D. 40 dB.
Câu 2: Chỉ ra phát biểu sai.
A. Tần số càng thấp âm càng trầm.
B. Âm sắc là một đặc tính sinh lí của âm dựa trên tần số và biên độ.
C. Cường độ âm lớn tai nghe thấy âm to.
I
D. Mức cường độ âm đặc trưng cho độ to của âm tính theo công thức: L(dB ) = 10 lg
I0
Câu 3. Cường độ âm chuẩn là I0 = 10-12W/m2. Cường độ âm tại một điểm trong môi trường truyền âm là
10-5W/m2. Mức cường độ âm tại điểm đó là:
A. 50dB B. 60dB C. 70dB D. 80dB
Tần số âm ảnh hưởng đến tính chất âm, độ cao của âm và âm sắc.
Âm có tần số xác định như tiếng đàn, tiếng hát…gây cảm giác êm ái, dễ chịu gọi là nhạc âm. Âm
không có tần số xác định như tiếng ồn trong giờ ra chơi, ngoài đường phố ... gây mệt mỏi, khó chịu gọi là
tạp âm.
Độ cao của âm là đặc trưng sinh lí của âm phụ thuộc vào tần số :
+ Âm có tần số cao gây ra cảm giác thanh, dễ nghe
+ Âm có tần số thấp gây ra cảm giác trầm, khó nghe
Do đó phát thanh viên thường chọn nữ hoặc nam có giọng cao.
Âm sắc là đặc trưng sinh lí của âm phụ vào nhiều yếu tố trong đó quan trọng nhất là biên độ và tần số.
Âm sắc giúp ta phân biệt được tiếng đàn và tiếng kèn, giọng nói của người này và người khác. Khi một
nguồn âm phát ra âm có tần số f0 (gọi là âm cơ bản) thì đồng thời cũng phát ra các âm có tần số 2f0, 3f0, 4f0
... gọi là các họa âm. Sự tổng hợp của âm cơ bản và các họa âm là sóng âm tổng hợp biến thiên tuần hoàn
với tần số f0 nhưng đồ thị là đường cong có biên độ thay đổi phức tạp, tạo nên sắc thái riêng của từng
nguồn âm gọi là âm sắc.
Câu 1: Phát biểu nào sau đây KHÔNG ĐÚNG?
A. Nhạc âm là do nhiều nhạc cụ phát ra. B. Tạp âm là các âm có tần số không xác định.
C. Độ cao của âm là một đặc tính của âm. D. Âm sắc là một đặc tính của âm.
Câu 2. Âm do hai nhạc cụ khác nhau phát ra luôn luôn khác nhau về
A. độ cao. B. độ to. C. âm sắc. D. cả độ cao, độ to lẫn âm sắc.
Câu 3: Độ cao của âm là một đặc trưng sinh lí tương ứng với đặc trưng vật lí nào duới đây của âm?
A. Tần số. B. Cường độ âm. C. Mức cường độ âm. D. Đồ thị dao
động âm.
Hiện tượng sóng - Giao thoa
2π t
Nếu nguồn phát sóng dao động với PT uS1 = uS 2 =Acos thì tại điểm M trên phương truyền sóng, cách
T
nguồn một khoảng d1, d2 sẽ dao động với PT1 d1 M
2π d t d A
u1M = A cos (t- 1 ) = A cos 2π ( - 1 ) ;
T v T λ l d2
PT2: B
2π d t d
u2 M = A cos (t- 2 ) = A cos 2π ( - 2 )
T v T λ
trong đó v là tốc độ truyền sóng hay tốc độ truyền pha (không phải là tốc
d
độ dao động của nguồn!), là thời gian để sóng truyền từ nguồn tới M.
v
(kí hiệu d hoặc kí hiệu bất kì)
- Điều kiện xảy ra giao thoa hoặc sóng dừng: các sóng gặp nhau phải là sóng kết hợp
(cùng tần số, cùng pha hoặc độ lệch pha không đổi)
t d t d
uM = u1M + u2 M = A cos 2π ( − 1 ) + cos 2π ( − 2 )
T λ T λ
π (d 2 − d1 ) t d +d
uM = 2 A cos cos 2π ( − 1 2 )
λ T 2λ
π ( d 2 − d1 )
Biên độ tổng hợp AM = 2 A cos λ
phụ thuộc vào độ lệch pha.
* Điều kiện để có cực đại giao thoa: d 2 − d1 = k λ ( k = ±1; ±2; ±3.... )
(Hiệu 2 đường truyền bằng số nguyên lần bước sóng)
1
* Điều kiện để có cực tiểu giao thoa: d 2 − d1 = (k + )λ ; ( k = ±1; ±2; ±3.... )
2
(Hiệu 2 đường truyền bằng số bán nửa ;lần bước sóng)
* Tại các điểm khác biên độ dao động có giá trị trung gian.
1. Điều nào sau đây đúng khi nói về giao thoa sóng:
A. Giao thoa là sự tổng hợp hai hay nhiều sóng kết hợp.
B. Điều kiện để có giao thoa sóng là các sóng phải là sóng kết hợp (cùng tần số và hiệu pha không đổi
theo thời gian)
C. Quĩ tích những điểm có biên độ cực đại là họ các đường hyperbol
D. Cả ba phương án trên đều đúng.
2.Hai nguồn kết hợp là hai nguồn có:
A.cùng tần số B.cùng biên độ C.cùng pha ban đầu
D.cùng tần số và hiệu pha không đổi theo thời gian.
3. Một sóng cơ học có bước sóng λ truyền theo một đường thẳng từ điểm M đến điểm N. Biết MN = d.
Độ lệch pha ∆ϕ của dao động tại hai điểm M và N là
πλ πd 2πλ 2πd
A. ∆ϕ = . B. ∆ϕ = . C. ∆ϕ = . D. ∆ϕ = .
d λ d λ
4. Ngêi ta t¹o ®îc 1 nguån sãng ©m tÇn sè 612 Hz trong níc, vËn tèc ©m
trong níc lµ 1530 m/s. Kho¶ng c¸ch gi÷a 2 ®iÓm gÇn nhau nhÊt dao ®éng
ngîc pha b»ng:
A. 1,25m B. 2m C. 3m D. 2,5m
5. VËn tèc sãng phô thuéc:
A. B¶n chÊt m«i trêng truyÒn sãng. B. N¨ng lîng sãng.
C. TÇn sè sãng. D. H×nh d¹ng sãng.
6. Hai sãng cïng pha khi:
A. Δφ = 2kπ ( k = 0; 1; 2...) B. Δφ = ( 2k + 1 )π ( k = 0; 1; 2...)
1
C. Δφ = ( k + )π ( k = 0; 1; 2...) D. Δφ = ( 2k - 1 )π ( k = 0; 1; 2...)
2
7. Hai sãng ngược pha khi:
A. Δφ = 2kπ ( k = 0; 1; 2...) B. Δφ = ( 2k + 1 )π ( k = 0; 1; 2...)
1
C. Δφ = ( k + )π ( k = 0; 1; 2...) D. Δφ = ( 2k - 1 )π ( k = 0; 1; 2...)
2
8.Trong hiện tượng giao thoa trên mặt nước nằm ngang của hai sóng cơ học được truyền đi từ hai nguồn
A và B thì khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên đoạn AB dao động với biên độ cực đại là
A. λ/4. B. λ/2. C. bội số của λ/2. D. λ.
9. Khi một sóng cơ học truyền từ không khí vào nước thì đại lượng nào sau đây không đổi.
A.Tốc độ sóng. B.Tần số C.Bước sóng D.Năng lượng.
- 2πx
10. Tại điểm M cách tâm sóng một khoảng x có phương trình dao động uM = 4cos( 200πt − ) cm. Tần
λ
số của sóng là
A. f = 200 Hz. B. f = 100 Hz. C. f = 100 s D. f = 0,01.
t x
11. Cho một sóng ngang có phương trình sóng là u = 8cos 2π( − ) mm, trong đó x tính bằng cm, t tính
0,1 50
bằng giây. Chu kì của sóng là.
A. T = 0,1 s B. T = 50 s C. T = 8 s D. T = 1 s.
t x
12. Cho một sóng ngang có phương trình sóng là u = 8cos 2π( − ) mm,trong đó x tính bằng cm, t tính
0,1 50
bằng giây. Bước sóng là
A. λ = 0,1m B. λ = 50cm C. λ = 8mm D. λ = 1m
13. Một sóng truyền trên sợi dây đàn hồi rất dài với tần số 500 Hz, người ta thấy khoảng cách giữa hai
điểm gần nhau nhất dao động cùng pha là 80cm. Vận tốc truyền sóng trên dây là.
A. v = 400 cm/s. B. v = 16 m/s. C. v = 6,25 m/s. D. v = 400 m/s.
t x
14. Cho một sóng ngang có phương trình sóng là u = 5cos π( − ) mm, trong đó x tính bằng cm, t tính
0,1 2
bằng giây. Vị trí của phần tử sóng M cách gốc toạ độ 3m ở thời điểm t = 2s là
A. uM = 0 mm B. uM = 5 mm C. uM = 5 cm D. uM = 2,5 cm
15. Một sóng cơ học lan truyền với vận tốc 320m/s, bước sóng 3,2m. Chu kì của sóng đó là
A. T = 0,01 s B. T = 0,1 s C. T = 50 s D. T = 100 s
Sóng dừng sóng truyền trên sợi dây trong trường hợp xuất hiện các nút và các bụng gọi là sóng dừng.
(là trường hợp riêng của giao thoa khi 2 sóng kết hợp gặp nhau là sóng tới và sóng phản xạ trên cùng một
phương truyền).
* Khi sóng dừng xảy ra trên một sợi dây, ta quan sát thấy hình ảnh những “bó” sóng; trong đó có những
điểm dao động với biên độ cực đại (gọi là bụng), và những điểm đứng yên gọi là nút.
* Khoảng cách giữa hai nút hoặc bụng liên tiếp bằng nửa bước sóng
Điều kiện để có sóng dừng trên dây dài l:
λ
- Hai đầu dây cố định : l = k trong đó λ là bước sóng, k (số bụng hay số bó sóng)
2
λ λ 1 λ
- Một đầu dây cố định : l = k + = (k + ) với k ( số bó sóng)
2 4 2 2
* Chú ý: + Khi giải bài tập sóng dừng ta thường kết hợp với công thức λ = vT =v/f
+ Số bụng sóng = số nút - 1
Câu 1. Sîi d©y cã sãng dõng, vËn tèc truyÒn sãng trªn d©y lµ 200 cm/s,
tÇn sè dao ®éng lµ 50 Hz. Kho¶ng c¸ch gi÷a 1 bông vµ 1 nót kÕ cËn lµ:
A. 4 cm B. 2 cm C. 1 cm D.40 cm
Câu 2. D©y AB n»m ngang dµi 1,5m, ®Çu B cè ®Þnh cßn ®Çu A ®îc cho dao
®éng víi tÇn sè 40 Hz(A,B là hai nút). VËn tèc truyÒn sãng trªn d©y lµ 20 m/s.
Trªn d©y cã sãng dõng. Sè bông sãng trªn d©y lµ:
A. 7 B. 3 C. 6 D.
8
Câu 3. Sóng dừng xảy ra trên dây AB=11cm với đầu B tự do, bước sóng bằng 4cm. Trên dây có
A. 5 bụng, 5 nút. B. 6 bụng, 5 nút. C. 6 bụng, 6 nút. D. 5 bụng, 6 nút.
Câu 4.Chọn câu đúng.Sóng phản xạ
A.luôn ngược pha với sóng tới tại điểm phản xạ
B.luôn cùng pha với sóng tới tại điểm phản xạ.
C.ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ nếu vật cản cố định.
D.ngược pha với sóng tới tại điểm phản xa nếu vật cản tự do
- Câu 5.Sóng dừng là sóng:
A.không lan truyền được nữa do bị vật cản.
B.sóng tạo thành giữa hai điểm cố định trong môi trường.
C.sóng tạo thành do sự giao thoa của hai sóng tới và sóng phản xạ.
D.sóng trên sợi dây mà có hai đầu cố định.
Câu 6. Trong hệ sóng dừng mà hai đầu được giữ cố định thì bước sóng bằng?
A.khoảng cách giữa hai nút hay hai bụng B.độ dài dây
C.hai lần độ dài dây. D.hai lần khoảng cách giữa hai nút hay hai bụng.
Câu 7. Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có hai đầu cố định
λ λ λ λ
A. l = k B. l = k C. l = (2k + 1) D. l = (k + 1)
2 4 4 2
Câu 8. Một sợi dây AB dài 1,25m, đầu B cố định, đầu A dao động với tần số f. Người ta đếm được trên
dây có 3 nút sóng, kể cả hai nút ở hai đầu dây. Biết tốc độ truyền sóng trên dây là 20m/s. Tần số sóng là:
A.8Hz B.12Hz C.16Hz D.24Hz
Câu 9. Trong hệ sóng dừng trên một dây, khoảng cách giữa hai nút liên tiếp nhau bằng:
A.một bước sóng B.nửa bước sóng C.một phần tư bước sóng D.hai lần bước sóng.
Câu 10. Một sợi dây có độ dài L,hai đầu dây cố định, sóng dừng trên dây có bước sóng dài nhất là:
A.2L B.L/4 C.L D.L/2
Câu 11. Một sợi dây dài 1,05m một đầu cố định, đầu kia dao động với tần số 100Hz, thấy co 7 bụng
sóng. Vận tốc truyền sóng. A.30m/s B.25m/s C.36m/s D.15m/s
Câu 12. Một dây dài 90cm một đầu cố định, đầu còn lại kích dao động có tần số 200Hz. Tính số bụng
sóng trên dây. Biết hai đầu dây cố định và tốc độ truyền sóng là 40m/s
A.6 B.7 C.8 D.9
Câu 13. Sóng dừng xảy ra rên dây AB dài 11 cm, với đầu B tự do, bước sóng 4cm. Trên dây có:
A.5 bụng và 5 nút B.6 bụng và 5 nút C.6 bụng và 6 nút D.5 bụng và 6 nút
Câu 14.Quan sát sóng dừng trên sợi dây, người ta thấy khoảng cách giữa 5 nút sóng liên tiếp là 100cm.
Biết tần số sóng trên dây là 100Hz, tốc độ truyền sóng trên dây là:
A.25m/s B.100m/s C.50m/s D.75m/s
B. CÁC DẠNG BÀI TẬP
Qui ước kí hiệu: ví dụ (VD) - bài giải vắn tắt (kí hiệu) và bài tập tương tự (kí hiệu ệ):
Dạng 1: Tìm tốc độ truyền sóng, tần số và bước sóng trong giao thoa và sóng dừng
VD1: Người quan sát sóng biển thấy phao trên mặt biển nhô cao 10 lần trong 1 phút và 2 đỉnh sóng
cách nhau 12m. Tính tốc độ truyền sóng
mỗi lần thấy sóng nhô cao là một chu kì T =60s/10=6s; khoảng cách giữa 2 đỉnh sóng liên tiếp bằng
nửa bước sóng⇒λ=24m; vận tốc truyền sóng v=λ /T=…
/ trong hiện tượng giao thoa sóng nước tạo bởi âm thoa có tần số 100Hz đếm được 29 gợn lồi cố định và
khoảng cách giữa hai gợn lồi ngoài cùng đo được 2,8cm. Tính vận tốc truyền sóng
VD2: 1 dây dẽo dài 1,2m hai đầu cố định được kích thích dao động tạo sóng dừng thấy có 7 nút
sóng. Biết tần số sóng là 100Hz. Tính tốc độ truyền sóng
λ
7 nút sóng ứng với 6 bó sóng, áp dụng công thức điều kiện xảy ra sóng dừng hai đầu dây cố định l=k
2
(k=6) suy ra λ =0,4m; vận tốc truyền sóng v=λ f=40m/s
l=1m; có 5 nút; f=50Hz. bụng sóng rộng 1dm. Tính tốc độ truyền sóng và vận tốc dao động cực đại của
một điểm trên dây
VD3: Trong thí nghiệm giao thoa sóng nước, hai nguồn kết hợp A và B dao động với tần số 16Hz.
- Tại M cách A một khoảng 30cm và cách B một khoảng 25,5cm sóng có biên độ cực đại, giữa M và
đường trung trực của AB có hai dãy cực đại khác. Tính tốc độ truyền sóng.
*/
sađường trung trực là dãy cực đại ứng với n=0 suy ra M thuộc dãy cực đại ứng với n =3: d =3λ⇒
λ =..=1,5cm tốcđộ v =λ f =24cm/s
f MA=20cm; MB=28cm phương trình dao động của nguồn: x = 0,4cos40πt (cm) giữa M và trung trực của
AB có 3 cực đại khác
VD4: Khi âm truyền từ nước ra không khí, bước sóng của nó tăng hay giảm bao nhiêu lần? Biết vận
tốc âm trong nước là 1500m/s và trong không khí là 340m/s
khi truyền từ môi trường này sang môi trường khác, tần số (chu kì sóng không đổi) nhưng bước sóng
thay đổi (do vận tốc thay đổi):v1 =λ 1f; v2 =λ 2f; lập tỉ số suy ra kết quả
ảso sánh bước sóng của âm phát ra từ một nguồn khi âm lần lượt truyền trong nước và trong thép biết
vận tốc âm lần lượt là 1500m/s; 5200m/s
Ghi nhớ:
: Chu kì và tần số dđ của phần tử vật chất khi sóng truyền qua bằng với chu kì và tần số của
nguồn phát sóng
ồVận tốc dao động của phần tử vật chất khi sóng truyền qua là vận tốc dao động điều hòa,
khác với tốc độ truyền sóng là vận tốc thẳng.
ẳTrong hiện tượng sóng dừng, khoảng cách giữa 2 nút hoặc 2 bụng liên tiếp bằng nửa bước
sóng
s Trong hiện tượng giao thoa, hình ảnh giao thoa quan sát được là hệ 2 đường hypebol xen kẽ.
Các dãy cực đại gồm đường trung trực của AB (n = 0) và các đường hypebol ứng với n
=1,2,3…
C. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM VÀ GỢI Ý CHỌN (KÍ HIỆU) :
Câu 1. Âm phát ra từ một nguồn nhưng được truyền vào 3 môi trường khác nhau là nước, không
khí và thép. Bước sóng của nó trong ba môi trường trên được xếp theo thứ tự:
A. trong thép>trong nước>trong không khí B. trong nước >trong thép >trong không khí
C. trong không khí >trong thép >trong nước D. trong không khí >trong nước >trong thép
v
tần số không đổi, vận tốc phụ thuộc môi trường, λ = vT = f suy ra…
Câu 2.Một âm có độ to 80dB có cường độ âm lớn gấp:
A. 80 lần so với ngưỡng nghe B. 100 triệu lần so với cường độ âm chuẩn
C. 80% so với ngưỡng đau D. 8 lần so với cường độ âm chuẩn
I I
dựa vào biểu thức tính mức cường độ âm: lg I = 80dB = 8B ⇒ = 108
0 I0
Câu 3.Khi sóng ngang truyền qua một môi trường vật chất đàn hồi, các phần tử vật chất của môi
trường:
A. chuyển động theo phương truyền sóng với vận tốc bằng vận tốc sóng
B. dao động theo phương truyền sóng với vận tốc bằng vận tốc dao động của nguồn sóng
C. dao động theo phương vuông góc phương truyền sóng với tần số bằng tần số dao động của nguồn
sóng
D. chuyển động theo phương vuông góc phương truyền sóng với vận tốc bằng vận tốc sóng
Biên độ sóng = biên độ dđ của phần tử vật chất, chu kì-tần số sóng = chu kì tần số dđ, nhưng tốc độ
sóng khác với vận tốc dao động của các phần tử vật chất, lưu ý thêm đây là sóng ngang
Câu 4.Khi sóng âm truyền qua một môi trường vật chất đàn hồi, các phần tử vật chất của môi
trường:
A. dao động theo phương truyền sóng với vận tốc bằng vận tốc sóng
B. dao động theo phương truyền sóng với tần số bằng tần số dao động của nguồn sóng
C. dao động theo phương vuông góc phương truyền sóng với tần số bằng tần số dao động của nguồn
sóng
D. chuyển động theo phương truyền sóng với vận tốc bằng vận tốc sóng
- sóng âm là sóng dọc
Câu 5.Khi sóng cơ học truyền trong môi trường vật chất đàn hồi:
A. Các phần tử vật chất dao động xung quanh vị trí cân bằng, pha dao động truyền đi theo phương
truyền sóng, càng xa nguồn, năng lượng dao động của các phần tử vật chất nói chung càng giảm
B. Các phần tử vật chất chuyển động theo phương truyền sóng, pha dao động của các phần tử vật chất
là khác nhau, càng xa nguồn, năng lượng dao động của các phần tử vật chất nói chung càng giảm
C. Các phần tử vật chất dao động xung quanh vị trí cân bằng; năng lượng truyền đi theo phương truyền
sóng; càng xa nguồn, pha dao động của các phần tử vật chất nói chung càng giảm
D. Các phần tử vật chất chuyển động theo phương truyền sóng, pha dao động của các phần tử vật chất
là khác nhau và được truyền đi theo phương truyền sóng, càng xa nguồn, năng lượng dao động của các
phần tử vật chất nói chung càng giảm
quá trình truyền sóng đồng thời là quá trình truyền năng lượng và truyền pha dao động (các phần tử
vật chất chỉ dao động tại chỗ), càng xa nguồn, do số phần tử đông và do ma sát nên nói chung năng
lượng mà mỗi phần tử vật chất nhận được nhỏ dần do đó biên độ dao động (cũng là biên độ sóng) giảm
dần
Câu 6. Độ to của âm gắn liền với:
A. Mức cường độ âm B. Cường độ âm C. Năng lượng âm D. Tần số âm
độ to của âm có đơn vị thông dụng là dB
Câu 7. Âm thứ nhất có tần số 100Hz và cường độ 10-9W/m2, âm thứ hai có tần số 10000Hz và
cường độ
10-11W/m2; đối với người có thính lực bình thường:
A. Âm thứ nhất nghe to hơn âm thứ hai vì có cường độ lớn hơn
B. Âm thứ hai nghe to hơn âm thứ nhất vì có tần số lớn hơn
C. Hai âm có độ to như nhau vì tần số âm thứ hai gấp 100 lần âm thứ nhất và cường độ âm thứ nhất
gấp 100 lần âm thứ hai
D. Không thể so sánh độ to vì hai âm có tần số khác nhau
để so sánh độ to thường chọn một âm có tần số xác định làm âm chuẩn
Câu 8.Các phát thanh viên thường được chọn là nữ hoặc nam có giọng cao là vì:
A. Âm do họ phát ra có năng lượng cao nên dễ nghe
B. Âm do họ phát ra có tần số cao nên gây cảm giác thanh
C. Âm do họ phát ra có tần số cao nên có độ to lớn dễ nghe
D. Âm do họ phát ra có năng lượng cao nên gây cảm giác thanh
độ cao của âm phụ thuộc vào tần số
Câu 9.Trong thí nghiệm giao thoa sóng nước, sóng do hai nguồn A và B phát ra có bước sóng 2cm.
Điểm M cách A 30cm và cách B 23cm. Điểm N cách A 22,5cm và cách B 36,5cm:
A. Điểm M đứng yên và N dao động với biên độ cực đại
B. Cả hai điểm cùng dao động với biên độ cực đại
C. Điểm N đứng yên và M dao động với biên độ cực đại
D. Cả hai điểm cùng đứng yên
tính hiệu đường đi của từng điểm, so sánh với bước sóng hoặc nửa bước sóng
Câu 10.Trong thí nghiệm giao thoa sóng nước, sóng do hai nguồn kết hợp cùng pha A và B phát ra
có bước sóng λ. Một điểm M cách A một khoảng d1 và B một khoảng d2 sẽ dao động với biên độ
cực tiểu (k=0, ±1,±2..) nếu :
k
A. d1- d2 =0 B. d1 - d2= (2k+1)λ C. d1 - d2 = 0,5(2k+1)λ D. d1 − d 2 = (2λ + 1)
2
Gợi ý: biên độ dao động của M phụ thuộc vào hiệu đường đi
Câu 11. Đặc điểm nào sau đây đúng với nhạc âm?
A. Đồ thị âm là những đường cong tuần hoàn có tần số sát định.
B. có đường đồ thị luôn là hình sin.
C. Tần số biến thiên tuần hoàn theo thời gian.
D. Biên độ dao động âm không đổi theo thời gian.
đặc điểm nhạc âm……..
- Câu 12. Tốc độ truyền sóng trong môi trường là :
A. Tốc độ dao động của các phần tử vật chất.
B. Tốc độ lan truyền dao động trong môi trường.
C. Tốc độ pha dao động và tốc độ dao động các phần tử vật chất tại một vị trí.
D. Tốc độ dao động của pha dao động.
Câu 13.Hai sóng từ hai nguồn khác nhau phát ra được gọi là sóng kết hợp khi chúng có:
A. tần số và biên độ như nhau B. chu kì như nhau và độ lệch pha không đổi
C. biên độ và chu kỳ như nhau D. biên độ và pha ban đầu bằng nhau
sóng kết hợp khi chúng cùng tần số, cùng pha hoặc độ lệch pha không đổi
Câu 14.Trong giao thoa sóng nước, bước sóng đo được là 2cm; khoảng cách ngắn nhất từ trung
điểm O của 2 nguồn kết hợp AB đến một điểm dao động với biên độ cực đại trên đoạn AB là :
A. 3cm B. 0,5cm C. 1cm D. 1,5cm
trên phương AB, giao thoa tương tự sóng dừng, trong hiện tượng giao thoa các điểm thuộc trung trực
của AB ứng với k=0 trong đó có O dao động với biên độ cực đại (xem như bụng sóng), điểm gần O nhất
dao động với biên độ cực đại cũng là bụng, khoảng cách giữa 2 bụng liên tiếp bằng nửa bước sóng
Câu 15.Để có sóng dừng xảy ra trên một sợi dây đàn hồi với hai đầu dây đều là nút sóng thì
A. bước sóng luôn đúng bằng chiều dài dây B. chiều dài dây bằng một phần tư
bước sóng
C. chiều dài dây bằng một số nguyên lần nửa bước sóng D. bước sóng bằng một số lẻ lần
chiều dài dây
Gợi ý:dựa vào điều kiện xảy ra sóng dừng trên dây đàn hồi hai đầu dây cố định
Câu 16.Để có sóng dừng xảy ra trên một sợi dây đàn hồi dài l với một đầu dây cố định thì
A. bước sóng λ bằng chiều dài dây B. bước sóng bằng một số lẻ lần chiều dài dây
λ λ λ λ
C. chiều dài dây l = k + D. chiều dài dây l = k +
4 2 2 4
dựa vào điều kiện xảy ra sóng dừng trên dây đàn hồi một đầu dây cố định
Câu 17.Một sóng ngang truyền trên sợi dây đàn hồi rất dài với tốc độ sóng v=0,2m/s, chu kỳ dao
động T=10s. Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên dây dao động ngược pha là
A. 1m B. 1,5m C. 2m D. 0,5m
khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất dao động ngược pha hoặc cùng pha bằng nửa bước sóng
Câu 18.Một sóng cơ học truyền theo phương ox có phương trình u =28cos(20x-2000t) (cm), trong đó
x là toạ độ được tính bằng m, t là thời gian tính bằng s. Vận tốc của sóng là:
A. 331m/s B. 334m/s C. 314m/s D. 100m/s
x t x
PT có dạng uM = A cos ω (t − ) = A cos 2π ( − ) so sánh với PT trên rút ra ω và ω/v
v T λ
Câu 19.Một dây đàn có chiều dài L, sóng dừng trên dây có bước sóng dài nhất là:
A. L/2 B. L/4 C. 2L D. L
λ
dựa vào đk xảy ra sóng dừng trên dây đàn hồi 2 đầu dây cố định l = k (k=1,2..)
2
Câu 20.Một dây dẽo dài l=1m hai đầu cố định được kích thích với tần số 50Hz để tạo sóng dừng
thấy xuất hiện 5 bó sóng và biên độ sóng đo được 4cm. Vận tốc truyền sóng v và vận tốc dao động
cực đại của một điểm thuộc bụng sóng vmax lần lượt là:
A. v = 20m/s và vmax=4πm/s B. v =20m/s và vmax = 400πm/s
C. v = 2m/s và vmax= 40πm/s D. v=4πm/s và vmax=20m/s
cần phân biệt vận tốc truyền sóng v = λf và tốc độ dao động cực đại v = ωA
Câu 21.Cùng một nốt La nhưng phát ra từ đàn ghi ta và đàn violon nghe khác nhau là do:
A. chúng có độ cao khác nhau B. chúng có độ to khác nhau
C. chúng có năng lượng khác nhau D. chúng có âm sắc khác nhau
mỗi nguồn âm khi phát ra một âm thường là tổng hợp của âm cơ bản và các hoạ âm nên là một dao
động tuần hoàn có tần số xác định nhưng li độ không phải dạng sin mà là đường phức tạp tạo nên sắc
thái riêng cho từng nguồn âm
Câu 22. Tại điểm phản xạ thì sóng phản xạ có pha dao động như thế nào so với sóng tới?
- A. luôn ngược pha với sóng tới B. ngược pha với sóng tới nếu vật cản cố định.
C. ngược pha với sóng tới nếu vật cản là tự do D. cùng pha với sóng tới nếu vật cản cố định.
Câu 23. Hiện tượng sóng dừng của âm trong cột khí, thực chất là kết quả của:
A. quá trình lan truyền năng lượng âm.
B. sự giao thoa giữa sóng âm truyền tới và sóng phản xạ của nó.
C. quá trình tăng mức cướng độ âm đến giá trị lớn nhất.
D. quá trình dao động mạch của các phân tử khí.
Câu 24. Hai nguồn sóng kết hợp giao thoa với nhau, tạo ra những điểm có biên độ sóng cực đại tại
những vị trí?
A. nằm trên đoạn thẳng nói hai nguồn.
B. nằm trên đường trung trực của đoạn thẳng nói hai nguồn.
C. có hiệu số đường đi là một số bán nguyên lần bước sóng
D. có hiệu số đường đi là một số nguyên lần bước sóng.
có biên độ sóng tổng hợp cực đại, phụ thuộc vào hiệu đường đi ……
Câu 25. Hai nguồn sóng kết hợp giao thoa với nhau, tạo ra những điểm có biên độ sóng cực tiểu
tại những vị trí?
A. nằm trên đoạn thẳng nói hai nguồn.
B. nằm trên đường trung trực của đoạn thẳng nói hai nguồn.
C. có hiệu số đường đi là một số bán nguyên lần bước sóng
D. có hiệu số đường đi là một số nguyên lần bước sóng.
có biên độ sóng tổng hợp cực tiểu, phụ thuộc vào hiệu đường đi ……
Câu 26/ Khi sóng truyền trên một sợi dây có đầu cố định, sóng tới và sóng phản xạ của nó không
cùng đại lượng nào sau đây?
A. tần số. B. bước sóng. C. tốc độ truyền sóng. D. pha.
Phản xạ cùa sóng trên vật cản cố định luôn ngược pha với sóng tới, vật cản tự do thì cùng pha…
Câu 27. Trong hiện tượng sóng dừng trên một sợi dây, điều nào sau đây là đúng?
A. Điểm nút là hai điểm đầu và cuối sợi dây.
B. Điểm bụng là những điểm dao động có tần số cực đại.
C. Những điểm nút và bụng luôn hoán vị cho nhau.
D. Những điểm nút và bụng xen kẽ, cách đều nhau.
xem khái niệm sóng dừng
Câu 28. Trên phương truyền sóng, hai điểm dao động cùng pha với nhau với nhau và ở gần nhau
nhất cách nhau một khoảng bằng?
A. một bước sóng. B. một số nguyên lần bước sóng. C. nửa bước sóng. D. hai lần bước sóng.
Các đặc trưng của sóng hình sin
IV- RUT KINH NGHIỆM:
- Qua nhiều năm giảng dạy, tôi thấy với cách giảng dạy như thế này học sinh dễ dàng hệ thống hóa
kiến thức của chưong và đồng thời học tập hiệu quả hơn, rèn luyện được kĩ năng giải bài tập cho học
sinh. Bản thân tôi cũng giảng dạy nhẹ nhàng hơn, hiệu quả hơn.
-Dù rất cố gắng nhưng chắc chắn chuyên đề này không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong sự trao
đổi, đóng góp ý kiến của quí thấy cô. Xin chân thành cảm ơn quí thầy cô.
Giá Rai, ngày 18 tháng 09 năm 2010
- LÝ MINH HÙNG
nguon tai.lieu . vn
